Reflecties Spiegelbeeld als leidraad voor coaching J. Coenders coach
|
|
- Anna de Koning
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Reflecties Spiegelbeeld als leidraad voor coaching J. Coenders coach Iemand reflecteert als hij zijn ervaringen en/of kennis probeert te herstructureren. (Korthagen, 92) 1. Inleiding 2. Achtergrond 3. Het model 4. Toepassing en gebruik 5. Het model in de praktijk 1. Inleiding Als ik het in mijn werk als coach even niet meer zo goed weet, denk ik altijd wat een voetbalcoach nu zou doen. Met deze metafoor kom ik er meestal wel weer uit. Want de speler, degene die gecoacht wordt, staat in het veld, daar waar het gebeurt. Hij knapt het echte werk op; hij zal (helpen) scoren of het voorkomen daarvan. Hij werkt met zijn ploeggenoten, en zelfs met de tegenstander, samen en communiceert met hen. Hij valt soms lelijk op zijn gezicht en zal zelf weer opstaan. Hij loopt builen en schrammen op, maar proeft ook de euforie van een overwinning. Hij staat er met zijn neus op en voelt, ruikt, ziet en hoort alles wat er in zijn directe omgeving gebeurt. Samengevat, hij gaat na afloop douchen; de coach niet. De coach mag slechts aan de zijlijn aanschouwen hoe het spel, waaraan hij wel heeft helpen voorbereiden, zich voltrekt. Hij laat het nu los, waardoor hij afstand kan nemen en zo het overzicht behoudt. In de pauze en na afloop geeft hij feedback op dat wat hij gezien heeft vanuit zijn unieke positie, zodat de speler daarna beter toegerust weer het veld in kan. Dat is de positie van de voetbalcoach; van elke coach! Om deze metafoor in mijn dagelijkse coachpraktijk op te nemen blijf ik mij steeds bewust van deze positie: ik speel niet mee. Wat ik vooral wel doe is reflecteren. Ik help de coachee bij het kijken naar zijn eigen handelen en vervolgens bij het optimaal gebruik maken van zijn eigen mogelijkheden. Ik help door hem een spiegel voor te houden. Het gereflecteerde beeld dat we dan te zien krijgen maakt de ander handelingsbewust. Hiermee onderzoekt hij, gestimuleerd door de coach, of het zo bevalt, of dat het ook anders kan en hoe het dan anders kan. Met dit resultaat gaat de coachee in de praktijk aan de slag. Tijdens een tweede gesprek bekijken we samen, met behulp van dezelfde spiegel, hoe dat gegaan is en herhaalt zich bovenstaand proces. Dan is de cirkel weer rond. Te hopen en te verwachten is dat deze cirkel van reflectie een spiraal blijkt te zijn, zodat vooruitgang zichtbaar wordt. We noemen dit proces dan ook de reflectiespiraal. Het artikel is als volgt opgebouwd. Eerst wordt kort ingegaan op het ontstaan van de methode van reflecteren. Vervolgens wordt het model en de toepassing en gebruik ervan in de praktijk beschreven. Daarna geven we aan de hand van een praktijkcase een voorbeeld van toepassing.
2 2. Achtergrond De hier besproken reflectiemethode is ontwikkeld door F. Korthagen (Korthagen,1982,1998) op basis van een theoretisch model over handelen en leren van Skemp (1979) en praktijkervaringen in een Hbo-opleiding voor wiskundedocenten. Skemp legt de nadruk op het belang van rijke cognitieve schema s, die ontstaan als mensen gedetailleerd reflecteren. In Skemps model wordt het denken, voelen en handelen verbonden, waardoor het menselijk functioneren in zijn totaliteit wordt beschouwd. Een andere basisgedachte voor het reflectiemodel is die van Maslow (Maslow, 1968) waarbij hij uiteen zet hoe de mens zich voortdurend bevindt tussen de polen veiligheid en groei : and each step forward customarily takes place in little steps, and each step forward is made possible by the feeling of being safe, of operating out into the unknown from a safe home port, of daring because retreat is possible. Twee pijlers die een belangrijke bijdrage leveren aan het (gaan) dragen van verantwoordelijkheid voor de eigen ontwikkeling van de coachee zijn die van leren reflecteren en kiezen. Hij moet leren te leren van zijn ervaringen. Dit principe vinden we in het model terug. Verder speelt in het gehele model de houding van waaruit de coach coacht een belangrijke rol: de doelen van de coachee staan voorop en de coach helpt hem die te bereiken. 3. Het model Aan de hand van onderstaande reflectiespiraal brengen we het systematisch reflecteren in de praktijk. Waarop gereflecteerd wordt is het handelen van de coachee (fig.1). Daarna kijken we naar het handelen van de coach (fig.2). Alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen 4 Bewustwording van essentiële aspecten Uitproberen Handelen / ervaring 2 Terugblikken Fig.1: Spiraalmodel voor reflectie (Korthagen, 1998)
3 4. Toepassing en gebruik De coachee We richten ons eerst op de reflectie op het handelen van de coachee en bespreken de verschillende fasen op basis van een artikel van korthagen (1998) (fig.1). Behalve het uitvoeren in de praktijk (fase 1 en 5) bestaat dit model uit drie fasen waarin voor elke fase een standaardvraag geldt: In fase 2: Wat is er gebeurd? In fase 3: Wat vond ik daaraan belangrijk? In fase 4: Tot welke voornemens of leerwens leidt dat? Fase 1: De cyclus start met een concrete handeling/ervaring opdoen. Deze fase is vaak dezelfde als fase 5 van de vorige cyclus, waardoor een spiraal van doorlopend ervaringsleren ontstaat. Vragen hierbij kunnen zijn: Wat wil ik bereiken? Waar wil ik op letten? Wat wil ik uitproberen? Fase 2: Om fase 2, het terugblikken, verder te concretiseren gebruiken we de specificering van de vraag Wat is er gebeurd? met (enkele van) de volgende deelvragen: Wat wilde ik? Wat wilde(n) de ander(en)? Wat voelde ik? Wat voelde(n) de ander(en)? Wat dacht ik? Wat dacht(en) de ander(en)? Wat deed ik? Wat de(e)d(en) de ander(en)? Hierdoor volgt de fase van de bewustwording van essentiële aspecten (fase 3) min of meer vanzelf. Fase 3: Het formuleren van essentiële aspecten, waarbij de vraag Wat vond ik belangrijk? centraal staat, kan aan de hand van de volgende vragen gevormd worden: Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen? Wat is daarbij de invloed van de context als geheel? Wat betekent dat nu voor mij? Wat is dus het probleem/ de positieve ontdekking? Fase 4: Alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen, dus tot welke voornemens/leerwens leidt dit. Dit is de centrale vraag waarmee we vervolgens in fase 5 aan de slag gaan. Je kunt je in deze fase het volgende afvragen: Welke alternatieven zie ik (oplossingen of manieren om gebruik te maken van mijn ontdekking)?
4 Welke voor- en nadelen hebben die? Wat neem ik me nu voor ten aanzien van de volgende keer? Fase 5: Is de uitvoering van de plannen. De coach Om het voorgaande goed uit te kunnen voeren moet de coach over een aantal basisvaardigheden beschikken. De coachende vaardigheden dus. Deze vind je terug in onderstaande reflectiespiraal (fig.2). ALLE VOORGAANDE VAARDIGHEDEN+ HELPEN BEDENKEN VAN OPLOSSINGEN EN HET MAKEN VAN EEN KEUZE 4 evt. apart leerprogramma ACCEPTATIE EMPATHIE 3 ECHTHEID CONCREETHEID CONFRONTEREN GENERALISEREN HIER-EN-NU GEBRUIKEN HELPEN EXPLICITEREN formuleren van essentiële aspecten alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen terugblikken 2 uitproberen handelen (ervaring opdoen) 5 1 ZORGEN VOOR CONTINUERING VAN HET LEERPROCES HELPEN BIJ HET CREEREN VAN EEN GESCHIKTE ERVARING ACCEPTATIE EMPATHIE ECHTHEID CONCREETHEID Fig.2: Begeleidingsvaardigheden (in hoofdletters) per fase (Korthagen, 1998) Algemene begeleidingsvaardigheid De basale houding van een coach is de bereidheid om actief te luisteren. Criteria hiervoor zijn: Echte interesse (openheid, nieuwsgierigheid, waarnemen vanuit referentiekader van de ander) Uit laten spreken (niet te snel onderbreken of met oordeel komen) Open vragen stellen (= ruimte geven; gesloten beperkt tot ja/nee; suggestief (zou je niet ) stuurt te veel) Doorvragen (toont echte interesse) Non-verbaal reageren (bewust zijn van actieve (zit)houding, oogcontact, gebaren) Zwijgen (wees niet bang voor rust en stiltes, dit geeft de coachee gelegenheid zelf na te denken)
5 Begeleiden bij fase 1 Het helpen creëren van een geschikte leerervaring bestaat eruit om samen met de coachee een inschatting te maken van wat hij wil en aankan. Het stellen van haalbare doelen is belangrijk om de kans op een succeservaring te vergroten. Begeleiden bij fase 2 Bij het terugblikken zijn een viertal begeleidingvaardigheden relevant: acceptatie, empathie, concretiseren en echtheid (Rogers 69). Deze zijn essentieel voor de authenticiteit van de coach. Acceptatie: de coach draagt er zorg voor dat de coachee zich geaccepteerd en daardoor veilig in de relatie voelt. Voor de coach betekent dit dat hij bereid moet zijn om op eigen beelden en (voor)oordelen te reflecteren. Iedere coach heeft zijn eigen manier van voelen, willen, denken en doen en hetzelfde geldt voor de coachee. Empathie: hierbij gaat het erom dat de coach zich in kan leven in het gevoel van de coachee, waarbij de coach de eigen gevoelens en meningen even opzij zet. Kijken door de ogen van de ander levert openheid en veiligheid op waardoor de relatie gevestigd of versterkt wordt. Ook kan de coach op deze manier controleren of hij begrijpt wat de coachee bedoelt. Concretiseren: na het scheppen van veiligheid is het zaak om een situatie door middel van het stellen van vragen specifiek te maken. De vragen uit fase 2 worden hier gebruikt: Wat wilde ik / de ander? Wat voelde ik / de ander? Wat dacht ik / de ander? Wat deed ik / de ander? Hiermee wordt voorkomen dat de coachee blijft hangen in vage formuleringen of algemeenheden. Hulpmiddelen hierbij kunnen zijn: specificeren (specifiek de aandacht op één gebied richten); wat-hoe-waar-vragen (om de situatie duidelijker te krijgen). Vermijd waaromvragen die de coachee snel in de verdediging dwingt; laat de coachee in de tegenwoordige tijd een situatie vertellen om het verhaal zijn actualiteit niet te laten verliezen; laat de coachee over ik i.p.v. je of we of men praten, zodat hij bewust blijft van het concretiseren van het eigen handelen. Echtheid: heeft te maken met het vermogen van de coach om zichzelf als persoon in te brengen. Hiervoor is het belangrijk dat er congruentie of overeenstemming bestaat tussen wat gezegd wordt en wat gevoeld of getoond wordt (verbaal en non-verbaal). Begeleiden bij fase 3 In fase 3, het formuleren van essentiële aspecten, staan behalve de in de vorige fase genoemde vaardigheden die van confronteren, generaliseren, hier-en-nu gebruiken en helpen expliciteren centraal. Omdat feedback geven onlosmakelijk verbonden is met deze vaardigheden staan we hier eerst bij stil. Feedback: uitgangspunt is dat de coach in staat is te verwoorden wat het effect is van bepaald gedrag van de coachee. Richtlijnen voor goede feedback zijn: Feedback moet beschrijvend zijn. De feedback wordt gegeven op een concrete situatie of een gebeurtenis. Geef ik-boodschappen, zodat er geen verwijten in wat je zegt kunnen sluipen. Zorg ervoor dat de feedback aansluit bij de mogelijkheden van de coachee. Confronteren: is het benoemen van een spanningsveld of discrepantie tussen verschillende aspecten van het gedrag van de coachee. Hierna kan de coach
6 de coachee uitnodigen hierop te reageren. Dit kan door te vragen of de coachee deze discrepantie herkent, wat het voor hem betekent en of de essentie hiermee benoemd wordt. Hierdoor kan de coachee mogelijk de situatie en zichzelf beter begrijpen. Zien waar de schoen wringt, wat de mogelijkheid tot verandering biedt. Generaliseren: belangrijk is dat de coachee zelf op zoek gaat naar onderlinge verbanden, structuren in vraagstukken. Daarmee moet hij geholpen worden, omdat door de focus op en de betrokkenheid bij het vraagstuk het voor de coachee vaak lastig is deze lijnen naar algemeen gedrag en situaties te zien. We helpen generaliseren. We zetten hiermee de zaken in een breder perspectief, waardoor de coachee de eigen leerweg kan verbreden en verdiepen. Hier-en-nu gebruiken: gaat over de situatie zoals die is tijdens het begeleidingsgesprek. De coachee toont b.v. weinig initiatief in de lessen en toont ook dit gedrag gedurende het begeleidingsgesprek. Voor de coach is het dan mogelijk om dit in het hier-en-nu aan de orde te stellen. Helpen expliciteren: van belang hierbij is dat de coachee de ruimte geboden wordt om zelf te verwoorden wat nu werkelijk het probleem of de leerwens is. De coach heeft nu vooral een faciliterende rol. Ondersteunende vragen kunnen zijn: o Op wat voor manier worstel jij hiermee? o Wat is voor jou essentieel? o Wat is, denk je, voor jou belangrijk? o Zou je kunnen samenvatten hoe je nu aankijkt tegen de situatie? o Wat is nu jouw conclusie uit ons gesprek tot nu toe? Dit alles kan mondeling, waardoor de coach de mogelijk heeft hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden. Een andere mogelijkheid is om de coachee de essentie op papier te laten zetten, waardoor hij gedwongen wordt het probleem te expliciteren. Begeleiden bij fase 4 In fase 4 komt het helpen bedenken van oplossingen aan de orde, zodat de coachee op basis van de gevonden alternatieven een keuze kan maken voor de aanpak die hij wil volgen. Door meerdere alternatieven te ontwikkelen is het mogelijk een meer verantwoorde keuze te maken, wat ook kan betekenen op de reeds ingeslagen weg verder te gaan. De coachee is zelf vaak goed in staat om oplossingen te vinden, mits het probleem duidelijk is. Enkele belangrijke punten bij het ontwikkelen van alternatieven zijn: Zijn de door de coachee ontwikkelde alternatieven concreet genoeg? Is het een reëel alternatief (haalbaar, durven, kunnen)? Wat zijn mogelijke consequenties van de alternatieven en zijn deze wenselijk? Begeleiden bij fase 5 In fase 5 wordt het gekozen alternatief toegepast in de praktijk. Het verschil met fase 1 is dat er in de tussenliggende tijd, als het goed is, sprake is geweest van leren. Het handelen van de coachee ligt nu op een hoger niveau dan de eerste keer. Fase 5 is, zoals de spiraal aangeeft, een nieuwe fase 1.
7 Metareflectie Tot slot van deze paragraaf nog een opmerking over het doel van het begeleiden van reflectief leren. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de coachee het vermogen ontwikkelt om zelfstandig het eigen handelen te kunnen reflecteren. Daarvoor zal hij getraind moeten worden om de systematiek van het spiraalmodel te leren toepassen op het eigen leren. Voor de coach geldt hetzelfde. Ook hij zal het eigen handelen voortdurend tegen het licht dienen te houden met als doel zich hierdoor steeds verder te ontwikkelen tot de coach die hij voor ogen heeft. 5. Het model in de praktijk Het volgende praktijkvoorbeeld illustreert de besproken theorieën en ontdoet deze van hun abstracties. Coachgesprek met Ilse, docente muziek aan een middelbare school. De cursief gedrukte teksten zijn mijn eigen opmerkingen. Aanleiding is haar vraag over hoe om te gaan met vermoeidheid aan het eind van veel van haar lessen. Ik heb een video-opname van een les van haar gemaakt (fase1), die zij bekeken heeft met als opdracht te letten op de werkdruk in deze les. sorry, maar de video ligt nog thuis oké, wil je een nieuwe afspraak maken, of wil je nu bespreken wat je gezien hebt? (fase 2: acceptatie, openheid over coachproces) ik wil wel over wat ik gezien heb vertellen (Ilse is zich bewust van reflecteren) wat vond je ervan? (fase 2: terugblikken) ik vond het eigenlijk wel een heel leuke les om te zien wat vond je er leuk aan? (fase 2: concretiseren) het was afwisselend, dynamisch en uuh er gebeurde heel veel mooi, dat viel mij ook al op. Wat vond je van jouw eigen rol? (fase 2: concretiseren) tja, nogal druk dus, de hele les, maar ja, je moet ook alles in de gaten houden enzo (fase 2: terugblikken) was je weer zo moe aan het eind van deze les? (fase 2: empathie) ja, ik was blij een tussenuur te hebben zullen we in dit gesprek dat onderwerp bekijken? (Ilse bepaalt wat er gebeurt) akkoord, want ik zie niet goed hoe het anders kan. Als alles nou een puinhoop was of zo, maar het was eigenlijk een goede les. Wat moet je dan veranderen? (fase 3: formuleren essentiële aspecten) voor wie vond jij het een goede les? (fase 3: helpen expliciteren) voor de leerlingen, ze waren ook erg enthousiast vond ik ook. Maar was het voor jou ook een goede les? (fase 3: confronteren, waarbij de coach hier duidelijk stuurt) nee dus, dan moeten we daar dus iets aan doen (Ilse zoekt door de wij-vorm steun bij de coach) ja, jij vooral (de coach geeft aan dat Ilse voorop blijft lopen). Probeer eens te formuleren wat volgens jou nodig is om minder snel moe te worden (fase 4: helpen bedenken van oplossingen)
8 rust.ik moet op een of andere manier rust inbouwen, maar ja, ik kan moeilijk net doen of ik niet zie dat b.v. Patrick niet meezingt of zo, of niet reageren als een leerling met de opdracht niet verder kan. Ik ben gewoon overal de hele les nodig! (fase 3: formuleren van essentiële aspecten) kun je iets verzinnen waardoor je niet zo veel nodig bent? (fase 4: helpen bedenken van oplossingen) tja, me wat stugger en laconieker opstellen (lacht) (fase 4: alternatieven ontwikkelen) oké, wil je dat? (fase 4: acceptatie, confrontatie) nee (fase 4: kiezen uit alternatieven) kan het ook anders dan? Want wat kunnen b.v. nog meer voordelen zijn van rust in je les, behalve dat je minder snel moe wordt? (concretiseren) nou ik wil ook wel eens de rust hebben om de leerlingen te observeren en ook om een leerling eens individueel te spreken. Dat laatste gebeurt nu aan het einde van de les en in pauzes, wat ook weer werkdruk geeft (fase 3: formuleren essentiële aspecten; Ilse komt steeds meer tot waar het haar nu eigenlijk echt om gaat) hoe kun je er voor zorgen dat dat doel in je les bereikt wordt? (fase 4: helpen bedenken van oplossingen) even zeggen dat ze niet mogen storen (fase 4: kiezen uit alternatieven) hoe lang en wat doen de leerlingen dan? (concretiseren) ik denk een minuut of tien, dus dan moet ik een zelfwerkopdracht in elke les inbouwen, wat ook weer goed is voor hun zelfstandigheidontwikkeling. (concretiseren) wanneer wil je die tien minuten inbouwen? (concretiseren) halverwege, tussen twee gezamenlijke blokken in (concretiseren) oké, je wilt dus een zelfwerkmoment van tien minuten halverwege elke les inbouwen, waarin je tijd hebt om tot rust te komen, de leerlingen te observeren en individuele aandacht te kunnen geven, zodat je ook nog pauze kunt houden. Is dit wat je wilt? (samenvatten en verhelderen) ja, goed plan wat je zelf bedacht hebt. Hoe ga je er voor zorgen dat je het plan kunt en gaat uitvoeren? (nogmaals de verantwoordelijkheid bij Ilse neergelegd). 1. ik schrijf dit in mij lesplannen 2. ik vertel de leerlingen ervan 3. ik ga het vanaf maandag invoeren in alle lessen 4. ik doe er jou verslag van ((fase4: kiezen uit alternatieven, concretiseren: Ilse spreekt in de ik-vorm waardoor ze zich bewust is van de eigen inbreng) prima, ben je tevreden over deze bespreking en het resultaat? ja, ik ben benieuwd of het werkt succes! Tijdens het gesprek was ik mij bewust van de stappen die in de reflectiespiraal beschreven staan. De grootste kracht van deze methodiek is dan ook dat het voorkomt dat zaken aan je aandacht ontsnappen. Op je blinde vlek vallen. Probeer het maar eens uit!
9 6. Literatuur Korthagen, F.A.J. (1982). Leren reflecteren als basis voor de lerarenopleiding, een model voor de opleiding van leraren, in het bijzonder wiskundeleraren. s-gravenhage: Stichting voor Onderzoek van het Onderwijs. Korthagen, F.A.J. (1998). Leren reflecteren: naar systematiek in het leren van je werk als docent. In: L. Fonderie & J. Hendriksen (red.), Begeleiden van docenten, reflectie als basis voor de professionele ontwikkeling in het onderwijs (pp ). Soest: Nelissen. Korthagen, F.A.J. (2002). Docenten leren reflecteren. Soest: Nelissen Maslow, A.H. (1968). Toward a psychology of being (second ed.). New York: Van Nostrand Rogers, C.R.: freedom to learn. Columbus, Ohio, 1969 Skemp, R.R. (1979). Intelligence, learning and action: A foundation for theory and practice in education. Chichester, England: John Wiley & Sons VOS/ABB vakblad Over Onderwijs, (2005, nr. 7), Onderwijsraad over opleiden in de school
COACHINGSVAARDIGHEDEN. Maarten Van de Broek
COACHINGSVAARDIGHEDEN Maarten Van de Broek Effect op gecoachte bevestiging groei Ondersteuning status quo Effect bedreiging uitdaging Ondersteuning door actief luisteren Met je lichaam Open houding, oogcontact,
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatiePOENS.NL. Onomatopeespel. Spelvarianten deel 1. Onomatopeespel - spelvarianten deel 1 - www.poens.nl - Jeroen Knevel
POENS.NL Onomatopeespel Spelvarianten deel 1 1 Onomatopee Het auditief beeld als expressief coaching instrument Jezelf beter leren kennen, de ander beter leren kennen, beter zicht krijgen op het samenwerken,
Nadere informatieActief luisteren (De ander helpen zo duidelijk mogelijk te zijn)
Actief luisteren (De ander helpen zo duidelijk mogelijk te zijn) Laat de ander merken dat je echt luistert door je houding en ogen. Laat merken dat je aandacht op hem/haar gericht is. Stel zoveel mogelijk
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatieLeer hoe je effectiever kunt communiceren
Leer hoe je effectiever kunt communiceren De kracht van geweldloze communicatie Hoe vaak kom je in een gesprek terecht waarin je merkt dat je niet meer zegt wat je wilt zeggen; dat je iets doet wat de
Nadere informatieCOVA 2. - Voorlichtingsgesprek Colonscopie - Student.nr: 500634892. Vak: COVA 2
COVA 2 - Voorlichtingsgesprek Colonscopie - Naam: Esmée Keur Student.nr: 500634892 Klas: LV12-2B2 Vak: COVA 2 Docent: L. te Hennepe Leerjaar: 2012 2013 Inhoudsopgave Inleiding Blz.3 Leerdoelen Blz.4 Sterkte/zwakte
Nadere informatieEindverslag SLB module 12
Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie
Nadere informatieReflecteren. Uit: Intrapersoonlijk Vaardigheden leraren en competenties. Hoofdstuk 2 Vaardigheden. Inleiding
Reflecteren Uit: Intrapersoonlijk Vaardigheden leraren en competenties. Hoofdstuk 2 Vaardigheden Inleiding Onderwijs, een prachtig vak, en het geeft je energie: je bent altijd bezig, krijgt mooie dingen
Nadere informatieCommunicatie op de werkvloer
Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieReflectie en feedback
Reflectie en feedback Doelen bijeenkomst Kennis uitbreiden over reflectie en feedback Vaardigheden oefenen met stimuleren van reflectie Hoe in te bedden in de organisatie (wie, wanneer, teamoverzicht,
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieHet gedragmodel. 1. Inleiding
Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieTot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten
Tot een geloofsgesprek komen I Ontmoeten Het geloofsgesprek vindt plaats in een ontmoeting. Allerlei soorten ontmoetingen. Soms kort en eenmalig, soms met mensen met wie je meer omgaat. Bij de ontmoeting
Nadere informatieWelkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel
Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee
Nadere informatieReflectieopdracht. 1 http://www.studielicht.be. Inhoud. Wat is het nut van reflecteren? Hoe ga ik aan de slag?
Reflectieopdracht Inhoud Wat is het nut van reflecteren?... 1 Hoe ga ik aan de slag?... 1 Hoe reflecteer ik met het kernkwadrant van Ofman?... 2 Hoe gebruik ik de reflectiecirkel van Korthagen?... 3 Waarmee
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieA. Informatie en instructie geven (waar wordt op gereflecteerd, hoe reflecteer je, hoe stimuleer je reflectie)
1 Handout Video-coaching laat inzien, onderzoek Feedback Op Reflectie (FOR) in MBO Workshop door Agaath Dekker-Groen, Onderwijkunde, Universiteit Utrecht a.m.dekker@uu.nl, agaath.dekker@gmail.com Promotie-onderzoek,
Nadere informatieDrie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven
Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Situatie John volgt een opleiding coaching. Hij wil dat vak dolgraag leren. Beschikt ook over de nodige bagage in het begeleiden van mensen, maar
Nadere informatieChecklist Presentatie geven 2F - handleiding
Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatieDit gesprek heeft als doel de beginsituatie in kaart te brengen en de leervraag van de leraar helder te krijgen.
Afstemmingsgesprek Dit gesprek heeft als doel de beginsituatie in kaart te brengen en de leervraag van de leraar helder te krijgen. Belangrijk geen acties concretiseren dat is voor een volgende stap/ fase
Nadere informatieIn gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling
In gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling 1. Aandachtspunten voor een gesprek met ouders i.v.m. een vermoeden van kindermishandeling: Als je je zorgen maakt over een
Nadere informatieLeren reflecteren. Jan Jacobs www.coachjan.be 27-1-2009
2009 Leren reflecteren Jan Jacobs 27-1-2009 Leren Reflecteren Geef me de moed om te veranderen wat ik veranderen moet en kan. Geef me het geduld om te accepteren wat ik niet veranderen kan. Geef me de
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieWat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden.
Actief luisteren Om effectief te kunnen communiceren en de boodschap van een ander goed te begrijpen, is het belangrijk om de essentie te achterhalen. Je bent geneigd te denken dat je een ander wel begrijpt,
Nadere informatieDe mentor als coach sessie 2. Piet BUYSE, Isabelle STEP, Joris VAN DE VELDE Banaba zorgverbreding en remediërend leren Banaba buitengewoon onderwijs
De mentor als coach sessie 2 Piet BUYSE, Isabelle STEP, Joris VAN DE VELDE Banaba zorgverbreding en remediërend leren Banaba buitengewoon onderwijs 2 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach.
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Wijs ze op en de online coach. Vermijd stressverhoging: dat blokkeert het leren nog meer. Wijs je kind steeds weer op wat het al wel
Nadere informatieReader Gespreksvoering
Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je
Nadere informatieIn de praktijk (en later in projectgroepen) leer je op een andere manier dan op school.
Handleiding leerverslag. Inleiding In de praktijk (en later in projectgroepen) leer je op een andere manier dan op school. Binnen de HBO-V opleiding neemt bovengenoemde vorm van leren veel tijd in beslag
Nadere informatieDeze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.
Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij
Nadere informatie2.1 FaVoriete leestips
Verhalend 2.1 FaVoriete leestips Van klasgenoten heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften die mij leuk lijken: 1.... 2.... 3.... Van de leraar heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften
Nadere informatieFamilie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieHuiselijk geweld tussen zussen
Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatie4 soorten relaties Is er een vraag om hulp?
4 soorten relaties Is er een vraag om hulp? Nee vrijblijvende relatie Vrijblijvende relatie Vrijblijvende relatie Cliënten die kiezen voor een vrijblijvende relatie = een bezoekerstypische relatie Bezoeker
Nadere informatieVOORBEELD CASUS. Wat is de winst van wachten tot het laatste moment? een socratisch gesprek uitgeschreven
VOORBEELD CASUS Wat is de winst van wachten tot het laatste moment? een socratisch gesprek uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 1 1/2 uur, in 5 stappen. Voor
Nadere informatieTuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media
Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieModule 1. Bewustwording.
Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieDe mentor als coach sessie 9-10: integratie! Piet BUYSE BNB SON, BNB BUO/ZRL
De mentor als coach sessie 9-10: integratie! Piet BUYSE BNB SON, BNB BUO/ZRL 2 Wie kon jij ondertussen coachen? Hoe liep dat? 3 4 Wat is coachen voor jou? 5 COACHING Bij coaching gaat het in essentie om
Nadere informatieE-BOOK FEEDBACK GEVEN IS EEN KUNST EXPRESS YOUR INNER POWER
E-BOOK FEEDBACK GEVEN IS EEN KUNST EXPRESS YOUR INNER POWER INLEIDING Het geven van feedback is een kunst. Het is iets anders dan het uiten van kritiek. Het verschil tussen beide ligt in de intentie. Bij
Nadere informatieDoel van deze presentatie is
Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)
Nadere informatieWerkplekboek. Kinderbegeleider duaal Het schoolgaande kind (3-12jaar)
Werkplekboek Kinderbegeleider duaal Het schoolgaande kind (3-12jaar) 2017-2018 Personalia Naam Klas Schooljaar Periode Organisatie Adres Afdeling Kinderbegeleider duaal Trajectbegeleider Leraar beroepsspecifieke
Nadere informatiePeer coaching: Het VIP-model
Peer coaching: Het VIP-model Het VIP-model, waarbij de letter V staat voor Video, de I voor Intervisie en de P voor Peer coaching, is ontstaan naar aanleiding van een aantal ervaringen die die opgedaan
Nadere informatieDe begeleider als instrument bij gedragsproblemen
www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse
Nadere informatieOpleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl. Begeleiden van pabostudenten
Opleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl Begeleiden van pabostudenten Dit stuk geeft je handvatten bij de begeleiding van een pabostudent. Als
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatiei.s.m. Start 2 Start...
i.s.m. Start 2 Start... i.s.m. Start 2 Start... Klanten werven JIJ MAAKT HET VERSCHIL! Wie vergeet zich voor te bereiden... bereidt zich voor vergeten te worden... Neem de juiste verkoopsattitude aan.
Nadere informatieKiezen voor coaching als managementstijl
Kiezen voor coaching als managementstijl Druk, druk druk! Bijna iedere manager kent wel dit gevoel. Beter leren delegeren dus! Om te kunnen delegeren heb je echter verantwoordelijke en zelfsturende medewerkers
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieEffectief Communiceren NPZ-NRZ
Hand-out Workshop Effectief Communiceren NPZ-NRZ De kracht van aandacht 10 mei 2011 Nu vind ik mezelf wel aardig Als je eenmaal ziet dat het zelfbeeld van een kind positiever wordt, zul je al gauw zien
Nadere informatieHet Kievitlied. Ik heb met groep 5 een klassenlied bedacht en opgenomen. Het lied heet het Kievitlied omdat de groep de Kievit heet.
Het Kievitlied Ik heb met groep 5 een klassenlied bedacht en opgenomen. Het lied heet het Kievitlied omdat de groep de Kievit heet. Lesdoelen: De kinderen krijgen bij deze opdracht een muzikale uitdaging.
Nadere informatieFeedback geven en ontvangen
Feedback geven en ontvangen 1 Inleiding In het begeleiden van studenten zul je regelmatig feedback moeten geven en ontvangen: feedback is onmisbaar in de samenwerking. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen
Nadere informatieDiverse coachingsvormen
Diverse coachingsvormen 1. De stoel Plaats drie stoelen in de ruimte. Vraag de gecoachte plaats te nemen op een van de drie stoelen. Stoel 1: Stoel 2: Stoel 3: eigen verhaal vertellen verhaal/reactie vanuit
Nadere informatieGesprekstechniek voor de manager met o.a. The one minute manager
Gesprekstechniek voor de manager met o.a. The one minute manager 1 Executive Leadership Foundation - ELF 2005-2011 Dit materiaal mag vrij gebruikt worden, mits netjes de bron wordt vermeld Lastige dingen
Nadere informatieJe doel behalen met NLP.
Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,
Nadere informatieReflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt.
Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. In je eentje Time-out reflectie Time-out reflectie is een snelle manier om in je eentje
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatieDeel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost
Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatieWerkplekboek. Kinderbegeleider duaal Baby s en peuters (0-3 jaar)
Werkplekboek Kinderbegeleider duaal Baby s en peuters (0-3 jaar) Personalia Naam Klas Schooljaar Periode Organisatie Adres Afdeling Kinderbegeleider duaal Trajectbegeleider Leraar beroepsspecifieke vakken
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieBreng je onbewuste belemmeringen in beeld! Orang Malu Coaching
Breng je onbewuste belemmeringen in beeld! Orang Malu Coaching Ik zou die studie wel willen beginnen maar Ik weet niet waarom ik in deze baan blijf hangen Ik wil mijn leven drastisch omgooien maar ik kom
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieBijlage 4 De meterstanden-lijst voor begeleiders
7 Bijlage De meterstanden-lijst voor begeleiders De bijlagen in dit boek zijn invulformulieren, deze zijn ook te downloaden op: www.boomnelissen.nl/begeleid ontdekkendleren. Kijk eens in de spiegel De
Nadere informatieDocumentaire. Voorbereiding op het documentaire project
Documentaire Voorbereiding op het documentaire project Inhoud 1. Wat is een documentaire? 2. Interview techniek 3. Documentaire maken in 3 stappen 3.1. Ontwerpen 3.2. Opnemen 3.3. Monteren 4. Werkdocument
Nadere informatieLuisteren, doorvragen en feedback geven
Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieDe terugkeer naar het ware zelf! Leven en werken vanuit innerlijke kracht en verantwoordelijkheid!
De terugkeer naar het ware zelf! Leven en werken vanuit innerlijke kracht en verantwoordelijkheid! Door: Nathalie van Spall De onzichtbare werkelijkheid wacht om door onze geest binnengelaten te worden.
Nadere informatieAfgesproken verdeling van de boeken over de groepen
DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter
Nadere informatieDe kracht van reflecteren
28 test en techniek in beeld Motivational Interviewing deel 5 De kracht van reflecteren Speciaal voor Fysiopraxis schrijven Stijn van Merendonk, Mirjam Hulsenboom en Albertina Poelgeest een vijfdelige
Nadere informatieGespreksvaardigheden Naam: Nathalie Kombolitis Klas: VD-1H2 Docent: Osiriscode: VD-A240-07 Inleverdatum: 20-01-2011
Gespreksvaardigheden Naam: Nathalie Kombolitis Klas: VD-1H2 Docent: Osiriscode: VD-A240-07 Inleverdatum: 20-01-2011 Reflectieverslag eindpresentatie Handelen Gespreksvaardigheden Ik wilde door de geleerde
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieVan huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie
Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,
Nadere informatieOuderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing
Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieWil je professioneel leren coachen?
Wil je professioneel leren coachen? Coaching is in deze tijd een vanzelfsprekend begrip geworden. Het lijkt wel of iedereen met coaching bezig is. Bij doorvragen blijkt, dat coaching een zeer rekbaar begrip
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieAssertiviteitstest: kom jij op voor jezelf?
1 Assertiviteitstest: kom jij op voor jezelf? Zet een kruisje bij het antwoord dat voor jou passend is - eerder juist indien je meestal op die manier handelt - eerder onjuist indien je slechts zelden op
Nadere informatieBeertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig
Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden
Nadere informatie