Stap #1 Selecteer specifieke kenmerken medicijn. a. Literatuur & b. Online Focus Groepen. Stap #2 Patiëntvoorkeuren instrument maken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stap #1 Selecteer specifieke kenmerken medicijn. a. Literatuur & b. Online Focus Groepen. Stap #2 Patiëntvoorkeuren instrument maken"

Transcriptie

1 1 Inleiding Het bevorderen van 'shared decision-making' of gedeelde besluitvorming tussen arts en patiënt over medische behandeling is vanuit ethisch oogpunt noodzakelijk wanneer (a) de effectiviteit van een of meer beschikbare behandelingen ongewis of niet eenduidig is of (b) wanneer de effectiviteit van verschillende behandelingen gelijkwaardig zijn (en in elk geval beide medisch acceptabel), maar verschillend voor wat betreft de ongunstige uitkomsten zoals de bijwerkingen of (c) zowel de effectiviteit als de bijwerkingen van verschillende behandelingen niet vergelijkbare zijn, maar er niet een behandeling is waarbij de balans effectiviteit/bijwerkingen duidelijk het meest gunstig is. Het bevorderen van 'shared decision-making' is wenselijk aangezien dit de potentie heeft om de therapietrouw van patiënten te bevorderen bij een langdurige behandeling (zoals met geneesmiddelen). Met het uitspreken van de wens om 'shared decision-making' te bevorderen is nog niet aangegeven hoe deze bevorderd dient te worden. Hoewel een vragenlijst uitermate geschikt is om ervaringen en opvattingen van mensen over medicijngebruik te onderzoeken, is een vragenlijst minder geschikt om de voorkeuren te meten. Het risico bestaat dat patiënten, aan wie wordt gevraagd de voor- en nadelen van een behandeling te waarderen, niet in termen van afweging denken. De meeste patiënten zullen een behandeling wensen die een optimale effectiviteit heeft en die niet gepaard gaat met ongewenste effecten. Afwegingen maken is echter nodig, aangezien de meeste behandelingen, hoe effectief deze ook zijn, vaak gepaard gaan met bijwerkingen, Met behulp van standaard vragenlijsten is het moeilijk om dergelijke afwegingen te meten. Een potentiële oplossing voor dit probleem ligt bij het gebruik van zogenaamde 'conjoint tasks'. Dit zijn keuzetaken die patiënten vragen om afwegingen, zgn. 'trade-off choices', te maken tussen potentieel reële behandelingen met daarbij behorende fictieve kansen op uitkomsten. De behandelingen worden via een computerprogramma naast elkaar gepresenteerd (links & rechts) waarbij de kansen op bijbehorende uitkomsten variëren. De linker behandeling is positiever dan de rechter ten aanzien van één eigenschap, maar juist negatiever dan de rechter behandeling ten aanzien van een andere eigenschap. De linker behandeling kan dus bijvoorbeeld een betere effectiviteit hebben dan de rechter behandeling, maar tegelijkertijd een bepaalde bijwerking hebben die vaker voorkomt dan bij de rechter behandeling. (zie verder Stap 2a). In deze toolkit wordt stapsgewijs de ontwikkeling en toepassing van een conjoint task beschreven, met als voorbeeld de afweging bij hormoontherapie bij borstkanker. Het doel van het beschrijven van deze stappen is om voor onderzoekers die de patiëntvoorkeuren met betrekking tot andere medicijnen willen bestuderen, inzichtelijk te maken hoe ze tot een weloverwogen 'conjoint task' kunnen komen. De stappen bij hormoontherapie dienen als illustratie.

2 2 Adjuvante hormoontherapie wordt gedurende 5 jaar of langer aan vrouwen voorgeschreven die borstkanker hebben (gehad) en is bedoeld om terugkeer van borstkanker te voorkomen. Aangezien ongeveer 75% van de borstkankerpatiënten een hormoongevoelige tumor heeft, is hormoontherapie een zinvolle behandeling voor een groot deel van de patiënten. Het gaat hierbij om de volgende stappen: (a) het bepalen van specifieke kenmerken van medicatie die belangrijk zijn voor patiënten, (b) het instrument ontwikkelen om de patiëntvoorkeuren te meten, de hierboven beschreven conjoint task, (c) patiëntvoorkeuren over kenmerken van medicatie met de conjoint task meten. Deze taak kan twee doelen dienen. Enerzijds kan het doen van de taak patiënten al helpen bij het nadenken over de aspecten van de behandeling die zij belangrijk vinden. Het is daarmee een zogenaamde waardenelicitatietaak (values clarification method, ref IPDAS 2013). Het gaat dan niet om het bestuderen van de letterlijke scores die uit de taak berekend kunnen worden, maar om mensen aan het denken te zetten door hen afwegingen te laten maken. Anderzijds kan men ook de daadwerkelijke scores gebruiken om de voorkeuren verder te bestuderen in relatie tot bijvoorbeeld therapietrouw, of om als informatie te gebruiken in richtlijnen voor behandeling.

3 3 Stap #1 Selecteer specifieke kenmerken medicijn a. Literatuur & b. Online Focus Groepen Stap #2 Patiëntvoorkeuren instrument maken a. Ontwikkeling ACA t b. Pilot ACA taak Stap #3 Patiëntvoorkeuren kenmerken meten a. Afname ACA taak b. Preparatie data-analyse resultaten ACA-taak c. Data-analyse resultaten ACAtaak

4 4 Stap #1 Selecteer specifieke kenmerken medicijn Stap 1a Literatuur In Pubmed werd een literatuur 'search' gedaan. Er werd gezocht naar algemene literatuur aan de hand van de volgende drie zoekopdrachten: Experience OR preferences Or beliefs OR self-efficacy AND medication (adherence) AND questionnaire OR test OR instrument AND validation OR psychometrics Experiences OR preferences OR beliefs OR self-efficacy AND medication (adherence) AND assessment Questionnaire OR Test Or Instrument AND Medication Adherence (beperkingen: engelstalige artikelen, core clinical journals, leeftijdspanne ). Vervolgens werd er ook nog naar specifieke literatuur over borstkanker medicatie gezocht medication (adherence) AND breast cancer Uiteraard kunnen bovenstaande zoekopdrachten aangevuld of vervangen worden door andere zoekopdrachten. Om te voorkomen dat er aspecten van medicijngebruik specifiek voor de Nederlandse situatie over het hoofd zouden worden gezien, werden er nog andere bronnen geraadpleegd. Deze betroffen: Een internetmeldpunt over medicijnen van het Instituut van Verantwoord Medicijngebruik Een telefoonlijn met een panel van apothekers Het farmacotherapeutisch Kompas Stap 1b Online Focus Groepen Op basis van de literatuur werd een lijst met thema's samengesteld die onderzocht werden in zgn. Online Focus Groepen. Vooraf werd de lijst met thema's bediscussieerd door de leden van de projectgroep en daarna besproken met een communicatiedeskundige en een verpleegkundig specialist werkzaam op een mammapoli. In het onderstaande schema wordt de lijst met de gekozen thema's weergegeven. Het betreft hier voorbeelden van thema's. Het staat andere onderzoekers vrij om andere thema's te kiezen. Zo zijn de thema s onder Patient met name gericht op de eigen effectiviteit vanwege het verwachte verband met therapietrouw. Lijst Thema's

5 5 THEMA'S INTERPERSOONLIJK 1 Gesprekken met uw arts / verpleegkundige Hoofdvraag: Als het goed is heeft u regelmatig controleafspraken in het ziekenhuis. De afspraken zijn bedoeld om te kijken hoe het met u is en hoe het met de hormoontherapie gaat. Wij zouden u willen vragen wat u in het algemeen van de gesprekken met uw arts of nurse practitioner over hormoontherapie vindt? Mogelijke vervolgvragen: In hoeverre kunt u uw mening geven in de gesprekken over hormoontherapie met uw arts of nurse practitioner? Als u het met uw huisarts heeft over hormoontherapie, verschillen deze gesprekken dan van de controleafspraken in het ziekenhuis? Waarin verschillen deze gespreken en zijn deze verschillen belangrijk? Welke andere dingen zou u nog willen zeggen over de controleafspraken? 2 Ervaren steun Hoofdvraag: Veel mensen vinden steun van anderen erg belangrijk als ze ziek zijn of ziek zijn geweest. Bijvoorbeeld steun van hun arts, verpleegkundige, familie, vrienden en partner. In hoeverre voelt u zich door uw omgeving gesteund? Door wie is dat vooral? Hoe waardeert u de steun van uw omgeving? Mogelijke vervolgvragen: - In welke situaties en op welke momenten zou u het liefst worden gesteund? En door wie? HET MEDICIJN 3 Kennis van Hoofdvraag hormoontherapie Mensen zijn verschillend in hun behoeften om te weten wat hun ziekte nou precies inhoudt, welke behandelingen er zijn. Daarom kunnen mensen van elkaar verschillen als het gaat om de hoeveelheid kennis van een behandeling. Wij vroegen ons af wat u over hormoontherapie wist toen u startte met hormoontherapie? Mogelijke vervolgvragen - Hoe belangrijk vindt u het om op te hoogte zijn van wat hormoontherapie precies is? 4 Gebruik medicijnen Hoofdvraag Bij het gebruik van medicijnen kunnen verschillende dingen van belang zijn. Deze zijn heel persoonlijk en verschillen dus van persoon tot persoon. In hoeverre voldoet hormoontherapie aan dingen die u belangrijk vindt bij het gebruik van medicijnen? Hierbij kunt u denken aan de dosis, hoe moeilijk of makkelijk het is om de tabletten uit de strip te krijgen en door te slikken, het tijdstip waarop de tabletten moeten worden ingenomen, hoe lang je hormoontherapie (wel vijf jaar) moet gebruiken? Mogelijke vervolgvragen - Hoe vindt u hormoontherapie in vergelijking met uw chemotherapie en medicatie in het algemeen? - Bent u weleens gewisseld van hormoontherapie? Waarom was dat? Schieten er nog andere dingen over het gebruik van hormoontherapie u te binnen? 5 Werkzaamheid Hoofdvraag De belangrijkste reden om hormoontherapie te gebruiken is het verkleinen van de kans op terugkerende borstkanker. Wij vroegen ons af of u het idee heeft dat hormoontherapie werkt? En waar heeft u dat aan gemerkt? Mogelijke vervolgvragen - In hoeverre bent u overtuigd dat de hormoontherapie werkt?

6 6 - Denkt u dat hormoontherapie ertoe doet na de andere behandelingen? Waarom wel of niet? 6 Bijwerkingen Hoofdvraag Veel medicijnen hebben naast hun werking ook onbedoelde effecten. Dit zijn de zogenaamde bijwerkingen. Sommige bijwerkingen kunnen zeer onprettig zijn voor degenen die het medicijn gebruiken. Welke bijwerkingen heeft of had u van hormoontherapie en hoe onprettig zijn deze voor u? Mogelijke vervolgvragen - Waarom zijn deze bijwerkingen onprettig voor u? - Hoe weet u dat dit bijwerkingen zijn van de hormoontherapie? - In hoeverre lukt het u om de bijwerkingen van de hormoontherapie te verdragen? - Wat zijn de gevolgen van de bijwerkingen van hormoontherapie voor uw dagelijks leven? - In hoeverre weegt u de bijwerkingen af tegen de opbrengst van de medicijnen die u gebruikt? - Zijn er nog dingen over bijwerkingen die nog niet genoemd zijn? DE PATIENT 7 Gezondheid Hoofdvraag: Over wat gezond zijn nu precies betekent en wat je zelf kunt doen om gezond te leven, verschillen de meningen nogal. Wat betekent volgens u gezond zijn en hoe gezond vindt u uzelf? Mogelijke vervolgvragen - Heeft u verder nog opmerkingen over het onderwerp gezondheid? - Denkt u dat u ook zelf uw gezondheid kunt beïnvloeden? 8 Omgaan met Hoofdvraag In korte tijd heeft u veel mee moeten maken. Er is veel op u afgekomen. Iedereen gaat daar anders mee om. Zou u ons willen vertellen hoe u met uw ziekte en de behandelingen omgegaan bent? Mogelijke vervolgvragen - En als we ons toespitsen op hormoontherapie, hoe gaat u met de hormoontherapie om? Welke oplossingen heeft u bedacht voor dingen waar u tegen aan liep, bijvoorbeeld de bijwerkingen van hormoontherapie? - En denkt u vaak aan de hormoontherapie of probeert u er juist niet aan te denken? - In hoeverre heeft u bijvoorbeeld wel eens informatie gezocht over borstkanker en hormoontherapie? - Welke dingen probeert u of heeft u geprobeerd om de hormonale medicatie zo gemakkelijk mogelijk te maken voor uzelf? 9 REFLECTIE Hoofdvraag 10 OVERIGE ONDERWERPEN Op veel momenten in je leven kijk je terug op perioden in je leven waarin er ontzettend veel gebeurd is. We kunnen ons voorstellen dat u wel eens terugkijkt op de periode dat bij u borstkanker werd geconstateerd. Kijkt u daarbij ook terug op het starten met hormoontherapie. Wat vond u als u terugkijkt het meest moeilijk aan het gebruiken van hormoontherapie? Welke dingen vond u makkelijker. - Mogelijke vervolgvragen - In hoeverre weegt u de werkzaamheid van hormoontherapie af tegen haar bijwerkingen? - Wat voor een invloed heeft lekker in je vel zitten / je emotioneel goed voelen op het gebruik van hormoontherapie? - Wat voor een invloed heeft het hebben van andere ziekten op het gebruik van hormoontherapie? Welke andere onderwerpen zijn nog niet besproken waarvan u vindt dat deze besproken hadden moeten worden?

7 7 Organiseren en houden van Online Focus Groepen Voor de Online Focus Groepen werden vrouwen geworven die onder controle waren bij de mammapoli van het LUMC en via de Borstkankervereniging. Er werden twee aparte Online Focus Groepen met verschillende groepen patiënten georganiseerd te weten: vrouwen die gestart waren met hormoontherapie en deze niet langer dan 18 maanden gebruikten en vrouwen die hormoontherapie langer dan 18 maanden gebruikten. Iedere dag omstreeks werd een nieuw thema geplaatst op een website waar vrouwen anoniem konden inloggen met een door de onderzoekers verstrekt account. Als anonieme usernames waarmee vrouwen konden inloggen werden namen van bomen gekozen. De zogenaamde asynchrone modus werd gekozen wat min of meer inhoudt, dat vrouwen een reactie konden plaatsen bij een door de onderzoekers geplaatste stelling op een door henzelf gekozen tijdstip. Onderzoekers traden op als 'moderators'. De rol van moderator hield in: (a) mensen uitnodigen om op elkaars' reacties te reageren, door te vragen naar aanleiding van een geplaatste reactie, verschillende reacties samen te vatten en reacties die beledigend waren of waarin namen van ziekenhuizen of hulpverleners voorkwamen respectievelijk te verwijderen en te anonimiseren. Naast een pagina waarop de stellingen werden geplaatst werden op een andere pagina de spelregels getoond. Deze betroffen (1) de periode van wanneer tot wanneer de Online Focus Groepen werd gehouden (2) dat deelnemers 24 uur per dag konden reageren (3) dat er elke dag om een nieuw thema werd voorgelegd, (4) dat deelnemers de hele week konden reageren op de thema s, (5) dat ongewenste informatie zoals namen of gegevens van deelnemers, zorgverleners, ziekenhuizen en beledigende opmerkingen van de website zouden worden verwijderd, (6) dat de bijdrage aan de Internet discussiegroep anoniem was en (7) dat de bijdragen van de deelnemers alleen door de andere deelnemers en de onderzoekers konden worden bekeken, (8) dat deelname geheel vrijwillig was en dat men zich op ieder moment kon terugtrekken zonder opgaven van redenen en (9) dat contact met andere deelnemers na afloop van de Online Focus Groepen alleen mogelijk was via de onderzoekers. De Online Focus Groepen werden gedurende tien werkdagen gehouden. Er werd gestart op een woensdag, zodat er twee weekeinden waren waarin vrouwen de kans kregen om of op adempauze te komen of juist te reageren op thema's waar ze nog niet aan toegekomen waren. Vrouwen zonder internet en die voortijd gestopt * waren met hormoontherapie werden individueel geïnterviewd.

8 8 Voor technische en methodologische ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van Online Focus Groepen wordt onderzoekers geadviseerd om contact te zoeken met het NIVEL. Het NIVEL heeft de afgelopen jaren ruime ervaring opgebouwd in het opzetten en uitvoeren van Online Focus Groepen. De contactpersoon van het NIVEL is: dr. Marieke Zwaanswijk. Verder verwijzen wij naar het door de projectgroep gepubliceerde artikel: Wouters H, Van Geffen ECG, Baas-Thijssen MC, Krol-Warmerdam EM, Stiggelbout AM, Belitser S, Bouvy ML, Van Dijk L Disentangling breast cancer patients' perceptions and experiences with regard to endocrine therapy: nature and relevance for non-adherence. Breast 2013;22: * Het werd door ons onethisch bevonden om deze vrouwen in te delen in een Online Focus Groep met daarin vrouwen die het gebruik van hormoontherapie proberen vol te houden.

9 9 Stap #2 Patiëntvoorkeuren instrument maken Stap 2a Ontwikkeling "Adaptive Conjoint Task" Om de voorkeuren van patiënten ten aanzien van hormoontherapie te meten werd een 'conjoint task' ontwikkeld. Bij een conjoint taak worden twee behandelingen naast elkaar gepresenteerd (links en rechts). Daarbij is het linker alternatief positiever ten aanzien van 1 uitkomst dan het rechter en juist negatiever ten aanzien van een andere uitkomst. In het onderstaande voorbeeld heeft hormoontherapie A (links) een betere werking dan alternatief B (rechts), maar verergert Hormoontherapie A de botontkalking terwijl Hormoontherapie B deze juist vermindert. In het bovenstaande voorbeeld gaat het om twee uitkomsten: de werking en botontkalking als bijwerking. De niveaus van deze uitkomsten zijn respectievelijk: "voorkomt nieuwe borstkanker of verdere uitzaaiing bij 5 op de 10 vrouwen (de helft)" versus "voorkomt nieuwe borstkanker of verdere uitzaaiing bij 3 op de 10 vrouwen (een derde)" en "verergert botontkalking" versus "vermindert botontkalking". De daadwerkelijke 'conjoint task' bevatte 8 uitkomsten met 2 niveaus. Om te voorkomen dat alle mogelijke uitkomsten en hun niveaus tegelijk met elkaar moesten worden vergeleken, werd gekozen voor de 'Adaptive Conjoint Analysis' (ACA) methode. De ACA stelt aan de hand van een algoritme paren van kenmerken samen en maakt daarbij gebruik van eerder gemaakte keuzes door een patiënt bij eerder gepresenteerde paren van behandelalternatieven. Op deze manier werden de 15 meest informatieve paren aan de patiënten gepresenteerd. Een ACA wordt vooral gebruikt als er veel uitkomsten zijn die meespelen of als men data wil verzamelen op het niveau van de individuele patiënt.. Op basis van de bevindingen van stap 1 werden de volgende kenmerken van hormoontherapie in de conjoint task opgenomen (niveaus tussen haakjes):

10 10 De werking: voorkomen van terugkeer van borstkanker (3 op 10 vrouwen versus 5 op de 10 vrouwen) Bijwerkingen: Botontkalking (vermindering vs. verergering) Risico op endometriumkanker (bij 1 op de 1000 versus 5 op de 1000 vrouwen) Gewricht- en spierpijn (een beetje versus matig-ernstig) Vocht vasthouden (een beetje versus matig-ernstig) Vermindering seksuele behoefte (een beetje versus matig-ernstig) Opvliegers (enkele per maand versus enkele per week) Praktisch: Gebruiksduur (2 jaar versus 5 jaar) De selectie van de bovenstaande kenmerken kwam tot stand door: alle gevonden kenmerken van Stap 1 inhoudelijk te bediscussiëren in de projectgroep het opnemen van minimaal 1 uitkomst over de werking, daarnaast een aantal uitkomsten ten aanzien van belangrijke bijwerkingen én de gebruiksduur (als meest in het oog springend praktisch aspect van het gebruik van hormoontherapie) het niet meenemen vage uitkomsten waarvan onwaarschijnlijk was dat mensen er een voorkeur voor zouden kunnen hebben het uitsluiten van te evidente uitkomsten waarvoor mensen geen afweging zouden maken het zoveel mogelijk samenvoegen van overlappende kenmerken het kiezen van primair kenmerken van hormoontherapie in algemene zin en niet zozeer kenmerken die verschilden tussen verschillende typen hormoontherapie het beperken van de lijst met kenmerken zodanig dat de afnameduur van de 'conjoint task' niet te lang zou worden Verder was het belangrijk om alle uitkomsten zoveel als mogelijk met hetzelfde aantal niveaus te beschrijven, in ons geval ging het steeds om twee niveaus. Wanneer uitkomsten een verschillend

11 11 aantal niveaus hebben, worden de uitkomsten met het grootst aantal niveaus doorgaans belangrijker. De ACA conjoint task werd gemaakt in het programma Sawtooth Software SSI Web. Met een zogenaamde 'academic license' kan een licentie voor dit programma tegen een aantrekkelijk tarief worden aangeschaft. De restricties van deze licentie zijn: maximaal 250 patiënten interviewen alleen voor niet-commerciële doeleinden bestemd maximaal 10 kenmerken kunnen in de ACA worden opgenomen Het programma Sawtooth Software SSI Web is gebruiksvriendelijk met een interface met verschillende menu's en onder de Help functie een duidelijke SSI Web Manual en een ACA tutorial. Verder vorm het volgende paper een goede inleiding op het gebruik van ACA-taken: Sawtooth. The /Web v6.0 technical paper, 2007; com. Stap 2b Pilot ACA-task De leesbaarheid en moeilijkheidsgraad en de tekst van de ACA-task werd onderzocht met de Flesh Kincaids formule. Na het vereenvoudigen van de tekst bleek de Flesh Kincaids Grade Level 8,4. Dit is een acceptabel niveau aangezien het overeenkomt met de basisschool afgerond aangevuld met 1 tot 2 jaar voortgezet onderwijs. Er werd een uitgebreide pilotstudie gedaan op basis waarvan de definitieve ACA-task werd ontwikkeld. Deze pilotstudie bestond uit: het uittesten van de ACA-task op beeldschermen met verschillende afmetingen om na te gaan of de lay-out mooi bleef het uittesten van de ACA-task door deskundigen: vijf apothekers, een medisch besliskundige, een farmaceutisch socioloog, een klinisch farmacoloog, een oncologieverpleegkundige, een neerlandicus, een huisarts, een psychiater en een arts-assistent in opleiding tot internist-oncoloog 9 vrijwilligers (leeftijdspanne: jaar, opleidingsniveau variërend van MULO-WO) 17 vrouwen die behandeld werden met hormoontherapie om terugkeer van borstkanker te voorkomen

12 12 Stap #3 Patiëntvoorkeuren kenmerken meten Stap 3a Afname ACA-task Met behulp van de in Stap #2 ontwikkelde ACA-task zijn de afgewogen voorkeuren van patiënten ten aanzien van behandeling te meten. De ACA-task is zowel geschikt om af te nemen als 'online survey' als 'face to face' op een polikliniek of in een apotheek met behulp van een laptop. Het online afnemen van de ACA-task gaat via webhosting. Een bedrijf als SKIM Group kan onderzoekers hier verder in adviseren. Een 'face to face' afname van de ACA-task kan worden uitgevoerd met behulp van een CAPI module die ingebouwd is in Sawtooth Software SSI Web. Stap 3b Preparatie data-analyse resultaten ACA-task Na het verzamelen van de ACA-data bij patiënten moeten er nog twee tussenstappen worden gemaakt om de data geschikt te maken voor analyse. 1. Allereerst dienen de data te worden binnengehaald in Sawtooth Software SSI Web via Field > Download data. Nota Bene: Een vereiste hierbij is dat de 'Admin Module URL', dat is de naam van de website waar de gegevens online worden verzameld correct is ingesteld. Ook hier wordt aangeraden om contact te zoeken met SKIM Group 2. Vervolgens dienen de zogenaamde 'utilities' te worden berekend. Dit gebeurt met de Sawtooth Software SSI module Analysis. Om verschillende computationele redenen is het verstandig om te kiezen voor de optie 'Calculate ACA Utilities using ACA/HB'.* In het onderstaande scherm worden de 'utilities' berekend. 'Utilities' zijn geschatte waarden voor elk niveau van elk in de ACA-task opgenomen kenmerk en worden geschat op een schaal die loopt van ongeveer-2.5 tot Hoe hoger het getal hoe meer waarde een niveau van een kenmerk heeft. Van het kenmerk 'botontkalking' (bijwerking hormoontherapie) zal het niveau 'verergert botontkalking' naar verwachting een lagere 'utility' hebben dan het niveau 'vermindert botontkalking'. (Zie Voorbeeld Stap 2a)

13 13 * Zie technische manual ACA analyse voor specifieke technische settings. Na het schatten van de utilities, worden in een tabblad de 'Summary' en 'Individual Utilities' gegeven. De 'Individual Utilities' zijn de utilities van individuele patiënten en kunnen gemakkelijk worden weggeschreven naar een Excelbestand (rijen: patiënten, kolommen: utilities voor alle niveaus van alle kenmerken). Stap 3c Data-analyse resultaten ACA-task Met behulp van de 'utilities' zijn twee belangrijke berekeningen uit te voeren: 1. Het relatieve belang van elk kenmerk uitgedrukt als percentage. Dit is eenvoudig te berekenen in drie stappen: a. bereken voor elk kenmerk het verschil tussen de laagste en hoogste utility b. tel de voor alle kenmerken deze berekende verschillen op tot een totaalscore van deze verschillen c. deel nu voor elk kenmerk het bij a berekende verschil door de totaalscore berekend in b en vermenigvuldig met Het berekenen van een benefit/drawback ratio. Dit is eenvoudig te berekenen door het relatieve belang van de werking te delen door de som van de relatieve belangen van de bijwerkingen en de andere praktische aspecten van medicijngebruik. Met deze ratioscore is na te gaan voor welke patiënt de voordelen (niet) opwegen tegen de nadelen.

problemen die niet van toepassing zijn, kan door zowel clinici als patiënten als ondoelmatig en overbodig worden ervaren.

problemen die niet van toepassing zijn, kan door zowel clinici als patiënten als ondoelmatig en overbodig worden ervaren. 1 Inleiding Therapieontrouw is een veelvoorkomend en een complex verschijnsel. Voor een breed scala aan verschillende soorten medicijnen worden hoge percentages therapieontrouwe patiënten gevonden. Een

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Incidentie. Adjuvante endocriene therapie; het zorgenkind van de mammae. Transitie van voorlichting onder de maat, naar voorlichting op maat.

Incidentie. Adjuvante endocriene therapie; het zorgenkind van de mammae. Transitie van voorlichting onder de maat, naar voorlichting op maat. Adjuvante endocriene therapie; het zorgenkind van de mammae. Transitie van voorlichting onder de maat, naar voorlichting op maat. Incidentie Jaarlijks 13.000 vrouwen diagnose borstkanker Bij elke vrouw

Nadere informatie

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe

Nadere informatie

The Symphony triple A study

The Symphony triple A study Patiënten informatie en toestemmingsverklaring The Symphony triple A study USING SYMPHONY AS AN ADJUNCT TO HISTOPATHOLOGIC PARAMETERS WHEN THE DOCTOR IS AMBIVALENT ABOUT THE ADMINISTRATION AND TYPE OF

Nadere informatie

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart

Nadere informatie

Informatiebrief GRAFITI-studie

Informatiebrief GRAFITI-studie Informatiebrief GRAFITI-studie Titel van het onderzoek GRAFITI-studie: onderzoek naar de groei van agressieve fibromatose. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

The Symphony triple A study

The Symphony triple A study Patiënten informatie en toestemmingsverklaring The Symphony triple A study USING SYMPHONY AS AN ADJUNCT TO HISTOPATHOLOGIC PARAMETERS WHEN THE DOCTOR IS AMBIVALENT ABOUT THE ADMINISTRATION AND TYPE OF

Nadere informatie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Voor patiënten met borstkanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw behandelend arts heeft met u besproken dat

Nadere informatie

Beoordelingsrapport Keuzehulp Borstkanker PATIENT+

Beoordelingsrapport Keuzehulp Borstkanker PATIENT+ Beoordelingsrapport Keuzehulp Borstkanker PATIENT+ De keuzehulp maakt de verschillen en de voor- en nadelen duidelijk tussen borstsparende operatie en borstamputatie. Ga na gebruik van de keuzehulp altijd

Nadere informatie

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker 9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie

Nadere informatie

Beoordelingsrapport Owise app

Beoordelingsrapport Owise app Beoordelingsrapport Owise app Met OWise heb je alle gegevens over je leven met borstkanker bij elkaar via een mobiele app of website. Jij voert ze in en OWise geeft je inzicht en overzicht terug. OWise

Nadere informatie

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Onderbouwing Conclusies Vaak is het door keuze van het juiste geneesmiddel mogelijk om borstvoeding veilig te handhaven 11. Niveau 4 Toelichting Indien

Nadere informatie

Ochtend- avondtype vragenlijst Zelfbeoordelingsversie (MEQ-SA) 1. Naam: Datum:

Ochtend- avondtype vragenlijst Zelfbeoordelingsversie (MEQ-SA) 1. Naam: Datum: Ochtend- avondtype vragenlijst Zelfbeoordelingsversie (MEQ-SA) 1 Naam: Datum: Kies bij iedere vraag het antwoord dat het beste bij u past. Zet een cirkeltje om het antwoord dat het beste aangeeft hoe u

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Vragenlijst Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Bestemd voor personen van 18 jaar en ouder die onderzoek en/ of een behandeling voor een borstafwijking hebben gehad PREM oncologie, module Mammacare

Nadere informatie

The Symphony triple A study

The Symphony triple A study Patiënten informatie en toestemmingsverklaring The Symphony triple A study USING SYMPHONY AS AN ADJUNCT TO HISTOPATHOLOGIC PARAMETERS WHEN THE DOCTOR IS AMBIVALENT ABOUT THE ADMINISTRATION AND TYPE OF

Nadere informatie

E-Health en de huisarts. Digitaal Stadspanel Rotterdam. Achtergrond. Methode. Contact met de huisarts

E-Health en de huisarts. Digitaal Stadspanel Rotterdam. Achtergrond. Methode. Contact met de huisarts E-Health en de huisarts Digitaal Stadspanel Rotterdam Achtergrond Een taak van de gemeente is het bevorderen van de gezondheid van haar inwoners. In haar nota Publieke Gezondheid 2016-2020 Rotterdam Vitale

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken Huisartsenpraktijk. Huisartspraktijk Weidevenne - Huisarts Konijn

Door Cliënten Bekeken Huisartsenpraktijk. Huisartspraktijk Weidevenne - Huisarts Konijn Door Cliënten Bekeken Huisartsen Samenvatting rapportage voor: Huisarts Weidevenne - Huisarts Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV www.argo-rug.nl SAMENVATTING VAN

Nadere informatie

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Ervaringen en ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Jos de Kimpe Carlijn Nieuwenhuis FEBRUARI

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis

Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis DIABOLO studie Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis Geachte heer/mevrouw, Wij doen onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van milde diverticulitis.

Nadere informatie

Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker. wat is het en hoe werkt het?

Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker. wat is het en hoe werkt het? Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker wat is het en hoe werkt het? De behandeling van kinderen en jongeren met kanker vindt meestal plaats in combinatie met een klinisch onderzoek. We

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijk onderzoek informatie voor cliënten Inhoud 1 Inleiding 1 Wetenschappelijk onderzoek 1 Waarom zou ik meedoen? 2 Zijn er risico s aan verbonden? 2 De opzet van een onderzoek 2 Wat betekent

Nadere informatie

Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen

Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen Een wetenschappelijk onderzoek naar behandelvoorkeuren, gezamenlijke besluitvorming

Nadere informatie

Oncologische zorg bij ouderen

Oncologische zorg bij ouderen Oncologische zorg bij ouderen Balanceren tussen over- en onderbehandeling Johanneke Portielje, HagaZiekenhuis Kring ouderenzorg AMC & partners 12 juni 2013 mamma carcinoom

Nadere informatie

Informatiebehoeften van patiënten over geneesmiddelen Liset van Dijk, Marcia Vervloet e.a.

Informatiebehoeften van patiënten over geneesmiddelen Liset van Dijk, Marcia Vervloet e.a. Informatiebehoeften van patiënten over geneesmiddelen Liset van Dijk, Marcia Vervloet e.a. De dokter geeft zo veel informatie, dat onthoud ik nooit allemaal. En de bijsluiter vind ik moeilijk te begrijpen

Nadere informatie

Vragenlijst Ervaringen met de farmaceutische zorg

Vragenlijst Ervaringen met de farmaceutische zorg Vragenlijst Ervaringen met de farmaceutische zorg Bestemd voor personen van 16 jaar en ouder die gebruik maken (of hebben gemaakt) van de openbare apotheek. PREM Farmacie 2018 versie 2.0 Deze vragenlijst

Nadere informatie

2 Online informatie voor patiënten. Welkom! Onderzoeksverslagen. Evaluatie van

2 Online informatie voor patiënten. Welkom! Onderzoeksverslagen. Evaluatie van Welkom! Welkom bij de vijfde PanelCom nieuwsbrief. Als lid van PanelCom houden wij u op de hoogte van onderzoeken waar u aan kunt meewerken én de onderzoeken waar u mogelijk aan hebt meegewerkt. Wij waarderen

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek [Logo] Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek ASPIRIN TRIAL De rol van aspirine op de overleving van patiënten met dikkedarmkanker Inleiding Geachte heer/mevrouw,

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Uw arts heeft met u besproken de borstkanker te behandelen met een hormonale therapie. Bij de normale ontwikkeling

Nadere informatie

Bijlage 5 Verbeterscores

Bijlage 5 Verbeterscores Bijlage 5 Verbeterscores In deze bijlage wordt een overzicht gegeven van de gemiddelde belangscores, de percentages patiënten die negatieve ervaring rapporteerden en de resulterende verbeterscores. De

Nadere informatie

Hartfalenpolikliniek

Hartfalenpolikliniek Afdeling: Onderwerp: Cardiologie 1 U bent (wordt) door uw cardioloog verwezen naar de polikliniek hartfalen. In deze informatie staat nog eens beschreven waarom u verwezen bent en wat u op de polikliniek

Nadere informatie

mammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam

mammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam mammaprint adviezen na een bij hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 2 Mammaprint Deze folder geeft u informatie over de Mammaprint, een laboratoriumtest die kan worden ingezet bij de behandeling van

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

pagina 1 van 7 Vragenlijst Toestemming uitwisselen medische gegevens Invullen namens: NPCF - Nanda Beck Tekstgrootte: A A A Toestemming uitwisselen medische gegevens Inleiding Uw zorgverlener is verplicht

Nadere informatie

PATIENTENINFORMATIE. Geachte mevrouw,

PATIENTENINFORMATIE. Geachte mevrouw, PATIENTENINFORMATIE Een prospectief gerandomiseerd, open label, multicentrisch, fase 3 studie om de Duur van de behandeling met Anastrozol te onderzoeken, na 2 tot 3 jaar Tamoxifen als Adjuvante behandeling

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Proefpersoneninformatie Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Geachte mevrouw, meneer, In aansluiting op het gesprek met uw behandelend arts, ontvangt u hierbij

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.

Nadere informatie

Voorbeeld adviesrapport MedValue

Voorbeeld adviesrapport MedValue Voorbeeld adviesrapport MedValue (de werkelijke naam van de innovatie en het ziektebeeld zijn verwijderd omdat anders bedrijfsgevoelige informatie van de klant openbaar wordt) Dit onafhankelijke advies

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken Huisartsenpraktijk. Huisartspraktijk Beenakker en Soerland

Door Cliënten Bekeken Huisartsenpraktijk. Huisartspraktijk Beenakker en Soerland Door Cliënten Bekeken Huisartsen Samenvatting rapportage voor: Huisarts Beenakker en Soerland Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV www.argo-rug.nl SAMENVATTING VAN

Nadere informatie

Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC

Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI Naasten op de IC bedoeld? De CQI Naasten op de IC is bedoeld is bedoeld om de kwaliteit van de begeleiding en opvang van

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen

Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen Patiënt redelijk tevreden, maar snelheid en betrokkenheid bij behandeling kan beter Index 1. Inleiding 2. Onderzoeksmethode

Nadere informatie

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Wat kunt u van het gesprek verwachten? gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Uw voorbereiding op het gesprek 3 Hoe verloopt het voorlichtingsgesprek? 3 Introductie

Nadere informatie

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker z Chirurg en verpleegkundig specialist 1 Medische ontrole Na een borstsparende

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog

Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0907 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u prednison gaat gebruiken. In deze folder

Nadere informatie

PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE

PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE BEHANDELING OP DE GEZONDHEIDSTOESTAND BIJ EEN HERSENINFARCT Geachte heer / mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch

Nadere informatie

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma, Anne Brabers, Joke Korevaar, Judith de Jong, Marloes van Dijk en Liset van Dijk. Een derde van de geneesmiddelengebruikers

Nadere informatie

Informatieblad voor deelnemers gedurende opvolging. De CENTER-TBI studie

Informatieblad voor deelnemers gedurende opvolging. De CENTER-TBI studie Informatieblad voor deelnemers gedurende opvolging De CENTER-TBI studie Tijdens de acute fase na uw ongeval, heeft u deelgenomen aan een multicenter onderzoek, gefinancierd door de Europese unie (The Collaborative

Nadere informatie

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld, M. Heijmans, NIVEL, augustus 2013) worden gebruikt.

Nadere informatie

pagina 1 van 8 Vragenlijst Inzicht in zorgkosten Invullen namens: NPCF - Nanda Beck Tekstgrootte: A A A Inzicht in zorgkosten Inleiding De landelijke patiëntenkoepels Ieder(in), Landelijk Platform GGz

Nadere informatie

Allergeenspecifieke immunotherapie

Allergeenspecifieke immunotherapie Allergeenspecifieke immunotherapie Afdeling Allergologie In deze folder vindt u informatie over een injectiekuur (immunotherapie). Behandeling van een allergie De behandeling van allergie bestaat uit een

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Kiezen en delen. Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg

Kiezen en delen. Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg Kiezen en delen Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg Haske van Veenendaal, CBO en lid dagelijks bestuur platform Gedeelde Besluitvorming. Agenda Inleiding: oorsprong, fysiologie

Nadere informatie

BROKIS Zorgcoach BENU Check

BROKIS Zorgcoach BENU Check BROKIS Zorgcoach BENU Check De online tool ter ondersteuning van de farmaceutische zorg in de BENU apotheek Versie 31 maart 2015 1 Inleiding BENU Check De BENU Check is een online tool die gebruikt kan

Nadere informatie

Compensatie eigen risico is nog onbekend

Compensatie eigen risico is nog onbekend Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (M. Reitsma-van Rooijen, J. de Jong. Compensatie eigen risico is nog onbekend Utrecht: NIVEL, 2009) worden gebruikt. U

Nadere informatie

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS?

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Nieuwsbrief November 2017 NR. 4 DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Universitair Medisch Centrum Utrecht

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek Routine versus op indicatie verwijderen van de stelschroef Routinematig versus op indicatie verwijderen van de stelschroef:

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Mammacare

Werkinstructies voor de CQI Mammacare Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de ervaren kwaliteit van zorg rondom het onderzoek en/of behandeling van een goedaardige of kwaadaardige borstafwijking

Nadere informatie

Patienteninformatiebrief. De Rapid studie

Patienteninformatiebrief. De Rapid studie Patienteninformatiebrief De Rapid studie Studie waarin de standaard dotter behandeling met stent voor een vernauwde of afgesloten bovenbeenslagaders wordt vergeleken met een Paclitaxel gecoate dotter ballon

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie

Proefpersoneninformatie Proefpersoneninformatie Titel van het onderzoek: Implementatie van de keuzehulp bestraling bij borstkanker en DCIS: een pre- en post-interventie studie. Geachte mevrouw, Uw behandelend arts heeft met u

Nadere informatie

Medicijngebruik; enquête Nierpatiënten Perspectief online: www.nponline.nl

Medicijngebruik; enquête Nierpatiënten Perspectief online: www.nponline.nl Medicijngebruik; enquête Nierpatiënten Perspectief online: www.nponline.nl Samenvatting Medicijngebruik In een inventarisatie betreffende medicijngebruik onder nierpatiënten is gevraagd naar de volgende

Nadere informatie

Nulmeting ouderbetrokkenheid. Handleiding bij vragenlijsten ouderbetrokkenheid

Nulmeting ouderbetrokkenheid. Handleiding bij vragenlijsten ouderbetrokkenheid Nulmeting ouderbetrokkenheid Handleiding bij vragenlijsten ouderbetrokkenheid 1 Ouderbetrokkenheid in beeld Met behulp van deze vragenlijst ouderbetrokkenheid kunnen Rotterdamse scholen voor basis- en

Nadere informatie

Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts:

Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts: Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts: 1116, Huisartspraktijk Smits, Oude Doesburgseweg 57 ZEVENAAR Datum aanmaak rapport: 19-12-2018 Leeswijzer Deze rapportage geeft inzicht

Nadere informatie

Rapport. Cardiovasculair risicomanagement. Simvastatine: keuze en dosering 2009-2010

Rapport. Cardiovasculair risicomanagement. Simvastatine: keuze en dosering 2009-2010 Rapport Cardiovasculair risicomanagement Simvastatine: keuze en dosering 2009-2010 Colofon Auteur Daniëlla Theunissen, apotheker Met medewerking van Marianne Nijpels, apotheker Illustratie Len Munnik september

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Reumatoïde Artritis

Werkinstructies voor de CQI Reumatoïde Artritis Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de ervaren kwaliteit van reumazorg te meten vanuit het perspectief van de patiënt. De vragenlijst kan worden gebruikt

Nadere informatie

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016 Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen Rapportage derde meting juni 2016 Introductie Waarom dit onderzoek? Zijn Nederlanders de afgelopen maanden anders gaan denken over de opvang van vluchtelingen

Nadere informatie

Voorschrijven door internisten en cardiologen

Voorschrijven door internisten en cardiologen Cardiologie_Cardiologie 29-10-12 15:18 Pagina 1 Voorschrijven door internisten en cardiologen Beknopte weergave van de verkenning naar oorzaken van verschillen in voorschrijven van cholesterolverlagers

Nadere informatie

Wijziging werken met gebruikers in MOO

Wijziging werken met gebruikers in MOO Wijziging werken met gebruikers in MOO Betere mogelijkheden om leerlingen in te delen in groepen Betere mogelijkheden om leerlingen in te delen in groepen De wijze waarop MOO leerlingen indeelt in groepen

Nadere informatie

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener, maar niet iedereen gebruikt deze informatie

Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener, maar niet iedereen gebruikt deze informatie Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Hoefman, R.J, Verleun, A., Brabers, A.E.M., Jong, J.D. Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener,

Nadere informatie

Zwangerschap bij een chronische darmziekte

Zwangerschap bij een chronische darmziekte Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...

Nadere informatie

Figuur 1 Precede/Proceed Model

Figuur 1 Precede/Proceed Model Nederlandse samenvatting Benzodiazepinen zijn geneesmiddelen die vooral bij angstklachten en slaapstoornissen worden voorgeschreven. Ze vormen de op één na meest voorgeschreven middelen in Nederland. Tien

Nadere informatie

Internetpanel Dienst Regelingen

Internetpanel Dienst Regelingen Internetpanel Dienst Regelingen Resultaten peiling 20: evaluatie panel December 2012 1. Inleiding Het Internetpanel Dienst Regelingen bestaat nu bijna vijf jaar. Dat vinden de opdrachtgever Dienst Regelingen

Nadere informatie

Prod. Maart 2014, NL/DLG/0022/14, Exp. Maart Tivicay. Starten met. Patiënteninformatie

Prod. Maart 2014, NL/DLG/0022/14, Exp. Maart Tivicay. Starten met. Patiënteninformatie Prod. Maart 2014, NL/DLG/0022/14, Exp. Maart 2014 Starten met Tivicay Patiënteninformatie Vooraf U krijgt deze folder omdat u Tivicay en andere medicijnen gaat gebruiken om hiv te remmen. In deze folder

Nadere informatie

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel cyclofosfamide te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review De DREAMeR-studie Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review 1 Wat is de DREAMeR-studie? Aan dit onderzoek deden mee: Een groot gerandomiseerd gecontroleerd

Nadere informatie

Gezamenlijke aandacht voor veiligheid: cultuur van patiëntveiligheid in de apotheek

Gezamenlijke aandacht voor veiligheid: cultuur van patiëntveiligheid in de apotheek Gezamenlijke aandacht voor veiligheid: cultuur van patiëntveiligheid in de apotheek Zorg is mensenwerk en fouten maken is menselijk. Een groot deel van het werk in de apotheek is dan ook gericht op het

Nadere informatie

Meten van de kwaliteit van zorg voor patiënten met hoofd-halskanker

Meten van de kwaliteit van zorg voor patiënten met hoofd-halskanker Meten van de kwaliteit van zorg voor patiënten met hoofd-halskanker Meten van de kwaliteit van zorg voor patiënten met hoofd-halskanker De zorg voor patiënten met hoofd-halskanker is goed geregeld in

Nadere informatie

Tabellenboek Ervaringen van patiënten met het gebruik van medicatie bij samenwerking in de zorg

Tabellenboek Ervaringen van patiënten met het gebruik van medicatie bij samenwerking in de zorg Tabellenboek Ervaringen van patiënten met het gebruik van medicatie bij samenwerking in de zorg Behorende bij de volgende publicatie Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener,

Nadere informatie

onderzoek Invloed van UVB lichttherapie op huid en darmflora.

onderzoek Invloed van UVB lichttherapie op huid en darmflora. Uw behandelend arts of de onderzoeker heeft u geïnformeerd over het medisch-wetenschappelijk onderzoek Invloed van UVB lichttherapie op huid en darmflora. U beslist zelf of u wilt meedoen. Om deze beslissing

Nadere informatie

Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts:

Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts: 1 2 3 4 Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts: 5 M.K. Kate (1107-2) 6 7 Datum aanmaak rapport:17-11-2016 8 9 Laatste ronde patiënten vragenlijsten huisarts Periode waarin ingevuld

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u Prednison voorgeschreven in verband met een ontstekingsziekte van de darm. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts: M.H.J.L. Pannekoek (2517-2)

Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts: M.H.J.L. Pannekoek (2517-2) Analyserapport van de patiënten vragenlijsten over de huisarts: M.H.J.L. Pannekoek (2517-2) Datum aanmaak rapport:28-08-2016 1 Laatste ronde patiënten vragenlijsten huisarts Periode waarin ingevuld van:

Nadere informatie

Professor dr. E van Leeuwen Dr. W Dekkers Dr. M Dees

Professor dr. E van Leeuwen Dr. W Dekkers Dr. M Dees Professor dr. A van der Heide Dr. L van Zuylen Drs. E Geijteman Professor dr. E van Leeuwen Dr. W Dekkers Dr. M Dees Professor dr. Zuurmond Dr. R Perez Drs. B Huisman Medicatiemanagement in de laatste

Nadere informatie

Handleiding Service Apotheken. Serviceapotheek.tevreden.nl

Handleiding Service Apotheken. Serviceapotheek.tevreden.nl Handleiding Service Apotheken Serviceapotheek.tevreden.nl Inhoud 1. Inloggen op Serviceapotheek.tevreden.nl 3 2. Dashboard 4 Rapportcijfers 4 Toon resultaten 4 Download in PDF 4 Startdatum / Einddatum

Nadere informatie

Informatiebrief OncoLifeS Hematologische oncologie

Informatiebrief OncoLifeS Hematologische oncologie Informatiebrief OncoLifeS Hematologische oncologie Inleiding Bij u is (mogelijk) recent of in het verleden de diagnose kanker gesteld en u wordt in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) begeleid

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

Exclusiecriteria patiënten: - Wilsonbekwame patiënten en ernstig zieke patiënten - Patiënten die al meedoen aan de GRIP-studie

Exclusiecriteria patiënten: - Wilsonbekwame patiënten en ernstig zieke patiënten - Patiënten die al meedoen aan de GRIP-studie Instructie nulmeting In deze instructie lichten we de aanpak van de nulmeting toe (doel, doelgroep, etc.). Ook is uitgelegd hoe de audiorecorder werkt en hoe kan worden bijgehouden bij welke patiënten

Nadere informatie

Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis. Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC

Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis. Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC Bespreekpunten Inleiding Rolverdeling binnen behandeling Zelfmanagement Verzamelen van meetgegevens Voorbeelden zelfmanagementsprojecten

Nadere informatie

Algemene informatie. Medisch wetenschappelijk onderzoek

Algemene informatie. Medisch wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie Medisch wetenschappelijk onderzoek 1 Inleiding Artsen verrichten naast hun normale behandelingen soms medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit doen artsen in het Scheper Ziekenhuis Emmen

Nadere informatie

Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts:

Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts: Uitkomsten van het patiënttevredenheidsonderzoek over de huisarts: 3215, Huisartspraktijk Hiddink, Vossenhol 14 BEMMEL Datum aanmaak rapport: 12-04-2018 Leeswijzer Deze rapportage geeft inzicht in hoe

Nadere informatie

Handleiding Mijn Kerk

Handleiding Mijn Kerk Handleiding Mijn Kerk 1 www.deinteractievekerk.nl Algemeen Uw kerk gaat de Interactieve Kerk gebruiken. In deze handleiding willen we u op een eenvoudige manier uitleggen hoe de Interactieve Kerk precies

Nadere informatie

Analyserapport van de patiëntenvragenlijsten over de huisarts: Jolink

Analyserapport van de patiëntenvragenlijsten over de huisarts: Jolink Analyserapport van de patiëntenvragenlijsten over de huisarts: Jolink Datum aanmaak rapport:18-04-2016 1 Laatste ronde patiëntenvragenlijsten huisarts Periode waarin ingevuld van: 27-2-2016 tot 27-2-2016

Nadere informatie

Geachte heer/mevrouw,

Geachte heer/mevrouw, Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek. Meedoen is vrijwillig. Om mee te doen is wel uw schriftelijke toestemming nodig. U ontvangt deze

Nadere informatie

Deelrapportage "Apotheken door Cliënten Bekeken" Vorige en huidige meting Apotheek Den Hoorn

Deelrapportage Apotheken door Cliënten Bekeken Vorige en huidige meting Apotheek Den Hoorn Deelrapportage "Apotheken door Cliënten Bekeken" Vorige en huidige meting Apotheek Den Hoorn E Inhoud 1. Inleiding en methode 1 1.1. Achtergrond 1 1.2. Doel van het kwaliteitstraject: meten en verbeteren

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek Routine versus op indicatie verwijderen van de stelschroef Routinematig versus op indicatie verwijderen van de stelschroef:

Nadere informatie

Take-home toets: Kwalitatief onderzoek

Take-home toets: Kwalitatief onderzoek vrijdag 18 januari 2013 Take-home toets: Kwalitatief onderzoek Naam: Lisa de Wit Studentnummer: 500645721 Klas: LV12-2G1 Vak: Kwalitatief onderzoek Docent: Marjoke Hoekstra 1 Inleiding Voor het vak: Kwalitatief

Nadere informatie