Jaarverslag Lorentz Casimir Lyceum

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag 2014. Lorentz Casimir Lyceum"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Lorentz Casimir Lyceum In een stimulerende omgeving daagt het Lorentz Casimir Lyceum leerlingen uit om hun talenten maximaal te ontplooien als voorbereiding op de moderne samenleving JAARVERSLAG

2 Inhoudsopgave pag Voorwoord 3 Inleiding: missie en visie 4 I Organisatiestructuur 5 II Onderwijs 7 III Leerlingbegeleiding 12 IV Kwaliteitszorg 14 V Personeel 17 VI Huisvesting, facilitair bedrijf en ICT 20 VII Inspraakorganen 22 VIII Financiën 24 Jaarrekening 2014 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 25 Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht IX Continuïteitsparagraaf 30 Personele bezetting en leerlingaantallen 30 Meerjarenbegroting resultaat 31 Meerjarenbalans 32 Interne risicobeheersingssysteem 33 Risico-analyse 34 Rapportage toezichthoudend orgaan 35 X Bijlagen: Gegevens over de rechtspersoon 36 Organigram 37 JAARVERSLAG

3 Voorwoord Hierbij bieden wij u ons jaarverslag 2014 aan. In grote lijnen geeft het inzicht in onze ambities en de behaalde resultaten. Daarbij hebben wij ons laten leiden door het Sectorakkoord VO , 'Klaar voor de toekomst! Samen werken aan onderwijskwaliteit'. Dit sectorakkoord beschrijft de ambities van het voortgezet onderwijs voor de genoemde periode en het omvat afspraken over prioriteiten, doelstellingen, maatregelen en investeringen in het VO, die de VO-Raad - als vertegenwoordiger van scholen en schoolbesturen- en het ministerie van OCW hebben gemaakt. In het sectorakkoord wordt aangegeven hoe scholen kunnen anticiperen op de toekomst. Daarvoor zijn zeven ambities geformuleerd. Het Lorentz Casimir Lyceum heeft in 2014 hard gewerkt aan het realiseren van haar doelstellingen in relatie tot die ambities van het Sectorakkoord: 1. uitdagend onderwijs voor iedereen, 2. eigentijdse voorzieningen, 3. brede vorming voor alle leerlingen, 4. partnerschap in de regio, 5. scholen als lerende organisatie, 6. toekomstbestendig organiseren en 7. nieuwe verhoudingen in verantwoording en toezicht. Een school heeft een complexe taak: kennis en vaardigheden bijbrengen, steeds meer maatschappelijke problemen oplossen en dat in een snel veranderende samenleving. Een school moet er zijn voor alle leerlingen, met maatwerk voor al die verschillende individuen. Als we terugkijken naar 2014 dan zie ik een school die al heel erg goed bezig is met het formuleren van een antwoord op al deze genoemde uitdagingen. Wat vraagt de samenleving nu en straks? Hoe gaan we om met de snelle ontwikkelingen op allerlei terreinen? Hoe kunnen we jongeren voorbereiden op een internationale samenleving en internationale arbeidsmarkt? Vanzelfsprekend door op cognitief niveau de lat hoog te blijven houden. Uit de resultaten zoals die zichtbaar zijn bij Vensters voor Verantwoording, bij de Opbrengstenkaart van de Inspectie maar ook in de diverse overzichten van de 'beste scholen' blijkt dat onze school met beide afdelingen landelijk heel erg goed blijft scoren. Al jarenlang staat het Lorentz Casimir Lyceum garant voor kwalitatief goed onderwijs. Met de ontwikkeling van Quest hebben wij een eigen invulling gegeven aan uitdagend onderwijs, gebaseerd op het verwerven van de zogenaamde 21st century skills : samenwerken, planmatig werken, probleemoplossend denken, communiceren en presenteren, creatief en innovatief zijn. Daarmee leggen we als school bij onze leerlingen een stevige basis voor hun verdere ontwikkeling. Daarmee bereiden we onze leerlingen echt voor op de toekomst. Het docentontwikkelteam (DOT) Quest kan terugkijken op een uitstekend jaar met onder andere een prachtig nieuw project, Recycling Rakkers, hoe geven we afval een tweede leven?. Maar niet alleen bij Quest wordt gewerkt met een DOT. In 2014 zijn daarmee vernieuwingen op gang gebracht bij BrainSport, ons excellentieprogramma in de bovenbouw van het vwo. Er is een DOT opgericht om ons hoogbegaafdenbeleid op een nog hoger plan te tillen voor alle vakken. Bij natuurkunde is een bètaexcellentieprogramma voor onze havisten ontwikkeld. Om de havo aantrekkelijker te maken is speciaal voor havisten de BusinessClass opgericht: een kleine groep leerlingen kan zich verder ontwikkelen op het gebied van ondernemen. Allemaal met maar één doel: het beste en meest uitdagende onderwijs voor al onze leerlingen! Greetje Heijmans Algemeen directeur/rector JAARVERSLAG

4 Inleiding: missie en visie In 2012 is er een nieuw Schoolplan voor de periode vastgesteld. De missie en de visie van de school zijn daarin beknopt geformuleerd. In dat plan is ook opgenomen hoe we die doelen gaan realiseren en met welke activiteiten. Missie In een stimulerende omgeving daagt het Lorentz Casimir Lyceum leerlingen uit om hun talenten maximaal te ontplooien als voorbereiding op de moderne samenleving. Visie Leerlingen krijgen gedegen onderwijs van hoog niveau en behalen bovengemiddelde resultaten. Leerlingen merken dat recht wordt gedaan aan verschillen in hun individuele behoeften en mogelijkheden. Leerlingen kunnen kiezen uit een ruim aanbod van activiteiten binnen en buiten de school. Leerlingen zijn in staat een herkenbare bijdrage te leveren aan een leefbare samenleving. Leerlingen ervaren een veilige omgeving met betrokken en enthousiaste medewerkers. Leerlingen weten zich persoonlijk gekend. Leerlingen voelen zich deel van onze schoolgemeenschap en gedragen zich vrij en respectvol naar de ander. In het Schoolplan is ook beschreven wat we verstaan onder een stimulerende omgeving, wat we bedoelen met talenten maximaal ontplooien en hoe we de voorbereiding op de moderne maatschappij willen vormgeven. Hierbij zijn steeds SMART geformuleerde doelen gesteld én de acties die we de komende jaren moeten ondernemen om onze doelen te bereiken. In 2014 hebben we verder vorm gegeven aan de ingezette ontwikkelingen. In de volgende hoofdstukken gaan we daar nader op in. JAARVERSLAG

5 I Organisatiestructuur Bestuursmodel In het managementstatuut staat zowel de rol van het bestuur als van de directie duidelijk omschreven, een en ander conform de Code Goed Onderwijsbestuur van de VO-raad. Het bestuur stelt een beleidskader op, formuleert beleid op hoofdlijnen en bepaalt binnen welke grenzen de directie vrij is het eigen beleid te voeren. De algemeen directeur legt ieder kwartaal verantwoording af middels managementrapportages. Er wordt ook gebruik gemaakt van externe gegevens, zoals rapporten van de onderwijsinspectie en de Orion visitatiecommissie. Het door het bestuur opgestelde Handboek Goed Bestuur vormt de basis voor het schoolplan. Overige plannen vloeien daaruit voort. Per 1 juni 2014 bestond het bestuur uit: Mw. Mr. M.W.A.M. Nieuweboer-van Giersbergen, voorzitter Mw. H.E.M. Ackermans-Meussen MA, secretaris Drs. C.C.P.P. Kluiters RA, penningmeester Drs. R.A.J.Q. Steinweg Mr. G.R.C. Dierick Mw. Mr. M. de Boer De heer A.N. Sinha Per 1 augustus 2014 zijn de heren R. Steinweg en G. Dierick teruggetreden uit het Bestuur. JAARVERSLAG

6 Directiestructuur Sinds 2008 heeft het Lorentz Casimir Lyceum een tweehoofdige schoolleiding een tweehoofdige directie gehad, een algemeen directeur (rector) en een directeur financiën, facilitaire zaken en ICT, ondersteund door staffunctionarissen. Per 1 oktober 2014 is de directeur financiën, facilitaire zaken en ICT uit dienst. Op interimbasis wordt het management sindsdien versterkt door een manager bedrijfsvoering. Samenstelling van de directie in 2014: Mw. drs. G.J.A. Heijmans MME, algemeen directeur Drs. A. Kerkhof MEd, directeur financiën, facilitair beheer en ICT (januari september 2014). Organigram van de structuur. In de bijlage vindt u het organigram van het Lorentz Casimir Lyceum. Orion Het Lorentz Casimir Lyceum maakt deel uit van Orion. Dat is een samenwerkingsverband van 15 onafhankelijke scholen in de regio zuidoost Brabant. De scholen werken nauw samen op het gebied van onderwijsontwikkeling, personeelszaken, kwaliteitszorg en beheer. Het is een kennisnetwerk waarin vooral expertise wordt uitgewisseld op diverse niveaus van de deelnemende scholen. Kennisdeling, kwaliteitsbewustzijn en deskundigheidsbevordering staan voortdurend op de agenda. Verder werken de scholen in wisselende samenstelling samen bij het afsluiten van contracten, zoals een kopieercontract, een energiecontract en de Europese aanbesteding van gratis schoolboeken. Lyceum op algemene grondslag Het Lorentz Casimir Lyceum heeft sinds haar oprichting in 1930 vriendschapsbanden met drie andere lycea in Nederland. Het Amsterdams Lyceum, het Kennemer Lyceum en Het Baarnsch Lyceum behoren samen met het Lorentz Casimir Lyceum tot de oudste Nederlandse lycea op algemene grondslag. Jaarlijks ontmoeten onze leerlingen elkaar op een Artistieke Interlyceale en een Sport Interlyceale. JAARVERSLAG

7 II Onderwijs Doorstroom, resultaten en profielkeuze Op 1 oktober 2014 staan op onze school 1118 leerlingen ingeschreven, waarvan 10 die op een ROC hun diploma of certificaten proberen te halen, de Vavo-leerlingen, ook wel de Rutterouters genoemd. De ontwikkeling van het aantal leerlingen in de afgelopen jaren is als volgt: jaar leerlingaantal Op 1 oktober 2014 waren de leerlingen als volgt over de leerjaren en de opleidingen verdeeld: Havo/VWO Havo Atheneum Gymnasium Totaal Brugklas Leerjaar Leerjaar Leerjaar Leerjaar Leerjaar Vavo-leerl Totaal In de onderbouw bieden we ons programma Quest aan, sinds voor alle leerlingen. Deelname aan versterkt Engels (Cambridge) is een keuze voor onze leerlingen. Zij kunnen aan het einde van het meerjarig traject een certificaat behalen van het Cambridge Advanced Programma (CAE) of van het Proficiency Programma (CPE/near native). klas 1 klas 2 klas 3 klas 4 havo klas 4 vwo klas 5/6 vwo Quest Cambridge Examenresultaten Uitslag examenresultaten 2007 tot en met 2014 Schooljaar HAVO VWO aantal aantal geslaagden aantal aantal geslaagden leerlingen leerlingen % % % % ,8% ,0% ,3% ,2% ,0 % ,2% ,2 % ,9% ,2 % ,2% ,2 % ,0% JAARVERSLAG

8 Door- en uitstroomgegevens einde schooljaar e brugjaar havo/vwo Aantal leerlingen einde schooljaar Bevorderd naar havo Bevorderd naar vwo Bevorderd naar het havo of vwo en verlaat de school Niet bevorderd Niet bevorderd en verlaat de school ,7% ,9% 4 1,8% 3 1,4% 7 3,2% havo Leerjaar Aantal leerlingen einde schooljaar Bevorderd Bevorderd en verlaat de school Bevorderd naar een andere schoolsoort Niet bevorderd / geslaagd Niet bevorderd/ geslaagd en verlaat de school ,2% 2 3.8% 13 24,5% 4 7,5% ,2% 2 3,0% 12 18,2% 5 7,6% ,4% 14 18,4% 6 9,2% 1* 1,3% ,4% 5 7,1%1* 1,5% vwo Leerjaar Aantal leerlingen einde schooljaar Bevorderd Bevorderd en verlaat de school Bevorderd naar de havo Niet bevorderd / geslaagd Niet bevorderd /geslaagd en verlaat de school % 7 5,3% 1 0,8% ,6% 16 10,7% 1 0,7% ,6% 1 0,8% 11 8,9% 2 2,4% ,3% 14 12,3%1* 0,9% ,4% 5 3,3% 7* 4,6% * Rutte-routers ** geslaagd voor de havo, doorgestroomd naar het vwo 4 3,5% 1 0.7% JAARVERSLAG

9 Profielkeuze Bij de profielkeuze zijn drie zaken belangrijk: wat wil ik (passie)? Wat kan ik (capaciteiten)? En wat is het toekomstperspectief (studieplaats en arbeidsmarkt)? Leerlingen moeten een goed beeld krijgen van wat ze willen, van wat zij kunnen en wat de kansen later zijn. Voor het maken van een goede keuze verzorgen de mentoren en de decanen lessen om het keuzeproces te begeleiden. De vakdocenten adviseren iedere leerling bij de keuze. Leerlingen gaan ook naar voorlichtingsbijeenkomsten elders. Als leerlingen en ouders kiezen moeilijk vinden kan de mentor en ook de decaan in een persoonlijk gesprek adviseren. Dit gebeurt ook als het gekozen profiel niet verstandig wordt geacht. Het doel is steeds een profiel te kiezen dat past bij de interesse en de capaciteiten van de leerling. In de voorlichting wordt expliciet gewezen op de extra kansen die een bètaprofiel op de arbeidsmarkt biedt: NG-profiel met als profielkeuzevak natuurkunde of NTprofiel met biologie. We zien dat dit profiel dan ook door een grote meerderheid op het vwo wordt gekozen op onze school. Aantal leerlingen havo 5 naar profiel Cultuur/maatschappij (CM) Economie/maatschappij (EM) Natuur/gezondheid (NG) Natuur/techniek (NT) Profielcombinatie NT/NG Aantal leerlingen vwo 6 naar profiel Cultuur/maatschappij (CM) Economie/maatschappij (EM) Natuur/gezondheid (NG) Natuur/techniek (NT) Profielcombinatie EM/CM Profielcombinatie NT/NG Uitdagend onderwijs voor iedereen We dagen elke leerling uit om te onderzoeken waar hij of zij goed in is, en daarin uit te blinken. Leerlingen kunnen naast de vaklessen deelnemen aan een groot en divers aanbod van uitdagende activiteiten: Nationale Olympiades voor wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie (LCL is een Olympiadeschool). Het LCL behaalde landelijk hoge rankings. Luuk Godschalk werd 18 e van Nederland voor natuurkunde, Nienke Ruigrok werd 2 e van Nederland voor scheikunde, Inge Sinot 26 e van Nederland voor biologie. Vier leerlingen zaten bij de beste 100 leerlingen van Nederland bij de Kangoeroewedstrijd. Lucas Dijkstra deed mee aan de slotronde van EUSO. BrainSport is het zelf ontwikkelde beta-excellentieprogramma. BrainSport laat leerlingen kennis maken met bijzondere theorieën, toegepaste wetenschap, praktische onderzoeksvaardigheden en uitdagende inzichtvraagstukken voor de vakken natuurkunde, scheikunde en wiskunde. 25 leergetalenteerde leerlingen uit V4/V5 volgen een verbredingsprogramma in de vorm van colleges, excursies en practica, veelal geleid door externe deskundigen. 20 leerlingen uit V6 hebben het verdiepingsprogramma gevolgd op het gebied van scheikunde, wiskunde en natuurkunde. Lagerhuisdebatgroep en deelname aan regionale finales. JAARVERSLAG

10 Artistieke Interlyceale met heel veel muzikale en creatieve bijdragen van ruim 100 leerlingen. Daarnaast participeren veel leerlingen in de organisatie van de Artistieke Interlyceale. Sportwedstrijden, zoals het landelijke Shell schoolhockeytoernooi en natuurlijk de Sportinterlyceale. Bij het Shell schoolhockeytoernooi werd het jongensteam uit de bovenbouw nationaal kampioen en het meisjesteam tweede. Bij de SI: jongens volleybal 1 e plaats, atletiek meisjes 1 e plaats, meisjes 4x80 meter estafette nieuw record. Bij het LCL-voetbaltoernooi: onderbouw 2 e plaats en bovenbouw een 3 e plaats. Lidmaatschap van het leerlingbestuur van het Lorentz Casimir Lyceum (LCLV-bestuur) zorgt voor de ontwikkeling van bestuurlijke en organisatorisch competenties. In de Businessclass zoals die met het ingang van schooljaar gestart is voor leerlingen met economie of M&O in havo 4 worden leerlingen extra uitgedaagd met contextrijke voorbeelden: hoe zet je een eigen bedrijf op; hoe kies je een product; hoe schrijf je een bedrijfsplan en hoe presenteer je dat aan de geldverstrekker? Zo stimuleren we ondernemerschap bij leerlingen. Bij de natuurkunde olympiade van 2014 eindigde onze school landelijk op de achttiende plaats. Bij de junior biologie olympiade behaalde de school de negende plaats en bij de biologie olympiade eindigde de school op de eenentwintigste plaats. Lukas Dijkstra uit vwo 4 vertegenwoordigde onze school bij de Euso in Athene en behaalde daar met zijn team een gouden medaille. Bij de olympiade voor scheikunde eindigde het Lorentz Casimir Lyceum op de tweede plaats, Nienke Ruigrok uit vwo 6 werd landelijk elfde. Onderwijsvernieuwingen Quest Wie in zijn missie verklaart leerlingen voor te bereiden op de moderne samenleving, gaat verder dan het verzorgen van uitstekend vakonderwijs. Met Quest ontwikkelen we de 21st century skills: vaardigheden die nodig zijn om succesvol te studeren, te werken en te leven in de nabije toekomst. Dat betekent innovatief en creatief denken (out of the box), samen werken aan oplossingen, bewustwording van samenhang, helder communiceren, overtuigend presenteren en zinvol bronnenonderzoek doen. Door de Questprojecten worden allerlei verbanden gelegd tussen de leerling, diverse instellingen en de maatschappij waarin wij leven. Hierdoor draagt Quest optimaal bij aan de missie van het LCL. Het is 100% LCL en een uniek onderwijsconcept in de Brainportregio. Een ontwikkelgroep, bestaande uit zeven docenten (DOT), is continu bezig om nieuwe projecten te bedenken en bestaande projecten te optimaliseren. Elk project start met een multidisciplinaire opdracht. Door samenwerking en specialisatie van elke leerling kan het project tot een goed eindresultaat worden gebracht. Leerlingen worden uitgedaagd om buiten de grenzen van de schoolvakken te treden. Ze moeten op een creatieve manier samen met anderen oplossingen bedenken voor actuele problemen. Leerlingen moeten innovatief en conceptueel kunnen denken, als wereldburgers die zich bewust zijn van de noodzaak om duurzaam te ontwerpen en te ontwikkelen. Zij moeten verantwoordelijkheid nemen: een eigen actieve rol spelen in het proces en een bijdrage leveren aan het product. Ook is nodig open en transparant te communiceren met elkaar en visies en ideeën te presenteren. Bijkomende vaardigheden als plannen, organiseren en feedback geven worden ook ontwikkeld. Het goed presenteren van de eindresultaten aan een breed publiek is het sluitstuk van vrijwel iedere opdracht. Een voorbeeld van een zeer succesvol Questproject in de brugklas is MeMagazine: leerlingen werken in groepjes van vijf samen aan een digitaal tijdschrift waarin zij elkaar interviewen en stukjes schrijven over interessante hobby s. Zo leren zij elkaar beter kennen en tegelijkertijd goed samen te werken en te overleggen. Ouders zijn geweldig trots op de ict-vaardigheden die hun kinderen demonstreren op de presentatieavonden. Quest is nu schoolbreed ingevoerd in klas 1 en 2. Inmiddels zijn ook alle projecten in deze klassen vernieuwd. Na drie jaar krijgt elke leerling een Questcertificaat uitgereikt. Versterkt talenonderwijs Op het Lorentz Casimir Lyceum willen we leerlingen ook laten excelleren op het gebied van talen. In juni en in december deden leerlingen uit de gehele bovenbouw examen voor een Cambridge Certificate. 3 Leerlingen behaalden het Cambridge First Certificate niveau, 49 leerlingen het advanced niveau en maar liefst 13 leerlingen slaagden voor het Proficiency examen, het hoogst haalbare niveau. In 2014 volgden achttien leerlingen uit vwo 5 en vwo 6 versterkt Frans van het Diplôme d études en langue Française (afgekort DELF). Niet alle leerlingen die het programma van DELF volgen doen ook examen, sommige JAARVERSLAG

11 leerlingen willen alleen hun taalvaardigheid Frans verhogen. Negen leerlingen deden examen voor niveau B1, één leerling deed examen op niveau B2. Zij zijn allemaal geslaagd sommige met heel mooie cijfers zoals een 8,9.. Versterking havo Wij willen onze havo-afdeling nog sterker maken, zodanig dat havoleerlingen, ouders en docenten trots zijn op de prestaties en goed zijn voorbereid op de toekomst. De havo-afdeling moet een duidelijk onderscheidend eigen gezicht moeten hebben binnen het LCL. Iedereen in Eindhoven en omgeving moet denken: Ook voor de havo moet je op het LCL zijn! Momenteel wordt gebrainstormd hoe we dat nog beter kunnen realiseren. We denken aan een aparte havobrugklas, een eigen docententeam, specifieke havomethodes, didactiek en normering. Deze ideeën worden in 2015 verder geconcretiseerd. Design We leven in een snel veranderende samenleving met enorm toegenomen welvaart en een veel hoger opleidingsniveau van de bevolking. Door de bevolkingsgroei en de mondiale economische ontwikkelingen neemt ook de druk toe op goed onderwijs. Onderwijs dat leerlingen voorbereidt op die toekomst. Nederland moet concurrerend zijn in het maken van nieuwe dingen of in het ontwikkelen van nieuwe manieren van produceren. Daarvoor is innovatie nodig; dingen anders doen, slimmer en beter, zodat we andere en betere producten ontwikkelen. Een eerste aanzet voor research en ontwikkeling proberen we de leerlingen bij te brengen bij dit nieuwe vak design zoals we dat aanbieden in klas 4 en 5 havo en atheneum. Het vak design bouwt voort op de basisvaardigheden die aangeleerd zijn bij de Questprojecten. 3Design Out of the box denken dat staat centraal bij het in Nederland unieke vak 3Design. 3Design is een combinatie van het oude vak techniek en handvaardigheid. In 2014 hebben we de vakken samengevoegd en in een nieuw en modern jasje gestoken. Bij het vak 3Design wordt de creativiteit en het technisch inzicht van leerlingen aangesproken. Daarmee kunnen leerlingen zich later onderscheiden. Tot ver buiten de Brainport regio Eindhoven is de vraag naar innovatieve (technische) mensen heel erg groot. Dit nieuwe vak is een van onze schoolspecifieke invullingen van de brede vorming van leerlingen. DOT s Alle onderwijsvernieuwingen op het LCL worden uitgevoerd door DOT s (docentontwikkelteams). Deze opzet garandeert input en deskundigheid van de professionals van de werkvloer en draagvlak voor de ontwikkelingen op de werkvloer. Er zijn dot s voor Quest, Brainsport, 3D, Businessclass en het profielwerkstuk. Volgend schooljaar start een DOT voor het onderzoek naar de mogelijkheden en meerwaarde van laptoponderwijs op onze school. Plusdocument Het behalen van een VO-diploma is en blijft een belangrijk doel, een diploma met een mooie cijferlijst. Naast dat diploma en de cijferlijst krijgt iedere leerling sinds 2014 een zogenoemd plusdocument. Dat is een soort portfolio waarin opgenomen is welke (andere) resultaten en vaardigheden hij of zij heeft laten zien. Dat kan variëren van het deelnemen aan masterclasses of olympiades, het werken voor de schoolkrant, lid zijn (geweest ) van de Leerlingenvereniging of de MR of uitstekende prestaties hebben geleverd op landelijke schoolsportevenementen. In het plusdocument komt tot uiting op welke manier de school heeft bijgedragen aan een van de zeven ambities van het sectorakkoord: de brede persoonlijke vorming. JAARVERSLAG

12 III Leerlingbegeleiding Veel leerplichtige kinderen kunnen het reguliere onderwijs zonder extra hulp niet succesvol volgen. De problemen die dat veroorzaken kunnen verschillend van aard zijn. Soms ligt het aan de thuissituatie; het kan ook te maken hebben met problemen van persoonlijke aard of beïnvloed zijn door bedreigende maatschappelijke factoren. Het komt regelmatig voor dat de problematiek ernstig en complex is. Het Lorentz Casimir Lyceum maakt een ruim budget vrij om deze kinderen te ondersteunen. Ook in Om dat goed te doen is er een heldere ondersteuningsstructuur ontworpen die zo is opgezet dat problemen bij leerlingen snel in beeld komen en dat zij zo professioneel mogelijk worden begeleid en ondersteund. Intern Er is een intern team van mentoren en jaarlaagcoördinatoren en er zijn specialisten zoals de schoolpsycholoog, de schoolmaatschappelijk werker, de vertrouwenspersonen en de dyslexiecoaches. Deze specialisten worden bijgestaan door leerlingbegeleiders en decanen. Ook zijn er docenten die gespecialiseerd zijn in hoogbegaafdheid en de problematiek die dat met zich kan meebrengen. Al deze functionarissen staan onder leiding van de manager begeleiding Petra Verstegen. Monitoring vindt veelal plaats door docenten, mentoren en jaarlaagcoördinatoren. Leerlingen kunnen ook zelf hun weg vinden naar een van deze functionarissen. Extern De problematiek kan zo ernstig zijn dat er deskundigheid en hulp van buiten wordt ingeschakeld in het Zorgadviesteam (ZAT). Te denken valt daarbij aan de GGD, bureau leerplicht, ambulante begeleiders, maatschappelijk werk, politie of een centrum voor begaafdheidsonderzoek. Leerlingen die een zogenaamde leerling gebonden financiering ontvangen (LGF) worden extern bijgestaan door het regionaal expertise centrum (REC). In 2014 hebben vele leerlingen met extra hulp en ondersteuning hun schoolcarrière succesvol voortgezet. Team/specialist Intern zorgteam Zorgadviesteam Dyslexiecoaches/docenten Counselors REC/intern zorgteam Aantal leerlingen 48 leerlingen 13 leerlingen 111 leerlingen 119 leerlingen, waarvan 29 doorverwijzingen naar externe hulp 30 leerlingen met LGF ( rugzakje ) Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben LGF is door de wet op het Passend Onderwijs vervallen. Leerlingen die naast de reguliere ondersteuning nog extra ondersteund moeten, krijgen hulp van een leerlingbegeleider. Deze maakt samen met de ouders een Ontwikkelingsperspectief (OPP) op. In het OPP wordt omschreven welke steun de leerling nodig heeft en hoe de school hieraan vorm gaat geven. Door regelmatig contact met leerling en ouders kunnen de doelstellingen bijgesteld worden. Op het einde van het schooljaar wordt geëvalueerd. Door de wet op het Passend Onderwijs die op 1 augustus 2014 is ingegaan, is de financiering voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, geheel anders geworden. Deze financiering verloopt nu via het Regionale Samenwerkingsverband. Leerlingen die extra uitdaging nodig hebben JAARVERSLAG

13 De invoering van Passend Onderwijs vraagt ook aandacht voor de talentontwikkeling van de leerling. In het jaar is de het Lorentz Casimir Lyceum gestart met met een aanbod voor de meerbegaafde leerling. Het project wordt geleid door een docent die hiervoor is opgeleid aan het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek in Nijmegen (CBO). In de brugklassen gymnasium is een test afgenomen door het CBO. Aan de hand van de uitslag is een groep leerlingen geselecteerd. Zij krijgen elke week 1 lesuur extra. De groep begint in de brugklas met een vastgesteld programma. In klas 2 worden ruimte gemaakt voor de individuele interesse van de leerling. In klas 3 wordt een individueel programma gemaakt voor iedere geselecteerde leerling. Deze aanpak heeft als doel het motiveren van de meer getalenteerde leerling. JAARVERSLAG

14 IV Kwaliteitszorg Een van de ambities van het sectorakkoord is: nieuwe verhoudingen in verantwoording en toezicht. Daarvoor kunnen veel instrumenten ingezet worden. Onze school heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan. Dat betekent dat wij ons voortdurend afvragen of wij de goede dingen doen, of wij die ook goed doen en of anderen dat ook vinden. Informatie daarover vind je op de website Vensters voor Verantwoording. Vensters voor Verantwoording werkt met 20 indicatoren die samen een genuanceerd en afgewogen beeld geven van de prestaties, het onderwijsbeleid, de kwaliteitszorg en de bedrijfsvoering op het Lorentz Casimir Lyceum. Via de website kunnen ouders schoolresultaten raadplegen en scholen met elkaar vergelijken. Het is de bedoeling dat in de toekomst alle VO-scholen in Nederland zich op deze wijze verantwoorden naar de buitenwereld. In Vensters voor Verantwoording kan de schoolleiding ook zien hoe het Lorentz Casimir Lyceum presteert in verhouding tot andere scholen. Op die manier draagt Vensters voor Verantwoording bij aan het kwaliteitsbewustzijn in de school. De gegevens bespreken we met de leden van de vaksecties. Docenten leggen verantwoording af voor behaalde resultaten, zoals de school bij de Inspectie verantwoording aflegt. Dit past bij onze ambitie om een lerende organisatie te zijn. School aan Zet (SaZ) Scholen die een lerende organisatie zijn, zijn in staat om het beste in elke leerling naar boven te halen. Zij verbeteren zich continu om hun doelen te bereiken, stellen professionaliteit van alle medewerkers centraal, hebben medewerkers die allemaal een bijdrage leveren aan de schoolontwikkeling. De schoolleiding geeft richting en faciliteert. Door deel te nemen aan het programma School aan Zet geeft de school aan dat zij de ambitie heeft om zich te ontwikkelen naar een lerende organisatie. In 2014 heeft een tiental medewerkers de online zelfevaluatie van SaZ ingevuld waarmee de school inzicht kreeg op de positie die de school inneemt in de ontwikkeling naar een lerende organisatie. De uitslag daarvan geeft aan dat wij flinke vorderingen maken op de volgende gebieden: concretisering van onderwijsdoelen op afdelings- en sectieniveau introductie- en begeleidingsprogramma voor nieuwe medewerkers gedocumenteerd feedbackprogramma, waaronder leerling-enquêtes, om functioneringsgesprekken te voeren persoonlijke ontwikkelingsplannen voor medewerkers secties meten en analyseren regelmatig de leeropbrengsten van leerlingen. Op onderdelen is op deze gebieden nog verbetering en verankering aan te brengen. ORION-audits Het Lorentz Casimir Lyceum is aangesloten bij ORION (Onafhankelijk Regionaal Interscolair Onderwijs Netwerk). De ORION-scholen werken nauw samen op verschillende gebieden zoals kennisuitwisseling, onderwijsontwikkeling, personeelszaken en beheer. Zo is in 2014 bijvoorbeeld een ORION-integriteitscode, een klokkenluidersregeling en een klachtenreglement vastgesteld. Binnen ORION werken de scholen nauw samen om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen. Door landelijk beleid zijn alle scholen bezig met het werken aan opbrengsten. Dat wil zeggen het in kaart brengen en analyseren van de vorderingen van hun leerlingen en het entameren van activiteiten waardoor de opbrengsten kunnen verbeteren. Binnen ORION zijn er audits georganiseerd en het Lorentz Casimir Lyceum heeft daar ook aan mee gedaan. Van onze collega-scholen hebben wij enkele aanbevelingen gehad om tot verbetering te komen. Deze aanbevelingen hebben betrekking op ons scholingsbeleid, de inzet van RTTI, de versterking van de havo-identiteit en een kaderscheppend toetsprotocol. Met de uitkomsten en aanbevelingen zijn we intern meteen aan de slag gegaan en we hopen daar in 2015 over te kunnen berichten. Intervisie en collegiale visitatie JAARVERSLAG

15 Intervisie en collegiale visitatie zijn krachtige instrumenten om professionaliteit en onderwijskwaliteit te verbeteren. De school heeft de afgelopen jaren een effectief inwerk- en begeleidingsprogramma ontwikkeld. Nieuwe en startende docenten krijgen allemaal een tweejarig traject aangeboden om hun weg te vinden in onze school en om te werken aan het versterken van hun didactische en pedagogische vaardigheden. Enkele malen per jaar wordt voor deze groep een een intervisiemiddag georganiseerd waarvoor echte casussen worden ingebracht. Voor zittende docenten is collegiale visitatie integraal onderdeel van de gesprekscyclus met de leidinggevende. Inspectie van het Onderwijs De Inspectie maakt jaarlijks voor alle scholen een risicoanalyse op basis van de leerresultaten van de leerlingen, de signalen uit de samenleving en kengetallen en jaarstukken. In januari 2014 heeft de Inspectie voor onze school het basisarrangement toegekend. Dat betekent dat de school het goed doet en dat er geen risico s zijn ten aanzien van de kwaliteit van het onderwijs. Om tot dit oordeel te komen onderzoekt en analyseert de Inspectie vele gegevens van de laatste drie schooljaren. Onderstaande gegevens komen uit de Opbrengstenkaart van de Inspectie. Rendement onderbouw 3-jaarsgemiddelde Van 3 e leerjaar naar diploma zonder zittenblijven havo Vwo 3-jaarsgemiddelde Gemiddeld cijfer centraal examen - relatief havo Vwo 3-jaarsgemiddelde Cijfer schoolexamen minus cijfer centraal examen havo vwo 3-jaarsgemiddelde -0,21 0,09 Gemiddeld cijfer centraal examen - absoluut havo vwo 3-jaarsgemiddelde 6,45 6,59 Slimmer leren met RTTI Om leerlingen optimaal te laten presteren is het van belang dat zij op de juiste afdeling van de school zitten. Om inzicht te krijgen in de capaciteiten van leerlingen en om te zorgen voor maatwerk is op onze school RTTI geïntroduceerd. Deze RTTI-methode (reproductie, training, transfer en inzicht) geeft docenten inzichten om op professionele wijze de leerprocessen van leerlingen te sturen, te volgen en te verbeteren. Vier docenten kwalificeerden zich na een vijfdaagse opleiding tot Master Toetsbeleid en samen met de drie eerder gekwalificeerde RTTI-masters assisteren zij secties bij het verder vorm geven en implementeren van RTTI. Het kennis hebben van leerstrategieën en weten waar en wanneer je ze kunt toepassen is een belangrijke variabele voor studiesucces, en dat willen we onze leerlingen natuurlijk graag bijbrengen zodat ook zij hun leerpotentieel maximaal kunnen gaan benutten. Opbrengst Gericht Werken JAARVERSLAG

16 In 2014 is het werken aan het optimaliseren van de opbrengsten verder uitgezet. Volgens de methode Opbrengst Gericht Werken (OGW) worden behaalde opbrengsten structureel ingezet als feedback op het onderwijsproces. Vanzelfsprekend vormen jaargemiddelden, SE- en CE-resultaten een belangrijk deel van die opbrengsten. In elke vaksectie worden jaarlijks de eigen opbrengsten geanalyseerd en in relatie gebracht met de diverse aspecten van het onderwijsproces: vakinhoud, didactiek, toetsing, normering en leerlijnen. Naar aanleiding hiervan stelt elke sectie een plan van aanpak op waarin gestreefd wordt naar maximale kwaliteit van lessen en optimale opbrengsten. Het plan van aanpak wordt met regelmaat besproken in de sectie en met de manager onderwijs. Bij een volgende analyse wordt het plan van aanpak weer aangepast (pcda-cyclus). OGW draagt bij aan een constant bewustzijn van de onderwijskwaliteit en stimuleert de niet aflatende inzet om die kwaliteit te verbeteren. Aantrekkingskracht voor nieuwe brugklassers Tijdens de aanmeldingsdagen krijgen de nieuwe ouders en leerlingen een vragenlijst omdat wij graag willen weten waarom zij voor onze school kiezen. Ook afgelopen jaar blijkt dat onze aantrekkingskracht vooral ligt bij de projecten zoals we die vormgeven bij Quest, de goede sfeer, de goede prestaties van de school en de constante kwaliteit. Veel ouders noemen de goede naam van de school als een belangrijk punt. Voor nieuwe leerlingen is vooral de sfeer van belang. Door een goed team van mentoren probeert de school die goede sfeer te bewaken. Voortijdig schoolverlaten (VSV) Onze school participeert in het Convenant bestrijden Voortijdig Schoolverlaten. Doel van het Convenant is de reductie van het aantal voortijdig schoolverlaters. In 2016 mag het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters landelijk nog maximaal zijn. Onze school had in 2014 twee VSV ers: leerlingen die onze school hebben verlaten om in het buitenland onderwijs te gaan volgen. Zij zullen daar zeker een startkwalificatie behalen maar in Nederland tellen zij als VSV er mee. Klachtenregeling In 2014 is er één klacht over onze school gemeld bij de Landelijke Klachtencommissie. Het betrof hier een klacht van ouders die wensten dat hun kind alsnog naar klas 2 vwo bevorderd zou worden in plaats van 2 havo. Begin 2015 is deze klacht in behandeling genomen en is de school in het gelijk gesteld. De school heeft verder alle op- en aanmerkingen van ouders en medewerkers naar tevredenheid kunnen afhandelen. JAARVERSLAG

17 V Personeel Het personeelsbeleid op het Lorentz Casimir Lyceum is er op gericht om het welbevinden van alle medewerkers te optimaliseren. Belangrijkste aandachtspunten liggen in lijn met de visie en missie van de school: kwalitatief tot de beste scholen van Nederland behoren. Dat is terug te vinden in een ruim scholingsbeleid en veel aandacht voor ontwikkeling. Een tweede aandachtspunt van het personeelsbeleid is het werven en binden van goed gekwalificeerd personeel. In deze tijd blijkt de noodzaak daarvan steeds groter. Gelukkig is het ons ook in 2014 weer gelukt om alle vacatures voor aanvang van het schooljaar te vervullen. In het sectorakkoord VO is onder andere als ambitie opgenomen dat scholen professionele scholen worden, scholen zich ontwikkelen als lerende organisaties en er ruimte is voor hoger gekwalificeerd personeel; meer docenten met een masteropleiding. Al met al moet er steeds meer aandacht zijn voor de koppeling van het HR-beleid aan de onderwijskundige doelen van de school. Het lcl is zich hier zeer bewust van en heeft aandacht voor het bijstellen en aanpassen van de strategische doelen in lijn met het sectorakkoord. Personeelsgegevens in kengetallen Op 1 oktober 2014 waren er 122 mensen in dienst, die samen een omvang van 94,08 FTE bezetten. De meeste nieuwe medewerkers stromen in op 1 augustus, starters op de eerste dag van het schooljaar. Bij de aanvang van het schooljaar zijn 11 nieuwe medewerkers begonnen: gemiddeld ten opzicht van andere jaren. De komende jaren verwachten we wellicht nog wat te dalen naar gemiddeld zo n 6 tot 12 nieuwe medewerkers. Dat is ingegeven door de verwachte lagere uitstroom van vertrekkende medewerkers en een verwachte demografische daling van het aantal leerlingen. Daarnaast zijn er wel nog reguliere personeelswisselingen en komen we gemiddeld uit op zes à tien nieuwe medewerkers per jaar. Er waren op 1 oktober docenten: 43 mannen en 43 vrouwen. In totaal was de verdeling in het voordeel van de vrouwen: 71 vrouwen, 51 mannen. De verhouding parttimers fulltimers (0,8-1,0 FTE) is in het voordeel van de fulltimers: 56 fulltimers (> 80%) en 30 parttimers (< 80%). Het betreft hier de verdeling van de docenten. Van alle docenten waren er 6 onbevoegd (vijf vergevorderd in de studie, één zij-instromer). Alle overige docenten waren bevoegd. Van de 86 docenten, zijn er dus 80 bevoegd. Daarvan waren er 60 1 e graad bevoegd, 23 2 e graad bevoegd en 3 in opleiding. Van de 2 e graad bevoegden, zijn er nog 3 aan het studeren voor een 1 e graad bevoegdheid. De gemiddelde leeftijd is verder gedaald en ligt op 45,1 jaar. JAARVERSLAG

18 Ziekteverzuimgegevens In de uitvoering van het ziekteverzuimbeleid worden we ondersteund door Human Capital Care, de arbo-dienst. Samen met de bedrijfsarts worden individuele behandelplannen afgestemd om medewerkers te begeleiden bij de terugkeer naar werk. Over het kalenderjaar 2014 hadden we een gemiddeld ziekteverzuim van 2,4%. De gemiddelde verzuimfrequentie lag op 0,88: iedere werknemer meldt zich gemiddeld 0,88 keer per jaar ziek. De gemiddelde verzuimduur bedroeg 8,85 dagen per ziekmelding, ten opzicht van 12,92 dagen in Dat is op te splitsen in kortdurend, middellang en lang verzuim: 0,54% was kortdurend (tot 7 kalenderdagen), 0,26% was middellang (tussen 8 en 42 kalenderdagen) en 1,6% was langdurig verzuim (meer dan 42 kalenderdagen). Ten opzichte van de landelijke percentages in VOland doen we het goed. Landelijk was er in het VO een ziekteverzuimpercentage van 5,0% bij het onderwijzend personeel en 5,5% bij het onderwijsondersteunend personeel. Ten opzichte van 2013 is ons complete verzuim flink gedaald. De grootste winst daarbij is dat we in 2014 slechts één langdurig zieke collega hadden. Verzuimcijfers 2014 verzuimpercentage verzuimfrequentie Gemiddelde verzuimduur Man 1,91 0,84 12,33 Vrouw 2,89 0,92 6,36 Totaal 2,40 0,88 8,85 De onderstaande tabel laat de ontwikkeling zien van het verzuimpercentage over de afgelopen zes kalenderjaren. De jaren waarin een duidelijk hoger verzuim speelt, is dat vooral bepaald door relatief veel langdurig verzuim. Functiemix en entreerecht Met de invoering van de functiemix in het convenant tot verbetering van de positie van de leraar, is een beleidsontwikkeling ingegaan ten aanzien van ons inschalingsbeleid. Het inschalingsbeleid wordt ieder jaar in september bekeken. Op basis van de verdeling van onderbouw en bovenbouw uren wordt een wenselijke verdeling gemaakt in het aantal LB-functies aan de ene kant en het aantal LC en LD-functies aan de andere kant. Per sectie wordt vervolgens gekeken naar de feitelijke verdeling bij aanvang van het schooljaar. Op basis van de financiële ruimte worden er voorstellen gedaan ter promotie van docenten in de secties waar de feitelijke verdeling van de functies het meest afwijkt van de gewenste situatie. Indien de financiële ruimte niet alle wenselijke promoties toelaat, wordt er rekening gehouden met de kerndoelen van de school in de bepaling welke sectie voorgaat (bij ongeveer gelijkblijvende afstand tot de wenselijke situatie). Op JAARVERSLAG

19 basis daarvan worden ieder jaar per 1 augustus daaropvolgend de promoties doorgevoerd. Na signalen in het veld hebben in het voorjaar van 2014 de bonden in samenwerking met de VO-raad een rekentool ontwikkeld om de financiële haalbaarheid van de functiemix te berekenen. Bij toepassing van die rekentool kwam bij onze school een financiële haalbaarheid van 11% naar voren. Op basis daarvan heeft de school met de bonden en de PMR een nieuwe doelstelling vastgelegd, conform de rekentool. Vanaf eind 2012 worden de nieuwe CAO onderhandelingen gevoerd. Uit het veld kwamen sterke signalen dat de functiemix, het entreerecht en de Bapo-regeling onderwerpen zijn van de onderhandelingen. In de nieuwe CAO is opgenomen dat het entreerecht nog één jaar blijft bestaan. In het kader van het entreerecht zijn er diverse collega s benoemd in een LD-functie. In de meerjarenbegroting voor de komende jaren is die last erg groot. Het is dus even afwachten of ons promotiebeleid in de komende jaren financieel gehandhaafd kan blijven. Met ingang van 1 augustus 2015 vervalt het entreerecht en heeft de school weer de vrijheid om eigen beloningsbeleid toe te passen binnen de kaders van de CAO. Ontslagvergoedingen Voor vergoedingen bij ontslag is beleid ontwikkeld. Er wordt ieder jaar bekeken welke medewerkers risico lopen op langdurig uitval of structureel disfunctioneren. Met deze medewerkers wordt individueel in gesprek gegaan en getracht een maatwerktraject af te spreken ter verbetering en preventie voor uitstroom. In de onverhoopte situatie dat dit niet haalbaar blijkt, gaan we zoveel mogelijk in overleg met betrokkene hoe we naar een uitstroomsituatie toegaan. Ontslagvergoedingen wordt zo veel mogelijk vermeden, maar indien noodzakelijk is het afhankelijk van de achtergrond, de leeftijd, aantal dienstjaren, enz. Het blijft maatwerk is onze conclusie. JAARVERSLAG

20 VI Huisvesting, facilitair bedrijf en ICT Huisvesting De gemeente Eindhoven is verantwoordelijk voor nieuwbouw en ingrijpende renovaties. Dat beleid is in 2014 vastgelegd in het Integraal Huisvestingsplan voor het Voortgezet Onderwijs in Eindhoven (IHP). Voor het Lorentz Casimir Lyceum betekent dat in 2016 een upgrade van het meer dan 50 jaar oude gebouw en daarna in 2025 een transformatie om de levensduur van het schoolgebouw weer voor vele jaren te garanderen. Plannen daarvoor zijn in voorbereiding. Klein en groot onderhoud valt onder de verantwoordelijkheid van de school. In 2014 zijn enige zaken grondig aangepakt: volledige renovatie van de gymzalen opfrisbeurt voor een dertigtal lokalen up to date brengen van alle brandveiligheidsvoorzieningen, inclusief de aanleg van een brandmeldinstallatie en compartimentering van het gebouw Ook zijn in 2014 plannen gemaakt voor het grondig opknappen van beide aula's. In 2015 vindt de uitvoering plaats. Inventaris Het schoolbeleid is er op gericht de inventaris goed op orde te houden. Gezien de voortdurende vraag naar computerlokalen met een capaciteit van minimaal 30 computers is de stilteruimte in de mediatheek voorzien van nieuw meubilair en zijn er 32 computers geplaatst. Leermiddelen en ICT Hoewel de kwaliteit van de docent de belangrijkste factor is in een goed onderwijsproces kunnen leer- en hulpmiddelen daar ook een belangrijke bijdrage aan leveren. In 2014 is het proces opgestart tot aanbesteding van boeken voor de komende jaren. Dat doet de school samen met enkele andere ORION-scholen. Het is een Europese aanbesteding die hopelijk in 2015 zal leiden tot een concurrerend bod. ICT vormt een belangrijk onderdeel en is een onmisbare schakel in het onderwijsleerproces. Dat betekent dat het Lorentz Casimir Lyceum daar permanent veel aandacht aan besteedt. Enkele gegevens en ontwikkelingen in 2014 kunnen deze praktijk illustreren: in 2014 zijn opnieuw veel computers en beamers aangeschaft; de docenten hebben allemaal hun eigen laptop en ieder lokaal is uitgerust met een beamer, voor het lokaal van het vak Design zijn naast de 16 bestaande I-Macs nog 16 MacBooks aangeschaft, alle docenten en leerlingen kunnen werken in een elektronische leeromgeving (ELO); in 2014 is overgestapt van Moodle naar de ELO van Magister, de school beschikt over uitstekende kopieerfaciliteiten, zowel voor leerlingen als voor medewerkers. Overigens is het beleid er op gericht om het kopiëren daar waar mogelijk terug te dringen en meer over te gaan op het gebruik van digitale versies. In 2014 is in samenwerking met een extern deskundige een onderzoek gedaan naar de stand van zaken op ICTgebied in onze school. Doel daarbij is om te komen tot een nog betere voorzieningenstructuur en betere ICTprocessen. Enige concrete aanbevelingen uit het rapport worden in 2015 aangepakt: (nog meer) scholing voor leerlingen op ICT-gebied, extra budget voor opleidingsmogelijkheden van docenten, optimaliseren van de digitale systemen in de klaslokalen, wifi voor iedereen. JAARVERSLAG

21 Ondersteuning Het Lorentz Casimir Lyceum heeft een eigen afdeling financiën en administratie. Op deze afdelingen wordt er naar gestreefd professioneel en optimaal te werken. Om dat te bewerkstelligen zijn in 2014 enkele nieuwe licenties van softwarepakketten aangeschaft en geïmplementeerd, zoals WIS Collect voor uitgaande facturering zoals de ouderbijdrage en DDI Document Software voor de digitale accordering en archivering van inkomende facturen. Er is verder besloten om contant geld zoveel mogelijk uit de school te weren en zo volledig mogelijk over te gaan op digitaal betalingsverkeer. Er is, ook in 2014, permanente aandacht voor de overige dienstverlening zoals door de conciërges en de huishoudelijke dienst. Een onmisbare factor in een fijne school. Schoonmaak De schoonmaak van het gebouw wordt uitbesteed. In 2014 is een nieuwe externe partner - Essential - onder een nieuw contract van start gegaan. JAARVERSLAG

22 VII Inspraakorganen De leerlingenvereniging LCLV, de Oudercommissie en de Medezeggenschapsraad zijn van onschatbare waarde voor het Lorentz Casimir Lyceum. Zij fungeren immers als de vooruitgeschoven posten van de school: zij vangen de geluiden op van leerlingen, ouders en medewerkers als het gaat over de tevredenheid over het reilen en zeilen. Zij worden dan ook zoveel mogelijk betrokken bij het beleid van de school om zo draagvlak te creëren voor beslissingen. Sinds vele jaren bestaat er een klankbordgroep van ouders om het onderwijs te monitoren, de zogenaamde Resonansgroep. Leerlingenvereniging De leerlingenvereniging bestaat uit acht leerlingen uit verschillende jaarlagen binnen de school. In 2014 is er voor het eerst voor gekozen om leerlingen die belangstelling hebben voor een functie in het Leerlingenbestuur schriftelijk te laten solliciteren naar een positie. Hierdoor wordt een groter beroep gedaan op hun motivatie om zich in te spannen voor de school. Nadat zij geselecteerd zijn worden de functies binnen het LCLV verdeeld conform belangstelling en capaciteiten. Eerste doel is het mede organiseren van twee belangrijke buitenschoolse activiteiten voor leerlingen: de Sportinterlyceale en de Artistieke Interlyceale. Deze wedstrijden worden alle vele tientallen jaren gehouden tussen de vier oudste lycea op algemene grondslag in Nederland. In maart 2014 vond de Artistieke Interlyceale plaats op onze school. Het gekozen thema was dit jaar Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet. De leden van het LCLV hebben voorafgaand aan de dag van de Artistieke Interlyceale twee prachtige finaleavonden georganiseerd waar ouders en medeleerlingen konden genieten van muzikale optredens, zowel klassiek als populair, van spectaculaire dansoptredens, cabaret, eloquentia en toneel. Op de Artistieke Interlyceale zelf waren bekende personen aanwezig om de prestaties van de leerlingen te beoordelen. In de diverse jury s zaten bijvoorbeeld Bess Franssen, Willemijn Verkaik, Hans van Breukelen, Eef Brouwers, Frank Lammers, Ruben Nicolai, Leon van der Zanden, John Körmeling, Sarah van Lamsweerde en Bas Meeuws. Na al die geweldige prestaties bleek onze school net met een paar puntjes verschil de beker gewonnen te hebben. Op Het Amsterdams Lyceum konden onze leerlingen in september hun sportieve krachten meten met leerlingen van de andere lycea. INaast al deze interscolaire activiteiten heeft de leerlingenvereniging ook een belangrijke klankbordfunctie: de bestuursleden signaleren problemen van medeleerlingen, knelpunten in de organisatie of de schoolomgeving. In een regelmatig overleg met de directie brengen zij hun opmerkingen naar voren. Medezeggenschapsraad In de medezeggenschapsraad van de school werken vertegenwoordigers van de ouders, van de leerlingen en van de docenten en het onderwijsondersteunend personeel met elkaar samen om allerlei zaken die de school betreffen te bespreken en de schoolleiding te adviseren. De begroting, de meerjarenbegroting en het formatieplan zijn de belangrijkste jaarlijkse onderwerpen op de agenda. In 2014 heeft de MR positief geadviseerd of ingestemd met de tabelwijzigingen 3Design en muziek, de nieuwe Klachtenregeling, de nieuwe Klokkenluidersregeling, de nieuwe Integriteitscode, het Schoolondersteuningsprofiel Passend Onderwijs, de aansluiting bij het Samenwerkingsverband RSVPVO Eindhoven-Kempenland, de vrijwillige ouderbijdrage, de herziening taakuren voor Questmentoraten, de Werkkostenregeling de schoolvakanties , het nieuwe Leerlingenstatuut, de Schoolgids en de nieuwe indeling van brugklassen met ingang van het schooljaar Bij al deze onderwerpen heeft de MR zeer kritisch meegekeken en meegedacht en blijk gegeven van een grote betrokkenheid bij het reilen en zeilen op onze school.. Oudercommissie De oudercommissie van het Lorentz Casimir Lyceum heeft als belangrijkste doelstelling: het bevorderen van een goed contact tussen ouders en school. Zij fungeert als gesprekspartner voor de schoolleiding over schoolzaken van uiteenlopende aard. In 2014 heeft de Oudercommissie feedback gegeven op de kwaliteit van de lessen, vervanging van zieke docenten, roosterzaken, huiswerktijd, excursies, proces profielwerkstukken en het gebruik van Magister. Bovendien organiseert zij jaarlijks een beroepenavond voor leerlingen en hun ouders. Daarnaast bieden de leden van de Oudercommissie jaarlijks de helpende hand bij schoolevenementen zoals het uitdelen van een kleine traktatie bij de jaarsluiting, de barbecue voor de eindexamenkandidaten, het maken van corsages voor JAARVERSLAG

23 de diploma-uitreiking en hulp bij het gala van de eindexamenkandidaten. De Oudercommissie is op de Open Dag aanwezig om ouders van aanstaande brugklasleerlingen te woord te staan. Voor de jaarlijkse algemene ouderavond, georganiseerd door de Oudercommissie, werd DNL Theatercollectief uitgenodigd om samen met Yvonne van Sark van Young Works een interactieve avond te verzorgen met als titel We ve got talent. Talenten van kinderen kunnen er op allerlei terreinen zijn, dit gegeven stond centraal op deze drukbezochte avond. Resonansgroep De resonansgroep van ouders fungeert als een klankbord van de opvattingen die bij onze 'stakeholders' leven over het Lorentz Casimir Lyceum. Sinds de oprichting meer dan tien jaar geleden komt deze groep ouders, in een steeds wisselende samenstelling, zes tot zeven keer per jaar bijeen om met de rector te spreken over alle zaken die op de school betrekking hebben. In 2014 is onder meer gesproken over het ontwikkelen van vaardigheden die leerlingen van nu nodig zullen hebben voor de studies en beroepen van de toekomst, het stimuleren van ouderparticipatie op school, het rook- en alcoholbeleid van de school en het beleid inzake de invoering van Passend Onderwijs. Bovendien komen meer praktische zaken aan de orde zoals de organisatie van de activiteitenweken, het gebruik van Magister door docenten en ouders, de organisatie van de schoolexamens en de invulling van de gemeenschappelijke repetities. De kwaliteit van de lessen is altijd een punt van aandacht in de resonansgroep. Een enkele keer wordt een docent uitgenodigd om het sectiebeleid inzake lesstof, toetsing en didactische werkvormen toe te lichten. Feedback van ouders heeft in veel gevallen geleid tot verbetering. De school is blij met de actieve betrokkenheid van ouders. JAARVERSLAG

24 VIII Financiën Financiële doelstellingen De financiële situatie van de school is gezond, en er wordt naar gestreefd om dat zo te houden. Gezond betekent dat de financiële cijfers vallen binnen of boven de signaleringsgrenzen van de commissie Don. De kengetallen opgesteld door de Commissie Don om de financiële situatie van een school te beoordelen zijn: solvabiliteit, kapitalisatiefactor, liquiditeit en rentabiliteit. Daarnaast heeft de overheid normen opgesteld voor deze kengetallen en bijbehorende signaleringsgrenzen. Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de kengetallen vanaf 2012: Norm/ signaalwaarde Solvabiliteit Kapitalisatiefactor Liquiditeit Rentabiliteit 20% 51,7% 54,8% 60,9% 35-60% 58,6% 60,3% 54,5% 0,5-1,5 2,40 2,65 2,79 0-5% 3,4% 1,2% -1,6% De financiële kengetallen in 2014 bevestigen de sterke financiële situatie van de school. Treasury management In 2014 is een nieuw concept treasurystatuut opgesteld waarbij de regeling Beleggen en Belenen van het Ministerie als uitgangspunt is genomen. Dit treasurystatuut is in de bestuursvergadering van februari goedgekeurd. Wij hebben een portefeuille met staatsobligaties die een rente van 7,5% oplevert, met een looptijd tot Deze worden aangehouden vanwege de hoge rente. Het nominale bedrag is De koers was ultimo december ,65 %. Verder heeft de school alleen spaarrekeningen en deposito s met hoofdsomgarantie en variabele rentepercentages. De school heeft altijd uitsluitend bij grote Nederlandse banken en instellingen gespaard. Dit alles met het doel om risico s zoveel mogelijk te beperken. Financiële situatie op balansdatum Het verslagjaar 2014 werd afgesloten met een negatief exploitatieresultaat van In de begroting was een negatief resultaat voorzien van JAARVERSLAG

25 Jaarrekening 2014 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling GRONDSLAGEN VAN WAARDERING De jaarrekening over het verslagjaar 2014 is opgesteld volgens de Richtlijn jaarverslaggeving onderwijs van 20 november VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Terreinen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, tenzij anders is aangegeven. Er wordt niet op afgeschreven. Wel wordt afgeschreven op de buitenbanken die de inrichting van de terreinen vormen. De afschrijftermijn is 10 jaar. Gebouwen en overige materiële vaste activa worden, tenzij anders is aangegeven, gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingskosten onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijftermijn van de gebouwen, lokalen en ruimten ligt tussen 10 tot 20 jaar, afhankelijk van de geschatte economische en technische levensduur. Op de conciërgewoning Celebeslaan 8, economisch en juridisch eigendom van de Stichting, wordt niet afgeschreven. De afschrijftermijn van ICT, inventaris en apparatuur is eveneens afhankelijk van de geschatte levensduur en bedraagt 3 tot 15 jaar. Op posten die in de loop van het boekjaar worden aangeschaft, wordt afgeschreven vanaf de maand volgend op de maand van investeren. Financiële vaste activa Deze worden vanaf het verslagjaar 2008 gewaardeerd op de geamortiseerde waarde. Dat wil zeggen dat de waarde in gelijke bedragen vanaf 31 december 2007 terugloopt naar de nominale waarde van de obligaties in het jaar van aflossing De terugloop à 480,- wordt jaarlijks ten laste van het resultaat gebracht. OVERIGE ACTIVA EN PASSIVA Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden activa en passiva gewaardeerd op de nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien noodzakelijk, een voorziening in mindering gebracht. Voorzieningen worden jaarlijks ten laste van het resultaat gedoteerd; de omvang van de dotatie wordt voor de voorziening groot onderhoud bepaald door een meerjarenraming. Voor de voorziening voor jubileumgratificaties geldt een norm van 550,- per FTE. GRONDSLAGEN VAN RESULTAATSBEPALING De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Tenzij anders is aangegeven, wordt op materiële vaste activa afgeschreven op basis van de verkrijgingsprijs of vervaardigingskosten. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte levensduur. JAARVERSLAG

26 Balans per 31 december 2014 (bedragen in ) ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen: Gemeente: gebouwen en terreinen PM PM Stichting:gebouwen /terrein/lokalen/inr Stichting: Inventaris,apparatuur, ICT Totaal materiële vaste activa Financiële vaste activa Effecten Totaal financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Debiteuren OB/Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen Liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA JAARVERSLAG

27 PASSIVA EIGEN VERMOGEN Algemene Reserve Publieke bestemmingsreserves: Reserve risicofonds personeel Reserve renovatie Reserve lustrum Reserve Artistieke Interlyceale Publiek bestemmingsfonds: Reserve ouderbijdragen Totaal reserves VOORZIENINGEN Personeelsvoorzieningen Voorziening groot onderhoud Totaal voorzieningen KORTLOPENDE SCHULDEN Crediteuren incl accountant OB, LB/premies soc. verz Premies terzake van pensioenen Vooruitontvangen ouderbijdragen Overlopende passiva Egalisatierekening -bestemmingsbedragen gemeente Universum Programma Focusgelden Totaal kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA JAARVERSLAG

28 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2014 Bedragen in BATEN REALISATIE BEGROTING REALISATIE Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten LASTEN Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten Financiële baten Financiële lasten Saldo rente Resultaat gewone bedrijfsvoering Bijzondere baten/lasten Exploitatieresultaat JAARVERSLAG

29 KASSTROOMOVERZICHT 2014 en 2013 (bedragen in ) (INDIRECTE METHODE) Resultaat zonder rente Aanpassingen voor -vermogensmutatie door stelselwijziging 0 0 -afschrijvingen mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen -mutatie vorderingen mutatie kortlopende schulden (incl egal rek) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Rentebate Kasstroom uit operationele activiteiten investeringen materiële vaste activa desinvesteringen materiele vaste activa desinvesteringen financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten: nieuw opgenomen leningen nvt 0 0 aflossing langlopende schulden nvt 0 0 Kasstroom uit financieringsactiviteiten: 0 0 mutatie liquide middelen JAARVERSLAG

30 IX Continuïteitsparagraaf In deze paragraaf beschrijft het Lorentz Casimir Lyceum hoe ze omgaat met concrete toekomstverwachtingen voor de komende paar jaar. Gegevensset Tabel personele bezetting en leerlingaantallen Personele bezetting in FTE 98,4 98,0 96,5 94,5 2 Management & Directie 3,4 4,0 4,0 4,0 3 Onderwijzend personeel 68,0 67,0 66,5 65,5 4 Overige medewerkers 27,0 27,0 26,0 25,0 5 Leerlingaantallen Toelichting op de tabel: De inzet van personeel De directie maakt de keuze om tijdelijke extra lasten die de school is aangegaan om bepaalde vakken te verstevigen en extra lasten in het kader van de regeling jonge leraren, gefaseerd af te bouwen. Deze lasten zullen de komende jaren tot een negatief resultaat leiden. De investering is positief voor de onderwijskwaliteit en het negatieve resultaat brengt het forse eigen vermogen iets terug. Er zijn geen plannen om aan de hoeveelheid lesuren te tornen. Verandering van het aanbod van vakken (bijvoorbeeld wat betreft het vak Muziek leidt mogelijk tot verschuivingen in uren maar heeft geen effect op het totaal te geven aantal lesuren. In de komende jaren verwachten we een daling van het leerlingenaantal en we streven naar een lichte daling van de totale FTE van de docenten en daarnaast van de overige personeelsleden. Het management en de directie bestaat per eind 2014 uit vier personen en 2,9 FTE. Momenteel bezint het Lorentz Casimir Lyceum zich op een nieuwe managementstructuur. De verwachte leerlingaantallen De directie verwacht dat het leerlingenaantal de komende jaren licht zal dalen. De demografische ontwikkelingen in Eindhoven zijn namelijk stabiel, maar in de gemeente Son en Breugel en de gemeente Nuenen en Nederwetten zal de bevolking licht krimpen. Bovendien krijgen we te maken met een extra concurrent in Nuenen door de nieuwbouw van een brede school in Brandevoort. JAARVERSLAG

31 Meerjarenbegroting Lorentz Casimir Lyceum Bedragen in # Leerlingen (incl VAVO) Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting BATEN Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten LASTEN Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten Financiële baten Financiële lasten Saldo rente Exploitatieresultaat JAARVERSLAG

32 Meerjarenbalans Bedragen in Tabel meerjarenbalans Vaste activa Immateriële vaste activa Materiele vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa TOTAAL ACTIVA Eigen vermogen Algemene reserve Reserve risicofonds personeel Reserve renovatie Reserve lustrum Reserve Artistieke Interlyceale Reserve Ouderbijdragen Voorzieningen Kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA Toelichting op de tabel: In de komende jaren houdt de school een fors eigen vermogen. Als kleine school, volgens de norm van de commissie Don, mag de school ook een behoorlijk eigen vermogen bezitten. Een kleine school is tenslotte gevoeliger voor risico s dan een groep scholen die samen onder een bestuur vallen. De forse voorziening groot onderhoud daalt vanwege voorzien groot onderhoud op korte termijn. In de komende jaren zal een aanzienlijke reductie plaatsvinden volgend uit het Integraal HuisvestingsPlan waarbij het gebouw aangepast wordt aan de wensen van deze tijd. JAARVERSLAG

33 Overige rapportages Interne risicobeheersingssysteem Het interne risicobeheersingssysteem wordt beschreven in verschillende, samenhangende documenten. Het handboek goed bestuur vormt het kerndocument voor het bestuur. Het vormt deels een overlap met andere, wettelijk verplichte documenten, zoals stichtingsstatuten en managementstatuut. Het bestuur heeft de functies van bestuur en toezicht gescheiden door de bestuurstaken te mandateren met uitzondering van de in de statuten genoemde bevoegdheden die het bestuur zelf uitoefent. Dit is nader geregeld in het managementstatuut. Het bestuur oefent het toezicht uit door het vaststellen van een toezichtskader. Het handboek goed bestuur fungeert als toetsingskader doordat is vastgelegd welke doelen de directie dient te realiseren en binnen welke grenzen de directie dient te functioneren. Vanuit dit toezichtskader schrijft de directie iedere vier jaar een schoolplan waarin de strategische doelen op middellange termijn worden beschreven. Voor de dagelijkse procesgang fungeert het handboek administratieve organisatie en eventuele aanvullende procedures, als kader. De directie verantwoordt zich aan het bestuur door middel van verantwoordingsrapportages zoals beschreven in het handboek goed bestuur. Door de accountant heeft in 2014 een eerste toetsing van ons interne controlesysteem plaatsgevonden. Op basis hiervan worden in 2015 verdere verbeteringen doorgevoerd. Risico-analyse Door het opstellen van een meerjarenbegroting en een risicoanalyse krijgen wij vroegtijdig inzicht in mogelijke knelpunten, en richten hier vervolgens het financiële beleid op. Het Lorentz Casimir Lyceum loopt grotere risico s dan de meeste andere scholen omdat zij een klein bestuur is met slechts een school en locatie. Dat betekent dat we als school alle risico s zelf moeten dragen en proberen af te dekken en risico s niet gezamenlijk kunnen dragen met collega scholen. Het belangrijkste risico dat de school kent is de terugval van leerlingen. Dit kan zowel de gestage terugloop van leerlingen zijn als een incident dat zich voordoet waardoor de school grote imagoschade oploopt en in een jaar een zeer sterke terugloop instromende leerlingen heeft. Een kleine school als het Lorentz Casimir Lyceum zal dit lastig kunnen opvangen. De school houdt een stevige buffer aan om in ieder geval gespreid over een aantal jaren een dergelijke klap te kunnen opvangen. Het tweede grote risico, is het achterblijven van de bekostiging van nieuwe onderwijshuisvesting, of dit nu nieuwbouw of renovatie is. De gemeente Eindhoven is bereidwillig om met alle schoolbesturen VO in Eindhoven tot een totaal afspraak te komen. Hiervoor is een integraal huisvestingsplan ontwikkeld. De financiering door de gemeente Eindhoven is nog niet definitief. JAARVERSLAG

34 Risico-analyse Lorentz Casimir Lyceum Risico Bestemmings- Rubriek impact (i) kans (k) i x k reserve 1) Leerlingen: a) Afwijking van leerlingaantal t.o.v. voorspellingen % jaar 20 leerlingen afwijking b) Een incident levert enorme imagoschade op % jaar lang per jaar schade c) Het niet direct kunnen realiseren van de taakstellende bezuiniging gebaseerd op het dalend aantal leerlingen % e jaar 60000, vlg 4 jaren ) Kwaliteit onderwijs: 3) Personeel: a) Bezuinigingen van de overheid personeel in relatie tot afgesloten cao % JAARVERSLAG lijn maar wel krapte op de arbeidsmarkt b) Vertrekregeling i.v.m. arbeidsconflict % eens per 5 jaar 4) Organisatie: 5) Huisvesting 6) Inventaris en apparatuur 7) Politiek bestuurlijk beleid a) Financiele ruimte bij de gemeente om gebouwrenovaties te bekostigen % grote renovaties zoals de noordgevel b) Bezuinigingen van de overheid materieel % % prijscompensatie per jaar niet vergoed Totaal

35 Rapportage toezichthoudend orgaan Bestuursverslag Het Bestuur heeft in 2014 elke zes weken regulier overleg gevoerd. Het Bestuur heeft ervoor gekozen een aantal bestuurstaken te mandateren aan de directie. Dit is nader geregeld in het managementstatuut. Het beleidshandboek Goed Bestuur fungeert als kader dat vastlegt welke doelen de directie dient te realiseren en binnen welke grenzen de directie dient te functioneren. De school is ondergebracht in de Stichting Algemeen Bijzonder Voortgezet Onderwijs Eindhoven. Deze stichting heeft als enige activiteit het LCL. Een stichting heeft per definitie geen eigenaren. Maar het Bestuur ziet het als zijn primaire taak om het belang na te streven van ouders van huidige leerlingen als morele eigenaren. Het Bestuur erkent de Oudercommissie als de representatieve vertegenwoordiging van de ouders / verzorgers van leerlingen van de onder de stichting ressorterende school. De helft van de bestuursleden wordt benoemd op voordracht van de Oudercommissie, de andere helft door het Bestuur zelf. Het Bestuur heeft in 2014 de managementrapportages van de directie kritisch bevraagd en besproken. De terugkerende onderwerpen zijn: - Reguliere voortgangsrapportages van de directie waarbij relevante ontwikkelingen geschetst worden. - De vaststelling van het jaarverslag 2013 en bespreking van het accountantsverslag. - Financiële rapportages en Planning en Controlcyclus, voorbereid door de Financiële Audit Commissie, o de begrotingen voor 2014 en 2015 o meerjarenbegroting inclusief investeringsbegroting o financiële kwartaalrapportages - Lange termijn strategie met als belangrijke onderwerpen positionering en profilering van de school. - Onderwijsresultaten met speciale aandacht voor examenresultaten. - Verslag van de Onderwijsinspectie. - Onderwijs en onderwijsvernieuwing, ondermeer op ICT gebied en positionering van de HAVO. - Marketing en Communicatie met speciale aandacht voor instroom van nieuwe leerlingen. - HR, waaronder het Strategisch personeelsplan. In de verantwoordingsrapportages geeft de directie aan hoe zij de beleidsruimte verkregen door mandatering vanuit het Bestuur zoals vastgelegd in het Handboek Goed Bestuur, heeft ingevuld. Met feiten onderbouwd geeft de directie aan in hoeverre de directie de vastgestelde doelstellingen daadwerkelijk heeft gerealiseerd. Het Bestuur toetst zowel het proces als de realisatie in dialoog met de directie. Daarnaast kwamen in de bestuursvergaderingen de volgende onderwerpen aan de orde: - Doorontwikkeling van het huidige bestuursmodel; dit heeft geleid tot een voorgenomen besluit om de bovengenoemde structuur van Bestuur en mandatering aan directie te vervangen door een Raad van Toezichtmodel. Hier zijn in 2014 voorbereidingen voor getroffen. Hiervoor heeft het Bestuur zich laten bijstaan door een extern deskundige. Het Bestuur heeft in het voorbereidingstraject hierover enkele keren overleg gevoerd met de MR en de Oudercommissie. - Integraal Huisvestingsplan VO en SVO Gemeente Eindhoven. - Bij het onderwerp Facilitair/ Huisvesting is nadrukkelijk de brandveiligheid van de school onderwerp van gesprek geweest. - Audits en evaluaties in ORION verband. - Vernieuwen van het Treasurystatuut. Ook was het Bestuur als toehoorder aanwezig bij een MR vergadering en een overleg van de Oudercommissie en voerde het Bestuur overleg met het Managementteam van de school. Dit in het kader van de uitvoering van de Handboek goed Bestuur. Het Bestuur heeft het eigen functioneren geëvalueerd en er zijn functioneringsgesprekken met de directie gevoerd. De bezoldiging van de bestuursleden is opgenomen in de bijlage. JAARVERSLAG

36 X Bijlagen GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON Naam instelling: Stichting Algemeen Bijzonder Voortgezet Onderwijs Eindhoven (afgekort ABVOE) Adres: Celebeslaan Postcode/plaats: 5641 AG EINDHOVEN Telefoon: Fax: Internet site: Bestuursnummer: Contactpersoon: Joyce Bouwens Telefoon: Brinnummer: 25KX Naam van de school: Lorentz Casimir Lyceum Sector: VO (havo-vwo) JAARVERSLAG

37 JAARVERSLAG

Jaarverslag 2015 Lorentz Casimir Lyceum

Jaarverslag 2015 Lorentz Casimir Lyceum Jaarverslag 2015 Lorentz Casimir Lyceum In een stimulerende omgeving daagt het Lorentz Casimir Lyceum leerlingen uit om hun talenten maximaal te ontplooien als voorbereiding op de moderne samenleving Inhoudsopgave

Nadere informatie

TALENTENPROGRAMMA/HOOGBEGAAFDENBELEID

TALENTENPROGRAMMA/HOOGBEGAAFDENBELEID TALENTENPROGRAMMA/HOOGBEGAAFDENBELEID Van het woord hoogbegaafd houden we niet zo, het zet de ene groep mensen op een hoger plan en anderen op een lager. Martine Delfos Deze uitspraak van Martine Delfos

Nadere informatie

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS VWO

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS VWO RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS VWO Plaats : Amsterdam BRIN-nummer : 21AF 00 VWO Onderzoeksnummer : 196723 Datum onderzoek : Datum vaststelling : 10 oktober 2013 Pagina 2 van 11 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS HAVO

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS HAVO RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS HAVO Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 15KR 05 HAVO Onderzoeksnummer : 196579 Datum onderzoek : 4 juni 2013 Datum vaststelling : 27 september 2013 Pagina

Nadere informatie

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 - Missie/Visie - Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 Op AMS staat de leerling centraal. Dat betekent dat alles wat we doen er op gericht is om iedere leerling zo goed mogelijk

Nadere informatie

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging Functieprofiel Informatie over de functie De opdracht Verantwoordelijkheden Competenties Profiel Procedure

Nadere informatie

Jaarverslag. Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

Jaarverslag. Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Jaarverslag Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 2015 VOORWOORD Ontwikkeling en herijking. Dat zijn misschien wel de meest kenmerkende woorden voor onze Stichting

Nadere informatie

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA VOORWOORD In dit verslag van obs de Delta treft u op schoolniveau een verslag aan van de ontwikkelingen in het afgelopen schooljaar in het kader van de onderwijskundige ontwikkelingen,

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Christelijk Gymnasium VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Christelijk Gymnasium VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Christelijk Gymnasium VWO Plaats : Utrecht BRIN nummer : 16PA C1 BRIN nummer : 16PA 00 VWO Onderzoeksnummer : 283237 Datum onderzoek : 8 april 2015 Datum vaststelling

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING. Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING. Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo Plaats: Nijmegen BRIN-nummer: 20EO-0 Arrangementsnummer: 84652 Onderzoek uitgevoerd op:

Nadere informatie

klein, veilig, ondernemend

klein, veilig, ondernemend klein, veilig, ondernemend Talent optimaal ontwikkelen door uitdagend onderwijs op maat. Locatieplan 2013-2016 16-05-2013 1 Inhoud 1 Inleiding p. 3 2 Visie en ambities p. 3 3 Onderwijs p. 4 4 Personeel

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Breda afdelingen havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Breda afdelingen havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Luzac College Breda afdelingen havo en vwo Plaats : Breda BRIN-nummer : 30CY Onderzoek uitgevoerd op : 1 december 2010 Conceptrapport verzonden op : 20 januari

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Amsterdam afdelingen havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Amsterdam afdelingen havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Luzac College Amsterdam afdelingen havo en vwo Plaats : Amsterdam BRIN-nummer : 30CW Onderzoek uitgevoerd op : 13 december 2010 Conceptrapport verzonden op :

Nadere informatie

RESULTATEN. Saenstroom OPDC, Wormerveer april 2018

RESULTATEN. Saenstroom OPDC, Wormerveer april 2018 ! RESULTATEN Saenstroom OPDC, Wormerveer april! 1. ALGEMEEN 1.1. Inleiding Algemeen Het instrument Qschool is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in kaart te brengen. Het

Nadere informatie

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Wij zoeken wegens zwangerschapsvervanging voor de periode na de meivakantie tot de zomervakantie een kandidaat met onderwijservaring voor het vak: Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Voor deze functie ligt

Nadere informatie

VO 4 JAARLIJKS ONDERZOEK MET TSK. Marnix College VMBOGT

VO 4 JAARLIJKS ONDERZOEK MET TSK. Marnix College VMBOGT VO 4 JAARLIJKS ONDERZOEK MET TSK Marnix College VMBOGT Plaats : Ede Gld BRIN-nummer : 02UP C1 BRIN-nummer : 02UP 00 VMBOGT Onderzoeksnummer : 195684 Datum onderzoek : 25 april 2013 Datum vaststelling :

Nadere informatie

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Lorentz Casimir Lyceum Plaats : Eindhoven BRIN-nummer : 25KX 00 Onderzoeksnummer : 150703 Datum onderzoek : 29-30 januari 2013 Datum vaststelling : Pagina 2 van 10 INLEIDING

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02VG-19 Registratienummer: 3482644 Onderzoek uitgevoerd op: 6 december 2012

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Wolfert Lyceum

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Wolfert Lyceum KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Wolfert Lyceum Plaats : Bergschenhoek BRIN nummer : 15KR 06 Onderzoeksnummer : 291988 Datum onderzoek : 25 januari 2017 Datum vaststelling

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO Plaats : Silvolde BRIN nummer : 14UM C1 BRIN nummer : 14UM 00 HAVO Onderzoeksnummer : 276258 Datum onderzoek :

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac Lyceum Den Haag afdelingen havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac Lyceum Den Haag afdelingen havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Luzac Lyceum Den Haag afdelingen havo en vwo Plaats : Den Haag BRIN-nummer : 30BT Onderzoek uitgevoerd op : 9 november 2010 Conceptrapport verzonden op : 20

Nadere informatie

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013. Gymnasium Felisenum

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013. Gymnasium Felisenum VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Gymnasium Felisenum Plaats : Velsen-Zuid BRIN-nummer : 20DG Onderzoeksnummer : 150930 Datum onderzoek : 17-18 januari 2013 Datum vaststelling : 18 december 2012-14 maart

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG het Reynaertcollege VWO

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG het Reynaertcollege VWO KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 het Reynaertcollege VWO Plaats : Hulst BRIN nummer : 25FX C1 BRIN nummer : 25FX 00 VWO Onderzoeksnummer : 288469 Datum onderzoek : 29 maart

Nadere informatie

Korte versie beleidsplan

Korte versie beleidsplan Korte versie beleidsplan 2015 2019 Voorwoord In dit strategisch beleidsplan Ieder talent blijft tellen beschrijft de Stichting Archipel Scholen de richting waarin de organisatie zich de komende vier jaar

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt VWO

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt VWO KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt VWO Plaats : Amersfoort BRIN nummer : 20CK C1 BRIN nummer : 20CK 00 VWO Onderzoeksnummer : 289382

Nadere informatie

Scheikunde 2 e graads (0,5-0,7 fte)

Scheikunde 2 e graads (0,5-0,7 fte) Voor schooljaar 2017/2018 zoeken wij een kandidaat met (ruime) onderwijservaring voor het vak: Scheikunde 2 e graads (0,5-0,7 fte) Voor deze functie ligt de focus op het functioneren binnen de havo/atheneum

Nadere informatie

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS. Schoonhovens College, Plesmanstraat VWO

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS. Schoonhovens College, Plesmanstraat VWO RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS Schoonhovens College, Plesmanstraat VWO Plaats : Schoonhoven BRIN-nummer : 15OM C1 BRIN-nummer : 15OM 00 VWO Onderzoeksnummer : 196030 Datum onderzoek :

Nadere informatie

VO2020. Schoolrapportage. Venster College X

VO2020. Schoolrapportage. Venster College X VO2020 Schoolrapportage Venster College X Deze rapportage toont de antwoorden van de schoolambities van de VO2020-scan. U vindt uw eigen antwoorden terug in de nulmeting en in de actuele stand, inclusief

Nadere informatie

Welkom! Algemene informatieavonden Voor ouders en leerlingen. Ma 5 februari 2018, aanvang uur Di 6 februari 2018, aanvang 19:00 uur

Welkom! Algemene informatieavonden Voor ouders en leerlingen. Ma 5 februari 2018, aanvang uur Di 6 februari 2018, aanvang 19:00 uur 2018-2019 Welkom! Algemene informatieavonden Voor ouders en leerlingen Ma 5 februari 2018, aanvang 19.00 uur Di 6 februari 2018, aanvang 19:00 uur Gymnasium-, Technasium -, Havo en Atheneum voorlichtingsavond

Nadere informatie

HONOURS VOOR HAVO ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HONOURS PROGRAMMA BIJ HET BATAAFS LYCEUM

HONOURS VOOR HAVO ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HONOURS PROGRAMMA BIJ HET BATAAFS LYCEUM HONOURS VOOR HAVO ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HONOURS PROGRAMMA BIJ HET BATAAFS LYCEUM Informatiebrochure over het Honneursprogramma van de HAVO van het Bataafs Lyceum Versie 1.0 J. Ardesch, G.J. de Wilde,

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK ISAAC BEECKMAN ACADEMIE, AFDELINGEN HAVO EN VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK ISAAC BEECKMAN ACADEMIE, AFDELINGEN HAVO EN VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK ISAAC BEECKMAN ACADEMIE, AFDELINGEN HAVO EN VWO Plaats: Kapelle BRIN-nummer: 29ZT Registratienummer: 3080331 Onderzoek uitgevoerd op: 12 april 2011 Conceptrapport

Nadere informatie

Uit: Jaarplan en Begroting 2014 Het Hogeland College Schoolbestuur Lauwers & Eems, Voortgezet Onderwijs

Uit: Jaarplan en Begroting 2014 Het Hogeland College Schoolbestuur Lauwers & Eems, Voortgezet Onderwijs Uit: Jaarplan en Begroting 2014 Het Hogeland College Schoolbestuur Lauwers & Eems, Voortgezet Onderwijs Inleiding In 2014 gaan wij voor het eerst werken op basis van het nieuwe Koersplan van schoolbestuur

Nadere informatie

Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school?

Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school? Koers Talent Ontwikkelen op het BRC Vraag 1 en 2: Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school? De basis voor het schoolbeleid, ook op

Nadere informatie

Afdelingsleider Atheneum (1,0 fte)

Afdelingsleider Atheneum (1,0 fte) Voor schooljaar 2016/2017 zoeken wij een: Afdelingsleider Atheneum (1,0 fte) Als afdelingsleider geeft u leiding aan uw afdeling en stuurt u de docenten van uw afdeling aan. De afdelingsleider heeft een

Nadere informatie

Jaarverslag Christelijk Gymnasium Sorghvliet 2013/2014

Jaarverslag Christelijk Gymnasium Sorghvliet 2013/2014 Jaarverslag Christelijk Gymnasium Sorghvliet 2013/2014 Met dit jaarverslag leggen we verantwoording af voor ons onderwijs tijdens de cursus 2013/14. Onvermijdelijk gaat het in dit verslag voornamelijk

Nadere informatie

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 21ET C7 BRIN nummer : 21ET 08 BRIN nummer : 21ET 08 VMBOGT Onderzoeksnummer

Nadere informatie

Lichamelijke opvoeding (0,4 fte)

Lichamelijke opvoeding (0,4 fte) Voor schooljaar 2017/2018 zoeken wij een kandidaat met onderwijservaring voor het vak: Lichamelijke opvoeding (0,4 fte) Wegens een zwangerschaps- en ouderschapsverlofvervanging heeft de GSG Leo Vroman

Nadere informatie

Onderwijsassistent (0,6 fte /5 dagen per week, uitzicht op vast)

Onderwijsassistent (0,6 fte /5 dagen per week, uitzicht op vast) Per 21 augustus a.s. zoeken wij: Onderwijsassistent (0,6 fte /5 dagen per week, uitzicht op vast) Taken: ondersteunt de docenten bij hun lesgevende taak en bij het toezicht op de leerlingen administratieve

Nadere informatie

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Onderwijsgroep PRIMO vpr Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Voorne-Putten en regio Kwaliteit op een hoger plan brengen Wie zijn we? Sinds 1

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Erasmus Lyceum Eindhoven WVO afdeling mavo, havo, vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Erasmus Lyceum Eindhoven WVO afdeling mavo, havo, vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Erasmus Lyceum Eindhoven WVO afdeling mavo, havo, vwo Plaats : Eindhoven BRIN-nummer : 30DV Onderzoek uitgevoerd op : 7 december 2010 Documentnummer : 3047730

Nadere informatie

Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school

Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school Het Walburg College is een middelgrote school voor gymnasium, atheneum, havo en mavo in Zwijndrecht. Op het Walburg College hebben we oog voor

Nadere informatie

mavo havo atheneum gymnasium

mavo havo atheneum gymnasium mavo havo atheneum gymnasium mavo havo atheneum gymnasium Het Elzendaalcollege ligt, omgeven door veel groen, dicht bij het station van Boxmeer. De school bestaat uit drie gebouwen of gebouwdelen, met

Nadere informatie

HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school

HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school Het Walburg College is een middelgrote school voor gymnasium, atheneum, havo en mavo in Zwijndrecht. Op het Walburg College hebben we

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING (OKV) CHRISTELIJK COLLEGE DE POPULIER, AFDELING VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING (OKV) CHRISTELIJK COLLEGE DE POPULIER, AFDELING VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING (OKV) CHRISTELIJK COLLEGE DE POPULIER, AFDELING VWO Plaats: Den Haag BRIN-nummer: 02GJ Registratienummer: 3280363 Onderzoek uitgevoerd op: 8

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Leeuwarder Lyceum HAVO

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Leeuwarder Lyceum HAVO KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Leeuwarder Lyceum HAVO Plaats : Leeuwarden BRIN nummer : 20DL C1 BRIN nummer : 20DL 00 HAVO Onderzoeksnummer : 290775 Datum onderzoek

Nadere informatie

De motor van de lerende organisatie

De motor van de lerende organisatie De motor van de lerende organisatie Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn

Nadere informatie

Pedagogisch medewerker (0,4-0,6 fte op 4-6 dagdelen)

Pedagogisch medewerker (0,4-0,6 fte op 4-6 dagdelen) Per direct zoeken wij een: Pedagogisch medewerker (0,4-0,6 fte op 4-6 dagdelen) Door de groei van de school is er, ter ondersteuning van onze begeleider/coach van nieuw personeel, een vacature voor een

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Gregorius College Afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Gregorius College Afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Gregorius College Afdeling vwo Plaats: Utrecht BRIN-nummer: 01KF-00/02 Arrangementsnummer: 726178 HB: 3485391 Onderzoek uitgevoerd op: 15 november 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

Wij zoeken per 1 september voor onze locatie aan de Willem de Zwijgersingel:

Wij zoeken per 1 september voor onze locatie aan de Willem de Zwijgersingel: De Goudse Scholengemeenschap Leo Vroman is een kleinschalige school met ca. 1500 leerlingen, voor mavo(-sport), havo en atheneum (A+). De school is gehuisvest in drie gebouwen. Wij zoeken per 1 september

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Bonaventuracollege

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Bonaventuracollege RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Bonaventuracollege Burggravenlaan vmbo-tl Plaats: Leiden BRIN-nummer: 21GW Arrangementsnummer: 120604 Onderzoek uitgevoerd op: 9 december 2010

Nadere informatie

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze!

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze! Presentatie tijdens lesjes middag De Vos: jouw slimste keuze! Visie Strategisch Beleidsplan Onze primaire functie en ons hoofddoel is het ontplooien van leerlingen op basis van individuele kwaliteiten.

Nadere informatie

Verbeterplan n.a.v. uitslagen enquête onder ouders van obs de Dubbele Punt april 2013

Verbeterplan n.a.v. uitslagen enquête onder ouders van obs de Dubbele Punt april 2013 Verbeterplan n.a.v. uitslagen enquête onder ouders van obs de Dubbele Punt april 2013 Aanleiding In april 2013 is er een vragenlijst uitgezet onder de ouders van obs de Dubbele Punt om de ouders te bevragen

Nadere informatie

AANVULLING SCHOOLGIDS

AANVULLING SCHOOLGIDS Aanvulling van de Schoolgids 2017-2018 Resultaten 2016-2017 1 AANVULLING SCHOOLGIDS 2017-2018 1. Ter inleiding In het begin van het schooljaar plaatst de school haar schoolgids op de website van de school.

Nadere informatie

ontwikkeling van medewerkers

ontwikkeling van medewerkers ontwikkeling van medewerkers 38 Veel aandacht voor ontwikkeling van personeel In 21 heeft ROC ID College opnieuw veel aandacht besteed aan de ontwikkeling en professionalisering van personeel. Medewerkers

Nadere informatie

Onderwijs op het Trinitas College

Onderwijs op het Trinitas College Onderwijs op het Trinitas College Enerzijds, anderzijds Afhankelijk van aan welke kant u deze gids openslaat, treft u uitgebreide informatie aan over de beide locaties van het Trinitas College: enerzijds

Nadere informatie

Accent op jouw talent! Welkom op het Rythovius College Eersel

Accent op jouw talent! Welkom op het Rythovius College Eersel Accent op jouw talent! Welkom op het Rythovius College Eersel Een kleinschalige school met grote mogelijkheden 2015 Accent op jouw talent Elke leerling heeft talent. De meesten hebben zelfs meer dan één

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOGT Thorbecke VO VMBO-T HAVO VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOGT Thorbecke VO VMBO-T HAVO VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK VMBOGT Thorbecke VO VMBO-T HAVO VWO Plaats : Nieuwerkerk ad IJssel BRIN nummer : 15HX 03 VMBOGT BRIN nummer : 15HX C3 Onderzoeksnummer : 275135 Datum onderzoek

Nadere informatie

Kleine school, grote toekomst!

Kleine school, grote toekomst! Christelijke school voor mavo en onderbouw mavo/havo Kleine school, grote toekomst! Informatie voor ouders Schooljaar 2015-2016 De SAV: kleine school, grote toekomst De SAV is een open christelijke school

Nadere informatie

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS. TCC, locatie Lyceumstraat

RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS. TCC, locatie Lyceumstraat RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS TCC, locatie Lyceumstraat Plaats : Oldenzaal BRIN-nummer : 05AV 02 Onderzoeksnummer : 196677 Datum onderzoek : 11 juni 2013 Datum vaststelling : 12 september

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING.!mpulse Kollum

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING.!mpulse Kollum ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING!mpulse Kollum Plaats : Kollum BRIN nummer : 20DL 01 Onderzoeksnummer : 284461 Datum onderzoek : 1 oktober 2015 Datum vaststelling : 7 januari 2016 Pagina 2 van 10 1,

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02VG-4 Registratienummer: 3482635 Onderzoek uitgevoerd op: 11 december 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

gymnasium atheneum havo

gymnasium atheneum havo Damstede gymnasium atheneum havo Brede oriëntatie & Talentontwikkeling Klassieke Vorming Informatie voor ouders van toekomstige brugklassers 2015-2016 exact (pilot Technasium) kunstzinnig-actief sportief

Nadere informatie

AANVULLING SCHOOLGIDS

AANVULLING SCHOOLGIDS Aanvulling van de Schoolgids 2015-2016 Resultaten 2014-2015 1 AANVULLING SCHOOLGIDS 2015-2016 1. Ter inleiding In het begin van het schooljaar plaatst de school haar schoolgids op de website van de school.

Nadere informatie

Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht: ,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school

Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht: ,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school Samenvatting Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht:,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school Lyceum Ypenburg Maerlant Lyceum we eerst samen, onder het kopje "Wat

Nadere informatie

Havo. Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen.

Havo. Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen. Havo Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen. Met havo op weg naar succes! Al jarenlang heeft onze havo-afdeling heel

Nadere informatie

Sint-Jan havo atheneum tweetalig vwo (op gymnasium én op atheneum) Waarom noemen we de eerste klas brugklas? Wat is het doel van de brugklas?

Sint-Jan havo atheneum tweetalig vwo (op gymnasium én op atheneum) Waarom noemen we de eerste klas brugklas? Wat is het doel van de brugklas? Sint-Jan havo atheneum tweetalig vwo (op gymnasium én op atheneum) traditioneel onderwijs met oog voor nieuwe ontwikkelingen Waarom noemen we de eerste klas brugklas? Wat is het doel van de brugklas? Welke

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOK Agnieten College - Talentstad

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOK Agnieten College - Talentstad RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK VMBOK Agnieten College - Talentstad Plaats : Zwolle BRIN nummer : 02VT 02 VMBOK BRIN nummer : 02VT C7 Onderzoeksnummer : 277732 Datum onderzoek : 2 oktober 2014

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Onderzoek naar kwaliteitsverbetering. Hanze College, afdeling vmbo g/t

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Onderzoek naar kwaliteitsverbetering. Hanze College, afdeling vmbo g/t RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar kwaliteitsverbetering Hanze College, afdeling vmbo g/t Plaats: Oosterhout BRIN-nummer: 21GZ Onderzoek uitgevoerd op: 19 april 2011 Conceptrapport verzonden op: 25

Nadere informatie

Profielkeuze Vwo 3. Het doel is: Op basis van reële zelfkennis, een gedegen keuze maken!

Profielkeuze Vwo 3. Het doel is: Op basis van reële zelfkennis, een gedegen keuze maken! Profielkeuze Vwo 3 Profielkeuze in het algemeen Dit jaar maakt uw dochter/zoon een belangrijke keuze in haar/zijn schoolloopbaan. Er moet een profiel gekozen worden: vakken waarin uw kind eindexamen gaat

Nadere informatie

OUDERBROCHURE HUIZERMAAT

OUDERBROCHURE HUIZERMAAT EDITIE 2018 OUDERBROCHURE HUIZERMAAT GELUKKIG LEREN ONTWIKKELEN www.huizermaat.nl VOORWOORD Welkom ouders of verzorgers van leerlingen in groep 7 of groep 8. Welkom ouders of verzorgers van bijna brugklassers,

Nadere informatie

VO2020. Bestuursrapportage schoolambities. Venster College Bestuur

VO2020. Bestuursrapportage schoolambities. Venster College Bestuur VO2020 Bestuursrapportage schoolambities Venster College Bestuur Deze rapportage toont op bestuursniveau de antwoorden van de schoolambities van de VO2020-scan. U vindt uw eigen antwoorden en de antwoorden

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Bergen op Zoom afdelingen havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Luzac College Bergen op Zoom afdelingen havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Luzac College Bergen op Zoom afdelingen havo en vwo Plaats : Bergen op Zoom BRIN-nummer : 30DJ Onderzoek uitgevoerd op : 1 december 2010 Documentnummer : 3046690

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING COMENIUS COLLEGE, AFDELING VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING COMENIUS COLLEGE, AFDELING VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING COMENIUS COLLEGE, AFDELING VWO Plaats: Hilversum BRIN-nummer: 03FO-0 Arrangementsnummer: 169057 Onderzoek uitgevoerd op: 28 oktober 2011 Conceptrapport

Nadere informatie

Het havo/atheneum en atheneum op het Oostvaarders College. Hartelijk welkom

Het havo/atheneum en atheneum op het Oostvaarders College. Hartelijk welkom Het havo/atheneum en atheneum op het Oostvaarders College Hartelijk welkom Doelstelling presentatie Uitleg onderwijs in het havo/atheneum en atheneum op het Oostvaarders College Beantwoorden van vragen

Nadere informatie

Drama/ Theater (0,4 fte)

Drama/ Theater (0,4 fte) Per 1 februari 2017 zoeken wij een kandidaat met onderwijservaring voor het vak: Drama/ Theater (0,4 fte) Voor deze functie ligt de focus op het functioneren binnen de havo/atheneum onderbouw (locatie

Nadere informatie

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht...

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... de uitdaging... Hallo, ik ben Hanna. Dit jaar ben ik begonnen aan QUEST. QUEST past prima bij mij. Dat denk ik zelf, dat denken mijn ouders

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Pleincollege Sint Joris PRO PRO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Pleincollege Sint Joris PRO PRO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Pleincollege Sint Joris PRO PRO Plaats : Eindhoven BRIN nummer : 20AT C6 BRIN nummer : 20AT 05 PRO Onderzoeksnummer : 273588 Datum onderzoek : 16 april 2014

Nadere informatie

Kijkwijzer werkdruk; je school in beeld

Kijkwijzer werkdruk; je school in beeld Kijkwijzer werkdruk; je school in beeld Blok 1: De werknemer Met deze vragenlijst kan je onderzoeken hoe het staat met de werkdruk op je eigen school. Het is te gebruiken als onderzoekstool, maar ook als

Nadere informatie

ONDERSTEUNINGSPROFIEL HARENS LYCEUM samenwerkingsverband staat aangegeven:

ONDERSTEUNINGSPROFIEL HARENS LYCEUM samenwerkingsverband  staat aangegeven: ONDERSTEUNINGSPROFIEL HARENS LYCEUM 2016-2017 INLEIDING Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband VO 20.01. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de gemeenten zorgen

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Basisschool De Arnhorst. Velp

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Basisschool De Arnhorst. Velp SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016 Basisschool De Arnhorst Velp 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool De Arnhorst in Velp. Iedere school stelt een

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN VIERJAARLIJKS ONDERZOEK. Hervormd Lyceum Zuid

RAPPORT VAN BEVINDINGEN VIERJAARLIJKS ONDERZOEK. Hervormd Lyceum Zuid RAPPORT VAN BEVINDINGEN VIERJAARLIJKS ONDERZOEK Hervormd Lyceum Zuid Afdeling vwo Plaats: Amsterdam BRIN-nummer: 02AR Hummingbirdnummer: 3503387 Onderzoek uitgevoerd op: 11 december 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen School/instelling : CSG Het Noordik Plaats : Vriezenveen BRIN-nummer : 0DO Onderzoeksnummer : HB756654 Onderzoek uitgevoerd :

Nadere informatie

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl Van Heeckerenlaan 2 Piet Heinstraat 1 Coevorden Hardenberg Tel 0524 593800 Your next step! Tel 0523 262170 www.denieuweveste.nl Your next step! informatie 2014/2015 ontwikkel(t) je talent De Nieuwe Veste

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG "Bornego College" HAVO

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Bornego College HAVO KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 "Bornego College" HAVO Plaats : Heerenveen BRIN nummer : 25CV C1 BRIN nummer : 25CV 00 HAVO Onderzoeksnummer : 287955 Datum onderzoek : 16

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. : Ter Apel

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. : Ter Apel RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK RSG Ter Apel afdelingen vmbo-g/t en havo Plaats : Ter Apel BRIN-nummer : 16IH-0 Onderzoek uitgevoerd op : 20 december 2011 Conceptrapport verzonden op : 2 februari

Nadere informatie

zaanlands lyceum onze havo-afdeling

zaanlands lyceum onze havo-afdeling zaanlands lyceum onze havo-afdeling onze havo-afdeling zaanlands ly Het Zaanlands Lyceum is een school voor havo, atheneum en gymnasium. De school is gesticht in 1866 en bestaat in schooljaar 2015-2016

Nadere informatie

Sociale Veiligheid Pestprotocol

Sociale Veiligheid Pestprotocol Sociale Veiligheid Pestprotocol Versie 2017-2018 Locatie: Den Bongerd 1 INHOUD 1 Inleiding en leeswijzer... 3 2 De 7 pijlers... 4 1. VISIE... 4 2. INZICHT... 4 3. VOORWAARDEN... 4 4. HANDELEN... 5 5. PREVENTIE...

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Erasmus College, afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Erasmus College, afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Erasmus College, afdeling vwo Plaats: Zoetermeer BRIN-nummer: 00PJ-1 J Onderzoeksnummer: 2782066 v Onderzoek uitgevoerd op: 17 april 2009 Conceptrapport verzonden

Nadere informatie

Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019. Stichting H 3 O

Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019. Stichting H 3 O Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019 Stichting H 3 O 1 Bijzonder Wat is het bijzondere van H 3 O? Waarin onderscheidt H 3 O zich, wat maakt het verschil? En wat wil H 3 O waarmaken?

Nadere informatie

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK SCHOOLONTWIKKELPLAN 2017-2021 SAMEN UNIEK Instemming van de medezeggenschapsraad: 23 januari 2017 1 Inhoud 1. Voorwoord... 3 2. Missie... 4 3. Visie... 4 4. Zes pijlers... 5 5. Kernwaarden en ambities...

Nadere informatie

Jaarverslag Medezeggenschapsraad RSG Enkhuizen. Schooljaar 2014/2015

Jaarverslag Medezeggenschapsraad RSG Enkhuizen. Schooljaar 2014/2015 Jaarverslag Medezeggenschapsraad RSG Enkhuizen Schooljaar 2014/2015 Oudergeleding - Mw. D. Tillema (voorzitter) - Dhr. E. de Myttenaere/Dhr. P. Koopmann - Mw. E. Steenhuis Personeelsgeleding - Mw. Y. Boomstra

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Colofon. Almeerse Scholen Groep. Koersplan maart 2015

Wat gaan we doen? Colofon. Almeerse Scholen Groep. Koersplan maart 2015 Colofon De uitgebreide versie van het ASG Koersplan 2015-2018 kunt u vinden op www.almeersescholengroep.nl. Dit is een uitgave van de Almeerse Scholen Groep. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo Plaats: Dordrecht BRIN-nummer: 24PY-0 HBnummer:3217542 Onderzoek uitgevoerd op: 8 november 2011 Rapport vastgesteld

Nadere informatie

Profielkeuze 3 (t) VWO. 22 november 2018

Profielkeuze 3 (t) VWO. 22 november 2018 Profielkeuze 3 (t) VWO 22 november 2018 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) Doel: Op zoek gaan naar het meest geschikte profiel toekomst Hulpmiddelen: Keuzebegeleidingsmethode: Profielkiezer Digitaal

Nadere informatie

Voorzitter 12/ 13: Silvester van de Sande Secretaris 12/ 13: Petra Mesman Leden: 3 ouders

Voorzitter 12/ 13: Silvester van de Sande Secretaris 12/ 13: Petra Mesman Leden: 3 ouders 20.30 uur Opening vergadering door de ouderraad Toelichting op doorstroming/ doorlopende leerlijn 12/ 13 en speerpunten voor komend schooljaar door een teamleider 20.40 uur Terugblik 12/ 13 per klankbordgroep

Nadere informatie

Van Mavo-4 naar Havo-4

Van Mavo-4 naar Havo-4 Van Mavo-4 naar Havo-4 Doorstromen naar HAVO-4 met een Mavodiploma. Een leerling kan er voor kiezen om na het behalen van het Mavodiploma door te stromen naar Havoo-4 op het Hoeksch Lyceum. De overstap

Nadere informatie

Basisschool De Werf: vrije persoonlijkheidsvorming, sterk inhoudelijk onderwijs en een goede zorgstructuur

Basisschool De Werf: vrije persoonlijkheidsvorming, sterk inhoudelijk onderwijs en een goede zorgstructuur Basisschool De Werf: vrije persoonlijkheidsvorming, sterk inhoudelijk onderwijs en een goede zorgstructuur 1. De Werf kijkt vooruit De Werf is een algemeen bijzondere basisschool die onderwijs verzorgt

Nadere informatie

Onderwijskundig Jaarplan ( OKJP) OnderwijsKundig JaarVerslag ( OKJV)

Onderwijskundig Jaarplan ( OKJP) OnderwijsKundig JaarVerslag ( OKJV) Werken aan kwaliteit op De Schakel Hieronder leest u over hoe wij zorgen dat De Schakel een kwalitatief goede (excellente) school is en blijft. U kunt ook gegevens vinden over de recent afgenomen onderzoeken

Nadere informatie

Samen werken, samen ontwikkelen

Samen werken, samen ontwikkelen Samen werken, samen ontwikkelen Strategisch beleid ROOBOL 2015-2019 Willem Wouda/ Reiny Kas Siderius SAMENVATTING Het strategisch beleidsplan 2015-2019 bevat de missie en visie van Stichting ROOBOL. De

Nadere informatie