dvd De gegevens tonen naar wie of waarnaar het geld gaat dat jij voor je cd betaalde.

Transcriptie

1 BZL. Je leest grafieken en leidt daaruit informatie af. Je spelt de werkwoorden correct. Je formuleert je eigen mening aan de hand van argumenten en je schrijft deze in een korte samenhangende tekst. Je kiest een passende kijk- en luisterstrategie. Je beantwoordt vragen over een tekst correct. Je gebruikt synoniemen om herhalingen te vermijden. Je zoekt van nieuwe woorden synoniemen en afleidingen zoals werkwoorden en bijvoeglijke naamwoorden. Je herkent en benoemt het zelfstandig naamwoord als woordsoort. Je plaatst het juiste lidwoord bij een zelfstandig naamwoord. LEERWIJZER opdracht Wat is je opdracht? Wat wordt er van jou verwacht? Lees aandachtig. Informatie zoeken Bestudeer het downloadgedrag van jongeren aan de hand van verschillende bronnen (een kijkfragment en een leesfragment). Vergelijk die bronnen met elkaar. Schrijven Lees de teksten over de wetten die het illegaal downloaden aan banden willen leggen. Zet de argumenten op een rijtje. Formuleer je mening aan de hand van argumenten uit die teksten. Maak een samenhangend tekstje. Zoek de betekenis van enkele letterwoorden. Oefen de nieuwe woorden uit de teksten in. materiaal Wat heb je nodig tijdens deze les? Leg je materiaal klaar, zet de pc aan. schrijfgerei werkboek hoofdstuk 6 bronnenboek hoofdstuk 6 woordenboek en het Groene Boekje of woordenlijst.org focus.deboeck.com timing Hoelang kun je aan de opdrachten werken? Houd de klok in de gaten! Twee à drie lesuren. aantal leerlingen Werk je alleen of in groep? Individuele opdracht. 56 Deel 1 Links leggen controle Wie controleert het werk? Neem een correctiesleutel om je taak te corrigeren. Wat lever je in als de opdrachten afgewerkt zijn? Opdracht 12: het schrijfkader met de argumentatietekst en de evaluatiefiche Wat zal de leerkracht beoordelen? je schrijfopdracht de evaluatiefiche van de schrijfopdracht p. 67 de ingevulde evaluatiefiche BZL p. 68 Opdracht 1 Bekijk de grafiek in je bronnenboek. Welke gegevens worden in die grafiek voorgesteld? De gegevens tonen naar wie of waarnaar het geld gaat dat jij voor je cd betaalde. De prijs van een cd kan variëren: sommige cd s zijn duurder, andere goedkoper. Hoeveel kost een cd volgens de grafiek? 17,25 euro. Waar gaat het meeste geld naartoe? Promotie. Wie krijgt het minste geld? De vertolkers (= de artiesten). Had je dat verwacht? Waarom wel of niet? Opdracht 2 Bekijk het fragment Jongeren downloaden massaal illegaal. VOOR TIJDENS NA oriënteren uitvoeren reflecteren Wat beluister en bekijk je? Wat moet je straks uitvoeren? Wie is het luisterpubliek? Wat is het luisterdoel? Luister en kijk geconcentreerd tijdens de eerste kijkbeurt. Beantwoord na de tweede kijkbeurt vragen over woordenschat en inhoud. Hoe verliep het luisteren? Waarom wel/niet? Heb je de vragen correct beantwoord? voorbereiden Wat is het onderwerp? Wie is de zender? dvd 57

2 56 Deel 1 Links leggen Achterhaal tijdens de tweede kijkbeurt de drie grote inhoudelijke onderdelen van het nieuwsitem. Eerste onderdeel: negen op de tien studenten downloadt illegaal. Tweede onderdeel: gevaar voor mala ide servers. Derde onderdeel: voorstel om illegaal downloaden tegen te gaan. Zet deze woorden uit het fragment op de juiste plaats. Raadpleeg bij twijfel of een gewoon woordenboek. sector internetprovider downloaden proactief handelen fi lteren illegaal fraude malafi de server verklaring 1 Muziek, films, games, software of andere data van een zich elders bevindend computersysteem naar je eigen computer halen. downloaden 2 Een computer die informatie (games, muziek, software, films ) en diensten (schijfruimte, programma s) aan andere computers aanbiedt. server 3 Onbetrouwbaar, met slechte bedoelingen. mala ide 4 Een afdeling van het maatschappelijke of economische leven. (In dit fragment is dat de muziek~.) sector 5 Een provider is een leverancier. Het is een bedrijf dat tegen betaling een internetabonnement levert of aanbiedt. internetprovider 6 Vanuit een bepaalde verwachting handelen. (De verwachting in deze tekst is illegaal downloaden; de handelingen zijn de mogelijke oplossingen die voorgesteld worden.) 7 Zeven aan de hand van een filter. (In deze context: de netwerken die illegale muziek aanbieden onderscheiden ilteren van deze die legale muziek aanbieden.) 8 In strijd met de wet, onwettig. illegaal proactief handelen 9 Vervalsing van administratie of ontduiking van voorschriften, bedrog. fraude Geef met een breukgetal aan hoeveel studenten zowel illegaal als legaal downloaden van het net. 9/10 Wie heeft het onderzoek gevoerd? Karel de Grote-Hogeschool. 58 Deel 1 Links leggen Deze grafiek drukt in percentages uit hoeveel de studenten illegaal van het internet halen. Klopt de grafiek met de cijfers die in het journaal werden vermeld? Zo niet, pas de grafiek aan door de correcte gegevens (bij benadering * ) op de balken aan te duiden Illegaal downloaden 80% % 60% 60% 33% % 65% 10 0 games software films muziek Wat zijn de gevolgen van illegaal ophalen van het internet volgens Johan Verminnen? Duid de correcte antwoorden aan. o De server van de netwerkprovider kan tilt slaan. o Er is een risico op virussen. o Het uploadvolume van je internetabonnement bereikt heel vlug zijn limiet. o Je moet oppassen voor bankkaartenfraude. o Nieuwe artiesten hebben het moeilijk. Wat stelt Christophe van Mechelen als oplossing voor? Vink de juiste antwoorden aan. o boetes geven aan bv. Telenet en Belgacom omdat ze hun klanten toelaten illegaal te downloaden o een boete geven aan Telenet en Belgacom omdat ze de illegale websites niet blokkeren o internetproviders illegale websites laten blokkeren o waarschuwingen versturen aan mensen die illegaal downloaden o waarschuwingen versturen aan internetaanbieders o illegaal downloaden onmogelijk maken door proactief netwerken te filteren * bij benadering: zo dicht mogelijk in de buurt van het correcte getal 57 59

3 6 1 1 Opdracht 3 Lees de tekst. Raadpleeg de leesstrategie in het algemene OVUR-kader. Opdracht 4 Lees de afkortingen hardop. Welke is de vreemde eend in de bijt? BAF BSA Sabam BSA. Wat verkrijg je als de twee andere woorden hardop leest? Je leest die als één woord. Noteer nog andere voorbeelden van afkortingen die je als woord kunt lezen. FIFA, NAVO, buso De afkortingen die je als woord kunt lezen, worden letterwoorden (acroniemen) genoemd. Meer uitleg (bronnenboek) en oefeningen (werkboek) vind je bij 9.3 Letterwoorden. 60 Deel 1 Links leggen Opdracht 5 Bekijk de grafiek in je bronnenboek die de correcte cijfers toont uit het journaal dat je net hebt bekeken. Vergelijk de gegevens uit het journaal met die uit de krant De Standaard. Toon de verschillen. Welke gelijkenissen zijn er tussen het journaal en het krantenartikel? Verklaar je antwoord. o het onderwerp: illegaal downloaden o de categorieën binnen het illegaal downloaden (muziek - ilm - software - games) o de vermelding dat sommige betalende sites toch illegaal zijn. Wat biedt het journaal meer dan het krantenartikel aan informatie? o de info over het gevaar van mala ide servers o voorstellen om illegaal downloaden aan te pakken Wat biedt De Standaard meer dan het nieuws op Eén? De cijfers zijn nauwkeuriger. Welke bron geeft de meeste informatie? Leg uit. Het journaal. Op twee onderwerpen wordt grondiger ingegaan. Opdracht 6 Je leerde vroeger al over antoniemen (tegengestelde woorden) en synoniemen (verschillende woorden die hetzelfde betekenen). Gebruik een synoniemenwoordenboek of ga naar focus.deboeck.com en volg de link naar websites over synoniemen en antoniemen. Geef het antoniem van: malafide bona ide downloaden uploaden Geef een synoniem voor: binnenhalen downloaden de zwendel de fraude de provider de internetaanbieder Formuleer een goedgebouwde zin waarin deze woorden staan. de fraude De politie voert een onderzoek naar grootschalige fraude met illegale downloads. de server De server van de school crashte, waardoor de leerlingen niet aan hun bestanden konden. de sector (muzieksector) De primaire sector levert grondstoffen en voedsel Studenten downloaden massaal illegaal Uit een studie blijkt dat 90 procent van de Belgische studenten films, games en muziek downloadt. De meeste bestanden werden illegaal van het internet gehaald. Bij fi lms gaat het zelfs vier op de vijf keer om een illegale kopie. Dat blijkt uit een onderzoek uitgevoerd door de Karel de Grote-Hogeschool in opdracht van de Belgian Anti-piracy Federation (BAF), de Business Software Alliance (BSA) en Sabam (de Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers). Zaza, Muziek Muziek wordt het vaakst door studenten gedownload, 77 procent van de ondervraagden haalt wel eens liedjes van het internet. In bijna twee derde van de gevallen gebeurt dat illegaal (64 procent). Drie op de tien studenten gebruikt het internet ook voor het binnenhalen van fi lms en software. In totaal zegt 79 procent de fi lmbestanden illegaal verkregen te hebben, voor software gaat het om 35 procent illegale versies. Games worden door 12 procent van de ondervraagde studenten gedownload. Ook hier gaat het bijna twee op de drie keer om illegale bestanden (62 procent). Onwetend Uit het onderzoek blijkt bovendien dat jongeren vaak niet weten wanneer ze illegaal downloaden. Zes op de tien studenten denkt dat wanneer ze op een bepaalde site moeten betalen om te downloaden, het sowieso wel om een legale website gaat. kld (auteur), De Standaard, vrijdag 24 april 2009

4 Zomaar alles gratis en illegaal van het internet plukken is verleidelijk. Zo is twee op de drie studenten niet bereid om te betalen. Wie toch (2) betaalt (betalen), (3) beseft (beseffen) vaak niet dat ook dat illegaal kan zijn. Johan Verminnen: Er zijn dus malafide servers op de markt die geld vragen voor een download. Daardoor heb je de indruk dat je legaal downloadt, maar blijkbaar is dat niet altijd zo. In zoõ n geval is het risico op virussen en bankkaartenfraude ook groter. Door niet te betalen heeft de sector ook minder inkomsten en raken nieuwe artiesten almaar moeilijker aan de bak.õ Om het probleem aan te pakken is volgens de sector de hulp nodig van de internetaanbieders zoals Belgacom en Telenet. Christophe van Mechelen (Belgian Antipiracy Federation): Ô Ik denk daarbij aan voorbeelden uit andere landen zoals het blokkeren van illegale websites voor de abonnees vanuit dat land, het versturen van waarschuwingen aan mensen die op grote schaal illegale bestanden aanbieden of het proactief gaan filteren van de netwerken zodat het onmogelijk (4) wordt (worden) om nog illegale bestanden aan te bieden. Op de site van de Belgian Anti-piracy Federation (5) vindt (vinden) u alvast een lijst met betrouwbare downloadsites. Opdracht 9 Lees de tekst in het kader hieronder en maak de opdrachten. Er zijn dus malafide servers op de markt die geld vragen voor een download. Daardoor heb je de indruk dat je legaal downloadt, maar blijkbaar is dat niet altijd zo. In zo n geval is het risico op virussen en bankkaartenfraude ook groter. Door niet te betalen heeft de sector ook minder inkomsten en raken nieuwe artiesten almaar moeilijker aan de bak. Om het probleem aan te pakken is volgens de sector de hulp nodig van de internetaanbieders zoals Belgacom en Telenet. In de aangehaalde zinnen van Johan Verminnen staan woorden vetgedrukt. Benoem die woordsoort. Zelfstandige naamwoorden. Markeer ook in de laatste zin die woordsoort. Op de stippellijntjes zijn korte woordjes verdwenen. Vul ze aan. Tot welke woordsoort behoren ze? Lidwoorden. Meer kenmerken en een verdere uitwerking van het zelfstandig naamwoord komen aan bod in 9.4 Het zelfstandig naamwoord. 63 Het Journaal, Eén, 24 april Deel 1 Links leggen Opdracht 7 Vul het schema aan met woorden uit de tekst. Raadpleeg woordenlijst.org of het Groene Boekje. zelfstandig naamwoord bijvoeglijk naamwoord werkwoord + hoofdtijden bv. de opmerking bv. opmerkelijk bv. opmerken: ik merk op (ott) ik merkte op (ovt) ik heb opgemerkt (vtt) synoniem de illegaal illegaal onwettig de download downloaden binnenhalen ik download ik downloadde ik heb gedownload mala ide onbetrouwbaar de fraude frauduleus frauderen het bedrog ik fraudeer ik fraudeerde ik heb gefraudeerd de internetaanbieder de provider de filter ilteren ik ilter ik ilterde ik heb ge ilterd Opdracht 8 Vul de ontbrekende werkwoorden in de tekst van het kijkfragment in. Jongeren downloaden massaal illegaal Bijna acht op de tien films die studenten van het internet halen, worden illegaal gedownload. Ook ruim zes op de tien muziekbestanden en spelletjes zijn illegaal verkregen, al hebben de studenten zelf dat vaak niet eens in de gaten. Dat blijkt uit een onderzoek van de Karel de Grote-Hogeschool. Het is niet te verwonderen. Studenten downloaden massaal. Negen op de tien van hen (1) haalt (halen) zijn favoriete muziek, film of game van het internet. We hebben gezien uit de resultaten dat 90 procent van de bevraagde studenten films, muziek, games en software downloadt. Wat betreft het illegale percentage daarvan: bij muziek is dat 65 procent, bij films zelfs 80, een derde voor software en ook nog eens 60 procent voor videogames. 62 Deel 1 Links leggen 61

5 Opdracht 10 dvd Bekijk het fragment over illegaal downloaden. Wat is het doel van de spot? Aantonen dat illegaal downloaden stelen is. Misschien ben jij ook wel schuldig aan illegaal downloaden. Ga naar focus.deboeck.com en zoek het uit op de website over piraterij. Voel jij je schuldig? Waarom? Noteer kort waarom je van jezelf vindt dat je terecht of onterecht schuldig bent. Stel dat je schuldig bent. Welke straf hangt er dan boven je hoofd? Zoek het op door in het menu van de website te klikken op de wet. Boetes van 500 tot euro, inbeslagneming, gevangenisstraf. Volg de link naar de website met voorbeelden van effectieve straffen. Omschrijf twee voorbeelden van overtredingen en de straffen die daarop staan. Doe dat in keurig gebouwde zinnen. Overtreding 1: Antwoord a hankelijk van de gekozen maand. Straf: Overtreding 2: Straf: Opdracht 11 Frankrijk gaat een stap verder in het straffen van illegaal downloaden. Sabam hoopt in België zo vlug mogelijk een gelijkaardige wet te hebben. Ga naar focus.deboeck.com en volg de link naar het artikel over de downloadwet in Frankrijk. Internetpiraten voor de rechter na derde overtreding Zoek de betekenis van deze woorden op aan de hand van of gebruik een woordenboek. innovatief: verniewend controversieel: in strijd met procedure: werkwijze, methode Omschrijf de wet met één woord uit de tekst. Controversieel. Wat is het doel van de wet? De rechten van auteurs, artiesten en hun partners op het internet beschermen. 64 Deel 1 Links leggen Welk stappenplan wordt gevolgd als je de wet niet naleeft? Waarschuwende , waarschuwende brief, voor de rechter verschijnen. Is het een efficiënte * wet? Verklaar je antwoord. Nee. Er zijn nu al alternatieven om de wet te omzeilen. In Zweden bestaat al één jaar een gelijkaardige wet. Ga naar focus.deboeck.com en volg de link naar een overzicht van de resultaten van die wet. Wat is volgens jou het meest opvallende resultaat? Wat vind jij van die wet? Vul het schema aan met je persoonlijke mening, gebaseerd op de informatie die je al kreeg over de wet in Frankrijk en Zweden. De downloadwet van Frankrijk positieve punten negatieve punten Een eerste positief punt is Daartegenover staat dat Je kunt ook zeggen dat Bovendien is het zo Ik vind ook dat Aangezien ben ik ook van mening dat * effi ciënt: doeltreffend 65