Jaar van het Kasteel 2005

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaar van het Kasteel 2005"

Transcriptie

1 Special 10 juni 2005 UITGAVE VAN DE STICHTING CULTUREEL ERFGOED ZEELAND Jaar van het Kasteel 2005 Kastelen spreken tot de verbeelding. In oude en moderne sprookjes zijn kastelen de plaatsen waar boze koninginnen hun plannen uitbroeden, dappere prinsen een knappe prinses bevrijden of waar huwelijken plaatsvinden waar heel de wereld bij wegdroomt. Onze zoon van drie speelt met overgave prins en met enige regelmaat wordt onze woonkamer tot kasteel omgebouwd. Zelf blijven mij kastelen ook altijd imponeren. Als jongen ging ik regelmatig bij het kasteel in Haamstede kijken om de grandeur van vroegere tijden te zien. De fundamenten van de Hellenburg bij Baarland maakten indruk op mij toen ik daar bijna tien jaar geleden op een fietstocht door de Zak van Zuid-Beveland onverwacht langs kwam. En ik ben nog steeds blij met een uitspraak van de Raad van State enkele jaren terug, waarin de zichtlijnen op het Slot Moermond strikt werden gehanteerd en een plan voor een lokaal bedrijventerrein vernietigd werd. Er zijn in Zeeland veel kastelen en historische buitenplaatsen verloren gegaan en daarom is het noodzakelijk om zorgvuldig om te springen met die schaarse exemplaren die nog behouden zijn gebleven. Het initiatief om 2005 uit te roepen tot Jaar van het Kasteel helpt daarbij: in heel Nederland wordt aandacht besteed aan kastelen en historische buitenplaatsen. Gedurende dit jaar zijn er voor geïnteresseerden meer kansen om kastelen en buitenplaatsen te bezoeken, ook een aantal die normaal gesproken niet toegankelijk zijn voor publiek. Veel van de interessante wetenswaardigheden over dit onderwerp zijn verborgen in de grond of te raadplegen in archieven. Ook hieraan zal aandacht worden besteed in bijvoorbeeld exposities en publicaties. En vanzelfsprekend zijn er speciale activiteiten voor basisschoolleerlingen en worden rondleidingen en excursies georganiseerd. Dit themajaar wordt gecoördineerd door de SCEZ, net als 2003 Jaar van de Boerderij. Voor de boerderijen heeft het themajaar geresulteerd in heel veel aandacht, nieuwe geldstromen en meer beleidsruimte. De succesvolle start van 2005 als Jaar van het Kasteel op 2 april in en rond Slot Moermond in Renesse belooft veel goeds voor de rest van de activiteiten en effecten. Ik hoop en verwacht dan ook dat aan het eind van dit jaar weer een positieve balans opgemaakt kan worden. Ik wens alle deelnemers en organisatoren veel plezier met het Jaar van het Kasteel 2005 in Zeeland en hoop dat het bij velen van u de verbeelding zal prikkelen. Harry van Waveren Gedeputeerde voor cultuur in de provincie Zeeland Kasteel Haamstede (foto Ingrid Leeftink)

2 2 et jaar 2005 is uitgeroepen tot Jaar van het Kasteel, met als doel: actieve belangstelling te wekken voor de Nederlandse kastelen en historische buitenplaatsen. De aanleiding voor dit themajaar vormt het feit dat de Nederlandse Kastelenstichting 60, en de Kastelenstichting Holland en Zeeland 20 jaar bestaat. Uiteraard doet ook Zeeland voluit mee met dit jaar. Vanuit een breed samen-gestelde werkgroep worden de Zeeuwse activiteiten ontwikkeld. In de werkgroep zijn vertegenwoordigd: de Nederlandse Kastelenstichting ( ); de Kastelenstichting Holland en Zeeland ( ); de Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen ( ); de Provincie Zeeland ( ); de Stichting Landschapsbeheer Zeeland ( ); de Zeeuwse Bibliotheek / het Zeeuws Documentatiecentrum ( info@zeeuwsebibliotheek.nl ); de Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland, afdeling Zeeland ( ); het Bureau voor Toerisme Zeeland ( vvvzld@zeelandnet.nl ); museum De Burghse Schoole, Burgh ( ); streekmuseum De Meestoof, Sint-Annaland ( ); streekmuseum IJzendijke, IJzendijke ( museuminfo@zeelandnet.nl ); en de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) die de activiteiten coördineert. Met financiële steun van de Provincie Zeeland, de Nederlandse Kastelenstichting en anderen is een programma van uiteenlopende activiteiten ontwikkeld waar Zeeland trots op kan zijn. En dat moet ook, want het gaat om erfgoed (en zoveel méér) om trots op te zijn! Tussen de officiële opening op 2 april en de afsluiting van het themajaar op 14 december is er op uiteenlopende plaatsen heel veel te doen en valt er veel te beleven. Het complete en telkens geactualiseerde programma vindt u op de website van de SCEZ: Daarnaast wordt in de vorm van een flyer een beknopt overzicht van alle evenementen verstrekt. Deze special van Zeeuws Erfgoed levert u de nodige achtergrondinformatie over het Zeeuwse kasteel en de historische buitenplaats. Want ook ná dit eenmalige themajaar verdienen die alle aandacht en alle zorg. Over (Zeeuwse) kastelen en buitenplaatsen Een kasteel is een middeleeuwse versterkte woning die veiligheid bood tegen vijandelijke aanvallen. Het verschil tussen een fort en een kasteel zit hem in de woonfunctie. Door de verdedigbaarheid met dikke muren, kantelen, grachten en dergelijke onderscheidt een kasteel zich van boerderijen en andere woonhuizen. Een kasteel werd in de Middeleeuwen bewoond door een machtige heer, meestal een edelman, of diens plaatsvervanger (kastelein) wanneer de eigenaar verscheidene kastelen bezat. Middeleeuwse kastelen zijn er in verschillende soorten en maten. Velen bestonden oorspronkelijk uit een eenvoudige omgrachte woontoren van hout of steen, ook wel een donjon genaamd. In veel gevallen werd de donjon in de loop der eeuwen uitgebreid met kamers, torens en vleugels, en vormde zo de kern van het gehele kasteelcomplex. Slot Haamstede: het gedeelte tussen de twee torens is de oorspronkelijke dertiende-eeuwse donjon, de rest is in later eeuwen aangebouwd Soms werd de woontoren gebouwd op een kunstmatig opgeworpen hoogte. We spreken dan over een mottekasteel (motte is Frans voor heuvel). Deze heuvel was meestal omsloten door een ringgracht en een eveneens omgrachte voorhof waar de boerderij en bijgebouwen stonden. Dit type kasteel was in Zeeland erg populair. Tegenwoordig zijn nog een aantal van deze kasteelbergjes (of vliedbergen, werven) in het Zeeuwse landschap herkenbaar. In de twaalfde en de dertiende eeuw nam niet alleen in Zeeland, maar in vrijwel geheel Europa, het aantal bergjes spectaculair toe. De binnenduinrand van Walcheren vertoonde in de achttiende eeuw een aaneengesloten lint van buitenplaatsen Kasteelberg in het Zeeuwse landschap

3 Special 10 juni 2005 Reconstructie van het kasteel van Troye, tekening door dr. W.C. Braat Van kasteel tot buitenplaats Door de uitvinding van het buskruit en de veranderde oorlogsvoering verloren kastelen hun militair nut. Dit maakte het mogelijk om kastelen te moderniseren en te verfraaien. In hoog tempo veranderden na 1600 de kastelen van gesloten burchten in fraaie buitenhuizen. Slechts enkelen die de zomermaanden buiten wilden doorbrengen bezaten een kasteel. Vermogende regenten en kooplieden met een boerderij op het platteland lieten er een herenkamer aanbouwen. Vanaf het einde van de zestiende eeuw werden steeds vaker huizen speciaal gebouwd voor het verblijf op het platteland in de zomermaanden: de buitenplaatsen. De bloeiperiode van de buitenplaats was de zeventiende en achttiende eeuw. Behalve de ligging buiten de stad is de grootschalige tuin- en parkaanleg essentieel voor een buitenplaats. Hiermee onderscheidt het buiten zich van een stadshuis. Deze veelal fraaie en uitgestrekte tuinen die in de zeventiende en achttiende eeuw nog formeel van aard waren, werden vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw omgevormd tot landschappelijke parken. Bekende Zeeuwse clusters van buitenplaatsen vinden we langs de binnenduinrand van Walcheren en in Schuddebeurs op Schouwen-Duiveland. Een kijkje in het park van de buitenplaats Elsenoord te Vrouwenpolder, door Jan Arends getekend in 1771 (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) Zeeland kastelenland In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt is Zeeland zeer rijk geweest aan kastelen en buitenplaatsen. In de Middeleeuwen zijn er in ieder geval meer dan zeventig kastelen geweest en meer dan het dubbele aantal mottes. Alleen al in het Zuid- Bevelandse Kapelle-Biezelinge hebben vier kastelen gestaan. Verdwenen kastelen De strijd tussen de Vlaamse en Hollandse graven in de Middeleeuwen, allerlei kleinere geschillen en de Nederlandse Opstand legden het grootste deel van de Zeeuwse kastelen in de as. Het duidelijkste voorbeeld is het altijd zwaar bevochten Zeeuwsch-Vlaanderen. Na 1600 waren hier, behalve het kasteel van Sluis dat uiteindelijk na 1820 ook werd gesloopt, enkel nog ruïnes te vinden. 3 Specifiek voor Zeeland waren de stormvloeden. De zee geeft en de zee neemt en dat laatste geldt zeker voor tientallen Zeeuwse kastelen. Een fraai voorbeeld hiervan is het nabij Reimerswaal gelegen kasteel van Lodijke dat in de golven verdween tijdens de Sint-Felixvloed van Ook de economische neergang in de negentiende eeuw en het gebrek aan interesse voor deze middeleeuwse bouwwerken waren vele kastelen noodlottig. Een enkel kasteel bleef op wel heel speciale manier dit lot bespaard. Het voormalige kasteel Barbistein in Heinkenszand werd begin negentiende eeuw verbouwd tot de RK Sint-Blasiuskerk. Nog in de tweede helft van de negentiende eeuw werden vele kastelen afgebroken. Een van de laatste was Craijenstein bij Burgh (Schouwen-Duiveland). In 1890 werd dit vijftiendeeeuwse kasteel gesloopt om plaats te maken voor een boerderij. De landschappelijke tuinaanleg bij de buitenplaats Steenhove (Walcheren) in 1796 Het kasteel van Sluis ten tijde van de sloop na 1820 (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata)

4 4 De ruïne van het kasteel van Lodijke door A. Schoenmaker, begin achttiende eeuw (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) Zeeuwse kastelen anno 2005 Van de grote hoeveelheid Zeeuwse kastelen is slechts een fractie bewaard gebleven. De kastelen die nog een min of meer oorspronkelijk middeleeuws karakter uitstralen zijn op de vingers van één hand te tellen: Moermond en Haamstede op Schouwen-Duiveland en Westhove op Walcheren. Verder zijn er nog een aantal huizen die in oorsprong kasteel zijn maar het uiterlijk van een buitenplaats hebben. Hiertoe behoort onder andere kasteel Ter Hooge bij Middelburg. Huis Zorghvliet te Ellewoutsdijk voor het vernietigende bombardement van 1944 (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) einde van veel fraaie huizen. Zorghvliet in Ellewoutsdijk werd in 1944 gebombardeerd. De maandenlange inundatie met zout water op Walcheren betekende het einde voor veel van de parken. Van de parken van het nabij Middelburg gelegen Toorenvliedt en Ter Hooge overleefde vrijwel geen enkele boom de oorlog. Buitenplaatsen anno 2005 Van de rijkdom aan Zeeuwse buitens met hun vaak indrukwekkende en fraaie tuinen en parken is nog slechts een bescheiden restant over waar we dan ook zuinig op moeten zijn. In Zeeuwsch-Vlaanderen is nog maar één monumentale buitenplaats over: de Elderschans bij Aardenburg. Zuid-Beveland kent nog buitenplaatsen bij Ellewoutsdijk, Heinkenszand en Kloetinge. De hoofdmoot vinden we op Walcheren en in het bij Zierikzee gelegen Schuddebeurs. In totaal kent Zeeland nog een kleine dertig monumentale buitenplaatsen met bijbehorende tuinen en parken. Het slot Craijenstein bij Burgh in 1695 door J. Hildernisse (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) Verdwenen buitenplaatsen Het aantal buitenplaatsen in Zeeland is nog vele malen groter geweest. Zo waren er op Walcheren rond 1750 meer dan tweehonderd buitenplaatsen, maar ook die zijn grotendeels verdwenen. Zacharius Paspoort geeft in zijn beschrijving van Zeeland uit 1820 een lijst van recent gesloopte buitenplaatsen op Walcheren. De lijst telt 74 namen! In de negentiende eeuw verdwenen de Zeeuwse buitenplaatsen als gevolg van de economische malaise in een rap tempo. De twintigste eeuw liet de buitenplaatsen en kastelen evenmin ongemoeid. Vooral de Tweede Wereldoorlog betekende het Kastelen en buitenplaatsen in de archieven Is er in de Zeeuwse archieven iets te vinden over kastelen en buitenplaatsen? Jazeker wel! Is er van álle kastelen en buitenplaatsen die in onze provincie bestaan en bestaan hebben iets te vinden? Nee, helaas niet, maar wel van heel veel. Waarom dan niet? In de archiefbewaarplaatsen in Zeeland wordt eerst en vooral archief van de overheden bewaard, dus van de provincie, de gemeentes, de waterschappen en de diverse diensten die ook deel van de overheid zijn. En die bemoeide zich tot zo n honderd jaar geleden niet of nauwelijks met woonhuizen, wat kastelen en buitenplaatsen toen nog vooral waren. Tussen 1901 en 1905 werden door de gemeentes in Nederland voor het eerst bouwvergunningen per pand afgegeven. Maar toen stonden alle panden die we nu kasteel of buitenplaats noemen er al lang, soms al eeuwen. Daar zijn dus geen bouwvergunningen met bouwtekeningen van. Wel kan er een bouwvergunning zijn afgegeven voor een ingrijpende verbouwing, waar ook de buitenkant van het pand bij gewijzigd werd. Kasteel Westhove bij Domburg Links: Duinbeek te Oostkapelle, oorspronkelijk een kasteel maar in de achttiende eeuw herbouwd als buitenplaats Rechts:Heesterlust bij Schuddebeurs, rond 1800 gebouwd als buitenhuis voor een Zierikzeese regent

5 Maar omdat veel buitenplaatsen en kastelen monumenten zijn, is de kans daarop ook niet zo heel groot. Wel kunnen de kaarten van het Kadaster, hoewel die pas vanaf 1812 zijn getekend, van belang zijn. Veel historische panden zijn juist in de negentiende eeuw verdwenen, zodat ze nog net op de eerste kadasterkaart van een bepaalde gemeente staan. Ook monumentenzorg, de bekende Rijksdienst, maar ook de gemeentelijke monumentencommissie kan materiaal verzameld hebben over het pand dat uw belangstelling getrokken heeft. We zijn dus vooral afhankelijk van andere bronnen dan de overheidsarchieven als we iets over dit soort panden willen weten. Gelukkig zijn die bronnen er wel. De eerste insteek is: kaarten en afbeeldingen. Om te weten waar een kasteel stond en hoe het er uit zag kunnen onderzoekers gebruik maken van de kaarten en prentencollecties die door de archiefdiensten in de loop der eeuwen zijn verzameld, ook wel Historisch- Topografische Atlas genoemd. Ook kan er vaak gezocht worden in foto- en prentbriefkaartencollecties. Familiearchieven als bron Een andere onderzoeksmogelijkheid betreft familiearchieven. De families die van oudsher kastelen en buitenplaatsen bouwden en bewoonden, hebben meestal een rijke historie waar ze trots op zijn. Het archief van de familie, waarin het familieslot vaak een prominente rol speelt, wordt dan ook vaak ondergebracht bij een archiefdienst. Het Zeeuws Archief herbergt bijvoorbeeld het archief van de familie Van Lynden, eind negentiende eeuw eigenaar van Ter Hooge in Koudekerke. Maar ook de families Schorer (met bezittingen door heel Zeeland), Wagtho (met bezittingen op Tholen) en nog veel andere hebben de papieren van hun bezittingen in diverse delen van Zeeland goed bewaard. Latere eigenaars zijn vaak kerken, stichtingen of instellingen als verpleeghuizen, die de kapitale panden in gebruik kregen in de negentiende en twintigste eeuw omdat ze niet meer geschikt waren voor bewoning door één gezin. Duinbeek NV en Westhove, bij Oostkapelle, zijn hiervan een goed voorbeeld. Ook deze instellingen hebben vaak goed op hun pand (en de bijbehorende documenten) gepast, zodat ze nu nog terug te vinden zijn. Ook is het helaas mogelijk dat er weinig of niets te vinden is. Als een kasteel of buitenplaats heel lang geleden al werd afgebroken, of in een gebied ligt waarvan de archieven in de loop der eeuwen ernstig gehavend zijn geraakt, dan is er soms niet meer bekend dan de naam van een pand, soms een familie of bewoner, en een globale plaatsaanduiding. Dan zijn we afhankelijk van de archeologie om ons verder te helpen. Of we zullen ons er bij neer moeten leggen dat de historie soms haar mysteries bewaart. Special 10 juni 2005 Kastelen en buitenplaatsen in de Zeeuwse Bibliotheek - Zeeuws Documentatiecentrum Wie literatuur zoekt over kastelen en buitenplaatsen kan een bezoek brengen aan een van de Zeeuwse bibliotheken. Voor extra gegevens, speciale publicaties of afbeeldingen kunnen de catalogus van de Zeeuwse bibliotheken, de Beeldbank Zeeland of het Zeeuws Documentatiecentrum van de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg uitkomst bieden. De bibliotheekcatalogus en Zeelandtrefwoorden In de bibliotheekcatalogus, aanwezig in alle bibliotheken en op is op een eenvoudige manier te zoeken. Door het gebruik van Zeelandtrefwoorden is het zelfs mogelijk heel gericht op een onderwerp te zoeken. De Zeelandtrefwoorden kastelen en landhuizen leveren al meer dan honderd titels op, bijvoorbeeld: J.P. van den Broecke, Middeleeuwse kastelen in Zeeland (1978); P. van Beveren, De verdwenen kastelen op Schouwen-Duiveland (1960); Martin van den Broeke, Jan Arends, Buitenplaatsen op Walcheren (2001); L.J. Abelmann, Hellenburg (1977) of J.P.B. Zuurdeeg, Het hof te Sint-Maartensdijk (2000). Heel informatief is het recent verschenen literatuuroverzicht van J.J.B. Kuipers in het tijdschrift Nehalennia, 2004, nr. 144, pag Tijdschriftartikelen en leesboeken In de catalogus zijn dus ook artikelen opgenomen, die gepubliceerd zijn in een tijdschrift of een jaarboek. Hieronder volgt een aantal (willekeurige) voorbeelden: J. Ermerins, Historische verhandeling over het kasteel van Rammekens, in Verhandelingen van het Zeeuwsch Genootschap, 1773, pag ; E.B. Swalue, Het slot Ostende te Goes en de Moerbezienboom van Jacoba van Beyeren op het zelve, in Zeeuwsche Volks-almanak, 1838, pag ; A.M.J. de Kraker, Middeleeuwse muurresten blootgelegd van kasteel te Zaamslag, in: Bulletin Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten, 1987, nr. 6, pag en J.P.B. Zuurdeeg, De buitenplaatsen Ostrea en Buitenzorg te Tholen in: Nehalennia, 1992, nr. 92, pag In enkele romans spelen kastelen een grote rol: A.L.G. Bosboom-Toussaint, Het kasteel Westhoven in Zeeland (1882) en kasteel Haamstede in Gerda van Wageningen, De gouden ketting en De erfgenaam (2004/05). 5 Kasteel Ter Hooge: in oorsprong een middeleeuws kasteel en in het midden van de achttiende eeuw volgens de toen geldende mode herbouwd Capelle en t Huys te Bruëlis (uit: Nicolaes Visscher, Speculum Zelandiae (circa 1650))

6 6 Afbeeldingen De catalogus bevat ook beschrijvingen van afbeeldingen en kaarten, bijvoorbeeld een kopergravure van H. Speelman naar een tekening van C. Pronk van het (verdwenen) slot Bruëlis te Kapelle (1750); een negentiende-eeuwse steendruk van H.J. Backer van de bouwval van het kasteel te Sluis of een wandelkaart uit 1887 van Domburg en omstreken met Het buitenhuis Bloemendaal bij Aardenburg, circa 1900 (Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg, Beeldbank Zeeland) informatie over de buitenplaatsen. Het Zeelandtrefwoord Historisch topografische verzamelingen levert boektitels op waarin fraaie afbeeldingen te zien zijn: Nicolaes Visscher, Speculum Zelandiae (circa 1650); Zeeland in prent: 18e eeuwse prenten van steden, dorpen, kastelen en buitenplaatsen (1970) en A.I.J.M. Schellart, Kastelen en landhuizen in Zeeland in oude ansichten (1973). Voor het bekijken van oude prenten is het openslaan van de bekende Nieuwe cronyk van Zeeland van Mattheus Smallegange uit 1696 een goed idee: een boek boordevol informatie over Zeeland. Beeldbank Zeeland Veel meer afbeeldingen zijn te bekijken in de Beeldbank Zeeland, ook te vinden op Daarin zijn zowel foto s als prentbriefkaarten opgenomen. Zoeken op het woord buitenplaatsen levert vele treffers op waaronder een oude foto van het voormalige buiten Bloemendaal te Aardenburg en een gekleurde ansicht van Huize Weelzicht te Schuddebeurs (circa 1905). De collecties van het Zeeuws Documentatiecentrum In het Zeeuws Documentatiecentrum kan nóg een stapje verder gezocht worden. Het centrum beschikt over een bijna compleet aanbod van Zeeuwse publicaties en er zijn bijzondere collecties te raadplegen. In de collectie onderwerpsdossiers zijn gegevens te vinden, niet alleen over kastelen en buitenplaatsen maar ook over bewoners zoals Philips van Marnix van Sint-Aldegonde, eens bewoner van kasteel Aldegonde te West-Souburg. In de collectie handschriften is een werk aanwezig van K. van Alkemade en P. van der Schelling, Aadelycke Stam-huyzen, kasteelen en lust-huyzen van Zeelandt (z.j.) met korte teksten en prachtige tekeningen. Archeologisch onderzoek van Zeeuwse kastelen Zeeland is een provincie waarin maar weinig kastelen zijn overgebleven. Dit wordt een beetje gecompenseerd door de unieke historisch-topografische documentatie van Zeeuwse kastelen, dankzij het werk van zeventiende- en achttiendeeeuwse tekenaars en schilders als Roeland Roghman, Isaac Hildernisse, Cornelis Pronk, Abraham de Haen en anderen. Ook het archeologisch onderzoek heeft de afgelopen halve eeuw onze kennis van Zeeuwse kastelen belangrijk vermeerderd. Een viertal voorbeelden uit diverse regio s van de provincie. Locatie onbekend Sommige Zeeuwse kastelen zijn we kwijt. Van middeleeuws Noord-Beveland kennen we geen enkele zekere locatie van een voormalig kasteel. Dat geldt ook voor het kasteel van Saeftinghe in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, terwijl dit in de vorige eeuw nog zichtbaar was. Het uiterlijk van dit aan het eind van de dertiende eeuw vermelde kasteel kennen we van Brusselse en Antwerpse Scheldekaarten uit respectievelijk 1468 en Het had een grote vierkante donjon (toren); de plattegrond was waarschijnlijk rechthoekig. Uit een andere kaart, datering eerste helft zestiende eeuw, blijkt dat het kasteel toen al een ruïne was. Aan het eind van de negentiende eeuw kwamen de resten tijdelijk onder het slik van het verdronken land te voorschijn. In 1906 was sprake van drie meter dikke fundamenten van muren met steunberen. RAAP Archeologisch Adviesbureau verrichtte in januari 2001 een booronderzoek naar de restanten op twee van drie mogelijke locaties. Er werden geen resten aangetroffen! Het is mogelijk, aldus RAAP, dat de resten van het kasteel inmiddels zijn verdwenen onder de zich uitbreidende schorren. Zwanen bij Huize Weelzicht, Schuddebeurs (Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland) Het voormalige kasteel van Saeftinghe, aangegeven op een reconstructie van oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen in 1570 (RAAP-rapport 685, naar Leenders)

7 Special 10 juni 2005 Geheel uitgebroken Van het voormalige kasteel van West-Souburg, later Aldegonde geheten, weten we wel de exacte locatie, maar bezitten we geen overblijfselen meer. Het begin vijftiende eeuw gebouwde slot is in 1573 door de Watergeuzen verwoest; het oostelijk deel werd door Marnix van Sint-Aldegonde, adviseur van Willem de Zwijger, vervolgens opgeknapt. Dit deel is afgebroken in 1783/84. De funderingen zijn tenslotte bij de voorbereiding van de Vlissingse nieuwbouwwijk Westerzicht in 1972 geheel uitgebroken. Een aanpak die nu niet meer mogelijk zou zijn. Gelukkig kon vóór deze rigoureuze laatste sloop nog archeologisch onderzoek plaatsvinden. Gewassen tekening van kasteel Aldegonde door C. van Alkemade ( ). De voorgrond toont bouwvallen die al in het begin van de achttiende eeuw zijn opgeruimd (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) 7 Wijken voor een ambtswoning Gemeentearchivaris Huib Uil van Schouwen-Duiveland noemde het kleine slot Windenburg in Dreischor wegens zijn ronde vorm een van de meest bijzondere kastelen op Zeeuwse bodem. De fundamenten van dit in 1837 voor afbraak bestemde kasteel werden blootgelegd na de Februariramp Vóór de bouw van een fraaie ambtswoning voor de burgemeester op het kasteelterrein in bezwaar mocht niet baten - kon op het nippertje nog een kleine opgraving worden uitgevoerd, door kastelenexpert J.G.N. Renaud van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Van het kasteel resteerde bovengronds alleen een achttiende-eeuwse gevelsteen aan de voorgevel van de ambtswoning. Het huis Windenburg, weergegeven door wiskunstenaar Isaac Hildernisse in 1695 (Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata) De hoofdburcht had zijden van ongeveer 40 x 30 meter; er waren in totaal negen ronde en vierkante torens. Het slot is vermoedelijk verwoest bij de Cosmas- en Damianusvloed van 1477 en niet herbouwd. Begin zeventiende eeuw was er nog een ruïne, die van lieverlee werd afgebroken. Archeologisch monument Van de Hellenburg ten westen van Baarland zijn de fundamenten van de hoofdburcht behouden en bovendien na 1975 een stukje opgemetseld. Het omliggende terrein is aangeplant en voorzien van een wandelpad en picknickplaats. Een fraai archeologisch monument. De Hellenburg is in 1958 opgegraven door, alweer, J.G.N. Renaud van de ROB. De hoofdburcht heeft tenminste drie bouwperioden gehad. Het eerste stadium was een zware donjon (woontoren) uit de tweede helft van de veertiende eeuw. Na een derde verbouwing (circa 1450) kreeg de Hellenburg zijn statig uiterlijk. Blik op de opgemetselde fundamenten van de Hellenburg in Baarland (B. Oele, jaren tachtig van de twintigste eeuw)

8 8 Enkele kastelen, buitenplaatsen en vliedbergen te kijk Ondanks veel verliezen aan kastelen en buitenplaatsen is er nog altijd heel wat te zien. Hieronder een zeer beperkte greep daaruit, bedoeld als een eerste oriëntatie. De aanduidingen zijn beknopt. Wie nadere historische en bouwkundige informatie zoekt, kan bijvoorbeeld te rade gaan in het boek Monumenten in Nederland - Zeeland (Zeist/Zwolle 2003). Op Schouwen-Duiveland vindt de bezoeker in de Westhoek twee kastelen. Aan de Ring (nr. 2) in het hart van Haamstede ligt het gelijknamige kasteel. De omgeving in de vorm van het landgoed, het slotbos en het aangrenzende duingebied is bezit van Natuurmonumenten. Het kasteel zelf laat zich bekijken vanaf een wandelpad aan de zuidzijde. Van tijd tot tijd zijn er rondleidingen door (een deel van) het interieur. Slot Moermond is te vinden ten oosten van Renesse en is bereikbaar via de oprijlaan vanaf de Loane of via het Stoofwekken. Moermond fungeert als landgoedhotel en is als zodanig te bezoeken. De omgeving is grotendeels beschermd natuurgebied. Halverwege Noordgouwe en Zierikzee ligt in Schuddebeurs een cluster van buitenplaatsen. De belangrijkste daarvan zijn Heesterlust (Heesterlustweg 4) en Mon Plaisir (Donkereweg 72), beide vanaf de openbare weg zichtbaar. Van de kastelen en talloze buitenplaatsen die Walcheren telde, is vooral in het gebied van de Manteling, de binnenduinrand tussen Domburg en Vrouwenpolder, het een en ander bewaard gebleven. Kasteel Westhove is goed zichtbaar vanaf de weg Domburg- Oostkapelle en vanaf de andere (voor-) zijde aan de Duinvlietweg. Het is als Stayokay Hostel te bezoeken. Duinbeek (Duinbeekseweg 19) laat zich goed bekijken vanaf de weg en vanuit het gedeeltelijk vrij toegankelijke park. Tussen Oostkapelle en Vrouwenpolder liggen Zeeduin en Overduin. Men kan ze zien vanaf de Koningin Emmaweg in het noorden en/of de Munnikweg in het zuidoosten. Het park rondom Zeeduin is gedeeltelijk toegankelijk. De Munnikenhof, ooit buitenverblijf van Jacob Cats, ligt net buiten Grijpskerke aan de Jacob Catsweg 2. Dit omgrachte huis wordt particulier bewoond en is vanaf de weg zichtbaar. Ter Hooge en Toorenvliedt zijn te vinden aan de zuidwestzijde van Middelburg. Het park van Toorenvliedt (Koudekerkseweg 131) is vrij toegankelijk; dat van Ter Hooge (Koudekerkseweg 200) voor het grootste deel en het beste bereikbaar vanaf de Breeweg ten noorden van Ter Hooge. Verspreid over Walcheren liggen vliedbergen die vrijwel allemaal vanaf de openbare weg goed zichtbaar zijn. Enkele voorbeelden: twee bergen ten westen van Aagtekerke (aan de Herenweg en aan de Geschieresweg); twee dichtbij Gapinge (aan de Snouck Hurgronjeweg en aan de Schellachseweg); en twee ten westen van Middelburg (aan de Meinersweg en aan de Perduinsweg). Op Zuid-Beveland kan men in Kloetinge het Jachthuis (Jachthuisstraat 15) zien. In Ellewoutsdijk liggen aan de westzijde van de Langeviele (nummer 5) en daartegenover aan de oostzijde (nummer 6) recent gebouwde huizen met hun park; dit geheel dat vanaf de weg gedeeltelijk zichtbaar is, gaat terug op een oudere buitenplaats en een nog ouder kasteel. In Baarland ligt onmiddellijk achter de Hervormde Kerk het moeilijk zichtbare en omgrachte kasteelterrein Hof van Baarland. Ten westen van het dorp bevinden zich de opgemetselde funderingen van kasteel Hellenburg. Die zijn vanaf de overzijde van de gracht zichtbaar en soms in het kader van een excursie toegankelijk. Zuid-Beveland telt een aantal karakteristieke vliedbergen. Zo ligt de hoogste berg van Zeeland in Wemeldinge, ietwat verscholen achter de Hervormde Kerk in het westelijke uiteinde van het dorp. In Borssele, ten noordoosten van het dorp aan de Monsterweg, ligt de Berg van Troye. Zeeuwsch-Vlaanderen is aanmerkelijk minder bedeeld met kastelen en buitenplaatsen. Ten westen van Aardenburg (aan de Herendreef 61) ligt daar de Elderschans, een villa op de plaats van een vroegere schans. Colofon Special Jaar van het Kasteel 2005 is een uitgave van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. Deze uitgave is mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van de Provincie Zeeland in het kader van C-culture. samenstelling Aad de Klerk met bijdragen van Lineke van den Bout (Zeeuws Archief) - Liesbeth van der Doe-van der Geest (Zeeuwse Bibliotheek / Zeeuws Documentatiecentrum) - Ronald van Immerseel (Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen; bestuurslid Kastelenstichting Holland en Zeeland) - Jan Kuipers (SCEZ) - Harry van Waveren contactpersonen Aafke Bij de Vaate en Aad de Klerk foto s SCEZ, tenzij anders vermeld opmaak decreet, Ramon de Nennie, Middelburg druk Verhage & Zoon, Middelburg Postbus AA Middelburg bezoekadres Groenmarkt 13 Telefoon Fax info@scez.nl Internet

Dag van het Kasteel 2012

Dag van het Kasteel 2012 Dag van het Kasteel 2012 wandelen rond Zeeuwse kastelen en buitenplaatsen Schouwen-Duiveland Slot Moermond, Renesse Zuid-Beveland De Hellenburg, Baarland Walcheren Westhove, Oostkapelle Zeeuws-Vlaanderen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21974 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hermans, Dagobert Bernardus Maria Title: Middeleeuwse woontorens in Nederland :

Nadere informatie

Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- )

Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- ) Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- ) Oprichting In 1768 werd het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen officieel opgericht. De aanleiding vormde een initiatief uit Vlissingen tot

Nadere informatie

Waar verleden en heden elkaar ontmoeten

Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Introductie Graafs Museum Het Graafs Museum is gevestigd in de Hampoort, de laatste overgebleven stadspoort van de vestingstad Grave. Een locatie die mede het verhaal

Nadere informatie

Omschrijving. Bezienswaardigheden. Naar buiten in 's-graveland / wandelroute (17 km)

Omschrijving. Bezienswaardigheden. Naar buiten in 's-graveland / wandelroute (17 km) Omschrijving Bijzonder aan s-graveland is de concentratie van zoveel buitenplaatsen op een relatief klein rechthoekig gebied. De buitenplaatsen zijn mede bepalend voor het karakter van de hele gemeente.

Nadere informatie

k a s t e l e n i n n e d e r l a n d

k a s t e l e n i n n e d e r l a n d k a s t e e l Inhoudsopgave k a s t e l e n i n n e d e r l a n d Wat is een kasteel? Blz. 2-3 Ringwalburchten Blz. 4 Motteburchten Blz. 5 Ronde Waterburchten Blz. 6 Vierhoekige Waterburchten Blz. 7 Woon-

Nadere informatie

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011 Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1

Nadere informatie

Wederom hebben wij de opdracht gekregen om een vrijstaande woning in Zeeuwse stijl te mogen

Wederom hebben wij de opdracht gekregen om een vrijstaande woning in Zeeuwse stijl te mogen TE KOOP Nieuweweg 38 te Baarland Wederom hebben wij de opdracht gekregen om een vrijstaande woning in Zeeuwse stijl te mogen verkopen. Voor liefhebbers van een boerenwoning, die geen behoefte hebben aan

Nadere informatie

TU Delft Rmit Afstudeeropdracht 2010/2011 Kasteel Gemert, De nieuwe KMA. Titelblad

TU Delft Rmit Afstudeeropdracht 2010/2011 Kasteel Gemert, De nieuwe KMA. Titelblad Titelblad Vanaf april 2010 staat het kasteel van Gemert leeg. De laatste bewoners waren enkele paters die het grootste deel van hun leven in het buiteland hun geloof hadden onderwezen. Wegens hun leeftijd

Nadere informatie

project verborgen buitens

project verborgen buitens project verborgen buitens Gegevens verborgen buiten: Swanenburg Naam eigenaar: Fam. Cornelisse-Francke Adres: Swanenburgseweg 4 Postcode : 4356 RR Woonplaats : Oostkapelle Telefoonnummer: 071-5155502 Emailadres:

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse

HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn achtereenvolgens de ruimtelijke structuur en de functionele structuur van het plangebied uiteengezet. De ruimtelijke structuur is beschreven

Nadere informatie

GROEN VAN TOEN BUITENPLAATSEN IN DE DORDTSE POLDERS

GROEN VAN TOEN BUITENPLAATSEN IN DE DORDTSE POLDERS GROEN VAN TOEN BUITENPLAATSEN IN DE DORDTSE POLDERS Van pachthoeve tot lusthof Na de samenvoeging van verschillende kleine omkadingen tot de Oud Dubbeldamse polder in 1603, investeren de inpolderaars ook

Nadere informatie

Postcode Startjaar Startkwartaal Netbeheerder Provincie Gemeente / Plaats 4301 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4302 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4303 Enduris

Postcode Startjaar Startkwartaal Netbeheerder Provincie Gemeente / Plaats 4301 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4302 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4303 Enduris Postcode Startjaar Startkwartaal Netbeheerder Provincie Gemeente / Plaats 4301 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4302 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4303 Enduris Zeeland ZIERIKZEE 4305 Enduris Zeeland NIEUWERKERK 4305

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 maart 2012

Nieuwsbrief 1 maart 2012 Nieuwsbrief 1 maart 2012 De Heemshof Het gebied rond De Heemshof in Heemskerk wordt bedreigd door nieuwbouwplannen van de gemeente. Op verzoek van Lambert Koppers, eigenaar van De Heemshof en deelnemer

Nadere informatie

Over de kerk van Marum

Over de kerk van Marum Over de kerk van Marum De kerk van Marum is een van de oudste bakstenen kerken in Groningen. Het oudste gedeelte, het koor, dateert uit de 12 e eeuw. De toren is 13 e -eeuws. De preekstoel werd in 1826

Nadere informatie

Nieuwsbrief mei 2013. Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk

Nieuwsbrief mei 2013. Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk In de kastelenbuurt van Heemskerk werd in november 2012 vanwege de sloop en nieuwbouwplannen een proefsleuvenonderzoek verricht. Dit werd uitgevoerd door het archeologische

Nadere informatie

Le seigneur de Clérans

Le seigneur de Clérans 30 VIVENDA Le seigneur de Clérans In heel Europa richt binnenhuisarchitect/vormgever/beeldhouwer Joris van Grinsven opmerkelijke huizen in voor zijn opdrachtgevers. Voor hemzelf had het lot iets bijzonders

Nadere informatie

EEN KUNSTWERK VOOR HET VERDRONKEN DORP HOUWINGAHAM VERKLEURINGEN

EEN KUNSTWERK VOOR HET VERDRONKEN DORP HOUWINGAHAM VERKLEURINGEN www.pauldekort.nl info@pauldekort.nl 2013 EEN KUNSTWERK VOOR HET VERDRONKEN DORP HOUWINGAHAM VERKLEURINGEN HET VERDRONKEN DORPJE HOUWINGAHAM Houwingaham is de naam van een middeleeuwse veenontginningsnederzetting

Nadere informatie

Raadsels rondom de Wouwse Poort

Raadsels rondom de Wouwse Poort Raadsels rondom de Wouwse Poort Oorspronkelijk: Werkgroep Stadsarcheologie Steenbergen C. van Terheyden en C. Mol, Steenbergen Heruitgave met oorspronkelijke tekst en afbeeldingen Raadsels rond de Wouwse

Nadere informatie

Vestingstad Hulst. De omwalling en de poorten

Vestingstad Hulst. De omwalling en de poorten WSV Zelden Rust ( Aktivia nr 261) organiseert: Zaterdag mei 20?? Omloop Vestingstad Hulst Start: Reynaertcollege Gildenstraat 1 Hulst ( Zeeuws-Vlaanderen) Afstanden: 7,15,21 en 28 km. Starturen: 07.30

Nadere informatie

B1 Hoofddorp pagina 1

B1 Hoofddorp pagina 1 B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein.

Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Uit: C. Baardman, Leo J. Leeuwis, M.A. Timmermans, Langs Merwede en Giessen (Den Haag 1961) Op de zuidelijke oever van de

Nadere informatie

EERSTE NEDERLANDSE BARBACANE ONTDEKT BIJ KASTEEL IN ALKMAAR

EERSTE NEDERLANDSE BARBACANE ONTDEKT BIJ KASTEEL IN ALKMAAR 17 juli 2019, 14:54 (CEST) EERSTE NEDERLANDSE BARBACANE ONTDEKT BIJ KASTEEL IN ALKMAAR In Oudorp is de allereerste barbacane in Nederland ontdekt bij Kasteel De Middelburg. Een unieke vondst omdat dit

Nadere informatie

Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018

Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018 Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018 Harderwijk kende oorspronkelijk zeven stadspoorten. De meest onbekende hiervan is de Peelenpoort aan het einde van de Grote Oosterwijk. Deze poort

Nadere informatie

NIJEVELT. Negen eeuwen beleefbare geschiedenis in Leidse Rijn PRESENTATIE BEVINDINGEN I.K.V. MASTERPLAN PARK NIJEVELT 6 NOVEMBER 2014

NIJEVELT. Negen eeuwen beleefbare geschiedenis in Leidse Rijn PRESENTATIE BEVINDINGEN I.K.V. MASTERPLAN PARK NIJEVELT 6 NOVEMBER 2014 NIJEVELT Negen eeuwen beleefbare geschiedenis in Leidse Rijn PRESENTATIE BEVINDINGEN I.K.V. MASTERPLAN PARK NIJEVELT 6 NOVEMBER 2014 NIJEVELT, negen eeuwen beleefbare geschiedenis in Leidse Rijn PRESENTATIE

Nadere informatie

In Warmond, ten zuiden van de Eymerspoeldam, tussen de Norremeerstraat en de Leede (zie bijlage 1).

In Warmond, ten zuiden van de Eymerspoeldam, tussen de Norremeerstraat en de Leede (zie bijlage 1). KENNISKAARTEN KASTEEL OUD TEYLINGEN / LOCKHORST LOCATIE In Warmond, ten zuiden van de Eymerspoeldam, tussen de Norremeerstraat en de Leede (zie bijlage 1). KORTE HISTORISCHE SCHETS Kasteel Oud Teylingen

Nadere informatie

ERFGOED IN MIJN STRAAT

ERFGOED IN MIJN STRAAT Onroerend Erfgoed Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19, bus 5 1210 Brussel Tel. +32 (0)2 553 16 50 http://www.onroerenderfgoed.be http://inventaris.vioe.be Vlaamse overheid Onroerend Erfgoed ID 1581

Nadere informatie

www.gratisaanbiedingen.nl Valkenburg Ruud van Capelleveen Nummer: 2 kijk op www.gratisaanbiedingen.nl voor meer gratis downloads

www.gratisaanbiedingen.nl Valkenburg Ruud van Capelleveen Nummer: 2 kijk op www.gratisaanbiedingen.nl voor meer gratis downloads Valkenburg Ruud van Capelleveen Nummer: 2 kijk op www.gratisaanbiedingen.nl voor meer gratis downloads Valkenburg DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat

Nadere informatie

DE FAMILIE VAN LOON 130 _

DE FAMILIE VAN LOON 130 _ DE FAMILIE VAN LOON Mooi idee: je familie en huis jarenlang laten portretteren door schilders en fotografen. De roemrijke familie Van Loon uit Amsterdam deed dat. De indrukwekkende stapel familieportretten

Nadere informatie

Quick scan archeologie De Horst Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand

Quick scan archeologie De Horst Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand Quick scan archeologie De Horst Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand 18 november 2010 Inleiding Het plangebied ligt ten westen van de bebouwde kom van Kaatsheuvel in de gemeente Loon op Zand (afb. 1). De

Nadere informatie

Wandeling door Oud-Zuilen

Wandeling door Oud-Zuilen Speciaal voor bezoekers van Oud-Zuilen is er een wandelroute door het dorp uitgezet. Deze wandeling voert u langs de mooiste plekjes van Oud-Zuilen. In een tot anderhalf uur leert u de sfeer van dit prachtige

Nadere informatie

Monumenten en Monumentenzorg; in Hilversum

Monumenten en Monumentenzorg; in Hilversum Monumenten en Monumentenzorg; in Hilversum Over de monumenten(zorg) in ons Hilversum wordt de laatste tijd veel gesproken en geschreven. Ik herinner alleen maar even aan het stationsgebouw. Deze belangstelling

Nadere informatie

Een Archeologisch Bureauonderzoek voor het bestemmingsplan De Grift 3 in Nieuwleusen (gemeente Dalfsen, Overijssel). Figuur 1.

Een Archeologisch Bureauonderzoek voor het bestemmingsplan De Grift 3 in Nieuwleusen (gemeente Dalfsen, Overijssel). Figuur 1. Een Archeologisch Bureauonderzoek voor het bestemmingsplan De Grift 3 in Nieuwleusen (gemeente Dalfsen, Overijssel). (Steekproef 2006-03/18, ISSN 1871-269X) Inleiding Voor De Lange, Bureau voor Stedebouw

Nadere informatie

Buitenplaatsen Les 2

Buitenplaatsen Les 2 Buitenplaatsen Les 2 Buitenplaats Goudestein Goudestein is één van de eerste buitenplaatsen langs de Vecht. Maar door de toenemende welvaart in de Republiek bouwen steeds meer rijke stedelingen een tweede

Nadere informatie

65 vakantiewoningen hofstede riethnisse - renesse Investeren in vakantie...

65 vakantiewoningen hofstede riethnisse - renesse Investeren in vakantie... 65 vakantiewoningen hofstede riethnisse - renesse Investeren in vakantie... Welkom... De interesse voor investeren in steen wint nog steeds aan populariteit, ook al is geld verdienen in vastgoed van alle

Nadere informatie

Toplocatie Tolberg. Ruim 8.550 m² aan mogelijkheden

Toplocatie Tolberg. Ruim 8.550 m² aan mogelijkheden Toplocatie Tolberg Ruim 8.550 m² aan mogelijkheden Algemeen Aan de rand van Roosendaal is in de jaren 70 van de vorige eeuw de wijk Tolberg ontwikkeld. De boerderij en de bijgebouwen met aangrenzende buitenruimten,

Nadere informatie

De Ronde Venen, december 2014 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De Ronde Venen, december 2014 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nieuwsbrief Historische Vereniging De Proosdijlanden Door middel van deze nieuwsbrief willen wij u met enige regelmaat een aanvulling geven op het verenigingsnieuws in ons kwartaalblad de Proosdijkoerier.

Nadere informatie

7~F12 VLAAMSE REGERING MINISTERIEEL BESLUIT HOUDENDE BESCHERMING ALS MONUMENT, STADS- EN DORPSGEZICHT

7~F12 VLAAMSE REGERING MINISTERIEEL BESLUIT HOUDENDE BESCHERMING ALS MONUMENT, STADS- EN DORPSGEZICHT 7~F12 VLAAMSE REGERING MINISTERIEEL BESLUIT HOUDENDE BESCHERMING ALS MONUMENT, STADS- EN DORPSGEZICHT DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, GEZIN EN WELZIJN, Gelet op de wet van 7 augustus 1931 op het behoud

Nadere informatie

stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen Het nationale podium voor kastelen, historische buitenplaatsen & landgoederen

stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen Het nationale podium voor kastelen, historische buitenplaatsen & landgoederen stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen Het nationale podium voor kastelen, historische buitenplaatsen & landgoederen www.skbl.nl Nederland is ongekend mooi. Overal zijn plekken waar je onder de

Nadere informatie

met historische gegevens. Nog meer gegevens kunt u vinden op: en dan klikken op Drenthe 3 t/m 7

met historische gegevens. Nog meer gegevens kunt u vinden op:   en dan klikken op Drenthe 3 t/m 7 Op deze en de volgende pagina s vindt u details van kaarten met het gebied Zuidoost Drenthe als uitsnede. De kaarten zijn in volgorde van ouderdom. Alleen kaarten met voldoende details zijn afgebeeld.

Nadere informatie

VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE

VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE Zaaknr. : 2015EAR0009 Zaakomschrijving : CPO Lindevoort Rekken Specialisme : Cultuurhistorie (excl. Archeologie) Behandeld door : Roy Oostendorp Datum : 7 oktober 2015

Nadere informatie

Toelichting op de bouwhistorische verwachtingenkaart Verborgen geschiedenis achter de gevels van Dordrecht

Toelichting op de bouwhistorische verwachtingenkaart Verborgen geschiedenis achter de gevels van Dordrecht Toelichting op de bouwhistorische verwachtingenkaart Verborgen geschiedenis achter de gevels van Dordrecht Lange Breestraat 44-46 Gravenstraat 9-11 (stucplafond uit begin 20 e eeuw) Gravenstraat 9-11 (balken

Nadere informatie

CONCEPT JAARREKENING 2016 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN

CONCEPT JAARREKENING 2016 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN CONCEPT JAARREKENING 2016 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN Middelburg, 30 mei 2017 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA 1. Materiële vaste activa 31-12-2016 31-12-2015 Onroerende zaken 0,45

Nadere informatie

Archeologie West-Friesland, Nieuwe Steen 1, 1625 HV Hoorn, Postbus 603, 1620 AR Hoorn

Archeologie West-Friesland, Nieuwe Steen 1, 1625 HV Hoorn, Postbus 603, 1620 AR Hoorn Plangebied: Restaurant Koekenbier in het Koningin Emmapark, gemeente Medemblik Adviesnummer: 151 Opsteller: C. Schrickx, C. Soonius & M. H. Bartels Datum: 03-09-2012 Op verzoek van de gemeente Medemblik

Nadere informatie

Barcelona. Barcelona. Montjuïc

Barcelona. Barcelona. Montjuïc Montjuïc De Montjuïc is een heuvel gelegen in de buurt van het centrum van. De heuvel, waarop zowel een wereldtentoonstelling als de Olympische Spelen gehouden werden, heeft een heel aantal bezienswaardigheden

Nadere informatie

Hoofdkenmerken en waardering van waardevolle cultuurhistorische gebouwen en objecten in de gemeente Wassenaar

Hoofdkenmerken en waardering van waardevolle cultuurhistorische gebouwen en objecten in de gemeente Wassenaar Duinrell, historische buitenplaats Naam Oorspronkelijke functie Type Aantal onderdelen op adres met cultuurhistorische waarde Benoeming onderdelen met cultuurhistorische waarde Duinrell Buitenplaats Historische

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21974 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hermans, Dagobert Bernardus Maria Title: Middeleeuwse woontorens in Nederland :

Nadere informatie

Plaatsbepaling voormalig kasteel Frisselstein te Veghel

Plaatsbepaling voormalig kasteel Frisselstein te Veghel Jan van Erp Pagina 1 26-3-2008 Plaatsbepaling voormalig kasteel Frisselstein te Veghel Auteur: Jan van Erp Veghel Datum: maart 2008 Met dank aan : Henk van der Voort, heemkundekring Vehchele Jo Verbakel

Nadere informatie

Caernarfon Ruud van Capelleveen Nummer: 30 kijk op voor digitale boeken

Caernarfon Ruud van Capelleveen Nummer: 30 kijk op  voor digitale boeken Caernarfon Ruud van Capelleveen Nummer: 30 kijk op www.absolutefigures.nl voor digitale boeken Caernarfon DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921

Nadere informatie

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen Vuurstenen werktuigen steentijd [Stadsmuseum] L ang geleden zag de Achterhoek er heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren uitgestrekte heidevelden, moerassen en veel bossen. Kortom, een ruig en onherbergzaam

Nadere informatie

Monumentenregister Nijmegen. Register van beschermde monumenten krachtens de Nijmeegse Monumentenverordening

Monumentenregister Nijmegen. Register van beschermde monumenten krachtens de Nijmeegse Monumentenverordening Register van beschermde monumenten krachtens de Nijmeegse Monumentenverordening Plaatselijke aanduiding monument Ganzenheuvel 71/ Lange Brouwerstraat 55 Aanwijzingsbesluit 11-11-2015 MON ID-code 2749 Redengevende

Nadere informatie

Hoofdstuk 7. Overig landbezit

Hoofdstuk 7. Overig landbezit Hoofdstuk 7 Overig landbezit 163 Behalve de Corenweertsche Rijsweert en de Kievitsham, hebben vele leden van de familie de Gier ander onroerend goed bezeten, zoals blijkt uit het parenteel. In sommige

Nadere informatie

Complexnummer: Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort

Complexnummer: Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort Complexnummer: 508271 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam: Vreedenhorst Aantal

Nadere informatie

Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand

Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand 12 augustus 2010 Inleiding Het plangebied ligt in het noorden van de bebouwde kom van Kaatsheuvel in de

Nadere informatie

Monumenten fietsroute Nijbroek

Monumenten fietsroute Nijbroek Monumenten fietsroute Nijbroek Ter gelegenheid van de Open Monumentendag op 12 september 2015 is voor de Nijbroekse polder een speciale fietsroute samengesteld die u langs tal van rijks- en gemeentelijke

Nadere informatie

Had de pastorie in Van Goghs tijd een pleisterlaag?

Had de pastorie in Van Goghs tijd een pleisterlaag? Had de pastorie in Van Goghs tijd een pleisterlaag? Een heel speciale vraag die vaak gesteld wordt over de pastorie aan Berg 26 vindt zijn oorsprong in een schilderij en een tekening van Vincent, waarop

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek

Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek Planvoornemen In opdracht van de gemeente Delfzijl, vertegenwoordigd door mevr. E. van Joolen, is een cultuurhistorisch

Nadere informatie

Lage Duin en Daalseweg 31

Lage Duin en Daalseweg 31 Lage Duin en Daalseweg 31 Straat en huisnummer : Lage Duin en Daalseweg 31 Postcode en plaats : 2061 BB Bloemendaal Kadastrale aanduiding : A10613 Complexonderdeel : Duin en Daal Naam object : Zwitserse

Nadere informatie

Lijnen & boeiend landschap

Lijnen & boeiend landschap Lijnen & boeiend landschap Hoe beleef je je wandeling? Sylvia Tuinder 20 juni 2013 Samenwerken aan het landschap. Doel wandelnetwerk is: breed netwerk van wandelpaden landschap toegankelijk en aantrekkelijk

Nadere informatie

Gelselaar beschermd dorpsgezicht Wat betekent dat?

Gelselaar beschermd dorpsgezicht Wat betekent dat? Gelselaar beschermd dorpsgezicht Wat betekent dat? Het duurt niet lang meer of Gelselaar krijgt de status van beschermd dorpsgezicht. Het zal het tweede beschermde gezicht zijn in de gemeente Berkelland.

Nadere informatie

speuren naar sporen Archeologisch Adviesbureau Archeologisch onderzoek naar verdwenen kastelen, kerken, kloosters en andere gebouwen

speuren naar sporen Archeologisch Adviesbureau Archeologisch onderzoek naar verdwenen kastelen, kerken, kloosters en andere gebouwen Archeologisch Adviesbureau Archeologisch onderzoek naar verdwenen kastelen, kerken, kloosters en andere gebouwen Elke gemeente heeft wel zo n plek, waarvan verteld wordt dat er ooit een kasteel of ander

Nadere informatie

Ontdek het verborgen verleden van Schokland

Ontdek het verborgen verleden van Schokland Ontdek het verborgen verleden van Schokland Methodelink bij het lespakket Archeoroute Schokland De culturen en landschappen op Schokland vormen een veelzijdig onderwerp voor uw les in de groepen 6, 7 en

Nadere informatie

ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT

ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT Een van de mooiste marktpleinen van Brabant ligt in Oirschot. Dit marktplein is beschermd dorpsgezicht en de kastanje- en lindebomen, de gaaf bewaarde oude huizen,

Nadere informatie

ARCHEOLOGISCHE KRONIEK

ARCHEOLOGISCHE KRONIEK ARCHEOLOGISCHE KRONIEK door H. Suurmond-van Leeuwen In 1989 verscheen wegens onvoldoende aanbod aan copy geen uitgave van Bodemonderzoek in Leiden. Het ligt in het voornemen van de Directie Civiele Werken

Nadere informatie

Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen

Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen De Erfgoedmonitor Home > Indicatoren > Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen Archeologische rijksmonumenten - aantal complexen Publicatiedatum: 10 november 2017 E ind 2015 bestonden de 1.435

Nadere informatie

Landschappelijk advies. Ontwikkeling Heereweg 460/460a, Lisse

Landschappelijk advies. Ontwikkeling Heereweg 460/460a, Lisse Landschappelijk advies Ontwikkeling Heereweg 460/460a, Lisse Landschapsbeheer Zuid-Holland Landschappelijke Advies ontwikkeling Waddinxveen, 12 september 2011 Opdrachtgever : Familie Bergman Tekst : Pieter

Nadere informatie

WAT ANDEREN DOEM. NAERDINCKLANT 9 november 1983 Lezing door dr.ir. T. van Tol: Nederzettingsgeschiedenis van Laren.

WAT ANDEREN DOEM. NAERDINCKLANT 9 november 1983 Lezing door dr.ir. T. van Tol: Nederzettingsgeschiedenis van Laren. WAT ANDEREN DOEM NAERDINCKLANT 9 november 1983 Lezing door dr.ir. T. van Tol: Nederzettingsgeschiedenis van Laren. Plaats : De Vaart, Hilversum, aanvang 20.00 uur. 25 januari 1984 Lezing, samen met "Albertus

Nadere informatie

Tekening: F. Kooi Repro: W. Bouts.

Tekening: F. Kooi Repro: W. Bouts. De Burcht van Montfoort* door J.E. Dilz Gedurende drie zomerkampen heeft de NJBG 1 ) opgegraven in Montfoort en daarvan volgt hier een beknopt verslag. Het eindresultaat is, dat we een globale plattegrond

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kastelen De eerste kastelen De eerste kastelen werden tussen 800 en 1000 na Christus gebouwd. In die tijd maakten de Noormannen de kusten van Europa onveilig: ze plunderden dorpen en boerderijen. De mensen

Nadere informatie

A N T W O O R D E N. 1. Hoe luidt de wapenspreuk (leus) van Zeeland, waarvan de Nederlandse vertaling Ik worstel en kom boven is.

A N T W O O R D E N. 1. Hoe luidt de wapenspreuk (leus) van Zeeland, waarvan de Nederlandse vertaling Ik worstel en kom boven is. A N T W O O R D E N Het juiste antwoord is dikgedrukt en onderstreept: 1. Hoe luidt de wapenspreuk (leus) van Zeeland, waarvan de Nederlandse vertaling Ik worstel en kom boven is. a. Ora et la bora b.

Nadere informatie

RESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN

RESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN RESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN Op het industrieterrein Remmerden, aan de Addenshoeve, wordt sinds eind 1989 de laatste originele schaapskooi van Rhenen gerestaureerd. De oude schuur verkeerde

Nadere informatie

Huidige collecties in de HCL beeldbank:

Huidige collecties in de HCL beeldbank: Huidige collecties in de HCL beeldbank: Tekeningen, prenten en foto's afkomstig van het Rijksarchief Limburg De collectie bestaat uit beeldmateriaal van de provincie Limburg en daarbuiten. Met 2500 catalogusnummers

Nadere informatie

Korte geschiedenis van de parochie

Korte geschiedenis van de parochie Korte geschiedenis van de parochie Het dorp Schin op Geul is zeer oud. Onder de naam Schina komt het reeds voor in het oudste gedenkboek der abdij van de H.Remigius te Reims, dat omstreeks 847 werd opgesteld.

Nadere informatie

Route.nl - Meer dan 1900 gratis fietsroutes

Route.nl - Meer dan 1900 gratis fietsroutes 1 van 7 Nederland Noord-Holland Wijdemeren 48.4 (ongeveer 2:49 u.) Fietsroute 115577 1km 2015 Falkplan BV 2 van 7 Nederland Noord-Holland Wijdemeren 48.4 (ongeveer 2:49 u.) Fietsroute 115577 Falk-VVV fietskaarten,

Nadere informatie

6 ROYALE VRIJE KAVELS Creëer

6 ROYALE VRIJE KAVELS Creëer 6 ROYALE VRIJE KAVELS Creëer ORANJEWOUD UW DROOMVILLA AAN DE RAND VAN PARKLANDSCHAP ORANJEWOUD villa UW DROOM IN HET GROEN Uw droomwoning bouwen in Oranjewoud? Dat kan! Aan de Koningin Julianaweg, bij

Nadere informatie

ADVIES ARCHEOLOGIE 16 dec 2013

ADVIES ARCHEOLOGIE 16 dec 2013 NAW plan: Plan: Opp plangebied: RO-procedure: Opsteller: Aanvrager: Inrichting openbare ruimte plangebied Pantarhei aanleg ontsluitingsweg, parkeergelegenheid, openbaar groen ca. 5000 m² (locatie Pantarhei);

Nadere informatie

HET MOTTE MYSTERIE LESMAP LOCATIE CONTACT. Bezoek aan de archeologische site Hoge Wal in Ertvelde. Voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar.

HET MOTTE MYSTERIE LESMAP LOCATIE CONTACT. Bezoek aan de archeologische site Hoge Wal in Ertvelde. Voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar. LESMAP HET MOTTE MYSTERIE Bezoek aan de archeologische site Hoge Wal in Ertvelde. Voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar. D e leerlingen van je klas bezoeken de archeologische site Hoge Wal op een

Nadere informatie

: boerderij. straat en nummer : Hanenpad 24. Objectgegevens. straat en nummer : Hanenpad 24 postcode en plaats : 1501 WD Zaandam.

: boerderij. straat en nummer : Hanenpad 24. Objectgegevens. straat en nummer : Hanenpad 24 postcode en plaats : 1501 WD Zaandam. Objectgegevens object : stolpboerderij postcode en : 1501 WD Zaandam gemeente : Zaanstad bescherming : gemeentelijk monument oorspronkelijke functie huidige functie : boerderij : boerderij architect :

Nadere informatie

Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar

Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar Nummer Toegang: D04a Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 This finding aid is

Nadere informatie

CONCEPT JAARREKENING 2015 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN

CONCEPT JAARREKENING 2015 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN CONCEPT JAARREKENING 2015 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN Middelburg, 13 juli 2016 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA 1. Materiële vaste activa 31-12-2015 31-12-2014 Onroerende zaken 0,45

Nadere informatie

Doel van het Meldpunt Opzet Meldpunt Aantal meldingen

Doel van het Meldpunt Opzet Meldpunt Aantal meldingen 1 Doel van het Meldpunt De doelstelling van het Meldpunt is het leveren van een wezenlijke bijdrage aan het behoud van karakteristieke, beeldbepalende gebouwen, objecten, landschappelijke elementen en

Nadere informatie

Kasteel Arcen Ruud van Capelleveen Nummer: 3 kijk op voor digitale boeken

Kasteel Arcen Ruud van Capelleveen Nummer: 3 kijk op  voor digitale boeken Kasteel Arcen Ruud van Capelleveen Nummer: 3 kijk op www.absolutefigures.nl voor digitale boeken Kasteel Arcen www.absolutefigures.nl DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN Colofon Dit is een uitgave van: Absolute

Nadere informatie

Concept Jaarrekening 2017 Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen april 2018 ACTIVA PASSIVA

Concept Jaarrekening 2017 Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen april 2018 ACTIVA PASSIVA Concept Jaarrekening 2017 Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen april 2018 B A L A N S P E R 3 1-1 2-2 0 17 ACTIVA 31-12-2017 31-12-2016 PASSIVA 31-12-2017 31-12-2016 VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN

Nadere informatie

CONCEPT JAARREKENING 2013 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN

CONCEPT JAARREKENING 2013 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN CONCEPT JAARREKENING 2013 KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN Middelburg, 2 juli 2014 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA 1. Materiële vaste activa 31-12-2013 31-12-2012 Onroerende zaken 0,45

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 0475 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Siena - Casole Val D'Elsa LUXE RESIDENTIE IN HET HART

Nadere informatie

WERKHOVEN WANDELROUTE IN DE KROMME RIJNSTREEK

WERKHOVEN WANDELROUTE IN DE KROMME RIJNSTREEK WERKHOVEN WANDELROUTE IN DE KROMME RIJNSTREEK WANDELROUTE AFSTAND: 5,5 KM TIP: COMBINEER MET DE KASTELEN- ROUTE! KASTELENROUTE KROMME RIJNSTREEK / WIJK BIJ DUURSTEDE FIETS OF AUTO AFSTAND: 35 KM OMMETJE

Nadere informatie

Onderwerp : cultuurhistorische waardestelling pand Rijksstraatweg 11

Onderwerp : cultuurhistorische waardestelling pand Rijksstraatweg 11 libau adviesorganisatie voor ruimtelijke kwaliteit hoge der a 5 9712 ac groningen t 050 3126545 f 050 3123362 Onderwerp : cultuurhistorische waardestelling pand Rijksstraatweg 11 Aanleiding In het kader

Nadere informatie

ERFGOED IN MIJN STRAAT. Over de inventaris van het bouwkundig erfgoed

ERFGOED IN MIJN STRAAT. Over de inventaris van het bouwkundig erfgoed ERFGOED IN MIJN STRAAT Over de inventaris van het bouwkundig erfgoed http://inventaris.vioe.be ID 39170 VIOE, Kris Vandevorst 2 WAT IS DE INVENTARIS VAN HET BOUWKUNDIG ERFGOED? Een online inventaris De

Nadere informatie

Gelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat?

Gelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat? Gelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat? Gelselaar is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Het is het tweede beschermde gezicht in de gemeente Berkelland. In 1972 is de Mallumse molen en de

Nadere informatie

Stijlvol wonen te Stabroek Grote Molenweg 165/167/169

Stijlvol wonen te Stabroek Grote Molenweg 165/167/169 Stijlvol wonen te Stabroek Grote Molenweg 165/167/169 Nieuw appartement met 3 slaapkamers 1 ste VERDIEPING A.1 Ligging: Grote Molenweg 165 Omschrijving: Woonkamer met open keuken, badkamer, apart toilet,

Nadere informatie

BERLIJN. Vlak daarbij is er het Europa-Center waarvan de bouw in 1963 begon en veel winkels en restaurants bevat.

BERLIJN. Vlak daarbij is er het Europa-Center waarvan de bouw in 1963 begon en veel winkels en restaurants bevat. BERLIJN Toen ik student was ben ik in 1963 voor het eerst in Berlijn geweest. Er was nog geen muur maar om naar Oost-Berlijn te gaan moest je langs de Vopo s die het geweer op de mensen hielden. Geen prettig

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 0635 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Milaan INDRUKWEKKEND KASTEEL BIJ MILAAN TE KOOP BESCHRIJVING

Nadere informatie

Nieuw Delft - Veld 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10.2 en 11

Nieuw Delft - Veld 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10.2 en 11 Delftse Archeologische Notitie 99 Nieuw Delft - Veld 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10.2 en 11 Een archeologisch bureauonderzoek Jean Paul Bakx, Jorrit van Horssen & Bas Penning 5 Nieuw Delft Veld 3 5.1 Plangebied

Nadere informatie

HUIZE LINDENOORD. Wolvega. A d e m a A r c h i t e c t e n. A d e m a A r c h i t e c t e n

HUIZE LINDENOORD. Wolvega. A d e m a A r c h i t e c t e n. A d e m a A r c h i t e c t e n HUIZE LINDENOORD Wolvega 2 Inleiding IDe statuur van Lindenoord had zijn hoogtepunt in de 18 e eeuw. Het complex bestond toen uit het hoofdpand in een groot park met een overtuin waarin een jachtslot.

Nadere informatie

Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 katoendrukkerij zoals Vreedenhorst te Vreeland of met een zijderederij als Zijde-balen

Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap Niftarlake 1986 katoendrukkerij zoals Vreedenhorst te Vreeland of met een zijderederij als Zijde-balen Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 met opschrift "Een klein gedeelte van de Heerlijkheid van Maarseveen" de Hggingaan van maar liefst 40 buitenplaatsen met hun formele tuinaanleg.

Nadere informatie

(bandeliersluiting) (verschillende zalfpotjes)

(bandeliersluiting) (verschillende zalfpotjes) In de stortgrond afkomstig uit deze put langs de Kanaalschans werden veel metalen voorwerpen aangetroffen met de metaaldetector. Onder andere is met de detector een ronde penning van lood gevonden. Op

Nadere informatie

De Ontgroening. groenverlies in TU Noord

De Ontgroening. groenverlies in TU Noord De Ontgroening groenverlies in TU Noord De entree van Delft ligt in het oosten van de stad. Van de A13 naar het centrum kwam men vroeger door een groen gebied: aan de ene kant de Delftse Hout, aan de andere

Nadere informatie

TERUG BLIK. Op 26 januari 1983 sprak voor een zeer geïnteresseerd gehoor van "Albertus Perk" en de "Archeologische

TERUG BLIK. Op 26 januari 1983 sprak voor een zeer geïnteresseerd gehoor van Albertus Perk en de Archeologische TERUG BLIK Op 26 januari 1983 sprak voor een zeer geïnteresseerd gehoor van "Albertus Perk" en de "Archeologische Werkgemeenschap, Afd. 't Gooi" de stadsarcheoloog van 's-hertogenbosch, Dr. H.L. JANSEN.

Nadere informatie

STADSARCHIEF S-HERTOGENBOSCH

STADSARCHIEF S-HERTOGENBOSCH SECUNDAIRE GENEALOGISCHE BRONNEN AANWEZIG IN HET STADSARCHIEF S-HERTOGENBOSCH HANDLEIDING EN OVERZICHT Versie 14 april 2013 Woord vooraf Voor stamboomonderzoek zijn er als het ware twee soorten bronnen:

Nadere informatie