Gemeente Amsterdam. Stadsdeel Nieuw-West. Gezien de voordracht van het dagelijks bestuur van 14 februari 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gemeente Amsterdam. Stadsdeel Nieuw-West. Gezien de voordracht van het dagelijks bestuur van 14 februari 2012"

Transcriptie

1 Bezoekadres Pieter Calandlaan KH Amsterdam Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-West Postbus CA Amsterdam Telefoon Fax Datum Reg.nr./DECOS nr. 2012/INT/ 49 Vergadering Deelraad Onderwerp Kademota Burgerparticipatie De deelraad Nieuw-West, Gezien de voordracht van het dagelijks bestuur van 14 februari 2012 Besluit 1. De concept Kadernota Burgerparticipatie stadsdeel Nieuw-West vast te stellen 2. De concept Inspraak- en Participatieverordening stadsdeel Nieuw-West vast te stellen mevrouw K. Bolt, y"' detiéer ^d'.g. van Grol, 9 ' 'ff' '" ^'-^...^...JS^'^^ Afschrift van dit besluit aan:

2 X X Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-West Kadernota Burgerparticipatie stadsdeel Nieuw-West 30 maart

3 Inhoud 1 Samenvatting: speerpunten voor burgerparticipatie in stadsdeel Nieuw-West 4 2 Aanleiding 6 3 Doelstellingen 6 4 De plek van burgerparticipatie bij beleidsvoornemens in de burgersamenleving ('civil society') Afbakening van de kademota burgerparticipatie 7 5 Regels en Afspraken Wettelijke inspraakmogelijkheden en stadsdeelbeleid voor inspraak Beleidsvoornemens: plan- en beleidsvorming in het stadsdeel Burgerparticipatie bij samenwerking in plan- of beleidsvorming tussen het stadsdeel en andere partijen De Participatieladder: niveaus van betrokkenheid bij plan- en beleidsvorming De keuze van het juiste niveau van betrokkenheid: Wie stelt het participatieniveau vast? Onderwerpen voor burgerparticipatie Planinitiatieven van bewoners zelf Vragen en verzoeken om informatie Klachten over burgerparticipatie 17 6 Ondersteuning en faciliteiten voor burgerparticipatie In stadsdeel Nieuw-West Ambtelijke ondersteuning Onafhankelijke ondersteuning in de wijken: Het Huis van de Wijk 18 7 De praktijk Communicatie Uitgangspunten Algemeen en doelgroepspecifieke communicatie De voorbereiding: de Participatieroute De uitvoering van de participatie: vormen, technieken en hulpmiddelen ('tools') Aansluiting op de besluitvorming: Participatie en Representatie De verhouding tussen participatie en representatie De concrete aansluiting op de besluitvorming: verwerking van de opbrengsten Evaluaties van participatieprocessen De planimplementatie en -uitvoering 25 8 Het meten van de resultaten: De monitor burgerparticipatie Proces resultaatmeting (monitoring) Continuïteit en archivering 26 9 Stadsdeelorganisatie Burgerparticipatie binnen de portefeuilleverdeling in het dagelijks bestuur Burgerparticipatie in de ambtelijke organisatie van het stadsdeel Lopende plan- en beleidsvorming Financiën 29 2

4 11 Bijlagen Burgerparticipatie Stadsdeel Nieuw-West in 3 stappen Ctiecl<list voor Communicatie bij Burgerparticipatie-trajecten Communicatiemiddelen bij burgerparticipatie Weblinks Burgerparticipatie 34 3

5 1 Samenvatting: speerpunten voor burgerparticipatie in stadsdeel Nieuw West De kadernota burgerparticipatie Nieuw-West vernieuwt het beleid voor burgerparticipatie bij planen beleidsvorming. Het stadsdeei wil samen met zijn bewoners werken aan de nieuwe opgaven in Nieuw-West. Doelstellingen De doelen voor burgerparticipatie zijn: De betrokkenheid van bewoners en andere belanghebbenden bij en hun invloed op het beleid en de planvorming van het stadsdeel te vergroten; Gebruik te maken van bij bewoners en belanghebbenden aanwezige kennis en kunde; De doelen van de kadernota zelf zijn: Samenhang brengen in de praktijk van burgerparticipatie in Nieuw-West; Duidelijkheid over de rol van deelnemers in participatietrajecten; Beoordeling en resultaatmeting (monitoring) van de kwaliteit van participatieprocessen. Afbal<ening De kadernota burgerparticipatie versterkt de burgersamenleving ('Civil Society') in Nieuw-West. Hij is echter alleen van toepassing op de mogelijkheden van burgers om betrokken te zijn bij beleidsvoornemens. Deze leiden tot plannen of nieuw beleid en hierop kunnen bewoners en belanghebbenden invloed uitoefenen. Onderstaande vormen van participatie worden in de nota niet behandeld: Inspraakrecht (wettelijk) en de mogelijkheden voor inspreken in de vergaderingen van de deelraad (politiek) Versterking van de lokale democratie vanuit de deelraad, zoals het burgerinitiatief en het (correctief) referendum De rol van adviesraden, zoals de WMO-raad en de ouderenraad Maatschappelijke participatie Bewonersinitiatieven en vrijwilligersactiviteiten in de wijk Bestuur in de wijk Zelfbeheer Plan- en beleidsvorming Het stadsdeel kiest ervoor om zo vroeg mogeliik de vorm van participatie bij plan- en beleidsvorming te kiezen. Hierdoor kan burgerparticipatie daadwerkelijk ook bij de starten het ontwerp van het plan plaatsvinden. De keuze voor burgerparticipatie kan op twee manieren worden vastgelegd: In een participatieparagraaf van een startnotitie of in een participatieplan. Ook bij plannen die het stadsdeel samen maakt met een partner zijn in principe de stadsdeelregels en afspraken voor burgerparticipatie van kracht. Niveau van participatie Het niveau van participatie bepaalt het stadsdeel aan de hand van de partioipatieladder. In de participatieladder worden vijf niveaus of treden onderscheiden: informatie, raadpleging, advisering, coproductie en meebeslissen. Het dagelijks bestuur bepaalt het niveau van de participatie en informeert de deelraad hierover. Het dagelijks bestuur kan ook beslissen dat de deelraad het niveau van participatie moet vaststellen. N.a.v. een DB-besluit over een plan of nieuw beleid kan de deelraad het niveau van participatie agenderen in de commissie of de raad. Geen enkel 4

6 beleidsonderwerp wordt uitgesloten van burgerparticipatie. Wel moet rekening worden gehouden met de uitzonderingen die de Gemeentewet noemt. Ondersteuning Bij planinltiatieven van bewoners zelf beoordeelt het stadsdeel in goed overleg of en zo ja hoe het initiatief ingebed kan worden in de eigen plan- en beleidsvorming. Bij elk participatieproces van het stadsdeel wordt een ambtelijk contactpersoon aangewezen die beschikbaar is voor vragen van bewoners en verzoeken om informatie. De klachtenregeling van het stadsdeel is ook van toepassing op klachten over de manier waarop de burgerparticipatie wordt uitgevoerd. Voor plannen die een rol spelen in de wijk kunnen bewoners in het Huis van de Wijk terecht. Daar kunnen bewoners advies krijgen als zij wensen deel te nemen aan participatiebijeenkomsten in hun wijk. Communicatie en uitvoering Het stadsdeei communiceert bij burgerparticipatie vroegtijdig, volledig en maakt gebruik van heldere en duidelijke taal. De informatievoorziening is actueel en vindt gedurende het gehele planproces plaats. Bij de voorbereiding van de uitvoering van het participatieproces maakt het stadsdeel gebruik van een participatieroute. De uitvoering maakt gebruik van diverse participatievormen en technieken ('tools'). Tezamen vormen die een gereedschapskist voor alle deelnemers van het participatieproces. Besluitvorming Het plan- of beleidsproces en het besluitvormingsproces verhouden zich tot elkaar als participatie tot representatie. De representativiteit van deelnemers speelt geen rol bij de inrichting van het participatieproces. De opbrengst van een participatieproces wordt beschreven in een participatierapportage. Dit document is openbaar en beschikbaar bij de besluitvorming. Deelnemers worden geïnformeerd over de opbrengst van het participatieproces, zodat zij gebruik kunnen maken van hun inspraakrecht en hun mogelijkheden in te spreken in de deelraad. Participatieprocessen kunnen schriftelijk of in een bijeenkomst worden geëvalueerd. Resultaatmeting ('monitoring') Er wordt jaarlijks een monitor burgerparticipatie aan de deelraad gestuurd. Deze wordt eerst aan een klankbordgroep van geïnteresseerde en betrokken bewoners voorgelegd. De monitor kan leiden tot bijstelling van de kadernota burgerparticipatie. De burgerparticipatie wordt in de stadsdeelorganisatie gearchiveerd. Stadsdeelorganisatie In het dagelijkse bestuur is elke portefeuillehouder verantwoordelijk voor de burgerparticipatie van zijn beleidsvoornemens. De portefeuillehouder burgerparticipatie stelt de kaders voor de processen van burgerparticipatie, adviseert het dagelijks bestuur en bevordert de kwaliteit van de burgerparticipatie in Nieuw-West. Er wordt een ambtelijke adviseur voor burgerparticipatie aangesteld. Deze adviseert de portefeuillehouder burgerparticipatie en ondersteunt de ambtelijke organisatie bij burgerparticipatie. De kosten voor burgerparticipatie worden opgenomen in de kosten voor plan- of beleidsvoorbereiding. 5

7 2 Aanleiding In de voormalige stadsdelen van Nieuw-West was burgerparticipatie bij planvorming onderdeel van het beleid. Zo werden bewoners en bewonersgroepen in de stedelijke vernieuwing betrokken bij het opstellen van vernieuwings- en uitwerkingsplannen. Hierdoor konden zij invloed hebben op de vernieuwing van hun buurt. De deelraden hielden bij hun besluitvorming over die plannen rekening met de inbreng van de bewoners. Het beleid voor burgerparticipatie was ook in spelregels vastgelegd. De stadsdelen Geuzenveld-Slotermeer en Osdorp hadden eigen verordeningen waarin specifiek aandacht werd besteed aan burgerparticipatie. Toch was het beleid voor burgerparticipatie voor verbetenng vatbaar: Bij sommige plannen waren bewoners van mening dat hun inbreng onvoldoende werd verwerkt in de besluiten, zodat zij het gevoel kregen dat zij in de praktijk toch weinig invloed hadden. In het bestuursprogramma Kansen bieden, talenten benutten ( ) voor stadsdeel Nieuw West is burgerparticipatie een belangrijk uitgangspunt van beleid. Om dat belang te onderstrepen is er een aparte coördinatieportefeuille voor participatie ingesteld. De rol van de portefeuillehouder is kaderstellend en adviserend. Bovendien heeft hij de opdracht de kwaliteit van de burgerparticipatie in het stadsdeel te bewaken. In het bestuursprogramma is toegezegd dat er een nota voor burgerparticipatie ('politieke participatie') zal worden opgesteld. De nieuwe schaalgrootte van het stadsdeel heeft de verhouding met de maatschappelijke omgeving veranderd. De context voor burgerparticipatie is hierdoor ook gewijzigd. De ambtelijke organisatie, die verantwoordelijkheid draagt voor de voorbereiding van burgerparticipatie, heeft een nieuwe inrichting in directies gekregen. Bovendien zijn er nieuwe actuele maatschappelijke opgaven bijgekomen, waaraan het bestuur van Nieuw-West (DB en deelraad) samen met zijn bewoners wil werken. Al deze wijzigingen vragen om een actualisering van het participatiebeleid in Nieuw-West. Die actualisering moet gunstige omstandigheden creëren voor een succesvol participatiebeleid in stadsdeel Nieuw-West. Deze nieuwe kadernota voor burgerparticipatie probeert de voorwaarden te scheppen voor actieve betrokkenheid van bewoners bij beleidsvoornemens van het stadsdeei, die leiden tot nieuwe plannen of nieuw beleid. 3 Doelstellingen De nota legt het beleid voor burgerparticipatie en andere belanghebbenden in het stadsdeel vast. Door een kader te bieden voor alle activiteiten op het gebied van burgerparticipatie geeft hij houvast voor allen die betrokkenen zijn bij beleidsvoornemens die lelden tot plan- en beleidsvorming in Nieuw West. Bovendien schetst de kadernota mogelijkheden voor de uitvoeringspraktijk binnen het stadsdeel. De doelen die het stadsdeel met burgerparticipatie nastreeft zijn: De betrokkenheid van bewoners en andere belanghebbenden bij en hun invloed op het beleid en de planvorming van het stadsdeel te vergroten; Gebruik te maken van bij bewoners en belanghebbenden aanwezige kennis en kunde; De doelen van de kadernota zelf zijn: Samenhang brengen in de praktijk van burgerparticipatie in Nieuw-West; Duidelijkheid over de rol van deelnemers in participatietrajecten; Beoordeling en resultaatmeting (monitoring) van de kwaliteit van participatieprocessen. Belangrijke uitwerkingen van deze doelstellingen zijn o.a. het belang van vroegtijdigheid van burgerparticipatie (paragraaf 5.2), open overleg over de opgaven voor plan- en beleidsvorming (paragraaf 5.2) en het ruimte bieden aan eigen planinitiatieven (paragraaf 5.7). 6

8 4 De plek van burgerparticipatie bij beleidsvoornemens in de burgersamenleving ('civil society') In het bestuursprogramma voor NIeuw-West heeft het Dagelijks Bestuur aangegeven oog te willen hebben voor datgene wat bewoners in hun dagelijks leven in het stadsdeel beweegt: ' Wal gebeurt er werkelijk in de wijken? Wat leeft er in de praktijk? Waar schort het aan? Maar ook: waar gaat het goed? Hoe komt dat? En hoe kunnen politici daar wijzer van worden? Zo wordt een solide basis gelegd om de belangrijke thema's succesvol aan te pakken. Alle bewoners uit het stadsdeel moeten gehoord worden en hun eigen inbreng hebben ln het creëren van een stabiele, interessante en aantrekkelijke leefomgeving, ook de groepen die zich moeilijk laten bereiken.' (Kansen bieden, talenten benutten. Bestuursprogramma stadsdeel Nieuw-West. p. 64) Stadsdeel Nieuw-West vindt het belangrijk dat de bewoners participeren in de activiteiten die van het stadsdeel en hun eigen buurt een aantrekkelijke plek maken om er te wonen, te werken of te verblijven. Participatie is de kern van wat ook wel de 'Civil Society' wordt genoemd: Burgers die zelf verantwoordelijkheid nemen om de maatschappij waarin zij leven vorm te geven. De kadernota burgerparticipatie kan dan ook gezien worden als onderdeel van het streven van het bestuur in Nieuw-West het actief burgerschap van bewoners en daarmee hun positie in de burgersamenleving ('Civil Society') te versterken. Doel is dat bewoners hun eigen krachten kunnen benutten om zichzelf maatschappelijk te ontwikkelen en tegelijkertijd de leefbaarheid en de levendigheid van het stadsdeel te verbeteren. 'Civil Society' is een breed begrip. Deze kadernota burgerparticipatie is alleen van toepassing op de mogelijkheden van burgers die wonen in stadsdeel Nieuw-West om betrokken te zijn bij beleidsvoornemens die leiden tot plannen of nieuw beleid van het stadsdeel en hierop invloed uit te oefenen. Het bestuur van stadsdeel Nieuw-West stelt ook veel in het werk om het bedrijfsleven, individuele ondernemers en maatschappelijke organisaties en instellingen te betrekken bij planvorming en beleid. Deze hebben vaak een zakelijk of institutioneel belang bij de plannen of het beleid. De kadernota burgerparticipatie gaat niet specifiek in op deze belangen. De geformuleerde principes van deze kadernota zijn ook van toepassing op participatie van 'stakeholders' die voor deze belangen opkomen. 4.1 Afbakening van de kadernota burgerparticipatie Het stadsdeelbestuur werkt zijn bestuursprogramma uit in nieuwe plannen en nieuw beleid. De nota geeft aan wat het stadsdeel doet om burgerparticipatie te bevorderen, op welke wijze bewoners en andere belanghebbenden invloed kunnen krijgen op de plannen en het stadsdeelbeleid en op welke zaken zij daarbij van de kant van het stadsdeel kunnen rekenen. De volgende vormen van participatie worden in deze nota niet behandeld: Het recht op inspraak en andere formele procedures die de betrokkenheid van bewoners regelen bij de besluitvorming in de deelraad. Toelichtina: De kadernota burgerparticipatie gaat vooral over het maken van plannen en beleid van het stadsdeel. Inspraak gaat over de invloed die bewoners kunnen hebben wanneer de plannen gereed zijn en de besluitvorming in de deelraad wordt voorbereid; dus wanneer de goedkeuring of vaststelling van deze plannen in de deelraad aan de orde is. Het stadsdeel heeft eigen beleid over 7

9 wettelijke inspraak en de mogelijkheden die bewoners kunnen hebben om in te spreken bij de besluitvorming in de deelraad. Het gaat daarbij o.a. over: O Inspraakrecht (wettelijk) en de mogelijkheden voor inspreken in de vergaderingen van de deelraad (politiek) O Versterking van de lokale democratie vanuit de deelraad. Hierbij kan gedacht worden aan het creëren van mogelijkheden voor meer directe invloed op de besluitvorming, zoals het (correctief) referendum en het burgerinitiatief. O De rol van adviesraden, zoals de WMO-raad en de ouderenraad In paragraaf 5.1 komt het verschil tussen wettelijke inspraak, inspreken in de vergaderingen van de deelraad en participatie nogmaals aan de orde. Maatschappelijke participatie: De activiteiten van bewoners waardoor zij actief meedoen in de samenleving. Dit kan op zeer divers gebied zijn: O Arbeidsmarkt O Maatschappelijke activiteiten O Informele zorg of hulp O Cultuur O Sport en recreatie O Evenementen Bewonersinitiatieven en vrijwilligersactiviteiten in de wijk. De meeste bewonersinitiatieven hebben niet zozeer betrekking op plannen. Het zijn vooral doe-activiteiten van bewoners zelf. Het stadsdeel heeft aparte subsidieregelingen om bewonersactiviteiten te ondersteunen. Het Huis van de Wijk is een basisvoorziening in de negen wijken van het stadsdeel om deze vorm van participatie te stimuleren. Bewonersinitiatieven die wel betrekking hebben op planvorming worden apart besproken in paragraaf 5.7. Bestuur ln de wijk. Los van specifieke inbreng in plannen kunnen bewoners ook meer betrokken raken bij het bestuur van Nieuw-West en daarin dus meer participeren, doordat het dagelijks bestuur en dé deelraad zelf meer zichtbaar zijn in de wijk. Dit kan bijvoorbeeld door de organisatie van bewonersavonden, het organiseren van schouwen in de buurt of doordat het bestuur op locatie in de wijk vergadert of bijeenkomt. Zelfbeheer. Vormen van zelfbeheer waarbij bewonersgroepen zelf het initiatief nemen om in eigen beheer voorzieningen tot stand te brengen en te onderhouden, worden niet in deze kadernota behandeld. Dit soort initiatieven maken deel uit van de wijkaanpak of kunnen aan de orde komen bij gebiedsgericht werken. 8

10 5 Regels en Afspraken Om burgerparticipatie goed te laten verlopen, is het belangrijk te weten welke regels er in de praktijk zijn. 5.1 Wettelijke Inspraakmogelijkheden en stadsdeelbeleid voor Inspraak In hoofdstuk 4 is het verschil tussen wettelijke inspraak, inspreken en participatie geïntroduceerd. Samengevat kan dit als volgt omschreven worden: Wettelijke inspraak en inspreken hebben betrekking op invloed van bewoners op de besluitvorming. Participatie heeft betrekking op invloed van bewoners op de plan- en beleidsvorming. Wettelijke Inspraak vindt plaats in de eindfase van de plan- en besluitvorming van het stadsdeel: Het plan is in principe af, maar voordat er een formeel besluit wordt genomen, kunnen bewoners en andere belanghebbenden nog een formele reactie (of zienswijze) geven op het plan. Deze inspraak kan leiden tot aanpassingen van het plan. Het stadsdeel voert een aantal wettelijke taken binnen de gemeente Amsterdam uit. Vanzelfsprekend respecteert het stadsdeel de wettelijke inspraakmogelijkheden, die in het recht op inspraak zijn vastgelegd. Bewoners in het stadsdeel kunnen hun mening geven of voor hun belangen opkomen, als onderdeel van de voorbereiding op de besluitvorming van de deelraad. Een voorbeeld is de vaststelling van bestemmingsplannen voor het grondgebied van het stadsdeel. De Wet ruimtelijke ordening geeft aan welke rechten bewoners hebben bij de besluitvorming over de bestemmingsplannen. Er gelden termijnen voor het ter inzage leggen van de stukken en bewoners en belanghebbenden hebben mogelijkheden om zienswijzen in te dienen. Wanneer naar het oordeel van bewoners onvoldoende rekening wordt gehouden met die zienswijzen, bestaat daarna nog de mogelijkheid bezwaar te maken. Bewoners kunnen in sommige gevallen ook letterlijk 'inspreken', door op een hoorzitting die het stadsdeel organiseert, mondeling hun opvatting kenbaar te maken. Dat er gestandaardiseerde vormen van wettelijke Inspraak zijn, zoals in het hierboven gegeven voorbeeld, wil overigens niet zeggen dat elke inspraak op dezelfde wijze vorm krijgt. Het stadsdeel streeft er juist naar ook bij (wettelijke) inspraak die vormen te kiezen die het gebruikmaken van het inspraakrecht door bewoners zoveel mogelijk stimuleert. Een creatieve werkvorm kan de inspraak van bewoners bevorderen en letterlijk tot 'zijn recht laten komen'. Naast de wettelijke inspraakmogelijkheden heeft het stadsdeel zelf ook beleid voor inspreken. Dat is het beleid dat de deelraad zelf hanteert, wanneer zij bewoners de ruimte geeft opvattingen, meningen of zienswijzen kenbaar te maken over stukken die in zijn vergaderingen aan de orde komen. Dat kunnen bewoners schriftelijk doen. Een dergelijke brief aan de deelraad wordt ook wel een raadsadres genoemd. De deelraad bepaalt zelf hoe zij deze brieven wil beantwoorden. Bewoners krijgen in stadsdeel Nieuw-West ook de mogelijkheid in de vergaderingen van de deelraad hun zegje te doen. De inhoudelijke behandeling van raadsstukken vindt in commissievergaderingen plaats. Bewoners kunnen bij de griffie, die de deelraad ambtelijk ondersteunt, spreektijd aanvragen, zodat ze hun opvattingen kenbaar kunnen maken over de voorstellen voor besluitvorming die in de commissievergadering worden besproken. De commissieleden kunnen deze inspraak dan betrekken bij hun beraadslagingen. 9

11 Los van de agenda van commissie of raad Icunnen bewoners zelf bepalen over welke onderwerpen zij willen inspreken. De griffie heeft voor de bewoners een adviesrol over de wijze van inspreken in de vergaderingen van de deelraad en regelt de praktische gang van zaken bij het realiseren van deze vormen van inspreken. Hoe het proces van participatie en inspraak verloopt en waar bewoners in dit proces op mogen rekenen, wordt door het stadsdeel in een aparte verordening vastgelegd: De Inspraak- en participatieverordening van Nieuw-West. Het participatiedeel van deze verordening geeft de juridische uitwerking van deze kadernota burgerparticipatie. 5.2 Beleidsvoornemens: plan- en beleidsvorming in het stadsdeel Aan het begin van zijn bestuursperiode heeft het dagelijks bestuur van het stadsdeel een bestuursprogramma opgesteld om voor iedereen duidelijk te maken wat de ambities en de beleidsvoornemens zijn voor de komende vier jaar in Nieuw-West. Dit geeft ook de bewoners inzicht waarbij zij betrokken kunnen zijn. Toch is er meestal een lange weg te gaan van deze agendering van plannen en beleid in het bestuursprogramma, naar het daadwerkelijke initiatief om de plannen op te stellen, de uitwerl<ing in onderdelen van het plan tot de uiteindelijke voltooiing, waarna de besluitvorming in de deelraad plaatsvindt. Er zijn in de gemeente Amsterdam afspraken gemaakt over planvorming en beleid. Die hebben het doei een plan- of beleidsproces goed te laten verlopen. Wanneer de onderdelen en de fases van de planvorming duidelijk zijn is het voor belanghebbenden of geïnteresseerden ook duidelijker waarmee zij te maken zullen krijgen. De afspraken voor ruimtelijke plannen zijn vastgelegd in het zogenaamde Plaberum. Dit is een afkorting voor Plan- en Besluitvorming Ruimtelijke Maatregelen. In het Plaberum wordt beschreven welke stappen en fasen doorlopen worden om tot een volwaardig plan te komen. Het voert te ver om in deze kadernota alle stappen van deze plansystemen te beschrijven. Stadsdeel Nieuw-West voert op diverse wijze actief overleg met bewoners, bewonersorganisaties en stakeholders om te bepalen of een maatschappelijke opgave of probleem in het stadsdeel tot planvorming of beleid moet leiden. Door op deze wijze probleemanalyses te delen kan duidelijk worden of en zo ja hoe plan- of beleidsvorming een antwoord kan bieden op maatschappelijke opgaven, voordat er een concreet initiatief is genomen. Als het stadsdeel daadwerkelijk besluit tot nieuwe planvorming of beleid, dan dient in deze initiatieffase ook het niveau en de vorm van de burgerparticipatie aan de orde te komen. Het uitgangspunt voor de burgerparticipatie in Nieuw-West is om zo vroeo moaeliik de vorm van participatie te kiezen. Hierdoor kan burgerparticipatie daadwerkelijk ook bij de start en het ontwerp van het plan plaatsvinden. De keuze voor burgerparticipatie kan op twee manieren worden vastgelegd: In een participatieparagraaf als onderdeel van het plandocument waarmee de plan- of beleidsvorming wordt gestart. Dit is meestal een zogenaamde startnotitie. In de startnotitie worden ook belangrijke andere kwesties beschreven die voor de start van plan- of beleidsvorming van belang zijn en voor de gekozen vorm van participatie; zoals de financiën die beschikbaar zijn voor de plan- of beleidsvoorbereiding (inclusief burgerparticipatie) en het plan zelf. Deze startnotitie wordt in het dagelijks bestuur goedgekeurd. In een apart participatieplan, wanneer het gaat om een omvangrijk participatieproces. Ook het participatiepian wordt in het dagelijks bestuur vastgesteld (of in sommige gevallen in de deelraad; zie paragraaf 5.5.1). 10

12 In paragraaf 5,7 komt aan de orde hoe bewoners In de voorfase van planvorming zelf een planinitiatief kunnen agenderen. In paragraaf 5.4 wordt beschreven hoe in de initiatieffase de juiste vorm van participatie kan worden vastgesteld. 5.3 Burgerparticipatie bij samenwerking in plan- of beleidsvorming tussen het stadsdeel en andere partijen Sommige plannen worden niet alleen door het stadsdeel gemaakt, maar ontstaan door een samenwerking tussen het stadsdeel en een partner. Dit geldt praktisch voor alle stedelijke vernieuwingsplannen. De vernieuwings- en uitwerkingsplannen worden opgesteld in een samenwerking tussen de woningcorporaties en het stadsdeel. Wat betekent dit voor de burgerparticipatie? Het uitgangspunt voor de burgerparticipatie in Nieuw-West is dat bij samenwerkingsplannen dezelfde regels en afspraken voor burgerparticipatie in principe van kracht zijn. Wanneer het stadsdeel en een andere partij samenwerken om een plan of beleid te maken en dit plan of beleid zal in de deelraad worden vastgesteld, dan zal de deelraad aan de hand van de kadernota burgerparticipatie beoordelen of de burgerparticipatie bij de totstandkoming van het plan goed is verlopen. Dit betekent dat bij een gezamenlijk planinitiatief het stadsdeel afspraken zal maken met zijn samenwerkingspartner om de burgerparticipatie in overeenstemming met de kadernota te laten plaatsvinden. 5.4 De Partioipatieladder: niveaus van betrokkenheid bij plan- en beleidsvorming Bij de start van plan- of beleidsvorming bepaalt het stadsdeel op welke wijze de bewoners worden betrokken bij de ontwikkeling van de plannen. Er zijn verschillende manieren waarop het stadsdeel dat kan doen. Dat hangt o.a. af van de invloed die bewoners daadwerkelijk krijgen. Het niveau van participatie of de mate van invloed kan worden weergegeven door middel van een participatieladder. Hoe hoger je op de ladder komt, hoe meer invloed bewoners krijgen op het proces van plan- of beleidsvorming. Het niveau van betrokkenheid van bewonersgroepen kan per planproces verschillen. Hierover zal een keuze moeten worden gemaakt. Het stadsdeel Nieuw-West onderscheidt vijf sporten of treden op de participatieladder, om die mate van invloed te kunnen bepalen: 11

13 coproduceren raadplegen /fe injcirmeren 1. Informatie Bij de start van elk participatieproces wordt de informatie over tiet plan of tiet beleid gedeeld. Dit is een minimale voonwaarde voor betrokkenheid van bewoners en andere belanghebbenden. Er zijn situaties dat de betrokkenheid van bewoners niet verder gaat dan het kunnen beschikken over deze informatie. Het stadsdeel bepaalt zelf de inhoud van het plan of het beleid. Het stadsdeel informeert de burgers, maar geeft ze verder geen inbreng. De reden hiervoor is dat de randvoorwaarden voor het planproces al zo zijn bepaald dat van serieuze invloed op de planvorming geen sprake kan zijn: Er kan te weinig tijd en/of beleidsruimte zijn, zodat het gesprek met de bewoners over de inhoud nauwelijks een toegevoegde waarde kan krijgen. Daarnaast kan plan- en beleidsvorming het gevolg zijn van besluiten die door hogere overheden worden opgelegd. Ook komt het voor dat een nieuw 'plan' alleen een technische uitwerking biedt van eerder genomen besluiten. In al deze gevallen moeten bewoners wel kunnen rekenen op goede, begrijpelijke en juiste informatie, zodat ze gebruik kunnen maken van hun inspraakrechten hun mogelijkheden voor inspreken bij de politieke besluitvorming over het definitieve plan in de deelraad. 2. Raadpleging Bewoners worden geconsulteerd over verschillende keuzes binnen het plan of het beleid. Bij raadpleging bepaalt het stadsdeel zelf in hoge mate de agenda en de plankeuzes. Tevens bepaalt het stadsdeel of en hoe het de inbreng verwerkt. Deze vorm van raadpleging heeft het karakter van een foefs of het stadsdeel met dit plan of beleid op de goede weg is. Het stadsdeel geeft informatie over de keuzes die gemaakt worden en vraagt bewoners en andere belanghebbenden om hun mening hierover. Het is aan het begin van het participatieproces duidelijk voor alle deelnemers hoe hun input een rol kan spelen in het besluitvormingsproces. 3. Advisering Advisering is een minder vrijblijvende vorm van consultatie dan raadpleging. Bewoners en belanghebbende krijgen meer invloed op nog openstaande plan- of beleidskeuzes die aan hen worden voorgelegd. Bewoners kunnen zelf problemen identificeren en mogelijke oplossingen aandragen. Wanneer het stadsdeel deze adviezen niet overneemt, dan wordt dit goed 12

14 beargumenteerd. Bij deze vorm van advisering over pianopties vraagt iiet stadsdeel aan bewoners serieus mee te denken en is liet dus bereid rel<ening te tiouden met de resultaten daarvan. 4. Coproductie Bij coproductie werken bewoners en stadsdeel intensief samen aan het plan. Zij zijn als partners verantwoordelijk voor het plan. Daarbij mag duidelijk zijn dat dé bewoner niet bestaat. Binnen groepen van bewoners kunnen aanzienlijke verschillen van mening bestaan over wat de prioriteit heeft en over welke kant het plan of het beleid dus op moet. Hiermee rekening houdend, kan de samenwerking op verschillende manieren worden vormgegeven. In dit model heeft het stadsdeel niet per definitie het voortouw. De voorafgaande probleemanalyse kan bijvoorbeeld goed samen met het stadsdeel of door bewoners zelf wordt gedaan (zie ook 5.7). Kenmerk van coproductie is dat de samenwerking plaatsvindt op basis van gelijkwaardigheid. Het uiteindelijke plan of beleid kan beschouwd worden als een gezamenlijk werk. 5. Meebeslissen Bij de wellicht meest intensieve vorm van burgerparticipatie kunnen bewoners en belanghebbenden meebeslissen. Het stadsdeel geeft voorafgaand aan het planproces kaders mee aan de deelnemers van de burgerparticipatie. Binnen die kaders kunnen zij dan zelfstandig meebeslissen over de vorm en inhoud van het plan of het beleidstuk. Bij een dergelijke vorm van burgerparticipatie wordt de beslissingsbevoegdheid over het plan aan bewoners en eventuele andere belanghebbende gedelegeerd. Hierbij is één kanttekening wel op zijn plaats. Wanneer we spreken over meebeslissen tijdens participatieprocessen moet het onderscheid tussen plan- en beleidsvorming enerzijds en besluitvorming anderzijds niet uit het oog worden verloren. Ook wanneer in de participatie bewoners in hoge mate zelf het plan vervaardigen en daarover dus binnen vooraf gegeven kaders meebeslissen; dan nog besluit het dagelijks bestuur of de deelraad over dit plan, door het al dan niet goed te keuren of vast te stellen. 5.5 De keuze van het Juiste niveau van betrokkenheid: Een belangrijke vraag is hoe het niveau van participatie wordt vastgesteld. Anders geformuleerd: Wat geeft de doorslag in het bepalen van de trede in de participatieladder: informatie, raadpleging, advisering, co-productie of meebeslissen? Wie bepaalt welk niveau van participatie wordt gekozen en hoe vindt die keuze plaats? De keuze van het niveau van participatie moet aansluiten bij de invloed die deelnemers in een participatieproces kunnen hebben, de venwachtingen die zij hierover hebben, de mate waarin daadwerkelijk aan die verwachting kan worden voldaan en de eisen die het plan of het beleid zelf stellen: Wat kan bijdragen aan de kwaliteit van het plan? De juiste vorm van burgerparticipatie legt dus een duidelijke relatie tussen: het type plan waarover burgerparticipatie zou kunnen plaatsvinden; de belangen en interesses van de potentiële deelnemers(groepen); de feitelijke beïnvloedingsmogelijkheid, ook wel beleidsruimte genoemd, die er is bij het opstellen en het vaststellen van het plan. In onderstaande tabel werken we dit aan de hand van een aantal criteria verder uit. De toepasselijkheid van elk criterium afzonderlijk geeft een indicatie welk niveau van participatie in een specifieke plan- of beleidsituatie geschikt is. Alleen de combinatie van alle criteria en de weging van hun onderlinge prioriteit zal uiteindelijk de doorslag geven bij de keuze van het niveau van participatie: Informatie, consultatie of coproductie. De invulling van een participatieproces is in zekere mate altijd 'uniek'. De inrichting van burgerparticipatie blijft dus maatwerkl 13

15 Criteria die een rol spelen bij het bepalen van het niveau van participatie: informatie, consultatie of co-productie Omschrijving Inhoudelijke relevantie criteria Beleidsruimte Openheid/communicatie Dagelijks Bestuur, deelraad en eventuele samenwerkingspartners (zoals woningcorporaties of andere opdrachtgevers) hebben overeenstemming over de inrichting van het plan- of beleidsproces Duidelijkheid over de rol en inbreng van het stadsdeel en de deelnemers. Meerwaarde van participatie De inhoud van de plannen en het besluit staan nog niet vast. Er is ruimte voor aanpassing. Het bepalen van beleidsruimte impliceert dat er kaders vastgesteld zijn. Wat zijn de kaders en over welke onderwerpen kan worden gesproken? Als er geen beleidsruimte is dan is advisering, coproductie of meebeslissen zinloos. Het stadsdeel is in staat en bereid in openheid te communiceren met de relevante partijen. Goede, betrouwbare en duidelijke informatie is de basis voor goede participatie. Ais er juridische of inhoudelijke bezwaren zijn om informatie te delen met bewoners, dan ligt een (intensief) proces van burgerparticipatie niet voor de hand. Indien het stadsdeel en andere initiatiefnemers niet dezelfde waarde hechten aan inbreng van participanten, zijn participatieprocessen gedoemd te mislukken. Voor de start van processen moeten daarom duidelijke afspraken gemaakt worden over de inrichting, de bevoegdheden en de verantwoordelijkheden van alle deelnemers aan het participatieproces. Het stadsdeel is duidelijk over de verschillende rollen in het proces. Kunnen participanten bijvoorbeeld meepraten of meebeslissen over specifieke keuzes die bij het opstellen van het plan gemaakt moeten worden? Het is wenselijk vooraf hierover zoveel mogelijk duidelijkheid te verschaffen. Op grond daarvan kan dan bepaald worden of raadpleging en advisering over plankeuzes mogelijk is; of dat gezamenlijk opstellen van het gehele plan haalbaar en wenselijk is (coproductie of meebeslissen). Het stadsdeel verwacht daadwerkelijk een meerwaarde van de interactie met deelnemers aan de participatie, om het plan of het beleid te ontwikkelen. Daarbij kan gedacht worden aan de kennis en kunde die bewoners hebben, de steun die voor plankeuzes verworven kan worden en het inzicht in praktische uitvoeringskwesties. Hoe groter die meerwaarde is, des te meer liggen intensieve vormen van burgerparticipatie voor de hand. Als die meerwaarde niet kan worden benoemd, dan bestaat het risico dat de deelnemers die burgerparticipatie als 'windowdressing' gaan ervaren. Dat levert dan negatieve resultaten op. 14

16 Vertrouwensrelatie tussen stadsdeel en deelnemers Onderling vertrouwen tussen het stadsdeel en de deelnemers aan een participatieproces is een belangrijke voorwaarde voor een succesvol interactief plan- of beleidsproces. Alle deelnemende partijen hebben belang bij een gezamenlijke aanpak en zijn minimaal 'on speaking terms'. Is dit niet zo, dan is het beter te kiezen voor de eigen lijn van het stadsdeel (informatie). Bij een conflict hierover zou gekozen kunnen worden voor de inzet van een bemiddelaar of onderhandelaar. Geschikte problematiek Tijd: De oplossing is niet zo urgent, dat er feitelijk geen tijd is voor deugdelijke burgerparticipatie. Onderhandelingsruimte: de oplossing en de aanpak staan nog niet vast of er is nog geen (brede) overeenstemming over de aanpak. Relevantie: er is personeel, tijd en geld voor de realisatie van doelstellingen via interactief beleid. Belangstelling: deelnemers zijn geïnteresseerd in de problematiek en daardoor te mobiliseren voor deelname in aan de participatie. Hanteerbaarheid: het beleidsprobleem is af te bakenen van ander beleid; het is voor deelnemers niet te moeilijk/technisch; het is niet al te gepolitiseerd Wie stelt het participatieniveau vast? Het dagelijks bestuur is het bestuursorgaan van het stadsdeel dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van beleidsvoornemens en de voorbereiding van de besluitvorming over de plannen of het beleid die hiervan het resultaat zijn. Het uitgangspunt voor de burgerparticipatie in Nieuw-West is dan ook dat het dagelijks bestuur het niveau van participatie vaststelt; dus de keuze tussen informatie, raadpleging, advisering, coproductie of meebeslissen. Welk niveau van participatie wordt gekozen wordt beargumenteerd en schriftelijk vastgelegd in de participatieparagraaf van de startnotitie of het separate participatieplan (zie paragraaf 5.2). De deelraad wordt actief geïnformeerd over elke startnotitie met een participatieparagraaf. Wanneer naar het oordeel van het dagelijks bestuur het van belang is dat de deelraad het niveau van participatie vaststelt, dan zal het de startnotitie voor het plan of het nieuwe beleid (waarin een participatieparagraaf of een participatieplan is opgenomen) aan de deelraad sturen voor bespreking en goedkeuring. Dit belang kan bijvoorbeeld aanwezig zijn bij plannen die direct ingrijpen op de levenssfeer van burgers zelf, of bij beleid dat rechtstreeks ingaat op de betrekking tussen het stadsdeel en zijn bewoners. De deelraad kan zelf n.a.v. een besluit over de start van een plan- of beleidsproces in het dagelijks bestuur het initiatief nemen het niveau van participatie in zijn vergadering te agenderen. 15

17 5.6 Onderwerpen voor burgerparticipatie Het uitgangspunt voor burgerparticipatie in Nieuw-West is dat in beginsel geen enl<el onderwerp uitgesloten wordt van burgerparticipatie. Dus: Alle plannen of beleid als uitwerking van tiet bestuursprogramma komen in principe in aanmerking voor burgerparticipatie. Dit kunnen plannen zijn voor stedelijke vernieuwing, het groen, de openbare ruimte; maar ook 'kleinere' plannen voor de eigen buurt of sociale plannen. Uitgezonderd van participatie zijn die ondenwerpen waarvan de Gemeenfewef aangeeft dat bewoners daarop geen rechtstreekse invloed op uit kunnen oefenen (zoals het beleid voor de locale belastingen en heffingen). 5.7 Planinitiatieven van bewoners zelf Het kan voorkomen dat bewoners of belanghebbenden zelf een plan willen maken en hierover het dagelijks bestuur of de deelraad benaderen. Het gaat daarbij njet om een bewonersinitiatief ais een doe-activiteit, maar om een plan dat bewoners willen opstellen om een probleem op te lossen in hun eigen omgeving. Het stadsdeel neemt dergelijke plannen die in gang worden gezet door bewoners zelf zeer serieus. Het kan daarbij om verschillende ondenwerpen gaan: een stedenbouwkundig plan voor de eigen buurt, een plan voor een nieuwe voorziening in de buurt, een plan voor de openbare ruimte (een plein, straat of het groen), een beheerplan, etc. Wij kunnen in principe twee situaties onderscheiden: 1. Het stadsdeel heeft zelf voor dit onderwerp nog niet eerder een planinitiatief genomen. Het bewonersinitiatief is echt de eerste stap voor een nieuw plan; 2. Het stadsdeel heeft wel voor dit onderwerp een planinitiatief genomen. Het bewonersplan reageert op dit planinitiatief en/of wil een alternatief plan opstellen Het stadsdeel zal in eerste instantie in goed overleg met de initiatiefnemers beoordelen of en zo ja hoe het initiatief kan worden ingebed in de eigen plan- en beleidsvorming. Daarbij zet het stadsdeel de volgende stappen: Het stadsdeel geeft informatie aan de initiatiefnemers over de plan- en beleidscontext die betrekking heeft op het voorgenomen plan van de bewoners of de belanghebbenden. Dit is de basis en dus van toepassing op beide bovenbeschreven situaties. Het stadsdeel doet een voorstel aan de initiatiefnemers over de toepassing van de participatieladder op het planinitiatief. In situatie 1 zal dat leiden tot coproductie of meebeslissen wanneer het stadsdeel de noodzaak van het maken van een plan erkent. In situatie 2, wanneer het stadsdeel zelf al plannen heeft voor dit onderwerp, kan in overleg bekeken worden hoe het planinitiatief van bewoners of belanghebbenden meegenomen kan worden in de plan- en beleidsvorming van het stadsdeel. Het niveau van participatie zal dan minimaal advisering zijn. Deze inbedding is een voorwaarde voor het vervolg op de planvorming: De besluitvorming. Pas wanneer de eigen initiatieven van bewoners of belanghebbenden goed ingebed worden in de plan- of beleidsvorming van het stadsdeel, zal er na de goedkeuring van het plan perspectief op uitvoering ontstaan. 16

18 5.8 Vragen en verzoeken om informatie Het kan voorkomen dat bewoners vragen tiebben over plannen, beleid en participatie. Het stadsdeel wil hier op een duidelijke manier mee omgaan, door de volgende maatregelen: Bij elke uitvoering van een nieuw beleidsvoornemen wordt er een contactpersoon voor burgerparticipatie in de ambtelijke organisatie aangewezen. Dit kan bijvoorbeeld de projectleider zijn van het plan of een verantwoordelijke ambtenaar voor de nieuwe beleidsontwikkeling. Deze contactpersoon is beschikbaar voor vragen of verzoeken om informatie. Er wordt een klankbordgroep van geïnteresseerde en betrokken bewoners gevormd die eens per jaar de monitor burgerparticipatie met het stadsdeel bespreekt en hierover geconsulteerd wordt (advisering). Zie hierover ook paragraaf Klachten over burgerparticipatie Het kan voorkomen dat bewoners klachten hebben over de manier waarop de burgerparticipatie is uitgevoerd. Stadsdeel Nieuw-West heeft een eigen klachtenregeling. Deze regeling is ook van toepassing op dit soort klachten over de uitvoering van burgerparticipatie. Bij ontvangst van een dergelijke klacht zal de klachtencoördinator de verantwoordelijke ambtenaar voor de burgerparticipatie inlichten over de inhoud van klacht. De Inhoud van de klacht (voor zover deze betrekking heeft op het plan of het beleid zelf) wordt beschreven in de participatierapportage (zie paragraaf 7.4.2) en kan worden betrokken bij de evaluatie van het participatieproces. 17

19 6 Ondersteuning en faciliteiten voor burgerparticipatie in stadsdeel NIeuw- West 6.1 Ambtelijke ondersteuning De ambtelijke organisatie werkt de plan- en beleidsvorming uit, in opdracht en als voorbereiding voor de besluitvorming in het dagelijks bestuur en/of de deelraad. Nu door deze kadernota wordt aangegeven hoe burgerparticipatie een onderdeel kan uitmaken van de plannen of het beleid, zal de ambtelijke organisatie ook de burgerparticipatie gaan voorbereiden en ondersteunen. De projectleider van het plan- of beleidsproduct is verantwoordelijk voor de uitvoering van de burgerparticipatie. Hoe dat precies gebeurt hangt van het plan af en het niveau van participatie dat wordt gekozen. Een aantal principes zijn leidend in de ambtelijke voorbereiding en ondersteuning van burgerparticipatie Er wordt open en eerlijke informatie gegeven over het plan en het proces De ambtelijke organisatie probeert burgerparticipatie zoveel mogeiijk te bevorderen, binnen het kader van het gekozen niveau. Een dienstverlenende houding is hierbij cruciaal: Het stadsdeel staat open voor vragen, nadere toelichting, eventuele verzoeken, etc. 6.2 Onafhankelijke ondersteuning In de wijken: Het Huls van de Wijk Er is een door het stadsdeel gefinancierde nieuwe voorziening voor bewonersondersteuning in de wijken opgebouwd: Het Huis van de Wijk. In elk Huis van de Wijk is een staf aanwezig met sociale professionals die bewoners en andere belanghebbenden kunnen benaderen voor advies en ondersteuning over de wijze waarop zij kunnen deelnemen aan participatietrajecten in hun wijk. Voor beleidsvoornemens en plannen die spelen in de wijk of consequenties hebben voor de wijk, kunnen zij bij hun Huis van de Wijk terecht. Mocht daar behoefte aan bestaan, dan kan ook gebruik gemaakt worden van beschikbare faciliteiten in het Huis van de Wijk (vergaderruimte, kopieerfaciliteiten, computers, etc). In bepaalde gevallen kan het stadsdeel besluiten extra onafhankelijke bewonersondersteuninq beschikbaar te steilen. Dit kan zinvol zijn bij een ingewikkeld traject voor burgerparticipatie. Het voorstel voor ondersteuning wordt opgenomen in de startnotitie of het participatieplan, zodat er een duidelijke afweging kan plaatsvinden. Hierbij kunnen de volgende punten een rol spelen: Het gaat om grote, complexe plan- of beleidstrajecten Het maakt deel uit van de honorering van eigen planinitiatief van bewoners De financiële ruimte die er is voor onafhankelijke bewonersondersteuning 18

20 7 De praktijk 7.1 Communicatie Uitgangspunten Het doel van communicatie bij burgerparticipatie is geformuleerd in tiet bestuursprogramma Kansen bieden en talenten benutten van het stadsdeel: Het bevorderen van participatie van zoveel mogelijk verschillende mensen. Bewoners zullen pas gaan deelnemen aan participatiebijeenkomsten voor het opstellen van een plan of een beleidsdocument als ze begrijpen waarover het gaat, wat hun eigen belang is bij dit plan en wat hun eigen rol is in het participatieproces. Inzicht hierin is alleen mogelijk bij duidelijke communicatie. Goede communicatie is dus een praktische voorwaarde voor het succesvol verlopen van burgerparticipatie bij plan- of beleidsvorming. Een belangrijke opgave voor de communicatie is ervoor te zorgen dat de bewoners en andere betrokkenen realistische verwachtingen hebben over de burgerparticipatie. De communicatie over participatietrajecten moet daarom eenduidig en transparant zijn. De inzet van communicatiemiddelen zal zo vroeg mogelijk, dus in de initiatieffase van de plan- en besluitvorming, moeten starten (zie ook paragraaf 5.2.). Samengevat is daarom het uitgangspunt voor de communicatie bij burgerparticipatie dat deze: vroegtijdig is; volledige informatie geeft; gebruik maakt van heldere en duidelijke taal; actueel is; gedurende het gehele planproces plaatsvindt. Bij het maken van plannen en beleid kan het gebeuren, dat zich onvoorziene ontwikkelingen voordoen of dat er vertraging optreedt. Als er door vertragingen geen voortgang in de plannen is, terwijl dit wel verwacht kon worden op grond van eerdere verstrekte informatie, dan zal het stadsdeel dit melden. Het principe is dan: Geen nieuws is ook nieuws Algemeen en doelgroepspecifieke communicatie Het is goed in de communicatie een onderscheid te maken tussen de aigemene communicatie die zich richt op aiie bewoners van het stadsdeel en doelgroepspecifieice communicatie. In de algemene communicatie is het van belang dat bewoners worden geïnformeerd dat zij kunnen participeren en hoe ze dat kunnen doen. Daarbij moet Informatie worden gegeven over het niveau van participatie (paragraaf 5.4.: de gekozen trede op de participatieladder), de inhoud van het plan of het beleid, de zaken waarover zij wel en waarover zij n/ef worden geconsulteerd en met welke randvoorwaarden en kaders op technisch, financieel, en procedureel gebied zij eventueel rekening moeten houden. Naast de algemene communicatie kan het belangrijk zijn om ook doelgroepspecifiel<e communicatie in te zetten, om juist die doelgroepen in het stadsdeel te bereiken die in het bijzonder betrokken of belanghebbend zijn bij het plan of het beleid. Daarbij wil het stadsdeel in het bijzonder aandacht besteden aan moeilijk te bereiken groepen, die niet vanuit zichzelf zullen participeren. Een ander voorbeeld van een specifieke doelgroep zijn de bewoners van een wijk, waarvoor een uitwerkingsplan als onderdeel van de vernieuwing van die wijk wordt gemaakt. Maar het kan ook gaan om 19

Kadernota Burgerparticipatie stadsdeel Nieuw-West

Kadernota Burgerparticipatie stadsdeel Nieuw-West Kadernota Burgerparticipatie stadsdeel Nieuw-West 30 maart 2012 1 Deelraad Nieuw-West Inhoud 1 Samenvatting: speerpunten voor burgerparticipatie in stadsdeel Nieuw-West 3 2 Aanleiding 5 3 Doelstellingen

Nadere informatie

De Utrechtse Participatiestandaard

De Utrechtse Participatiestandaard De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate

Nadere informatie

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar Burgerparticipatie in Alkmaar Gemeente Alkmaar 1 Burgerparticipatie in Alkmaar Aanleiding en ambitie In het kader van het programma Harmonisatie is ook het burgerparticipatiebeleid opnieuw bekeken. Voor

Nadere informatie

De Utrechtse Participatiestandaard

De Utrechtse Participatiestandaard De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate

Nadere informatie

concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda

concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda Bijlage 3. regeling nummer 1.4.1 concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda nr. 1.4.1 g. indien het belang van inspraak of participatie niet opweegt tegen het belang van handhaving van

Nadere informatie

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Hieronder een eerste en tweede reactie van de Rekenkamer. 1 Bijlage: Ambitiedocument Burgerparticipatie met bijbehorende Verordening te downloaden via deze link. Eerste

Nadere informatie

Naam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj

Naam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj Kerngegevens Hier kan je een uitspraak of overkoepelende tekst over je onderwerp plaatsen, met evt. de naam van degene die de uitspraak heeft gedaan. Maar dat hoeft niet; je kunt deze tekst ook gewoon

Nadere informatie

Delfts Doen! Delftenaren maken de stad

Delfts Doen! Delftenaren maken de stad Inhoud A Delfts Doen! Delftenaren maken de stad 1 Delfts Doen! Delftenaren maken de stad P lannen maken in de stad doe je niet alleen. Een goed initiatief vraagt samenwerking en afstemming met bewoners,

Nadere informatie

Bestuursopdracht. Centrumvisie

Bestuursopdracht. Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Opdrachtgever: Auteur: gemeente Scherpenzeel afdeling Ruimte en Groen W. Hilbink/W.Algra Datum: 2 december 2014 Centrumvisie Scherpenzeel -1-

Nadere informatie

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Inleiding Deze notitie beschrijft het theoretisch kader van de begrippen burger- en overheidsparticipatie. Het is tegelijkertijd bedoeld als agenda voor

Nadere informatie

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom

Nadere informatie

onder intrekking van de inspraakverordening 2004, de Algemene inspraak- en participatieverordening Waalwijk 2012 vast te stellen.

onder intrekking van de inspraakverordening 2004, de Algemene inspraak- en participatieverordening Waalwijk 2012 vast te stellen. De raad van de gemeente Waalwijk; gelet op artikel 150 Gemeentewet van de Gemeentewet; BESLUIT: onder intrekking van de inspraakverordening 2004, de Algemene inspraak- en participatieverordening Waalwijk

Nadere informatie

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen

Nadere informatie

Startdocument participatieproces LAB071

Startdocument participatieproces LAB071 Startdocument participatieproces LAB071 Dit startdocument beschrijft het participatieproces in het kader van de Verkenning Leidse Agglomeratie Bereikbaar (LAB071). Het bevat de nadere uitwerking van hoofdstuk

Nadere informatie

gfedcb Besluitenlijst d.d. d.d.

gfedcb Besluitenlijst d.d. d.d. Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Eenheid/Cluster/Team ST/PU/CO Participatieladder 1- Notagegevens Notanummer 2007.40363 Datum 21-11-2007 Portefeuillehouder Burgemeester 2- Bestuursorgaan

Nadere informatie

Inleiding. De Utrechtse participatiestandaard. DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016

Inleiding. De Utrechtse participatiestandaard. DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016 DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016 Inleiding In deze notitie is de bestaande participatieaanpak, die we hanteren in 2016, op de rij gezet. Deze vormt het startpunt voor

Nadere informatie

Afdeling Samenleving November Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem

Afdeling Samenleving November Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Afdeling Samenleving November 2011 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen

Nadere informatie

Samenvatting : In deze startnotitie worden de uitgangspunten en het proces om tot een Basisdocument Burgerparticipatie te komen beschreven.

Samenvatting : In deze startnotitie worden de uitgangspunten en het proces om tot een Basisdocument Burgerparticipatie te komen beschreven. Voorstel aan : Gemeenteraad van februari 2011 Nummer : 9 Onderwerp : Burgerparticipatie Bijlage(n) : 1. Overzicht participanten 2. Manieren van participeren 3. Concept raadsbesluit Samenvatting : In deze

Nadere informatie

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg (Burger) participatie De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli Tessa van den Berg AGENDA - Welke soorten en vormen van (burger)participatie zijn er? - Een korte theoretische introductie - Wat is en

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Werkstijl Oog voor kwaliteit, zorgvuldigheid en timing (vorm en inhoud)vanuit eigen expertise ingezet

Werkstijl Oog voor kwaliteit, zorgvuldigheid en timing (vorm en inhoud)vanuit eigen expertise ingezet 2011/33242 Bijlage Uitwerking van treden van de participatieladder Trede 1: Informeren De gemeente bepaalt in grote mate zelf de agenda voor besluitvorming en houdt betrokkenen hiervan op de hoogte. Het

Nadere informatie

Afdeling Samenleving Februari Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem

Afdeling Samenleving Februari Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Afdeling Samenleving Februari 2012 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen

Nadere informatie

MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE

MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE De Monitor Burgerparticipatie wordt tweejaarlijks uitgevoerd om het gemeentelijk beleid en activiteiten op het gebied van burgerparticipatie landelijk in kaart te

Nadere informatie

algemene inspraak- en participatieverordening gouda

algemene inspraak- en participatieverordening gouda Bijlage 3. regeling nummer 1.4.1 algemene inspraak- en participatieverordening gouda vastgesteld bekendgemaakt inwerkingtreding laatste wijziging - pagina 2 nr. 1.4.1 de raad van de gemeente gouda Gelezen

Nadere informatie

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen Stroomschema Burgerparticipatie Stap 1 situatieschets Omschrijf de beleidssituatie: Wat is het probleem? Breng de complexiteit in beeld. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Maak een krachtenveldanalyse

Nadere informatie

Gemeente Leusden. Bomenplan 2012-2021. Module E: Bomen en burgers

Gemeente Leusden. Bomenplan 2012-2021. Module E: Bomen en burgers Gemeente Leusden Bomenplan 2012-2021 Module E: Bomen en burgers Colofon Gemeente Leusden 't Erf 1 3831 NA LEUSDEN september 2011 Samenvatting Goede communicatie is een van de peilers van goed bomenbeleid.

Nadere informatie

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen Raadsbesluit nr. 22 Betreft: Vaststellen Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo De raad van de gemeente Tynaarlo;

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Wij stellen voor: Transformatieagenda Wmo en haar omgeving. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen

Raadsvoorstel. Wij stellen voor: Transformatieagenda Wmo en haar omgeving. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen Raadsvoorste l Raadsvoorstel Transformatieagenda 2017-2018 Wmo en haar omgeving doel: aan: besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen zaaknummer: 161900 datum voorstel: 23 november 2016 datum collegevergadering:

Nadere informatie

Samen werken aan Roerdalen. Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming

Samen werken aan Roerdalen. Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming Samen werken aan Roerdalen Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming Gemeente Roerdalen Oktober 2012 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding.. 3 2. Definitie Burgerparticipatie..

Nadere informatie

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk!

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! NOTA BEWONERSPARTICIPATIE GEMEENTE BEST Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! Refnummer: INT12-0110 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Waarom bewonersparticipatie? 3 3. Maatwerk 4 4. Kaders Best

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Project Herinrichting Herenweg, Oranje Nassaulaan Warmond. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen

Raadsvoorstel. Project Herinrichting Herenweg, Oranje Nassaulaan Warmond. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen Raadsvoorstel Project Herinrichting Herenweg, Oranje Nassaulaan Warmond doel: aan: besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen zaaknummer: 168639 datum voorstel: 7 september 2016 datum collegevergadering:

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel klankbordgroepen

Initiatiefvoorstel klankbordgroepen Initiatiefvoorstel klankbordgroepen Inleiding In Langedijk lopen momenteel een aantal grote, ingrijpende projecten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van door de gemeente ingestelde klankbordgroepen. Daarnaast

Nadere informatie

Startnotitie Interactieve Beleidsvorming

Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Status: concept Bestuurlijk opdrachtgever: Drs J.F.N. Cornelisse Ambtelijk opdrachtgever: Drs H.J. Beumer Ambtelijk opdrachtnemer: Drs M.M.H. de Boer Datum 17-03-2010

Nadere informatie

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren,

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren, Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009 Dames en heren, Een maand geleden mocht ik in Utrecht samen met vertegenwoordigers van 47 Europese landen

Nadere informatie

Kaders voor burgerparticipatie

Kaders voor burgerparticipatie voor burgerparticipatie 1 Inhoud Pagina Hoofdstuk 3 1. Inleiding 1.1 Doel van deze notitie 1.2 Opbouw van deze notitie 4 2. Algemeen 2.1 Twee niveaus: uitvoering en meedenken over beleid 2.2 Tweerichtingsverkeer

Nadere informatie

Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010

Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010 Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Thema Profilering gemeente(-bestuur) 3. Thema Communicatie en samenwerking met inwoners 4. Thema Communicatief bewustzijn

Nadere informatie

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen

Nadere informatie

Burgerparticipatie. 22 mei 2008

Burgerparticipatie. 22 mei 2008 Burgerparticipatie mei 008 Inleiding De gemeente Terneuzen laat meer en meer zien, dat de burger de belangrijkste 'klant' van de gemeente is. De overtuiging wint veld, dat samenwerking met en participatie

Nadere informatie

Participatiewijzer gemeente De Bilt

Participatiewijzer gemeente De Bilt Participatiewijzer gemeente De Bilt Stap 1: Inventarisatie Je staat aan de start van een project/ beleidstraject, maar vraagt je af of en hoe je inwoners en/of ondernemers moet betrekken bij je project.

Nadere informatie

Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid. Gemeente Reusel-De Mierden

Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid. Gemeente Reusel-De Mierden Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid Gemeente Reusel-De Mierden 1 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 1. Inleiding... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Probleemstelling... 4 1.3 Doelstelling...

Nadere informatie

VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM

VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM Vastgesteld: 19 juli 2007 VR2007/075 Inwerking: 01 augustus 2007 Artikel 1 Begripsomschrijvingen a. de gemeente: Schiedam b. de raad: de gemeenteraad van de gemeente

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord 2. Samenvatting Doelstellingen van burgerparticipatie Definitie Onderscheid inspraak en participatie 6

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord 2. Samenvatting Doelstellingen van burgerparticipatie Definitie Onderscheid inspraak en participatie 6 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 2 Samenvatting 3 1. Inleiding 4 2. De kaders voor burgerparticipatie 6 2.1 Doelstellingen van burgerparticipatie 6 2.2 Definitie 6 2.3 Onderscheid inspraak en participatie 6 2.4

Nadere informatie

Klachtenregeling. Verpleging en Verzorging en Hulp bij het Huishouden

Klachtenregeling. Verpleging en Verzorging en Hulp bij het Huishouden Klachtenregeling VerplegingenVerzorgingenHulpbijhet Huishouden StichtingHumanitas Klachtenregeling 13januari2011 Inhoudsopgave Inleidingpagina3 Aandachtspuntenprocedureinformelefasepagina5 Stappenplaninformelefasepagina7

Nadere informatie

Informatienota voor de gemeenteraad

Informatienota voor de gemeenteraad Informatienota voor de gemeenteraad Datum 2 februari 2016 Behandelend ambtenaar P. Wieggers Team Sociaal Beleid Portefeuillehouder J.H.A.P. Sluiter/H.W.M. Witjes Registratienummer 16RDS00046 *16RDS00046*

Nadere informatie

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te Aanbevelingen Rekenkamer t.a.v. Drukte Amsterdam december 2016 Aanbevelingen We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te verbeteren. Vier aanbevelingen hebben betrekking op

Nadere informatie

Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven

Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven Versie 1.0 Augustus 2018 Omwonenden en belanghebbenden eerder betrekken De gemeente Dalfsen wil dat inwoners in een vroeg stadium betrokken

Nadere informatie

11 mei april 2017 R BIRB/2017/2575

11 mei april 2017 R BIRB/2017/2575 W GEMEENTE VELSEN Raadsbesluit Datum raadsvergadering Datum IJmond-commissie Raadsbesluitnummer Registratienummer 11 mei 2017 18 april 2017 R17.022 Onderwerp: toekomst van de IJmondsamenwerking De raad

Nadere informatie

Ridderkerk dragen we samen!

Ridderkerk dragen we samen! Ridderkerk dragen we samen! Inleiding In mei 2015 heeft de gemeenteraad de startnotitie vastgesteld met de titel Ridderkerk dragen we samen! De subtitel luidt: van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.

Nadere informatie

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam Samen bouwen aan het huis van de democratie in Bloemendaal Verslag werkatelier over participatie en samenspel tussen samenleving en gemeentebestuur op 4 juni 2015 van 20:00 tot 23:00 uur in het Dorpshuis

Nadere informatie

Samenspraak en inspraak

Samenspraak en inspraak Wegwijzer Samenspraak en inspraak De gemeente samen met u aan de slag in uw buurt Maak t mee! Burgerparticipatie in Eindhoven In deze folder leest u hoe u invloed kunt hebben op wat de gemeente doet in

Nadere informatie

De raad van de gemeente Heemskerk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 december 2017;

De raad van de gemeente Heemskerk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 december 2017; Bekendmaking vaststelling beleid De raad van Heemskerk maakt bekend de Verordening participatie sociaal domein gemeente Heemskerk 2018 op 22 februari 2018 te hebben vastgesteld. De Verordening participatie

Nadere informatie

Decentrale regelgeving

Decentrale regelgeving Decentrale regelgeving Overheidsorganisatie Gemeente Lansingerland Organisatie die de regeling Gemeente Lansingerland vaststelt Vastgesteld door Gemeenteraad Titel regelgeving Verordening Interactieve

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland

Provinciale Staten van Noord-Holland Provinciale Staten van Noord-Holland ` Voordracht Haarlem, Onderwerp: Kaderstelling Europabeleid door Provinciale Staten Inleiding Op 11 juni 2007 jl. is door de commissie FEPO de werkgroep Europa ingesteld.

Nadere informatie

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 Conform: De Langedijker werkwijze, Notitie interactief werken gemeente Langedijk op basis

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN

VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN De raad van de gemeente... overwegende dat er een verordening adviesraad sociaal domein moet komen, gelet op artikel 47 van de Participatiewet, artikel 2.1.3 derde

Nadere informatie

Interactief werken gemeente Zeist:

Interactief werken gemeente Zeist: Interactief werken gemeente Zeist: 'Samen doen door interactie' 1. Inleiding Eén van de projecten van Op Weg Naar De Kern ging om het vormgeven van interactieve planvorming. In dat kader hebben we het

Nadere informatie

RKC Medemblik Opmeer. Notitie onderzoeksopzet

RKC Medemblik Opmeer. Notitie onderzoeksopzet Notitie onderzoeksopzet Rekenkamerrapport: Burgerparticipatie en de rol van de raad 25 mei 2016 Rekenkamercommissie Medemblik - Opmeer 1 Inhoudsopgave 1 Aanleiding onderzoek 3 2 Inleiding, doelstelling

Nadere informatie

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030 Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)

Nadere informatie

Routeplanner Right to Challenge

Routeplanner Right to Challenge Routeplanner Right to Challenge Netwerk Right to Challenge www.righttochallenge.nl Voor bewoners, maatschappelijke initiatiefnemers, gemeentebestuurders en ambtenaren Een praktische aanpak om als gemeente,

Nadere informatie

Aanpassingen vergaderstructuur. Voorstel. Inleiding. Toelichting vergaderstructuur

Aanpassingen vergaderstructuur. Voorstel. Inleiding. Toelichting vergaderstructuur Aanpassingen vergaderstructuur Voorstel 1. kennis nemen van de concept jaaragenda 2. vaststellen thematische indeling commissies 3. toevoegen beeldvormend deel, voorafgaand aan de reguliere commissievergadering

Nadere informatie

MEER ZIELEN, MEER IDEEËN, MEER OPLOSSINGEN BEWONERSPARTICIPATIE IN STEDELIJKE ONTWIKKELING

MEER ZIELEN, MEER IDEEËN, MEER OPLOSSINGEN BEWONERSPARTICIPATIE IN STEDELIJKE ONTWIKKELING MEER ZIELEN, MEER IDEEËN, MEER OPLOSSINGEN BEWONERSPARTICIPATIE IN STEDELIJKE ONTWIKKELING P5, 30 januari 2014 TU DELFT - BK - RE&H/UAD Wilson Wong INHOUD - Onderwerp en context - Onderzoeksopzet - Theoretisch

Nadere informatie

Directie Programma's, projecten en wijken Afdeling Programma en Projectmanagementbureau. Uitwerkingsnota. Ruimte voor burgers in West

Directie Programma's, projecten en wijken Afdeling Programma en Projectmanagementbureau. Uitwerkingsnota. Ruimte voor burgers in West Directie Programma's, projecten en wijken Afdeling Programma en Projectmanagementbureau 2 van 11 Inleiding In het Coalitieakkoord 2010-2014 zijn de eigen kracht van de bewoners en de buurt belangrijke

Nadere informatie

^Zeeland. Provinciale Staten. JS Provincie. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllll ]17. , b - i Vov. Voorbereidingsgroep.

^Zeeland. Provinciale Staten. JS Provincie. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllll ]17. , b - i Vov. Voorbereidingsgroep. Provinciale Staten IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllll 17026286 JS Provincie ^Zeeland Financiële consequenties externe inhuur: Kostensoort: Bedrag: Kostensoort: Bedrag: 2, b - i Vov ]17 Gedeputeerde

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Democratie en www.rijksoverheid.nl www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Uw kenmerk Datum 14 december

Nadere informatie

HOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming

HOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming HOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming Beleidsvorming in de gemeente volgt redelijk vaste stappen. In dit document leest u welke stappen dat zijn. Daardoor kunt u op tijd bij

Nadere informatie

Reglement Participatieraad Gemeente Heerenveen

Reglement Participatieraad Gemeente Heerenveen Reglement Participatieraad Gemeente Heerenveen Inleiding. Preambule De Participatieraad heeft als visie: iedere burger van de gemeente Heerenveen moet zijn of haar leven op eigen wijze kunnen inrichten

Nadere informatie

( ) Roland Meijden van der b rbs Verordening Wmo-platform Giessenlanden.doc Page 1

( ) Roland Meijden van der b rbs Verordening Wmo-platform Giessenlanden.doc Page 1 (3-9-2008) Roland Meijden van der - 2008-63 b rbs Verordening Wmo-platform Giessenlanden.doc Page 1 Onderwerp: Verordening Wmo-platform Giessenlanden De raad van de gemeente Giessenlanden, overwegende

Nadere informatie

Notitie Werkgroep Burgerparticipatie

Notitie Werkgroep Burgerparticipatie Notitie Werkgroep Burgerparticipatie Aanleiding Op 11 mei 2010 is aan de burgemeester van de gemeente Montferland, het burgerinitiatiefvoorstel van de heren Van Elk en Reumer, inzake burgerparticipatie,

Nadere informatie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente Korte versie Inleiding Oldebroek voor Mekaar is samenwerken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke

Nadere informatie

HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST

HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST 1. INLEIDING / CONCLUSIES OP HOOFDLIJNEN 1.1 Inleiding Interactief werken is één van de manieren om burgers meer bij het gemeentebestuur te betrekken en zo

Nadere informatie

Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming. www.roerdalen.nl.

Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming. www.roerdalen.nl. Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming oktober 2012 www.roerdalen.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Definitie Burgerparticipatie 9

Nadere informatie

Besluit raad - verordening

Besluit raad - verordening Besluit raad - verordening Gemeente Landgraaf ONDERWERP: Instelling commissie Burgers en Middelen Behoort bij besluit van de raao Van de gemeente LandgrsrÊf d. 1 * * 8 nr_ j ekend, e griffier Documentrtummer:

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel aan gemeenteraad

Initiatiefvoorstel aan gemeenteraad Initiatiefvoorstel aan gemeenteraad n.v.t. W.F. Mulckhuijse (SP), R. Pet (GroenLinks), K.G. van Rijn (PvdA), K. Jongejan (VVD) In te vullen door Raadsgriffie Portefeuillehouder nvt nvt RV-nummer: RV-68/2008

Nadere informatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding

Nadere informatie

PARTICIPATIE- EN INSPRAAKVERORDENING GEMEENTE HOUTEN

PARTICIPATIE- EN INSPRAAKVERORDENING GEMEENTE HOUTEN (Gewijzigd n.a.v. de raadsvergadering van 23 januari 2018) De raad van de gemeente Houten; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 december 2017; overwegende dat het

Nadere informatie

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen:

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen: Dialoog met externe belanghebbenden Stichting Zuidwester is een maatschappelijke organisatie die de dialoog met belanghebbenden een zodanige invulling geeft dat deze het mogelijk maakt om de ondersteuningsbehoefte

Nadere informatie

Raadsvoorstel (gewijzigd) 26 september 2013 AB13.00729 RV2013-062

Raadsvoorstel (gewijzigd) 26 september 2013 AB13.00729 RV2013-062 Raadsvergadering d.d. Casenummer Raadsvoorstelnummer Raadsvoorstel (gewijzigd) 26 september 2013 AB13.00729 RV2013-062 Gemeente Bussum Besluit nemen over advies effectmeting Inkoop en inhuur van de rekenkamercommissie

Nadere informatie

Dialoog veehouderij Venray

Dialoog veehouderij Venray Dialoog veehouderij Venray aanbevelingen dialoog veehouderij gemeente Venray Datum 21 december 2016 Portefeuillehouder Martijn van der Putten Team RO Naam steller Jos Kniest De onderstaande aanbevelingen

Nadere informatie

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie)

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) Inleiding: De gemeente Zederik wil haar burgers betrekken bij het beleid met als motto: De burger centraal. Deze nota gaat over de rol van de gemeente in relatie

Nadere informatie

Gewijzigd. Rolverdeling bij planvorming. Toelichting en praktische handvatten

Gewijzigd. Rolverdeling bij planvorming. Toelichting en praktische handvatten Gewijzigd Rolverdeling bij planvorming Toelichting en praktische handvatten Afdeling Bestuurszaken en Veiligheid, gemeente Sliedrecht Sliedrecht, 19 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Burgerparticipatie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 000 VII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2019 Nr. 80

Nadere informatie

Beleidsnotitie burgerparticipatie

Beleidsnotitie burgerparticipatie Beleidsnotitie burgerparticipatie Inleiding Gemeenteraad en college hebben besloten om het onderwerp burgerparticipatie opnieuw op de agenda te zetten. Bij burgerparticipatie gaat het over de manier waarop

Nadere informatie

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. :

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : INTERN MEMO Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : Aanleiding Duurzaamheid is een speerpunt in het coalitieakkoord en het

Nadere informatie

gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders;

gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders; De raad van de gemeente Menterwolde; gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders; gelet op artikel 2.1.3 van de Wmo 2015; gelet op artikel 47 van de Participatiewet; BESLUIT: Vast

Nadere informatie

Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied.

Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied. Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied. Naar een uitgebalanceerd Omgevingsplan voor het Buitengebied in Nederweert meebewegend met wat er buiten gebeurt. Inhoudsopgave 1 Waarom

Nadere informatie

Spoorboekje. Beeldvorming. Oriëntatie op de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer. Oordeelsvorming Besluitvorming

Spoorboekje. Beeldvorming. Oriëntatie op de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer. Oordeelsvorming Besluitvorming Spoorboekje Oriëntatie op de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer Beeldvorming Oordeelsvorming Besluitvorming maart 2014 november 2014 Inleiding De gemeenteraad heeft op 29 oktober 2013 het

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

portefeuillehouder ak e i e \* Secretaris akkoord

portefeuillehouder ak e i e \* Secretaris akkoord Gemeente Zandvoort B&W-ADVIES Verordening Nadere regels Beleidsnota Overig Na besluit (B&W/Raad): Uitgaande brief verzenden Stukken retour Publicatie Afdeling / werkeenheid: MD/BA Auteur : P. Haker Datum

Nadere informatie

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Inleiding De Adviesraad Sociaal Domein is in de huidige opzet gestart sinds eind 2013. De wijze waarop voorheen de WMO raad was ingericht voldeed voor

Nadere informatie

Verordening Adviesraad voor het sociaal domein gemeente Geldermalsen 2016

Verordening Adviesraad voor het sociaal domein gemeente Geldermalsen 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Geldermalsen. Nr. 48012 21 april 2016 Verordening Adviesraad voor het sociaal domein gemeente Geldermalsen 2016 De raad van de gemeente Geldermalsen, Gelezen

Nadere informatie

Onderzoek naar Zee- burgertafel als instrument voor gebiedsontwikkeling Beknopt verslag, juni 2014

Onderzoek naar Zee- burgertafel als instrument voor gebiedsontwikkeling Beknopt verslag, juni 2014 Onderzoek naar Zeeburgertafel als instrument voor gebiedsontwikkeling Beknopt verslag, juni 2014 Aanleiding Tertium doet in opdracht van het ministerie van I & M onderzoek naar toepassingsmogelijkheden

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Aan de raad, 1. Onderwerp Project Centrum Keverdijk. Raadsvergadering d.d. : Woensdag 25 september Raadsvoorstelnummer : RV13.

Raadsvoorstel. Aan de raad, 1. Onderwerp Project Centrum Keverdijk. Raadsvergadering d.d. : Woensdag 25 september Raadsvoorstelnummer : RV13. Raadsvoorstel Raadsvergadering d.d. : Woensdag 25 september 2013 Raadsvoorstelnummer : RV13.054 Portefeuillehouder : De heer M.J. Adriani Datum raadsverzending : Dinsdag 3 september 2013 Voorronde : Woensdag

Nadere informatie

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland 2017 3 februari 2016 Ben van Essen Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot

Nadere informatie

Gebaseerd op de opmerkingen en vragen WAR en Jeugdraad dd en de adviezen van de WAR en de Jeugdraad.

Gebaseerd op de opmerkingen en vragen WAR en Jeugdraad dd en de adviezen van de WAR en de Jeugdraad. Inspraaknotitie verordening Jeugdhulp Gebaseerd op de opmerkingen en vragen WAR en Jeugdraad dd. 25-09-2014 en de adviezen van de WAR en de Jeugdraad. Reactie WAR Verordening Jeugd Onze algemene opmerkingen

Nadere informatie

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd >>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.

Nadere informatie

Aan de raad, Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein

Aan de raad, Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein Aan de raad, Onderwerp: Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein Voorstel: 1. Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein voor de jaren 2016 en 2017 als pilot vormgeven 2. De Verordening Participatie Sociaal

Nadere informatie

De gemeente als informatiebron!

De gemeente als informatiebron! De gemeente als informatiebron! Auteur: Marije Arah Opleiding: Bachelor of Communication Opdrachtgever: Stichting Burger (Onderzoek) Juni 2008, Den Haag 1 Samenvatting De gemeente fungeert voor veel burgers

Nadere informatie