RTA Antistolling 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "RTA Antistolling 2017"

Transcriptie

1

2 RTA Antistolling 2017 Highlights Veldhoven, 5 oktober 2017

3 Uitgangspunten Verschillende modaliteiten antistolling Vitamine K antagonisten thrombosediensten Thrombocytenaggregatieremmers (TAR), LMWH s en DOAC s Communicatie rond antistollingsbeleid Voorschrijven Interacties tijdens gebruik Overdracht Beleid bij ingrepen

4 Uitgangspunten (2) Rol van voorschrijver en uitvoerder bij ingreep Thrombosediensten hebben 24/7 doserend arts bereikbaar

5 Eventueel i.c.m. LMWH COUMARINEGEBRUIK

6 Voorschrijver Antistollingsmiddel Opstartdosering Acenocoumarol of Fenprocoumon of 2-1-0,5 Duur behandeling Eventueel LMWH Melden aan huisarts/specialist ouderengeneeskunde, apotheker Informeren patient

7 Thrombosedienst Informatie Bewaakt behandelduur

8 Communicatie bij wijzigingen Apotheker Bewakingssignalen en interacties Melden wijzigingen Melden interacterende medicatie aan thrombosedienst en huisarts Thrombosedienst Patient Apotheek bij staken Huisarts INR > 8 Desgewenst jaaroverizcht alle patienten Onvoldoende compliance slechte instelling wijzigingen toestand

9 Ingrepen Afweging tussen thromboserisico en bloedingsrisico Uitvoerder van ingreep is verantwoordelijk Anaesthesioloog Indien deze de afweging niet kan maken: overleg met voorschrijver Eventueel pre-operatief consult bij voorschrijvend specialisme Lokaal protocol/antitrombotisch beleid 2016

10

11

12 Ingrepenformulier Universeel voor hele regio Datum en type ingreep Gewenste INR Thromboserisico Bloedingsrisico

13

14 Hoog thromboserisico Atriumfibrilleren CHAD VASC 8-9 Mechanische hartklepprothese m.u.v. Bileafletaortaklepprothese Intracardiale thrombus Longembolie of DVT < 3 maanden geleden Atriumfibrilleren met rheumatische hartziekte CVA/TIA < 6 maanden geleden

15 Bloedingsrisico Hoog Laag Verwaarloosbaar Diverse tandheelkundige ingrepen Kleine dermatologische excisies Cataractoperatie Zonder retrobulbaire anaesthesie Iedere ingreep waarbij goede lokaal-haemostatische maatregelen mogelijk zijn Griepvaccinatie

16 Trombosedienst bij ingrepen Regelt de rest Stoppen Vitamine K LMWH bij overbrugging Recept Informeren over INR op dag voor ingreep Herstarten in poliklinische situaties

17 Thrombocytenaggrega-tieremmers en DOAC s

18 Communicatie Conform vitamine K antagonisten Géén rol thrombosedienst

19 Ingrepen Locaal protocol/antitrombotisch beleid 2016 Afweging tussen thromboserisico en bloedingsrisico Uitvoerder van ingreep is verantwoordelijk Anaesthesioloog Indien deze de afweging niet kan maken: overleg met voorschrijver Eventueel pre-operatief consult bij voorschrijvend specialisme

20 Ingrepen bij DOAC s Pre-operatief nierfunctie 12 maanden bij jongere patienten 6 maanden bij oudere patienten of bekende nierfunctiestoornis Staken volgens tabel Geen overbrugging noodzakelijk Herstart 24 uur na ingreep bij laag bloedingsrisico Herstart uur na ingreep bij hoog bloedingsrisico

21 TAKE HOME MESSAGES Samenvatting

22 Goede communicatie Thrombosedienst regelt vitamine K antagonisten Bij ingrepen is uitvoerder/anaesthesist primair verantwoordelijk Zo nodig overleggen met voorschrijver Overbruggen met LMWH zelden noodzakelijk Lokaal protocol/antitrombotisch beleid 2016

23

Beleid en communicatie bij Antistolling Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Beleid en communicatie bij Antistolling Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Beleid en communicatie bij Antistolling Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Doelstelling Het reduceren van vermijdbare bloedingen of trombose, door de afstemming van het beleid rond de communicatie

Nadere informatie

Antistolling, beleid en communicatie Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Antistolling, beleid en communicatie Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Doelstelling Antistolling, beleid en communicatie Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Het reduceren van vermijdbare bloedingen of trombose, door afstemming van het beleid rond de communicatie

Nadere informatie

Relatie trombosedienst & tandarts. 14 februari 2017 Elly van Mourik Alderliesten, medisch leider Nadine Goessens, manager

Relatie trombosedienst & tandarts. 14 februari 2017 Elly van Mourik Alderliesten, medisch leider Nadine Goessens, manager Relatie trombosedienst & tandarts 14 februari 2017 Elly van Mourik Alderliesten, medisch leider Nadine Goessens, manager Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland gebruikt enige vorm van antistolling ter

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Stolling en antistolling Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Inhoud Antistolling peri-operatief onderbreken continueren Risico op trombose Arterieel Veneus Risico op bloeding: Peri-operatief Nabloeding

Nadere informatie

Antistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis

Antistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis Antistolling in de tandheelkunde J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis Een hematoloog die iets over tandartsen gaat vertellen? Telegraaf 23-09-2017

Nadere informatie

Bereikbaarheid en Protocollen Trombosedienst Emmen (Versie huisartsen)

Bereikbaarheid en Protocollen Trombosedienst Emmen (Versie huisartsen) Bereikbaarheid en Protocollen Trombosedienst Emmen (Versie huisartsen) Protocollen en Bereikbaarheid Trombosedienst Emmen Drs. J.G.J. Pouwels, Medisch Leider Trombosedienst INHOUDSOPGAVE 1. Bereikbaarheid

Nadere informatie

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Huisartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en

Nadere informatie

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014 Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Specialisten Ouderengeneeskundedeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard,

Nadere informatie

Antistolling: stand van zaken. R.F.J. Schop, internist-hematoloog P.P.P.H. van den Homberg, huisarts, GC Krimpen

Antistolling: stand van zaken. R.F.J. Schop, internist-hematoloog P.P.P.H. van den Homberg, huisarts, GC Krimpen Antistolling: stand van zaken R.F.J. Schop, internist-hematoloog P.P.P.H. van den Homberg, huisarts, GC Krimpen Epidemiologie Landelijke afspraken Directe orale anti-coagulantia: DOAC s 10-4-2017 Voettekst

Nadere informatie

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Apothekers en Trombosedienst SKB Winterswijk

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Apothekers en Trombosedienst SKB Winterswijk Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst van afkortingen 3. Behandeling

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Tandartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Huisartsendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse

Nadere informatie

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Apothekersdeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Trombosedienstendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad

Nadere informatie

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie)

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) Antitrombotica Nederlands Vasculair Forum 2017 Melvin Lafeber AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) DISCLOSURES AIOS Interne Geneeskunde Consulent BENU apotheken Nederland Redactiecommissie

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Specialisten Ouderengeneeskundedeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard,

Nadere informatie

LSKA 2.0: afspraken tussen 1e en 2e lijn VERSIE ANTISTOLLINGSCOMMISSIE FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND I.S.M.

LSKA 2.0: afspraken tussen 1e en 2e lijn VERSIE ANTISTOLLINGSCOMMISSIE FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND I.S.M. LSKA 2.0: afspraken tussen 1e en 2e lijn VERSIE 01.04.2018 ANTISTOLLINGSCOMMISSIE FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND I.S.M. KETENPARTNERS 2/22 Inhoudsopgave LSKA 2.0: Afspraken 1e-2e lijn (versie 01-04-2018)...

Nadere informatie

Antitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde

Antitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde Antitrombotisch beleid Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde 300616 Achtergrond Initiatief door NIV, geschreven door multidisciplinaire werkgroep internisten, huisartsen, orthopeden, longartsen,

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE PROGRAMMA ANTISTOLZORG september 2016 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Zie de werkafspraak Antistolzorg bij MCC Klik 2016. De huidige werkgroep

Nadere informatie

KLINISCH CHEMISCH EN HEMATOLOGISCH LABORATORIUM

KLINISCH CHEMISCH EN HEMATOLOGISCH LABORATORIUM Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst met afkortingen 3. Behandeling

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Trombosedienstendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Tandartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en

Nadere informatie

Transmurale multidisciplinaire afspraken over veilige implementatie NOACs voor therapeutische antistolling in de provincie Groningen

Transmurale multidisciplinaire afspraken over veilige implementatie NOACs voor therapeutische antistolling in de provincie Groningen Transmurale multidisciplinaire afspraken over veilige implementatie NOACs voor therapeutische antistolling in de provincie Groningen Dit protocol is een initiatief van de Regiotafel Antistolling Groningen,

Nadere informatie

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Jan Hendriks, Apotheker te Veldhoven Aafke Snoeijen, Huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Programma Casuïstiek

Nadere informatie

Antistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag

Antistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag Antistolling in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek Fiona Liem, poliklinisch apotheker i.o.s. Albert Schweitzer ziekenhuis f.f.e.liem@asz.nl Inhoud In de media Voorschrijfgedrag Problemen

Nadere informatie

NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist

NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING Stappenplan (uitgebreide versie) HA=huisarts S=Specialist TD= Trombosedienst A=Apotheker Stap Verantwoordelijk Opmerkingen 1 Verdenking non-valvulaiir atriumfibrilleren.

Nadere informatie

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Preventief antistollingsbeleid bij endoscopische procedures : een bloedstollend verhaal PREVENTIEF BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Dr. Patrick Schoeters Problematiek Thrombusvorming cruciaal in cardiovasculaire

Nadere informatie

Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs)

Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs) Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs) Regionaal Formularium Zwolle Daphne Bertholee, ziekenhuisapotheker i.o. Douwe van der Meer, coördinator Regionaal Formularium Zwolle FTO 15 oktober 2013 Isala Inleiding

Nadere informatie

Wat doet de trombosedienst? Hoe verloopt de communicatie? Ellen van Eekelen

Wat doet de trombosedienst? Hoe verloopt de communicatie? Ellen van Eekelen Wat doet de trombosedienst? en Hoe verloopt de communicatie? Ellen van Eekelen Laboratoria Bloedafnamediensten Patiënten Specialisten Thuiszorg Huisartsen Collegae TD TD Verpleeghuizen Tandartsen Mondhygiënisten

Nadere informatie

Medicatieoverdracht in Zuidwest Friesland

Medicatieoverdracht in Zuidwest Friesland Medicatieoverdracht in Zuidwest Friesland Een overzicht van de protocollen zoals gepresenteerd tijdens het symposium op 17 mei 2011 Colofon Juni 2011 Deze protocollen zijn mede tot stand gekomen met medewerking

Nadere informatie

Perioperatief Antistolling beleid

Perioperatief Antistolling beleid Perioperatief Antistolling beleid Patiënten die in het kader van behandeling of preventie van arteriële of veneuze trombo-embolie worden behandeld met enige vorm van antistolling en een ingreep dienen

Nadere informatie

FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn

FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn Publicatiedatum: maart 2019 1 Casus: mevrouw AF Hart 79 jaar Mevrouw komt op uw spreekuur voor controle van haar bloeddruk Anamnese: Sinds enkele maanden

Nadere informatie

Medicatieoverdracht. Protocollen in Zuidwest Friesland

Medicatieoverdracht. Protocollen in Zuidwest Friesland Medicatieoverdracht Protocollen in Zuidwest Friesland Medicatieoverdracht Protocollen in Zuidwest Friesland PATIËNTVEILIGHEID, MEDICATIEVEILIGHEID, MEDICATIEBEWAKING Datum 1 september 2014 Versienummer

Nadere informatie

Opstellers. Begrippenlijst

Opstellers. Begrippenlijst Inhoud Inleiding... 2 Opstellers... 3 Begrippenlijst... 3 Ziekenhuis... 4 De Specialist Ouderen Geneeskunde... 7 Huisarts... 9 De tandarts... 11 Apotheker... 12 Ziekenhuisapotheker... 13 Complicaties...

Nadere informatie

Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren

Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren 27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen

Nadere informatie

Antistolling in de Amsterdamse regio

Antistolling in de Amsterdamse regio Farmacotherapeutisch Overleg Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Ontwikkeld door Michiel Coppens, Trombose en Antistolling Expertisecentrum AMC, i.s.m. Ilona

Nadere informatie

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Tandartsen en Trombosedienst SKB Winterswijk

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Tandartsen en Trombosedienst SKB Winterswijk Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst van afkortingen 3. Behandeling

Nadere informatie

Eerstelijns Samenwerkingsafspraak Specialist ouderengeneeskunde en Trombosedienst Deventer Winterswijk Doetinchem, locatie Winterswijk

Eerstelijns Samenwerkingsafspraak Specialist ouderengeneeskunde en Trombosedienst Deventer Winterswijk Doetinchem, locatie Winterswijk Eerstelijns Samenwerkingsafspraak Specialist ouderengeneeskunde en Trombosedienst Deventer Winterswijk Doetinchem, locatie Winterswijk Inhoud: 1 Inleiding 2 Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens

Nadere informatie

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s)

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s) Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s) Ziekenhuis / regio : ZGT voor de regio Almelo, Hengelo e.o. Inhoud 2

Nadere informatie

Eerste lijns protocol NOAC s regio Drechtsteden Januari 2017

Eerste lijns protocol NOAC s regio Drechtsteden Januari 2017 Eerste lijns protocol NOAC s regio Drechtsteden Januari 2017 Auteurs: E.J. van den Bos, cardioloog H.I.A. Ditvoorst, huisarts S. Ghantous, huisarts M.C.P. Konings, apotheker M.A. de Bruin, huisarts E.N.

Nadere informatie

Aanleiding tot het herzien van de werkafspraak Antistolzorg:

Aanleiding tot het herzien van de werkafspraak Antistolzorg: INTERLINE ANTISTOLZORG november 2016 Inleiding Zie de werkafspraak Antistolzorg bij MCC Klik 2016. De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Hans van de Riet Robin Oosterhout Roy Jurriaans Specialisten:

Nadere informatie

Trombosedienst Leiden en omstreken

Trombosedienst Leiden en omstreken Trombosedienst Leiden en omstreken Saskia van Foeken Verpleegkundige Trombosedienst Leiden Doelstelling Met deze voorlichting willen we bereiken: Dat de cliënt een zo optimaal mogelijke antistollingsbehandeling

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Patiëntendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse

Nadere informatie

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s)

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s) Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s) Ziekenhuis / regio : ZGT voor de regio Almelo, Hengelo e.o. Inhoud 2

Nadere informatie

NOAC S E N D E H U I S A R T S.

NOAC S E N D E H U I S A R T S. NOAC S EN DE HUISARTS. NOAC/ DOAC/ NOAC? CADO/DOCA/NOCA/CANO/ONAC/ACDO? NOAC = New oral anticoagulant DOAC = Direct oral anticoagulant t Nieuwe is er wel vanaf, werken direct NOAC = Non vitamin K

Nadere informatie

Stand van zaken antistolling 2017

Stand van zaken antistolling 2017 Stand van zaken antistolling 2017 Karina Meijer internist-hematoloog UMCG Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Disclosures Lokale PI voor Einstein (rivaroxaban), Resonate (dabigatran), Hokusai

Nadere informatie

REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O.

REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O. REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O. Deelnemers: Apothekersvereniging Het Rijk van Nijmegen Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis CIHN Dienstapotheek Nijmegen e.o./farmazorg LHV Huisartsenkring

Nadere informatie

De plaats van de trombosedienst in de toekomst

De plaats van de trombosedienst in de toekomst De plaats van de trombosedienst in de toekomst Moderator Prof dr H.C.J. Eikenboom 1st author / speaker Felix van der Meer Trombosedienst Leiden en Omstreken LUMC, afdeling Trombose en Hemostase Belangenverklaring

Nadere informatie

Nascholing Antistolling

Nascholing Antistolling Nascholing Antistolling Peri-operatief Antistollingsbeleid Nivo 2 3 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling versie 2, februari 2012 probleem antistolling peri-operatief Igv doorgaan

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Aanleiding... 4 Landelijke Standaard en leidraad... 4 Doel Amsterdamse

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond

Nadere informatie

Antistolling in de Amsterdamse regio

Antistolling in de Amsterdamse regio Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Dr. Michiel Coppens Internist-Vasculaire Geneeskunde Congres Integrale Medicatiezorg 31.10.2017 Nieuwe Non-VKA Directe Orale

Nadere informatie

Antistolling in de Amsterdamse regio

Antistolling in de Amsterdamse regio Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Dr. Michiel Coppens Internist-Vasculaire Geneeskunde Congres Integrale Medicatiezorg 31.10.2017 1 Nieuwe Non-VKA Directe Orale

Nadere informatie

REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O.

REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O. REGIONALE AFSPRAKEN MEDICATIEOVERDRACHT REGIO NIJMEGEN E.O. Deelnemers: Apothekersvereniging Het Rijk van Nijmegen Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis CIHN Dienstapotheek Nijmegen e.o./farmazorg LHV Huisartsenkring

Nadere informatie

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Aanleiding... 4 Landelijke Standaard en leidraad... 4 Doel Amsterdamse

Nadere informatie

2/9/2012. Hoe medisch had u de anamnese willen hebben? Nieuwe patiënt.. Denise van Diermen, arts

2/9/2012. Hoe medisch had u de anamnese willen hebben? Nieuwe patiënt.. Denise van Diermen, arts Hoe medisch had u de anamnese willen hebben? Nieuwe patiënt.. 3 februari 2012 Denise van Diermen, arts Eerste indruk Gemiddelde medische anamnese bij de tandarts/mondhygiënist Hoe gaat het met u? Bent

Nadere informatie

Doelstelling van deze informatiebijeenkomst

Doelstelling van deze informatiebijeenkomst Doelstelling van deze informatiebijeenkomst De antistollingsbehandeling van bewoners van zorginstellingen optimaliseren. Door inzet van Nabij Patiënt Testen (NPT) Met een goede samenwerking tussen medewerkers

Nadere informatie

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Huisartsen en Trombosedienst SKB Winterswijk

BF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Huisartsen en Trombosedienst SKB Winterswijk Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst van afkortingen 3. Behandeling

Nadere informatie

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog NOAC s Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog Antistollingsmedicatie Toegepast ter preventie en behandeling van arteriële en

Nadere informatie

Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Antistolling

Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Antistolling Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Antistolling Horikx A, Labots-Vogelesang SM, Delemarre J, van Diermen DE, Eizenga WH, van Holten-Verzantvoort ATM, Prins AJR, Schul LA, Verheij-Bakker AM,

Nadere informatie

Instructie tot zelfdoseren van orale antistolling

Instructie tot zelfdoseren van orale antistolling Instructie tot zelfdoseren van orale antistolling Begrippen Bij het maken van een dosering worden de volgende begrippen behandeld: n n n n n INR (International Normalized Ratio) Streefwaarden Doseringsschema

Nadere informatie

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling 2 Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg versie 2 Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg versie 2 juli 2014 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Antistolling. versie 2018

Antistolling. versie 2018 Antistolling versie 2018 Inhoud Hoofdstuk 1 - Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten 3 1.2 Bij

Nadere informatie

Antistolling voor Huisartsen. Een aantal dingen die je echt moet weten!!! Alex Roose, penshonado huisarts, TD arts

Antistolling voor Huisartsen. Een aantal dingen die je echt moet weten!!! Alex Roose, penshonado huisarts, TD arts Antistolling voor Huisartsen Een aantal dingen die je echt moet weten!!! Alex Roose, penshonado huisarts, TD arts Antistollen is DODELIJK NIET Antistollen is DODELIJK Trombosedienst ADC 00599-9-4659144

Nadere informatie

Ketenzorg antistolling Het regioprotocol

Ketenzorg antistolling Het regioprotocol Ketenzorg antistolling Het regioprotocol Qudrat Alikhil, huisarts en kaderarts hart- en vaatziekten Remy Bemelmans, Internist-vasculair geneeskundige ZGV Disclosures Remy Bemelmans: vergoeding van Bristol-Meyers

Nadere informatie

Werkafspraak Nieuwe Orale anticoagulantia (NOAC)

Werkafspraak Nieuwe Orale anticoagulantia (NOAC) Werkafspraak Nieuwe Orale anticoagulantia (NOAC) Datum richtlijn Datum herziening 15 augustus 2013 februari 2014 Inhoudsopgave ALGEMEEN TRANSMURALE WERKAFSPRAKEN APIXABAN RIVAROXABAN DABIGATRAN BELEID

Nadere informatie

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation

Nadere informatie

UITNODIGING CONFERENTIE. Transmurale antistolling. Naar een sluitende antistollingsketen

UITNODIGING CONFERENTIE. Transmurale antistolling. Naar een sluitende antistollingsketen UITNODIGING CONFERENTIE Transmurale antistolling Naar een sluitende antistollingsketen WOENSDAG 17 MEI 2017 De Federatie Medisch Specialisten, de Stuurgroep Keten Antistollingsbehandeling en de Federatie

Nadere informatie

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of

Nadere informatie

Het regioprotocol: de inhoud

Het regioprotocol: de inhoud Het regioprotocol: de inhoud Remy Bemelmans Internist-vasculair geneeskundige ZGV 20 juni 2017 Geen 20 juni 2017 Inhoud Werking regioprotocol AGV in de praktijk Werking regioprotocol AGV in de praktijk

Nadere informatie

Daar waar implementatie en documentatie speelt worden beide impliciet aanwezig verondersteld Kwaliteitsdoelstellingen en -beleid

Daar waar implementatie en documentatie speelt worden beide impliciet aanwezig verondersteld Kwaliteitsdoelstellingen en -beleid Kwaliteitsdoelstellingen en -beleid 4.1.2.3, 4.1.2.4 4.1.2.3.c, 4.1.2.4 + 4.2.2.2 Komen de doelstellingen van de trombosedienst voldoende aan bod in het kwaliteitssysteem? Is er een juiste en volledige

Nadere informatie

Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Aafke Snoeijen, huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Ineke van Woerkom, apotheker te Asten Programma Casuïstiek

Nadere informatie

Patiëntrelevantie en Validatieprocedure. Het patiёntenperspectief op de behandeling met orale antistollingsmiddelen bij atriumfibrilleren

Patiëntrelevantie en Validatieprocedure. Het patiёntenperspectief op de behandeling met orale antistollingsmiddelen bij atriumfibrilleren Patiëntrelevantie en Validatieprocedure Het patiёntenperspectief op de behandeling met orale antistollingsmiddelen bij atriumfibrilleren Het patiёnt Expert Procedures on Clinical, Economic, and Patient

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Aanvraag Trombosedienst

Hoofdstuk 4: Aanvraag Trombosedienst 4 Aanvraag trombosedienst 4.1 Identificatie trombosedienst Vraag naam en geboortedatum en controleer dit op het doserings- of (her)aanmeldingsformulier. Plak op de afgenomen buis van een trombosedienstpatiënt

Nadere informatie

Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie

Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie Normen Hemmink Physician assistant anesthesiologie www.skbwinterswijk.nl Venticare 15 mei 2014 Inhoud presentatie Fysiologie bloedstolling Wat is

Nadere informatie

TAR s: Combinaties, Do s & Don ts

TAR s: Combinaties, Do s & Don ts TAR s: Combinaties, Do s & Don ts Congressponsoren AstraZeneca Bayer BoehringerIngelheim Pfizer/BMS Rolf Veldkamp, cardioloog Ravee Rambharose, kaderhuisarts HVZ Aris Prins, apotheker Indeling Trombocytenaggregatie

Nadere informatie

Antistolling (NOAC) bij atriumfibrilleren

Antistolling (NOAC) bij atriumfibrilleren Antistolling (NOAC) bij atriumfibrilleren Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Voordelen 4 Nadelen 4 Bijwerkingen 5 Tips en adviezen 6 NOAC polikliniek 6 Voorbereiding thuis 6 Controle 7 Telefonisch

Nadere informatie

Diep Veneuze Trombose van het been

Diep Veneuze Trombose van het been Diep Veneuze Trombose van het been Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Diagnostiek Diep Veneuze Trombose van het been 1 Verdenking trombosebeen: pijnlijk, gezwollen en/of rood (onder)been Beslisregel

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Patiëntendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse

Nadere informatie

WERKAFSPRAKEN SIGNALERING EN KETENCOMMUNICATIE TIJDENS VITAMINE K-ANTAGONIST BEHANDELING BIJ ZELFSTANDIG WONENDE OUDEREN

WERKAFSPRAKEN SIGNALERING EN KETENCOMMUNICATIE TIJDENS VITAMINE K-ANTAGONIST BEHANDELING BIJ ZELFSTANDIG WONENDE OUDEREN WERKAFSPRAKEN SIGNALERING EN KETENCOMMUNICATIE TIJDENS VITAMINE K-ANTAGONIST BEHANDELING BIJ ZELFSTANDIG WONENDE OUDEREN Voor een stevig netwerk rondom zelfstandig wonende ouderen die een antistollingsbehandeling

Nadere informatie

Kleine chirurgische verrichtingen, wat en hoe door huisarts zelf en wat op POK?

Kleine chirurgische verrichtingen, wat en hoe door huisarts zelf en wat op POK? Kleine chirurgische verrichtingen, wat en hoe door huisarts zelf en wat op POK? 6 maart 2014 Robert Prudhomme van Reine NVT gecertificeerd traumachirurg NVKC gecertificeerd chirurg bij kinderen Hand- en

Nadere informatie

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling. voor de eerste- en tweedelijnszorg

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling. voor de eerste- en tweedelijnszorg Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg FNT, NVK, NIV, NMT, NHG, NVN, NVA, KNMP, NVZA,

Nadere informatie

Bloeding: wat nu? Workshop Antistolling: oh FAQ! Take home:

Bloeding: wat nu? Workshop Antistolling: oh FAQ! Take home: Bloeding: wat nu? Workshop Antistolling: oh FAQ! Monique Tjon-A-Tsien, kaderhuisarts HVZ Paula Ypma, hematoloog HagaZiekenhuis 5 februari 2014 Congressponsoren AstraZeneca Bayer BoehringerIngelheim Pfizer/BMS

Nadere informatie

MEDICATIEOVERDRACHT. Regionale afspraken regio Rivierenland REGIO RIVIERENLAND

MEDICATIEOVERDRACHT. Regionale afspraken regio Rivierenland REGIO RIVIERENLAND MEDICATIEOVERDRACHT Regionale afspraken regio Rivierenland REGIO RIVIERENLAND 19 december 2012 Authored by: Regionale werkgroep medicatieoverdracht Versie: definitief MEDICATIEOVERDRACHT Regionale afspraken

Nadere informatie

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s)

Regionale, Transmurale Afspraken ten behoeve van de implementatie van de NOAC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RTA AF-NOAC s) Regionale, Transmurale fspraken ten behoeve van de implementatie van de NOC s bij patiënten met atriumfibrilleren (RT F-NOC s) Regio Eindhoven Inhoud 2 anleiding 2 Doelstelling 2 Werkwijze 2 Werkgroep

Nadere informatie

Degene die een ingreep uitvoert dient zich voor hij/zij de ingreep uitvoert op de hoogte te stellen dat het antistollingsbeleid goed is uitgevoerd.

Degene die een ingreep uitvoert dient zich voor hij/zij de ingreep uitvoert op de hoogte te stellen dat het antistollingsbeleid goed is uitgevoerd. Protocol beleid antistollingsbehandeling rondom ingrepen binnen het Rijnland Ziekenhuis Doel Het doel van dit protocol is de werkwijze te omschrijven ten aanzien van het antistollingsbeleid bij patiënten

Nadere informatie

Diep veneuze trombose

Diep veneuze trombose Diep veneuze trombose In verband met uw klachten is er een echo van uw bloedvaten gemaakt. De echo heeft bevestigd dat een diep gelegen ader afgesloten wordt door een bloedprop. In medische termen wordt

Nadere informatie

HANDLEIDING ZELFDOSEREN FENPROCOUMON

HANDLEIDING ZELFDOSEREN FENPROCOUMON Pagina 1 van 11 HANDLEIDING ZELFDOSEREN FENPROCOUMON Stichting Trombosedienst Delft e.o. Van Bleyswijckstraat 93a 2613 RR DELFT T: 015 8200292 F: 015 2159608 www.trombosedienst-delft.nl Pagina 2 van 11

Nadere informatie

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting 1 2 Perioperatief antistollingsbeleid UMCG Samenvatting Patiënten ingesteld op antistollingsmiddelen hebben bij continuatie van de antistolling een verhoogde kans op bloedverlies en bij het staken van

Nadere informatie

Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen?

Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen? Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen? The when, how and why (not) of bridging anticoagulation drs. M. Piersma-Wichers 1 en dr. K. Meijer 2 Samenvatting Als rondom een ingreep de antistolling

Nadere informatie

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling. voor de eerste- en tweedelijnszorg

Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling. voor de eerste- en tweedelijnszorg Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg FNT, NVK, NIV, NMT, NHG, NVN, NVA, KNMP, NVZA,

Nadere informatie

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren Uitgangspunten Handige websites NHG standaard Atriumfibrilleren M79 European Society of Cardiology Atrial Fibrillation (ESC) Leidraad begeleide introductie NOAC

Nadere informatie

Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb

Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb Deze richtlijn is een initiatief van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten

Nadere informatie

Trombosedienst Leiden en omstreken

Trombosedienst Leiden en omstreken Trombosedienst Leiden en omstreken Training Algemene voorlichting (Middag-)cursus van 2 uur Uitleg Coaguchek Uitleg Tropaz Certificaat en bevoegdheidsverklaring Stolling & Antistolling Bloedstolling Bloedstolling

Nadere informatie

NOAC s (nieuwe orale anticoagulantia)/ DOAC s (directe orale anticoagulantia)

NOAC s (nieuwe orale anticoagulantia)/ DOAC s (directe orale anticoagulantia) NOAC s (nieuwe orale anticoagulantia)/ DOAC s (directe orale anticoagulantia) Document ten behoeve van de huisarts Eind 2012 is de Leidraad begeleide introductie nieuwe orale antistollingsmiddelen verschenen

Nadere informatie

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg CME-ONLINE INTERACTIES ZELFZORG-RECEPTGENEESMIDDELEN - SAMENVATTING Vanwege de ernst van de interacties en contra-indicaties en het belang van goede voorlichting bij het gebruik, vallen onderstaande middelen

Nadere informatie