Vertrouwelijk! Herinneringsexperiment uitsluitend voor volwassenen

Transcriptie

1 Inleiding Vertrouwelijk! Herinneringsexperiment uitsluitend voor volwassenen 1. Was U ooit kind? Ja/nee 2. Hoe lang is dat geleden? 22/25/30/35/40/45/50 jaar 3. speelde U graag buiten? Ja /nee 4. Waren daar ook andere kinderen? Ja /nee 5. Werden Uw kleren wel eens vies bij het spelen? Ja /nee 6. Vond U het leuk om in beweging te zijn? Ja/nee Bovenstaande tekst kwam ik tegen in het prachtige boek van Alex Oberholzer over kinder- (en school-)natuurtuinen. Zeker in de lente wil elk kind naar buiten. Leerkrachten kunnen op eenvoudige wijze en ter afwisseling van allerlei binnenwerk buiten in de schoolnatuurtuin spel met leren combineren. Toch is hier sprake van een nieuw werkveld wat een nieuwe aanpak vereist. Niet te onderschatten, vandaar dat ik een aantal leuke eenvoudig uit te voeren suggesties verzameld heb. Met de vraag of elke leerkracht er eens één wil uitproberen op een mooie lentedag. Via jou (als contactpersoon) hoor ik dan wel weer hoe het gegaan is. Wat werkte wél en wat niet? Zo werken we samen een goed programma rond spelend buiten leren uit. Ik heb gekozen voor activiteiten die geen of zeer weinig voorbereiding vragen. Zodat ze tussendoor, wanneer buiten de zon schijnt, gedaan kunnen worden. Waarschijnlijk zal de afwisseling met het werk binnen juist ook goed voor dit binnenwerk uitpakken. Ook daar zou ik graag wat over willen horen.

2 Hier komen de Lentetoppers: De natuur als kleurdoos. Zoek alleen de gele, bruine, rode, groene etc dingen buiten De kinderen ontdekken het terrein opnieuw als natuur-kleurdoos voor bonte beelden. Ook de vowassenen hebben lol bij deze ontdekkingsreis. Bron: Natur rund um den Kindergarten pag 26 Voor: onder en middenbouw Kamera-spel Het kamera-spel is een spel om de ogen te openen en iets nauwkeuriger te leren kijken. De spelers vormen paren waarbij de ene de fotograaf is en de andere de kamera. Hier moet erop gewezen worden dat kamera s duur zijn en dat er dus voorzichtig mee omgegaan moet worden. Om de blik te concentreren op details is het nuttig van papieren rollen (wc papier of keukenrol) gebruik te maken als lenzen. De fotograaf zoekt motieven bij een opgegeven thema (bijvoorbeeld bomen, planten etc in de lente) en voert de kamera hier naartoe met gesloten ogen. Bij een klopje op de schouder gaan de ogen even (dwz 5 tellen, niet overbelichten!) open en is de foto gemaakt. Daarna wordt er een nieuwe foto gemaakt. Afhankelijk van de leeftijd worden er 3 tot 5 foto s gemaakt. Daarna wisselen de rollen en wordt de fotograaf kamera en de kamera fotograaf. Nu weer fotograferen. Daarna vertellen of tekenen en/of beschrijven de kinderen ( afhankelijk van de leeftijd) wat ze gezien hebben. Wanneer de foto s klaar zijn worden ze onderling geruild en proberen de spelers het motief van een andere kamera te vinden. Lente maakt de dichters wakker!... Volg het verkleuren van de jonge bladeren aan de bomen de eerste paar weken door die te vergelijken met een kleurenwaaier uit de verfwinkel. Zo zal blijken dat groen bestaat uit allerlei kleurnuances waar de mensen ook nog namen voor verzonnen hebben. Een mooie aanleiding om met de kinderen eens aan poëzie te doen. Het stereotype jonge groen blijkt vele nuances te hebben en breng dat maar eens onder woorden! Een activiteit voor midden en bovenbouw.

3 Maak een natuurdomino: Iets kan tegelijkertijd lang en glad zijn. Of glad en rond. Leg een natuurdomino: zoek bijvoorbeeld een lange tak. Leg daarnaast iets anders dat lang is, bijvoorbeeld een grasspriet. Die grasspriet is ook glad. Zoek nu iets anders dat ook glad is. Bijvoorbeeld een steen: die is dan ook weer hard. Zoek nu weer iets dat hard is. Bijvoorbeeld een schelp. De schelp is ook weer.. enzovoort. Probeer een zo lang mogelijke dominoreeks te leggen. Een activiteit voor midden en bovenbouw. Zoek hetzelfde. Dit is een goed spel om de belangstelling van de kinderen te wekken voor gesteente planten en dieren. Zoek, voordat de les begint 10 natuurlijke voorwerpen bij elkaar. Stenen, zaden, delen van planten en sporen van dierlijke activiteiten. Zorg ervoor dat de kinderen niet zien wat je verzamelt. Leg de voorwerpen op een (zak)doek en bedek ze met een andere doek. De kinderen komen nu om je heen staan en je vertelt ze het volgende: Onder deze zakdoek liggen 10 voorwerpen uit de natuur die in de buurt te vinden zijn. Ik til zo meteen de (zak)doek op en geef je even de tijd om goed te kijken en om wat je ziet goed te onthouden! Nadat ze de voorwerpen hebben gezien verspreiden de kinderen zich en verzamelen identieke voorwerpen. Roep ze na 5 minuten terug. Haal dan de voorwerpen één voor één op een dramatische manier onder de doek vandaan en vertel een verhaaltje bij elk voorwerp. Vraag, als je iets te voorschijn haalt, of zij net zoiets gevonden hebben. Kinderen hebben een levendige belangstelling voor gesteente, zaden, planten enz. Het spel heeft bij herhaling een versterkend effect op het concentratievermogen en het geheugen van het kind. Voor: onder, midden en bovenbouw. Bron: J.B.Cornell: Beleef de natuur met kinderen Micro-wandeling Een micro-wandeling is een hele korte expeditie met een touw van 1 tot 1,5 meter lengte als leidraad. De expeditiegangers volgen het spoor op hun buik. Centimeter voor centimeter verder kruipend nemen ze een kijkje in de wonderbaarlijke wereld van grassprieten, gebogen onder het gewicht van dauwdruppels. Of ze zien kleurrijke kevers bedekt met stuifmeel of een achtogige spin met krachtige kaken. Omdat de kinderen erg dol zijn op kleine voorwerpen, zal de intensiteit waarmee ze het miniatuurbos bekijken, je doen verbazen. Begin het spel, door de kinderen te vragen de touwen te spannen over een stuk grond dat ze interessant vinden. Geef elk kind een magisch vergrootglas. Hiermee kunnen ze zichzelf het idee geven dat ze net zo groot zijn als een mier. Zeg ze er wel bij dat de afstand tussen de aarde en hun ogen wel goed moet zijn (doe dit eventueel voor). Het is goed om door middel van vragen hun fantasie wat te prikkelen: Door wat voor wereld reis je nu? Wie zijn je naaste buren?zijn ze vriendelijk? Werken ze hard? Wat

4 gaat de spin doen? Eet hij je op of neemt ie je mee voor een ritje? Hoe zou het zijn om zo n kever te zijn? Hoe brengt hij de dag door? Voor: onder en middenbouw Bron: J.B.Cornell: beleef de natuur met kinderen. Maak een natuurkalender en een vervolgverhaal Er zijn een aantal scholen die het natuuronderwijs in de schoolomgeving graag in hun hele werkplan willen integreren. Hieronder volgt een recept (dit kun je natuurlijk aanpassen aan je eigen situatie): Werkbijeenkomst met collegae Er is een werkbijeenkomst met de collegae nodig. Doel: Na afloop hiervan kan elke leraar een natuurkalender maken met zijn of haar klas. Elke groep kiest een vaste route of plek die op twee verschillende tijden wordt bezocht. De veranderingen die in de loop van enkele weken optreden worden vastgelegd (periode half april en de meimaand). Voor deze bijeenkomst is geen speciale voorbereiding nodig. Buiten: per bouw gaat elke groep buiten gegevens verzamelen aan de hand van onderstaande opdrachten. Daarna wordt per bouw binnen doorgesproken hoe iedereen met de eigen groep een natuurkalender gaat maken. Organisatie van de werkbijeenkomst A. Middenbouw De onderwijsgevenden van de middenbouw kiezen een plek uit waar de volgende waarnemingen worden verricht aan lenteverschijnselen: 1. Beschrijf het weer zo nauwkeurig mogelijk. 2. Zoek twee bomen uit met laaghangende takken en beschrijf of ze al bezig zijn te ontwaken en zo ja hoe. Neem blaadjes, bloempjes e.d. mee. 3. Kies een plek uit waar je zo nauwkeurig mogelijk alle bloeiende wilde planten beschrijft. Probeer te tellen hoeveel soorten je ziet. 4. Kleine beestjes zoeken. Er bestaan verschillende vangtechnieken waarvoor de materialen geleend kunnen worden bij het CNME. CNME geeft ook advies. 5. Vogels. Welke vogels zie je in en boven jullie gebied? Beschrijf wat ze doen en zet erbij of dat met het voorjaar te maken heeft. 6. Mensen. zie je ook mensen? Kun je aan hun kleding ook zien dat het voorjaar is?

5 B. Bovenbouw De onderwijsgevenden van de bovenbouw krijgt vier opdrachten en een keuzeopdracht mee. Indien de bovenbouw nog geen ervaring heeft met het buitenwerk, kunnen de eerste keer beter de opdrachten uit de middenbouw worden uitgevoerd. 1. Algemeen. maak een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van hoe je gebied er nu uit ziet. Beschrijf ook het weer. 2. Planten. Geef van tenminste drie bomen en struiken een beschrijving hoe ze er nu uitzien ( blad, bloemen). Beschrijf tenminste drie bloeiende planten. Als er meer dan twintig van een soort bij elkaar staan mag je van elk een bloem meenemen om bij je verslag te plakken. 3. Dieren. Op elke plek wonen dieren. Hier dus ook. Zoek drie dieren op en beschrijf hun woonplek. 4. Wat dat nu met elkaar te maken heeft. In het verslag moeten tenminste twee waarnemingen staan die met elkaar te maken hebben. Bijvoorbeeld: Het is nu twaalf graden en ik zie hommels. Die zie je bij koud weer volgens mij niet. Bijen bezoeken wilgenkatjes. Of ze daar honing halen weet ik niet, maar ik zie in ieder geval dat ze stuifmeel aan hun poten hebben. 5. Keuze opdracht. Bedenk een wedden-dat-vraag. Schrijf op wat je denkt. Schrijf ook op hoe je antwoord denkt te vinden. Wat was het resultaat? Voorbeeld: Wedden dat we in ons gebied wel twee plekken kunnen vinden waar de temperatuur op de ene plek wel tien graden lager is als op de andere plek? Wij denken dat het ons wel zal lukken, want we hangen een thermometer in de zon en steken er een in de grond. Wedden dat er wel zeven verschillende bomen en struiken in ons gebiedje voorkomen? Nabespreken per bouw (binnen) Binnen bespreekt U in welke vorm de waarnemingen worden vastgelegd. Worden buiten alleen maar gegevens verzameld of worden ze daar ook al vastgelegd? Gaat elk kind een eigen natuurkalender maken of wordt er per groepje gewerkt? Na afloop van dit gedeelte moet elk teamlid er goed zicht op hebben hoe dit eerste verhaal door de kinderen wordt gevisualiseerd en hoe het verhaal over enkele weken een vervolg kan krijgen. Tips

6 De gegevens worden bewaard zodat na veertien dagen er een vervolgverhaal gemaakt kan worden. Als u zelf geen Paardebloem van een Madeliefje kunt onderscheiden: Laat de kinderen uit de bovenbouw alle wilde planten verzamelen die in de maand April Bloeien. Drie dagen laten drogen in een oude telefoongids. Daarna kunnen ze worden opgeplakt op een stuk bordkarton.over elke plant wordt dan plakplastic geplakt, daarna blijven ze jaren goed. U voorziet deze wilde planten van namen (deskundige vragen). Verwerking binnen: De bloemen en bladeren die de kinderen buiten hebben verzameld kunnen ook zo gedroogd worden en dan na drie dagen al opgeplakt worden in hun logboek. Overigens is het met een goede fotokopieermachine ook mogelijk mooie afdrukken van verse planten te maken. (Dit kan bijvoorbeeld ook heel mooi gedaan worden van één soort op de twee momenten dat de kinderen buiten gaan kijken. Zo kun je de veranderingen heel goed zien!) Bij de inventarisatie kan men zich het beste beperken tot de bloeiende planten. Zelfs de oudste kinderen denken vaak nog dat de paardebloem alleen bloemen heeft en dat eronder een soort distel groeit (nl het loof van de paardebloem)! Afspraak Het is goed dat de leerkrachten wanneer de kinderen hun vervolgverhalen gevisualiseerd hebben, dus na de twee buitenbijeenkomsten, met elkaar de resultaten bespreken. Zo doe je op eenvoudige wijze inspiratie voor een volgende keer op.