JAARVERSLAG PEFC BELGIUM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "JAARVERSLAG PEFC BELGIUM"

Transcriptie

1 JAARVERSLAG PEFC BELGIUM 2009

2 «A nation that destroys its soils, destroys itself. Forests are the lungs of our land, purifying the air and giving fresh strength to our people.» (Franklin D. Roosevelt) PEFC BELGIUM Jaarverslag J-M Clajot

3 INHOUD 04 WOORD VAN DE VOORZITTER 4 05 PEFC INTERNATIONAAL 5 05 WERKING 5 06 LEDEN EN SCHEMA S 6 07 BOSOPPERVLAKTE 7 08 GECERTIFICEERDE BEDRIJVEN 8 09 PEFC BELGIUM 9 09 INITIATIEVEN VAN DE OVERHEDEN 9 12 INITIATIEVEN VAN DE PRIVATE SECTOR SENSIBILISATIE Beurzen Evenementen Informatiesessies Website Actie Plant een boom Media BOSCERTIFICATIE Cijfers en tendensen GECERTIFICEERDE BEDRIJVEN 21 Foto s kaft : Fotolia.com Enruta Tomo Jesenicnik LUNAMARINA Sepp Hölzel Enkele cijfers 21 Nieuw gecertificeerde bedrijven 22 CommunicatIE 23 DISTRIBUTIESECTOR 25 CommunicatIE 25 AUDITINSTELLINGEN 26 ORGANIGRAM 26 TeaM 26 Raad van Bestuur 26 3

4 WOORD VAN DE VOORZITTER Het jaar is weer voorbij gevlogen. Het lijkt alsof er mij nog maar kortgeleden gevraagd werd even terug te blikken op 2008 en intussen zijn we alweer een jaar verder. Als de tijd vliegt, dan is dat omdat we druk in de weer zijn geweest en dat is inderdaad het minste wat gezegd kan worden van PEFC in Met een sterk team hebben we ons weer volop ingezet om het PEFC-label te promoten bij boseigenaars, bedrijven, overheden en particulieren. En dit deden we ook grensoverschrijdend. Een communicatiewerkgroep van West-Europese landen wisselde informatie uit en zette gezamenlijke projecten op poten. De nood aan gelabeld hout wordt acuut. In 2009 gaf de industrie duidelijke signalen dat het volume gelabeld hout in eigen land niet meer voldoet. De kernboodschap aan de boseigenaars is dan ook: laat uw bossen certificeren om zo tegemoet te komen aan de vraag van de klanten. Het is eveneens belangrijk dat ook de Vlaamse boseigenaars op de kar springen. Afgelopen jaar werd samen met het Vlaamse gewest gekeken hoe de bossen in Vlaanderen PEFCgecertificeerd kunnen worden. Nu komen we in de concrete fase en die dient ten laatste tegen 2012 afgerond te zijn. In 2009 steeg, ondanks de crisis, het aantal PEFC-gecertificeerde bedrijven. Deze stijging overschreed onze verwachtingen. Zelfs in moeilijke tijden zien de bedrijven een voordeel in de PEFC-certificatie om zich te onderscheiden van de concurrent. Ook de meeste overheden zetten in 2009 hun beste beentje voor. Denk maar aan de omzendbrief voor papier van het Waalse gewest en de herziening van de aankooppolitiek van onze federale overheid. De resultaten van deze laatste worden midden 2010 verwacht. En natuurlijk niet te vergeten: de eindconsument. Hij werd, onder andere door onze mediacampagne, geïnformeerd over de garanties die het PEFC-label biedt. We merken dan ook duidelijk dat de consument belang hecht aan de oorsprong van de producten die hij aankoopt en daarbij het volste vertrouwen heeft in het PEFC-systeem. 4 Nadat we het jaar 2009 in schoonheid afsloten, begonnen we het jaar 2010 enthousiast en vol nieuwe ideeën. Onze dynamische ploeg gaat er weer keihard tegenaan. Want samen met jullie kunnen we het verschil maken en een positieve bijdrage leveren aan de toekomst van onze bossen. Ik hoop dan ook dat onze wegen elkaar meer dan eens mogen kruisen op een beurs, een seminarie of gewoon via de virtuele weg. Veel leesplezier, Yves de le Court, Voorzitter

5 PEFC INTERNATIONAAL WERKING 10 jaar PEFC PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes) mocht eind juni 10 kaarsjes uitblazen. De organisatie werd, op initiatief van twaalf Europese landen, op 30 juni 1999 boven de doopvont gehouden in Parijs. De Franse hoofdstad was dan ook dé plaats bij uitstek voor de verjaardagsfestiviteiten. Het startschot van de festiviteiten naar aanleiding van de 10e verjaardag van PEFC werd gegeven op 24 september met een 100% duurzame publiciteit die uittorent boven de Parijse périphérique. Het reclamebord siert de omgeving van de Porte de Clichy voor een periode van twee jaar. Het logo, de teksten en de decors zijn vervaardigd uit PEFC-gelabeld hout. De publiciteit is een totaalconcept waarbij aan alle aspecten werd gedacht om de boodschap zo verantwoord mogelijk over te brengen: planten aangepast aan alle weersomstandigheden, LED-verlichting en regenwaterrecuperatie. De 10e verjaardag werd officieel gevierd op 12 november tijdens de Algemene Vergadering. Deze werd voorafgegaan door een stakeholdersdialoog en informatiesessies. Tijdens de stakeholdersdialoog, bijgewoond door een 120-tal vertegenwoordigers van allerlei associaties wereldwijd, werd er gediscussieerd en van mening gewisseld over tal van onderwerpen met betrekking tot bosbeheer. De volgende dag werden er informatiesessies en workshops georganiseerd voor de vertegenwoordigers van de ledenlanden. Het was een ideale gelegenheid om van mening PEFC France te wisselen en transnationale samenwerkingsverbanden op te zetten. De intense driedaagse werd afgesloten met de Algemene Vergadering, bijgewoond door meer dan 115 vertegenwoordigers van 34 landen en associaties. Hoogtepunt was de verkiezing van de nieuwe voorzitter, William Street. Het is uitermate belangrijk de vakbonden te betrekken bij de boscertificatie, zeker wat betreft de uitbouw van nog sterkere sociale criteria. William Street, Voorzitter PEFC Internationaal 5

6 Nieuwe voorzitter PEFC PEFC Internationaal verkoos op haar Algemene Vergadering William Street als nieuwe voorzitter. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een vakbondsman aan het hoofd van een wereldwijd boscertificatiesysteem komt te staan. Een syndicalist als voorzitter, betekent een nieuwe stap in de wereldwijde ontwikkeling van boscertificatie. Onze inspanningen om bossen te beschermen, evenals de duurzame broodwinning die ze voortbrengen voor de lokale gemeenschappen en families in het Zuiden, zullen ongetwijfeld uitgebreid worden, vertelt Ben Gunneberg, Algemeen Secretaris van PEFC. William Street is directeur van de houtsectie van een van de belangrijkste Amerikaanse vakbonden (IAM). Het is zeer belangrijk om de vakbonden te betrekken bij de boscertificatie, zeker wat betreft de uitbouw van nog sterkere sociale criteria, aldus Street. Hij voegt er nog aan toe: Het is een feit dat illegale bosactiviteiten en ontbossing het meeste voorkomen op de plaatsen waar de sociale standaarden het minst ontwikkeld zijn en waar de voordelen en rijkdom van de bosactiviteiten het minst gedeeld worden. PEFCC LEDEN EN SCHEMA S PEFC-leden met erkend schema PEFC-leden waarvan het schema nog niet erkend is 6 PEFC breidt verder uit PEFC Internationaal is als koepelorganisatie actief in 34 landen, verdeeld over alle continenten. 28 van deze landen hebben een erkend schema voor boscertificatie, wat betekent dat er in deze landen al bossen gecertificeerd kunnen worden. De erkenning van het schema dient een hele procedure te doorlopen en dit elke vijf jaar.

7 In 2009 werden drie nieuwe erkenningen uitgereikt: Russian National Forest Certification Scheme, Malaysian Timber Certification Scheme en PAFC Gabon Forest Certification Scheme. Daarnaast werden drie systemen herzien en opnieuw goedgekeurd: Certfor Chile Forest Certification Scheme, Spanish Forest Certification Scheme en Australian Forest Certification Scheme. Met de erkenningen van PAFC Gabon en MTCS in Maleisië zet PEFC zijn eerste stappen op het Afrikaanse en het Aziatische continent. PEFC was totnogtoe vooral actief in Europa en Noord-Amerika, maar binnenkort kunnen ook houtproducten afkomstig van gecertificeerde bossen uit Gabon en Maleisië het PEFC-label dragen. De grote uitdaging is de certificatie van de tropische bossen, gelegen in het zuidelijke halfrond. Zij hebben een grote invloed op problemen als ontbossing, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, aldus Ben Gunneberg, Algemeen Secretaris van PEFC. BOSOPPERVLAKTE PEFC steekt met 223,55 miljoen hectare gecertificeerde bosoppervlakte wereldwijd met kop en schouders uit boven de andere boscertificatiesystemen. Toch moeten we niet over enthousiast zijn, want dit is nog maar het begin. Het feit dat nog maar een kleine 10% van de bossen wereldwijd gecertificeerd is door één van de twee grootste boscertificatiesystemen, toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is. De sterkste stijgingen zijn te merken in Europa en Noord- Amerika. In Europa steeg de PEFC-gecertificeerde bosoppervlakte in 2009 met 3 miljoen hectare en in Noord-Amerika met 4 miljoen hectare. De grafiek hiernaast toont de huidige verdeling. Miljoen hectare PEFC-gecertificeerde bossen 0 32,37 41,06 46,10 50,86 55,32 193,81 194,38 187,68 217,42 223, PEFC-gecertificeerde bossen per continent Noord- en Centraal-Amerika 67% 156,37 miljoen hectare Centraal- en Zuid-Amerika 2% 3,10 miljoen hectare Europa 25% 56,71 miljoen hectare Oceanië 3% 7,37 miljoen hectare Aleksander Bolbot - Fotolia.com 7

8 GECERTIFICEERDE BEDRIJVEN Steeds meer bedrijven kiezen voor het PEFC-certificaat. Het gaat om bedrijven uit alle takken van de houtkolom. Eind 2009 waren 6171 bedrijven PEFCgecertificeerd. Dat zijn er 1750 meer dan het jaar ervoor, wat overeenkomt met een stijging van zo n 40%. De sterkste groei werd opgetekend in Noord-Amerika. Daar boomde het aantal bedrijven met 96%. In absolute getallen spanden Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland de kroon. Deze drie Europese landen maken 60% uit van het aantal certificaten wereldwijd. Frankrijk was de topper met 372 nieuwe bedrijven in Aantal CoC PEFC-gecertificeerde bedrijven Herziening regels controleketen Naar aanleiding van het uitwerken van nieuwe regels voor de controleketen, werden er op verschillende plaatsen workshops gehouden om iedereen inspraak te geven en op de hoogte te brengen. PEFC Belgium woonde, samen met enkele Belgische gecertificeerde bedrijven, de workshop bij in Parijs. Omdat over enkele regels nog verder gediscussieerd moet worden, werd de stemming uitgesteld tot Database PEFC-gelabelde producten De internationale database van PEFC-gelabelde producten is online! Het was een huzarenstukje om alle informatie van meer dan 6000 bedrijven bijeen te brengen. De database neemt ruim PEFC-gelabelde producten wereldwijd op. Via een handige zoekfunctie vindt u in een handomdraai de leverancier van het product waarnaar u op zoek bent. Deze informatie, samen met toegankelijke databases over gecertificeerde bossen en bedrijven, logogebruikers, cer- tificatie-instellingen en erkende schema s, kunt u raadplegen op Originele PEFC-gelabelde producten Het gamma PEFC-gelabelde producten wordt steeds uitgebreider. Naast hout en papier vindt u ook PEFC-gelabeld bier op de markt. Het is het Italiaanse bedrijf Gino Perisutti dat met dit originele product op de proppen komt. Het bier bevat schors, pijnboompitten en naalden van sparren uit PEFC-gecertificeerde bossen uit noordoost Italië. Niethoutproducten als deze Blonde PEFC Mountain Pale Lager en de Grand Cru Mountain Amber Ale bewijzen de grote passie van Luc Gordts de boseigenaars in de bergen. Deze producten zijn bovendien de ideale gelegenheid om op grote schaal te communiceren over het belang van duurzaam bosbeheer, vertelt Antonio Brunori, Algemeen Secretaris van PEFC Italië. PEFC Italy 8

9 PEFC BELGIUM Gelabeld hout wordt meer en meer de norm. Dat blijkt ook uit tal van beslissingen en initiatieven van de overheden en de private sector. Om duurzaam bosbeheer te steunen, dient iedereen zijn verantwoordelijkheden op te nemen. Hieronder een aantal goede voorbeelden uit INITIATIEVEN VAN DE OVERHEDEN Waalse regering publiceert omzendbrief voor papier Steeds meer kiezen overheden voor PEFC-gelabelde producten. Doordat er een stijging is van het aantal bedrijven dat het PEFCcertificaat bekomt en het gamma dus voortdurend uitbreidt, is het makkelijk om in het kader van verantwoord ondernemen de overstap te maken naar PEFCgelabelde producten. De Waalse overheid heeft haar keuze voor gelabelde papierproducten officieel gemaakt in een omzendbrief die op 22 juni 2009 in het Belgische Staatsblad verscheen. Daarin staat te lezen dat de overheid voor de aankoop van kopieer- en drukpapier kiest voor milieuvriendelijk papier, waaronder papier afkomstig uit PEFCgecertificeerde bossen. Een goede beslissing want reeds 48% van de Waalse bosoppervlakte is PEFC-gecertificeerd. Door te eisen dat het papier gelabeld is, krijgen de PEFC-gecertificeerde boseigenaars een duwtje in de rug. PEFCC 9

10 Luc Gordts Federale overheid bevordert milieuverantwoorde houtconsumptie In het kader van het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling worden drie maatregelen genomen die rechtstreeks betrekking hebben op PEFC. Een eerste maatregel, namelijk het meten van het verhandeld duurzaam hout, werd in 2009 afgerond. Uit een studie, uitgevoerd in opdracht van de minister voor Klimaat en Energie Paul Magnette, blijkt dat duurzame, gecertificeerde houtproducten in 2008 vijftien procent uit maakten van de totale hoeveelheid houtproducten die in België werd gebruikt. Het aandeel duurzaam PEFC-hout bedraagt 9 procent. Het grootste deel van de houtproducten die in 2008 met een certificaat op de Belgische markt zijn gebracht, werd geïmporteerd. Binnen de in 2008 op de Belgische markt beschikbare PEFC-gecertificeerde houtproducten is het aandeel dat in België is geproduceerd 38%. Het volume gecertificeerd grafisch papier dat in 2008 op de Belgische markt is gebracht, bedraagt ton. Dat is 3,5% van het totale Belgische grafisch papierverbruik. Het marktaandeel van PEFC papier is 1%. Volgens de marktstudie wordt een stijging van het marktaandeel voor gecertificeerde houtproducten met 10 tot 15 % verwacht en zou dan in 2010 tussen 16,4 en 17,1 % bedragen. Ook voor grafisch papier voorspelt de studie dat het marktaandeel in 2010 groter zal worden en naar verwachting 4,5% zal bedragen. Een tweede maatregel is de herziening van de federale omzendbrief voor de openbare aankopen van hout met het uitwerken van een lijst van duidelijke criteria die zal dienen om het begrip duurzaam hout te definiëren. In eerste instantie heeft een groep experts van het federale en het regionale niveau een lijst van criteria voorbereid. Deze werd voorgelegd aan de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (een multi-actoren werkgroep die belast is met het geven van een onafhankelijk advies aan de Belgische federale overheid over het beleid inzake duurzame ontwikkeling). De definitieve lijst met criteria, evenals de evaluatie van de systemen door een onafhankelijke consultant, worden begin 2010 afgerond. Een derde maatregel bestaat uit een promotiecampagne voor hout uit duurzaam beheerde bossen. De lancering van de campagne is voorzien eind Er worden eveneens sectoriële akkoorden (zie rubriek Initiatieven van de private sector ) voorbereid met als doel het aanbod houtproducten afkomstig uit duurzaam geëxploiteerde bossen te vergroten. 10 Luc Gordts Luc Gordts

11 Volgens een onafhankelijke studie is IN BELGIË... 15% van de gebruikte houtproducten afkomstig uit duurzaam beheerde bossen. 9% van de houtproducten afkomstig uit PEFC-gecertificeerde bossen. 38% van de PEFC-producten op de markt in ons land geproduceerd ton gelabeld papier op de markt. een stijging van gecertificeerde houtproducten met 15% verwacht voor het verwachte marktaandeel voor papier komend jaar 4,5%. Nederlandse aankoopcriteria van duurzaam hout Meer en meer landen werken een eigen duurzame aankooppolitiek uit. Zo ook onze noorderburen. Om het PEFC-systeem te onderzoeken, werden steekproefsgewijs enkele nationale schema s onder de loep genomen door TPAC (Timber Procurement Assessment Committee) in opdracht van de Nederlandse overheid. Vermits België veel hout exporteert naar Nederland, kreeg ook het Belgische systeem een doorlichting. De conclusie hiervan is dat PEFC Belgium beantwoordt aan de duurzame aankoopcriteria van de Nederlandse overheid. Dit toont nogmaals aan dat het PEFC-systeem een garantie is voor duurzaam bosbeheer. Het resultaat van dit uitgebreide onderzoek moet ervoor zorgen dat het aandeel gelabeld hout op de Nederlandse markt stijgt. Vanaf 2010 treedt deze politiek van de Nederlandse overheid in werking. Ecocheques voor producten uit duurzaam bosbeheer In 2009 werden, in navolging van de maaltijdcheques, de ecocheques gelanceerd. De groene cheques, die twee jaar geldig zijn, kunnen gebruikt worden voor de aankoop van tal van producten en diensten van ecologische aard, zoals hout en papier met het PEFC-label. Premies voor plaatsing van ramen in PEFC-hout Het Brussels gewest voorziet sinds 2009 een extra premie wanneer inwoners bij het plaatsen van isolerende beglazing gebruik maken van gelabeld hout. Concreet wordt de basispremie voor de vervanging van glas of de plaatsing van nieuwe ramen met 10 euro verhoogd wanneer gekozen wordt voor hout voorzien van het PEFC-label. Waals gewest schenkt PEFCkerstboom aan Rome De kerstboom van 30 meter hoog, die eind 2009 het Sint- Pietersplein in Rome sierde, was er eentje uit een PEFCgecertificeerd bos in Wallonië (Spa). Het is jaar na jaar een grote eer om de kerstboom te mogen leveren en in 2009 viel die eer voor de eerste keer te beurt aan het Waalse gewest. Een milieuvriendelijk kerstgeschenk voor paus Ratzinger. Luc Gordts 11

12 INITIATIEVEN VAN DE PRIVATE SECTOR Brochure duurzame aankopen op de werkvloer Arbeid & Milieu, het Vlaams samenwerkingsverband tussen de milieubeweging (Bond Beter Leefmilieu) en de vakbonden (ABVV, ACLVB en ACV), publiceerde 7 themabrochures rond duurzaam ondernemen. Deze brochures kaderen binnen het project Duurzaam van 9 tot 5. Arbeid & Milieu wil bijdragen aan een sociaal en ecologisch verantwoorde economie en samenleving, door contact en begrip tussen de vakbonden en de milieubeweging te bevorderen. PEFC Belgium werkte actief mee aan de brochure Duurzaam aankopen om de integratie van PEFC-gelabelde producten op de werkvloer te stimuleren. De brochures werden verspreid op exemplaren en worden ook de komende jaren nog verder verdeeld. Meer milieuvriendelijke producten in de winkelrekken De distributiesector wil het aanbod van milieuvriendelijke producten in de winkelrekken verhogen tegen Dat staat te lezen in een raamovereenkomst die minister van Klimaat en Energie Paul Magnette heeft afgesloten met de Belgische Federatie van de distributie (Fedis) en ondernemerskoepels Unizo en UCM in april In deze overeenkomst, die kadert in het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling, engageert de distributiesector zich om het aanbod aan ecologische producten op te trekken tussen 2009 en 2012 zodat deze producten beter toegankelijk zijn voor de consumenten. Bovendien streeft de kaderovereenkomst naar een betere communicatie over ecologische producten, zowel in de winkelpunten als in folders. Het raamakkoord voorziet in een latere fase meer specifieke overeenkomsten met de betrokken sectoren rond bepaalde productcategorieën, waaronder gecertificeerd hout. Luc Gordts Luc Gordts 12 Luc Gordts Václav Mach - Fotolia.com

13 SENSIBILISATIE De nationale PEFC-secretariaten hebben een belangrijke taak te vervullen in de promotie van het PEFC-label. Dankzij de vele inspanningen van de afgelopen jaren, merken we dat het PEFC-label kan rekenen op heel wat meer bekendheid bij zowel specifieke groepen (communicatieagentschappen, architecten, overheden, ) als bij het grote publiek. In 2009 gingen we op hetzelfde elan verder als in 2008 waarbij sensibilisatie een centrale doelstelling was. Onze jaarlijkse acties, zoals beurzen, evenementen en seminaries, werden dit jaar aangevuld met een mediacampagne. Hieronder vindt u per rubriek een chronologisch overzicht van de belangrijkste sensibilisatieactiviteiten van Beurzen Batibouw De jubileumeditie van Batibouw in Brussels Expo lokte van 26 februari t.e.m. 8 maart maar liefst bezoekers. De grootste bouw- en woonbeurs van België maakte de afgelopen 50 jaar een hele evolutie door en kent een stijgend succes. PEFC Belgium ging in op de uitnodiging van Brico om bezoekers in de ecologische hoek van het Brico-paleis te informeren over het belang van duurzaam bosbeheer. Dit deden we aan de hand van een wedstrijd. Iedere deelnemer ging met een PEFC-gelabelde sleutelhanger naar huis. Ambtenarensalon Ambtenaren uit de Waalse regio verzamelden in Marche-en- Famenne op 12 en 13 februari. PEFC stelde op het ambtenarensalon haar nieuwe Gids voor publieke aankopen op basis van hout voor. Deze gids werd twee maanden eerder verstuurd naar alle Waalse steden en gemeenten. Bois & Habitat Voor het tweede jaar op een rij organiseerde PEFC op de beurs Bois & Habitat een prestigieuze wedstrijd met een prijzenpot, bestaande uit een tuinhuis, een klimtoren en een tuintafel, ter waarde van 6500 euro. Ruim 6000 bezoekers vulden het deelnameformulier in. Bois & Habitat, die plaatsvond eind maart in Namen, is de grootste Europese beurs in zijn soort en kon vorig jaar bezoekers verwelkomen. We wensen onze dank te betuigen aan Lochten & Germeau en Saphibois Durlang voor hun medewerking. 13

14 Beurs van Libramont De landbouw-, bosbouw- en agrovoedingsbeurs van Libramont, een reusachtige tentoonstelling die het landelijke leven in al zijn facetten belicht, vond naar jaarlijkse traditie plaats in juli. Op de stand van de private boseigenaars (KBBM en NTF) konden de bezoekers informatie inwinnen over PEFC. Beurs van Valériane Valériane, de beurs rond biologische voeding en ecologie, informeert met haar 300 exposanten in Namen Expo over een gezond leefmilieu in de brede zin van het woord. De beurs trekt een publiek aan dat reeds goed gesensibiliseerd is op vlak van duurzame consumptie. Voor de eerste keer was PEFC er van de partij met een informatiestand. We konden rekenen op heel wat belangstelling en interessante contacten op deze driedaagse die liep van 4 tot en met 6 september. Hout en Groen Wonen Voor het tweede jaar op een rij waren wij aanwezig met een informatiestand op de beurs Hout en Groen Wonen in Antwerpen. De beurs, die plaatsvond op 7 en 8 november, was intussen aan haar zesde editie toe en zag zowel het aantal standhouders als bezoekers jaar na jaar stijgen. De 5000 bezoekers konden aan de standjes info verzamelen over duurzaam bouwen, gezond wonen, hernieuwbare energieën en houtbouw. ProWood De tweejaarlijkse beurs Prowood is het internationale trefpunt voor de houtverwekende nijverheid en aanverwante sectoren bezoekers, vooral professionelen, bezochten Prowood in Gent van 10 t.e.m. 14 november. We konden op onze stand rekenen op veel interesse voor het bekomen van het PEFCcontroleketencertificaat. Evenementen Informatiestand in Brico Waver Op 4 april kregen de klanten van Brico in Waver deskundige uitleg over het PEFC-label en het PEFC-gelabeld productgamma van Brico. Op deze manier wil Brico haar klanten informeren over de ecologische producten in de winkelrekken. Groot Milieufeest Op de dag van de verkiezingen vond ook het Groot Milieufeest plaats in het Jubelpark in Brussel. De 11e editie stond in het teken van de strip, met Guust Flater als centrale gast. Aan de PEFC-informatiestand konden de bezoekers eveneens deelnemen aan een wedstrijd. Het slechte weer gooide helaas roet in het eten en zorgde voor een beperkte opkomst. Hopelijk is de zon volgend jaar opnieuw van de partij. Week-end du Bois Tijdens het Week-end du Bois, dat plaatsvond van 16 t.e.m. 18 oktober, werden een waaier van originele activiteiten georganiseerd in alle Waalse provincies. Doel van het weekend is het bos en het hout te belichten in al zijn facetten. Op vier activiteiten stond ook de PEFC-bosertificatie cen- ITechno - Fotolia.com 14

15 traal: een PEFC-tentoonstelling in de Comptoir Forestier (Marcheen-Famenne), wandeling in PEFC-gecertificeerde bossen, een bezoek aan een PEFCgecertificeerd bedrijf en een workshop met PEFC-gelabeld hout. L Autre Pack PEFC heeft ook dit jaar 2000 meetlatjes (uiteraard PEFCgelabeld en voorzien van ons logo en onze slogan) ter beschikking gesteld van L Autre Pack, een zak voor de student die bewust consumeert. Ieder jaar herinnert deze kleine zak dat ook de studenten volgens hun mogelijkheden op een verantwoordelijke manier kunnen consumeren. De student kan voor één symbolische euro een aantal duurzame artikelen kiezen. De zakken werden verspreid op de campus van een aantal Franstalige universiteiten. Op de campus van Louvain-La-Neuve voorzagen we ook nog eens extra animatie. Wie deelnam aan onze wedstrijd maakte kans op een studentenpakket PEFCgelabelde producten (mappen, schriften, cursusblok, ). Meubelcongres groene economie Iedereen met een passie voor meubels verzamelde op 1 december in Scherpenheuvel voor het Navemcongres. Het centrale thema was groene economie, met deelluiken als maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame economie en ecologie als antwoord op de crisis. De PEFC-informatiestand paste perfect binnen dit thema. Bedankt voor al de inspanningen die jullie leveren voor duurzaam bosbeheer en ik ben ervan overtuigd dat dit ook echt de moeite waard is en zijn vruchten afwerpt. Sébastien De Smet, winnaar PEFC-gelabeld schoolpakket in het kader van L Autre Pack. J-M Clajot Herreneck - Fotolia.com 15

16 Andrzej Wodarczyk - Fotolia.com Informatiesessies Speeddating met de federale overheid De POD Duurzame Ontwikkeling wil het middenveld en de overheid nauwer in contact brengen. Naar aanleiding van de Dag voor Duurzame Ontwikkeling, werd op 3 april een speeddating georganiseerd waarbij een 50-tal organisaties, waaronder PEFC, de kans kreeg om zichzelf en hun activiteiten te presenteren. Het was de ideale manier om de overheid te informeren over het belang van duurzaam bosbeheer en het integreren van gelabelde producten in de aankooppolitiek. Druk09 Het VIGC, een vakstudieclub van grafische bedrijven in Turnhout en omstreken, pakte voor Druk09 uit met tal van seminaries. Op het seminarie The carbon footprint (28 mei) kregen de aanwezigen een presentatie over het PEFC-label. Palletsector Communicatieagentschappen Igepa nodigde op 2 juli een aantal klanten (communicatieagentschappen) uit voor een uitstap naar de PEFC-gecertificeerde papierfabriek Burgo Ardennes in Virton. Het bedrijfsbezoek werd vooraf gegaan door een bezoek aan een PEFC-gecertificeerd bos. Zowel in het bos als in het bedrijf werden er presentaties over het PEFC-label voorzien. Informatiesessie voor uitgevers van sponsored magazines CUSTO, de federatie van toonaangevende customer media - bureaus, organiseerde op 9 juli op vraag van haar leden een infosessie over de milieuaspecten van deze publicaties op maat. PEFC verzorgde er een presentatie over de meerwaarde en het belang van PEFC-gelabeld papier. De Bosgroepen in Vlaanderen Vlaamse boseigenaars tonen meer en meer interesse in de PEFC-certificatie voor hun bossen. Om hen op een optimale manier te informeren, werd PEFC uitgenodigd om op 19 september een presentatie te geven op het bestuurdersoverleg in Antwerpen. Alle 19 Vlaamse bosgroepen waren er vertegenwoordigd en de wil om de bossen volgens de PEFC-standaarden te certificeren is groot. Wordt ongetwijfeld vervolgd. 16 Fedustria, de Belgische federatie van de textiel-, hout- en meubelindustrie, nodigde PEFC in het kader van een werkgroep rond kisten en paletten in juli uit voor een presentatie. De palletsector is een sector die beetje bij beetje ook in het PEFCcertificatieverhaal stapt. J-M Clajot

17 Infodagen voor boseigenaars De Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij (KBBM) verzorgt voor de private boseigenaars tal van vormingsdagen. Een aantal activiteiten uit 2009 had betrekking op PEFC: Tijdens een terreinbezoek in april kregen de boseigenaars een woordje uitleg over welke boomsoort op welke plaats dient gepland te worden. Deze materie is één van de eisen die beschreven staat in het PEFC-charter. In mei brachten de boseigenaars een bezoek aan het PEFC-gecertificeerd bedrijf Ecolam in Ciney, een bedrijf gespecialiseerd in gelijmd gelamelleerd constructiehout. Tijdens een dag, gewijd aan het behoud van de natuur, werden de punten van het PEFC-charter uit de doeken gedaan op het terrein. Een technische workshop over het opmaken van een beheerplan vond plaats in december. Het beheerplan is één van de vereisten van het PEFC-charter. SRFB-KBBM Website De website is en blijft voor vele geïnteresseerden het eerste informatiepunt. Dankzij regelmatige updates kon in 2009 rekenen op een exponentieel groeiend aantal bezoekers uit diverse hoeken. In 2009 was er een stijging van 82% t.o.v. het jaar voorheen was ook het laatste jaar met de website in deze lay-out. Na 5 jaar is de website toe aan een grondige restyling. Actie Plant een boom Vitaliy Pakhnyushchyy - Fotolia.com De Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij (vereniging belast met technische aspecten van het bos en vorming) heeft de handen in elkaar geslagen met Environmental Business Products Ltd en PEFC voor het welzijn van onze bossen. Onder de noemer Plant een boom worden inktpatronen gerecycleerd. Voor elk gerecycleerd inktpatroon wordt er één boom geplant. De bossen die deel uitmaken van deze actie zijn PEFC-gecertificeerd. Door de inktpatronen te recycleren wordt dus actief meegewerkt aan het voortbestaan van onze Belgische bossen en aan de strijd tegen de opwarming van de aarde. 17

18 Media PERSDOSSIER PEFC BELGIUM Media-aandacht is uitermate belangrijk om zoveel mogelijk mensen te bereiken en dus op grote schaal te sensibiliseren over het belang van duurzaam bosbeheer. Om de pers voldoende te informeren over de werking en vooral het belang van het PEFCcertificatiesysteem, werkten we in 2009 een lijvig persdossier uit. Alle journalisten kunnen het dossier, dat zeer regelmatig geactualiseerd wordt, op eenvoudige vraag verkrijgen. In 2009 verschenen honderden artikels in kranten, in tijdschriften en op internet. Artikels over het PEFC-label behoren dus tot onze dagdagelijkse informatiegaring. 18 Vitaliy Pakhnyushchyy - Fotolia.com

19 Naast artikels, konden we ook rekenen op een reportage over PEFC op alle regionale televisiezenders in Wallonië. De uitzending van TV Lux, getiteld natur éléments, had als thema de biodiversiteit in het bosmilieu en werd opgenomen in een PEFC-gecertificeerd bos in Chiny (Suxy). Naast een interview met Vanessa Biebel, Algemeen Secretaris van PEFC Belgium, was er ook een interview met de boseigenaar, Jean-François de le Court (zie foto). Naar aanleiding van de beurs Bois & Habitat in Namen, werd Vanessa Biebel ook ontvangen in de tijdelijke studio van de Franstalige radiozender VivaCité. Tijdens een rechtstreekse uitzending van op de beurs kregen de luisteraars de essenties van de PEFC-certificatie te horen en konden ze deelnemen aan een wedstrijd met PEFC-gelabelde prijzen. Mediacampagne In de tweede helft van 2009 pakte PEFC Belgium uit met een mediacampagne in de vorm van publiciteiten en publireportages, zowel in de Nederlandstalige als in de Franstalige geschreven pers. De campagne had als doel het PEFC-label bekender te maken bij de consumenten. We viseerden dus het grote publiek (De Standaard/Metro/TV familie/agenda Plus/Le Soir Magazine/La Libre Belgique) en de kandidaat-bouwers en verbouwers (Ik ga Bouwen/Je vais Construire en Gids duurzaam bouwen/guide Construction durable). Onze publiciteitscampagne bereikte zo n lezers. 13 miljoen hectare bos verdwijnt jaarlijks wereldwijd. 20% van de CO -uitstoot is te wijten aan 2 ontbossing en speelt een belangrijke rol in de klimaatverandering. SAMEN KUNNEN WE DE TOEKOMST VAN ONZE BOSSEN GARANDEREN! De grote principes van het PEFC-systeem Het PEFC-bosbeheer is een beheer dat milieuvriendelijk, sociaal gunstig en economisch leefbaar is. Milieu : bescherming van fauna en flora, water, bodem, Sociaal : respect voor de rechten van de werknemers, Economie : ecologische houtkolom, creëren van lokale werkgelegenheid, UITERAARD KENT U DIT LOGO?! Waar kan ik PEFC-producten vinden? De PEFC-gelabelde producten (bouw, binnen- en buiteninrichting) zijn beschikbaar in de doe-het-zelf-zaken en bij uw gespecialiseerde handel. PEFC* is een label dat u vindt op producten in hout of op papier. Dit label garandeert dat het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen en sluit elke herkomst uit illegale hout kap uit. * PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification Schemes) is een niet-gouvernementele organisatie. Kies voor producten die het PEFC-logo dragen om de toekomst van onze bossen te beschermen! Meer info op PEFC, onze planeet en ik? Door PEFC-producten te kopen, handelt u als een verantwoordelijke consument die actief zijn steentje bijdraagt aan duurzaam bosbeheer. Onze publiciteitscampagne bereikte zo n lezers. 19

20 Steve Penfold Fotolia.com BOSCERTIFICATIE Cijfers en tendensen PEFC was, zowel wereldwijd als in België, ook in 2009 het meest verspreide boscertificatiesysteem. De gecertificeerde bosoppervlakte in België (zowel privaat als openbaar) blijft stijgen. Eind 2009 waren in ons land hectare bossen gecertificeerd volgens het PEFC-systeem. Dat komt overeen met ruim 37% van de totale bosoppervlakte in ons land. Het overgrote deel is openbare bossen. 20 Steeds meer grote bedrijven die Belgisch hout gebruiken, eisen enkel gelabeld hout voor hun productie. Momenteel is hun vraag groter dan het aanbod en dringen ze erop aan dat er meer gelabeld hout uit België op de markt komt. Vermits in Wallonië al het overgrote deel van de openbare bossen PEFCgecertificeerd is, richt de industrie zich nu op de private boseigenaars. Gelabeld hout wordt de norm, dus als een boseigenaar hout wil blijven leveren aan zoveel mogelijk markten, is het belangrijk om zo snel mogelijk in het PEFC-verhaal te stappen. In Silva Belgica, het tijdschrift van de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij, verscheen in maart een dossier over PEFC. Het is een ideaal naslagwerk voor boseigenaars die meer informatie wensen over de voordelen van het certificeren van hun bos. Momenteel is PEFC-boscertificatie in België enkel mogelijk in het Waalse gewest. Er zijn al verregaande gesprekken aan de gang om de certificatie Spreiding van PEFC-gecertificeerde bossen in Wallonië Gemeentelijke bossen 66% Domeinbossen 21% Andere bossen 2,5% in Vlaanderen op te starten. Verwacht wordt dat in 2012 de eerste Vlaamse bossen het PEFC-certificaat zullen dragen. PEFC-bossen in Wallonië In totaal waren eind 2009 in het Waalse gewest hectare bossen PEFC-gecertificeerd. In detail: Publiek: 97% van de publieke bossen zijn PEFCgecertificeerd. In de loop van 2009 is er hectare gecertificeerde bosoppervlakte bijgekomen, wat het totaal bracht op hectare. Er werden 16 audits op het terrein uitgevoerd. Private bossen 10,5% Privaat: hectare private bosoppervlakte is PEFCgecertificeerd. Dit komt overeen met 10,16% van de private bossen in Wallonië, verdeeld over 410 eigenaars. In 2009 hebben 23 nieuwe boseigenaars zich aangesloten bij PEFC. Zij vertegenwoordigen een bosoppervlakte van 1216 hectare. Er werden 19 audits uitgevoerd in 2009, zowel nieuwe audits als herhalingsaudits. Een samenvatting van de auditrapporten, uitgevoerd door de auditinstelling, is raadpleegbaar op onze website

21 En nog een leuk nieuwtje. Ons Belgisch gelabeld hout gaat de wereld rond. Dat bewijst een voorbeeld uit Azië. Ise Industria Co, een bedrijf met vestigingen in Japan en Indonesië, gebruikt voor het vervaardigen van Aziatische eetstokjes dennenhout uit België. Wist u dat eind 2009 in België... 37% van de bosoppervlakte PEFC-gecertificeerd was. 244 bedrijven over een PEFC-certificaat beschikten. Tijdens de laatste verkoop, georgatijdens de laatste verkoop, georganiseerd door de groep van eigenaars waar ik deel van uitmaak, heeft mijn lot van PEFCgecertificeerd hout de meeste offertes gekregen. Dat was het dubbele van het gemiddelde van de niet-gecertificeerde loten. Fréderic Bonte, private boseigenaar (in Silva Belgica). GECERTIFICEERDE BEDRIJVEN Om het hout van in het bos tot bij de consument te krijgen, is uiteraard de hele houtketen van belang. Elk verwerkend bedrijf in de schakel dient gecertificeerd te worden door een onafhankelijk auditinstelling opdat de eindconsument een PEFC-gelabeld product kan kopen. Het gaat dus om een gesloten controleketen. Enkele cijfers Evolutie en spreiding van het aantal PEFC-bedrijven per sector Het aantal PEFC-gelabelde bedrijven is nog steeds aan een sterke opmars bezig. Hoewel de crisis de stijgingsgraad een beetje heeft doen teruglopen, merken we toch dat bedrijven het behalen van een PEFC-certificaat op hun prioriteitenlijstje schrijven. Het PEFC-certificaat vormt in tijden van crisis voor bijkomende mogelijkheden. Een verantwoordelijk bedrijf heeft een stapje voor op zijn concurrenten Bosuitbatingen Zagerijen Papier & Distributeurs Houtverwerking Houthandelaars & importateurs Eind 2009 werd het aantal PEFC-gecertificeerde bedrijven in België afgetikt op 244. Dat is een stijging van 25% ten opzichte van het jaar ervoor. Naast de inhaalbeweging van de grafische sector, die reeds ingezet werd in 2008, merken we ook steeds meer nieuwe sectoren, zoals de palletsector. J-M Clajot 21

22 Nieuw gecertificeerde bedrijven Hieronder vindt u een lijst met de 56 nieuwe bedrijven die in 2009 het controleketencertificaat hebben behaald. SELF-BO NV TRACTEBEL ENGINEERING DECKERSSNOECK NV CONCENTRA MEDIA VANDERHAEGEN DRUKKERIJ MODEST HOUTHANDEL CORNET, Philippe SA BEVEKA PRODUCTIONS NV BEVEKA SALES NV HARELBEEKSE HOUTZAGERIJ NV DEBAERE BOSONTGINNING NV CARBON MICHEL SPRL VALCKE BVBA (Houtland) BEOLOGIC NV SABEL PRINT MARKANT DRUKKERIJ LENAERS BVBA HDCV BVBA PLEK & PEDAAL BVBA T HOUTBOERKE BVBA ORANJE DRUKKERIJ HOTEC ERLIN BVBA DE SUTTER A. HOUTHANDEL NV LAMBRECHTS HOUT NV DV 3 RONDHO BVBA BOIS CERTIFIE SPRL DONEUX.G.IMPRIMERIE ET FILS SA LOWYCK DRUKKERIJ 3 PLUS NV GRAFIX DRUKKERIJ NV VAN GAEVEREN HOUTIMPORT BVBA VAN GAEVEREN PALETTEN BVBA EUROWOOD NV CARTRI BVBA GOEKINT GRAPHICS G & M TRADING cvba DISTRI-HOUT NV DE BACKER PALETTEN LOZET PHILIPPE IMPRIMERIE SPRL BARA NV KEWLOX SA LOOSE SPRL DESMET G.HOUTBUIGERIJ NV YEPP NV Informatie over alle Belgische PEFC-gecertificeerde bedrijven vindt u op onze website Naast de alfabetische lijst van de gecertificeerde bedrijven, bevat de website eveneens een handige zoekfunctie. De opzoeking kan gebeuren aan de hand van verschillende criteria: materiaal (hout/papier), bedrijfstype, logonummer en certificaatnummer. DEVREESE NV ROULARTA PRINTING NV IMPRESSA DRUKKERIJ NV SENTEURS CARTONS SPRL SAGAME IMPRIBEAU SCRL PRINT & DISPLAY NV RICHE MENUISERIE STABILAME EUROPLAY NV We stellen vast dat leveranciers die ingaan op onze eis om PEFC-gelabelde producten te leveren, vaak ook een betere kwaliteit leveren. Dat is dus een onrechtstreeks gevolg van onze PEFC-certificatie. George Fontaine, afgevaardigd bestuurder van Kewlox. LESAFFRE SA AUTAJON PACKAGING BELGIUM 22 PEFC France

23 Communicatie Nieuwe logo s Nieuw gecertificeerde bedrijven werden vanaf 1 januari 2009 aangemoedigd om de nieuwe logo s te gebruiken. Voor andere bedrijven werd een overgangsperiode voorzien. Intussen dringen we er bij alle gecertificeerde bedrijven sterk op aan om de nieuwe logoregels te volgen. De grootste nieuwigheid bestaat erin dat het logo zelf vergezeld is van een korte uitleg over PEFC. Op deze manier zal de communicatie over PEFC verbeteren en dit zal leiden tot een betere herkenning en begrip bij de eindconsument. Bovendien toont bijvoorbeeld een brochure voorzien van het logo met tekst duidelijker aan welke inspanningen het bedrijf neemt voor ons leefmilieu. Een gecertificeerd bedrijf kan het logo met persoonlijk logonummer rechtstreeks downloaden van het intranet (enkel toegankelijk met paswoord). Productetiketten Communicatie over en herkenning van PEFC-gelabelde producten zijn van essentieel belang om de vraag te stimuleren. Vanuit deze visie hebben we nieuwe productetiketten ontworpen die ter beschikking gesteld worden van de gecertificeerde bedrijven. Om de zichtbaarheid te verhogen kunnen de etiketten PEFC/xx-xx-xx bijvoorbeeld aan meubilair of speelgoed gehangen CERTIFIÉ worden PEFC of Ce produit ou nom de ce op een pak laminaat produit est issu of de papier forêts gekleefd worden. gérées durablement De etiketten de sources contrôlées. kunnen door elk gecertificeerd bedrijf gedownload worden van ons intranet (enkel toegankelijk met paswoord). PEFC/xx-xx-xx PEFC/xx-xx-xx PEFC/xx-xx-xx CERTIFIÉ PEFC Ce produit ou nom de ce produit est issu de forêts gérées durablement et de sources contrôlées. CERTIFIÉ PEFC Ce produit PEFC-GECERTIFICEERD ou nom de ce produit est Dit product of de issu de naam forêts van het gérées product durablement komt uit duurzame et de beheerd bos en gecontroleerde bronnen. sources contrôlées. PEFC/xx-xx-xx PEFC-GECERTIFICEERD Dit product of de naam van het product komt uit duurzame beheerd bos en gecontroleerde bronnen. 23

24 Enkele goede voorbeelden Tal van PEFC-gecertificeerde bedrijven hebben begrepen dat goede communicatie over het PEFC-label uiterst belangrijk is. Enkele voorbeelden die ons in het oog sprongen: Igepa Belux heeft op de achterzijde van haar vrachtwagens een grote poster aangebracht met een originele foto die aanduidt dat Igepa zich inzet voor groene initiatieven en het PEFC-certificaat heeft. Zichtbaarheid voor het grote publiek op zijn best! De drukkerij Massoz heeft een mooie informatieve brochure uitgegeven over duurzaam bosbeheer. Daarin komt het engagement van het bedrijf aan bod, evenals een uitleg over de boscertificatiesystemen, het belang van het kiezen voor gelabeld papier en hoe gelabelde producten te herkennen. Brems houthandel duidt op de beurzen de PEFC-gelabelde producten duidelijk aan met een sticker. Op de website van Balterio (Spanolux) staat een mooi filmpje over PEFC. Het is de taak van de producent om de consument te informeren over zijn grondstof en de impact ervan op het leefmilieu. Firmin François, Directeur- Generaal Cobelpa. Tjall - Fotolia.com De gemeente Gouvy heeft ervoor gekozen om haar gemeentekrant te drukken op PEFCgecertificeerd papier om zo de impact op het milieu te beperken. Dit label garandeert ons dat het papier gemaakt werd met hout afkomstig uit een duurzaam beheerd bos (onder andere bescherming van de biologische rijkdom, heraanplanting van de bomen en bescherming van de grond). Het gemeentebestuur van Gouvy. 24

25 Dikte 15 cm, vanaf Per m2 5,50 Glaswol dikte 15 cm Voorzijde met aluminium en spijkerflens. Verkrijgbaar in verschillende breedtes, lengtes en diktes. Dikte 6 cm, vanaf Per m² DISTRIBUTIESECTOR van 10/2 tot 8/3/2010 De grootste specialist voor de woning ten echter nog stukken beter. We hopen dan ook dat we hier in 2010 samen met de retailers werk kunnen van maken. en. d le k te n a a g in n o om uw w Communicatie Stalen dakpanplaat Kleur terra of grafiet. 250 x 98 cm. Per m² 12, x 98 cm Per m² engageert zich voor onze bossen door PEFC-gelabelde producten aan te bieden :41:22 Snelbetonblok 29 x 19 x 14 cm Per stuk 0,69 Gekleurde gevelsteen Maty 19 x 19 x 8 cm. Rood, blauw, geel of wit. 5,99 PEFC-gecertificeerd: deze brochure komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen. 1,10 Siersteenstrips Euroc Kleur beige. Doos met 0,50 m². Per m² n. 1 = 40,3399 BEF TENDENZEN PEFC-gecertificeerd: deze brochure komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen. Dikte 15 cm, vanaf Per m2 Vanaf 199 5,50 Glaswol dikte 15 cm Voorzijde met aluminium en spijkerflens. Verkrijgbaar in verschillende breedtes, lengtes en diktes. Dikte 6 cm, vanaf Per m² Omvormbare ladder 3 x 9 treden Verstevigde basis. 2,39 99 Prijzen B.T.W. inbegrepen. 1 = 40,3399 BEF TENDENZEN PEFC/ /17 PEFC/ /17 19,80 NEW JOHN NISSEN MANNEQUINS Per blok Cellenblok Ytong Blok Ytong B 60 x H 20 op d 5, 7, 10, 15 cm. Ook verkrijgbaar in de hoogte 25 cm. Betonmolen Guy Noël Betomix B L M/Elec B W M/Elec B W Thermisch B180 3,5 PK "!! "!!! 2. Plaats de mortel tussen de rails. Rendement ± 8 m2/l Per liter 1,27 Vanaf Het PEFCTM-label waarborgt het duurzame beheer van de bossen 12,50 Thuis ininhuis Thuis huis Witte latexverf buiten Stabobloc 60% minder mortel. Licht en gemakkelijk hanteerbaar. Snelle plaatsing. Het uitvoegen is facultatief. Normen Benor en EG. Snelbetonblok 29 x 19 x 19 cm. Per stuk 0,95 5,99 BIJ AANKOOP VAN 10 PLATEN voor binnen en F P24-01.indd 5 10 L +5L GRATIS Per blok 19-10% TIP 1. Plaats rail*. *Apart verkocht. UITPROBEREN EN JE BENT VERKOCHT Siersteenstrips Euroc Kleur beige. Doos met 0,50 m². Omvormbare ladder 3 x 9 treden Verstevigde basis. Het engagement voor PEFC stopt uiteraard niet bij het verkopen van en het communiceren over producten. Een retailer kan ook zijn verantwoordelijkheden nemen in zijn eigen aankooppolistop KOOPJE tiek, door bijvoorbeeld de folders te drukken op PEFC-gelabeld papier. Brico Plan-it vatte alvast de koe bij de horens. 19,80 Verder hebben we ook affiches gecreëerd. Voor de Gamma Voorjaarsbeurs werd alvast een voorbeeld uitgewerkt. Met dit label zit u goed. Per m² Om de communicatie binnen de verkooppunten te verbeteren, werkten we een aantal communicatiemiddelen uit. De etiketten (zoals beschreven bij gecertificeerde bedrijven) zijn hier een voorbeeld van. 99 Verantw. uitgever: Patrick Bouderenghien, Plan-it NV - Zelliksesteenweg, Brussel - Aanbiedingen geldig tot uitputting voorraad in normale hoeveelheden. Drukfouten voorbehouden. Prijzen B.T.W. inbegrepen. 1 = 40,3399 BEF TENDENZEN PEFC/ /17 In België zien we bij de doe-hetzelfzaken en de warenhuizen meer en meer initiatieven om het gebruik van PEFC-gelabelde producten te promoten. Ze worden de PEFC-gelabelde producten duidelijk aangeduid in de catalogi en is er vaak een informatief luik op de website. In de winkelpunten kan de zichtbaarheid van de gelabelde produc- Luc Gordts PEFC-gecertificeerd: deze brochure komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen. 2,39 Uit een studie, uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie en gepubliceerd in april 2009, blijkt dat de Europeanen menen dat er bij duurzame consumptie een belangrijke taak weggelegd is voor de retailers. Meer dan 30% van de consumenten in de studie vindt dat de retailers de milieuvriendelijke producten best promoten door de klanten goed te informeren en door deze producten duidelijk aan te duiden in de winkelrekken. 25

26 AUDITINSTELLINGEN De audits voor het bekomen van een controleketencertificaat worden uitgevoerd door onafhankelijke en geaccrediteerde certificatie-instellingen. Volgende instellingen zijn in België gemachtigd de PEFCaudit uit te voeren. CTIB-TCHN Dhr. Alain Grosfils Hof ter Vleest dreef, Brussel Tel: alain.grosfils@ctib-tchn.be SGS Belgium NV Dhr. Tom Jacobs Haven 407, Polderdijkweg Antwerpen Tel : tom.jacobs@sgs.com Bureau Veritas Certification Belgium Dhr. Dirk Reynaert Paepsemlaan, Brussel Tel: dirk.reynaert@be.bureauveritas. com be Control Union Belgium Dhr. Wim Overlaet Abtsdreef 10B 2940 Stabroek Tel: woverlaet@controlunion.com Tuev Nord Cert GmbH Dhr. Winfried Hirtz Langemarkstrasse Essen - Duitsland Tel : Whirtz@tuev-nord.de Alko Agrar-und Lebensmittel Kontrollorganisation e.v Mevr. Annette Skipiol Wollgrasweg Stuttgart - Duitsland Tel : alko.stuttgart@t-online.de BM TRADA Certification Ltd Dhr. John Lovelock Chiltern House: Stocking Lane HP14 4ND High Wycombe Engeland Tel: jlovelock@bmtrada.com DIN CERTCO GmbH Dhr. Lukas Willhauck Alboinstrasse Berlijn - Duitsland Tel: lukas.willhauck@dincertco.de ORGANIGRAM Team Raad van Bestuur Voorzitter: Yves de le Court (Nature Terre et Forêts asbl) Ondervoorzitter: Bertrand de Lophem (Landelijk Vlaanderen vzw) Bestuurders Vanessa Biebel Algemeen Secretaris Mieke Vercruijsse Communicatieverantwoordelijke Véronique Chapelle Contactpersoon bedrijven + financieel verantwoordelijke Département Nature et Forêt (M. Herman) Union Ardennaise des Pépiniéristes asbl (D. Raymackers) Fedustria vzw (G. De Muelenaere) Cobelpa vzw (F. François) 26 Saniphoto - Fotolia.com FEDEMAR asbl (F. De Meersman) Asbl Wallonne du Royal Saint Hubert Club de Belgique (Y. Leloux) Ardenne et Gaume asbl (W. Delvingt) Pro Silva Wallonie (M. Letocart) UCL Unité Eaux et Forêts (C. Farcy)

27 Vitaliy Pakhnyushchyy - Fotolia.com 27

28 PEFC/ Voor duurzaam bosbeheer PEFC Belgium vzw Centrumgalerij blok 2 (6 de verdiep) 1000 Brussel T F info@pefc.be Met de steun van In samenwerking met drukkerij Feys, gedrukt op Lessebo Design Smooth White exclusief verdeeld door Igepa Belux. Foto s : Fotolia.com pwollinga SBL Javarman

HET PEFC-LABEL. als verantwoorde aankoop van hout en papier

HET PEFC-LABEL. als verantwoorde aankoop van hout en papier HET PEFC-LABEL als verantwoorde aankoop van hout en papier PEFC is een milieuvriendelijk label dat u vindt op hout en papier. Het toont aan dat het hout in het product zijn herkomst heeft in duurzaam beheerde

Nadere informatie

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC Belgium vzw Laatste update oktober 2015 1 www.pefc.be 2 Het belang van de bossen + boscertificatie Belang van het bos Forests, trees, farms and agroforestry

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2012 PEFC BELGIUM

JAARVERSLAG 2012 PEFC BELGIUM JAARVERSLAG 2012 PEFC BELGIUM PEFC/07-01-01 Voor duurzaam bosbeheer www.pefc.be GROOT PUBLIEK Informatiestand, animaties en wedstrijden op beurzen en evenementen: Printemps Grandeur Nature (i.s.m. Natagora

Nadere informatie

duurzame bosbouw en boscertificatie Wat u verkoopt, maakt het verschil

duurzame bosbouw en boscertificatie Wat u verkoopt, maakt het verschil duurzame bosbouw en boscertificatie Wat u verkoopt, maakt het verschil De uitdaging van hout Steeds meer consumenten willen een bewijs zien van milieuvriendelijke bedrijfspraktijken. Inkopers van overheidsdiensten

Nadere informatie

Gebruiksregels van het PEFC-merk - vereisten. Nederlandse vertaling van de originele versie PEFC ST 2001:2008 van de PEFC Council

Gebruiksregels van het PEFC-merk - vereisten. Nederlandse vertaling van de originele versie PEFC ST 2001:2008 van de PEFC Council BELGISCH REFERENTIESYSTEEM INZAKE BOSCERTIFICATIE BFCS VII Gebruiksregels van het PEFC-merk - vereisten Nederlandse vertaling van de originele versie PEFC ST 2001:2008 van de PEFC Council PEFC Belgium

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN HOUTBOUW IN BRUSSEL HERFST 2017 Hout, een duurzaam materiaal Hugues FRERE 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Het specifieke karakter van hout als natuurlijk structuurmateriaal

Nadere informatie

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd

Nadere informatie

RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen

RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen RAPPORT ENQUETE Verantwoord hout en papiergebruik bij Vlaamse lokale besturen Over de enquête Deze enquête werd verstuurd naar de milieudiensten van alle Vlaamse Steden en Gemeenten, alsook naar de duurzaamheidsambtenaren

Nadere informatie

De FSC convenant. Ondersteuning bij een verantwoord aankoopbeleid van hout- en papierproducten

De FSC convenant. Ondersteuning bij een verantwoord aankoopbeleid van hout- en papierproducten De FSC convenant Ondersteuning bij een verantwoord aankoopbeleid van hout- en papierproducten FSC convenant.indd 1 18/02/2009 9:36:02 Waarom een FSC convenant? Jaarlijks verdwijnt meer dan 13 miljoen hectare

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Kennis en gebruik van het FSC label bij Belgische gemeenten

Kennis en gebruik van het FSC label bij Belgische gemeenten Forest Stewardship Council FSC Belgium Kennis en gebruik van het FSC label bij Belgische gemeenten Rapport Enquête Rapport Enquête: Kennis en gebruik van het FSC label bij Belgische gemeenten Inleiding

Nadere informatie

Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden.

Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden. Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden. Hout kom je overal tegen... 2 Nog wel ja. De vloer. Een pak kopieerpapier. Een verhuisdoos. Een deur. Een tuinstoel. Openhaardhout. Overal komen we hout

Nadere informatie

duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/

duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/ duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/30-01-01 De uitdaging voor hout en papier Consumenten willen steeds vaker bewijs zien van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Op

Nadere informatie

Ongeveer 17 jaar geleden startte een eerste pilootproject van de. bosgroepen in de Kempense Heuvelrug in de provincie Antwerpen,

Ongeveer 17 jaar geleden startte een eerste pilootproject van de. bosgroepen in de Kempense Heuvelrug in de provincie Antwerpen, Zaterdag 17 september 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Toespraak Bosgroepen Oost-Vlaanderen - Wachtebeke Dames en heren, Beste gedeputeerde(n), Beste

Nadere informatie

Bewust met hout. Overstappen naar verantwoord hout

Bewust met hout. Overstappen naar verantwoord hout Bewust met hout Overstappen naar verantwoord hout Hout is een belangrijk bouwmateriaal. Bovendien komt het uit een onuitputtelijke bron: onze bossen. Maar als we op lange termijn verzekerd willen blijven

Nadere informatie

Aalst VIDEO:

Aalst VIDEO: Aalst VIDEO: http://www.sablo.eu/project/aalst Uitvoeringsdossier Technische beschrijving van de materialen De gebruikte materialen Hout staat beschreven op de 2 volgende paginas. Onze touwen

Nadere informatie

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren.

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. Met slechts 1% van de totale CO 2 -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. CO 2 1% In Europa wordt 2 ton papier per seconde gerecycleerd. Meer dan 70% van alle

Nadere informatie

FSC-onderzoek 2008: Opzet en resultaten Inhoudstafel

FSC-onderzoek 2008: Opzet en resultaten Inhoudstafel FSC-onderzoek 2008: Opzet en resultaten Inhoudstafel Inleiding... 2 Onderzoek... 4 Opzet... 4 Onderzochte ketens en aantal winkels per keten... 4 Productcategorieën... 4 Keuze van de productcategorieën...

Nadere informatie

dienstencheques sector (PC 322.01)

dienstencheques sector (PC 322.01) 1 dienstencheques sector (PC 322.01) ONTHAAL IN MIJN ONDERNEMING www.accg.be 2 inhoud 3 Edito 4 Een woordje uitleg bij de CAO onthaal 7 CAO www.accg.be 3 dienstencheques sector ONTHAAL IN MIJN ONDERNEMING

Nadere informatie

Valeriaan PERSDOSSIER. Brussel. 20, 21 & 22/4/2012 Tour & Taxis ORGANISATIE. valeriaan-brussel.be

Valeriaan PERSDOSSIER. Brussel. 20, 21 & 22/4/2012 Tour & Taxis ORGANISATIE. valeriaan-brussel.be Valeriaan Brussel 20, 21 & 22/4/2012 Tour & Taxis PERSDOSSIER ORGANISATIE valeriaan-brussel.be Bio, daar ga je voor! Nature & Progrès en Velt nodigen je graag uit voor de tweede editie van de beurs Valeriaan

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

Dit notitieboekje is gedrukt op PEFC gecertificeerd papier.

Dit notitieboekje is gedrukt op PEFC gecertificeerd papier. Dit notitieboekje is gedrukt op PEFC gecertificeerd papier. NAAM ADRES WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om

Nadere informatie

Kijken bij Collega s Excursie

Kijken bij Collega s Excursie Kijken bij Collega s Excursie 20 april 2010 Nut en noodzaak van CoC-certificering Annemieke Winterink, Probos Opbouw presentatie 1. Probos 2. Hout 3. Certificering (FM & CoC) 4. Duurzaam inkoopbeleid 5.

Nadere informatie

JAARVERSLAG PEFC BELGIUM

JAARVERSLAG PEFC BELGIUM JAARVERSLAG PEFC BELGIUM 2010 PEFC/07-01-01 Voor duurzaam bosbeheer www.pefc.be INHOUD Doordat PEFC rekening houdt met bijkomende maatschappelijke criteria, een sterke erkenning van de rechten van inheemse

Nadere informatie

FSC-gecertificeerde producten van SCA

FSC-gecertificeerde producten van SCA FSC-gecertificeerde producten van SCA Wat is FSC? Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke internationale organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. FSC weegt de verschillende belangen

Nadere informatie

Gelet op de Ministeriële Conferenties voor de Bescherming van Bossen in Europa (MCPFE);

Gelet op de Ministeriële Conferenties voor de Bescherming van Bossen in Europa (MCPFE); FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU [C 2011/24064] Sectoraal akkoord van 1 maart 2011 ter verhoging van het aandeel houtproducten uit duurzaam beheerde

Nadere informatie

In dit boekje komt u alles te weten over

In dit boekje komt u alles te weten over hout 100 0/ 0 duurzaam In dit boekje komt u alles te weten over 4 Voordelen van hout Duurzaam bosbeheer Redenen om duurzaam geproduceerd hout te kopen Het kopen en verkopen van miljard hectare van de

Nadere informatie

TWINSON BEST OF BOTH WORLDS

TWINSON BEST OF BOTH WORLDS Buitenmuurbekleding 2 / 3 TWINSON BEST OF BOTH WORLDS Welkom in de wereld van Twinson, een wereld waar natuur en technologie hand in hand gaan. Twinson is vervaardigd van hout en pvc. Door de voordelen

Nadere informatie

BIJLAGE DERDE EDITIE ECONOMISCH GEWICHT VAN DE IZW S IN BELGIE

BIJLAGE DERDE EDITIE ECONOMISCH GEWICHT VAN DE IZW S IN BELGIE BIJLAGE DERDE EDITIE ECONOMISCH GEWICHT VAN DE IZW S IN BELGIE Bijdrage tot de welvaart België telt tienduizenden vzw s, stichtingen, sociale economiebedrijven en feitelijke verenigingen. 18.847 daarvan

Nadere informatie

MVO. Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl

MVO. Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl Een bedrijf waar Mensen gezamenlijk werken aan een kwalitatief en milieuvriendelijk product, rekening houdend

Nadere informatie

-42% deals -42 % 103,- W16 - van woensdag 20 t/m maandag 25 april 2016 - www.gamma.be. Bank Artesa. Hangmat met staander.

-42% deals -42 % 103,- W16 - van woensdag 20 t/m maandag 25 april 2016 - www.gamma.be. Bank Artesa. Hangmat met staander. -42% deals Met uitschuifbare zijtafels Bank Artesa Hardhout acacia Teak look Afm. (lxbxh): 150/200x63x88 cm Art. 461522 /179,- 103,- /79,- 45,- Hangmat met staander Frame in zwart staal Met katoenen doek

Nadere informatie

Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland,

Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, 1988-2011 Indicator 6 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

FSC-boscertificering in Vlaanderen: stand van zaken eind 2017

FSC-boscertificering in Vlaanderen: stand van zaken eind 2017 FSC-boscertificering in Vlaanderen: stand van zaken eind 2017 Danny Maddelein Interne auditeur FSC-groepscertificaat De Elsakker (Meerle) 1 Situering Onder de vorm van een beknopte update wordt jaarlijks

Nadere informatie

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam ontwerpen Gebouwen kunnen profiteren van de bijzondere eigenschappen, structuur en het ecologische voordeel

Nadere informatie

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN.

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. HOUT KOM JE OVERAL TEGEN... NOG WEL JA. De vloer. Een pak kopieerpapier. Een verhuisdoos. Een deur. Een tuinstoel. Openhaardhout. Overal komen we hout tegen. Hout

Nadere informatie

Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in. Met de financiële steun van de Europese Commissie

Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in. Met de financiële steun van de Europese Commissie Europese Week van de Afvalvermindering Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in Met de financiële steun van de Europese Commissie Wat is de Europese Week van de Afvalvermindering? De Europese

Nadere informatie

FSC-gecertificeerde producten van SCA

FSC-gecertificeerde producten van SCA FSC-gecertificeerde producten van SCA PE FC /05-33-132 Promoting Sustainable Forest Management www.pefc.org WAT BETEKENT HET VOOR MIJ? Certificering biedt een geloofwaardig verband tussen verantwoord bosbeheer

Nadere informatie

Wat is marketing. Hoe wordt marketing gebruikt in de praktijk. Product. Prijs

Wat is marketing. Hoe wordt marketing gebruikt in de praktijk. Product. Prijs Wat is marketing Marketing is het proces die je moet doorgaan om de behoeften van uw klanten te bevredigen. Eerst werd marketing gezien als het geheel van activiteiten die de ruil van producten of diensten

Nadere informatie

GESCHIEDENIS 1898: 1959: 1989: 1995: 1999: 2007: 2009: 2010:

GESCHIEDENIS 1898: 1959: 1989: 1995: 1999: 2007: 2009: 2010: Kijk! dit doen wij. IDENTITY-KIT GESCHIEDENIS 1898: Start Drukkerij Wils - Wiels 1959: Oprichting vennootschap Drukkerij Ignace Wils pvba 1989: omvorming vennootschap naar Drukkerij Ignace Wils nv 1995:

Nadere informatie

VANDAAG IN VLAANDEREN INDUSTRIEËN CREATIEVE MAPPING EN BEDRIJFSECONOMISCHE ANALYSE

VANDAAG IN VLAANDEREN INDUSTRIEËN CREATIEVE MAPPING EN BEDRIJFSECONOMISCHE ANALYSE CREATIEVE INDUSTRIEËN IN VLAANDEREN VANDAAG MAPPING EN BEDRIJFSECONOMISCHE ANALYSE WAT? WAA 2 WAT ZIJN CREATIEVE INDUSTRIEËN? Het geheel van sectoren en activiteiten die een beroep doen op de input van

Nadere informatie

Help, hout met een FSC label?! Bouwsymposium: Greenwood Maarten Debecker

Help, hout met een FSC label?! Bouwsymposium: Greenwood Maarten Debecker Help, hout met een FSC label?! Bouwsymposium: Greenwood Maarten Debecker BRUTO 1990 2000 16 milj hectare/jaar 2000 2010 13 milj hectare/jaar NETTO 1990 2000 8.3 milj hectare/jaar 2000 2010 5.2 milj hectare/jaar

Nadere informatie

Wijnimport Nederland naar regio

Wijnimport Nederland naar regio DO RESEARCH Wijnimport Nederland naar regio Sterke opmars wijn uit Chili Jeroen den Ouden 1-10-2011 Inleiding en inhoudsopgave Pagina I De invoer van wijn in Nederland 1 II De invoer van wijn naar herkomst

Nadere informatie

Persdossier. belgopocket 2009

Persdossier. belgopocket 2009 Persdossier belgopocket 2009 Lancering Belgopocket 2009 * Bondige antwoorden op vele vragen Dit dossier informeert u over de doelstellingen van Belgopocket het boekje en de site Belgopocket de samenwerking

Nadere informatie

Mijn gemeente/stad en FSC

Mijn gemeente/stad en FSC Mijn gemeente/stad en FSC Individuele begeleiding Versie Mei 2012 FSC, A.C. All rights reserved FSC-SECR-0045 Intro: FSC, het hoe en waarom Forest Stewardship Council FSC, A.C. All rights reserved FSC-SECR-0045

Nadere informatie

Over promo-code.be. Snelst groeiende Belgische kortingssite. Selinde Winter Account Manager Belgium

Over promo-code.be. Snelst groeiende Belgische kortingssite. Selinde Winter Account Manager Belgium Over promo-code.be Promo-code.be zag het levenslicht in 2011 tijdens onze gemeenschappelijke projecten in de Silicon Valley van Europa namelijk Gent. We specialiseren ons in kortingen en promoties. Gemiddeld

Nadere informatie

Projectvoorstel Het vergroten van de bekendheid van COPD bij de Belgische bevolking.

Projectvoorstel Het vergroten van de bekendheid van COPD bij de Belgische bevolking. Projectvoorstel Het vergroten van de bekendheid van COPD bij de Belgische bevolking. Ingediend tot het behalen van de CHIESI maatschappelijke prijs voor Pneumologie Organisatie COPD vzw Eendrachtstraat

Nadere informatie

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek?

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Katrin Goyvaerts Agentschap voor Natuur en Bos Infosessie duurzaam beheerd hout, Gent 21/06/2012

Nadere informatie

Elke dag Fietsen, elke dag Winnen

Elke dag Fietsen, elke dag Winnen Elke dag Fietsen, elke dag Winnen Eindrapport Met Belgerinkel naar de Winkel 26 april - 31 mei 2014 1 Inhoudstafel Met Belgerinkel naar de Winkel 2014 - een jaar van vernieuwing Aantal deelnemers Profiel

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT HANDELINGEN COMMISSIEVERGADERING COMMISSIE VOOR ONDERWIJS, VORMING EN WETENSCHAPSBELEID

VLAAMS PARLEMENT HANDELINGEN COMMISSIEVERGADERING COMMISSIE VOOR ONDERWIJS, VORMING EN WETENSCHAPSBELEID C158 OND20 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2000-2001 19 april 2001 HANDELINGEN COMMISSIEVERGADERING COMMISSIE VOOR ONDERWIJS, VORMING EN WETENSCHAPSBELEID Vraag om uitleg van de heer Dirk De Cock tot mevrouw

Nadere informatie

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2012

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2012 BEVRAGING POLITIEKE PARTIJEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2012 Over enkele maanden hebben de burgers van Boom opnieuw het voorrecht om hun vertegenwoordigers in de gemeenteraad te kiezen. De Noord-Zuidraad

Nadere informatie

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be - Ik schreef al meer dan 100 commerciële bedrijfswebsites voor ondernemingen

Nadere informatie

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecologisch aankopen Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Inleiding Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen Inleiding Keuze leveranciers: Leveranciers met

Nadere informatie

Communicatiemiddelen. Voor bedrijven en organisaties. www.komon.nl www.twitter.com/_komon

Communicatiemiddelen. Voor bedrijven en organisaties. www.komon.nl www.twitter.com/_komon Communicatiemiddelen Voor bedrijven en organisaties www.komon.nl www.twitter.com/_komon Communicatiemiddelen Ieder communicatiemiddel heeft een eigen effect. Het is belangrijk te bepalen welke communicatiemiddelen

Nadere informatie

Overstelp uw klanten met smaak. Dankzij een heerlijke boodschap in chocolade Uniek, origineel, snel en geraffineerd.

Overstelp uw klanten met smaak. Dankzij een heerlijke boodschap in chocolade Uniek, origineel, snel en geraffineerd. Overstelp uw klanten met smaak Dankzij een heerlijke boodschap in chocolade Uniek, origineel, snel en geraffineerd. www.chocol-at.be ZACHTHEID VOOR UW ZAKEN Verlies geen tijd meer om voor uw klanten en

Nadere informatie

Student Positive Awards Document voor partnerschap

Student Positive Awards Document voor partnerschap Student Positive Awards Document voor partnerschap Een innovatief project, Een manier om te veranderen, Een uitreiking die jaarlijks 40.000 studenten bereikt Een initiatief van Meneer, Mevrouw Hieronder

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES RvV 486 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES over een ontwerp van koninklijk besluit tot invoering van elektronische ecocheques en tot vaststelling van de erkenningsvoorwaarden en erkenningsprocedure voor uitgevers

Nadere informatie

EEN TERUGBLIK OP WEEKEND VAN DE KLANT 2018

EEN TERUGBLIK OP WEEKEND VAN DE KLANT 2018 EEN TERUGBLIK OP WEEKEND VAN DE KLANT 2018 2 Het concept Weekend van de Klant is sinds 2017 een organisatie van UNIZO, Comeos en UCM en bracht Dag van de Klant en Sunday shopday samen tot een feestelijk

Nadere informatie

Open Bedrijvendag. Eerste zondag van oktober.

Open Bedrijvendag. Eerste zondag van oktober. Open Bedrijvendag Eerste zondag van oktober www.openbedrijvendagbrussel.be Open Bedrijvendag Wie zijn we? Open Bedrijvendag is het grootste eendagsevenement van België. Ieder jaar weer zetten de meest

Nadere informatie

toekomstopwielen.be toekomstopwielen.be

toekomstopwielen.be toekomstopwielen.be V.U. Luc De Moor, J. Bordetlaan 164-1140 BRUSSEL toekomstopwielen.be J. Bordetlaan 164-1140 BRUSSEL tel 02 778 63 30 fax 02 779 11 32 info@toekomstopwielen.be www.toekomstopwielen.be Inleiding toekomstopwielen.be,

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

ift Rosenheim Onze producten zijn getest door ift Rosenheim. Wij hebben de testcertificaten van ift Rosenheim beschikbaar op onze website.

ift Rosenheim Onze producten zijn getest door ift Rosenheim. Wij hebben de testcertificaten van ift Rosenheim beschikbaar op onze website. CE markering Bijna alle bouwproducten moeten binnen enkele jaren zijn voorzien van een CE markering. Fabrikanten, producenten en importeurs moeten hiervoor al hun bouwmaterialen en bouwproducten (laten)

Nadere informatie

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. PEFC Keurmerk Telefoon:

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. PEFC Keurmerk Telefoon: KAM Consultants PEFC Keurmerk 1 Brochurewijzer 1. Welkom bij KAM Consultants 2. Werkwijze 3. PEFC keurmerk 4. PEFC certificatiebegeleiding 5. QuickScan 6. Coaching 7. Intensieve begeleiding 8. Onderhoud

Nadere informatie

Perscommuniqué van 16/11/2015

Perscommuniqué van 16/11/2015 Perscommuniqué van 16/11/2015 Strijd tegen energiearmoede: Het Sociaal Verwarmingsfonds bestaat 10 jaar Blijkens een enquête bij de ocmw s functioneert het Verwarmingsfonds optimaal Op 17 september 2015

Nadere informatie

U weet nu wat u moet doen bij een Seveso-ongeval!

U weet nu wat u moet doen bij een Seveso-ongeval! U weet nu wat u moet doen bij een Seveso-ongeval! Opvolging van de Seveso Informatiecampagne 2012 8 november 7 december 2012 FOD Binnenlandse Zaken AD Crisiscentrum Op 8 november 2012 startte de AD Crisiscentrum

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING NIEUWE VISIE OP ZONREGELING Zon en daglicht regeling als deel van de energieprestaties in gebouwen Peter Winters President of the European Solar Shading Organization Director Shading & Building Dickson

Nadere informatie

Nieuwsbrief P8. Inhoud. Eén zwaluw maakt nog geen zomer. Nummer 5, mei - juni 2013. Ondernemend Paprika

Nieuwsbrief P8. Inhoud. Eén zwaluw maakt nog geen zomer. Nummer 5, mei - juni 2013. Ondernemend Paprika Inhoud Ook deze keer hebben we weer een nieuwsbrief boordevol met nieuws. Zo kijken we terug op de paprikabijlage die vorige week bij het NRC verscheen. Daar hebben we veel leuke reacties op gehad! Verder

Nadere informatie

40 jaar Vlaams parlement

40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden

Nadere informatie

1. Samenvatting. 2. De Belgische energiemarkt. 2.1 Liberalisering van de energiemarkt

1. Samenvatting. 2. De Belgische energiemarkt. 2.1 Liberalisering van de energiemarkt PERSDOSSIER Inhoud 1. Samenvatting... 2 2. De Belgische energiemarkt... 2 3. Hoe maakt Poweo het verschil?... 3 4. Poweo: meest competitieve elektriciteitsaanbod in Wallonië volgens Test-Aankoop... 4 5.

Nadere informatie

HAVEN VAN ANTWERPEN Ruimte voor evenwicht

HAVEN VAN ANTWERPEN Ruimte voor evenwicht HAVEN VAN ANTWERPEN Ruimte voor evenwicht NIEUW HANDIGE DUURZAAMHEIDSTIPS www.duurzamehavenvanantwerpen.be Evenwicht tussen mens (people), milieu (planet) en welvaart (prosperity) H et tweede duurzaamheidsverslag,

Nadere informatie

notarisbarometer Belgisch vastgoed blijft betrouwbaar Vastgoedactiviteit in België 106,4 106,8 102,8 102,6 94,9

notarisbarometer Belgisch vastgoed blijft betrouwbaar Vastgoedactiviteit in België  106,4 106,8 102,8 102,6 94,9 notarisbarometer Vastgoed, vennootschappen, familie www.notaris.be A B C D E n 13 April - juni Trimester 2 - Vastgoedactiviteit in België Prijsevolutie Registratierechten Vennootschappen De familie A Vastgoedactiviteit

Nadere informatie

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013 Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Juli - September 2013 n 18 T/3 www.notaris.be VASTGOEDACTIVITEIT IN BELGIË 87,7 101,6 100 99,8 101 102,1 102,6 106,4 106,8 101,7 99,2 99,2 102,8 94,1

Nadere informatie

Country factsheet - April 2016. België

Country factsheet - April 2016. België Country factsheet - April 2016 België Inhoud Inleiding 3 Wat kopen de Belgische klanten online? 4 Populaire betaalmethodes 4 Populaire leveringsmethodes 5 Populaire online platformen 5 Over de grenzen

Nadere informatie

Offerte ivm de Politieke Doorlichting

Offerte ivm de Politieke Doorlichting Brussel, 27 november 2014. Offerte ivm de Politieke Doorlichting Vertrekkende vanuit een politieke stelling, stelt Wijburgers een inventaris op van alle politieke actoren die een standpunt (voor of tegen)

Nadere informatie

1 Marketingplan. 1.1 Product. Assortiment

1 Marketingplan. 1.1 Product. Assortiment 1 Marketingplan 1.1 Product Assortiment TTA Truckland is altijd bezig om de klant tevreden te stellen. Ze stellen de klanten tevreden met de kwaliteit die ze altijd leveren. Ook staat TTA Truckland bekend

Nadere informatie

Buitenvloerbekleding

Buitenvloerbekleding Buitenvloerbekleding 2 / 3 TWINSON BEST OF BOTH WORLDS Welkom in de wereld van Twinson, een wereld waar natuur en technologie hand in hand gaan. Twinson is vervaardigd uit hout en pvc. Door de voordelen

Nadere informatie

Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008. Jan Oldenburger Nico Leek Lut Draye (De&D Consult)

Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008. Jan Oldenburger Nico Leek Lut Draye (De&D Consult) Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008 Jan Oldenburger Nico Leek Lut Draye (De&D Consult) Wageningen, 30 juni 2009 Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008 Jan Oldenburger Nico Leek

Nadere informatie

Handicap: een zaak van mensenrechten

Handicap: een zaak van mensenrechten Koningsstraat 136, 1000 Brussel 2 de cartoonwedstrijd Handicap: een zaak van mensenrechten Wedstrijdreglement De cartoonwedstrijd is een initiatief van Gelijke Rechten voor Iedereen met een handicap (GRIP

Nadere informatie

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente VVSG internationaal Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Arctic Circle Line Date International Tropic of Cancer Equator International

Nadere informatie

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014)

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014) Dat onze samenleving steeds diverser wordt is een open deur intrappen. Opeenvolgende migratiestromen brachten mensen uit alle hoeken van de wereld naar Brussel: werknemers uit Italië, Spanje, Marokko,

Nadere informatie

PERSBERICHT 25 januari 2012. Definitieve resultaten eindejaarscontroles

PERSBERICHT 25 januari 2012. Definitieve resultaten eindejaarscontroles PERSBERICHT 25 januari 2012 Definitieve resultaten eindejaarscontroles Na zes weken sensibilisering en alcoholcontroles op de weg, maakt het Observatorium voor de Verkeersveiligheid van het BIVV de eindbalans

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË EERSTE RESULTATEN

MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË EERSTE RESULTATEN MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË EERSTE RESULTATEN Frederik Heylen Jan Beyers Te gebruiken referentie: HEYLEN F. & BEYERS J. (2016). MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË: EERSTE RESULTATEN. UNIVERSITEIT

Nadere informatie

EU ECOLABEL JAARVERSLAG 2018

EU ECOLABEL JAARVERSLAG 2018 EU ECOLABEL JAARVERSLAG 2018 DAGELIJKSE WERKING VAN HET BELGISCH COMITÉ VOOR DE TOEKENNEN VAN HET EUROPESE MILIEUKEURMERK OVERZICHT COMMUNICATIEACTIES 2018 Campagne i.s.m. retail In 2018 werden voorbereidingen

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes

Nadere informatie

Balans van het Voorzitterschap van het Forum onder Philippe LUYTEN

Balans van het Voorzitterschap van het Forum onder Philippe LUYTEN Balans van het Voorzitterschap van het Forum onder Philippe LUYTEN 2011-2013 Op 30 september 2011 werd Philippe Luyten in naam van Wallonie picarde verkozen tot Voorzitter van het Forum voor een periode

Nadere informatie

Inleiding. Patrick Bontinck CEO. Alain Hutchinson Voorzitter van de vzw visit.brussels

Inleiding. Patrick Bontinck CEO. Alain Hutchinson Voorzitter van de vzw visit.brussels Activiteitenverslag Inleiding 2014 werd in het kader van de regionalisering van het toerisme als een scharnierjaar aangekondigd. Het is ook een jaar van consolidatie geweest voor het toerisme in Brussel.

Nadere informatie

De Belgische Energie- en Milieuprijs 2010 viert dit jaar zijn vijfde verjaardag, maar vooral ook 1000 ingediende kandidaatsdossiers!

De Belgische Energie- en Milieuprijs 2010 viert dit jaar zijn vijfde verjaardag, maar vooral ook 1000 ingediende kandidaatsdossiers! De Belgische Energie- en Milieuprijs 2010 viert dit jaar zijn vijfde verjaardag, maar vooral ook 1000 ingediende kandidaatsdossiers! In aanwezigheid van meer dan 200 genodigden uit alle geledingen van

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2014. Deze plenaire vergaderingen vonden plaats op 14 maart, 6 juni, 19 september en 12 december.

JAARVERSLAG 2014. Deze plenaire vergaderingen vonden plaats op 14 maart, 6 juni, 19 september en 12 december. JAARVERSLAG 2014 1. Plenaire vergaderingen In 2014 kwam de Psychologencommissie vier maal bijeen in een plenaire zitting, met respect voor de per KB bepaalde vereisten in termen van taalgroep- en sectorvertegenwoordiging

Nadere informatie

Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees'

Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees' Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees' Als officiële ambassadeur van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties ('SDG Voice' van de Sustainable Development Goals) zal

Nadere informatie

ACTIEPUNTEN BATIBOUW 2019

ACTIEPUNTEN BATIBOUW 2019 BATIBOUW 2019 INTERNATIONALE BEURS VAN DE BOUW, RENOVATIE EN BINNENHUISINRICHTING 21/02-03/03/2019 BRUSSELS EXPO WWW.BATIBOUW.COM ACTIEPUNTEN BATIBOUW 2019 Beste exposanten, In april en mei hebben we voor

Nadere informatie

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite te doen

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

nr. 349 van EMMILY TALPE datum: 13 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VDAB - Taalcursussen

nr. 349 van EMMILY TALPE datum: 13 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VDAB - Taalcursussen SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 349 van EMMILY TALPE datum: 13 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT VDAB - Taalcursussen Voor bijna een kwart van de vacatures

Nadere informatie

de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht?

de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht? DESIG N de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht? EEN GOED ETIKET MAAKT HET HELE VERSCHIL! DE VERPAKKING : DE IDENTITEITSKAART VAN UW PRODUCT Een goede

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

Jaarverslag 2013. F000202 - FSC Belgium

Jaarverslag 2013. F000202 - FSC Belgium Jaarverslag 2013 FSC F000202 - FSC Belgium Inhoudstafel Voorwoord Voorzitter van de Raad van Bestuur van FSC Belgium 3 Voorwoord 4-5 Hoogtepunten 6-7 Bossen 8 Bedrijven 9 Raad van bestuur 10 Financieel

Nadere informatie

Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Voorstelling project De Boom In

Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Voorstelling project De Boom In Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Voorstelling project De Boom In Basisschool t Lessenaartje in Essene Geachte mevrouw Buelens (Tetra

Nadere informatie

Gelet op hoofdstuk IV van de Grondwet;

Gelet op hoofdstuk IV van de Grondwet; 1/5 SAMENWERKINGSAKKOORD TUSSEN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP, HET VLAAMSE GEWEST EN DE DUITSTALIGE GEMEENSCHAP BETREFFENDE DE BEVORDERING VAN DE ALGEMENE SAMENWERKING Gelet op hoofdstuk IV van de Grondwet; Gelet

Nadere informatie

Evenwichtig beleggen? Ontdek de juiste balans tussen rendement en risico, zonder dat u ervan wakker hoeft te liggen.

Evenwichtig beleggen? Ontdek de juiste balans tussen rendement en risico, zonder dat u ervan wakker hoeft te liggen. Evenwichtig beleggen? Ontdek de juiste balans tussen rendement en risico, zonder dat u ervan wakker hoeft te liggen. Bent u als belegger op zoek naar rendement én bescherming, zonder de zorgen van het

Nadere informatie