22 Hematurie. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Hematurie Differentiële diagnose

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "22 Hematurie. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Hematurie Differentiële diagnose"

Transcriptie

1 48-Chirurgie :45 Pagina Hematurie F.M.J.A. Froeling U ziet een 53-jarige man die sinds een dag plotseling bloed plast. Daarbij heeft hij pijn in zijn rechterzij. Het plassen zelf is niet pijnlijk. Zijn opa is aan een niertumor overleden. Wat zou u nog meer willen weten? Specifieke anamnese Sinds gisteren is de gehele urine roodgekleurd, zonder stolsels. De patiënt heeft geen drang om vaker te gaan plassen. De kracht van de straal is normaal. Hij heeft nog nooit eerder bloed geplast of een blaasontsteking gehad. Hij heeft geen koliekpijnen en nog nooit een steen uitgeplast. In zijn familie komen wel nierstenen voor. De pijn in zijn rechterzij wordt iets erger als hij veel drinkt. Twee weken geleden is hij met zijn racefiets op deze zij gevallen. Het is niet duidelijk of hij daarbij het stuur in zijn buik heeft gekregen. De patiënt rookt al jaren fors. Hij is niet bekend met blauwe plekken of lang bloedende wondjes. Hij gebruikt ook geen anticoagulantia. Vorig jaar is hij op safari geweest in Oost-Afrika. Welk specifiek lichamelijk onderzoek zou u als eerste willen verrichten? Specifiek lichamelijk onderzoek Bij onderzoek maakt de patiënt geen zieke indruk en heeft geen koorts. Zijn bloeddruk is 120/85 mmhg. Er is geen ruimte-innemend proces palpabel in het abdomen. De rechter nierloge is gevoelig. U ziet geen petechiae. Bij onderzoek van de genitalia externa ziet u geen afwijkingen en bij rectaal toucher is een licht vergrote, niet pijnlijke prostaat zonder noduli palpabel. Probleemlijst Actueel probleem: macroscopische hematurie zonder strangurie met pijn in de rechterflank bij patiënt die rookt en status na stomp abdominaal trauma. Wat is uw differentiële diagnose? Differentiële diagnose Hematurie Differentiële diagnose urolithiasis urineweginfecties oncologische afwijking trauma benigne prostaathypertrofie nefrogeen lijden Beschouwing differentiële diagnose In de meeste gevallen is hematurie het gevolg van een van de bovengenoemde afwijkingen. Hematurie kan voorkomen als enig symptoom of in combinatie met andere klachten. Door een onderscheid te maken tussen initiële, terminale of totale hematurie kan een indruk worden verkregen over de plaats van de afwijking. Hoe ouder de patiënt is, des te meer levensbedreigende afwijkingen worden gevonden. Bij de patiënt uit onze casus zou er sprake kunnen zijn van urolithiasis. Stenen kunnen in de gehele urineweg aanleiding geven tot microscopi-

2 48-Chirurgie :45 Pagina HEMATURIE sche of macroscopische hematurie. Koliekpijnen ontstaan pas wanneer er een passagestoornis is van een steen of stolsel in de nier of in de ureter en gaan vaak gepaard met uitstralende pijn. Wanneer een uretersteen vlak voor de ingang van de blaas ligt, is er vaak sprake van extra mictiedrang. Het is onwaarschijnlijk dat de patiënt een urineweginfectie heeft. Bij een hemorragische cystitis heeft de patiënt ook andere klachten, zoals strangurie en pollakisurie. Bij een hemorragische pyelonefritis zou de patiënt ernstig ziek zijn met hoge koorts en flankpijn en in geval van een urethritis klaagt hij over strangurie en initiële hematurie. Mocht hij in Afrika in een endemisch gebied van schistosomiasis op vakantie zijn geweest, dan kan hij bilharziosis hebben opgelopen, in welk geval hij pas na enige tijd bloed zou plassen. De patiënt houdt zelf terecht rekening met de mogelijkheid van een oncologische afwijking. Een urotheelcelcarcinoom komt in de gehele door urotheel beklede urineweg voor en kent vaak intermitterende hematurie als enig symptoom. Dit kan pijnloos zijn, maar ook gepaard gaan met kolieken ten gevolge van de passage van stolsels. Er bestaat een duidelijke relatie tussen het voorkomen van deze tumor en roken. Bij een niertumor (meestal Grawitz-tumor) treedt pas een bloeding op wanneer de tumor is doorgegroeid in het pyelo-caliciële systeem. Een prostaatcarcinoom leidt zelden tot hematurie en komt op deze leeftijd ook weinig voor. Vanwege het ongeluk met de racefiets moet ook met een stomp abdominaal trauma rekening worden gehouden, met mogelijk letsel van de urinewegen. Een nier met preëxistente afwijkingen zoals hydronefrose of een niercyste, kan al bij een mild trauma ruptureren. Het feit dat het ongeluk twee weken geleden plaatsvond, pleit tegen deze diagnose. Voorbijgaande hematurie wordt overigens ook gezien na contactsporten of duursporten zoals een marathonloop. Bij recidiverende hematurie is dan nader onderzoek geïndiceerd. Het is onwaarschijnlijk dat de hematurie het gevolg is van een benigne prostaatvergroting, waarbij in het urotheel forse venen over het adenoom verlopen. De patiënt heeft dan meestal ook obstructieve mictieklachten, in de vorm van hesitatie, slappe straal of nadruppelen. Het is ook mogelijk dat de pijn in de rechterflank na het ongeluk niet gerelateerd is aan de hematurie. In dat geval is sprake van een pijnloze hematurie. Behalve aan een maligniteit moet dan tevens gedacht worden aan nefrogene hematurie. Meestal betreft het een glomerulonefritis. Hierbij passeren de erytrocyten door lekkage de glomerulaire basale membraan en komen in de niertubulus en afvoerwegen terecht. Tijdens de passage door de tubulus en als gevolg van osmose worden de erytrocyten flink beschadigd. Dit leidt tot polymorfe erytrocyten. Daarnaast worden erytrocyten gevangen in hyaliene eiwitcilinders. De aanwezigheid van deze erytrocytencilinders en polymorfe erytrocyten is vrijwel pathognomonisch voor een nefrologische oorzaak van hematurie. Glomerulonefritis komt vaker voor bij jonge kinderen. Naast hematurie is er dan sprake van algemene malaise, een licht verhoogde bloeddruk en een matig gegeneraliseerd oedeem. Bij hemorragische diathese of bij gebruik van anticoagulantia kan hematurie ontstaan. Een doorgeschoten antistolling is echter geen afdoende verklaring voor de hematurie. Bij een intact slijmvlies behoort nog geen bloeding op te treden. Daarom moet ook in deze gevallen de hematurie nader worden geanalyseerd. Massale bloedingen in de blaas kunnen leiden tot een acute urineretentie (stolselretentie). Welke aanvullende diagnostiek acht u in dit geval aangewezen? Aanvullende diagnostiek Zowel bij microscopische als bij macroscopische hematurie is nadere diagnostiek geïndiceerd. Een dipstick bevestigt de hematurie bij onze patiënt, waarna van een urinesediment het aantal erytrocyten per gezichtsveld wordt bepaald. Meer dan drie erytrocyten per veld wordt als afwijkend beschouwd. Een geoefend oog kan in het sediment polymorfe erytrocyten en erytrocytencilinders herkennen, die pathognomisch zijn voor nefro-

3 48-Chirurgie :45 Pagina HEMATURIE 399 geen lijden. In het sediment van onze patiënt worden echter alleen monomorfe erytrocyten gezien, die pleiten voor een urologisch lijden. Omdat er minder dan vijf leukocyten per veld worden gezien, wordt nogmaals bevestigd dat er geen sprake lijkt te zijn van een urineweginfectie. Na bevestiging van de hematurie wordt het serumcreatinine- en hemoglobinegehalte bepaald. Omdat er bij de anamnese geen aanwijzingen zijn voor een hemorragische diathese kan nader uitgebreid stollingsonderzoek in eerste instantie achterwege blijven. Om een steen op te sporen wordt een blanco buikoverzichtsfoto gemaakt. Hierop wordt een concrement gezien dat zich projecteert in het verloop van de rechter ureter tussen de tweede en derde lumbale wervel. Bij echografisch onderzoek wordt geen dilatatie van de nier en de ureter gezien. In een later stadium wordt een IVU (intraveneus urogram) gemaakt, met behulp waarvan de anatomische positie van een uretersteen wordt bevestigd, met geringe dilatatie van de linkernier (figuur 22.1). Met een IVU wordt Figuur 22.1 Intraveneus urogram met een afsluitende proximale uretersteen en geringe dilatatie van de linkernier. De distale ureter is niet zichtbaar. dus zowel anatomische als functionele informatie verkregen. Ook met een spiraal-ct-scan zonder contrast kan een steen duidelijk worden gelokaliseerd. Een IVU is ook bij uitstek geschikt voor het opsporen van een urotheelceltumor in pyelum of ureter. Uretersteen Symptomen totale hematurie pijn in de flank Uretersteen Lichamelijk onderzoek drukpijn in de flank Met deze onderzoeken kan een blaastumor echter niet worden uitgesloten. Daarvoor moet een cystoscopie worden uitgevoerd. Voor het opsporen en stadiëren van een mogelijke niertumor (Grawitz-tumor) is echografie met aanvullend CT-scanning superieur. Deze onderzoeken zijn ook geïndiceerd bij een stomp buiktrauma. De mate van hematurie is hierbij niet gerelateerd aan de ernst van het niertrauma, dat kan variëren van een milde contusie tot gelacereerde niervaten. Bij een gestoorde nierfunctie (creatinine > 200 µmol/l) wordt de beoordeling van het IVU minder betrouwbaar door de slechte contrastuitscheiding. Bovendien wordt de kans op nierbeschadiging door intraveneuze contrasttoediening dan groter. In dat geval zal men moeten volstaan met een buikoverzichtsfoto en met een echogram, eventueel aangevuld met een retrograad ureterogram en cytologisch onderzoek van urine. Voor hematurie bij kinderen is echografisch onderzoek van nieren en blaas de eerste keuze. Levensbedreigende afwijkingen komen minder vaak voor. Bovendien is er dan geen stralenbelasting.

4 48-Chirurgie :45 Pagina HEMATURIE Hematurie Aanvullende diagnostiek urinesediment cytologisch onderzoek van urine serumcreatinine en Hb X-BOZ echografie IVU cystoscopie CT-scanning retrograad ureterogram zinvol bij asymptomatische hematurie blind te starten met antibiotica. Wanneer bij verder radiologisch onderzoek aanwijzingen worden gevonden voor een tumor in de urinewegen zal de uroloog aanvullende diagnostiek en behandeling voorstellen. Uretersteen Behandeling pijnstilling antibiotica (bij koorts) urinedrainage (bij pyelumdilatatie) niersteenvergruizing Welke behandeling stelt u voor? Behandeling Hematurie is een verontrustend symptoom. Bij onze patiënt lijkt de hematurie door het uretersteentje te worden veroorzaakt. De uroloog zal moeten beoordelen of spontane lozing van het concrement mogelijk is of dat de patiënt voor uitwendige steenvergruizing of een meer invasieve behandeling in aanmerking komt. Bij ureterstenen en hematurie krijgen patiënten vaak ten onrechte het advies veel te drinken. Bij een obstruerende uretersteen leidt een verhoogde diurese tot meer lokaal oedeem en meer pijn. Door overmatige dilatatie stopt de normale ureterperistaltiek. Bij een forse dilatatie ten gevolge van een obstruerende steen moet door de uroloog urinedrainage met behulp van een JJ-katheter of nefrostomiekatheter worden overwogen. Dit is niet alleen een pijnstillende maatregel, maar voorkomt ook nierinsufficiëntie en urosepsis. De patiënt krijgt derhalve naast pijnstilling met diclofenac instructies zich eerder te melden bij aanhoudende pijn en/of koorts. Pas bij klinische verdenking op een opstijgende urineweginfectie wordt, na het afnemen van een urinekweek, gestart met antibiotica. Ook bij vrouwen is het niet Beloop Na een week plast de patiënt het steentje spontaan uit. Zijn pijnklachten zijn volledig verdwenen. In het urinesediment ziet u minder dan drie erytrocyten per veld. Met het advies nu wel goed te drinken wordt de patiënt uit controle ontslagen. Kernpunten Bij microscopische en macroscopische hematurie is evaluatie geïndiceerd. Het voorkomen van levensbedreigende afwijkingen neemt toe met de leeftijd. Bij pijnloze hematurie moet een nefrologische oorzaak worden uitgesloten. Het is niet zinvol een asymptomatische hematurie blind te behandelen met antibiotica. Bij een pijnlijke hematurie kan men, na het afnemen van een urinekweek, starten met antibiotica. Bij hematurie en kolieken is extra diurese gecontraïndiceerd. Een doorgeschoten antistolling is onvoldoende verklaring voor hematurie.

5 48-Chirurgie :45 Pagina HEMATURIE 401 Literatuur Gerlag PGG, Koene RAP. Het urinesediment bij pijnloze hematurie: een ondergewaardeerd diagnosticum. Ned Tijdschr Geneeskd 1989; 133: Nederlandse Vereniging voor Urologie. Richtlijn hematurie. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Urologie; Snoek BE van der, Hoitsma AJ, Weel C van, Koene RAP. Dysmorfe erytrocyten in het urinesediment bij het onderscheiden van urologische en nefrologische oorzaken van de hematurie. Ned Tijdschr Geneeskd 1994; 138: Walsh PC, Wein AJ, Darracott Vaughan E, Retik AB, editors. Campbell s urology. Vol 2. 6th ed. Philadelphia: WB Saunders; p

6 48-Chirurgie :45 Pagina 402

Urologie Hematurie en PSA

Urologie Hematurie en PSA Urologie Hematurie en PSA Marina Hovius en George van Andel, urologen Susanne van Laatum, huisarts 15 januari 2016 Casus 1 Vrouw van 63 jaar, blanco VG, 2 vaginale bevallingen heeft recidiverend urineweginfecties

Nadere informatie

n CAsus 1 Pijn in de rechterflank

n CAsus 1 Pijn in de rechterflank n CAsus 1 Pijn in de rechterflank De echtgenote van een 37-jarige man belt u. Haar man heeft sinds enkele uren een heftige pijn in de rechterflank met misselijkheid en neiging tot braken. De urine zou

Nadere informatie

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 1 april 2003 herzien maart 2004 UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Casusschets 1 Zie Werkafspraak Pijnloze Hematurie onder Microscopische hematurie Antwoord:

Nadere informatie

UROLOGIE CASUSSCHETSEN

UROLOGIE CASUSSCHETSEN UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is geconstateerd. Volgens een briefje van de keurend

Nadere informatie

Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II. Geachte collegae,

Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II. Geachte collegae, Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 september is de ROIG over nefrologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het

Nadere informatie

URS Ureterorenoscopie

URS Ureterorenoscopie URS Ureterorenoscopie Inhoudsopgave Inleiding... 1 De operatie... 1 Voorbereiding... 1 De operatie... 2 Na de operatie... 3 Bloedverdunners... 3 Mogelijke bijwerkingen van de operatie... 3 Ontslag... 5

Nadere informatie

Urineweg-infecties bij kinderen. Loes Tanja kinderarts

Urineweg-infecties bij kinderen. Loes Tanja kinderarts Urineweg-infecties bij kinderen Loes Tanja kinderarts Wat is een urineweginfectie (UWI)? Een combinatie van klinische leeftijdsgebonden kenmerken en de aanwezigheid van bacteriën in een betrouwbaar afgenomen

Nadere informatie

Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog. Microscopische Hematurie

Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog. Microscopische Hematurie Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog Microscopische Hematurie Om van de gelegenheid gebruik te maken... Saskia Stomps, Uroloog Opleiding Geneeskunde 1996-2003: Rijks Universiteit Leiden

Nadere informatie

Maatschap Urologie. Zorgprogramma Koliek Traject voor patiënten met koliekpijnklachten als gevolg van een urologische oorzaak

Maatschap Urologie. Zorgprogramma Koliek Traject voor patiënten met koliekpijnklachten als gevolg van een urologische oorzaak Maatschap Urologie Traject voor patiënten met koliekpijnklachten als gevolg van een urologische oorzaak Algemeen/Inleiding Deze folder vertelt u meer over het zorgprogramma Koliek waaraan u deelneemt.

Nadere informatie

UROLOGIE casusschetsen

UROLOGIE casusschetsen UROLOGIE casusschetsen Interline maart 2004 1 UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is

Nadere informatie

UROLOGIE achtergronden casusschetsen

UROLOGIE achtergronden casusschetsen UROLOGIE achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. 1 april 2003 herzien maart 2004 Casusschets 1 UROLOGIE ACHTERGRONDEN

Nadere informatie

Behandeling van stenen in de urinewegen

Behandeling van stenen in de urinewegen Behandeling van stenen in de urinewegen U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VU medisch centrum is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten worden opgeleid.

Nadere informatie

Urineweginfecties en antibiotica

Urineweginfecties en antibiotica Urologie Urineweginfecties en antibiotica www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemene oorzaken urineweginfecties... 3 Blaasontsteking... 4 Verschijnselen kunnen zijn:... 4 Diagnose... 4 Behandeling... 5

Nadere informatie

Casus 15 fase B. Titel casus. Docenten. Technisch verantwoordelijke. Ziektebeloop. Introductie. Verwijsbriefje. Een verstopte afvoer.

Casus 15 fase B. Titel casus. Docenten. Technisch verantwoordelijke. Ziektebeloop. Introductie. Verwijsbriefje. Een verstopte afvoer. Casus 15 fase B Titel casus Een verstopte afvoer. Docenten Prof. dr. J. Zwartendijk, uroloog Technisch verantwoordelijke Drs. E.M. Schoonderwaldt. Ziektebeloop Urineweginfectie gevolgd door septische shock

Nadere informatie

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine.

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. 1 / 6 Hierboven is een urinemonster te zien met hematurie.

Nadere informatie

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz 4e Post EAUN Meeting Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz VS urologie Orbis Medisch Centrum Sittard Inhoud Pathofysiologie en ontwikkelen van hydronefrose Diagnostiek Gevolgen

Nadere informatie

Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier

Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier Ureterorenoscopie (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider of nier Afdeling urologie Onderzoek laat zien dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter) of nier. De urineleider

Nadere informatie

H. Urogenitaal systeem en bijnieren. Inhoudsopgave

H. Urogenitaal systeem en bijnieren. Inhoudsopgave H. Urogenitaal systeem en bijnieren Inhoudsopgave 1 H 2 H 3 H 4 H 5 H 6 H 7 H 8 H 9 H 1 H 11 H 12 H 13 H 14 H 15 H 16 H 17 H 18 H 19 H 2 H 21 H Hematurie (macroscopisch of microscopisch zonder significante

Nadere informatie

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018)

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Klinische verschijnselen Aspecifieke klachten en symptomen bij kwetsbare ouderen kunnen niet worden toegeschreven aan een

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal mannen, dat zich presenteert met dergelijke klachten,

Nadere informatie

Stenen in de urinewegen

Stenen in de urinewegen Stenen in de urinewegen De behandeling U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VUmc is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten worden opgeleid. Zij doen

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting

3 e Post EAUN Meeting 3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Urineweginfecties Urineweginfecties Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid

Nadere informatie

Urineweginfecties bij kinderen

Urineweginfecties bij kinderen Urineweginfecties bij kinderen Up-to-date met NHG-standaard en NVK-richtlijn OverEINDse dagen, Scarperia, april 2011 Pieter Bertholet, huisarts Angelique Roeleveld-Versteegh, kinderarts Bas Zegers, kinderarts

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken Huisarts Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal

Nadere informatie

Hematurie door benigne prostaat hyperplasie (BPH) met bloeding. De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding.

Hematurie door benigne prostaat hyperplasie (BPH) met bloeding. De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding. Casus 20L Fase A Titel Bloed geplast: opgepast! Onderwerp Hematurie door benigne prostaat hyperplasie (BPH) met bloeding. Inhoudsdeskundige Drs.H. Elzevier, uroloog Technisch verantwoordelijke Drs. E.M.

Nadere informatie

Urologie JJ-katheter

Urologie JJ-katheter Urologie JJ-katheter (double J of twee J katheter) Urologie Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten dat bij u een JJ-katheter wordt ingebracht. U leest in deze folder waarom een JJ-katheter soms

Nadere informatie

NIERSTEENVERGRUIZING FRANCISCUS VLIETLAND

NIERSTEENVERGRUIZING FRANCISCUS VLIETLAND NIERSTEENVERGRUIZING FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten dat de steen in uw nier of urineleider behandeld gaat worden met de niersteenvergruizer. Opname in het ziekenhuis

Nadere informatie

Behandeling met de niersteenvergruizer

Behandeling met de niersteenvergruizer Urologie Behandeling met de niersteenvergruizer Dag en datum:... dag... Tijd: Waar:... uur (meldt u zich 15 minuten voor de afgesproken tijd) bij de Infobalie op de Boulevard Met behulp van echografie

Nadere informatie

Ureterorenoscopie (URS)

Ureterorenoscopie (URS) Urologie Ureterorenoscopie (URS) Verwijdering van stenen in de urineleider Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u een niersteen in uw urineleider of nierbekken heeft. Samen met uw arts heeft u besloten

Nadere informatie

TUR blaas. Urologie. Beter voor elkaar

TUR blaas. Urologie. Beter voor elkaar TUR blaas Urologie Beter voor elkaar 2 TUR Blaas - Transurethrale resectie van een blaastumor Inleiding Uw behandelend arts heeft met u besproken dat u een tumor in de blaas hebt en dat deze verwijderd

Nadere informatie

Transurethrale resectie van een blaastumor

Transurethrale resectie van een blaastumor Urologie Transurethrale resectie van een blaastumor TURT Inleiding Uit onderzoek is gebleken dat u een tumor in de blaas hebt. Het woord blaastumor wordt gebruikt voor alle poliepachtige processen die

Nadere informatie

Urologie. Uretero(reno)scopie.

Urologie. Uretero(reno)scopie. Urologie Uretero(reno)scopie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Omschrijving ziektebeeld... 3 Uretero(reno)scopie... 4 Pre-operatieve screening en anesthesie... 6 De opname... 6 De behandeling... 6 Nazorg...

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen De nier De nieren zijn boonvormige organen die achter in de buikholte liggen. Met een uitgebreid filtersysteem verwijderen de

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2013. Een patiënt met een urineweginfectie krijgt vaak alleen een recept mee, ziet soms de huisarts, maar wordt zelden verwezen naar

Nadere informatie

PATIËNTENFOLDER Urologie Uretero-Reno-Scopie en Lithotrypsie

PATIËNTENFOLDER Urologie Uretero-Reno-Scopie en Lithotrypsie PATIËNTENFOLDER Urologie Uretero-Reno-Scopie en Lithotrypsie Verwijderen van stenen in de urineleider Inleiding Onderzoek heeft aangetoond u een. Steen in de urineleider (ureter) heeft. De ureter is de

Nadere informatie

Urologie. Verwijdering van stenen via de urineleider (Ureterorenoscopie)

Urologie. Verwijdering van stenen via de urineleider (Ureterorenoscopie) Urologie Verwijdering van stenen via de urineleider (Ureterorenoscopie) Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Ingreep 3. Nazorg 4. Complicaties 5. Controle 6. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 7.

Nadere informatie

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen 15-05-2013 Workshop Urineweginfecties bij kinderen Mijke Breukels, kinderarts Nicolien de Bie, huisarts Leerdoelen ס Definities (recidiverende UWI s,

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen

Behandeling van nierstenen Behandeling van nierstenen in de urinewegen De uroloog heeft bij u een niersteen gezien. Nierstenen komen veel voor bij volwassenen vanaf ongeveer 30 jaar. Het komt bij vrouwen en mannen voor. Door verschillende

Nadere informatie

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL Afdeling: polikliniek Urologie Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de arts is besloten deze

Nadere informatie

UROLOGIE. Verwijderen (nier)stenen door operatie

UROLOGIE. Verwijderen (nier)stenen door operatie UROLOGIE Ureterorenoscopie Verwijderen (nier)stenen door operatie Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelende uroloog met u gesproken over de wenselijkheid of noodzaak van een operatie

Nadere informatie

Ureterorenoscopie. Urologie. mca.nl

Ureterorenoscopie. Urologie. mca.nl Ureterorenoscopie Urologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is een uretero-renoscopie? 3 Waarom een uretero-renoscopie? 3 Uw voorbereiding 4 Opnamedag 5 Tijdens de ingreep 5 Na de ingreep 5 Complicaties 6 Pijnbestrijding

Nadere informatie

Transurethrale resectie van een blaastumor

Transurethrale resectie van een blaastumor Transurethrale resectie van een blaastumor (TUR-BLAAS) Afdeling Urologie Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat u een tumor in de blaas hebt. Uw behandelend arts heeft met u besproken dat deze verwijderd

Nadere informatie

Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG. 20 januari 2018

Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG. 20 januari 2018 Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG No disclosures(geen conflicterende belangen). Plassen moet, maar gaat het ook goed. UROLOOG, wat is dat? Specialisme dat zich bezig

Nadere informatie

Echografie van de prostaat

Echografie van de prostaat Echografie van de prostaat Inhoudsopgave Inleiding... 1 Voorbereiding... 1 Uitvoering van het onderzoek... 2 Prostaatbiopten... 2 Na het onderzoek... 3 Uitslag... 3 Wat te doen in geval van ziekte of verhindering...

Nadere informatie

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen NIERKOLIEK Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen Tussen 20-50 jaar 75 % mannen NIERKOLIEK : DIAGNOSE Klinisch : zeer typische pijn typische lokalisatie plots erg wisselend misselijkheid Klinisch onderzoek

Nadere informatie

NIERKOLIEK. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen

NIERKOLIEK. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen NIERKOLIEK Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen Tussen 20-50 jaar 75 % mannen NIERKOLIEK : DIAGNOSE Klinisch : zeer typische pijn typische lokalisatie plots erg wisselend misselijkheid Klinisch onderzoek

Nadere informatie

Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog

Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie,

Nadere informatie

Urologie. Richard van der Linden Thijn de Vocht

Urologie. Richard van der Linden Thijn de Vocht Urologie Richard van der Linden Thijn de Vocht Qais Niemer Laurens Donkers Richard van der Linden Thijn de Vocht 2 John Verhulst Urologie? Urologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met ziekten in de

Nadere informatie

Ureterorenoscopie. (verwijdering van stenen in de urineleider of nier) Afdeling Urologie

Ureterorenoscopie. (verwijdering van stenen in de urineleider of nier) Afdeling Urologie Ureterorenoscopie (verwijdering van stenen in de urineleider of nier) Afdeling Urologie Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). De ureter is

Nadere informatie

Niersteenvergruizer (ESWL)

Niersteenvergruizer (ESWL) Niersteenvergruizer (ESWL) In overleg met uw uroloog is besloten dat de steen in uw nier of urineleider behandeld gaat worden met de niersteenvergruizer. Opname in het ziekenhuis is niet nodig. In deze

Nadere informatie

H. Urogenitaal systeem en bijnieren

H. Urogenitaal systeem en bijnieren Hematurie (macroscopisch of microscopisch zonder significante proteïnurie) 1 H Arteriële hypertensie (zonder gekende nierziekte) 2 H RX abdomen H. Urogenitaal systeem en bijnieren In de meeste centra wordt

Nadere informatie

Inleiding De ureteroscopie

Inleiding De ureteroscopie Ureteroscopie 1 Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). De ureter is de afvoerende buis tussen de nier en de blaas en is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Onderzoek naar nierstenen

Onderzoek naar nierstenen Onderzoek naar nierstenen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u mogelijk nierstenen heeft die klachten veroorzaken. Om te

Nadere informatie

Ureteroscopie bij stenen

Ureteroscopie bij stenen Urologie Ureteroscopie bij stenen Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). De ureter is de afvoerende buis tussen de nier en de blaas. Deze is verantwoordelijk

Nadere informatie

Uretero-reno-scopie (URS)

Uretero-reno-scopie (URS) Uretero-reno-scopie (URS) Behandeling van stenen (of poliepen) in de urineleider of nier Urologie Locatie Langendijk Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen, een poliep of een onduidelijke

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van juli 2005 Een patiënt met een urineweginfectie krijgt vaak alleen een recept mee, ziet soms

Nadere informatie

Urineweginfecties nader belicht. Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido

Urineweginfecties nader belicht. Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido Urineweginfecties nader belicht Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido Urineweginfecties nader belicht Kennismaking Uitleg Casuïstiek afgewisseld met dipslides Niet vergeten! Doelen U herkent de valkuilen

Nadere informatie

Urologie. Een behandeling met de niersteenvergruizer

Urologie. Een behandeling met de niersteenvergruizer Urologie Een behandeling met de niersteenvergruizer Urologie Inleiding Nierstenen komen vaak voor en zijn soms pijnlijk. In de meeste gevallen worden de stenen uitgeplast. Wanneer de steen te groot is

Nadere informatie

Nieuwsbrief Dierenkliniek Goeree Overflakkee november 2013. Blaasproblemen bij de hond en kat zijn een veelvuldig voorkomend probleem...

Nieuwsbrief Dierenkliniek Goeree Overflakkee november 2013. Blaasproblemen bij de hond en kat zijn een veelvuldig voorkomend probleem... Nieuwsbrief Dierenkliniek Goeree Overflakkee november 2013 Blaasproblemen bij de hond en kat zijn een veelvuldig voorkomend probleem... Regelmatig zien wij honden en katten met blaasproblemen, die vaak

Nadere informatie

Laboratoria Nieuwsbrief November 2016 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium

Laboratoria Nieuwsbrief November 2016 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium Laboratoria Nieuwsbrief November 2016 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: - Inzage resultaten van SHO onderzoek door medisch specialisten

Nadere informatie

Niersteenvergruizer (ESWL) Urologie

Niersteenvergruizer (ESWL) Urologie (ESWL) Urologie Nierstenen In onze urine worden kristallen gevormd. Soms gaan deze samenhangen waardoor er steentjes ontstaan. Gruis en kleine steentjes passeren spontaan en worden uitgeplast. Wanneer

Nadere informatie

Niersteenvergruizer UROLOGIE. Behandeling van nierstenen

Niersteenvergruizer UROLOGIE. Behandeling van nierstenen UROLOGIE Niersteenvergruizer Behandeling van nierstenen De uroloog heeft één of misschien wel meerdere stenen in de nier of de urineleider (ureter) bij u gevonden. Deze nierstenen kunnen u veel last bezorgen,

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteenvergruizing

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteenvergruizing PATIËNTEN INFORMATIE Niersteenvergruizing 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u een globaal overzicht geven van de klachten en behandeling bij nierstenen.

Nadere informatie

TransUrethrale Resectie van een blaastumor (TURT)

TransUrethrale Resectie van een blaastumor (TURT) TransUrethrale Resectie van een blaastumor (TURT) 2 Uit onderzoek blijkt dat u een tumor in de blaas heeft. Uw uroloog heeft met u besproken dat deze verwijderd moet worden. De ingreep die hiervoor wordt

Nadere informatie

Urologie. Behandeling met de niersteenvergruizer

Urologie. Behandeling met de niersteenvergruizer Urologie Behandeling met de niersteenvergruizer Urologie Inleiding U heeft met de uroloog een afspraak gemaakt voor een behandeling met de niersteenvergruizer. In deze folder kunt u nalezen hoe u zich

Nadere informatie

Urologie JJ-katheter

Urologie JJ-katheter Urologie JJ-katheter (double J of twee J katheter) Urologie Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten dat bij u een JJ-katheter wordt ingebracht. U leest in deze folder waarom een JJ-katheter soms

Nadere informatie

Als plassen moeilijk gaat

Als plassen moeilijk gaat Urologie Als plassen moeilijk gaat Deze folder gaat over problemen met plassen bij de wat oudere man, veroorzaakt door goedaardige prostaatvergroting. Heeft u tegenwoordig problemen bij het plassen of

Nadere informatie

Verwijdering blaastumor via de plasbuis

Verwijdering blaastumor via de plasbuis UROLOGIE Verwijdering blaastumor via de plasbuis TURT BEHANDELING Verwijdering blaastumor via de plasbuis Binnenkort komt u naar het St. Antonius Ziekenhuis. Daar wordt uw blaastumor verwijderd via de

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen 2 U werd behandeld voor nierstenen. Om deze in de toekomst te voorkomen, raden wij u aan om de hierna beschreven adviezen op te

Nadere informatie

Transurethrale resectie van een

Transurethrale resectie van een Transurethrale resectie van een blaastumor (TURT) Urologie Bij een transurethrale resectie van een blaastumor wordt via een operatie een tumor in de blaas verwijderd. Deze ingreep wordt TURT genoemd: transurethrale

Nadere informatie

Verwijderen van een niersteen uit de urineleider (of de nier) (URS)

Verwijderen van een niersteen uit de urineleider (of de nier) (URS) Verwijderen van een niersteen uit de urineleider (of de nier) (URS) Onderzoek laat zien dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). De urineleider is de buis tussen de nier en de blaas.

Nadere informatie

Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen

Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen Op basis van de richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen Een urineweginfectie is een infectie (ontsteking) van de urinewegen. Een blaasontsteking is een

Nadere informatie

Blaasspoelen met BCG/Mitomycine/Epirubicine

Blaasspoelen met BCG/Mitomycine/Epirubicine Urologie Blaasspoelen met BCG/Mitomycine/Epirubicine Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep De uroloog heeft met u gesproken over het doel van blaasspoelingen.

Nadere informatie

TRAUMATISCH PANCREASLETSEL

TRAUMATISCH PANCREASLETSEL TRAUMATISCH PANCREASLETSEL Frank Oort Gutclub 29 oktober 2014 1 2 Opbouw Casus Achtergrond Traumatisch pancreas letsel bij kinderen Vervolg casus Leerpunten casus 3 Casus Mw. C. 13 jaar Overplaatsing vanuit

Nadere informatie

Een hardnekkige urineweginfectie

Een hardnekkige urineweginfectie Klinische les Een hardnekkige urineweginfectie Diagnose en behandeling van xanthogranulomateuze pyelonefritis Tanja Oostergo, John B.W. Rietbergen en Yvonne C. Schrama Dames en Heren, Als een urineweginfectie

Nadere informatie

Transurethrale resectie van een blaastumor. Urologie

Transurethrale resectie van een blaastumor. Urologie Transurethrale resectie van een blaastumor Urologie Transurethrale resectie van een blaastumor In overleg met uw uroloog is besloten bij u een operatie uit te voeren waarbij een tumor in uw blaas zal

Nadere informatie

Uretero-renoscopie. Het verwijderen van een niersteen uit de urineleider. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Uretero-renoscopie. Het verwijderen van een niersteen uit de urineleider. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Uretero-renoscopie Het verwijderen van een niersteen uit de urineleider Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor het

Nadere informatie

Ureteroscopie bij stenen

Ureteroscopie bij stenen Urologie Ureteroscopie bij stenen Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). De ureter is de afvoerende buis tussen de nier en de blaas. Deze is verantwoordelijk

Nadere informatie

Percutane niersteenverwijdering

Percutane niersteenverwijdering Percutane niersteenverwijdering (nefrolitholapaxie) Afdeling Urologie Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de arts is besloten deze steen via

Nadere informatie

Infobrochure. Ureteroscopie. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Ureteroscopie. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Ureteroscopie mensen zorgen voor mensen Inleiding De urineleider (ureter) Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). Binnenkort wordt u in het

Nadere informatie

radiologie achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator

radiologie achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator radiologie achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd 1 CASUSSCHETSEN RADIOLOGIE Casus 1: 40 jr

Nadere informatie

Prostaatoperatie. Centrumlocatie

Prostaatoperatie. Centrumlocatie Centrumlocatie Er is voor u een afspraak gemaakt om een prostaatoperatie via de plasbuis te verrichten, ook wel TURP-operatie genoemd. De uroloog heeft u daar reeds over ingelicht. In deze folder kunt

Nadere informatie

Nefro-ureterectomie. Verwijderen van nier en urineleider. Beter voor elkaar

Nefro-ureterectomie. Verwijderen van nier en urineleider. Beter voor elkaar Nefro-ureterectomie Verwijderen van nier en urineleider Beter voor elkaar 2 Urologie Nefro - ureterectomie Verwijderen van een tumor in het nierbekken en/of de urineleider. Inleiding Tijdens uw bezoek

Nadere informatie

Infobrochure. Ureteroscopie. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Ureteroscopie. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Ureteroscopie mensen zorgen voor mensen Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de urineleider (ureter). Binnenkort wordt u in het Mariaziekenhuis opgenomen

Nadere informatie

Niersteenvergruizing. Urologie. alle aandacht. (Extracorporal shock wave. lithotrypsie)

Niersteenvergruizing. Urologie. alle aandacht. (Extracorporal shock wave. lithotrypsie) Niersteenvergruizing (Extracorporal shock wave lithotrypsie) Urologie alle aandacht Inleiding In overleg met u is besloten over te gaan tot een behandeling met de niersteenvergruizer. De werking van de

Nadere informatie

Diagnostisch onderzoek van de blaas

Diagnostisch onderzoek van de blaas Informatiebrochure Diagnostisch onderzoek van de blaas Geachte patiënt, Deze informatiebrochure werd geschreven door de dienst Urologie van de Sint- Jozefkliniek Bornem en Willebroek. Ze is bestemd voor

Nadere informatie

24.2 Braken. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Aanvallen van krampende buikpijn Differentiële diagnose

24.2 Braken. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Aanvallen van krampende buikpijn Differentiële diagnose 53-Chirurgie 24.2 01-06-2005 11:49 Pagina 429 429 24.2 Braken N.M.A. Bax Een moeder brengt haar zes maanden oude dochter omdat zij de laatste 24 uur regelmatig terugkerende huilbuien heeft en ontroostbaar

Nadere informatie

URINEWEGINFECTIE BIJ KINDEREN

URINEWEGINFECTIE BIJ KINDEREN URINEWEGINFECTIE BIJ KINDEREN A1001 Inleiding Bij ongeveer zes procent van de kinderen met koorts zonder een duidelijke oorzaak wordt een urineweginfectie gevonden. In de eerste levensmaanden en rond de

Nadere informatie

Komt een man bij de dokter

Komt een man bij de dokter Komt een man bij de dokter Over PSA en mictieklachten 11 november 2014 Prostaat Specifiek Antigeen eiwit geproduceerd door prostaatepitheel verhoogd bij afwijkingen van de prostaat prostaatontsteking

Nadere informatie

Ureteroscopie. Verwijdering van stenen uit de urineleider. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen.

Ureteroscopie. Verwijdering van stenen uit de urineleider. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Ureteroscopie Verwijdering van stenen uit de urineleider Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Het ontstaan van nierstenen 1 Wat is een uteroscopie? 2 Waarom een ureteroscopie? 2 Voorbereiding

Nadere informatie

Urologie. Niersteenverbrijzeling (ESWL)

Urologie. Niersteenverbrijzeling (ESWL) Urologie Niersteenverbrijzeling (ESWL) Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Voorbereiding 3. Ingreep 4. Nazorg 5. Complicaties 6. Controle 7. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 8. Slotbemerking Voorwoord

Nadere informatie

VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN. Stelling

VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN. Stelling VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN Luc Van Houdt specialist ouderengeneeskunde Geneeskundige Dagen van Antwerpen Universiteit Antwerpen - 16 september 2017 Stelling

Nadere informatie

Urologie. Transurethrale resectie van een blaasgezwel (TUR-blaas)

Urologie. Transurethrale resectie van een blaasgezwel (TUR-blaas) Urologie Transurethrale resectie van een blaasgezwel (TUR-blaas) Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Ingreep 3. Nazorg 4. Klachten 5. Complicaties 6. Controle 7. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Verwijderen van niertumoren

PATIËNTEN INFORMATIE. Verwijderen van niertumoren PATIËNTEN INFORMATIE Verwijderen van niertumoren 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van niertumoren. Wij adviseren

Nadere informatie

Urologie Röntgenonderzoek van de urineleider, het nierbekken en de nierkelken met behulp van contrastvloeistof

Urologie Röntgenonderzoek van de urineleider, het nierbekken en de nierkelken met behulp van contrastvloeistof Urologie Röntgenonderzoek van de urineleider, het nierbekken en de nierkelken met behulp van contrastvloeistof Retrograde pyelografie Urologie Inleiding U bent onlangs met klachten bij de uroloog geweest.

Nadere informatie

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Echo prostaat / biopsie

Afdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Echo prostaat / biopsie Afdeling: polikliniek Urologie Onderwerp: Echo prostaat / biopsie Echo prostaat / biopsie Inleiding Binnenkort wordt u verwacht voor een echografisch onderzoek van de prostaat. Met behulp van dit inwendige

Nadere informatie

Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u bloed in uw urine (plas) heeft. Om te weten wat de oorzaak daarvan is moet

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek De incontinentiekliniek Informatie voor patiënten Urodynamisch onderzoek DIENST UROLOGIE Urodynamisch onderzoek Inleiding Binnenkort wordt er bij u een urodynamisch onderzoek verricht. Doel van het urodynamisch

Nadere informatie

Transurethrale resectie van een blaastumor (TURT)

Transurethrale resectie van een blaastumor (TURT) Patiënteninformatie Transurethrale resectie van een blaastumor (TURT) Informatie over een TURT-operatie 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Blaastumoren 5 Doel 5 Afspraak 5 Verhindering

Nadere informatie