Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen. Félix René Compen NvPD 26 januari 2018

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen. Félix René Compen NvPD 26 januari 2018"

Marleen van den Brink
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen Félix René Compen NvPD 26 januari 2018

2 1. Mindfulness, een introductie 2. Mindfulness in klinische settings 3. Mindfulness en psychodermatologie 4. Mindfulness bij kanker

3 Wat is mindfulness? Een vorm van bewust aandacht geven op een vriendelijke, niet-oordelende manier. Niet-behulpzame gewoontepatronen makkelijker (h)erkennen Aandachtsvaardigheid om verandering te bewerkstelligen

4 Wat leren deelnemers in mindfulness? Stilstaan (zitten) Samenhang lichamelijke sensaties, emoties en gedachten Opmerken van automatische gedragspatronen Veranderen van automatische gedragspatronen Toelaten negatieve gevoelens Loslaten automatische reacties Zelfzorg

5 1. Mindfulness-Based Stress Reduction Prof. dr. Jon Kabat-Zinn Chronisch pijnpatiënten Groepsetting i. 2.5h sessies ii. Stiltedag iii. Huiswerk

6 2. Mindfulness-Based Cognitive Therapy Terugvalpreventie bij recidiverende depressie Segal, Williams, Teasdale: onderhouds-psychotherapie Mindfulness met elementen van cognitieve therapie Groepsetting i. 2.5h sessies ii. Stiltedag iii. Huiswerk

Kwaliteitsborging Centrum voor Mindfulness, afdeling psychiatrie Uiteenlopend onderzoek Patiëntenzorg Trainingen voor leidinggevenden, professionals en algemeen publiek

9 Kwaliteitsborging Centrum voor Mindfulness, afdeling psychiatrie Uiteenlopend onderzoek Patiëntenzorg Trainingen voor leidinggevenden, professionals en algemeen publiek Onderzoek Vereniging mindfulness-based trainers in Nederland en Vlaanderen (VMBN) Categorie I-trainer: Opleiding, vooropleiding, beoefening, bijscholing, training geven

10 Mindfulness in klinische settings

1258 patiënten over 9 RCTs Minder terugval vergeleken met wachtlijst (60 wk hazard ratio.69 (.58-.

11 1258 patiënten over 9 RCTs Minder terugval vergeleken met wachtlijst (60 wk hazard ratio.69 ( ) Minder terugval vergeleken met actieve controle (60 wk HR.79 ( ) Hoe hoger de klachten op baseline, hoe hoger de benefits

12 12000 deelnemers over 209 studies 67 studies vergeleken met wachtlijst (.53) en actieve controle (.33)

13 23 meta-analyses 115 RCTs met 8600 deelnemers. Depressie (.37) en angst (.49)

14 Gu et al., 2015 Mechanisms of mindfulness Cognitive reactivity Emotional reactivity 20 studies, 15 RCTs, 1400 deelnemers Mindfulness training Psychological functioning and well-being

15 Structural neuroimaging Experienced vs. novice meditators, 21 studies, 300 deelnemers Region Frontopolar cortex (+) Sensory cortices/insula (+) Hippocampus (+) ACC/mid-cingulate cortex/orbitofrontal cortex (+) Superior longitudinal fasciculus/corpus callosum (+) Default mode network (-) Possible explanation Increased meta-awareness Increased body awareness Memory processes self Emotion regulation Inter/intra hemispherical communication Mind wandering,spontaneous thought Fox et al., 2014

16 124 trials waarvan 109 conclusie effectief (tov 65 verwacht) 21 registraties, 62% unpublished 30 months post-completion

17 Mindfulness in klinische settings: status quo Wetenschappelijke waarde is beperkt, maar er is potentie Grootste bewijs voor vermindering angst en depressie Meer actieve controlegroepen nodig Betere trialregistratie nodig : ook negatieve trials publiceren Negatieve bijeffecten

18 Mindfulness in psychodermatologie

19 Mindfulness en psychodermatologie Stress <-> exacerbatie minder kwaliteit van leven Emotionele / cognitieve trigger Zij kijkt naar mijn huid Emotionele reactie

20 Mindfulness en psychodermatologie Stress <-> exacerbatie minder kwaliteit van leven Mindfulness Emotionele / cognitieve trigger Zij kijkt naar mijn huid Emotionele reactie

22 Mindfulness bij kanker: BeMind studie

23 Toename in mensen die leven met kanker Credit: Cancer Research UK 1

24 Toegankelijkheid van MBCT Barrières Ziekte, vermoeidheid, verminderde mobiliteit of handicaps, afstand tot centrum en/of tijd 2,3

25 BeMind trial HADS >= 11 Any cancer diagnosis No previous mindfulness

26 Online MBCT

27 Deelnemers 62% borstkanker 84% curatief 3.5 jaar na diagnose 85% vrouw 52 jaar 68% hoogopgeleid 36% psychiatrische stoornis

Primaire uitkomst Psychological distress (HADS) 20 15 10 5 0 18,8 17,2 17,0 13,3 11,9 Group MBCT Online MBCT

28 Primaire uitkomst Psychological distress (HADS) ,8 17,2 17,0 13,3 11,9 Group MBCT Online MBCT TAU Baseline (T0) End-of-treatment (T1) ** ** 16,4 Effect sizes (Cohens d) Group vs TAU=.50 Online vs TAU=.70

29 Secundaire uitkomsten (** p <.01, * p <.025) Construct Vragenlijst Group TAU Cohens d Online TAU Cohens d Angst voor de terugkeer van kanker FCRI Severity**.38*.51** Rumineren RRQ**.49**.58** Positief mentaal welzijn MHC-SF**.17*.43** Mindfulness FFMQ**.45**.75** Kwaliteit van leven Mentaal Kwaliteit van leven Fysiek SF-12**.62**.64** SF ns.32 ns

30 Conclusie Internet-based MBCT is ook effectief ten opzichte van TAU kosteneffectiviteit? lange termijn? Dropout internet-based MBCT blended care model? Internet-based MBCT lijkt haalbaar en zinvol bij mensen met kanker

31 Research Team: Prof. dr. Anne Speckens dr. Marije van der Lee dr. Melanie Schellekens Else Bisseling Dank aan: Mindfulness trainers Ellen Jansen Rinie van den Boogaart Coen Völker Joyce Vermeer Bert Vedder Ineke Vogel Mira Reus Lot Heijke Maria van Balen Annetje Brunner Maya Schroevers Stephanie Verhoeven Janine Mutsaerts

32 Follow #ICM2018

Vergelijkbare documenten

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)