Roeien met te korte riemen

Transcriptie

1 Roeien met te korte riemen Wetenschappelijke inzichten en voorstellen om uithuiszetting te verminderen Pascal De Decker & Jana Verstraete Onderzoeksgroep P.PUL KU Leuven Trefdag Thuisloosheid - Steunpunt Mens en Samenleving Schaarbeek - 1 juni 2018

2 Overzicht presentatie Internationaal perspectief Uithuiszetting? Gerechtelijke uithuiszetting in beeld o o o o Omvang van het probleem Oorzaken en risicofactoren Profiel van de betrokkenen (Gebrek aan) herhuisvesting Een blik op het Vlaams actieplan dak- en thuisloosheid 2

3 Internationaal perspectief EU SILC 2012 Europese bevraging over inkomen en leefomstandigheden Module over wonen (zie Welk deel van de bevolking is in de afgelopen vijf jaar moeten verhuizen omwille van een uithuiszetting? België: 0,27% Bronzen medaille na Luxemburg (0,41 %) en Groot-Brittannië (0,28%) 3 P Kenna, L Benjaminsen, et al., Pilot Project promoting protection of the right to housing Homelessness prevention in the context of evictions (2016) Brussels, European Commission

4 Uithuiszetting? Gerechtelijke procedure EIGENDOMSMARKT Betalingsachterstand hypotheek Tussenkomst beslagrechter HUURMARKT Conflict tussen huurder en verhuurder Tussenkomst vrederechter Administratieve procedure EIGENDOMS- & HUURMARKT Ontoereikende woningkwaliteit Wooninspectie >> inspectieverslag >> burgemeester 4

5 5

6 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: omvang van het probleem Zoektocht naar cijfers ( ) Meer dan 30 organisaties gecontacteerd (BELGIE) = verschillende betrokkenheid in procedure OCMW s, CAW s, ministeries, Samenlevingsopbouw, vertegenwoordigers huurders en verhuurders, koepelorganisaties van deurwaarders, politie, rechtbanken onbekende omvang bestaande kennis is zeer gefragmenteerd 6

7 Bronnen : Mallants (2016), VVSG, VMSW, Jaarrapporten VOB 7

8 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: omvang van het probleem 250 opgestarte procedures per week Procedure als een trechter Effectieve uithuiszettingen? Schattingen: 1/3 tot 9/10 80 tot 225 per week Voornamelijk private huurmarkt Maar een deel van de realiteit! 8

9 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: oorzaken en risicofactoren Aanleiding tot vordering uithuiszetting Onbekend Andere Verkoop van woning Overlast door huurder Gebrekkig onderhoud van de woning Huurachterstal 3,4 8,6 1,4 3,9 5,4 91, Meys, E. & Hermans, K. Nulmeting dak- en thuisloosheid (Leuven, Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2014)

10 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: oorzaken en risicofactoren Huurachterstal belangrijkste oorzaak Op sociale huurmarkt speelt daarnaast ook overlast een rol Reden voor een uithuiszettingsprocedure door SHM 10 Mallants, B. (2016). Uithuiszettingen door sociale huisvestingsmaatschappijen: focus op preventie, De Gids, 107 (7),

11 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: oorzaken en risicofactoren Belangrijkste risicofactoren gelinkt aan huurachterstal Macroniveau: gebrek aan betaalbare woningen Betalingsmoeilijkheden huurders 11

12 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: oorzaken en risicofactoren Belangrijkste risicofactoren gelinkt aan huurachterstal Microniveau: individuele financiële tegenslagen o Wegvallen van een inkomen (scheiding, ontslag, ) o Onverwachte bijkomende kosten (ziekenhuisfactuur, kapotte koelkast, ) o (Andere) schulden 12

13 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: profiel van de betrokkenen Het kan iedereen overkomen Interviews: ervaringen maatschappelijk assistenten OCMW Jonge koppels Alleenstaande mannen! Vervangingsinkomen Ter illustratie: OCMW Namen huishoudens bedreigd met een uithuiszetting 13 Verstraete, J. & De Decker, P. (2015). De gerechtelijke uithuiszetting nog steeds in het duister. In: P. De Decker e.a. (2015), Woonnood in Vlaanderen. Feiten / Mythen / Voorstellen, Antwerpen: Garant

14 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: profiel van de betrokkenen Het kan iedereen overkomen Interviews: ervaringen maatschappelijk assistenten OCMW Jonge koppels Alleenstaande mannen! Vervangingsinkomen Onderzoek Meys & Hermans (2014) Mannen (53% mannen, 24% vrouwen, 21% man + vrouw) jaar (28%) en jaar (21%) Alleenstaanden zonder kinderen (40%)! In 1 op 4 procedures kinderen betrokken 14 Meys, E. & Hermans, K. Nulmeting dak- en thuisloosheid (Leuven, Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2014)

15 Gerechtelijke uithuiszetting in beeld: (gebrek aan) herhuisvesting? Drempels op alle woningmarktsegmenten Eigendom: gebrek aan startkapitaal Sociale huur: wachtlijsten Private huurmarkt o o Betaalbaarheid Strenge selectie > < smet op woning-cv (niet echt gewild) dakloosheid? 15

16 Een blik op het Vlaams actieplan dak- en thuisloosheid Preventie uithuiszettingen = 1 van de 4 strategische doelstellingen in het actieplan Toegankelijkheid en betaalbaarheid huurmarkt Algemeen huursubsidiestelsel Effectiever Huurgarantiefonds Begeleiding behoud woning >> vroegtijdig, aanklampend Lokale meldpunten Evaluatie gerechtelijke procedure Samenwerking Lokale Adviescommissies energie en water Rol CAW binnen KSH Uitbreiding capaciteit woonbegeleiding (CAW s) Intersectorale samenwerking 16

17 Een blik op het Vlaams actieplan dak- en thuisloosheid Preventie uithuiszettingen = 1 van de 4 strategische doelstellingen in het actieplan Bedenkingen Blijft vaag Sterke focus op individuele verhuurder en huurder!! Structurele factoren niet uit het oog verliezen (cfr. Frisque, 2006) 17 Frisque, C. (2006). La prévention des expulsions locatives. Les paradoxes de la banalisation d un nouveau risque. Rapport pour la DREES-MIRE, Ministère de la Santé et des Solidarités, Université Paris-X Nanterre - Institut des sciences du politique.

18 Tot slot AVA= 1994 Beeld 2016 = 18

19 Wie er meer over wil lezen 19

20