Informatie raadpleging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie
|
|
- Frank Jacobs
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Informatie raadpleging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie April 2015 Dit onderzoek werd gefinancierd door de Europese Commissie. Conventienummer: VS/2013/0498
2 Opgesteld door: Dominique Caboret Tomasz Januszkiewicz Ana Martinez Alain Mestre Marcel Spatari David Tarren Eckart Voss Correctie: Alice Boussicaut, Jacquemine de Loizellerie Vertalingen: Syntrad
3 Introductie
4 2 Introductie
5 We hebben het genoegen u het rapport over de voorlichting en raadpleging van de personeelsvertegenwoordigers over de resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie te presenteren, dat in de loop van 2014 en 2015 werd opgesteld in samenwerking met IndustriAll Europe en de vakbondsorganisaties. We willen alle belanghebbende partijen die aan deze onderzoeksacties hebben deelgenomen hartelijk bedanken. De eerste fase betrof de voorlichting en raadpleging van de personeelsvertegenwoordigers m.b.t. de investeringen, middels een vragenlijst. Hierop volgde een tweede fase met een vervolgonderzoek. We zullen de belangrijkste stappen hiervan uiteenzetten. 1. Vragenlijst m.b.t. de investeringen: belangrijkste ondervindingen van de eerste fase van het project Om dit onderwerp met IndustriAll Europe te behandelen, hebben we een vragenlijst opgesteld en begin april 2014 aan de vertegenwoordigers van de medewerkers in de Europese staalindustrie gestuurd. 29 exemplaren werden ingevuld, waarvan een deel met telefonische hulp van een deskundige, die waar nodig het type antwoord dat verwacht werd preciseerde en uitlegde. We hebben antwoorden uit 11 landen ontvangen, waarvan 4 landen die recentelijk tot de Europese Unie zijn toegetreden. Uit deze antwoorden komt hoofdzakelijk het volgende naar voren: er zijn grote verschillen wat betreft de toegang tot informatie over de investeringen, die in meer dan de helft van de gevallen pas verkregen wordt nadat het besluit is genomen. er is een zeer duidelijk verschil tussen informatie van economische aard, die overal moeilijk te verkrijgen of zelfs geheel buiten bereik is, en informatie van sociale aard, die eenvoudiger beschikbaar wordt gesteld; bepaalde investeringen zijn het onderwerp van eisen van de personeelsvertegenwoordiging; vaak weigeren directies van bedrijven om de mening van de personeelsvertegenwoordiging als relevant te beschouwen wanneer het om investeringskwesties gaat, maar in sommige landen accepteren ze over bepaalde aspecten te onderhandelen. Naast de belangstelling die het project heeft gewekt, konden dankzij de nadruk op het informatieproces de mogelijkheden worden geëvalueerd voor een diepgaander vervolgonderzoek tijdens de tweede fase van de onderzoeksactie. Introductie 3
6 Overzicht van de uitgevoerde bezoeken Land Groep Eenheid Type Datum Verenigd Koninkrijk Tata Steel Port Talbot hoogoven 10 en 11/11/2014 Spanje ArcelorMittal Bilbao EAF Carbone 20/11/2014 Spanje Acerinox Roldan EAF Inox 08/01/2015 Spanje ArcelorMittal Gijon hoogoven 17 en 18/03/2015 Frankrijk Aperam Imphy EAF Inox 11 en 12/02/2015 Frankrijk ArcelorMittal Fos sur Mer hoogoven 11, 12 en 31/03/2015 Duitsland ArcelorMittal Eisenhuttenstadt hoogoven 08/01/2015 Duitsland BGH Edelstahl Siegen EAF Carbone 09/01/2015 Duitsland GMH Group Georgsmarienhutte EAF Carbone 29/01/2015 Roemenië ArcelorMittal Galati hoogoven 11 en 12/11/2014 Roemenië Tenaris Calarasi EAF Carbone 23/01/2015 Slowakije US Steel Kosice hoogoven 23 en 24/01/2015 België ArcelorMittal Gent hoogoven 16/02/2015 Tsjechische Rep. ArcelorMittal Ostrava hoogoven 4 en 5/03/2015 Polen ArcelorMittal Dabrowa Gornicza hoogoven december 2014 Oostenrijk Voest Alpine Linz hoogoven 26 en 27/03/2015 Italië ThyssenKrupp Terni EAF Inox 23/02/ Introductie
7 2. Het vervolgonderzoek De onderzoeksperimeter omvatte drie typen installaties: geïntegreerde staalproductie, met hoogoven en convertor; elektrische staalindustrie voor productie van koolstofstaal; elektrische staalindustrie voor productie van roestvrij staal; Het merendeel van de antwoorden betreft desalniettemin de eerste categorie: 10 industriële vestigingen op een totaal van 17 vestigingen. Verschillende elementen kunnen dit verklaren: de milieu impact van de primaire staalproductie is duidelijk groter dan die van de secundaire staalproductie op basis van schroot. Bovendien is deze categorie nog duidelijk in de meerderheid in Europa, zowel qua hoeveelheid geproduceerd staal als qua werkgelegenheid; hetzelfde gaat op voor de CO2 uitstoot. 1 ton staal geproduceerd via gietproces zorgt voor 2 ton CO2 uitstoot, terwijl 1 ton staal geproduceerd via elektrisch proces voor minder dan 400 kg Co2 uitstoot zorgt; de impact op de lokale bevolking is veel groter voor de primaire staalproductie; en tot slot vormt de energiekwestie de spil van investeringsprogramma's voor de geïntegreerde installaties De uitgevoerde bezoeken In totaal hebben we antwoorden gekregen voor 17 industriële vestigingen, verspreid over 11 landen (zie de tabel hiernaast) Gevoerde gesprekken bezoeken per type industriële vestiging EAF Stainless Geïntegreerde installaties EAF Carbon Introductie 5
8 Aantal gevoerde gesprekken Vakbonden Directies Lokale overheden Er is gesproken met drie typen gesprekspartners: vakbondsorganisaties werknemersvertegenwoordigers ter plaatse, de directies van de industriële vestigingen en de lokale overheden. De vakbondsorganisaties zijn allemaal op ons verzoek om een gesprek ingegaan. Met uitzondering van Taranto, die sinds meerdere jaren een grote milieucrisis doormaakt, met sinds twee jaar verregaande industriële en sociale gevolgen. De directies van de vestigingen gingen in 13 van de 17 gevallen akkoord met deelname aan de gesprekken. De weigeringen betroffen hoofdzakelijk directies van vestigingen binnen de secundaire staalproductie. En tot slot waren de gesprekken met de lokale overheden over het algemeen genomen moeilijker te bewerkstelligen: 6 op een totaal van 17, ofwel slechts 30%. De situatie was eenvoudiger daar waar een vakbondslid tevens in een van de lokale overheidsraden zetelt. We kunnen tevens benadrukken dat in veel gevallen de vertegenwoordigers van de werknemers de lokale overheden en de vertegenwoordigers van lokale milieu NGO's niet kennen. Tot slot werd ons soms elk contact geweigerd. We benadrukken dat de gesprekken het belangrijkste materiaal vormden, voor zover het onderzoek de sociale dialoog m.b.t. de resource efficiency kwesties betrof. De verkregen onderzoeksresultaten zijn dus van kwalitatieve aard. We hebben geen vergelijkingen uitgevoerd m.b.t. de energie en milieuprestaties van de installaties. 6 Introductie
9 2.3. De uitvoeringsmethode: De gesprekken zijn vooraf voorbereid, waarbij naast de vragenlijsten tevens kennis is genomen: van de nationale en Europese wetgeving m.b.t. de juridische aspecten op het gebied van milieu, energie en CO2 uitstoot, evenals de juridische aspecten inzake informatie en raadpleging van de personeelsvertegenwoordigende organen m.b.t. deze onderwerpen. van de resultaten / antwoorden op de vragenlijsten; in veel gevallen, van de contactpersonen van de vakbonden. Van elk bezoek is een schriftelijk rapport opgesteld en deze rapporten zijn geharmoniseerd om voor elk land een overzichtsrapport samen te stellen. Dit rapport bestaat uit deze introductie, gevolgd door de belangrijkste conclusies en de rapporten van de verschillende landen. Wij hopen dat dit rapport een nuttige bijdrage zal leveren aan de informatievoorziening en het overleg met de personeelsvertegenwoordiging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie. Bureau Syndex Introductie 7
10 8 Introductie
11 Conclusies
12 10 Conclusies
13 De voorlichting, raadpleging en onderhandeling over de investeringen in de Europese staalindustrie t.b.v. middelenefficiêntie waarmee in één term energie en grondstofefficiëntie wordt samengevat stelt ons voor de vraag naar de rol van personeelsvertegenwoordiging en vakbondsorganisaties in het moderniseringsproces van de Europese staalindustrie. Het behandelen van investeringen in een zeer kapitaalintensieve industrie als de staalindustrie betekent de toekomstige capaciteit bepalen en de banen die daarbij horen, zowel in kwantiteit als in kwaliteit, kortom de industriële duurzaamheid van de investeringen bepalen. 1. Analytische benadering We bespreken de investeringskwestie in het kader van de middelenefficiëntie van de Europese staalindustrie vanuit drie gezichtspunten: de energiekwesties; de milieuaspecten; de reductie van broeikasgassen, met name CO2. Deze drie gezichtspunten vragen om verschillende benaderingen: energie is een klassiek onderwerp: het energieverbruik vormt sinds oudsher de kern van de keuzes van het bedrijf en vloeit voort uit het industrieel beleid; het milieudomein kan resulteren in verregaande evaluaties die economische aspecten met zich meebrengen die door de regelgeving zijn voorgeschreven; het onderwerp klimaat hangt samen met het milieu, maar heeft een gedistantieerder, minder direct waarneembaar effect, en waarvoor een flexibere aanpak door de economische instrumenten mogelijk is. 2. Energie: een managementcompetentie 2.1. Centrale aandacht voor energiekwesties Energie is de afgelopen jaren het centrale onderwerp in de industriële economie van Europa, onder het gecombineerde effect van stijgende energieprijzen, het onvoltooide karakter van de Europese bouwsector op dit gebied, de innovaties op het gebied van schaliegas in de VS en de subsidies op duurzame energiebronnen. De Europese staalindustrie is direct betrokken bij deze ontwikkelingen, op verschillende punten: de geïntegreerde installaties, waarvan de energiebalans in de eerste plaats afhankelijk is van de capaciteit om hete gassen terug te winnen en van de aanwezigheid van een elektriciteitscentrale downstream die de overtollige hete gassen valoriseert; Conclusies 11
14 de elektrostaalinstallaties, waarvoor elektriciteit een belangrijke productiefactor vormt. De constatering dat de energiekwesties tegenwoordig, in een moderne staalindustrie, van het grootste belang zijn en veel belangrijker dan de kwesties inzake de arbeidskosten, wordt door de sociale partners gedeeld; In Duitsland plaatsen zowel directie als personeelsvertegenwoordiging de CO2 emissievoorwaarden op de voorgrond, van de emissiehandel tot maatregelen ter ondersteuning van duurzame energiebronnen. Deze competitiviteitsfactoren zijn belangrijker geworden dan de arbeidskosten. Om de doelstellingen m.b.t. energieëfficiëntie te behalen zijn er binnen de bedrijven specifieke organisaties gecreëerd om: informatie en organisatiesystemen hiertoe op te zetten en te leiden (ISO certificering die een managementsysteem voor energieëfficiëntie vereist); specifieke programma's te lanceren, zoals 'Energize' in het geval van ArcelorMittal, of te reageren op externe verplichtingen, zoals de industriële beleidsovereenkomsten die met de overheden van de verschillende Belgische gewesten zijn afgesloten en die de energiedoelstellingen vastleggen met een daaraan gekoppeld investeringsprogramma stuk voor stuk elementen die bovendien de investeringsinspanningen die in Vlaanderen zijn afgesproken verklaren De energiekwestie: een pure managementcompetentie in de Europese staalindustrie De sociale dialoog zou zich moeten voeden met deze ontwikkelingen en de uitdagingen die ermee samenhangen. We zien echter sterk uiteenlopende situaties: enerzijds raadpleging van de personeelsvertegenwoordiging voorafgaand aan elk investeringsproject, of zelfs deelname aan de uitwerking van een investeringsplan, in de bedrijven met medezeggenschap... In het geval van Voest Alpine wordt het medezeggenschapssysteem gecombineerd met een participatie van de werknemers in het sociale kapitaal van het bedrijf, nemen de personeelsvertegenwoordigers deel aan het bepalen van de investeringen en doen voorstellen. aan het andere uiterste: uitsluitend voorlichting van de personeelsvertegenwoordigers achteraf, over investeringsplannen waarvan de directie zelfs niet communiceeert over de economische redenen en de verwachte winst; Dit is de algemene situatie in Spanje, in ongeacht welke vestiging en ongeacht de lokale milieuproblematiek. Maar tevens, hoewel in mindere mate, in Frankrijk, waar de personeelsvertegenwoordigers met moeite een autonome, beargumenteerde mening kunnen vormen, bij gebrek aan contextualisering van de gerealiseerde investeringen met strategische, financiële en sociale analyses, een folllow up van de 12 Conclusies
15 investeringen en de industriële en financiële resultaten ervan, de positionering van de investeringen in verhouding tot de door de wet en regelgeving opgelegde beperkingen. en tussen beide uitersten in zien we een situatie waarin de directie van het bedrijf de vakbonden uitnodigt zijn actie te ondersteunen ten opzichte van de overheden, om voordeligere elektriciteits en gastarieven te verkrijgen. Dit is met name het geval in Roemenië, waar de vakbonden openlijk de bijkomende lasten om duurzame energie te steunen hebben bestreden. In dit laatste geval kan de vakbond slechts redeneren op basis van de argumentatie van de directie, zonder autonoom standpunt. We zouden, in een eerste benadering, kunnen concluderen dat de energiekwestie in de Europese staalindustrie als een competentie wordt beschouwd waarover alleen het management beschikt. Zo beschouwen de directies die we in Spanje hebben bezocht de energiekwestie als een onderdeel van de bedrijfsstrategie en daarom als een zaak die buiten de competenties en het handelend vermogen van de personeelsvertegenwoordgers vallen. In Frankrijk zien we een vergelijkbare situatie, waar de personeelsvertegenwoordiging niet wordt geïnformeerd over de energiebalans van hun bedrijf, in tegenstelling tot in België. Het voortbestaan van de activiteit van US Steel in Slowakije is deels veiliggesteld door een overeenkomst van de staalproducent met de overheid, waarin onder andere de energie die geproduceerd wordt uit de terugwinning van bij de staalproductie vrijgekomen gassen, als 'groene energie' wordt beschouwd en dus voor overheidssubsidies in aanmerking komt. De vakbond van de onderneming was hier niet bij betrokken. De kwaliteit van de sociale dialoog over de energiekwestie is afhankelijk van de mate waarin de personeelsvertegenwoordigers worden betrokken bij het beheer van de onderneming. Desalniettemin resulteert dit in de bedrijven waar de energiekwestie onderdeel uitmaakt van de sociale dialoog van de sociale partners in de creatie van: vakraden op ad hoc basis; In een Duits bedrijf is een overlegplatform voor milieu, energie en gezondheidsonderwerpen opgericht, dat ingaat op de behoeften wanneer deze naar voren komen (wanneer er nieuwe eisen bijkomen). regelingen voor werknemersparticipatie; aanvullende beloning (soms), vastgelegd in een overeenkomst; In een Duits bedrijf is onderhandeld over een winstdeling i.v.m. de gerealiseerde energiebesparing. lokale industriële partnerschips tussen operators. De beschikbaarheid van informatie voor de werknemers en hun vertegenwoordigers is een voorwaarde voor deze regelingen. Conclusies 13
16 3. Milieugerelateerde investeringen: het noodzakelijke dubbelverband met economie en lokale context 3.1. Milieugerelateerde investeringen: een relevante categorie? Om de kwestie van milieugerelateerde investeringen aan te pakken moet er onderscheid worden gemaakt tussen: verplichte investeringen die verband houden met de toepassing van een richtlijn uit de milieuwetgeving, die de uitstoot inperkt (RIE richtlijn) en bedoeld is om de lokale bevolking te beschermen tegen de gevaren van de exploitatie van een industriële vestiging; investeringen die voortkomen uit een flexibel beleid en uit economische keuzes die onder invloed van marktontwikkelingen worden gemaakt (hier: CO2 emissiehandel), die tevens een bescherming vormen, maar in een algemenere en minder directe vorm. In de context van de financiële crisis in 2008, waarvan de economische en sociale gevolgen nog lang niet voorbij zijn, heeft de Europese staalindustrie zijn investeringen drastisch gereduceerd: er werden veel investeringen gerapporteerd die werden gedaan om te voldoen aan een nieuwe milieuregelgeving; bedrijven vragen vrijstellingen voor de opgelegde investeringsverplichtingen, zoals voorbeelden in Slowakije en Frankrijk laten zien, met een verzoek om aanvullende termijnen en een verzoenende houding van de overheden t.a.v. vertraagde investeringen. milieugerelateerde investeringen om aan normen te voldoen die op Europese schaal zijn aangenomen, worden door de industriëlen vaak omschreven als geïnvesteerde bedragen die niets opleveren. Deze mening is wijdverbreid, in de mate waarin de analyses van de investeringsplannen in veel gevallen niet toegankelijk zijn voor de vakbonden, zoals in Frankrijk het geval is Economische en milieugerelateerde prestaties Deze situatie is echter grotendeels het resultaat van de individuatie van milieugerelateerde investeringen, die nog beperkender lijken wanneer ze worden opgelegd in een periode waarin het bedrijf niet investeert, wetend dat: elke investering al is het doel ervan economische winst automatisch een milieuwinst tot gevolg heeft en omgekeerd; Dit is het geval in Aperam (Imphy), waar milieu investeringen, grondstofefficiëntie via recycling, en industriële efficiëntie elkaar sterk overlappen. 14 Conclusies
17 in het omgekeerde geval draagt een tekort aan investeringen bij aan de verslechtering van de milieubalans: degradatie van het productieapparaat, onvoldoende onderhoud, competentieverlies. Deze financiële dimensie wordt versterkt door de concurrentie, waarbij de sociale partners op een ongelijkheid wijzen: tussen de Europese landen onderling, hoewel onderworpen aan dezelfde regels, maar inderdaad met grote verschillen qua controle en toepassing, zoals het voorbeeld van Taranto laat zien; tussen Europese landen en niet Europese landen, die niet dezelfde milieuverplichtingen hebben. Zo worden in sommige landen de normen met vertraging toegepast, terwijl er elders vooruit wordt gelopen op toekomstige, strengere normen, met name omdat industrieën gedwongen zijn om te investeringen als gevolg van lokale vervuilingsproblemen. Dit was het geval in Linz (Voestalpine), waar de bewustwording m.b.t. de milieukwestie, zowel voor de directie als voor de personeelsvertegenwoordiging, voorkomt uit een druk vanuit de bevolking en de ecologische politiek van eind jaren Bepaalde producenten, met ecologische prestaties die het Europese referentiekader overtreffen, hopen subsidies te krijgen voor plannen die verder gaan dan de minimale normen voorschrijven. Milieuregelingen bedoeld om de lokale bevolking te beschermen vormen dus een krachtige stimulans voor het in overeenstemming brengen met de normen, terwijl de personeelsvertegenwoordigers, en soms de overheden die de toepassing van de wetten moeten nagaan en controleren, veel soepeler zijn: het dreigen met verlies van banen laat zijn grenzen zien; de personeelsvertegenwoordigers kunnen in een accepteerbaarheidsbeleid 'gevangen' raken dat volledig door de directie van het bedrijf wordt beheerst De eis van een volledige en beschikbare informatievoorziening We zien een tweeledige ontwikkeling: afname van de werkgelegenheid in de vestigingen van de staalindustrie, waarmee hun belang voor de omwonende bevolking afneemt. toename van de omwonende bevolking die geen band heeft met de staalindustrie, door toenemende urbanisatie. Deze beweging zorgt voor een lagere tolerantiegrens bij de omwonende bevolking t.o.v. de vervuiling van de fabriek, wat zichtbaar wordt in de oprichting en het activisme van milieuorganisaties. Het lijkt dat een volledige toegang tot informatie over deze kwesties een criterium is voor een goede governance van de industriële vestiging binnen zijn ruimtelijke en sociale omgeving. Op dit gebied constateren we echter grote verschillen, uiteenlopend van: Conclusies 15
18 informatie die uitsluitend beschikbaar is tijdens de door de Europese regelgeving voorgeschreven periodes van onderzoek t.b.v. het algemeen nut, en waar de vakbonden momenteel over het algemeen geen gebruik van maken; tot het te allen tijde beschikbaar stellen van informatie door de bestuurders. Als de informatie eenmaal toegankelijk is, moeten de verschillende belanghebbende partijen ook de middelen krijgen om de betekenis ervan te begrijpen Een moeizame sociale dialoog m.b.t. milieukwesties Wat dit betreft stuit de sociale dialoog op milieugebied op grote uitvoeringsproblemen: het is soms niet duidelijk welke instantie voor de sociale dialoog de betreffende informatie van de directie van het bedrijf moet krijgen: de ondernemingsraad en de gezondheids en veiligheidsraad delen soms dezelfde of vergelijkbare competenties, de ondernemingsraden laten deze onderwerpen soms aan de gezondheids en veiligheidsraad over, waardoor deze niet in een algemeen kader geplaatst kunnen worden, in verhouding tot de industriële, financiële en sociale strategie van het bedrijf, en het lastig is een autonoom standpunt te vormen; de beschikbare informatie is niet bekend bij de vakbonden, of wordt (soms) niet begrepen. de onderwerpen lijken van zeer technische aard en moeilijk te bevatten. Zo zijn de personeelsvertegenwoordigers op een bredere basis betrokken bij gezondheidsen veiligheidskwesties dan bij milieukwesties, die men beschouwd als ingewikkeld en met een minder direct zichtbare impact op de werknemers, er bestaat heel vaak geen enkel verband tussen de vakbondsorganisaties en de openbare instanties die toezien op het naleven van de regelgeving. Dit maakt de objectiviteit van de uitgevoerde inspecties en de verstandhouding tussen overheid en bedrijf in dienst van het economisch behoud van de vestigingen, twijfelachtig. Deze beperkingen zijn nog sterker wanneer de situatie van de industriële vestiging aanzienlijke moderniseringen vereist om te voldoen aan de huidige en toekomstige normen. De geïntegreerde vestiging in Roemenië heeft gekozen de vervuilende cokesoven niet te moderniseren maar te sluiten. Een andere geïntegreerde vestiging in Slowakije vraagt uitstel voor de verplichte modernisering van zijn cokesoven. De milieuprestatie is dus een kenmerk dat overeenstemt met de economische en sociale prestaties, vooral wanneer de grondstoffen duur zijn. De productielocaties voor roestvrij staal laten dit zien, zoals Aperam in Imphy, waar de interne recycling van metaal een ware industriële cultuur vormt, zonder dat de personeelsvertegenwoordigers een gedeeld zicht op de follow up van de industriële en financiële resultaten hebben. 16 Conclusies
19 4. De CO2 emissierechten 4.1. Een dreiging die zich uitkristalliseert, na jarenlange te hoge toewijzingen De investeringen met als doel de CO2 uitstoot te reduceren vormen, sinds het Kyotoverdrag en het begin van de emissiehandel, de kern van het milieubeleid van de Europese Commissie om de klimaatverandering te bestrijden. Deze investeringen hadden als doel te besparen op de groeiende lasten van de emissierechten die de industriëlen betalen. Het falen van dit beleid heeft twee hoofdredenen: de financiële crisis en de recessie, gevolgd door een gebrek aan economische groei, hebben de CO2 uitstoot sterk teruggebracht, zonder dat daar investeringen voor nodig waren. het beleid om 'koolstoflekken' tegen te gaan bleef beperkt tot subsidies voor de industrie, wat zichtbaar wordt in een stijging van de koolstofvoetafdruk in Europa, zonder voorbereiding op de toekomst. De regels die in fase 4 van het ETS systeem, vanaf 2020, van toepassing zijn en waarop sinds de verklaring van de Europese raad van staatshoofden en regeringsleiders in november 2014 wordt geanticipeerd, laat een sterke dreiging gelden over de industrieën met CO2 uitstoot, in geval van een sterke stijging van de emissierechten Een algemene dreiging die moeilijk te beschrijven is, maar waarvan de gevolgen worden gevreesd. In antwoord op deze situatie heeft Eurofer een actieve campagne opgezet over de buitensporige financiële kosten die de toepassing van de nieuwe normen voor de Europese staalindustrie met zich meebrengt. Met desalniettemin de erkenning van de benchmark als referentiekader voor de emissie, die steeds meer per geproduceerde ton wordt beschouwd. In de industriële vestigingen worden de personeelsvertegenwoordigers soms niet regelmatig geïnformeerd over de CO2 emissie. De CO2 uitstoot is gedaald als gevolg van de inspanning op het gebied van energieefficiëntie, wat soms wordt tegengewerkt door de verbranding van energie intensievere grondstoffen. Deze algemene problematiek lijkt in sommige landen eerder de vakbondsfederaties te betreffen dan de personeelsvertegenwoordigers van de vestigingen. Zo lijkt de CO2 problematiek, in de fabrieken, eerder een toekomstige dreiging, waarmee de investeringen opnieuw ter discussie worden gesteld (koolstoflekken). Deze dreiging zou de vorm aannemen van een prijsstijging per ton CO2 die de Europese commisie wil doorvoeren en, soms, van aanvullende heffingen, zoals het geval was in Slowakije in 2011 en Desalniettemin hebben de personeelsvertegenwoordigers en vakbondsorganisaties de Conclusies 17
20 indruk niet te beschikken over een autonoom standpunt en eigen argumentatie over deze onderwerpen. Ook wijzen de vakbondsorganisaties er op dat de Europese eisen op dit gebied soms een handicap vormen in de internationale concurrentie, zowel bij de import als op de markten buiten de Europese Unie. 18 Conclusies
Informatie en raadpleging van de personeelsvertegenwoordiging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie
Informatie en raadpleging van de personeelsvertegenwoordiging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie Conclusies en aanbevelingen April 2015 1 Ter herinnering: het kader van de
Nadere informatieInformatie raadpleging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie
Informatie raadpleging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie April 2015 Dit onderzoek werd gefinancierd door de Europese Commissie. Conventienummer: VS/2013/0498 Opgesteld door:
Nadere informatieBIJLAGE Samenvatting klimaatbeleid industrie buurlanden
BIJLAGE Samenvatting klimaatbeleid industrie buurlanden 1 2 INLEIDING Deze nota bevat een synthese van maatregelen uit het klimaatbeleid ten aanzien van de industrie in onze buurlanden. Maatregelen naar
Nadere informatieGemeenschappelijke verklaring betreffende telewerken door de Europese sociale partners in de verzekeringssector
Gemeenschappelijke verklaring betreffende telewerken door de Europese sociale partners in de verzekeringssector I. Inleiding Sinds de Europese sociale partners meer dan tien jaar geleden, op 16 juli 2002,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieNieuwe regels voor Europese ondernemingsraden. Inzicht in Richtlijn 2009/38/EG
Nieuwe regels voor Europese ondernemingsraden Inzicht in Richtlijn 2009/38/EG Wat zijn de taken van Europese ondernemingsraden? Europese ondernemingsraden (EOR s) zijn organen die de Europese werknemers
Nadere informatieHet Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector
Het Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector R. Mortier Opwarming is een natuurlijk verschijnsel Probleem : evenwicht is verstoord
Nadere informatie"Efficiënt gebruik van hulpbronnen in Europa" Enquête onder de lokale en regionale overheden Samenvatting van de resultaten
"Efficiënt gebruik van hulpbronnen in Europa" Enquête onder de lokale en regionale overheden Samenvatting van de resultaten Deze conclusies zijn gebaseerd op het verslag: "Beoordeling van het vlaggenschipinitiatief
Nadere informatieVragen en antwoorden over het burgerinitiatief
Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief EU-burgers kunnen de EU binnenkort vragen nieuwe wetgeving in te voeren indien zij daarvoor een miljoen handtekeningen kunnen verzamelen. Dit nieuwe instrument
Nadere informatieDe vragenlijst van de openbare raadpleging
SAMENVATTING De vragenlijst van de openbare raadpleging Tussen april en juli 2015 heeft de Europese Commissie een openbare raadpleging gehouden over de vogel- en de habitatrichtlijn. Deze raadpleging maakte
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. N.B. : Voor de algemene analyse zie de analytische synthese.
Directoraat-generaal Communicatie EENHEID PUBLIEKE OPINIE Brussel, 15/10/2008 KLIMAATVERANDERING Speciale Eurobarometer 300 Voorjaar 2008 Eerste ruwe resultaten: Europees gemiddelde en belangrijke nationale
Nadere informatieCode VINCI Leveranciers Global Performance Commitment
Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Contents P. 2 Introductie P. 2 VINCI s commitments P. 4 Leveranciers commitments P. 6 Implementatie 1 15 april 2012 Introductie Deze Code «Global Performance
Nadere informatieOnderzoek Mercuri Urval achtergrondinformatie voor de media Klantgerichtheid is de belangrijkste aanjager voor economische groei in Europa
Voor nadere informatie, neem contact op met: Wilma Buis Algemeen Directeur van Mercuri Urval b.v. Tel: 033 450 1400 of 06 5025 3038 wilma.buis@mercuriurval.com Onderzoek Mercuri Urval achtergrondinformatie
Nadere informatie1. Hoe is de productie voor bio-energiedoeleinden sinds 2013 jaarlijks geëvolueerd?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 136 van FRANCESCO VANDERJEUGD datum: 20 januari 2016 aan ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Europees
Nadere informatieFactsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde
Nadere informatieEmissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan
IP/04/1250 Brussel, 20 oktober 2004 Emissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan De Europese Commissie gaat akkoord met een tweede
Nadere informatieSamenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s
Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische
Nadere informatieSamenvatting. Inleiding
Samenvatting In dit proefschrift wordt de ontwikkeling beschreven van een voorraad-gestuurd model voor dynamische materiaalstroomanalyse (materials flow analysis, MFA) dat kan worden gebruikt voor het
Nadere informatieMilieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018
Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor
Nadere informatieAlgemene informatie over de respondent
Openbare raadpleging over de Refit-evaluatie van de EU-wetgeving inzake gewasbeschermingsmiddelen en bestrijdingsmiddelenresiduen Velden met een * zijn verplicht. Algemene informatie over de respondent
Nadere informatie4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen
4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied
Nadere informatieStaatssteun: richtsnoeren milieusteun vaak gestelde vragen (Zie ook IP/08/80)
MEMO/08/31 Brussel, 23 januari 2008 Staatssteun: richtsnoeren milieusteun vaak gestelde vragen (Zie ook IP/08/80) Waarom worden richtsnoeren milieusteun vastgesteld? Staatssteun moet aan bepaalde criteria
Nadere informatie14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A
Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2015 14129/15 SOC 668 EMPL 438 ECOFIN 853 POLGEN 166 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e
Nadere informatiereating ENERGY PROGRESS
reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch)
Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Deze dissertatie gaat over antecedenten en consequenties van publiek vertrouwen in organisaties die betrokken zijn bij de ontwikkeling van en de besluitvorming
Nadere informatieCommunicatieplan CO 2 -Prestatieladder
Communicatieplan CO 2 -Prestatieladder Versie 4, 23 februari 2018 Inleiding Dit communicatieplan is opgesteld in overleg met de projectgroep van de CO2-prestatieladder en beschrijft de wijze waarop Schapers
Nadere informatieHet Verdrag van Den Haag van 13 januari 2000 over de internationale bescherming van volwassenen
DIRECTORAAT-GENERAAL INTERN BELEID BELEIDSONDERSTEUNENDE AFDELING C: RECHTEN VAN DE BURGER EN CONSTITUTIONELE ZAKEN JURIDISCHE ZAKEN Het Verdrag van Den Haag van 13 januari 2000 over de internationale
Nadere informatieEmissiehandel in Europa
Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:
Nadere informatieDuurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen
Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de
Nadere informatieemissie broeikasgassen
Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren
Nadere informatieFunctionaliteitseconomie: Hefboom voor duurzame ontwikkeling in België? Samenvatting. Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling
Functionaliteitseconomie: Hefboom voor duurzame ontwikkeling in België? Samenvatting Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling 1 P a g i n a F u n c t i o n a l i t e i t s e c o n o m i e : h e f b o o
Nadere informatieCultura Creative (RF) / Alamy Stock Photo
Cultura Creative (RF) / Alamy Stock Photo DE EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN (ESI-FONDSEN) EN HET EUROPEES FONDS VOOR STRATEGISCHE INVESTERINGEN (EFSI) HET VERZEKEREN VAN COÖRDINATIE, SYNERGIEËN
Nadere informatieWindenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips
Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi Annemiek Verrips 2 Discussie windenergie op Zee Kivi Stelling in MKBA Windenergie op Zee Duurzame energiesubsidies windenergie hebben geen effect op CO2- uitstoot
Nadere informatieVernieuwing geeft méér waarde aan medezeggenschap
10 Vernieuwing geeft méér waarde aan medezeggenschap Vernieuwing geeft méér waarde aan medezeggenschap Kim van der Hoeven 1. Inleiding Ontwikkelingen in maatschappij en samenleving denk met name aan de
Nadere informatieMilieu, marktonderzoek en NEN-EN-ISO 14001. Introductie
Milieu, marktonderzoek en NEN-EN-ISO 14001 Introductie September 2010 Inleiding In toenemende mate vragen opdrachtgevers aan marktonderzoekbureaus, met name bij aanbestedingen, hoe zij omgaan met het aspect
Nadere informatieENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA
ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom
Nadere informatieCommunicatieplan Milieu Inclusief CO 2 -footprint en reductie. Koninklijke Bammens
Inclusief CO 2 -footprint en reductie Maarssen, 25 maart 2014 Auteur(s): Niels Helmond Geaccordeerd door: Simon Kragtwijk Directievertegenwoordiger Milieu / Manager Productontwikkeling COLOFON Het format
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieVoedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking
Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/
Nadere informatieEnergiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder. Datum : 17 december 2013
Energiemanagement actieplan CO2 prestatieladder 2013 Opgesteld door : J. Out / B. Rodenburg Datum : 17 december 2013 Inleiding Ten behoeve van de certificering conform de CO2 prestatieladder is dit energiemanagement
Nadere informatieBoodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010
Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum
Nadere informatie2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17
2.2. EUROPESE UNIE 2.2.1. Droogte remt groei melkaanvoer af Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) 2005 2015 2017 2018 % 18/17 België 3 022 3 988 4 025 4 190 4,1 Denemarken 4 451 5 278 5
Nadere informatieEmissiehandel in Europa
Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:
Nadere informatieMODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!
MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese
Nadere informatieCOMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE
COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 7.1.2005 COM(2005) 858 definitief. VERSLAG VAN DE COMMISSIE over de juridische omzetting van het kaderbesluit van de Raad van 13 juni 2002 inzake gemeenschappelijke
Nadere informatieMaatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers
Maatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers Velden met een zijn verplicht. Persoonlijke gegevens In welk land bent u gevestigd? België Bulgarije
Nadere informatieStudie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012
Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen 2011-2020 10 september 2012 Agenda Doelstelling en algemene context Methodologie PV WKK Wind Resultaten Aansluiting Transformatiecapaciteit Capaciteit
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieOpenbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning)
Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning) Velden met een zijn verplicht. Naam E-mail Inleiding 1 Als een bedrijf een product
Nadere informatieHet nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?
Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar
Nadere informatiemiljoen gewerkte mensuren Verzuim ongevallen per
Veiligheid en milieu De chemische industrie stelt zichzelf hoge milieu- en veiligheidseisen. De belangrijkste gegevens voor veiligheid en milieu zijn afkomstig uit. Een veilige werkomgeving, binnen en
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieBijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency
Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency 1. Het Convenant Benchmarking energie efficiency Op 6 juli 1999 sloot de Nederlandse overheid met de industrie het Convenant Benchmarking energieefficiency.
Nadere informatieCommunicatieplan Energie- & CO 2
Communicatieplan Energie- & CO beleid Versie 9 - Januari 013 Akkoord Directie: Inhoud: 1. Inleiding 1.1 Ambitie 1. Aansluiting op de marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen en voorgenomen acties in 01 1.4
Nadere informatieHET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND,
AANVULLENDE OVEREENKOMST TUSSEN TEN EERSTE, DE EUROPESE UNIE EN HAAR LIDSTATEN, TEN TWEEDE, IJSLAND, EN TEN DERDE, HET KONINKRIJK NOORWEGEN, BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN DE OVEREENKOMST INZAKE LUCHTVERVOER
Nadere informatieINHOUD. Voorwoord...4. Samenvatting...5. ESRB Jaarverslag 2011 Inhoud
Jaarverslag 2011 Jaarverslag 2011 INHOUD Voorwoord...4 Samenvatting...5 ESRB Jaarverslag 2011 Inhoud 3 Voorwoord Mario Draghi Voorzitter van het Europees Comité voor Systeemrisico s Het doet mij veel plezier
Nadere informatieKlimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie
Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor 22 Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie Overzicht Lange termijn visie en doelstellingen 22 Het EU pakket voor 22 Gevolgen van het pakket Lange
Nadere informatieO R D E O P Z AKE N. Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N
O R D E O P Z AKE N Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N E DE VERONTRUSTENDE WAARHEID De mondiale uitdaging Het is verontrustend maar
Nadere informatieSchone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse schone technologie sector
Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 Postbus 7 3700 AA Zeist Tel: +31 30 693 7333 Direct: Fax: +31 30 691 2064 Info@wnf.nl www.wnf.nl Schone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse
Nadere informatieDE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN
DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN EOR reglementering : drie wettelijke documenten de richtlijnen 1994/45 en 2009/38 de omzetting in nationale wetgeving uw akkoord 2 2009/38? akkoorden getekend na 5.06.2011 ongewijzigde
Nadere informatieVR MED.0081/1
VR 2017 1702 MED.0081/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN VLAAMSE REGERING Betreft: Voortgangsrapport van Vlaams mitigatieplan 2013-2020 met Broeikasgasinventaris
Nadere informatie5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank
De Slotakte vermeldt de verbindende protocollen en de niet-verbindende verklaringen Slotakte De CONFERENTIE VAN DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE REGERINGEN VAN DE LIDSTATEN, bijeen te Brussel op 30 september
Nadere informatieInleiding Strategie Communicatiedoelstellingen Doelgroepen Intern Extern Boodschap per doelgroep...
Communicatieplan Inhoud Inleiding... 2 Strategie... 2 Communicatiedoelstellingen... 2 Doelgroepen... 3 Intern... 3 Extern... 3 Boodschap per... 4 Interne belanghebbenden... 4 Interne en belanghebbenden...
Nadere informatieCommunicatieplan. Pagina 1 van 5. Inleiding
Pagina 1 van 5 Communicatieplan Datum : 1 maart 2011 Inleiding Van Wijnen Holding N.V. streeft altijd naar een zo transparant mogelijke communicatie met al haar in- en externe doelgroepen. Dat doen wij
Nadere informatie3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen
3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n
Nadere informatie3.C.2. Communicatieplan. CO 2 Prestatieladder, niveau 4
3.C.2. Communicatieplan CO 2 Prestatieladder, niveau 4 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Strategie... 1 Communicatiedoelstellingen... 2 Doelgroepen... 2 Intern... 2 Extern... 2 Boodschap per... 3 Interne belanghebbenden...
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieEen nieuwe start voor sociale dialoog
Een nieuwe start voor sociale dialoog Verklaring van de Europese sociale partners, de Europese Commissie en het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie In het Verdrag betreffende de werking van
Nadere informatieSlechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!
Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.
Nadere informatieEnergie audit verslag 2014 en management actieplan 2015
Energie audit verslag 2014 en management actieplan 2015 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Energie auditverslag 2014... 4 Bedrijfsgrootte en organisatiegrenzen... 4 Inzicht... 5 CO2 Emissies onderverdeeld naar
Nadere informatieDe behaalde resultaten in de Belgische voedingsindustrie. Energieeffizienz in der belgischen Industrie BRÜSSEL, 12. MAI 2009
De behaalde resultaten in de Belgische voedingsindustrie Energieeffizienz in der belgischen Industrie BRÜSSEL, 12. MAI 2009 FEVIA 450 leden-bedrijven + 26 ledengroepering 25 medewerkers Drie actie-domeinen
Nadere informatiehet secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel)/de Raad
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 maart 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2013/0444 (E) 8305/14 ADD 1 PI 39 NOTA I/A-PUNT van: aan: d.d.: 9 april 2014 nr. vorig doc.: 7596/14 PI 31 Nr. Comdoc.:
Nadere informatieFACTSHEET EMISSIEHANDEL
FACTSHEET EMISSIEHANDEL feiten en standpunten I. FACTS OMTRENT EMISSIEHANDEL Het EU emissiehandelssysteem bestaat uit 12000 installaties uit de volgende sectoren: elektriciteitssector, cement, papier,
Nadere informatieKabelbedrijven Draka Nederland BV. : Medewerker Communicatie KDN. : Manager QSHE KDN. : Managing Director KDN
Duurzamer Draka! Dit document is een nadere beschrijving van de communicatie over het CO2 beleid en de uitwerking van het communicatieplan zoals onder de invalshoek transparantie van de CO2 prestatieladder
Nadere informatieFactsheet: Dong Energy
Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9
Nadere informatieMilieu- / CO 2 -communicatieplan
Milieu- / CO 2 -communicatieplan 04 juli 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Communicatiedoelstellingen 4 3. Doelgroepen 5 4. Communicatiemiddelen 7 5. Planning CO 2 -prestatieladder / milieumanagement
Nadere informatieEvaluatierapport over de begroting 2015ini
Evaluatierapport over de begroting 2015ini Caroline Copers, voorzitter SERV Erwin Eysackers, studiedienst SERV Overzicht 2 SERV-benadering begrotingsbeleid Focus op twee prioriteiten en SERV-voorstel Prioriteit
Nadere informatieKernenergie in de Belgische energiemix
Kernenergie in de Belgische energiemix 1. Bevoorradingszekerheid De energie-afhankelijkheid van België is hoger dan het Europees gemiddelde. Zo bedroeg het percentage energie-afhankelijkheid van België
Nadere informatieDe volgende stap naar certificering!
ISO 50001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! 2 - Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Inleiding Hartelijk dank voor uw interesse in de begeleiding naar ISO 50001 certificering. Met ISO
Nadere informatieCO2- communicatieplan
CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief Augustus 2015-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen
Nadere informatieKlimaatakkoord Rijk en UvW
Klimaatakkoord Rijk en UvW Politieke en beleidsmatige context (klimaatbeleid) Rafaël Lazaroms 25 mei 2010 1 Inhoud presentatie Voorstellen Internationaal en nationaal klimaatbeleid Positie waterschappen
Nadere informatieIn 7 stappen naar geïntegreerd rapporteren. Naar een toekomstbestendig mkb-bedrijf
In 7 stappen naar geïntegreerd rapporteren Naar een toekomstbestendig mkb-bedrijf Colofon De tekst van deze brochure is tot stand gekomen met medewerking van NEMACC, het mkb-kenniscentrum waarin de NBA
Nadere informatieGrote vervuilers kregen opnieuw onterecht miljoenensubsidie
Utrecht, 8 mei 2011 Grote vervuilers kregen opnieuw onterecht miljoenensubsidie Binnen het Europese CO2-emissiehandelsysteem (ETS) hebben de industrie en energiebedrijven emissierechten nodig om CO2 uit
Nadere informatieOverleg CO2 normering voertuigen
VERSLAG Overleg CO2 normering voertuigen In dit verslag staan de gezichtspunten van de deelnemers aan het Overleg CO2 normering voertuigen. De voorzitter van het overleg biedt dit verslag aan de staatssecretaris
Nadere informatieMevrouw Dutordoir, Meneer Kroll, Meneer Fouchier, Dames en heren,
TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID 24 februari 2011 WKK Electrabel EON - Degussa Mevrouw
Nadere informatieArtikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden
Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden Titel: Subtitel: Een win-win situatie Vlaamse Kyoto-doelstelling komt
Nadere informatieSlide. Tata Steel. ETS en Innovatie. Hans Kiesewetter / Tilly de Bie
Tata Steel Slide ETS en Innovatie Hans Kiesewetter / Tilly de Bie Tata Steel Slide 2 Deze presentatie verschilt van de getoonde presentatie op de netwerkdag: Het bruggetje van Heineken naar Tata Steel
Nadere informatieUitkomsten onderzoek Controle en Vertrouwen. 7 mei 2012
Uitkomsten onderzoek Controle en Vertrouwen 7 mei 2012 Voorwoord Onderwerp: resultaten onderzoek Controle en Vertrouwen Geachte heer, mevrouw, Hartelijk dank voor uw medewerking aan het onderzoek naar
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid
Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.
Nadere informatieTotal Zero CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten
Total Zero CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten Een vrijwillige en ongekende betrokkenheid. CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten. In 2013 breidt het programma uit en kunnen
Nadere informatieBIJLAGE 1 Glijdende schaal van maatregelen
BIJLAGE 1 Glijdende schaal van maatregelen Er is een glijdende schaal van maatregelen geïntroduceerd, waardoor meer flexibiliteit en maatwerk mogelijk is. De maatregelen hebben betrekking op de woning,
Nadere informatieOnze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen
1 van 6 09-08-17 07:21 nieuws.achmea.nl Onze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen 7-9 minuten Leo Meyer is met pensioen, maar ook weer niet. Hij werkte jarenlang in de energiesector
Nadere informatieDe volgende stap naar certificering!
ISO 14001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! Laat u ondersteunen en vergroot het draagvlak binnen uw organisatie. Draag zorg voor een continue verbetering van processen, producten en diensten.
Nadere informatieWAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van
WAAR WIJ VOOR STAAN. Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten & Democraten in het Europees Parlement Strijden voor sociale rechtvaardigheid, het stimuleren van werkgelegenheid en groei, hervorming
Nadere informatieBEHEREN VAN & ANTICIPEREN OP VERANDERING BIJ ARCELORMITTAL
BEHEREN VAN & ANTICIPEREN OP VERANDERING BIJ ARCELORMITTAL ALGEMENE BEGINSELEN Deze overeenkomst is van toepassing op alle werknemers van de ondernemingen uit de ArcelorMittal-groep in de Europese landen
Nadere informatieEnergie Management Programma 3.B.2
Energie Management Programma 3.B.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Reductiedoelstellingen 2012-2016... 3 3 Reductiemaatregelen... 5 4 Budgettering... 6 Schuuring Pagina 1 van 6 1 Inleiding Dit document
Nadere informatieEnergiemanagement actieplan 2017
Energiemanagement actieplan 2017 Energie Management Actieplan 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Reductiedoelstellingen 4 2.1 Bedrijfsdoelstelling 4 2.2 Scope 1 4 2.3 Scope 2 4 3. Plan van Aanpak 5 3.1
Nadere informatieEnergiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder
Energiemanagement actieplan CO2 prestatieladder Opgesteld door : Karin van Roode en Yonni van der Vlies Datum : 12 maart 2015 Versie : 1.1 Goedgekeurd door Paraaf : Harry van Roode : Datum: 12 maart 2015
Nadere informatieCOMMUNICATIEPLAN CO₂REDUCTIE Haarsma Groep
COMMUNICATIEPLAN CO₂REDUCTIE Haarsma Groep Infra & milieu Beton & Industrie bouw Infra Beheer Transport Kraanverhuur 1. Inleiding Dit communicatieplan is opgesteld in het kader van de CO₂ prestatieladder
Nadere informatie