Argumentatie Instroomeisen

Transcriptie

1 Argumentatie Instroomeisen HBO-I stichting juni 2010 HBO-I stichting Postbus MB Amsterdam T F

2 Inhoud Pagina Inleiding...3 Leeswijzer...5 Samenvatting argumentatie algemeen...6 Samenvatting argumentatie specifiek Ondersteuning bedrijfsleven Chiel Renique, portefeuillehouder onderwijs VNO NCW: uitspraak/mening Raad van Advies HBO-I ICT~Office: de ICT-branche is breed Berry Derksen, auteur Trends in IT en Hoofddocent Kwaliteit van de Informatievoorziening Vrije Universiteit te Amsterdam: HBO-i-man/vrouw wiskunde? Onlogisch! Gerard van Oortmerssen, directeur ICT Regie: Informatica eigenlijk geen bèta Bernd Taselaar, directeur ICT~Office: Voor elke havist een geschikte ICT-opleiding Ondersteuning met cijfermatig materiaal Havisten zijn competent genoeg ICT-Mentality groepen Cijfermateriaal Studiesucces en aansluiting Wiskunde uit de onderbouw is voldoende Intake bij diversiteit instroom is belangrijk en door accreditatiekader geborgd Bedrijfskundige Informatica en de sector Economie Ondersteuning onderwijs Intake en bijscholing: testimonial Wim Smit, opleidingscoördinator Informatica: omgaan met diversiteit van de instroom Cees Terlouw, directeur Lica en lector Instroommanagement & Aansluiting: WI alleen bij Technische Informatica Testimonial Hans van der Meer, teamleider BI, Hogeschool Utrecht: studenten doen het goed Erik Barendsen, hoogleraar Informatica Universiteit Nijmegen: laat wiskunde Instroomeis los en neem zelf relevante wiskunde-gerelateerde elementen op in de opleiding Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 1

3 3.5. Bert Zwaneveld, hoogleraar Informatica Open Universiteit nuanceert de uitspraken van Terlouw: Informatica is een serieus vak Wil van de Bogaard, teamleider BI, Avans hogeschool Breda: Havo en MBO geen probleem met logisch redeneren Hans Corstjens, directeur Platform Bèta Techniek ondersteunt de uitgangspunten van het HBO-I Aansluiting HvA-UvA: Instroomtoets test logisch denken Deny Smeets, directeur ICA Hogeschool Arnhem-Nijmegen: succes zonder wiskundige vooropleidingseisen Science Guide: Gerrit van der Hoeven, opleidingsdirecteur Creative Technology in Twente: we laten studenten toe ongeacht hun profiel Bijlage ad 1.2. Instroomprofielen ICT~Office, uitspraken Bernd Taselaar, 9 februari Bijlage ad 1.3:. De HBO-I er van de toekomst is een kleurrijk geheel!, Barry Derksen, MSc MMC CISA CGEIT RI, december Bijlage ad 2.1:. Havisten competent naar het HBO: Competentieprofiel voor de overgang van havo naar hbo, ICE en SHC, Bijlage ad 2.2: ICT-Mentality...35 Bijlage ad 2.3: Instroom havo profielen...37 Bijlage ad 3.2:. Is wiskunde een noodzakelijke vooropleidingseis voor een hbobachelor Informatica?, Dr. Cees Terlouw, 18 december Bijlage ad 3.4:. Wiskunde-instroomeisen voor HBO-informatica, Erik Barendsen, Institute for Computing and Information Sciences & Graduate School of Education (ILS-RU), Radboud Universiteit Nijmegen...49 Bijlage ad 3.5:. Ingangseisen voor hbo Inf, Bert Zwaneveld, 18 januari Bijlage ad 3.8:. Admission Procedure for MSc SNE...53 Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 2

4 Inleiding Een wereld zonder ict is niet meer denkbaar; ict is onmisbaar geworden. Zonder ict geen webwinkels, administratiesystemen, internet, games etc. De tijd ligt achter ons dat ict synoniem was met computers, automatiseringssystemen én met wiskunde. De enorme verbreding van de toepassingsgebieden van ict impliceert tevens dat de eisen die aan afgestudeerde hbo ers worden gesteld sterk gedifferentieerd zijn geworden. We zien dat ook terug in het onderwijsaanbod in het hbo. We zien dat insgelijks terug in de belangstelling van jongeren voor de betreffende opleidingen. De één wil computers bouwen. De ander wil software of games ontwikkelen. Weer een ander wil ict kunnen toepassen bijvoorbeeld in de wereld van de media, de creative industrie of de sport. Aan al die mensen is behoefte. Sterker nog die behoefte neemt toe. Wij als HBO-I, het platform van ict-opleidingen in het hbo, willen onze opleidingen meer richten op die verbreding van toepassingsgebieden. Die verbreding komt logischerwijze ook tot uiting in de eisen die moeten worden gesteld aan instromende studenten. Uiteraard staat buiten kijf dat geen concessies aan de kwaliteit van de opleidingen mogen worden gedaan. Integendeel, die moet omhoog. Wat betreft is, ook voor ons, de publicatie Kwaliteit als Opdracht van de HBO-raad richtsnoer. Het is ook tegen deze achtergrond dat wij u vorig jaar hebben voorgesteld om onze wens te ondersteunen de in de OCW-regeling opgenomen instroomeis wiskunde, te laten vervallen voor de meer gamma-achtige opleidingen Bedrijfskundige Informatica en Informatica maar te handhaven voor de meer bèta-achtige opleiding Technische Informatica. U heeft ons toen, terecht, aangegeven dat daarvoor dan adequate argumentatie zou moeten aangeleverd. Wij hebben die handschoen opgepakt. We zijn gaan praten met vertegenwoordigers uit het werkveld, met ict-bedrijven en met ict-wetenschappers. Ook hebben we ons cijfer-huiswerk gedaan en onze docenten gepolst. Dat alles is gebundeld en die bundel wordt u hierbij aangeboden. Enkele voorbeelden. Gerard van Ootmerssen, directeur ICT Regie, zegt:,,informatica eigenlijk geen bèta.. Bernd Taselaar, directeur ICT~Office, vindt dat er voor elke havist een geschikte ICTopleiding is. Barry Derksen, auteur van Trends in IT , is van mening dat het onlogisch is om te denken dat een HBO-i man/vrouw iemand is die vooral veel van techniek, natuur- en wiskunde zou moeten weten en benadrukt het belang van andere competenties zoals mensenskills en businessmanagement. De voorzitter van de werkveldadviesgroep van HBO-I, Chiel Renique (VNO-NCW):,,Voor sommige opleidingen zoals Technische Informatica is wiskunde noodzakelijk. Maar dit geldt niet voor alle ict-opleidingen zeker niet in de huidige context van ict. Hogescholen zijn goed in staat om zelf de verantwoordelijkheid te nemen over de toelating van studenten en aan de hand van de intake te bepalen of een student in staat is de opleiding met succes te volgen. Hans Corstjens, directeur Platform Bèta Techniek:,,De wereld verandert en het domein van de ict heeft zich uitgebreid. Het PBT vindt het een goede ontwikkeling dat HBO ictopleidingen de instroom en begeleiding goed geregeld hebben en zich richten op een veel bredere doelgroep, meer doelgroepen, en zien dat meer mensen geschikt zijn en gewenst zijn om een ict-opleiding te volgen. De bijeengebrachte cijfers laten zien dat er geen significante verschillen zijn in studiesucces tussen mbo-studenten, die ict-opleidingen in het hbo volgen, met of zonder wiskunde. Er is Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 3

5 geen reden om aan te nemen dat dit ook niet geldt voor havisten. Het is daarom dat Erik Barendsen, hoogleraar Informatica Universiteit Nijmegen, zegt:,,laat wiskunde instroomeis los en neem zelf relevante wiskunde-gerelateerde elementen op in de opleiding. Wij denken dat onze argumentatie overtuigend is en spreken de hoop uit dat u die mening deelt en ons verzoek aan OCW steunt om de instroomeis wiskunde voor de opleidingen bedrijfskundige informatica en informatica te laten vervallen. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 4

6 Leeswijzer Het argumentatiedocument is in de onderstaande volgorde opgebouwd: Samenvatting argumentatie algemeen Samenvatting argumentatie specifiek Drie soorten argumentatie: 1. Ondersteuning door het bedrijfsleven 2. Ondersteuning door cijfermatig materiaal 3. Ondersteuning vertegenwoordigers uit het onderwijs Bijlagen Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 5

7 Samenvatting argumentatie algemeen In zijn algemeenheid kunnen we stellen dat: - dat de gedachte ondersteund wordt door het bedrijfsleven dat een mix aan ict ers ten goede komt aan productiviteit, creativiteit en innovatie en dat iedere gemotiveerde Havist een geschikte ict-opleiding moet kunnen kiezen. - men de gedachte ondersteunt dat voor het algemeen vormend onderwijs de minimaal 3 jaar wiskunde naast de andere algemene havo competenties en taal en rekenen voldoende is en dat wiskunde onbetwist vereist is voor de opleiding Technische Informatica. - de hogescholen voor mbo-studenten de verantwoordelijkheid en de ervaring hebben om aan de hand van een goede voorlichting, begeleiding en intake een studieroute op te stellen. Dit is niet toegestaan voor havisten terwijl zij minimaal 3 jaar wiskunde hebben gekregen. Dit is niet logisch en onredelijk. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 6

8 Samenvatting argumentatie specifiek Meer specifiek wordt dit ondersteund door het cijfermatig materiaal, betogen van vertegenwoordigers uit het onderwijs, en betogen van vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven: De betogen van vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven geven aan: 1.1: De voorzitter van de Raad van Advies, de heer C. Renique, portefeuillehouder onderwijs VNO-NCW concludeert na discussie dat de zorg voor de eindkwaliteit voorop staat. Voor sommige opleidingen zoals Technische Informatica zal dit inhouden dat wiskunde noodzakelijk is. Maar dit geldt niet voor alle ict-opleidingen zeker niet in de huidige context van ict. Hogescholen zijn goed in staat om zelf de verantwoordelijkheid te nemen over de toelating van studenten en aan de hand van de intake te bepalen of een student in staat is de opleiding met succes te volgen. De Raad van Advies ondersteunt het HBO-I bij haar inspanningen om wiskunde niet verplicht te stellen. 1.2: Instroomprofielen ICT~Office: Basiscompetentie Analytische vaardigheden gebaseerd op logisch denken. 1.3: Barry Derksen, auteur van Trends in IT en Hoofddocent Kwaliteit van de Informatievoorziening Vrije Universiteit te Amsterdam, op tijd investeren in de juiste technologie is van mening dat het onlogisch is om te denken dat een HBO-i man/vrouw iemand is die vooral veel van techniek, natuur- en wiskunde zou moeten weten en benadrukt het belang van andere competenties zoals mensenskills en businessmanagement. 1.4: Gerard van Oortmerssen, directeur ICT Regie: Informatica eigenlijk geen bèta. 1.5: Bernd Taselaar, directeur ICT~Office: Voor elke havist een geschikte ICT-opleiding. Het cijfermatig materiaal geeft aan: 2.1: Havisten met hun algemene vorming competent genoeg zijn voor goede start- en slaagkansen en geeft de wiskunde eis een verkeerd signaal af. 2.2: Het ICT-Mentality model laat zien dat de wereld groter is dan alleen functionele ict ers. 2.3: Studiesucces en aansluiting: MBO ers doen het bij hbo ict-opleidingen in het algemeen even goed als leerlingen met een HAVO vooropleiding. De instroommonitor laat zien dat de vraag over aansluiting van wiskunde voor een groot deel van de sector Informatica studenten deze vraag niet van toepassing te vinden. 2.4: Wiskunde uit de onderbouw is voldoende: succesvolle MBO er heeft evenveel wiskunde achtergrond als HAVO-C&M. 2.5: Voorlichting, begeleiding en intake is belangrijk bij de diversiteit van de instroom. Dit wordt door de hogescholen goed georganiseerd omdat een goede intake onderdeel is van de accreditatie eisen voor aansluiting en daarmee geborgd. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 7

9 2.6: De bachelor opleiding Bedrijfskundige Informatica behoort tot de sector Economie. Vanuit de BI-opleidingen is wiskunde als instroomeis niet in beeld, en zouden veeleer andere instroomeisen in beeld zijn, uit het bedrijfskundige en veranderkundige gebied. De betogen van de vertegenwoordigers uit het onderwijs geven het volgende aan: 3.1: Intake en bijscholing: testimonial Wim Smit, opleidingscoördinator Informatica: het hbo is goed geëquipeerd in het omgaan met diversiteit van de instroom. 3.2: Cees Terlouw, directeur Lica en lector Instroommanagement & Aansluiting: WI alleen bij een specifieke architectuurlaag voor programma s Technische Informatica vereist en niet bij de veranderde wereld van de andere architectuurlagen. 3.3: Testimonial Hans van der Meer, teamleider BI, Hogeschool Utrecht: de studenten doen het goed. 3.4: Erik Barendsen, hoogleraar Informatica Universiteit Nijmegen: laat wiskunde instroomeis los en neem zelf relevante wiskunde-gerelateerde elementen op in de opleiding. 3.5: Bert Zwaneveld, hoogleraar Informatica Open Universiteit nuanceert de uitspraken van Terlouw: Informatica is een serieus vak. 3.6: Wil van de Boogaard, teamleider BI, Avans hogeschool Breda: HAVO en MBO geen probleem met logisch redeneren. De ervaring leert dat zowel Havo studenten als MBO instromers geen bijzonder probleem hebben op het gebied van logisch redeneren. In het Hyperlink traject om achterstanden in te halen wordt geen wiskunde onderwezen. 3.7: Hans Corstjens, directeur Platform Bèta Techniek ondersteunt de uitgangspunten van het HBO-I. 3.8: Aansluiting HvA-UvA: Instroomtoets test logisch denken. 3.9: Deny Smeets, directeur ICA Hogeschool Arnhem-Nijmegen: succes zonder wiskundige vooropleidingseisen. 3.10: Science Guide: Gerrit van der Hoeven, opleidingsdirecteur Creative Technology in Twente: we laten studenten toe ongeacht hun profiel. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 8

10 1. Ondersteuning bedrijfsleven 1.1. Chiel Renique, portefeuillehouder onderwijs VNO NCW: uitspraak/mening Raad van Advies HBO-I De voorzitter van de Raad van Advies, de heer C. Renique van VNO-NCW, concludeert na discussie dat de zorg voor de eindkwaliteit voorop staat. Voor sommige opleidingen zoals Technische Informatica zal dit inhouden dat wiskunde noodzakelijk is. Maar dit geldt niet voor alle ict-opleidingen zeker niet in de huidige context van ict. Hogescholen zijn goed in staat om zelf de verantwoordelijkheid te nemen over de toelating van studenten en aan de hand van de intake te bepalen of een student in staat is de opleiding met succes te volgen. De Raad van Advies ondersteunt het HBO-I bij haar inspanningen om wiskunde niet verplicht te stellen. Zie Bijlage ad 1.1 voor het volledige verslag van de vergadering en de discussie. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 9

11 1.2. ICT~Office: de ICT-branche is breed De ICT-branche verwacht van het onderwijs dat zij afgestudeerde ICT ers met een solide basiskennis en de juiste attitudes afleveren, zodoende dat de kennis ervan voldoende stevig is voor directe inzetbaarheid met ruimte om zich verder te ontwikkelen, zowel vakinhoudelijk als domeinspecifiek. Het spectrum van functie- en opleidingsprofielen in de ICT-branche is breed, deze loopt van zeer technologisch tot creatief. De high-tech industrie en design zijn niet opgenomen in de instroomprofielen, deze bevatten wel de profielen: business, software en infrastructuur. Basisvaardigheden bevatten o.a. kennis van informatiesystemen en taalvaardigheid in Nederlands en Engels. Bij de basiscompetentie Analytische vaardigheden is het Analytisch vermogen belangrijk, evenals Oordeelsvorming en Probleemoplossend vermogen. Zie Bijlage ad 1.2 voor de Instroomprofielen ICT~Office. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 10

12 1.3. Berry Derksen, auteur Trends in IT en Hoofddocent Kwaliteit van de Informatievoorziening Vrije Universiteit te Amsterdam: HBO-iman/vrouw wiskunde? Onlogisch! Barry Derksen, auteur van Trends in IT , op tijd investeren in de juiste technologie is van mening dat het onlogisch is om te denken dat een HBO-i man/vrouw iemand is die vooral veel van techniek, natuur- en wiskunde zou moeten weten en benadrukt het belang van andere competenties zoals mensenskills en businessmanagement: Dat ICT iets is voor de techies of de nerds is reeds decennia geleden al naar de prullenbak verwezen. Momenteel zijn het de psychologen en andere inhoudelijk deskundigen die bepalen hoe, wat en waarmee de ICT ondersteunend is aan de (nog) verdere ICT verwevenheid in ons leven. Voor het volledige betoog zie Bijlage ad 1.3 De HBO-I er van de toekomst is een kleurrijk geheel! Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 11

13 1.4. Gerard van Oortmerssen, directeur ICT Regie: Informatica eigenlijk geen bèta. De directeur van ICT Regie ondersteunt het streven om alle HAVO-leerlingen toe te laten bij ICT-opleidingen bij het HBO. Technische Informatica houdt wel de wiskunde vooropleidingseis. Ict zit in alle sectoren en als as is zij de ruggengraat en de spil die de sectoren in beweging brengt, in beweging houdt en tot nieuwe beweging brengt. Daarvoor is veel meer nodig dan de (terecht) wiskundig goed onderlegde nerds. Jammer genoeg wreekt dit hardnekkige beeld (alle ict ers zijn wiskundig en nerd) zich op de ontwikkeling van het ict werkveld. Juist nu ict in alle sectoren zit en er deskundigen op een veel breder vlak nodig zijn, is een bredere ontwikkeling en opleiding van ict ers op het gebied van bedrijfskundige en communicatieve processen ingeperkt doordat de wiskunde instroomeis voor TI uitgebreid is naar alle ict opleidingen. Dit is een verouderd beeld wat de ontwikkeling van ict belemmert. We hebben een breder scala aan persoonlijkheden nodig. Nu wordt het beeld dat een ict er alleen maar een ict er kan worden met wiskunde en dan ook nog nerd is eenzijdig versterkt. Daardoor wordt er geen beroep gedaan op jonge mensen met andere talenten die we ook nodig hebben. Bovendien werkt dit beeld voor het interesseren van meisjes voor het ict-vakgebied helemaal averechts. Wiskunde is zeker belangrijk. Iedereen zou een brede en goede basis moeten hebben op het gebied van taal, rekenen en wiskunde (de laatste twee zijn 2 wezenlijk verschillende vakken). Die basis verdient aandacht, moet van goed niveau zijn in het hoger algemeen vormend onderwijs en is belangrijk voor elke professie. Wiskunde hoort dat te geven waarvoor het bedoeld is in het havo. Nu ligt er een nadruk op dat alleen via wiskunde opgeleid kan worden voor ict er. Dit wordt versterkt door het vak informatica. Er zou een ICT-vak in de havo basis moeten zijn dat een breed beeld geeft van het ict-domein en jonge mensen inspireert, verleidt, nieuwsgierig maakt naar meer. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 12

14 1.5. Bernd Taselaar, directeur ICT~Office: Voor elke havist een geschikte ICT-opleiding De ICT-professional vindt innovatie leuk, heeft een brede kennisbasis,kan goed communiceren, is creatief, en klantgericht. Kortom, de ICT-professional probleemoplossend bezig met het toepassen van technologieën. Elke havist moet in principe toelaatbaar zijn voor alle ICT-opleidingen hooguit met uitzondering van de meest technische opleiding Technische Informatica. Niet alleen komen daarmee alle aspecten van het ICT-vakgebied beter tot zijn recht, ook zal het imago van ICT aantrekkelijker worden. Maar hoe leuk ICT ook is; studenten die een HBO ICT-opleiding met succes willen volgen moeten ook beschikken over motivatie, doorzettingsvermogen en zelfkennis. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 13

15 2. Ondersteuning met cijfermatig materiaal 2.1. Havisten zijn competent genoeg Een onderzoek van het Bureau ICE en Stichting Havisten Competent geeft aan dat het HAVO kiest voor het sturen op algemeen vormende (en niet op branche specifieke) competenties en voldoende niveau in de vakken taal, rekenen en Engels voor leerlingen voor het slagen van een student in het hbo. Het HAVO met het brede uitgangspunt algemeen voorbereidend te zijn sluit uitstekend aan op het domein van de Bachelor of ICT waarvoor juist die algemene competenties voor het bedoelde start- en slaagvermogen in de diversiteit van leerwegen garandeert. Zie Bijlage ad 2.1: Havisten competent naar het HBO: Competentieprofiel voor de overgang van havo naar hbo, ICE en SHC, 2006, voor de hoofdlijnen en nog meer conclusies. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 14

16 2.2. ICT-Mentality groepen Het ICT-Mentality model (in opdracht van het HBO-I in ontwikkeling) deelt jongeren in op basis van hun normen en waarden en hun houding ten opzichte van de wereld van ict. Doel van het model is om het imago van de ict te verbeteren en jongeren te enthousiasmeren voor ict. Het model onderscheidt 4 types jongeren: 1. functionele ict ers 2. creatieve ict ers 3. carrière ict ers 4. sociale ict ers Deze onderverdeling laat de breedte zien van het ict-domein, en de potentie die aanwezig is bij jongeren om voor een studie in de ict te gaan. Het klassieke beeld/imago van ict ligt heel dicht bij type1: de functionele ict er, en die treffen we vaak aan bij opleidingen als Technische Informatica en Embedded Software Engineering. Zie Bijlage ad 2.2 voor de boeiende en samenvattende uitleg. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 15

17 2.3. Cijfermateriaal Studiesucces en aansluiting Het IOWO voert jaarlijks een onderzoek uit onder de nieuwe studenten in het HBO, de zogenaamde instroommonitor. Een van de aspecten die bevraagd worden is de tevredenheid over de aansluiting van de vakken van de middelbare school bij de huidige opleiding. Uit de instroom monitor komt het volgende beeld naar voren: Landelijk is ongeveer 15% van de studenten ontevreden over de aansluiting van wiskunde, dit is vergelijkbaar met de cijfers van de vakken Nederlands (15%) en Engels (18%). Kijken we specifiek naar Techniek, dan is 41% ontevreden over de wiskunde aansluiting, bij Informatica is dit slechts 14%, terwijl 36% van de Informatica studenten (tegenover landelijk gemiddeld 26%) aangeeft dat deze vraag niet van toepassing is (instroommonitor ). percentage ontevreden wiskunde Nederlands Engels wiskunde bij techniek wiskunde bij informatica Gemiddeld Zie Bijlage ad 2.3 voor veel meer informatie. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 16

18 2.4. Wiskunde uit de onderbouw is voldoende Het valt moeilijk met cijfers te bewijzen dat een HAVO-leerling zonder wiskunde succesvol is in een hbo-ict studie, omdat tot nu toe alle vorige profielen of keuzepakketten een bepaald stuk wiskunde bevatten. De MBO-instroom (altijd toelaatbaar) heeft veelal een VMBO vooropleiding, en heeft weinig wiskunde onderwijs genoten op het MBO. Cijfers laten zien dat zij even succesvol zijn als de gemiddelde HAVO-leerling. De argumentatie gaat dus niet over wel of niet wiskunde, maar over het niveau van de student met een HAVO of MBO opleiding. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 17

19 2.5. Intake bij diversiteit instroom is belangrijk en door accreditatiekader geborgd Intake is belangrijk bij de diversiteit van de instroom en dit wordt goed georganiseerd door de HBO opleidingen omdat een goede intake inherent is aan de accreditatie eisen voor instroom en daarmee gegarandeerd. Voor de eis zie: Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs, NVAO, 14 feb onderwerp Programma, facet Instroom : Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten ( ) Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 18

20 2.6. Bedrijfskundige Informatica en de sector Economie De bachelor opleiding Bedrijfskundige Informatica behoort oorspronkelijk tot de sector Economie. Vanuit dit perspectief is het vreemd dat het wiskunde als instroomeis heeft en zouden veeleer andere instroomeisen in beeld zijn, uit het bedrijfskundige en veranderkundige gebied. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 19

21 3. Ondersteuning onderwijs 3.1. Intake en bijscholing: testimonial Wim Smit, opleidingscoördinator Informatica: omgaan met diversiteit van de instroom Alle leerlingen met een MBO diploma zijn toelaatbaar bij een studie aan het HBO. Hogescholen hebben procedures ontwikkeld om de instroom van MBO-leerlingen te monitoren en te begeleiden. Afhankelijk van de gekozen richting worden steunlessen aangeboden. Leerlingen met een HAVO diploma komen naar het hbo toe met verschillende profielen en ervaringen. Tijdens de studie op het hbo wordt relatief vaak een andere studie overwogen. Ook in deze gevallen is het hbo geëquipeerd om deficiënties weg te werken Testimonial: Wim Smit, Hogeschool Leiden. Hoe gaat de opleiding Informatica van de Hogeschool Leiden om met de diversiteit van de instroom, met name de verschillende HAVO-profielen en de instroom vanuit het MBO? De opleiding Informatica van de Hogeschool Leiden staat open voor alle leerlingen van de HAVO en van het MBO. Uitgangspunt is dat deze leerlingen voldoen aan de eindtermen van de HAVO of van het MBO, en daarmee een bepaald niveau bewezen hebben. Informatica is een breed vakgebied, dat aansluit bij verschillende domeinen. Binnen de opleiding Informatica van de Hogeschool Leiden zijn voldoende mogelijkheden voor studenten om zich te specialiseren. Het eerste jaar is oriënterend, breed. De verschillende thema s bieden de student de mogelijkheid om zich te informeren en daarna te kiezen voor een richting binnen de informatica, als IT servicemanagement, innovatie en ICT, software engineering, mediatechnologie of Forensisch ICT. Vaak kiezen studenten een richting die een logisch gevolg is op hun profiel, anderen kiezen juist voor een andere richting. Studenten die een bepaalde expertise, die nodig is binnen hun specialisatie, missen worden geholpen met ondersteuningslessen en/of een speciaal blok om zich de benodigde expertise toe te eigenen. Interessant is dat studenten die voorheen gekozen hadden voor een specifiek profiel of richting binnen de HAVO of MBO, nu een paar jaar later, een bewuste keus maken voor de mogelijkheden binnen de studierichting Informatica, en de bijbehorende steunlessen ook vanzelfsprekend accepteren. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 20

22 3.2. Cees Terlouw, directeur Lica en lector Instroommanagement & Aansluiting: WI alleen bij Technische Informatica Dr. Cees Terlouw, Directeur LICA; lector Instroommanagement & Aansluiting Saxion Hogeschool onderzoekt of wiskunde een noodzakelijke vooropleidingseis is voor de hboprogramma s die onder de beschrijving van de Bachelor of ICT, met de life-cycle-fasen hardware interfacing, infrastructuur, software, bedrijfsprocessen, en gebruikersinteractie, de architectuurlagen en de beheersingsniveaus vallen. Het standpunt is: Wiskunde is alleen noodzakelijk als een bachelor zich profileert als een opleiding technische informatica, gericht op de twee onderste architectuurlagen, geldt de wiskunde b eis die hoort bij het NT-profiel. Andere profielen hebben toegang mits men - naar keuze van de opleiding - voorafgaand of tijdens het eerste jaar voldoet aan deze eis. In alle andere hbo-bachelor informaticaopleidingen hoeven geen nadere wiskunde-eisen worden gesteld, omdat de focus is gericht op de bovenste architectuurlagen. Zie Bijlage ad 3.2 voor het volledige onderzoek en betoog. Hier wordt ingegaan op de bachelor en de vragen: Over welke soort wiskunde gaat het in een mogelijke vooropleidingseis? En hoe verhoudt zich dat tot de wiskunde op het mbo? De vragen worden beantwoord, en vervolgens wordt een aantal overwegingen gegeven die uitmonden in o.a. het bovengenoemde standpunt. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 21

23 3.3. Testimonial Hans van der Meer, teamleider BI, Hogeschool Utrecht: studenten doen het goed Hans van der Meer Verzonden: woensdag 20 januari :18 Aan: Jansen, Joke J. CC: Gerritjan Boshuizen Onderwerp: RE: Werkdocument HBO-I Bij de opleidingen BI en I van Hogeschool Utrecht is de situatie als volgt: Het curriculum van BI en I gaat uit van en sluit aan op het niveau van MBO-ers met een ICTopleiding niveau 4. Deze MBO-ers hebben een wiskunde niveau dat overeenkomt met het eindniveau van het VMBO. Tijdens de MBO opleiding wordt weinig of geen aandacht besteed aan wiskunde. De gemiddelde havist heeft altijd een hoger wiskunde niveau dan dat van een mbo-er en de aansluiting op het curriculum van BI en I komt daarom niet in gevaar. De Faculteit Natuur en Techniek (waar BI en I onder vallen) hebben afgelopen najaar bijeenkomsten georganiseerd over aansluiting vo-hbo voor de technische opleidingen. Hier waren opleidingscoördinatoren en wiskundedocenten van vo en hbo uitgenodigd. De conclusie van dit overleg was dat aansluitingsproblemen meer liggen op het vlak van studiehouding en motivatie dan op wiskundedeficienties. Overigens is er dit jaar bij I een sterke stijging van de instroom van havisten met het e&m en c&m profiel. Deze studenten doen het gemiddeld bij I slechter dan de andere profielen en ook slechter dan instroom vanuit het mbo. Het leren programmeren bij I blijkt voor deze studenten soms te moeilijk. Via mijn vo-contacten heb ik begrepen dat informatica een niet al te zwaar en daarom populair keuzevak is bij de niet technische profielen. Ik ben bang dat het havo-vak niet bijdraagt aan een goed beeld van een hbo-informaticaopleiding. Bij BI doet instroom vanuit de e&m en c&m profielen het wel goed. Hans van der Meer Hogeschool Utrecht Teamleider Institute for ICT Nijenoord 1 kamer D01.05 T AS Utrecht Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 22

24 3.4. Erik Barendsen, hoogleraar Informatica Universiteit Nijmegen: laat wiskunde instroomeis los en neem zelf relevante wiskundegerelateerde elementen op in de opleiding Erik Barendsen schrijft: Het HBO-I streeft naar het loslaten van de wiskunde-instroomeis voor studenten vanuit het havo voor alle hbo-bachelor informatica-opleidingen met uitzondering van Technische Informatica. Ik ondersteun dat standpunt. Verder adviseer ik om in de hbo-bachelor opleidingen zelf relevante wiskunde-gerelateerde elementen op te nemen. Wiskunde in informatica Universeel In alle deelgebieden van de informatica is het belangrijk om een (veelal nieuwe) situatie systematisch te kunnen analyseren en beschrijven, en een probleem op een welgekozen niveau van abstractie aan te pakken en op te lossen. De algemene vaardigheden die daarmee samenhangen zijn bijvoorbeeld: modelleren, schematiseren, abstraheren, formaliseren. Deze algemene vaardigheden spelen ook een rol in de wiskunde. Verder vinden veel van de gebruikte formalismen, zoals specificatietalen en modelleermethoden, hun fundament in de wiskunde. Daarbij gaat het met name om deelgebieden als discrete wiskunde, logica en algebra. Deze observaties worden vaak als motivatie gebruikt om wiskunde als toelatingseis op te nemen. Dit is niet geheel terecht. Ten eerste komen de hier bedoelde algemene vaardigheden zelden expliciet aan de orde in de examenprogramma s. Verder hebben de genoemde wiskunde-deelgebieden een ondergeschikte rol in de VO-wiskunde. Tenslotte gaat het hier vooral om het gebruik van wiskunde als (leverancier van een) precieze taal, en niet om het uitvoeren van geavanceerde wiskundige bewerkingen. Schoolwiskunde heeft daarom een heel beperkte match : enerzijds ontbreken essentiële ingrediënten, anderzijds heeft een groot deel van het vak geen relatie met de gemeenschappelijke kern van HBOinformatica. Voor een strikte vooropleidingseis ontbreekt daarom voldoende grond. De HBO-informaticaopleidingen zullen zelf moeten zorgen dat hun studenten de algemene vaardigheden rond modelleren e.d. verwerven. Deze zouden dus onderdeel moeten zijn van de bachelorprogramma s informatica. Specifiek Voor de technische informatica zijn naast de algemene wiskundige vaardigheden ook specifieke vaardigheden onontbeerlijk. Hierbij gaat het wel om rekenen, dat wil zeggen het uitvoeren van wiskundige bewerkingen. In dit vakgebied zien we bijvoorbeeld toepassingen van calculus/analyse, lineaire algebra en kansrekening. De match met de schoolwiskunde is hier zodanig dat een voorkenniseis op zijn plaats is. Vervolgopleiding Hierboven heb ik betoogd dat algemene vaardigheden op het gebied van modelleren en formaliseren expliciet onderdeel zouden moeten uitmaken van HBO-I-opleidingen. Als daarbij (op maat gesneden) aandacht wordt besteed aan de verwante wiskunde-onderwerpen, zou dat een meerwaarde opleveren bovendien hebben studenten die te zijner tijd doorstromen naar het WO dan een streepje voor. Dat blijkt uit ervaringen met studenten die afkomstig zijn van HBO-I opleidingen die reeds een wiskundecomponent aanbieden. Zie Bijlage ad 3.4 voor het volledige betoog. Argumentatie Instroomeisen HBO-I Stichting, juni 2010 Pagina 23