Kerncijfers Investeringsbevordering en Business Development. Bedrijventerreinen. Bedrijvencentra. Financieel resultaat en eigen vermogen (2008)

Transcriptie

1

2

3 Financieel resultaat en eigen vermogen (2008) Netto winst (in mln euro) 0,4 (0,3) Eigen vermogen (in mln euro) 100,7 (100,7) Balanstotaal (in mln euro) 165,9 (166,6) Solvabiliteit (in %) 60,1 (60,5) Venture capital investeringen Kapitaal (in mln euro) 23,4 (11) Aantal bedrijven 41 (28) Ontwikkeling & Innovatie Omvang goedgekeurde projecten (in mln euro) 52,6 Toegekend subsidiebedrag (in mln euro) 20,7 Investeringsbevordering en Business Development Investeringen in Limburgse bedrijven (2008) Innovatieprojecten Investeringen in Limburg (2008) Verkoop en revitalisering Aantal investeringsprojecten 19 (16) Omvang (in mln euro) 103 (19) Aantal aangekondigde arbeidsplaatsen 985 (400) Winst Bedrijventerreinen Verkoop nieuwe terreinen (in ha) 61 Revitalisering bestaande terreinen (in ha) 128 Eigen Vermogen Kerncijfers 2009 Bedrijvencentra Techstart-leningen in op te starten bedrijven Operationeel Plan Zuid Investeringen in speerpunten Huurders en business centers Kapitaal (in mln euro) 1,27 Aantal door LIOF begeleide innovatieprojecten 41 Healthcare (in mln euro) 12,5; arbeidsplaatsen 125 Totaal aantal huurders 202 Aantal bedrijven 42 Waarvan goedgekeurd 31 Systems (in mln euro) 43,3; arbeidsplaatsen 444 Aantal business centers 12 Omvang goedgekeurde projecten (in mln euro) 13,8 Overige sectoren (in mln euro) 8,3; arbeidsplaatsen 28 Totaal beschikbare ruimte (in m 2 ) Toegekende subsidie (in mln euro) 5,2 Generiek (in mln euro) 38,5; arbeidsplaatsen 388 Bezettingsgraad (in %) 79

4 Woord vooraf 2009: een brug naar de toekomst De rekening van de abrupte omslag die de wereldeconomie ons al in 2008 presenteerde, hebben we in 2009 betaald. Letterlijk en figuurlijk. Wat we verwachtten van de kredietcrisis, heeft zich in volle hevigheid gemanifesteerd. Op sommige fronten zelfs nog negatiever dan verwacht. Faillissementen en werkloosheidcijfers vielen weliswaar nog mee, maar in sommige sectoren hebben we omzetdalingen gezien van meer dan 50 procent! Dankzij een recordimpuls heeft LIOF een cruciale rol kunnen spelen in de bestrijding van de crisiseffecten. Met een alltime high aan kapitaalverstrekking en innovatieondersteuning hebben wij tóch een brug kunnen slaan naar tijden met nieuw economisch perspectief. Crisismaatregelen Door kostenreductie en strategiewijzging hebben Limburgse bedrijven de omzetdalingen gepareerd. Ook al schakelden veel toeleveranciers zeer flexibel, met name in de sectoren van de automotive-, de halfgeleider- en elektronica-industrie waren grote klappen niet te vermijden. Juist in de Limburgse MKB toeleverancierketen zijn vraaguitval, voorraadreductie, betalingsuitstel extra hard voelbaar. Ook in onze participatiebedrijven was hard ingrijpen door het management noodzakelijk om de rendementsdaling op te vangen. Maar ook is geïnvesteerd om met innovaties nieuwe groeikansen te scheppen. De kwaliteit van het management op operationeel, financieel en commercieel terrein is cruciaal voor de toekomst. Nu investeren, straks renderen Hoe paradoxaal het ook moge klinken, de crisis van 2009 gaf LIOF gelegenheid om in goede bedrijven te stappen. Goed voor beide partijen. Door anticyclisch te investeren in wezenlijk gezonde bedrijven hebben wij reguliere banken actief bewogen om ons voorbeeld te volgen. Zodra de economie weer een omhooggaande beweging laat zien en deze ondernemingen opnieuw gaan groeien, renderen onze investeringen mee. In deze win-winsituatie speelt naast de financiele sterkte van LIOF de kracht van innovatie een cruciale rol. Onze verwachting is dat deze kracht op de langere termijn dóórwerkt. Het is goed om juist nú te investeren in innovatieve bedrijven. Tevredenstellend resultaat Over 2009 heeft LIOF een positief resultaat van gerealiseerd ondanks de logischerwijs lagere dividenduitkeringen, een aantal genomen voorzieningen en het nagenoeg stilvallen van de exit-markt. Kortom, onder de gegeven economische omstandigheden is dit resultaat tevredenstellend te noemen. Ondanks uitstel van grote investeringsplannen door de financiële crisis - bijvoorbeeld in de duurzame energiesector - hebben wij in 2009 het hoogste bedrag uit de geschiedenis van LIOF geïnvesteerd. Door de omvangrijke investeringen in het verslagjaar is onze liquiditeitspositie gedaald van 65 miljoen tot 49 miljoen euro. Met reeds aangegane verplichtingen en verwachte financieringsvragen uit de huidige participatieportefeuille resteert een werkkapitaal van 22 miljoen euro. Dit geeft nog steeds voldoende armslag voor een daadkrachtige investeringsstrategie. Twee sporen Wat doet de crisis in 2010? Naar verwachting blijft de kredietmarkt voorlopig krap. Dit betekent voor LIOF dat we onze hefboomrol in kredietverlening ook in 2010 zullen voortzetten. Op het gebied van innovatiestimulering dreigen innovatiesubsidies weg te vallen vanwege opdrogende overheidsfondsen. Wij proberen dit op te vangen en blijven structureel inzetten op twee sporen. In de ene richting willen we samen met onze partners van het ministerie van Economische Zaken en Provincie Limburg voortgaan met investeren op onze speerpunten van Life Sciences, Hightech Systems, Chemie, Nieuwe Energie en Agro/Food. Ook door campusontwikkelingen en startersinitiatieven verder te stimuleren. In de andere richting willen we voldoende aandacht, ruimte en middelen krijgen én houden om het Limburgse MKB in de breedte te stimuleren in innovatiekracht. Met partners als Syntens, Ondernemend Limburg en Kamer van Koophandel roepen we de overheid op om middelen vrij te maken voor innovatie in het MKB. 35 jaar LIOF: Yeah! De jeugd heeft de toekomst. Dit geldt ook voor NV Industriebank LIOF, die in 2010 de 35e verjaardag viert. Voor Limburg en LIOF is een goede toekomst weggelegd als we de krachten bundelen en het ondernemerschap stimuleren. Een mooi voorbeeld hiervan in het kader van ons zevende lustrum is de extra duw die wij aan starters geven met het project LIOF Yeah!. Een ondernemerscompetitie onder studenten waarbij voor de 10 winnaars ieder startkapitaal is weggelegd wordt weer een uitdagend jaar voor ondernemers. Drs. Th.M.A.J. (Jérôme) Verhagen, algemeen directeur 1

5 Californië HELPT BIJ SUBSIDIE VAN ONDERSTEUNT KENNIS- ONTWIKKELING DOOR ONDERSTEUNT BEDRIJFSRUIMTE OP/IN FINANCIERT STARTERS ONDERSTEUNT INNOVATIE BIJ BIEDT RISICO- KAPITAAL VAN/VIA IS ACTIEF IN NETWERKEN VAN WERKT SAMEN MET IS AANDEEL- HOUDER VAN

6 HELPT BIJ SUBSIDIE VAN ONDERSTEUNT BEDRIJFSRUIMTE OP/IN ONDERSTEUNT KENNIS- ONTWIKKELING VIA ACQUIREERDE IS AANDEEL- HOUDER VAN IS ACTIEF IN NETWERKEN VAN BIEDT RISICO- KAPITAAL VAN/VIA WERKT SAMEN MET ONDERSTEUNT INNOVATIE BIJ FINANCIERT STARTERS

7 ONDERSTEUNT KENNIS- ONTWIKKELING VIA BIEDT RISICO- KAPITAAL VAN/VIA LIOF ACQUIREERDE IS ACTIEF IN NETWERKEN VAN LIOF FINANCIERT STARTERS IS AANDEEL- HOUDER VAN HELPT BIJ SUBSIDIE VAN WERKT SAMEN MET ONDERSTEUNT INNOVATIE BIJ

8 IS ACTIEF IN NETWERKEN VAN ACQUIREERDE HELPT BIJ SUBSIDIE VAN ONDERSTEUNT KENNIS- VALORISATIE DOOR FINANCIERT STARTERS BIEDT RISICO- KAPITAAL VAN/VIA ONDERSTEUNT INNOVATIE BIJ ONDERSTEUNT BEDRIJFS- RUIMTE MET WERKT SAMEN MET IS AANDEEL- HOUDER VAN

9

10 HELPT BIJ SUBSIDIE VAN IS ACTIEF IN NETWERKEN VAN ACQUIREERDE WERKT SAMEN MET ONDERSTEUNT INNOVATIE BIJ ONDERSTEUNT BEDRIJFS- RUIMTEN OP/IN BEIDT RISICO- KAPITAAL VIA FINANCIERT STARTERS

11

12

13

14 Ontwikkelde en goedgekeurde projecten % % % % % % HEALTHCARE EMS SYSTEMS EMS MATERIALS EMS ENERGY GREENPORT GENERIEK/OVERIG

15

16 T Top Hill Pack Aantal buitenlandse vestigingen in Limburg naar land van herkomst Overig Europa Overig wereld Taiwan Scandinavië Japan Frankrijk Duitsland Verenigde Staten

17

18 Voortgang (her)ontwikkeling bedrijventerreinen 1200 HA OPGAVE 2011 BESTAANDE TERREINEN - BRUTO HA GEHERSTRUCTUREERD [CUM.] NIEUWE TERREINEN - NETTO HA UITGEGEVEN [CUM.]

19

20 Zakelijke Dienstverlening Handel Technische Dienstverlening Life Science Bedrijven per branche huurderbestand per ,1% 21,8% 14,9% 5,0% Huurders naar aantal medewerkers 12% 8% ICT Productie High Tech Systems Onderwijs Logistiek Toerisme Food 4,5% 3,5% 3,5% 2,5% 1,0% 1,0% 0,5% 80% 1-5 WERKNEMERS 6-10 WERKNEMERS >10 WERKNEMERS 0% 10% 20% 30% 40% 50% Aantallen m 2 nieuw verhuurd en vervallen % 75% 70% 65% 60% 55% Gemiddelde bezettingen excl. LIOF Business Center Borrekuil TOTAAL BEDRIJFSHALLEN KANTOREN NIEUW VERHUURD VERVALLEN

21

22

23 Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Bedragen in ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Terreinen Bedrijfsgebouwen Andere vaste bedrijfsmiddelen Financiële vaste activa Participaties Deelnemingen Financieringen van onroerend goed Overige vorderingen Vlottende activa Voorraden Gronden voor ontwikkeling van bedrijventerreinen Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal activa PASSIVA Groepsvermogen Eigen vermogen Aandeel derden in geconsolideerde maatschappijen Voorzieningen Overige Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan aandeelhouders/subsidiënten Overige schulden en overlopende passiva Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan aandeelhouders/subsidiënten Crediteuren Belastingen en sociale premies Overige schulden en overlopende passiva Totaal passiva

24 Geconsolideerde resultatenrekening 2009 Bedragen in Financieringsbedrijf Opbrengsten Rente leningen u/g en deposito s Ontvangen dividenden Opbrengsten commissariaten Resultaat verkoop participaties Huuropbrengsten Ministerie van Economische Zaken Provincie Limburg Doorberekende personeelskosten Overige opbrengsten Kosten Personeelskosten Afschrijvingskosten vaste activa Overige apparaatskosten Saldo van de mutaties op de voorziening fi nanciële vaste activa Overige kosten fi nancieringsbedrijf Resultaat Financieringsbedrijf Ontwikkelingsbedrijf Opbrengsten/Bijdragen Ministerie van Economische Zaken Provincie Limburg Doorberekende personeelskosten Kosten Personeelskosten Afschrijvingskosten vaste activa Overige apparaatskosten Resultaat Ontwikkelingsbedrijf Aandeel derden Resultaat

25 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2009 Bedragen in Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Aandeel derden in resultaat Afschrijvingen Mutatie algemene reserve Mutatie derden vermogen Mutatie overige voorzieningen Verandering in werkkapitaal: Mutatie voorraden Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Kasstroom uit bedrijfsuitoefening Investeringen in participaties Investeringen in deelnemingen Mutatie voorziening fi nanciële vaste activa Mutatie voorziening overige vorderingen Ontvangsten inzake beëindiging participaties Ontvangen afl ossingen Verstrekte leningen en kredieten Kasstroom uit fi nancieringsbedrijf Kasstroom uit operationele activiteiten: Investeringen materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten: Mutaties langlopende schulden Kasstroom uit fi nancieringsactiviteiten: Mutatie liquide middelen Algemeen De jaarrekening van NV Industriebank LIOF is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Bijdragen apparaatskosten De bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken en van de Provincie Limburg aan de apparaatskosten zijn voor het boekjaar 2009, inclusief prijs- en loonbijstelling, als volgt toegezegd : Bedragen in LIOF LBT Totaal - bijdrage Ministerie van Economische Zaken bijdrage Provincie Limburg Grondslagen voor de consolidatie Geconsolideerd worden de jaarcijfers van die rechtspersonen, tevens groepsmaatschappijen zijnde, waaraan LIOF alleen of tezamen met een dochtermaatschappij meer dan 50% van het aandelenkapitaal verschaft of doet verschaffen en waarin LIOF alleen of tezamen met een dochtermaatschappij de beslissende zeggenschap heeft. De consolidatie vindt plaats overeenkomstig de integrale methode. Als groepsmaatschappijen worden aangemerkt die maatschappijen die tezamen onder gemeenschappelijke leiding als een economische eenheid optreden. Op grond van dit criterium werden de navolgende deelnemingen in de consolidatie betrokken: een 100% deelneming in LIOF Vastgoed BV gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in LIOF Bedrijventerreinen BV gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in Nedermaas Hightech Ventures BV gevestigd te Maastricht; een 100% deelneming in EBCH BV gevestigd te Heerlen; een 100% deelneming in LIOF Business Center Avantis BV gevestigd te Maastricht; een 97,61% deelneming in LIOF BedrijvenCentra BV gevestigd te Maastricht; een 93,20% deelneming in BV Technohouse Heerlen gevestigd te Heerlen. 28

26 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2009 ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Onder de hoofden Bedrijfsgebouwen en Terreinen zijn opgenomen: het LIOF bedrijvencomplex De Beitel met een boekwaarde van Dit complex bestaat uit terreinen met een boekwaarde van en gebouwen met een boekwaarde van De gebouwen zijn gewaardeerd tegen aanschaffi ngsprijs onder aftrek van de afschrijvingen op die basis. De afschrijvingen vinden plaats op basis van de verwachte economische levensduur. de gebouwen voor eigen gebruik, gelegen aan de Boschstraat en de Batterijstraat te Maastricht, met een boekwaarde van De gebouwen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs, verhoogd met verbouwings- en restauratiekosten en verminderd met de toegekende subsidies en afschrijvingen op die basis. De jaarlijkse afschrijving van de gebouwen geschiedt op basis van 4% van de aanschaffi ngsprijs. de bedrijfsverzamelgebouwen van LIOF Bedrijvencentra BV met een boekwaarde van De bedrijfsverzamelgebouwen bestaan uit terreinen met een boekwaarde van en gebouwen met een boekwaarde van De gebouwen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs/stichtingskosten dan wel aankoopprijs/stichtingskosten verminderd met toegekende subsidies onder aftrek van de jaarlijkse afschrijvingen. De afschrijvingen worden annuïtair berekend, uitgaande van de verwachte economische levensduur. de gebouwen van BV Technohouse Heerlen gelegen te Heerlen met een boekwaarde van en terreinen met een boekwaarde van De gebouwen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs/stichtingskosten dan wel aankoopprijs/stichtingskosten verminderd met toegekende subsidies onder aftrek van de jaarlijkse afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend op basis van de verwachte economische levensduur en bedragen 2,5% per jaar. Andere vaste bedrijfsmiddelen De andere vaste bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd op basis van de aanschaffi ngsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend op basis van de verwachte economische levensduur. De materiële vaste activa zijn ultimo 2009 als volgt samengesteld: Bedragen in aanschaf afschrijvingen boekwaarde b in % van a waarde (a) (b) Terreinen % Bedrijfsgebouwen Gebouwen bestemd voor: verhuur % eigen gebruik % % Andere vaste bedrijfsmiddelen % % Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa was als volgt: Bedragen in boekwaarde investeringen desinvesteringen afschrijvingen afschrijving boekwaarde desinvestering Terreinen Bedrijfsgebouwen Gebouwen bestemd voor: verhuur eigen gebruik Andere vaste bedrijfsmiddelen

27 FINANCIèLE VASTE ACTIVA Participaties Ter bevordering van de bedrijfsmatige activiteiten in Limburg participeert LIOF tijdelijk in het risicodragend kapitaal van ondernemingen die bedrijven in Limburg willen vestigen dan wel uitbreiden. De participaties in het kapitaal van ondernemingen worden gewaardeerd tegen aankoopprijs onder aftrek van voorzieningen voor verwachte c.q. gerealiseerde verliezen. Deze post is als volgt samengesteld: Bedragen in Aankooprijs op 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen Boekwaarde op 31 december In 2009 heeft deze post het navolgende verloop: Bedragen in Boekwaarde op 1 januari bij: verwerving participaties conversie van leningen af: beëindigde participaties saldo mutaties voorzienbare c.q. verwachte verliezen Boekwaarde op 31 december In de boekwaarde van is begrepen. Dit betrekking heeft op aangegane commitments, die nog niet zijn geëffectueerd. Deelneming De deelneming wordt gewaardeerd volgens de zogenaamde vermogensmutatiemethode, tegen de netto vermogenswaarde. Het betreft de 45% deelneming in Business Center Midden Limburg BV. FINANCIERINGEN VAN ONROEREND GOED Dit betreft ter fi nanciering van onroerend goed verstrekte hypothecaire leningen en huurkoopfi nancieringen met een rente van 3 maands euribor tot maximaal 7%. Afl ossing van de door LIOF Bedrijventerreinen BV verstrekte lening is afhankelijk van de verkoop van gronden Industrial Park Swentibold en Maastricht Aachen Airport. De aan Gem Holtum Noord III BV verstrekte lening van ,- wordt per in een keer afgelost. De leningen/fi nancieringen zijn opgenomen tegen nominale waarde. De specificatie van deze post is als volgt: Bedragen in kredietgevers restbedrag intrest % restbedrag LIOF Bedrijventerreinen BV ,00% LIOF Bedrijventerreinen BV euribor 3 mnd LIOF Bedrijventerreinen BV ,00%

28 In 2009 heeft deze post het volgende verloop: Bedragen in Stand op 1 januari bij: verstrekkingen Stand op 31 december OVERIGE VORDERINGEN Dit betreft converteerbare achtergestelde c.q. achtergestelde leningen, rentevorderingen op achtergestelde leningen met een restwaarde op 31december 2009 van respectievelijk en Over de leningen met een resterende looptijd van 2 tot 10 jaar, wordt een rente berekend van 2 tot 12% per jaar. Deze leningen zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening wegens het risico van oninbaarheid. Bedragen in Nominale waarde per 31 december af: voorzieningen voor voorzienbare c.q. verwachte verliezen Boekwaarde op 31 december In 2009 heeft deze post het navolgende verloop: Bedragen in Boekwaarde op 1 januari bij: verstrekte leningen bijgeschreven rente in rekening gebrachte rente af: conversie naar participaties ontvangen afl ossingen saldo mutaties voorzieningen ontvangen/verrekende rente Boekwaarde op 31 december

29 VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Bedragen in Voorraden Dit betreft gronden voor bedrijventerreinen met een boekwaarde van alsmede de ten behoeve van die bedrijventerreinen gemaakte ontwikkelingskosten ten bedrage van Indien de aangekochte grond op het bedrijventerrein Avantis niet voor 31 december 2012 volledig verkocht is, heeft het Grensoverschrijdend bedrijventerrein/ Grenzüberschreitendes Gewerbegebiet Aachen-Heerlen NV het recht de niet doorverkochte gedeelten terug te kopen tegen de kostprijs vermeerderd met bijkomende kosten, lopende kosten en rente. Met aandeelhouders is overeengekomen dat LIOF maximaal 20% van het eigen vermogen, exclusief reserves, kan aanwenden voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen, verhoogd met een door het Ministerie van Economische Zaken toegezegde achtergestelde lening ter fi nanciering van bedrijventerreinen van De bedrijventerreinen worden gewaardeerd tegen aanschaffi ngsprijs vermeerderd met de hiervoor gemaakte ontwikkelingskosten. Voor eventuele verwachte verliezen wordt een voorziening in mindering gebracht. De voorraad gronden ultimo 2009 betreft de bedrijventerreinen Industriepark Swentibold, Avantis en Maastricht-Aachen Airport. In verband met de ontwikkeling van Industriepark Swentibold en Maastricht-Aachen Airport zijn hypothecaire leningen verstrekt van respectievelijk en Aan GEM Holtum Noord III is een lening verstrekt van Deze drie leningen zijn opgenomen onder het hoofd Financieringen van onroerend goed. Het totale vermogensbeslag met betrekking tot bedrijventerreinen bedraagt derhalve Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa De overige vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen tegen nominale waarde. De samenstelling van deze post is als volgt: Bedragen in Te vorderen van subsidiënten inzake apparaatskosten Te vorderen intresten op deposito s Debiteuren Te vorderen bijdragen ten behoeve van gerealiseerde projecten Te vorderen van subsidiënten inzake lopende O-fonds projecten Belastingen en premies sociale verzekeringen Diversen Liquide middelen Bedragen in Liquide middelen De liquide middelen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Op de liquide middelen werden rentevergoedingen genoten van gemiddeld 3,62% per jaar. Alle liquide middelen zijn binnen 1 jaar opeisbaar. Er bestaat een zekere discrepantie tussen de in de geconsolideerde jaarrekening gepresenteerde liquide middelen van 49 miljoen en de vrij besteedbare liquide middelen. Hierbij houden wij rekening met de toegezegde fi nancieringen waarvoor per ultimo boekjaar reeds contracten waren getekend voor een bedrag van circa 14 miljoen. Naast deze toegezegde bedragen blijkt uit het verleden dat er ook rekening moet worden gehouden met fi nancieringsaanvragen van de huidige participaties en deelnemingen welke wij inschatten op circa 15% van het vennootschappelijk geïnvesteerde vermogen in aandelenkapitaal en achtergestelde leningen, zijnde 13 miljoen. Het bedrag dat dus feitelijk vrij beschikbaar is als werkkapitaal en voor nieuwe participaties en leningen bedraagt derhalve 22 miljoen ( 49 miljoen minus 27 miljoen). 32

30 PASSIVA Groepsvermogen Eigen vermogen Deze post heeft in 2009 het navolgende verloop: Bedragen in Stand op 1 januari af: dividend 2008/ bij: resultaat Stand per 31 december Aandeel derden in geconsolideerde maatschappijen Dit betreft het aandeel van de minderheidsaandeelhouders in LIOF BedrijvenCentra BV en BV Technohouse Heerlen. Bedragen in Stand 1 januari af: aandeel resultaten uitbreiding aandelenkapitaal LBC Stand 31 december Totaal groepsvermogen 31 december Voorzieningen Dit betreft de volgende voorzieningen: Bedragen in Voorziening voor groot onderhoud van gebouwen Overige De voorziening voor groot onderhoud had in 2009 het volgende verloop: Stand op 1 januari bij: dotaties af: vrijvallen en aanwendingen Stand 31 december Overige Deze post betreft voorzieningen voor: Jubileumkosten Service voorzieningen onderhoudskosten complex De Beitel

31 Langlopende schulden De langlopende schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. Bedragen in Schulden aan kredietinstellingen Dit betreft: Door LIOF Bedrijvencentra BV is voor de fi nanciering van de bedrijfsverzamelgebouwen in 2003 een 30-jarige hypothecaire lening aangetrokken ten bedrage van Deze lening is afgesloten tegen 4,99% rente per jaar, 10 jaar vast, betaling per maand achteraf. De afl ossing vindt plaats in 360 maandtermijnen van elk 7.777,78 voor het eerst op 1 juli In 2004, 2005 en 2006 heeft een vervroegde afl ossing plaatsgevonden van De schuldrest ultimo 2009 met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt Hierin is begrepen een schuld met een looptijd langer dan vijf jaar van ca De in 2009 te betalen afl ossingsverplichtingen van zijn opgenomen onder de kortlopende schulden aan kredietinstellingen. Door LIOF Bedrijvencentra BV is voor de fi nanciering van het bedrijfsverzamelgebouw Borrekuil in 2008 een hypothecaire lening opgenomen. Deze lening is afgesloten tegen 4,65% rente per jaar, 10 jaar vast, betaling per jaar achteraf. De afl ossing vindt plaats in één keer per 1 oktober De schuldrest ultimo 2008 met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt Door BV Technohouse Heerlen waren vier hypothecaire leningen opgenomen ter fi nanciering van de bedrijfsverzamelgebouwen. Deze zijn in 2008 afgelost en vervangen door één hypotheek verstrekt door de Bank Nederlandsche Gemeenten (BNG). Ter afdekking van het renterisico is een renteswap voor een periode van 10 jaar aangegaan op basis van 1 maands Euribor van 4,46% voor een hoofdsom van rekening houdende met een afl ossing van per maand. De schuldrest ultimo 2009 met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt Hierin is begrepen een schuld met een looptijd langer dan 5 jaar van De in 2010 te betalen afl ossingsverplichtingen van zijn opgenomen onder de kortlopende schulden aan kredietinstellingen Schulden aan aandeelhouders/subsidiënten Door de Provincie Limburg zijn aan NV Industriebank LIOF vier achtergestelde leningen verstrekt ter fi nanciering van door LIOF verstrekte leningen aan bedrijven waarin LIOF participeert. Het debiteurenrisico van deze leningen, ligt bij de Provincie Limburg. De rente van de leningen varieert tussen de 6% en 14,41%. De in 2010 te betalen afl ossingsverplichtingen van zijn opgenomen onder de kortlopende schulden aan aandeelhouders. Door de Gemeente Heerlen is een lening verstrekt aan NV Industriebank LIOF ter fi nanciering van een door LIOF verstrekte lening aan een bedrijf waarin LIOF participeert. Het debiteurenrisicio van deze lening ligt bij de Gemeente Heerlen. De lening is afgesloten tegen 8% rente per jaar. De lening wordt in 20 kwartaaltermijnen afgelost ingaande 31 december De in 2010 te betalen afl ossingsverplichtingen zijn opgenomen onder de kortlopende schulden aan aandeelhouders. Door het Ministerie van Economische Zaken is een renteloze voorwaardelijke achtergestelde lening van toegekend ter mede fi nanciering van de ontwikkeling van het bedrijventerrein Industrial Park Swentibold (IPS) te Born. Eventuele verliezen met betrekking tot dit project kunnen op de lening in mindering worden gebracht. Van deze lening zijn t/m 2009 voorschotten beschikbaar gesteld ten bedrage van Omdat de looptijd van deze lening in 2009 is verlengd tot eind 2012 is de verplichting - in tegenstelling tot eind eind 2009 opgenomen onder de langlopende schulden. Door het Ministerie van Economische Zaken is een renteloze lening verstrekt aan Nedermaas Hightech Ventures BV ter fi nanciering van hightech start up s in de Provincie Limburg alsmede ter bekostiging van de beheerkosten van het fonds. De lening heeft een looptijd tot en met 30 juni De uitzettingsperiode loopt tot 31 december 2014 en wordt gevolgd door een beheerperiode die eindigt op 31 december Eventuele toekomstige winsten en verliezen van Nedermaas Hightech Ventures BV komen volledig voor rekening van het Ministerie van Economische Zaken en zullen worden verdisconteerd met het totaal terug te betalen bedrag van de lening

32 Overige schulden en overlopende passiva Deze post heeft betrekking op: Bedragen in Waarborgsommen huurders bedrijfsverzamelgebouwen Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. Schulden aan kredietinstellingen Bedragen in Hierin zijn opgenomen de aan kredietinstellingen in 2010 te betalen afl ossingen Schulden aan aandeelhouders/subsidiënten Renteloze lening Ministerie van Economische Zaken Nog te betalen afl ossingsverplichtingen 2010 aan de aandeelhouders Nog te betalen dividend 2008/2007 aan de aandeelhouders Overige schulden en overlopende passiva Hieronder Bedragen zijn in verantwoord de verplichtingen uit hoofde van: Aangegane lenings- en participatieovereenkomsten Innovatie- en ontwikkelingsprojecten Reservering vakantiegelden en vakantiedagen Overige vooruitontvangen en nog te betalen kosten Niet in de balans opgenomen verplichtingen NV Industriebank LIOF heeft zich voor maximaal garant gesteld voor renteverplichtingen terzake een bij de Rabobank Sittard opgenomen krediet in rekening courant van ten behoeve van de GEM Holtum Noord II BV. NV Industriebank LIOF heeft zich garant gesteld voor een leegstandsrisico van 10% van de maximaal te verhuren ruimte tegen marktprijzen bij Centipedes Exploitatiemaatschappij 1 BV. De garantie wordt jaarlijks geïndexeerd en bedraagt naar verwachting voor het jaar 2010 maximaal NV Industriebank LIOF heeft in 2006 samen met drie andere publiekrechtelijke lichamen die samen eigenaar zijn van GOB Aken-Heerlen NV / Avantis NV ten behoeve van de ING-Bank een garantie afgegeven van 26 mln. Tussen NV Industriebank LIOF en de overige partners is schriftelijk overeengekomen dat NV Industriebank LIOF een maximaal risico draagt van 25% van dit bedrag, te weten 6,5 mln. NV Industriebank LIOF is leaseverplichtingen aangegaan voor auto s en kantoorapparatuur voor een bedrag van waarvan een bedrag van betrekking heeft op het jaar