Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

Transcriptie

1 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen 16 juni 2009 Voor de onderdelen windmolens, kabels en leidingen en beplantingen Waterschap Zuiderzeeland Postbus AE LELYSTAD telefoon: (0320) fax: (0320)

2 Inhoud 1. Inleiding Aanleiding Beleid primaire waterkeringen Toepassingsgebied Doelstelling Afbakening Relatie met Keur en Legger Nadeelcompensatie Leeswijzer Kaders en visie Landelijke en regionale kaders Doorvertaling naar Beleid primaire waterkeringen Visie Waterschap Zuiderzeeland Toekomstige ontwikkelingen Risico s voor de waterkering Algemeen Bebouwing Windmolens Kabels en leidingen Beplantingen Beleidsregels Algemene uitgangspunten Bebouwing Windmolens Kernzone en binnenbeschermingszone Tussenbeschermingszone Buitenbeschermingszone Kabels en leidingen Kernzone en binnenbeschermingszone Tussenbeschermingszone en buitenbeschermingszone Randvoorwaarden voor vergunningverlening per type kabel en leiding a. Algemene voorwaarden b. Kabels c. Drukloze leidingen d. Drukleidingen e. Methodiek dijkkruisingen f. Randvoorwaarden t.b.v. beheer van waterkeringen Beplantingen Kernzone en binnenbeschermingszone Tussenbeschermingszone en buitenbeschermingszone Begrippenlijst Literatuurlijst Bijlagen juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

3 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Beleid primaire waterkeringen Het Waterschap Zuiderzeeland is, volgens de Waterschapswet en het Reglement van Waterschap Zuiderzeeland, als beheerder verantwoordelijk voor circa 208 kilometer primaire waterkering. De veiligheid van de keringen en de mogelijkheid voor toekomstige dijkversterkingen kan negatief worden beïnvloed door de aanwezigheid van elementen op, in of nabij de dijk, zoals bebouwing, windmolens, kabels & leidingen, beplantingen. Het Beleid primaire waterkeringen is een verzameling van beleidsregels ten aanzien van activiteiten rond de primaire waterkeringen. De beleidsregels scheppen geen nieuwe bevoegdheden ten opzichte van derden, maar hebben betrekking op de wijze waarop een bestaande bevoegdheid (de Keur) wordt uitgeoefend door het bestuur van het Waterschap Zuiderzeeland. Nadat een openbare vaststellingsprocedure is doorlopen, wordt het beleid door de Algemene Vergadering van het Waterschap Zuiderzeeland definitief vastgesteld. Hiermee zijn de beleidsregels het toetsingskader voor het beoordelen van plannen nabij waterkeringen, en het vervolgens nemen van besluiten met betrekking tot een verzoek voor het realiseren daarvan. Afwijking van een beleidsregel is alleen mogelijk in bijzondere omstandigheden, welke een extra motivatie vereist van het waterschap of derden Toepassingsgebied Het Beleid primaire waterkeringen is van toepassing op alle primaire a-, b- en c-keringen zoals in Figuur 1 is aangegeven. De primaire keringen categorie A, zijn de keringen die het IJsselmeer- en Markermeerwater rechtstreeks keren en de dijken gelegen aan wateren die hiermee in open verbinding staan. De primaire keringen categorie B zijn de verbindende keringen die twee dijkringgebieden met elkaar verbinden. Waterschap Zuiderzeeland beheert de verbindende waterkering Kadoelersluis. De primaire keringen categorie C, zijn de keringen die niet direct het buitenwater keren. Deze staan dus niet onder de directe invloedssfeer van het buitenwater 2 16 juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

4 Figuur 1 Overzicht beheergebied Waterschap Zuiderzeeland De waterkering omvat een aantal zones: Kernzone: Het centrale gedeelte van de waterkering dat als zodanig in de legger of Keur is aangegeven. Binnenbeschermingszone: Strook, met een gemiddelde breedte van 20 meter, direct aan weerszijden van de kernzone, welke technisch/fysisch mede een bijdrage levert aan de stabiliteit van de waterkering. Tussenbeschermingszone 1 : In landelijk gebied een strook direct aan weerszijden van en aansluitend op de binnenbeschermingszone met een breedte van 30 meter binnendijks en 80 meter buitendijks. Buitenbeschermingszone 1 : - In stedelijk gebied: strook direct aan weerszijden van, en aansluitend op de binnenbeschermingszone met een breedte van 80 meter binnendijks en 155 meter buitendijks. - In landelijk gebied: Strook direct aan weerszijden van, en aansluitend op de beschermingszone met een breedte van 50 meter binnendijks en 75 meter buitendijks. In Figuur 2 is de omvang van de zones schematisch weergegeven. De binnen-, tussen-, en buitenbeschermingszones zijn zowel binnendijks als buitendijks gedefinieerd. De Keurregimes die in deze zones gelden zijn in hoofdstuk 3 Beleidsregels beschreven en worden doorvertaald in respectievelijk de Legger en de Keur. 1 De begrenzingen van het stedelijk en landelijk gebied zijn gedefinieerd in de Ontwerp Keur juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

5 Figuur 2 Schematisatie en omvang zones primaire waterkering in landelijk gebied en stedelijk gebied 1.3. Doelstelling Het doel van het Beleid primaire waterkeringen is om: - Met beleidsregels vooraf duidelijkheid te geven over wat wel en niet is toegestaan ten aanzien van activiteiten op, in of nabij de primaire waterkeringen. Op deze wijze kunnen initiatiefnemers bij hun planvorming tijdig met deze regels rekening houden. - Het kader te geven voor advies bij de watertoets en/of beoordeling van aanvragen voor een Keurontheffing Afbakening Het beleid geldt voor de primaire waterkeringen. Voor regionale waterkeringen wordt apart beleid opgesteld Relatie met Keur en Legger De Keur is een verordening, dat wil zeggen dat de regels voor iedereen bindend zijn. De Keur bevat gebod- en verbodsbepalingen ter waarborging van de waterstaatkundige functie van watergangen en waterkeringen in het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland. In de Keur wordt specifiek aangegeven wat er wel en niet mogelijk is in een bepaalde Keurzone (kernzones en beschermingszones), waarbij voor de Keurzones wordt verwezen naar de legger. De concretisering van de Keurzones vindt plaats in de legger. Nog niet voor alle waterkeringen is een legger vastgesteld. Wanneer geen legger beschikbaar is, wordt uitgegaan van de Keurkaart zoals die in de Keur is opgenomen. Ontheffingen van de Keur worden alleen verleend indien belangen van 4 16 juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

6 waterstaatkundige aard zich daartegen niet verzetten. Bij ontheffingverlening behoort in alle gevallen een belangenafweging. Op basis van artikel 13 van de Wet op de Waterkering (Wwk, welke naar verwachting begin 2010 opgaat in de Waterwet) is het waterschap als dijkbeheerder verplicht om een legger op te stellen voor de onder haar beheer vallende waterkeringen. In de legger worden de grenzen aangegeven van de kernzone en de verschillende beschermingszones van de dijk waarbinnen bepaalde geboden en verboden gelden. Dit wordt voor elke dijk gedaan op situatietekeningen en in dwarsprofielen. In de legger is tevens omschreven waaraan de waterkering moet voldoen naar richting, vorm, afmeting en constructie en hoe de onderhoudsplicht is geregeld. Voor circa 47 km primaire keringen categorie C tussen de Roggebotsluis en de Nijkerkersluis is in 2006 de legger vastgesteld. Op basis van voorliggend beleid zal de legger voor dit dijkdeel op onderdelen aangepast worden. De legger voor de andere delen is in ontwikkeling. Voor zowel de Legger en de Keur doorloopt het waterschap een openbare vaststellingsprocedure Nadeelcompensatie Voor rechtmatig aangelegde werken geldt de Verordening schadevergoeding Waterschap Zuiderzeeland. Deze bevat een algemene procedureregeling voor de behandeling van verzoeken om nadeelcompensatie. Nadeelcompensatie wordt alleen verleend wanneer er geen sprake is van risicoaanvaarding. Als bij vergunningverlening al bekend is dat de waterkering waarin de werken komen te liggen zal worden versterkt, zal de periode dat de werken kunnen blijven liggen uitdrukkelijk worden aangegeven en de rekenperiode voor de compensatieregeling worden verkort tot de periode waarin het werk nog kan blijven liggen Leeswijzer Het Beleid primaire waterkeringen is voor verschillende onderdelen uitgeschreven. De kaders en achtergronden van het beleid staan in hoofdstuk 1 en hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste risico s voor de waterkering nader verklaard. Tenslotte zijn in hoofdstuk 4 de beleidsregels beschreven en toegelicht juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

7 2. Kaders en visie De afgelopen jaren is er landelijke, politieke aandacht gekomen voor klimaatontwikkeling en waterveiligheid. Dit heeft geresulteerd in nieuw beleid en een nieuwe trend in het veiligheidsdenken waarin ruimte voor water en omgaan met water belangrijk anders zijn dan voorheen. Waterschap Zuiderzeeland kiest nu voor veilig, robuust en duurzaam op basis van dit beleid. In de volgende paragrafen is toegelicht wat in de landelijke nota s belangrijk is voor onze waterkeringen en het regionaal watersysteem. Dit is de basis geweest voor de visie van Waterschap Zuiderzeeland, waarmee dit hoofdstuk wordt afgesloten Landelijke en regionale kaders Het nationaal bewustzijn van veiligheid is aangewakkerd in de jaren negentig door de hoge waterstanden van de rivieren in Nederland, maar heeft ook door de gevolgen van orkaan Katrina in de Verenigde Staten een extra impuls gekregen. De toenemende dreiging van overstromingen maakt ons land één van de meest kwetsbare gebieden in Europa. Om Nederland veilig en leefbaar te houden zijn concrete maatregelen nodig. Waterveiligheid Het klimaatbestendig maken van Nederland is één van de grootste ruimtelijke opgaven van de 21 ste eeuw. Daarop vooruitlopend is in november 2005 een verkenning naar de actualiteit van het beschermingsbeleid uitgevoerd (Ministerie Verkeer en Waterstaat, 2006). De bevindingen vanuit dit onderzoek hebben geresulteerd in de beleidsnota Waterveiligheidsbeleid 21 ste eeuw (beleidsnota WV21), welke na de zomer van 2008 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd. De beleidsnota WV21 is tevens onderbouwd door de Watervisie Nederland veroveren op de toekomst (Kabinetvisie op het waterbeleid; 2007). In deze visie is nadrukkelijk aangegeven dat de rijksoverheid de samenwerking nodig heeft met de andere overheden, maar ook met alle andere betrokkenen zoals burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Klimaat Om voorbereid te zijn op de klimaatveranderingen en een breed draagvlak te creëren, is in 2007 de nationale adaptatiestrategie Maak ruimte voor klimaat gelanceerd (Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat; 2007). Voor de waterkeringen verandert de insteek van een alleen technisch-inhoudelijke benadering naar een ook adaptieve en anticiperende benadering Meerpeilstijgig Het beleidskader IJsselmeergebied is opgesteld als bijlage bij het Nationaal Waterplan. Tegelijkertijd wordt in samenwerking met de provincies Noord-Holland en Flevoland ook gewerkt aan een gezamenlijke toekomstvisie voor Markermeer/IJmeer. Belangrijk onderwerp in beide stukken is de toekomstige ontwikkeling van het meerpeil in het IJsselmeergebied. Op dit moment is het vigerend rijksbeleid 1 meter meerpeilstijging in Deltacommissie In de zomer van 2007 heeft de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat besloten tot de oprichting van een nieuwe Deltacommissie ('Commissie Veerman'). De commissie Veerman heeft in september 2008 een lange termijn (2200) visie gepresenteerd op de bescherming en ontwikkeling van de Nederlandse kust (zowel zee, rivieren als grote meren). De maatregelen die de commissie verwacht te moeten uitvoeren zijn onder andere: Het peil van het IJsselmeer zal mee moeten stijgen met de zeespiegel tot maximaal 150 cm tot na 2100 om vrij te kunnen spuien op de Waddenzee. Het peil van het Markermeer en de randmeren zal stijgen met 30 cm in de zomer, voor de opslag van zoet water. Nieuw waterveiligheidsdenken en Nationaal Waterplan De uitkomsten van de Deltacommissie, de beleidsnota WV 21, het Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat en de nota IJsselmeergebied zijn gebundeld in het Nationale Waterplan (NWP), dat naar verwachting eind 2009 wordt vastgesteld. De uitwerking van het NWP vindt plaats binnen regionale projecten die vanuit het Deltaprogramma worden opgestart juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

8 Voorgaande ontwikkelingen hebben bij Waterschap Zuiderzeeland geleid tot een trendbreuk in het waterveiligheidsdenken. Anders gezegd: van veilig naar veilig, robuust en duurzaam. De regionale en primaire keringen zijn in dit nieuwe veiligheidsdenken een belangrijk aspect. Natura2000 Natura2000 is een initiatief van de EU en omvat een samenhangend netwerk van beschermde natuurgebieden op het grondgebied van de lidstaten. Het voortbestaan van specifieke habitattypen en soorten, zoals opgenomen in de Vogel- en Habitatrichtlijn, wordt met Natura2000 gegarandeerd. Door middel van aanwijzingsbesluiten en het opstellen van beheerplannen wordt Natura2000 geïmplementeerd. Tussen de Natura2000-instandhoudingsdoelstellingen en de uitoefening van de veiligheidstaak van de waterschappen bestaat een relatie. Het gaat om zowel noodzakelijke ingrepen voor de veiligheid als (periodiek) onderhoud en de invloed hiervan op de instandhoudingsdoelstellingen. In de nota van antwoord naar aanleiding van de inspraakreacties op de 1 e tranche conceptaanwijzingsbesluiten is gesteld dat de veiligheid van gebieden een dwingende reden van openbaar belang is (in de zin van artikel 6 lid 4 van de Habitatrichtlijn). Veiligheid is daarmee één van de expliciet benoemde redenen in de Habitatrichtlijn die ingrepen in het Natura2000-gebied, bij afwezigheid van alternatieven, rechtvaardigen. Een deel van de primaire waterkeringen van Waterschap Zuiderzeeland liggen in Natura2000- gebied. Bij het opstellen van de Natura2000-beheerplannen van deze gebieden zullen de bestaande activiteiten van het waterschap in/ rond deze gebieden duidelijk moeten worden gemaakt. Hieronder vallen ook de beleidsregels die gelden vanuit het beplantingenbeleid. En dat deze activiteiten invloed hebben op de voorgestelde inrichting en het beheer Natura2000-gebieden. Windmolenbeleid Provincie Flevoland Het windmolenbeleid van de provincie Flevoland is gericht op het saneren en opschalen van de huidige situatie en daarmee concentratie en beperking van het aantal windmolenopstellingen. Dit is verder uitgewerkt in de Beleidsregel Windmolens (2008), waarin onder andere is opgenomen dat nieuwe windmolenopstellingen in principe overal kunnen staan en een omvang hebben van minimaal 12 windmolens. De nieuwe windmolens moeten een minimale ashoogte van 100 meter hebben Doorvertaling naar Beleid primaire waterkeringen Met de kaders en ontwikkelingen zoals geschetst in paragraaf 2.1 is er een grondslag voor beperkingen van diverse activiteiten nabij waterkeringen ontstaan. Nieuw landelijk waterveiligheidsbeleid en een nieuwe denkwijze met betrekking tot veiligheid, pleiten voor het opstellen van het beschermingsbeleid en de beschermingsregels nabij waterkeringen. Hiermee ontstaat duidelijkheid over hoe Waterschap Zuiderzeeland omgaat met ontheffingen op de Keur rond waterkeringen. Activiteiten op, in en nabij keringen mogen geen negatief effect hebben op de waterkering, en kunnen daarom verboden worden (conform Keurbepalingen). Indien maatregelen worden getroffen om de veiligheid, robuustheid en duurzaamheid te borgen, hoeven ontwikkelingen in deze zone niet uitgesloten te worden Visie Waterschap Zuiderzeeland De visie van het Waterschap Zuiderzeeland is een veilige, robuuste en duurzame waterkering, welke tevens goed toegankelijk is ten behoeve van een doelmatig en efficiënt dijkbeheer. Het waterschap wil kunnen blijven anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Zo kan de veiligheid bij (klimaat)veranderingen worden gewaarborgd. Door een blijvend herkenbare waterkering wordt de veiligheidsbeleving vergroot en vallen gebreken eerder op. Op deze gebreken kan dan adequaat worden gereageerd, wat de veiligheid vergroot. Veiligheid betekent nu en in de toekomst voldoen aan de wettelijke veiligheidsnormen. Deze normen zijn aan verandering onderhevig en worden naar verwachting strenger. Robuust betekent in deze context klimaatbestendig. Omgaan met de effecten van klimaatverandering is geen eenvoudige opgave. Het gaat om de klimaatbestendigheid van 7 16 juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

9 locatiekeuzes, de ruimtelijke inrichting en het ontwerp van gebouwen. Weerstand, veerkracht en aanpassingsvermogen zijn daarbij belangrijke criteria. Duurzaam betekent in deze context een inrichting zonder ingewikkelde kunstwerken en constructies en met een lange levensduur. In het algemeen kan immers gesteld worden dat risico's toenemen bij grotere aantallen technische constructies. Daarnaast wordt beheer en onderhoud lastiger (en soms risicovoller) bij ondergrondse en technisch ingewikkelde constructies Toekomstige ontwikkelingen Inwerking treden Waterwet Naar verwachting treedt begin 2010 de Waterwet inwerking. Het waterschap heeft een ontwerp voor een nieuwe Keur opgesteld en naar verwachting zal de nieuwe Keur in het najaar van 2009 worden vastgesteld. Artikel 4.3 van de nieuwe Keur bepaalt voor welke handelingen op of nabij waterkeringen een vergunning nodig is. Artikel 4.4 bepaalt dat het waterschap bepaalde handelingen kan vrijstellen van de vergunningplicht. Ook kan het waterschap een algeheel verbod opleggen voor het verrichten van bepaalde handelingen. Landelijk waterveiligheidsbeleid De landelijke ontwikkelingen over waterveiligheid, klimaat en beleid voor het IJsselmeergebied gaan door. Om het landelijk beleid op het Beleid primaire waterkeringen te toetsen en de mogelijkheid te bieden het beleid zo nodig te herzien, wordt een evaluatiemoment voorzien in de periode Zodanig kan het aansluiten op het proces dat doorlopen wordt voor het opstellen van het waterbeheerplan juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

10 3. Risico s voor de waterkering 3.1. Algemeen Objecten op, in of nabij de waterkering, die geen onderdeel uitmaken van de waterkering beïnvloeden de veiligheid en stabiliteit van waterkeringen. Hierbij moet worden gedacht aan bebouwing, windmolens, beplantingen en kabels en leidingen. Het aanbrengen van deze elementen heeft namelijk een direct effect op de ondergrond: Zowel in de bouwfase, gebruiksfase als eventuele sloopfase is sprake van dynamische en statische belastingen die het functioneren van de waterkering nadelig kunnen beïnvloeden. Door de aanwezigheid van objecten kan de geometrie van de kering ingrijpend gewijzigd worden. Ook het grondgedrag, ten gevolge van grondroering, kan een negatief effect hebben op de stabiliteit van de waterkering. Ter plaatse van de objecten kan de freatische lijn (het grondwaterverloop) in het dijklichaam beïnvloed worden. En in het algemeen zijn aansluitingen van grond met starre elementen erosiegevoelige punten voor de bekleding van de waterkering. Ook de aanwezigheid van objecten hebben invloed op het beheer en onderhoud van de waterkering. Een nadere toelichting op deze algemene factoren die van invloed zijn op de waterkering staat in bijlage ALG. 1. Specifiek voor aanleg, gebruik en/ of sloop van bebouwing, windmolens, beplantingen en kabels en leidingen zijn in de volgende paragrafen de belangrijkste risico s voor de veiligheid van de waterkering samengevat en toegelicht Bebouwing [Hier komt informatie over risico s uit Nota Beleid bouwen nabij primaire waterkeringen, november 2008] 3.3. Windmolens Omvallen windmolen op de dijk of wiekbreuk. Enerzijds kan de dijk/ dijkbekleding beschadigen waardoor (lokale) verzwakking van de dijk op kan treden. Anderzijds kan er tijdens storm een gevaarlijke situatie ontstaan voor beheerpersoneel en bestaat de mogelijkheid dat de dijk afgesloten wordt. Dit bemoeilijkt de werkzaamheden van het beheerpersoneel. Afschuiven dijktalud door trillingen. In de bouwfase gaat het om trillingen door het heien van de funderingspalen. Tijdens de gebruiksfase kunnen de trillingen ontstaan door bijvoorbeeld blikseminslag en voortdurende windbelasting. Schade aan overgangsconstructie en dijkbekleding door trillingen. De trillingen als gevolg van de voortdurende windbelasting en de trillingen tijdens storm en blikseminslag kunnen deze schade veroorzaken. Toename kans op piping (= interne erosie). De kans neemt toe wanneer de kwelweglengte verkort wordt, veroorzaakt door het perforeren van een slecht doorlatende laag met bijvoorbeeld funderingspalen. Of door een afname van de weerstand tegen grondwaterstromingen langs bekabeling die in dwarsrichting van de waterkering is gelegen. Toename kans op erosie. Door concentratie van oppervlakte afstroming van neerslag en overslagwater, zal de kans op erosie langs de windmasten en de funderingsvloeren groter zijn dan elders. Dit wordt mede veroorzaakt door verstoring van de erosie bestendige kleilaag en de grasmat. De erosie kan leiden tot ongewenste waterstromen, gronduitspoeling en grondverzakking. Kans op bodemsaneringen (en daarmee ontgravingen) in de waterkering. Olielekkende tandwielkasten kunnen bodemverontreinigingen veroorzaken. Invloed van onderhoudsweg naar de windmolens op de waterkering juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

11 Mogelijke invloeden zijn de verkeersbelasting op de stabiliteit van de dijk, de erosiegevoeligheid van de aansluiting van het wegdek op de grasbekleding en het mogelijk optreden van kwel door de fundatie van de weg. Kans op slecht werkende dijkdrainage. De kans bestaat dat de dijkdrainage doorsneden wordt bij de aanleg van de kabels behorende bij de windmolens. Hierdoor kan de werking van de drainage afnemen. Verminderde bereikbaarheid of toegankelijkheid van de kering leidt tot: - Extra benodigde inspanningen bij inspecties en bij onderhoudswerkzaamheden. Bijvoorbeeld doordat de dijk minder toegankelijk is voor bepaalde machines en onderhoudsvoertuigen. - Bemoeilijken uitvoeren noodmaatregelen aan de kering in geval van een calamiteit. Toekomstige aanpassingen ten behoeve van dijkverbeteringen kunnen bemoeilijkt worden door de aanwezigheid van windmolens. Het kan de uitvoering van dijkverbeteringmaatregelen moeilijker en duurder maken. Extra aandacht bij de beoordeling van de overgangsconstructie tussen fundering en waterkering bij de verplichte 5-jaarlijkse toetsing op veiligheid. Dit levert extra onzekerheden op tijdens de toetsing. Extra inspectie en onderhoudsmaatregelen zijn nodig wegens mogelijke schade aan onderdelen van de waterkering als gevolg van de bouw, het gebruik en uiteindelijk de sloop van de windmolens. Dit gaat meestal gepaard met de betreding van de dijk door zwaar materieel met kans op schade aan de dijk. De aanwezigheid van windmolens gaat meestal gepaard met kabels en overige infrastructuur. Hierdoor is het risico aanwezig van ongecontroleerde graafwerkzaamheden ten tijde van onderhoudswerken aan deze infrastructuur. Beheer- en onderhoud aan dijkdrainage (herleggen, reparaties) wordt bemoeilijkt door de aanwezigheid van kabels Kabels en leidingen Verstoring van het grondlichaam Bij de aanleg en onderhoud van kabels en leidingen wordt de ondergrond verstoord. Lagen van verschillende grondsoorten kunnen vermengen en de aangebrachte kleilaag verliest voor een deel zijn homogeniteit. Grondwater: interne erosie door piping Een ontgrondingkuil als gevolg van een calamiteit aan een pijpleiding kan een in- of uittredepunt vormen voor piping. Lekkage leidingen: verhoging freatisch oppervlak Bij breuk, lekkage of explosie van een leiding kan het dijklichaam verweken of zelfs wegslaan, waardoor een dijk kan afschuiven. Ook kan vervuiling van de ondergrond ontstaan. Oppervlaktewater: erosie ten gevolge van golfaanval Tijdens aanleg en onderhoud van kabels en leidingen worden er graafwerkzaamheden uitgevoerd in de waterkering. Tijdens golfaanval is hierdoor de erosiebestendigheid van de grasmat sterk verminderd en vormt een aangrijpingspunt voor erosie. De doorsnijding van de steenbekleding Bij het aanleggen van kabels of leidingen levert de doorsnijding van de steenbekleding vaak ernstige schade op aan het onderlinge verband van de stenen. Beperking van beheer en onderhoud De aanwezigheid van kabels en leidingen kan de vrijheid in beheer en onderhoud belemmeren Beplantingen Hieronder is een beknopt overzicht gegeven van de voor beplantingen relevante Faalmechanismen: erosie, windworp, macrostabiliteit, piping en microstabiliteit. Een meer gedetailleerde beschrijving van de faalmechanismen is te vinden in appendix c van STOWA-rapport 'Handleiding voor beplanting op en nabij primaire waterkeringen'[11]. Daarnaast zijn ook de beperkingen vanuit beheer en onderhoud beschreven. Erosie juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

12 Beplanting aan de buitenzijde (buitentalud en voorland) kan in geval van hoog water tot erosie leiden. Op het binnentalud en rondom de binnenteen kan erosie optreden als gevolg van overslag of hevige neerslag. Rondom de stam en de wortels ontstaat geen goede erosiebestendige grasmat. Tevens kan tijdens hoogwater door de stam extra turbulentie ontstaan waardoor extra erosie ontstaat. Daarnaast zorgt beschaduwing van en bladval op het (buiten)talud door opgaande beplanting voor het ontstaan van mos in de grasmat (zie Afbeelding 1 en Afbeelding 2). Dit resulteert in een niet gesloten grasmat waardoor de erosiebestendigheid aanzienlijk wordt verminderd. Afbeelding 1 Zeer open grasmat door beschaduwing Afbeelding 2 Mos in grasmat Windworp In een stormsituatie bestaat de kans op ontworteling van bomen door windworp, met als gevolg een gat in de waterkering (zie Afbeelding 3). Afbeelding 3 Ontgrondingskuil op de kering door windworp De ontgrondingskuil die hierdoor ontstaat, legt de zandkern van de waterkering bloot en is een aangrijpingspunt voor erosie. Tevens kan de ontgrondingskuil, afhankelijk van de locatie, leiden tot een verkorting van de kwelweglengte en een verzwakking geven van de weerstand tegen afschuiven. Macrostabiliteit De aanwezigheid van beplanting kan zowel in het binnen- als het buitentalud leiden tot het ontstaan van grootschalige glijvlakken in de ondergrond. Hierin spelen de soort beplanting, het gewicht van de beplanting, de windbelasting die op de grond wordt overgedragen en ontgronding in geval een boom omwaait, een rol. Piping en microstabiliteit juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

13 Door afgestorven en verrotte (boom)wortels in het voor- en achterland en op de binnenberm kunnen kanaaltjes en pijpjes ontstaan in het dijklichaam. Hierdoor kan de kwelweglengte verkort worden en kunnen plekken ontstaan waar kwelwater kan uittreden en gronddeeltjes kunnen uitspoelen. In Tabel 1 is aangegeven welke faalmechanismen op welke locatie kunnen optreden. De tabel is ontleend aan 'Handleiding voor beplanting op en nabij primaire waterkeringen' STOWA Omdat uit de veiligheidstoetsing bleek dat de grasmat onvoldoende erosiebestendig was, heeft het waterschap het maaibeheer van klepelen in 2004 gewijzigd in maaien en ruimen. Op een aantal locaties is de ontwikkeling van de grasmat echter nog onvoldoende. Vooral op de plaatsen waar bomen op of dicht langs de waterkering staan is, als gevolg van beschaduwing, vocht en verstikking van de grasmat door vallend blad, de grasmat erg open en vormt zich veel mos. Dit beïnvloedt de resultaten van de veiligheidstoetsing negatief waardoor extra maatregelen nodig zijn. Hierdoor is op een aantal plaatsen het verwijderen van bomen en struiken noodzakelijk. Tabel 1 Relatie faalmechanisme met locatie in dwarsprofiel Beheer en onderhoud Ook vanuit het oogpunt van beheer kan beplanting op en nabij de waterkering ongewenst zijn. Om inspecties en onderhoud te kunnen uitvoeren moet de waterkering goed toegankelijk zijn, zeker onder extreme omstandigheden. Omgevallen bomen of afgewaaide grote takken belemmeren de toegang tot de dijk. Momenteel wordt het maaien van de taluds op sommige plaatsen bemoeilijkt doordat opgaande beplanting de toegang tot de waterkering belemmert. De aanwezigheid van beplanting trekt wild, zoals vossen en konijnen aan. De beplanting bemoeilijkt de inspectie van de waterkeringen waardoor graverij van wild op sommige locaties vrijwel niet te inspecteren is. Bij het inmeten van de waterkeringen wordt veel hinder ondervonden van de aanwezige beplantingen. Tenslotte is in het benedenbeloop tussen de binnenteen (onderrand van het dijklichaam aan de polderzijde van de dijk) en de kwelsloot een drainagesysteem aanwezig om zowel de stabiliteit van het dijklichaam als de begaanbaarheid van het benedenbeloop te waarborgen. Binnendringende plantenwortels brengen schade toe aan het drainagesysteem juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

14 4. Beleidsregels In dit hoofdstuk zijn de beleidsregels beschreven voor bebouwing (paragraaf 4.2), windmolens (paragraaf 4.3), kabels en leidingen (paragraaf 4.4) en beplantingen (paragraaf 4.5) en bijbehorende bijlagen. Voor deze onderwerpen gelden de algemene uitgangspunten zoals ze benoemd zijn in paragraaf Algemene uitgangspunten Het Beleid primaire waterkeringen is er op gericht dat: 1. De waterkeringen aan de wettelijk gestelde veiligheidsnorm blijven voldoen, en geen afbreuk wordt gedaan aan de vereiste grondmechanische stabiliteit en daarmee de veiligheid van de waterkering; 2. De waterkeringen robuust en daarmee klimaatbestendig zijn. Activiteiten op, in of nabij de waterkeringen mogen er niet toe leiden dat er niet meer geanticipeerd kan worden op toekomstige ontwikkelingen; 3. De waterkeringen duurzaam zijn. Dit betekent een inrichting van het gebied nabij de kering zonder ingewikkelde kunstwerken en constructies; 4. De mogelijkheid blijft bestaan voor het uitoefenen van doelmatig beheer en onderhoud aan de waterkering. Activiteiten op, in of nabij de waterkeringen mogen er niet leiden tot vermindering van de toegankelijkheid waardoor het dijkbeheer extra wordt bemoeilijkt en onnodig kostbaar maakt Bebouwing [Hier komen de beleidsregels uit Nota Beleid bouwen nabij primaire waterkeringen, november 2008] juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

15 4.3. Windmolens Het waterschap is verantwoordelijk voor de veiligheid van burgers en stelt daarom: de plaatsing van nieuwe windmolens op en nabij de primaire waterkeringen is niet toegestaan. De aanwezigheid van windmolens op en nabij de waterkering kan leiden tot risico s voor de waterkering (zie ook paragraaf 3.1 en 3.3). Daarnaast worden de mogelijkheden om te kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen door de aanwezigheid van windmolens beperkt. Ook hebben de beheerervaringen met windmolens in het afgelopen decennium het waterschap gesterkt in het vermoeden dat er een verband bestaat tussen windmolens en de conditie van de waterkering. Uit het windmolenbeleid van de provincie (zie hoofdstuk 2) is af te leiden dat de windmolens groter zullen gaan worden. Plaatsing van deze nieuwe, zwaardere windmolens op of nabij de primaire waterkeringen is vanuit veiligheid en de mogelijkheid tot het kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen daarom niet wenselijk. Het nieuwe veiligheidsdenken, de beheerervaringen en de verwachte ontwikkelingen rondom windmolens in Flevoland hebben geleid tot de beleidsregels voor windmolens. Deze zijn uitgewerkt in paragraaf t/m Keurontheffingen die zijn verleend voordat deze beleidsregels zijn vastgesteld, blijven onder de in de ontheffing vermelde voorwaarden, van kracht Kernzone en binnenbeschermingszone De plaatsing van nieuwe windmolens in de kernzone en binnenbeschermingszone is niet toegestaan. Dit is vastgelegd in de Keur. Er staat dat het in de kernzone en binnenbeschermingszone verboden is heiwerkzaamheden te verrichten of werken, waaronder begrepen bouwwerken geen gebouw zijnde te maken, aan te brengen, te hebben, te vernieuwen, te wijzigen, te slopen of op te ruimen. Hieronder valt ook het plaatsen van windmolens. De aanwezigheid van windmolens in de kernzone en binnenbeschermingszone kan er namelijk toe leiden dat de stabiliteit en daarmee de veiligheid van de waterkering afneemt (zie ook paragraaf 3.3). Dit geldt voor zowel de aanlegfase als de gebruikfase van de windmolen. Ook wil het waterschap de mogelijkheid en ruimte hebben om in deze zones te kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Daarnaast bemoeilijkt de aanwezigheid van windmolens in de kernzone het beheer, onderhoud en inspectie van de waterkering. Onder voorwaarden is de herbouw en sloop van bestaande windmolens 2 toegestaan: Herbouw is alleen mogelijk als de nieuwe windmolen op de bestaande fundering wordt geplaatst, vergroting van de fundering wordt niet toegestaan. Bij sloop dient de gehele fundering exclusief de palen te worden verwijderd. Voor beide gevallen dient een Keurontheffing aangevraagd te worden. De belangrijkste voorwaarde is dat het waterkeringbelang niet in het geding mag komen Tussenbeschermingszone Onder voorwaarden en na overleggen van bewijs dat nadelige invloed op de waterkering uitblijft, is de plaatsing van nieuwe windmolens in de tussenbeschermingszone toegestaan voor een bepaalde periode. De omvang van de periode wordt vastgelegd in de Keurontheffing en wordt gerelateerd aan de verwachte levensduur van de windmolen. Bij het verlopen van de ontheffing dient de windmolen gesloopt te worden, waarbij de fundering op aanschrijven van het waterschap dient te worden verwijderd. Voor het slopen dient een Keurvergunning aangevraagd te worden. Doordat de levensduur van windmolens beperkt is, kan het gebruik van de tussenbeschermingszone door windmolens op middellange termijn heroverwogen worden. Windmolens worden hierbij op een andere manier beschouwd dan bebouwing in de vorm van woningen of bedrijfsgebouwen. Daarnaast is het stabiliteitsaspect in deze zone minder van belang vanwege de afstand tot de waterkering. Voor herbouw op de bestaande fundering of nieuwbouw dient een nieuwe Keurontheffing aangevraagd te worden. Bij de behandeling hiervan wordt overwogen of de tussenbeschermingszone op middellange termijn nodig is voor ruimtevragende maatregelen voor 2 Onder bestaande windmolens wordt verstaan windmolens die aanwezig zijn bij vaststelling van deze beleidsregels juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

16 de veiligheid. Indien dit het geval is, wordt er geen ontheffing verleend voor het plaatsen van een nieuwe windmolen Buitenbeschermingszone In de buitenbeschermingszone geldt vanuit de Keur geen verbod op het plaatsen van onder andere windmolens. De plaatsing van windmolens is in deze zone toegestaan juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

17 4.4. Kabels en leidingen Het waterschap is verantwoordelijk voor de veiligheid van burgers en stelt daarom: kabels en leidingen in de kernzone en binnenbeschermingszone van primaire waterkeringen zijn niet toegestaan. Het waterschap heeft een duidelijk standpunt in het verbieden van kabels en leidingen, omdat de aanleg ervan bepaalde risico s met zich meebrengt. De aanleg en onderhoud van kabels en leidingen tast de sterkte van de kering aan, vergroot de kans op instabiliteit en erosie en bemoeilijkt het beheer. De risico s zijn verder besproken in paragraaf 3.1 en 3.4. Het waterschap is zich ervan bewust dat de aanleg van kabels en leidingen van maatschappelijk belang kan zijn en dat zonder kabels en leidingen een hoop gebruik- en gemakfuncties niet kunnen functioneren. De polder is geheel omsloten door water, waardoor kruisingen van kabels en leidingen met de kering onvermijdelijk zijn. Op grond van de Telecommunicatiewet is een grondeigenaar of beheerder verplicht een kabel in zijn terrein te ontvangen indien er geen reëel alternatief tracé mogelijk is. Voorbeelden van kruisingen zijn de aanlevering van nutsvoorzieningen van buiten het gebied. Buitendijkse woongebieden en voorzieningen zoals restaurants, havens, campings en windmolens vereisen aansluiting op nutsvoorzieningen waarbij een kruising met de waterkering onvermijdelijk is. Gezien het bovenstaande heeft het waterschap de maatschappelijke plicht om, als er geen alternatief tracé buiten de kernzone of beschermingszone mogelijk is, de aanleg van kabels en leidingen onder strikte regelgeving toe te staan. De beleidsregels die hiervoor opgesteld zijn, worden besproken in paragrafen en De beleidsregels zijn van toepassing op elk type kabel of leiding die door de kering loopt of het tracé van de kering volgt binnen de grenzen van het Keurgebied. Verder zijn er een aantal uitgangspunten en criteria door Waterschap Zuiderzeeland opgesteld waaraan de vergunningaanvraag dient te voldoen. Een groot deel van deze eisen zijn direct herleid uit landelijke NEN-normen. Deze eisen worden in hoofdlijnen besproken in paragraaf en zijn verder uitgewerkt in de bijlagen. Bij de eisen is onderscheid gemaakt tussen kabels, lage drukleidingen en hoge drukleidingen en de manier waarop ze door de kering danwel langs de kering worden aangelegd. Dit onderscheid is gemaakt omdat kabels en leidingen niet per definitie dezelfde risico s vormen voor de stabiliteit en robuustheid van de keringen Kernzone en binnenbeschermingszone De aanleg van kabels en leidingen in kern- en binnenbeschermingszone van de keringen is niet toegestaan. Dit is vastgelegd in de Keur. Het is binnen kernzone en binnenbeschermingszone verboden om kabels, drukleidingen en/of drukvaten te plaatsen en/of te hebben. Ondanks het verbod dat het waterschap stelt, zal de aanleg van kabels en leidingen in bepaalde gevallen, zoals hierboven is aangegeven, onvermijdelijk zijn. Aanleg of uitbreiding van kabels en leidingen in, onder, door of langs een waterkering kan alleen worden toegestaan indien wordt aangetoond dat er geen alternatief tracé mogelijk is. Hierbij wordt getoetst aan de volgende criteria: Beschikbare ruimte. Maatschappelijke kosten. Een kruising van de kering kan onder strikte voorwaarden worden toegestaan. Voor de aanleg van kabels en leidingen in kern- en binnenbeschermingszone parallel aan de kering wordt geen vergunning verleend omdat hiermee over een grote lengte een extra risico in het waterkerend vermogen wordt geïntroduceerd. De uitgangspunten en criteria waaraan een eventuele vergunningsaanvraag dient te voldoen zijn toegelicht in paragraaf en uitgebreid opgesomd in de bijlagen Tussenbeschermingszone en buitenbeschermingszone De aanleg van kabels en leidingen in tussen- en buitenbeschermingszone van de keringen is toegestaan. Een belangrijk criterium bij de aanleg van leidingen in tussen- en juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

18 buitenbeschermingszone is dat er rekening wordt gehouden met de vereiste veiligheidszone (zie paragraaf d.) Randvoorwaarden voor vergunningverlening per type kabel en leiding Er zijn verschillende typen kabels en leidingen die ieder een verschillende mate van risico met zich meebrengen (zie paragraaf 3.4). Teneinde randvoorwaarden voor vergunning verlening te formuleren per type is onderscheid gemaakt tussen kabels, drukloze leidingen, lage drukleidingen en hoge drukleidingen. Tevens is er onderscheid te maken tussen kabels en leidingen in de lengterichting in en langs de kering, door de kering en onder de kering door a. Algemene voorwaarden Bij aanvragen tot ontheffing worden leidingen beoordeeld op basis van de volgende normen en voorschriften: 1. NEN 3650-serie 2. NEN NPR Voorschrift Toetsen op Veiligheid (VTV) (De NEN 3652 is in 2003 geïntegreerd in de nieuwe versies van de NEN 3650 en 3651) De aanleg en het onderhoud van kabels en leidingen is alleen toegestaan buiten het stormseizoen, in de periode van 15 maart tot en met 15 oktober. Dit omdat de kans op een calamiteit in het stormseizoen groter is dan buiten het stormseizoen. De uitgangseisen die van toepassing zijn op de verschillende typen kabels en leidingen, de methodiek van kruisingen en de gevolgen voor het beheer en onderhoud, zijn hieronder toegelicht in en in de bijlagen KL. 1 tot en met KL. 5 afzonderlijk besproken b. Kabels Een kabel is een transportmedium (veelal voor elektriciteit en communicatie) zonder holle ruimte. Leidingen met een diameter van maximaal 40 mm die gebruikt worden voor (glasvezel)kabels worden beschouwd als een kabel. Kabels brengen, ten opzichte van leidingen, minder risico s met zich mee ten aanzien van het waterkerend vermogen van een dijk. Het leggen van een kabel geeft verstoring van de ondergrond. De afdekkende kleilaag verliest voor een deel zijn homogeniteit waardoor bij golfaanval de kans op erosie groter is. Kabels in de lengterichting in de kering zijn niet toegestaan. Voor de aanleg van kabels en lichtmasten ten behoeven van het openbare verlichtingsnet kan in en nabij de binnenkruinlijn, alleen binnen stedelijke gebieden bij hoge uitzondering ontheffing worden verleend als de voorzieningen vanwege de verkeersveiligheid noodzakelijk zijn en er verlichtingstechnisch geen alternatieven voorhanden zijn. Verdere eisen staan beschreven in bijlage KL c. Drukloze leidingen Drukloze leidingen transporteren vloeistof onder vrij verval. De meest voorkomende drukloze leidingen zijn rioolleidingen. Ze komen vooral voor binnen stedelijke gebieden, zowel binnen als buitendijks. Een drukloze leiding door de waterkering vormt een open verbinding tussen binnen en buitendijks gebied en is daarom niet toegestaan. Eventuele oplossingen moeten worden gezocht in verzamelkelders, waarbij het afvalwater door middel van een persleiding door de waterkering wordt gevoerd d. Drukleidingen Drukleidingen vormen een groter risico voor de stabiliteit van de kering dan kabels. Drukleidingen in de lengterichting in de kering in de kernzone en binnenbeschermingszone zijn niet toegestaan. Overeenkomstig de richtlijnen van de in paragraaf a. genoemde normbladen dient tussen het dijklichaam en de leiding een stabiliteitszone en een veiligheidszone te worden aangehouden (zie Figuur 3). De stabiliteitszone heeft als vuistregel een breedte van 4 x de hoogte van de dijk ten opzichte van het maaiveld (4xH). De veiligheidszone bestaat uit de stabiliteitszone plus de zone waarbinnen de lekkende of exploderende leiding invloed heeft; de verstoringzone. De verstoringzone is afhankelijk van de buisdiameter, de druk in de leiding en het te transporteren medium juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

19 De verstoringzone die bij breuk in een vloeistofleiding ontstaat, is groter dan de erosiekrater van een gasleiding. Het effect van een exploderende gasleiding of een brekende vloeistofleiding moet buiten de binnenbeschermingszone blijven. De afstand die de leiding uit de beschermingszone moet liggen is gelijk aan de helft van de berekende explosiekrater of erosiezone. Figuur 3 Schematisatie ligging stabiliteitszone, verstoringzone en veiligheidszone Om het effect van een gebarsten leiding te beperken, dienen aan weerszijden van de te kruisen dijk, buiten de veiligheidszone, afsluiters aangebracht te worden die onder alle omstandigheden goed bereikbaar zijn. Verder moet het leidingdeel in de waterkering tot buiten de veiligheidszone een klasse zwaarder zijn (20 %) dan voor het overige deel nodig is. Verdere eisen staan beschreven in bijlagen KL. 1 en KL. 2. Lage drukleidingen Lage drukleidingen hebben een maximale bedrijfsdruk die kleiner is dan 1 Mpa (10 Bar). In verhouding tot kabels in en nabij de kering gelden er strengere eisen voor een ontheffing van lage drukleidingen Lage drukleidingen met een diameter van minder dan 50 mm en een druk van maximaal 3 Bar veroorzaken bij explosie geen erosiekrater. Voor deze leidingen is geen sterkteberekening nodig en kunnen de standaardvoorwaarden volstaan. Wel moet rekening worden gehouden met verwekingzones bij vloeistoftransporterende leidingen. Voor de lage drukleidingen met een diameter van maximaal 300 mm kan worden volstaan met een vereenvoudigde sterkteberekening. Indien de waterkering wordt gekruist door een lage druk gasleiding is een vervangende waterkering niet nodig. Indien de waterkering wordt gekruist door een lage druk vloeistofleiding en H³ x D 5 1 dan is een vervangende damwand niet nodig. (H = maximale bedrijfsdruk in meters waterkolom tot de derde macht en D = inwendige diameter in meters tot de vijfde macht). Verdere eisen staan beschreven in bijlage KL. 2. Hoge drukleidingen Hoge drukleidingen hebben een bedrijfsdruk groter of gelijk aan 1 Mpa (10 Bar). Drukleidingen zijn onder andere water- en gasleidingen, drukrioleringen, stadsverwarming en industriële leidingen, maar ook leidingen die onderdeel zijn van het hoofdtransportnet. Hoge drukleidingen vormen het grootste risico voor de stabiliteit van de kering. De leidingen transporteren een medium dat bij breuk als gevolg van lekkage of explosie het dijklichaam kan verweken of zelfs geheel wegslaan. Om dit gevaar te voorkomen dienen vanuit het waterkeringbelang bijzondere voorwaarden te worden gesteld, waarvan de belangrijkste zijn beschreven in bijlage KL. 2. Voor een vergunning aanvraag voor de aanleg van hoge drukleidingen is een sterkteberekening benodigd, waarin de toelaatbare spanningen worden getoetst. Indien een hoge drukgasleiding een uit zand bestaande waterkering (met kleibekleding) kruist, kan een vervangende waterkering achterwege blijven. Als een dergelijke waterkering wordt gekruist door een hoge druk vloeistofleiding is een vervangende waterkering, in de vorm van een stalen damwand met een totale breedte van minimaal 25 m (exclusief de breedte van de leiding) nodig e. Methodiek dijkkruisingen Er zijn verschillende methoden voor de aanleg van dijkkruisingen van kabels en leidingen: door een open sleufontgraving of een gestuurde boring juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen

20 Het spuiten, boren of persen van kabels en leidingen door de waterkering is niet toegestaan. Zowel bij gestuurde boringen als bij open ontgravingen moet de stabiliteit tijdens de uitvoering gewaarborgd zijn. Een kruising van de kering moet loodrecht op de lengterichting van de waterkering worden uitgevoerd. Verder dienen de kabels en leidingen op één centrale plaats de kering te kruisen. Dijkkruising middels open sleuf De gegraven sleuf moet het verloop van het dijkprofiel volgen waarbij de ontgravingdiepte maximaal 0,90 meter bedraagt. De onderzijde van de kabel of leiding onder de kruin van de dijk, mag niet lager dan de Maatgevend Hoogwaterstand (MHW) uitkomen, vermeerderd met de verwachte zakking van de kabel/leiding en 0,1 meter reserve. Als de onderkant van de kabel of leiding nergens in de kruising boven MHW reikt, moeten één of meerdere kwelschermen worden voorgeschreven. Dijkkruising middels horizontaal gestuurde boring (HDD-boringen) Een gestuurde boring of HDD-methode (Horizontal Directional Drilling) is een sleufloze boortechniek waarbij waterkeringen diep onder het maaiveld worden gekruist. Met deze methode is men in staat over honderden meters nauwkeurige boringen te verrichten. Hierbij ontstaat de mogelijkheid om persleidingen of kabeldoorvoerbuizen onder keringen te leggen zonder het dijkprofiel te verstoren. De voorwaarden zijn afhankelijk van de boring, de druk in de leiding, het te transporteren medium, de dijkhoogte, de plaatselijke geologische omstandigheden, enzovoort. De voorwaarden worden per boring vastgelegd overeenkomstig de richtlijnen zoals deze zijn opgenomen in de in paragraaf a. genoemde normbladen. Voor de aanleg van een horizontaal gestuurde boring moet het ontwerp onderbouwd worden met de noodzakelijke grondonderzoeken en sterkteberekeningen. Het in- en uittredepunt van de boring moet buiten de veiligheidszone van de waterkering liggen. In de kernzone dient de gronddekking ten opzichte van het maaiveld of de waterbodem minimaal 10 meter te zijn en moet de leiding horizontaal liggen. Wanneer het pleistocene zand wordt aangeboord moet de stijghoogte in het Pleistoceen worden bepaald. Een gestuurde boring mag niet worden uitgevoerd als de stijghoogte in het Pleistoceen hoger is dan het freatisch vlak buiten de waterkering tenzij er extra maatregelen worden getroffen, zoals bijvoorbeeld de aanleg van kwelschermen in een kleikoffer aan weerszijden van de boring. Verdere eisen staan beschreven in bijlage KL. 3. Mantelbuizen Het gebruik van mantelbuizen is niet toegestaan omdat er een holle ruimte aanwezig is tussen de kabel/leiding en de mantelbuis. Het nadeel van een mantelbuis is de kans op lekkage tussen de mantelbuis en de mediumvoerende kabel/leiding. In enkele gevallen moeten mantelbuizen worden toegestaan wanneer; Bij horizontaal gestuurde boringen de pleistocene zandlaag wordt bereikt en waarbij door de leiding milieu verontreinigende stoffen worden getransporteerd. Een bundel kabels wordt gelegd. Zettingbelasting moet worden opgevangen Indien een mantelbuis moet worden toegepast dient aan beide uiteinden van de mantelbuis een constructie te worden aangebracht op zodanige wijze dat een waterdichte afsluiting wordt verkregen tussen mantelbuis en kabel/leiding. Verdere eisen staan beschreven in bijlage KL f. Randvoorwaarden t.b.v. beheer van waterkeringen De aanwezigheid van kabels en leidingen in en nabij primaire waterkeringen brengt onderhoud met zich mee. Wanneer er onderhoud aan kabels of leidingen uitgevoerd moet worden kan dit betekenen dat de sleuf opnieuw open gegraven dient te worden. Voor dit onderhoud dient een ontheffing aangevraagd te worden. De kabel/leidingbeheerder is verantwoordelijk voor het veilig functioneren van de leiding en overige voorzieningen in de waterkering en moet het waterschap de gelegenheid geven zich daarvan op de hoogte te stellen. Van stalen leidingen moet jaarlijks worden aangetoond dat de kathodische bescherming naar behoren functioneert. Nadat een kabel of leiding is aangelegd dient de ontheffinghouder binnen zes maanden na het gereedkomen van de werkzaamheden digitale revisietekeningen te leveren aan het waterschap. De eisen waaraan deze tekeningen dienen te voldoen zijn opgenomen in de bijlagen juni 2009 Ontwerp Beleid primaire waterkeringen