Flexibiliteit in wetgeving met het oog op een gebiedsgerichte aanpak

Transcriptie

1 Flexibiliteit in wetgeving met het oog op een gebiedsgerichte aanpak Relatie tot voorzorg, causaliteit en brede belangenafweging mr. ing. G.J. Kremers Tauw B.V

2 Flexibiliteit als antwoord op complexiteit Complexiteit van het milieuprobleem zelf Complexiteit vanwege onvoldoende interne integratie milieuwetgeving Complexiteit van rekenmodellen Complexiteit als reactie op knellende regelgeving. Bron: VROM-raad (2009)

3 Inhoud Begrippenkader Omgaan met onzekerheden - voorzorg Causaliteitsvraagstuk - meervoudige causaliteit Brede belangenafweging

4 Wat is een gebiedsgerichte aanpak: saneren of beheer? Saneren: het beperken en zoveel mogelijk ongedaan maken van verontreiniging en de directe gevolgen daarvan of van dreigende verontreiniging van de bodem Rechtspraak niet consistent ABRvS 26 november 2008, nr /1 (Stichting Van der Hoeven Kliniek) ABRvS 14 oktober 2009, nr /1/M2 (Arnhem)

5 Beheer Maatregelen in het belang van de bescherming van de bodem als bedoeld in artikel 37, lid 4 Wbb Niet wettelijk gedefinieerd Blijvend beheer (zoals monitoring en registratie) Geen spoedeisendheid

6 Problemen Omgaan met onzekerheden Kostenverhaal Sectorale afweging

7 Omgaan met onzekerheden (1) Verontreinigingssituatie Effectbeoordeling Combinatie met andere handelingen

8 Omgaan met onzekerheden (2) Klassieke risicobeoordeling zekere risico s Nieuwe risicobenadering zekere en onzekere risico s Normatieve uitgangspunt: voorzorgsbeginsel Bron: WRR (2008)

9 Omgaan met onzekerheden (3) Adaptieve strategie Erken tegenvallers en onzekerheden Monitor effecten Neem zo nodig maatregelen Artikel 39, eerste lid, aanhef en onder h Wbb Verspreidingsrisico s Bekende risico s

10 Kostenverhaal Artikel 75 Wbb (onrechtmatige daad, ongerechtvaardigde verrijking) Problemen Moeilijke bewijslast Verjaring Artikel 150 Rv: De partij die zich beroept op rechtsgevolgen van door haar gestelde feiten of rechten, draagt de bewijslast van die feiten of rechten, tenzij uit enige bijzondere regel of uit de eisen van redelijkheid en billijkheid een andere verdeling van de bewijslast voortvloeit

11 Meervoudige causaliteit (1) Medeschuld Alternatieve causaliteit Groepshandeling Afwijkende bewijslast op grond van rechterlijke vermoedens

12 Medeschuld Artikel 6:102, eerste lid BW: Rust op ieder van twee of meer personen een verplichting tot vergoeding van dezelfde schade, dan zijn zij hoofdelijk aansprakelijk. (.) Onzelfstandige oorzaken die elk in csqn-verband staan met de gehele schade

13 Alternatieve causaliteit Artikel 6:99 BW: Kan de schade het gevolg zijn van twee of meer gebeurtenissen voor elk waarvan een andere persoon aansprakelijk is, en staat vast dat de schade door ten minste één van deze gebeurtenissen is ontstaan, dan rust de verplichting om de schade te vergoeden op ieder van deze personen, tenzij hij bewijst dat deze niet het gevolg is van een gebeurtenis waarvoor hijzelf aansprakelijk is. HR 17 januari 1997, NJ 1997, 230 (Moerman/Bakker) Aangesprokene aansprakelijkheid voor een bepaalde gebeurtenis waardoor de gehele gevorderde schade kan zijn ontstaan

14 Groepshandeling Artikel 6:166 BW: Indien één van tot een groep behorende personen onrechtmatig schade toebrengt en de kans op het aldus toebrengen van schade deze personen had behoren te weerhouden van hun gedragingen in groepsverband, zijn zij hoofdelijk aansprakelijk indien deze gedragingen hun kunnen worden toegerekend. ( ) Groep: samenhangende eenheid naar tijd en plaats

15 Brede belangenafweging Factoren: Specialiteit van de wet Toegekende discretionariteit bevoegd bestuursorgaan (toepasselijkheidscondities in de wet, Circulaire bodemsanering 2009, rechtspraak) Oplossing: Afwijken van de norm? Beginselengerichte besluitvorming

16 Slotopmerkingen Opwaarderen voorzorg i.v.m. potentiële risico s Meervoudige causaliteit blijft lastig probleem Geen ruimte voor brede belangenafweging bodembesluiten