RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK 'ZENON', STICHTING NEDERLANDS TAAL EN CULTUUR ONDERWIJS CYPRUS

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK 'ZENON', STICHTING NEDERLANDS TAAL EN CULTUUR ONDERWIJS CYPRUS School : 'Zenon', Stichting Nederlands Taal en Cultuur Onderwijs Cyprus Plaats : LIMASSOL - CYPRUS BRIN-nummer : 28LF Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 17, 18 en 19 mei 2007 Datum vaststelling : 11 juli 2007

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT

4

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht 'Zenon', Stichting Nederlands Taal en Cultuur Onderwijs Cyprus in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, de voorwaarden voor kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de onderwijsinspectie: Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest, omdat de ontwikkeling van de kwaliteitszorg nog in de kinderschoenen staat. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen te Nicosia, Limassol en Paralimni. Om praktische redenen was het niet mogelijk om de locaties in Larnaca en Paphos te bezoeken. Wel heeft de inspecteur de leerlingengegevens van alle locaties kunnen inzien. 5

6 Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de bestuursleden van Zenon en de beide leraressen. Op uw school zijn verder gesprekken gevoerd met de leerlingen en de ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met het bestuur en de leraren. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. 6

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van 'Zenon', Stichting Nederlands Taal en Cultuur Onderwijs Cyprus Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Voorwaarden kwaliteitszorg 2.1 De schoolleiding/het NTC-bestuur stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.8 De school biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 7

8 Tijd 4.1 De school heeft voldoende onderwijstijd gepland (120 uur per jaar). 4.2 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 4.3 De school heeft maatregelen genomen om ongeoorloofd verzuim tegen te gaan. 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen De school gebruikt de informatie van scholen en instellingen waar de leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van de leerlingen. 8

9 Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na De school betrekt de ouders/verzorgers van leerlingen bij de zorg van hun kind. Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 5 9

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. 3.1 Uitgangssituatie De lessen van NTC-Zenon worden verzorgd op vijf locaties die verspreid op het eiland liggen. Dit zijn Nicosia, Larnaca, Limassol, Paralimni en Paphos. Zenon heeft onlangs haar tienjarig bestaan gevierd. In dit tienjarig bestaan zijn de lessen in Phaphos gedurende enkele jaren gestaakt geweest, vanwege de grote afstand tot de andere locaties. Toen er een nieuwe lerares beschikbaar was, zijn de lessen weer hervat. De lerares van de locaties Nicosia, Laranca, Limassol en Paralimni is vanaf de start als zodanig betrokken geweest. Zenon biedt NTC lessen aan tot en met groep 8 van de basisschool. Er is geen vervolg onderwijs mogelijk. De verspreide huisvesting over vijf locaties heeft een aantal nadelen: Per locatie is er een beperkt aantal leerlingen, waardoor er relatief veel kleine niveaugroepjes moeten worden gevormd. Bovendien vraagt het vervoer naar de divese locaties veel tijd. Aan deze factoren hangt ook een kostenplaatje, waardoor het onderwijs relatief meer kosten met zich meebrengt dan wanneer alle groepen op één locatie waren gehuisvest. Dit laatste is echter praktisch onmogelijk. De leraressen moeten de leermiddelen steeds van huis naar de leslocaties meenemen omdat er nauwelijks gelegenheid is om de materialenveilig opte bergen en omdat op deze manier alle leerlingen optimaal gebruik kunnen maken van de beschikbare middelen. Sinds er een tweede lerares in Paphos is, zullen er extra materialen moeten worden aangeschaft. Het is moeilijk om algemene ouderbijeenkomsten te organiseren. Daarom gebeurt dit tot nu toe niet. Het bestuur van Zenon telt vier leden. Sinds het vorig bezoek van de Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (SNOB), zijn alle bestuursleden, behalve de voorzitter, nieuw in het bestuur. Het huidige bestuur oriënteert zich momenteel opnieuw op haar taakopvatting en de taakverdeling tussen het bestuur en de leraren van de school. Ter ondersteuning van deze oriëntatie zullen de voorzitter en de penningmeester een cursus 'bestuur' van de SNOB volgen. Op het moment van het onderzoek door de inspectie bezochten ongeveer vijftig leerlingen de school. Verreweg de meeste leerlingen bevinden zich in de taal-2 situatie. Gezien de spreiding van de locaties over het hele eiland, vormt de groep taal 3-situatie leerlingen (ongeveer tien procent van de leerlingen) een extra grote belasting voor de school. Deze leerlingen moeten individueel worden benaderd. Er was ten tijde van het inspectiebezoek niemand specifiek belast met coördinerende/management taken. Dit heeft te maken met het feit dat er lange tijd sprake was van één lerares die belast was met alle schoolse taken. Verder heeft het te maken met de nu nog diffuse afbakening van taken tussen bestuur en school/de leraren. Zeker nu het bestuur voornemens is nog een derde lerares aan te stellen is een goede taakafbakening noodzakelijk. 11

12 3.2 Algemeen beeld Het onderwijsleesrproces van de NTC-Zenon is van voldoende tot goede kwaliteit. De inspectie heeft de lerares een compliment gemaakt voor de wijze waarop zij werkt. Alle lessen waren uitstekend voorbereid, er was sprake van een goede afwisseling van activiteiten, de lessen verliepen in een ontspannen sfeer en er was sprake van een hoge taakbetrokkenheid van de leerlingen. Ontwikkelpunten zijn de implementatie van een aanbod voor begrijpend lezen dat aan de kerndoelen voldoet; de aanschaf en het gebruik van onafhankelijke toetsen voor de taalontwikkeling van kleuters en het begrijpend lezen en ten slotte de opzet van een structuur waarmee de leerlingen mede verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen leerproces. De opbrengsten heeft de inspectie niet kunnen waarderen omdat er onvoldoende gegevens beschikbaar waren. Wel is er iets te zeggen over de resultaten van de leerlingen aan de hand van de gestandaardiseerde testen die de school afneemt en de resultaten die worden gehaald op de methode gebonden toetsen (zie opbrengsten). De kwaliteitszorg staat nog in de kinderschoenen. Een belangrijk punt van aandacht hierbij is een goede taakafbakening tussen bestuur en school. Er vinden regelmatig vergaderingen plaats tussen bestuur en leraressen, waaruit een grote betrokkenheid blijkt van beide partijen. Ten slotte zou het bestuur meer werk moeten maken van haar verantwoordingsfunctie naar de ouders. 3.3 Toelichting Opbrengsten De opbrengsten heeft de inspectie niet kunnen waarderen, omdat er onvoldoende gegevens beschikbaar waren. De school gebruikt nog in onvoldoende mate een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Wel kan de inspectie in dit verband een uitspraak doen over de resultaten op de onafhankelijke toetsen voor het technisch lezen en de methodegebonden toetsen van de taalmethoden. Deze worden structureel afgenomen, geanalyseeerd en bewaard. De gegevens laten zien dat het merendeel van de leerlingen met een vertraging van één of twee jaar de basisstof tot en met groep acht doorloopt. De ouders worden twee maal per jaar uitgebreid van de vorderingen op de hoogte gesteld. Kwaliteitszorg Voor de kwaliteitszorg beschikt de school over een schoolplan voor de periode dat niet meer geheel van toepassing is op de huidige situatie. Informatie over de kwaliteitszorg, accenten in het onderwijs, de leertijd en de signalering (inclusief de toetskalender) zijn niet meer conform de huidige praktijk. Momenteel werkt de school aan de herziening van dit schoolplan, zodat dit opnieuw kan worden vastgesteld voor de komende periode: Als eerste stap voor de verdere ontwikkeling van de kwaliteitszorg hebben de leraren en het bestuur het instrument voor zelfevaluatie ingevuld dat door de SNOB beschikbaar is gesteld. Aan de hand van dit zelfevaluatie-instrument kunnen de prioriteiten van verbetering worden vastgesteld. 12

13 Hoewel de school kwaliteitsverbetering serieus neemt, hetgeen onder andere blijkt uit de implementatie van de nieuwe taalmethode en de verbetering van het woordenschatonderwijs, vonden de verbeteractiviteiten nog onvoldoende planmatig en cyclisch plaats. Zaken die de school zich aanvankelijk had voorgenomen om te verbeteren, zijn blijven liggen. Als een consequentie daarvan vinden de evaluaties van de verbeteractiviteiten eveneens in onvoldoende mate plaats. De inspectie heeft daarom de planmatigheid en de evaluatie van de verbeteractiviteiten (1.3 en 1.4) als zwak beoordeeld. Omdat de school de evaluatie van de opbrengsten structureel tijdens de bestuursvergaderingen aan de orde heeft gesteld, heeft de inspectie deze indicator als voldoende beoordeeld, al moet hierbij wel worden aangetekend dat nog niet alle relevante informatie wordt verzameld. De voornaamste inzet van deze besprekingen was zicht krijgen op de indelingen in niveaugroepen. Hoewel het voor de school een moeilijke opgave is om algemene ouderavonden te organiseren, zou er toch gezocht moeten worden naar een manier waarop het bestuur verantwoording kan afleggen over het gevoerde beleid en de realisatie daarvan, alsmede een verantwoording van het financiële beleid. Onderwijspraktijk Het aanbod voldoet nog niet geheel aan de eisen die daaraan worden gesteld, al heeft de school ten aanzien van dit punt een grote sprong voorwaarts gemaakt door een nieuwe taalmethode te implemeneren. Het huidige materiaal voorziet nog niet in aanbod voor begrijpend lezen dat aan de kerndoelen voldoet. Wel wordt er systematisch aandacht geschonken aan het begrijpend lezen, middels 'de tekst van de week'. Zoals gezegd voldoet dit aanbod niet aan de kerndoelen. Ook het woordenschatonderwijs heeft na het bezoek van de SNOB in 2003 een belangrijke impuls gekregen. De laptop waarover de school inmiddels beschikt, wordt hierbij onder andere ingezet. De onderwijstijd die de school heeft gereserveerd, voldoet niet volledig aan de eisen van de SNOB. Voor de groepen 3 tot en met 8 heeft de school 2 uur en 15 minuten gereserveerd. Gerekend met 40 weken onderwijs, betekent dit dat de school niet geheel voldoet aan deze norm van 120 uur. Hier staat echter tegenover dat de school geen pauzes houdt en dat er tenminste drie dagen per jaar worden besteed aan culturele activiteiten. Voor de kleuters heeft de school 2 uur gereserveerd. Het bestuur heeft echter aangegeven te zoeken naar mogelijkheden om de tijd voor kleuters te verlengen. Deze mogelijkheden bestaan. Uit de gesprekken die de inspectie met een groot aantal leerlingen heeft gevoerd, bleek dat zij het ontbreken van een pauze geen punt vinden. De inspectie verklaart dit door de goede afwisseling van activiteiten tijdens de lessen en de ontspannen sfeer waarin de lessen plaatsvinden. De school houdt de absentie van leerlingen nauwkeurig bij. Voor het pedagogisch/didactisch handelen van de lerares van Nicosia, Larnaca, Limassol en Paralimni heeft de inspectie een compliment gemaakt. (Vanwege praktische redenen zijn de lessen van de lerares in Paphos niet geobserveerd.) 13

14 De meeste leerlingen met wie de inspectie heeft gesproken, dragen de lerares op handen en vinden het leuk om naar de lessen te komen. Zij vinden bijna unaniem dat zij er veel leren. Ook heeft de inspectie kunnen waarnemen dat er hoge eisen aan de leerlingen worden gesteld, maar steeds vanuit een bemoedigende sfeer. Alle onderdelen van de taal komen ook daadwerkelijk aan bod. Er wordt veel aandacht besteed aan boekpromotie, het stelonderwijs en het houden van spreekbeurten. Tijdens haar bezoek heeft de inspectie hiervan volop voorbeelden gezien. In het nagesprek heeft de inspectie de leraren van harte aanbevolen om vooral veel samen te werken en ervaringen/ideeën uit te wisselen. Ook hierbij speelt echter de afstand tussen de locaties een belangrijke rol. De pedagogisch/didactische kwaliteiten van de lerares staan borg voor een hoge taakgerichtheid van de leerlingen. Zij zijn van het begin tot het einde actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Een punt van aandacht vormt het zelfstandig plannen door de leerlingen, waarmee zij verantwoordelijkheid leren nemen voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. De inspectie heeft wel kunnen observeren dat de leerlingen goed hebben geleerd om zelfstandig te werken. Dit is nodig omdat elke groep is onderverdeeld in een aantal niveaugroepen. De ouders voelen zich betrokken bij de school, al zou de school graag zien dat méér ouders zich betrokken zouden voelen bij de school. Dit lijkt ook nog per locatie te verschillen. Het bestuur probeert zoveel mogelijk ouders te betrekken bij schoolactiviteiten door oproepen te plaatsen voor vrijwilligers. Zij communiceert informatie met de ouders via de of via briefjes die aan de leerlingen worden meegegeven. Daarnaast wordt de schoolgids eveneens gebruikt voor het informeren van de ouders. Het bestuur kan zich nog wel beter verantwoorden naar de ouders, zo vinden zij. De school beschikt nog niet over een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van leerlingen. Met name een gestandaardiseerde toets voor het volgen van de taalontwikkeling van kleuters en voor het begrijpend lezen ontbreken nog. Wel neemt de school alle benodigde methodegebonden toetsen af. Alle toetsgegevens worden nauwkeurig geanalyseerd en gecommuniceerd met de ouders. Overigens worden niet alleen de toetsgegevens nauwlettend geanalyseerd. Dit geldt voor al het werk dat de leerlingen doen. Zij krijgen daarop in de meeste gevallen een goede feedback en zonodig volgt er herhaling of extra oefening. De school werkt niet met handelingsplannen. Iedere leerling volgt een programma op maat. Dat wil zeggen dat onderdelen die gezamenlijk kunnen, zoals spreekbeurten en de tekst van de week, ook daadwerkelijk gezamenlijk gedaan worden.waar nodig wordt er gedifferentieerd, bijvoorbeeld als het gaat om het werken met in de methodes. 14

15 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek heeft de inspectie de volgende afspraken met betrekking tot wettelijke bepaling waaraan de school niet voldoet, namelijk het opnemen van een beleid voor sponsorgelden en de verantwoording over de onderwijsresultaten in de schoolgids. Een aantal zaken in het schoolplan is niet meer conform de praktijk (zie de paragraaf over kwaliteitszorg). Deze zaken worden aangepast in het volgend schoolplan. De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. De inspectie heeft toegezegd om bij de SNOB na te gaan of er tijdens de scholing in juli van dit jaar in Veldhoven concreet aandacht kan worden geschonken aan de taakbeschrijving van het bestuur en werknemers van de school. Deze taakbeschrijvingen zouden vervolgens kunnen worden opgenomen in een directiestatuut. 15