Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik

Transcriptie

1

2

3 Kasteel Saffelberg De geschiedenis van een Gooiks kasteel en zijn bewoners Veerle Maebe Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik

4 Kasteel Saffelberg De geschiedenis van een Gooiks kasteel en zijn bewoners Veerle Maebe / Frans Peetermans Uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik 2014 Druk: ABC D/2014/4794/1 HEEMKUNDIGE KRING VAN GOOIK CIP Titel: Kasteel Saffelberg Auteurs: Veerle Maebe, Frans Peetermans Vormgeving: Johnny Van Bavegem, Jean-Paul De Loecker Correctie teksten en administratie: Jean-Paul De Loecker Uitgever: Heemkundige Kring van Gooik VZW 300 blz., 21 x 21 cm, 1 ste druk In de reeks: Bijdragen tot de Gooikse Geschiedenis - deel 28 ISBN: NUR SISO Trefwoorden: Gooik, Pajottenland, Saffelberg, Oplombeek, van Oldeneel tot Oldenzeel Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever of betrokken auteur. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud en illustratie van zijn bijdrage, tenzij anders vermeld.

5

6 4 Woord Vooraf

7 WOORD VOORAF (JOS SLUYS) Over de voorbije 100 jaar heeft het Kasteel Saffelberg een boeiend bestaan gekend. Het wel en wee van de adellijke familie van Oldeneel tot Oldenzeel. Twee wereldoorlogen. De evolutie van het Pajottenland, als groene long van de hoofdstad van Europa. Het boek dat Veerle Maebe heeft geschreven in opdracht van de Heemkundige Kring van Gooik doet deze rijke geschiedenis alle eer aan. Eind 2006 kocht onze investeringsmaatschappij het kasteel uit een openbare verkoop, na het overlijden van de laatste bewoner, Barones Marie-Monique van Oldeneel tot Oldenzeel. Ikzelf ben geboren en getogen in het nabije Pepingen, dus het kasteel was bekend, weze het verboden, terrein. Samen met mijn team hebben we gedurende een periode van bijna vijf jaar het kasteel in ere hersteld, en tot in de kleinste historische details gerestaureerd. Het kasteelpark werd hersteld met de aanplanting van 150 inheemse bomen, de omringende boomgaarden met zo n 100 verschillende hoogstamfruitbomen en de Franse tuin voor het kasteel hervond zijn oude glorie. Ondertussen heeft ons bedrijf de passende naam Saffelberg Investments aangenomen. Onze bedrijfseconomische activiteiten vertakken zich wereldwijd, maar onze band met het Pajottenland is altijd gebleven. We proberen een rol te spelen in het socio-culturele leven van deze prachtige regio. We ondersteunen activiteiten die ten goede komen aan de streek en zijn bevolking. Samen met partners hebben we in september 2013 een nagelnieuwe infrastructuur mogen aanbieden aan de Atletiek Club Pajottenland. Het kasteel zelf fungeert geregeld als decor voor opnames, gaande van de VRT-reeks Witse tot fotoreportages. Er worden historische boeken voorgesteld, sportieve evenementen aangekondigd en lokale bieren geproefd. Het Kasteel Saffelberg is en blijft een herkennings- en ontmoetingspunt in het Pajottenland. We nodigen u uit dit interessante boek door te nemen, en zo de rijke geschiedenis van het kasteel beter te leren kennen. Met vriendelijke Pajotse groeten, Jos Sluys 5

8 WOORD VOORAF (JEAN-PAUL DE LOECKER) Beste lezer(es), Als voorzitter van de Heemkundige Kring van Gooik ben ik ontzettend verheugd dit boek te mogen inleiden. Zoals u zal kunnen lezen in de inleiding van schrijfster Veerle Maebe is het werk eraan gestart in november 2012 en ondertussen zitten we toch al heel wat verder in de tijd. M.a.w. het is een werk van lange adem geworden, maar dat kon eigenlijk ook niet anders. Het gaat hier toch over een geschiedenis van 100 jaar en dat kan men niet zomaar eventjes los uit de pols behandelen. Er kwam heel wat opzoekingswerk aan te pas, zowel bij Veerle als bij de andere schrijver, Frans Peetermans. Lag de nadruk bij de eerste op het historisch element van het kasteel en zijn bewoners, dan wou de tweede toch meer vertrekken vanuit zijn persoonlijke ervaringen. De combinatie van beide benaderingen heeft toch wel een uniek boek opgeleverd, waarbij vele Gooikenaars en ook andere lezers het kasteel op een totaal andere manier gaan ervaren, dan dat ze uit hun herinneringen soms onthouden hebben. Mag ik beide schrijvers hartelijk danken voor hun onverdroten inzet om een degelijk werk te willen afleveren. Bedankt Veerle en Frans! Steunend op een werkje van een 20-tal bladzijden van stagiaire Marieke Jaenen uit 2008, is dit een heel wat omvangrijker boek geworden. Niet alleen het aspect patrimonium werd behandeld, maar zoals gezegd, ook de vroegere en de huidige inwoners. Daarnaast komen een respectabel aantal getuigen aan het woord, die van ver of dichtbij iets met het kasteel te maken hadden/hebben. Dit heeft vaak heel speciale getuigenissen opgeleverd, waardoor we een heel andere kijk krijgen op de adel dan we gewoon zijn. Dank aan al die verschillende getuigen, waaronder ook baron Philippe van Oldeneel tot Oldenzeel, die helaas kort erna is overleden. Ik wil hier toch nog een aantal mensen bedanken, zonder dewelke dit boek niet mogelijk was geweest, naast onze twee auteurs uiteraard. Dit boek is gemaakt op aanvraag van de huidige eigenaar van het kasteel, Jos Sluys, en tevens verantwoordelijke van het bedrijf Saffelberg Investments. Zonder de financiële steun van deze instelling zou het heel moeilijk geweest zijn om dit boek uit te geven. Dank daarvoor, maar ook dank voor de steeds optimistische kijk op de vorderingen van dit werk. 6

9 We werden telkens heel goed ontvangen op het kasteel en mochten alles inkijken, gebruiken, fotograferen wat nodig was om dit boek af te werken. Bedankt Jos! En daarbij moet ik ook heel speciaal Isabelle Deurbroeck vermelden, secretaresse op het kasteel. Zonder haar medewerking op die plaats was het heel moeilijk geweest om zovele documenten te verkrijgen, te kopiëren, te scannen en wat nog. Ze was steeds bereid om te helpen met foto s die op sticks moesten gezet worden, met uitleg, met opzoekingen, enz. We konden haar op elk moment bellen, het was nooit te veel of te zwaar. We mochten altijd langskomen, werden goed ontvangen en kregen antwoorden op onze vragen. Bedankt Isabelle, voor jouw inzet en optimisme. En ook bedankt voor de drankjes! En uiteraard zou dit boek er ook niet gekomen zijn zonder onze medewerker en lay-outer Johnny Van Bavegem. Zoals altijd kweet hij zich zeer degelijk van zijn taak om van een tekst, die nog weinig zegt, een boek te maken met mooie indelingen en foto s erbij, waardoor het een echt boek wordt. Samen met hem heb ik de laatste weken van afwerking meegemaakt om te komen tot een eindresultaat, dat hopelijk en meer dan waarschijnlijk mag gezien worden. Problemen zijn er om op te lossen, is zijn motto, en gelukkig maar dat hij er zo over denkt! Bedankt, Johnny! Ik wil nog dank zeggen aan alle mensen die op één of andere manier meegewerkt hebben aan dit project en die ik zou vergeten zijn. Zij hebben in alle stilte bijgedragen tot het welslagen ervan en verdienen ook een dankwoord. Beste lezer(es), geniet van dit boek bij het doorbladeren ervan, bij het bekijken van de vele foto s en bij het lezen van kleine en grote verhalen van het kasteel (van) Saffelberg in Gooik! Jean-Paul De Loecker Voorzitter van de Heemkundige Kring van Gooik 21 januari

10 8 Inhoudstafel

11 INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF (Jos Sluys) WOORD VOORAF (Jean-Paul De Loecker) INHOUDSTAFEL WELKOM OP KASTEEL SAFFELBERG HET KASTEEL Omgeving en oorsprong Opbouw Interieur Gelijkvloers Tussenverdieping, traphal en diensttrap Eerste verdieping Tweede verdieping Zolder Toren Kelderverdieping LUXE EN WOONCOMFORT BIJGEBOUWEN Koetshuis, stallingen en portierswoning Schuur Kapel DE TUIN Aanleg Moestuin Serre Vijver HET KASTEEL VAN 2006 TOT Werken binnen en buiten / Het resultaat DE KAPEL ONZE-LIEVE-VROUW VAN SAFFELBERG

12 DE ADEL DE KASTEELBEWONERS / EIGENAARS Peeter Wa(o)ters De familie Wouters De familie van Oldeneel tot Oldenzeel Philippe van Oldeneel tot Oldenzeel Marie-Henriëtte de Wouters de Bouchout Werner van Oldeneel tot Oldenzeel Zoë de Behault Jean van Oldeneel tot Oldenzeel, Elisabeth Ernst de Brunswick en kinderen Marie Monique van Oldeneel tot Oldenzeel Philippe van Oldeneel tot Oldenzeel Etienne van Oldeneel tot Oldenzeel Anne Cécile van Oldeneel tot Oldenzeel Jos Sluys STAMBOOM (Johnny Van Bavegem) Parenteel van Arnold van Oldeneel Kwartierstaat in stamreeksen van Marie Monique Thérèse Bernadette Ghislaine van Oldeneel tot Oldenzeel van Oldeneel tot Oldenzeel de Wouters de Bouchout Baerts Simon Rega van den Dijck Rega Lunden de Ter Elst Goetsbloets Wouters SOCIAAL LEVEN VAN DE ADEL Werk Religieuze en politieke overtuiging Vrije tijd en amusement

13 DE WAPENSCHILDEN Het wapenschild van de familie van Oldeneel tot Oldenzeel Het wapenschild van Jos Sluys GETUIGENISSEN Anna Maria De Smet Roger Van Lathem Jean Rooseleers Maria Lebacq Marcel Neukermans Palmyre Vossen Pelagie Van Snick Paula Masfrancx Cecile Vandendaele Paula Devits René Peeters Henri Van Eeckhoudt Martin Baert Michel Doomst Serge Moonens Baron Yves van Oldeneel tot Oldenzeel en echtgenote Tim Juwet Piet Chrispeels OVER GEMEENTEPOLITIEK EN DE SCOUTS OP HET KASTEELDOMEIN (Frans Peetermans) Anekdoten over kasteel Saffelberg en zijn bewoners Pet af Vensterglas Nonkel Théophile Oud-strijders Canadezen op het kasteel Bier voor de baron Beschoten Modern Arme baron Pieé Boeëd Van Snick

14 In de kerk Op het gemeentehuis In de dorpspolitiek Philip Tien jaar Gooikse scouts op het kasteeldomein Begin Wolfje Naar Oplombeek Ons heem Leiding Bericht Vergadering Op tocht Schaatsen Dagtocht Suikerkoeken Kussen Hooizolder Frans Spel en sport Verhuizen De Cley Dank WOORD ACHTERAF DANK U WEL BRONINFORMATIE Bibliografie Documenten en foto s Internetbronnen

15

16

17