Info-books. Toegepaste Informatica. Deel 39 : Scripttalen: HO39. Jos Gils Erik Goossens

Transcriptie

1 Info-books HO39 Toegepaste Informatica Deel 39 : Scripttalen: Jos Gils Erik Goossens

2

3 Woord vooraf Info-books geeft een reeks informaticahandboeken uit die opgesteld zijn voor leerlingen van alle onderwijsniveaus, zowel het middelbaar als het hoger onderwijs. Bovendien is er een specifiek boek voor leerkrachten voorzien. Enerzijds is er de reeks Inform 5/6 die voornamelijk bestemd is voor de derde graad van het middelbaar onderwijs. Deze reeks is een vervolg op de reeks Inform 3 en Inform 4 die door de uitgeverij Pelckmans voor de tweede graad uitgegeven wordt. Anderzijds richt Info-books zich ook naar het hoger onderwijs. Bepaalde boeken uit de reeks Inform 5/6 werden herwerkt, andere zijn zonder meer bruikbaar en meer gespecialiseerde werken voor de richting Toegepaste Informatica werden toegevoegd. Bij het samenstellen van een boek probeert Info-books systematisch van een probleemstelling te vertrekken. Pas daarna wordt het materiaal aangereikt om dat probleem op te lossen. Informatica is een middel om problemen op te lossen. Het is niet louter een opsomming van hardwarecomponenten en programmeringstechnieken. Een ander punt waar Info-books veel belang aan hecht is integratie. Leerstofonderdelen zijn geen eilandjes. Het is dan ook logisch dat door vrijwel de hele boekenreeks een rode draad loopt. Een klein bedrijf wordt voortdurend met nieuwe problemen geconfronteerd en lost die met behulp van de computer op. Het gaat hier om concrete problemen zoals een facturatie die tot in het detail uitgewerkt wordt. Als het nodig is worden rekenblad, databaseprogramma en tekstverwerking samengebracht om tot een oplossing te komen. Integreren doe je niet om het integreren zelf maar om een probleem op te lossen. Niettemin is elk boekdeel zelfstandig bruikbaar. Je hoeft je dus bijvoorbeeld geen zorgen te maken dat voorkennis van Word noodzakelijk is om PowerPoint of FrontPage te kunnen gebruiken Het handboek voor leerkrachten (en hulpopvoedend personeel, secretariaat) werd opgesteld voor leerkrachten van alle onderwijsniveaus van basisonderwijs tot hoger onderwijs - die het vak informatica niet geven, maar die gebruik willen maken van informatica bij hun lesvoorbereidingen of administratief werk of die de computer in hun lessen willen integreren. In Info-books wordt op een praktische manier in één omgeving, Windows en meestal Microsoft Office, gewerkt. De opdrachten zijn gedeeltelijk in de hoofdstukken opgenomen, gedeeltelijk gegroepeerd op het einde ervan. Na elk hoofdstuk volgen een besluit en de leerdoelen of eindtermen ('Wat je moet kennen en kunnen:'). In de leidraad voor leerkrachten worden de leerdoelen vervangen door praktische en didactische tips en nuttige informatie. Het is niet de bedoeling dat alle opdrachten in de klas gemaakt worden. Dat hangt van de beschikbare tijd af. De auteurs Juni 2011

4 De publicaties van Info-books werden samengesteld in een Windows- en Internet Explorer 7.0- omgeving. Er werd gebruik gemaakt van Office 2003/2007. Van zodra een recentere versie in de omgeving of in het Officepakket de belangrijkste op de markt wordt, zullen de publicaties aangepast worden. De reeks Informatica voor het Secundair 0nderwijs (Toegepaste Informatica) bestaat uit de volgende boeken: Boekhouden-informatica, Informaticabeheer: BI1c Deel 1: Systeemsoftware, Netwerken, Internet en Hardware (Win XP) BI2cd Deel 2: Het rekenblad Excel (*) BI3cd Deel 3: Gegevensbeheer in Access (*) BI4ac Deel 4: Programmeren in Visual Basic for Applications (**) (a: DAO-objecten, c: ADO-objecten) BI5 Deel 5: Programmeren voor een bedrijfsecon. toepassing: de facturatie (**) Voor alle richtingen, zowel Secundair als Hoger Onderwijs werden uitgewerkt: AL6cd Deel 6: Tekstverwerking met Word (*) AL7cd Deel 7: Elektronisch presenteren met PowerPoint (*) AL8cd Deel 8: Elektronisch publiceren: HTML en FrontPage (*) AL9cd Deel 9: Elektronisch publiceren: FrontPage (*) AL10 Deel 10: Elektronisch publiceren: HTML (uitgebreide versie) AL11cde Deel 11: Communicatie via Outlook (*) AL12 Deel 12: JavaScript AL13 Deel 13: VBScript AL20 Deel 20: Algoritmen en programmeren in Access en Excel (Basis) Voor het Hoger Onderwijs biedt Info-books de volgende publicaties aan: HO30e Deel 30e: Systeembeheer met Windows Vista en internet HO31 Deel 31: Dubbel boekhouden HO32a Deel 32a: ERP met NAV 2009, Basis en Financieel HO32b Deel 32b: ERP met NAV 2009, Uitbreiding HO33a Deel 33a: ERP met Navision, Basis en Financieel 1 HO33b Deel 33b: ERP met Navision, Financieel 2 HO34 Deel 34: Internetapplicaties HO35 Deel 35: XML-XSL HO36 Deel 36: JavaScript (uitgebreide versie) HO37 Deel 37: Programmeren in Java HO38cd Deel 38: Gegevensbeheer in Access (basis en uitbreiding) (*) HO39 Deel 39: Scripttalen HO40a,b Deel 40a,b: Programmeren in Java: AWT en SWING HO40c,d Deel 40c,d,e: Java voor het internet: Servlets, JSP, Persitentie en Threads (*) Deze boeken worden in de versie 2002/XP [c], 2003 [d] en/of 2007 [e] aangeboden. (**) Deze boeken zijn geschikt voor de versie 2000, 2002/XP en Inlichtingen kunt u ook bekomen op onze website: Jos Gils Boskant 26, 2970 Schilde Telefoon: jos.gils@telenet.be Erik Goossens Eekstraat 67, 9240 Zele Telefoon: erik.goossens@telenet.be 2011, Schilde Zele Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, digitale media, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de auteurs.

5 JavaScript

6 Hoofdstuk 3 Voorwaarden en lussen 3.1 Probleemstelling Een script bestaat uit een aantal instructies die normaliter in de volgorde waarin ze staan uitgevoerd zullen worden. Van die lineaire uitvoeringsvolgorde (de sequentie) kan afgeweken worden door het gebruik van voorwaardelijke instructies en door het gebruik van lussen. Een voorwaardelijke instructie zorgt ervoor dat, als aan de voorwaarde voldaan werd, een bepaalde sequentie uitgevoerd werd, of, als niet aan de voorwaarde voldaan werd, een andere sequentie. Lussen zijn herhalingen die in programma's ingebouwd worden. Een aantal instructies worden telkens opnieuw met andere gegevens uitgevoerd. 3.2 Voorwaardelijke instructies ifelse Deze instructie werd in het vorige hoofdstuk reeds gebruikt. Ze zorgt ervoor dat, afhankelijk van een voorwaarde, de instructies onmiddellijk na IF als de voorwaarde voldaan werd -, of de instructies na ELSE uitgevoerd worden. Als na de IF of na de ELSE slechts één instructie volgt, mogen de accolades weggelaten worden, bijvoorbeeld: if (inta<intb) document.write('a is kleiner dan B.','<br>'); else document.write('a is niet kleiner dan B.','<br>'); Merk op dat in JavaScript geen THEN geschreven wordt na de voorwaarde die volgt op de IF en dat de voorwaarde in haar geheel tussen haakjes staat. Wanneer verschillende instructies moeten uitgevoerd worden in het THEN - of in het ELSEgeval, dan worden die tussen accolades geplaatst. Een dergelijke groepering noemt men een compound statement. Een voorbeeld: 32 JavaScript J. Gils E. Goossens

7 if (inta<intb) document.write('a is kleiner dan B.','<br>'); else { document.write('a is groter dan B ','<br>'); document.write('of A is gelijk aan B.','<br>'); } Wanneer in een IF een andere IF voorkomt spreekt men van een geneste IF. Een voorbeeld ter illustratie: if (inta<intb) document.write('a is kleiner dan B.','<br>'); else if (inta>intb) document.write('a is groter dan B.','<br>'); else document.write('a is gelijk aan B.','<br>'); Let op, in het volgende voorbeeld wordt het THEN-gedeelte altijd uitgevoerd: var inta=0; var intb=1; if (inta = intb) document.write('a is gelijk aan B.','<br>'); else document.write('a verschilt van B.','<br>'); if inta = intb is een toewijzing, geen test op gelijkheid. INTA krijgt dus de waarde van INTB. De uitdrukking inta = intb krijgt de waarde 1, is dus true, zodat het THEN-gedeelte uitgevoerd wordt. Deze instructie is een ingekorte IF. Als er in het ELSE-geval niks moet gebeuren mag je het ELSE-gedeelte weglaten, bijvoorbeeld: if (inta<0) document.write('a mag niet negatief zijn.','<br>'); J. Gils E. Goossens JavaScript 33

8 3.2.3 switch Om geneste IF-instructies te vermijden werd het SWITCH-statement in JavaScript opgenomen. Bijvoorbeeld: switch (intdag) { case 1: document.write('maandag','<br>');break; case 2: document.write('dinsdag','<br>');break; case 3: document.write('woensdag','<br>');break; case 4: document.write('donderdag','<br>');break; case 5: document.write('vrijdag','<br>');break; case 6: document.write('zaterdag','<br>');break; case 7: document.write('zondag','<br>');break; default: alert("onbestaande dag!"); } Als de waarde van INTDAG gelijk is aan 1, dan wordt 'Maandag' afgedrukt, bij een waarde gelijk aan 2 'Dinsdag' enz. De BREAK (zie verder) na elke afdruk zorgt ervoor dat het SWITCH-statement verlaten wordt. Opdrachten 1. Doe de leeftijd van iemand via een invoervenster opvragen. Wanneer de leeftijd kleiner dan 10 is doe je 'kind' afdrukken, van 10 tot 18 'tiener', van 18 tot 65 'volwassene' en meer dan 65 'bejaarde'. Voorlopig hoef je nog geen foutieve invoer (bijvoorbeeld een negatief getal) uit te sluiten. Gebruik een geneste IF om dit probleem op te lossen. Noem de webpagina LEEFTIJD.HTM. Een mogelijke afdruk nadat 9 als leeftijd ingevoerd werd: 2. Maak een webpagina DIERENCASE.HTM waarin via een invoervenster gevraagd wordt hoeveel poten een tapuit heeft. Via de SWITCH-instructie worden de mogelijke gevallen afgehandeld. De mogelijke antwoorden en de afdruk door de browser: Antwoord: 2 Inderdaad, een tapuit is een vogel en een vogel heeft 2 poten. Antwoord: 4 Fout, een tapuit is een vogel en een vogel heeft 2 poten. Een zoogdier heeft 4 poten. 34 JavaScript J. Gils E. Goossens

9 Antwoord: 6 Fout, een tapuit is een vogel en een vogel heeft 2 poten. Een insect heeft 6 poten. Andere antwoorden: Fout, een tapuit is een vogel en een vogel heeft 2 poten. 3.3 Lusinstructies while In vele gevallen wens je dat instructies onder bepaalde voorwaarden met andere gegevens herhaald worden. Een dergelijke herhaling noemt men een lus. Hier behandelen wij de lusinstructies die los staan van objecten. Zolang de voorwaarde, vermeld tussen de haakjes na WHILE, voldaan is, worden de lusinstructies uitgevoerd. Een voorbeeld (WHILELUS.HTM): var intteller = 1; while (intteller<7) { document.write("<h"+intteller + ">Kop " + intteller); document.write("</h" + intteller + ">"); intteller++; } for Bij elke doorgang in de lus wordt INTTELLER met 1 verhoogd. Op een bepaald moment wordt INTTELLER gelijk aan 7 en dan wordt de lus verlaten. Vergeet je de teller in de lus te verhogen dan wordt altijd aan de voorwaarde voldaan, je belandt met andere woorden in een oneindige lus. Een FOR is eigenlijk een bijzondere WHILE, waarbij het gegeven van de beginwaarde aan de teller en het verhogen in de FOR-instructie opgenomen worden. Het vorige voorbeeld (FORLUS.HTM) met FOR: for(var intteller = 1; intteller<7 ; intteller++) { document.write("<h" + intteller + ">Kop " + intteller); document.write("</h" + intteller + ">"); } J. Gils E. Goossens JavaScript 35

10 De FOR-instructie bevat drie onderdelen: het geven van een beginwaarde aan de teller, de voorwaarde die moet voldaan zijn om de lusinstructies te herhalen en de verhoging van de teller. Dit levert exact dezelfde afdruk op do while Bij deze lusstructuur worden de lusinstructies minstens één keer uitgevoerd. De controle van de voorwaarde waaronder de lusinstructies herhaald moeten worden gebeurt op het einde van de lus. Het vorige voorbeeld (DOWHILELUS.HTM) met DO WHILE: var intteller = 1; do { document.write("<h" + intteller + ">Kop " + intteller); document.write("</h" + intteller + ">"); intteller++; } while (intteller<7) Na DO volgen de te herhalen instructies. De voorwaardecontrole gebeurt in de WHILE erna. Deze structuur wordt vaak gebruikt om foutieve invoer te verwerpen, bijvoorbeeld (VERGRENDEL.HTM): var intposgetal; do { intposgetal = parseint(prompt('geef een positief getal a.u.b.','')); } while (intposgetal<=0); Zolang de gebruiker negatieve getallen of 0 intikt, wordt het invoervenster opnieuw getoond. Pas wanneer een positief getal ingetikt wordt loopt het programma verder. TIP PROMPT() geeft een tekstwaarde terug. Als je een invoer van een ander type wenst kun je met een conversiefunctie de tekst omzetten. PARSEINT() zet een tekst om naar een integer. Opdrachten 3. Doe eerst een bedrag dat positief moet zijn en daarna een BTW-percentage via een invoervenster opvragen. Alleen 0, 6 en 21 worden als BTW-percentage aanvaard. Doe daarna het bedrag exclusief BTW, de BTW en het bedrag inclusief BTW afdrukken. Bewaar de pagina as BTWBEREKENING.HTM. Uitbreiding: nadat je een foutief BTW-percentage opgegeven hebt moet een boodschap met de juiste BTW-percentages op het scherm verschijnen. Bewaar de uitbreiding als 36 JavaScript J. Gils E. Goossens

11 BTWBEREKENING2.HTM. 4. Doe de gebruiker een positief getal via invoervenster opvragen. Geeft hij een negatief getal of 0 in, dan wordt een nieuw getal gevraagd tot hij een positief getal ingetoetst heeft. Doe deze controle via een DO WHILE. Doe vervolgens alle zevenvouden, kleiner dan het opgegeven getal naast mekaar afdrukken (FOR-lus). Zet daaronder alle delers van dat getal, groter dan 0 en kleiner dan of gelijk aan de helft van dat getal. Noem de pagina DRIELUSSEN.HTM. Als 100 opgegeven wordt levert dit de volgende afdruk: break en continue Met de BREAK-instructie wordt een actieve lus verlaten. In feite komt het neer op het verlaten van het compound statement. Een voorbeeld (BREAK.HTM) ter illustratie: var intteller = 10; while (intteller) { if (intteller<6) break; document.write(intteller,'&nbsp&nbsp',intteller/2,'<br>'); intteller--; } Afdruk: Zolang INTTELLER true is (verschillend van nul) worden de lusinstructies uitgevoerd. In de lus wordt telkens gecontroleerd of de teller kleiner is dan 6. Als dat zo is wordt de lus verlaten. In de meeste gevallen kun je BREAK vermijden. Wie het programma bekijkt en de voorwaarde bij WHILE leest, wordt op het verkeerde been gezet en dat is niet de bedoeling. Soms kun je BREAK niet vermijden, bijvoorbeeld wanneer je gebruik maakt van de SWITCHinstructie. In dit voorbeeld heeft de volgende code hetzelfde effect: var intteller = 10; while (intteller>5) { document.write(intteller,'&nbsp&nbsp',intteller/2,'<br>'); intteller--; } J. Gils E. Goossens JavaScript 37

12 Met de CONTINUE-instructie worden de lusinstructies die volgen overgeslagen, maar de lus wordt niet afgebroken. Bijvoorbeeld (CONTINUE.HTM): var intteller = 6; while (intteller--) { if (intteller==3) continue; document.write(intteller,'&nbsp&nbsp',intteller/2,'<br>'); } Afdruk: Wanneer de teller 6 geworden was werd de document.write()-instructie overgeslagen, vandaar dat er geen lijn met '3 1.5' voorkomt. Ook hier dient aangestipt dat CONTINUE kan vermeden worden. Opdrachten 5. Wat zou in het voorbeeldprogramma CONTINUE.HTM de afdruk geweest zijn indien er while (--intteller) gestaan had? 6. Welke afdruk levert het volgende script (BREAKCONT.HTM)? var intteller = 1; while (intteller<7) { document.write("<h" + intteller + ">Kop " + intteller); document.write("</h" + intteller + ">"); if (intteller++==4) break; } intteller = 1; while (intteller<7) { document.write("<h" + intteller + ">Kop " + intteller); document.write("</h" + intteller + ">"); if (intteller++==4) continue; } 38 JavaScript J. Gils E. Goossens

13 3.3.5 Lussen in lussen Heel vaak komen er herhalingen binnen herhalingen voor. De regel is dan dat voor elke waarde van de teller in de buitenlus, de binnenlus volledig doorlopen wordt. Een voorbeeld (LUSINLUS.HTM) ter illustratie: for (var inti=5 ; inti<10; inti++) { for (var intj=20 ; intj<25 ; intj++) { document.write(inti,' plus ',intj,' = ',inti+intj); if (intj!=24) document.write(',&nbsp'); } document.write('<br>'); } De afdruk: Je merkt dat terwijl de waarde van INTI 5 blijft, INTJ de waarden 20 tot 24 aanneemt. Pas daarna wordt INTI verhoogd en wordt de binnenlus opnieuw uitgevoerd. Om een komma en een spatie tussen elke bewerking te plaatsen wordt de instructie document.write(',&nbsp'); geschreven. Maar die moet niet worden uitgevoerd op het einde van een regel (als INTJ gelijk is aan 24), vandaar de test if (intj!=24). Wanneer INTI een nieuwe waarde krijgt wordt naar een nieuwe regel gegaan: document.write('<br>'); Opdrachten 7. Herschrijf het programma LUSINLUS.HTM, gebruik makend van de WHILE-structuur voor de buitenlus en de DO WHILE-structuur voor de binnenlus. Sla de oplossing op in DOINWHILE.HTM. 8. Herneem de opdracht DRIELUSSEN.HTM en geef via een invoervenster aan de gebruiker de gelegenheid het programma opnieuw te laten lopen. Het invoervenster bevat de tekst 'Opnieuw? (Ja, Nee)' Als de gebruiker 'Ja' of 'ja' antwoordt loopt het programma opnieuw, in alle andere gevallen wordt de lus verlaten. Noem de nieuwe pagina DRIELUSSENHERHAAL.HTM. J. Gils E. Goossens JavaScript 39

14 9. Vraag via een invoerscherm welke tafels van vermenigvuldiging je wilt afdrukken. Tracht het voorbeeld zoveel mogelijk te benaderen. De tabel wordt volledig via een script gegenereerd. Bewaar deze pagina als TAFELS12.HTM. HTML-tags worden als volgt afgedrukt: document.write('<table border="1" width="150">'); document.write('<tr><td width="100">' ); 40 JavaScript J. Gils E. Goossens

15 Besluit Om, afhankelijk van een voorwaarde, de ene of de andere sequentie te doen uitvoeren beschikt JavaScript over de IF ELSE-instructie. Het ELSE-gedeelte kan weggelaten worden als er in het ELSE-geval niets hoeft te gebeuren. Wanneer in een IF een andere IF voorkomt spreekt men van geneste ifs. Bij een meervoudige keuze kan het handig zijn het SWITCH-statement te gebruiken. Na SWITCH staat een variabele tussen haakjes en in het compound statement dat volgt worden de verschillende mogelijke waarden van de variabele na CASE geschreven. Een BREAK sluit meestal elk geval af. Door BREAK wordt het compound statement verlaten (en wordt vermeden dat de cases die volgen eveneens uitgevoerd worden). De cases die niet gespecificeerd worden kunnen in een DEFAULT-geval opgevangen worden. Lussen zijn herhalingen die in programma's ingebouwd worden. JavaScript beschikt over het WHILE-statement, het FOR-statement en het DO WHILE-statement. Bij WHILE staat de voorwaarde vooraan in de lus, bij DO WHILE achteraan. De FORinstructie bevat het geven van de beginwaarde aan de teller van de lus, de voorwaarde waaronder de lus herhaald moet worden en de wijziging van de tellerwaarde. Om een lus voortijdig te verlaten kun je BREAK invoegen en om de lusinstructies die volgen over te slaan bestaat het CONTINUE-commando. Lussen kunnen in lussen voorkomen. Men noemt dit geneste lussen. Voor elke waarde van de teller van de buitenlus wordt de binnenlus dan volledig uitgevoerd. Wat je moet kennen en kunnen: op een correcte manier een if else-instructie formuleren; geneste ifs schrijven; het switch-statement correct gebruiken; lussen vormen met while, for, do while; het verschil tussen break en continue uitleggen; geneste lussen maken. Opdracht 10. Doe via een invoervenster het rangnummer van elk van de zes klinkertekens in ons alfabet opvragen (a, e, i, o, u, y). De letter a heeft rangnummer 1, e heeft rangnummer 5 enz. Hou via een teller bij hoe vaak de gebruiker juist antwoordde. Laat zijn score en de juiste antwoorden afdrukken. Noem de pagina KLINKERTEKENS.HTM. Het eerste invoervenster bevat de vraag 'Eerste klinkerteken (rangnummer!): ', de volgende keren verschijnt de tekst 'Volgende klinkerteken (rangnummer!): ' De eindafdruk is bijvoorbeeld: Score: 5 op 6 TIP Als je de klinkers in een string zet, strklinkers="aeiouy", dan kun je met de methode SUBSTR() één letter uit deze reeks uitpikken en die letter dan meegeven bij de vraag in het invoervenster. [strletter=strklinkers.substr(intteller,1)]. Bewaar deze pagina als KLINKERTEKENS2.HTM. J. Gils E. Goossens JavaScript 41

16 VBScript

17 Hoofdstuk 3 Invulformulieren 3.1 Probleemstelling HTML-pagina's op zich zijn statisch: ze worden op basis van codes door de browser op een bepaalde manier getoond zonder dat de bezoeker van de website veel impact heeft op wat er getoond wordt en op welke manier dat dit gebeurt. Een programmeertaal geeft dynamische mogelijkheden aan een website: je kunt eigen programmacode schrijven en je kunt interactie met de gebruiker voorzien. Via invulformulieren is het mogelijk om de gebruiker informatie te laten invullen. Invulformulieren zijn ook al gekend in HTML-code, maar een goede validatie op de invoervelden is alleen maar via programmacode mogelijk. Programmacode biedt ook de mogelijkheid om in bepaalde velden van een formulier informatie te plaatsen die de gebruiker in andere velden ingevuld heeft. 3.2 Formulieren en objecten Een formulier wordt in HTML-code gedefinieerd met de tags <FORM> en </FORM>. Omdat het formulier een object is zul je het ook best een naam geven, zeker als je via programmacode de eigenschappen van de objecten op dat formulier wilt wijzigen. <FORM NAME=frmFormulier> </FORM> Tussen deze tags worden de andere objecten, zoals invoervakken, keuzelijsten, knoppen, gedefinieerd. Geef ook deze objecten een naam. 180 VBScript J. Gils E. Goossens

18 Een knop van het type RESET maakt alle invoervelden leeg. Een knop van het type SUBMIT kan, afhankelijk van de definitie van het formulier, de ingevulde informatie bijv. via naar een bepaald adres sturen. In dat geval moet je de nodige eigenschappen opgeven bij de definitie van het formulier. Doe je dat niet dan zal er spontaan ook niets gebeuren als je op de SUBMIT-knop klikt. TIP De RESET- en de SUBMIT-knop zijn alleen maar geldig binnen het formulier waar deze knop gedefinieerd is. Een veld van het type FILE opent via de knop BLADEREN een dialoogvenster KIES BESTAND waarmee je een bestand kunt zoeken op een aangeduid pad. Een formulier moet als een verzameling van objecten gezien worden, objecten die via de formuliernaam en de objectnaam bereikbaar zijn. frmformulier.txtnaam.value ="Tom Strevers" Deze objecten kunnen ook op gebeurtenissen reageren. Ook in dit geval kun je procedures via hun naam aan een object koppelen of omgekeerd het object aan een procedure koppelen. 3.3 VBScript en formulieren In een aantal van de vorige oefeningen werd de invoer van de gebruiker via aparte dialoogvensters opgevraagd. In het geval dat er naar meer dan één gegeven gevraagd werd was het onmogelijk om na de invoer van het tweede gegeven terug naar het eerste gegeven te gaan. Je kunt dit probleem met behulp van formulieren oplossen. TIP Het is goed mogelijk om meerdere formulieren op één pagina te definiëren. Geef ze in dat geval allemaal een andere naam. Bepaalde toepassingen vereisen wel dat alle invoer via één formulier gebeurt. Daarom proberen wij in het volgende voorbeeld (VBS_RECHTHOEK1.HTM) de waarde van de argumenten via een invulformulier op te vragen en die waarden dan aan de procedures door te geven. <HTML> <HEAD> <SCRIPT LANGUAGE="VBScript"> <!-- Begin script Option explicit Sub cmdomtrek_onclick() Dim dbllengte, dblbreedte, dblomtrek dbllengte = CDbl(frmRechthoek.txtLengte.value) dblbreedte = CDbl(frmRechthoek.txtBreedte.value) dblomtrek = 2*dblLengte+2*dblBreedte frmrechthoek.txtomtrek.value=formatnumber(dblomtrek,2) End Sub J. Gils E. Goossens VBScript 181

19 Sub cmdoppervlakte_onclick() Dim dbllengte,dblbreedte,dblopp dbllengte = CDbl(frmRechthoek.txtLengte.value) dblbreedte = CDbl(frmRechthoek.txtBreedte.value) dblopp = dbllengte*dblbreedte frmrechthoek.txtoppervlakte.value=formatnumber(dblopp,2) End Sub 'Einde script --> </SCRIPT> </HEAD> <BODY> <H1>Omtrek en oppervlakte van een rechthoek</h1> <H4>Vul de lengte en de breedte in en klik op de knoppen Omtrek en Oppervlakte<H4> <FORM NAME="frmRechthoek"> <TABLE BORDER=1> <TR> <TD>Lengte = </TD> <TD><INPUT TYPE="tekst" NAME="txtLengte" ></TD> </TR> <TR> <TD>Breedte = </TD> <TD><INPUT TYPE="tekst" NAME="txtBreedte" ></TD> </TR> <TR> <TD><INPUT TYPE="button" NAME="cmdOmtrek" VALUE="Omtrek"></TD> <TD><INPUT TYPE="tekst" NAME="txtOmtrek" ></TD> </TR> <TR> <TD><INPUT TYPE="button" NAME="cmdOppervlakte" VALUE="Oppervlakte"></TD> <TD><INPUT TYPE="tekst" NAME="txtOppervlakte"></TD> </TR> <TR> <TD colspan=2><input TYPE="reset" VALUE="Maak alle velden opnieuw leeg"></td> </TR> </TABLE> </FORM> </BODY> </HTML> De pagina zal er ongeveer als volgt uitzien: Je ziet een webpagina met een invulformulier. Het invulformulier is een object op het object webpagina. Het invulformulier zelf is ook een verzameling van objecten: het bevat onder andere drie knoppen en vier invoer- of uitvoervakken. Al deze objecten zijn van een bepaald type en hebben, indien nodig, een naam. Bijvoorbeeld het invulvak TXTOMTREK is van het type 'text': <TD><INPUT TYPE="text" NAME="txtOmtrek"></TD> 182 VBScript J. Gils E. Goossens

20 Bij klikken op de knop Omtrek wordt de omtrek berekend via de gebeurtenis CMDOMTREK_ONCLICK. De knop Omtrek wordt in een formulier gedefinieerd en de gebeurtenis in het head-gedeelte. In het body-gedeelte: <INPUT TYPE="BUTTON" NAME="cmdBerekenOmtr" VALUE="Omtrek"> In het head-gedeelte: Sub cmdomtrek_onclick() TIP TIP Het attribuut TYPE bepaalt het soort veld: TEXT of BUTTON. Staan er meerdere invulformulieren op één pagina, dan kan er maar één actief zijn. Bij het klikken op de knop Omtrek wordt de procedure CMDOMTREK_ONCLICK() uitgevoerd. Hierin worden eerst drie variabelen gedeclareerd: Dim dbllengte, dblbreedte, dblopp Omwille van de duidelijkheid wordt het prefix dbl gebruikt om aan te duiden dat het om gebroken getallen gaat, maar de typebepaling ('As Double') hoef je niet te schrijven. VBScript bepaalt zelf het type als de variabele een waarde krijgt. dbllengte = CDbl(frmRechthoek.txtLengte.value) dblbreedte = CDbl(frmRechthoek.txtBreedte.value) dblopp = dbllengte*dblbreedte frmrechthoek.txtoppervlakte.value=formatnumber(dblopp,2) TXTLENGTE, TXTBREEDTE, TXTOMTREK en TXTOPPERVLAKTE zijn de namen van de invoeren uitvoervelden van het formulier FRMRECHTHOEK waarin gegevens over een rechthoek ingegeven en verwerkt worden. Het resultaat van de berekening wordt via de naam van het formulier aan het juiste tekstvak doorgegeven via de eigenschap VALUE. De functie FORMATNUMBER() drukt het getal af met twee cijfers na de komma. frmrechthoek.txtoppervlakte.value=formatnumber(dblopp,2) De laatste INPUT-tag maakt alle velden van het formulier opnieuw leeg: <input type="reset" value="maak alle velden opnieuw leeg"> Gegevens kunnen ook via dialoogvensters ingebracht en vervolgens naar tekstvakken gekopieerd worden zoals in het voorbeeld VBS_INVOERVENSTER.HTM. J. Gils E. Goossens VBScript 183

21 <HTML><HEAD> <TITLE>Demo invoervenster</title> <SCRIPT LANGUAGE=VBScript> Sub cmdvraagnaam_onclick() dim strnaam, strbericht strnaam = InputBox ("Tik je naam in") strbericht = "Hallo " & strnaam & ". Welkom hier!" Window.Alert strbericht frminvoer.txtnaam.value= strnaam End Sub </SCRIPT> </HEAD> <BODY> <H1>Invoervenster</H1><P> <FORM NAME="frmInvoer"> Demo van een invoervenster: <HR><INPUT TYPE="button" NAME="cmdVraagNaam" VALUE="Klik hier"> <TR><TD>Je naam is </TD> <TD><INPUT type="text" name=txtnaam></td></tr> </FORM> </BODY></HTML> Verklaar de programmacode en bekijk het resultaat in de browser. Opdrachten 1. Wijzig de code in VBS_RECHTHOEK1.HTM zodanig dat de gebeurtenis ONCLICK in het body-gedeelte vermeld wordt. Bewaar het resultaat als VBS_RECHTHOEK2.HTM. 2. Maak een formulier VBS_UREN.HTM waarmee je de tijd in uren berekent die je nodig hebt om een bepaalde afstand tegen een bepaalde snelheid af te leggen. Het resultaat moet op twee cijfers na de komma afgerond worden. TIP: Vermenigvuldig het niet afgeronde resultaat met 100, zet het om naar een integer en deel het daarna door 100. TIP Je zult misschien gemerkt hebben dat er een fout optreedt als je geen waarde invult en op de knop BEREKEN klikt. Dit probleem wordt in het volgende hoofdstuk opgelost. 184 VBScript J. Gils E. Goossens

22 3.4 Een formulier als parameter aan een procedure doorgeven Het is ook mogelijk om een formulier via een parameter aan een procedure door te geven. Dit kan handig zijn als er meerdere formulieren met gelijkaardige velden op eenzelfde pagina staan. In dat geval kan dezelfde procedure voor meerdere formulieren gebruikt worden. Opdrachten 3. Geef in VBS_RECHTHOEK2.HTM het invulformulier als parameter door aan de procedure OMTREK. Bewaar het resultaat als VBS_RECHTHOEK2B.HTM. Het formulier heet FRMRECHTHOEK. Via het attribuut ONCLICK in de <INPUT>-tag kun je die naam aan de procedure OMTREK() doorgeven: ONCLICK="Omtrek(frmRechthoek)" In de hoofding van de procedure OMTREK() declareer je een nieuwe variabele, frminvoer, die van het type Formulier zal zijn. Via deze objectvariabele kun je naar het oorspronkelijke formulier verwijzen. Sub Omtrek(frmInvoer) frminvoer.txtomtrek.value= 2*Cdbl(frmRechthoek.txtLengte.value)+2*Cdbl(frmRechthoek.txtBreedte.value) End Sub TIP In de procedure OMTREK(frmInvoer) wordt met de veldnamen van het originele formulier gewerkt: frmrechthoek en frminvoer zijn dus hetzelfde formulier. Het nut van het doorgeven van een formulier als parameter komt beter tot uiting in de eerstvolgende opgave. 4. Wijzig de code van VBS_RECHTHOEK2B.HTM zodanig dat je twee verschillende formulieren onder mekaar krijgt. Bewaar het resultaat als VBS_RECHTHOEK3.HTM. Aan de procedures OMTREK() en OPPERVLAKTE() mag niets gewijzigend worden. J. Gils E. Goossens VBScript 185

23 3.5 De waarde van een tekstvak aan een procedure doorgeven In plaats van een volledig formulier als parameter mee te geven kun je ook een invoervak of de waarde van een invoervak als parameter aan een functie doorgeven. Opdrachten 5. Voer een tekst in via een tekstvak in een formulier, geef de tekst door aan een procedure waarin de tekst in een waarschuwingsscherm afgedrukt wordt wanneer je op de knop GEEF_BERICHT klikt. Noem het programma VBS_ALERT2.HTM. Gebruik als functienaam WAARSCHUWING(strZin). Verklaar de programmacode. TIP TIP Om de breedte van het tekstvak waarin je de zin zet te bepalen gebruik je het attribuut SIZE= van de INPUT-tag. Als je de gebeurtenis oproept via ONCLICK= Waarschuwing(txtEenZin) dan wordt het tekstvak doorgegeven. In dat geval moet je de code in de procedure als volgt wijzigen: Window.alert strzin.value. 6. Maak een HTML-pagina (VBS_CIRKEL.HTM) met een invoervak waarin de straal van een cirkel ingevuld wordt. Druk je op de Bereken_en_Toon-knop, dan worden de omtrek (2 x PI x straal) en de oppervlakte (PI x straal x straal) in tekstvakken berekend en getoond. Tracht het volgende resultaat te bekomen: 186 VBScript J. Gils E. Goossens