Jaarverslag 2011 Huisartsgeneeskunde VU medisch centrum

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Huisartsgeneeskunde VU medisch centrum

2 Voorwoord 2011 zal de meeste huisartsen nog lang heugen. Ondanks overtuigend bewijs dat de huisartsgeneeskundige zorg in Nederland op een hoog peil staat en de basis vormt van een goed en gezond zorgsysteem, dreigen beleidsmakers grote bressen te slaan in dat systeem. Op 6 oktober bleek tijdens de huisartsenmanifestatie in de RAI dat huisartsen, praktijkassistenten en praktijkondersteuners trots zijn op hun vak en pal staan voor de kwaliteit van hun zorg en voor hun patiënten. Een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van dat vak en aan de zorg voor mensen staat centraal in de missie van onze afdeling. Daarom staat op de omslag van dit jaarverslag een foto van de manifestatie van 6 oktober, waarin de noodzaak en de bereidheid om te blijven ontwikkelen en goede zorg te leveren centraal stonden. In 2011 hebben we het samengaan met de afdeling verpleeghuisgeneeskunde voorbereid. In het voorjaar van 2012 gaan we verder onder de naam: afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde. In de toekomst zullen huisarts en specialist ouderengeneeskunde intensief samen moeten werken om optimale zorg te leveren voor de groeiende groep ouderen. In onderwijs, onderzoek, opleiding en in onze academische werkplaatsen willen we daarop anticiperen. De 150 medewerkers van de afdeling huisartsgeneeskunde van VUmc hebben zich met veel enthousiasme en inzet van hun academische taken gekweten. De afdeling bestaat uit vijf secties waartussen veel inhoudelijke samenwerking en personele uitwisseling plaatsvindt: de onderzoeksgroep huisartsgeneeskunde, die ook deel uitmaakt van het EMGO+. Het EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg is een van de vijf onderzoeksinstituten van VUmc en doet onderzoek op het gebied van eerstelijns gezondheidszorg en publieke gezondheidszorg. Henriëtte van der Horst, tevens hoofd van de afdeling, stuurt deze onderzoeksgroep aan; de universitaire huisartsenpraktijk VU medisch centrum (UHP VUmc) onder leiding van Ferry Bastiaans; het academisch netwerk huisartsgeneeskunde (ANH VUmc) aangestuurd door Ruud Stam; de sectie studentenonderwijs draagt bij aan de basisartsopleiding van VUmc en wordt geleid door Henk de Vries; de huisartsopleiding VU medisch centrum (HOVUmc), werd tot 1 oktober 2011 geleid door Piet Schoonheim, die per 1 oktober 2011 opgevolgd werd door Nettie Blankenstein. Missie De afdeling huisartsgeneeskunde van VUmc levert inspirerend en vernieuwend onderwijs en onderzoek dat bijdraagt aan continue, integrale en persoonlijke zorg voor patiënten in de eerste lijn en in het bijzonder de huisartsgeneeskunde. Zij streeft, o.a. in haar eigen universitaire praktijk en het academisch netwerk huisartsgeneeskunde, actief de integratie van patiëntenzorg, onderwijs, opleiding, onderzoek en zorginnovatie na, met als doel dat de patiënt daar beter van wordt. Colofon Het jaarverslag van de afdeling huisartsgeneeskunde van VUmc komt uit in een oplage van 1250 stuks. Redactie: Foto omslag: Vormgeving: Ferry Bastiaans, Joan Bleeker, Nettie Blankenstein, Loes Haan, Henriëtte van der Horst, Ruud Stam en Henk de Vries. FMAX/Hans Stakelbeek Joost van Ommen, Dienst Marketing & Communicatie VU 22158_1-M&C VU Druk: Papyrus, Diemen

3 Nieuwe speerpunten bij wetenschappelijk onderzoek Nieuwe en bestaande onderzoekslijnen In 2011 hebben we een verandering aangebracht in onze onderzoekslijnen passend bij al langer lopende ontwikkelingen. Omdat we de laatste jaren, o.a. in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO), steeds meer onderzoek op het terrein van gezondheid van en zorg voor kwetsbare ouderen uitvoeren, hebben we een aparte onderzoekslijn ouderen opgezet. De onderzoekslijn alledaagse klachten en de onderzoekslijn psychische problemen hebben we samengevoegd tot de onderzoekslijn soma en psyche. Veel van ons onderzoek in die lijnen bevond zich al op het snijvlak tussen soma en psyche. De nieuwe onderzoekslijn past naadloos bij het speerpunt soma en psyche van VUmc en GGZ ingeest, de samenwerkingspartner en beoogde fusiepartner van VUmc. De derde onderzoekslijn is en blijft diabetes en overgewicht, en het thema multimorbiditeit vormt een dwarsverband tussen de onderzoekslijnen van onze onderzoeksgroep. Met ons onderzoek leveren we een bijdrage aan de wetenschappelijke onderbouwing van het beleid bij de vele klachten en aandoeningen waarmee huisartsen dagelijks in de praktijk te maken krijgen. Onze onderzoekers leveren regelmatig een bijdrage aan de totstandkoming van mono- en multidisciplinaire richtlijnen, zoals de multidisciplinaire richtlijnen Depressie en Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten en somatoforme stoornissen. De mensen achter ons onderzoek De onderzoeksgroep blijft groeien. We kregen er een bijzonder hoogleraar bij: Mattijs Numans, met de leeropdracht: kwaliteit en innovatie van de academische werkplaats huisartsgeneeskunde. Zijn leerstoel werd ingesteld vanwege zorgverzekeraar Univé. In 2011 bestond de onderzoeksgroep huisartsgeneeskunde uit acht administratief medewerkers en onderzoeksassistenten, dertien senioronderzoekers en postdocs en achtentwintig promovendi, waaronder vijf aiotho s. Sinds een paar jaar zijn er ten behoeve van de NPO-projecten een netwerkcoördinator, geriater en een geriatrisch verpleegkundige aan de onderzoeksgroep verbonden. De senioronderzoekers bespreken maandelijks de voortgang en aansturing van het onderzoek. Daarnaast organiseert onze sectie twee keer per maand een bijeenkomst voor alle onderzoekers. Hierin staat een wetenschappelijk artikel, onderzoeksproject of methodologisch probleem centraal. Alle promovendi krijgen een gedegen onderzoeksopleiding verzorgd door EpidM en EMGO+, het onderzoeksinstituut waarin ons onderzoek is ondergebracht. Hiermee waarborgen we de kwaliteit van ons onderzoek en bevorderen we de uitwisseling en samenwerking met andere disciplines. Voor de sectie Universitaire Huisartsenpraktijk VUmc (UHP De VUmc) onderzoeksprojecten stond 2008 in het in teken 2011 van de volgende doelstellingen: In 2011 verdere werkten groei we van aan de negenentwintig praktijk, zodat onderzoeksprojecten. we zorginnovatieve U kunt projecten deze projecten en onderzoeks- terugvinden en onderwijstaken op uitvoeren; goed kunnen De Universitaire Hieronder geven Huisartsenpraktijk we een voorbeeld uit elke VUmc de UHP Frieslandstraat en de UHP Amstelveenseweg samenvoegen; onderzoekslijn: CASCO: casemanagement bij comorbiditeit; zorgcoördinatie bij diabetespatiënten. In dit onderzoek evalueren we of de UHP analyseren en daarbij inzichtelijk maken wat de academiseringstaken zijn binnen het totaal van de werkzaamheden; er toe leidt dat mensen meer coördinatie casemanagement en kwaliteit een spreekuur van zorg lichamelijk ervaren. onverklaarde klachten (LOKspreekuur) van de projecten starten. die we in het kader van het Nationaal In een Programma Ouderenzorg uitvoeren, gaan we na welke ouderen UHP met 2008 gewrichtsklachten in cijfers en multimorbiditeit een verhoogde kans hebben op sterke achteruitgang in functioneren en In 2008 is het aantal patiënten gegroeid. De UHP VUmc en UHP Frieslandstraat hadden op 31 december 2008 samen welke factoren daarmee samenhangen vast ingeschreven patiënten. Dat is een groei van 155 Met patiënten, behulp vooral van een door subsidie nieuwe uit inschrijvingen het VEMI programma bij de UHP van ZonMw Amstelveenseweg. (Vroege Evaluatie Hier zijn van vooral Medische studenten Innovatie) van de onderzoeken VU-gerelateerde we effectiviteit opleidingen van ingeschreven, de verwijzing maar van ook mensen buiten- VU en met landse lichamelijk studenten onverklaarde die aan VU klachten studeren. naar Daarnaast de LOK-poli zijn er in Helmond. nog steeds veel passanten: er waren net als in 2007 ongeveer 1100 contacten. Dit cijfer lijkt zich te stabiliseren. Passanten blijven de UHP bezoeken vanwege de geografische locatie op Promoties de snelgroeiende Zuidas. De UHP heeft inmiddels een vaste Esther van t Riet, Jeroen Lakerveld en Els Dozeman rondden in sociaal psychiatrisch verpleegkundige voor patiënten met 2011 hulpvragen hun proefschrift op het GGZ-vlak. af en verdedigden het met verve. Esther is nagegaan Dankzij het wat groeiende mogelijke aantal oorzaken patiënten wat konden gevolgen wij goed zijn van voldoen hyperglycaemie. aan veel van Door onze haar academische onderzoek taken: heeft praktijkstagestudenten, betekenis van keuzevakstudenten dit fenomeen vergroot. en coassistenten Jeroen promo- kregen ze ons inzicht in de veerde onderwijs op het in Leefstijl de UHP. Ook Onderzoek hebben West-Friesland weer enkele studenten waarin hun hij wetenschappelijke stage in de UHP gedaan. De UHP heeft in is nagegaan of een interventie om mensen uit risicogroepen 2008 een derdejaars aios opgeleid. ongezonde gewoontes over boord te laten zetten en werkelijk gezonder Participatie te gaan in onderzoek leven, effectief is. Els heeft de effectiviteit van een Voor stepped huisartsgeneeskundig care interventie om wetenschappelijk de ontwikkeling onderzoek van depressie of een werkte angststoornis de UHP mee te aan voorkomen de onderzoeken bij ouderen DIEP (duizeligheid in verzorgingshuizen ouderen), onderzocht. CC-DIP (gestructureerde Al bleek effectiviteit behandeling van beide bij depressie), interven- bij ties FAME tegen (preventie te vallen, angst hun onderzoek en depressie heeft bij mantelzorgers waardevolle nieuwe van dementerenden) en EPISOA (pilotregistratieproject episodegericht registreren rondom soa). Het zorginnovatieve project kennis opgeleverd. huisartsenzorg voor zelfverwijzers op de SEH (in samenwerking met Heelkunde VUmc) werd afgerond met een eindrap- De inkomsten en opbrengsten van de onderzoeksgroep Medewerkers portage aan van de de verzekeraars/subsidiegevers onderzoeksgroep hebben en in diverse 2011 in presentaties. ruim vier Momenteel miljoen euro worden subsidies publicaties voor hierover nieuwe voorbereid. onder- totaal zoeksprojecten verworven. Ze hebben (mee)geschreven aan 78 publicaties in internationale peer reviewed wetenschappelijke tijdschriften en dertien publicaties in Nederlandse wetenschappelijke tijdschriften. Medewerkers droegen bij aan diverse richtlijnen, Cochrane reviews, opiniestukken en boeken.

4 Universitaire Huisartsenpraktijk aan de slag met ketenzorg In 2011 richtte de Universitaire Huisartsenpraktijk VUmc (UHP VUmc) zich op de volgende doelstellingen: implementatie verbeterplannen NHG-praktijkaccreditatie; voorbereiding toetreding tot coöperatie Zuid voor ketenzorg; verdere groei van het patiëntenbestand; verdere ontwikkeling van plannen voor de nieuwe praktijklocatie in 2013; participatie in academische taken binnen het academisch netwerk huisartsgeneeskunde (ANH). NHG-praktijkaccreditatie en ketenzorg In 2011 is de UHP aan de slag gegaan met de NHG-praktijkaccreditatieverbeterprojecten. Thema s waren: continuïteit van zorg, identificatie en registratie van patiënten met astma/ COPD, en het opzetten van systematische zorg voor patiënten met DM type 2. Bij tussentijdse evaluatie in augustus 2011 door de NHG-praktijkaccrediteur bleek de praktijk flinke stappen in de goede richting gezet te hebben. Alle astma/copd-patiënten zijn in kaart gebracht en we hebben vastgesteld welke registratiegegevens nog ontbreken. Ook onze diabetespatiënten zijn in beeld gebracht en knelpunten in de diabeteszorg zijn geïdentificeerd. Een belangrijk aandachtspunt in een praktijk met veel parttime werkende huisartsen, is het waarborgen van de continuïteit in de patiëntenzorg. Daar werken we aan, bijvoorbeeld door het inzetten van duodokters bij intensieve en terminale zorg. Naast dit alles hebben we veel energie gestoken in het voorbereiden van de toetreding tot de coöperatie Zuid voor het inrichten van ketenzorg. Vanaf 2012 zal de UHP participeren in deze coöperatie voor de diabeteszorg. In het kader daarvan wordt een POH (praktijkondersteuner huisartsgeneeskunde) aangesteld voor de diabeteszorg. De UHP heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van een astma/copdketenzorgprogramma voor de regio. Continue groei patiëntenbestand In 2011 groeide de UHP verder tot 4650 patiënten, ondanks het feit dat huisarts Gemma van Huijstee haar praktijk beëindigde. Het merendeel van haar patiënten verkoos ingeschreven te blijven bij de UHP. (Buitenlandse) studenten van VU en VU-gerelateerde opleidingen en passanten zijn nog steeds een belangrijke doelgroep: in 2011 goed voor bijna 1200 contacten. Diagnostische en therapeutische verrichtingen in eigen beheer blijven een belangrijk deel van onze zorgtaken uitmaken. Het vertrek van Gemma van Huijstee (pensionering) en Coen Aarts (aanvaarding functie elders) hebben we opgevangen door bestaande aanstellingen uit te breiden. Een POH GGZ is inmiddels werkzaam in de praktijk. Ook in 2011 hebben we een beroep gedaan op onze vaste pool getrainde studenten die als invalssistenten ingezet werden. De UHP versterkte in 2011 haar financiële positie dankzij een ruim positief bedrijfsresultaat. Verdere ontwikkeling plannen nieuwe locatie UHP in 2013 In 2010 spraken de huisartsen in Amsterdam-Zuid zich in principe uit voor een huisartsenpost voor avond-, nacht- en weekendzorg (Stichting Huisartsenposten Amsterdam) binnen VUmc. In 2011 zijn de plannen verder uitgewerkt. Er komt nieuwe gezamenlijke huisvesting voor de UHP en Huisartsenposten Amsterdam binnen VUmc. Een conceptprogramma van eisen is uitgewerkt. Dreigende bezuinigingen in de huisartsenzorg hebben in het najaar 2011 ertoe geleid dat, ondanks positieve evaluatie van de inhoud van die plannen, even pas op de plaats gemaakt is op verzoek van de huisartsen in Amsterdam-Zuid. Naar verwachting zal in de loop 2012 de draad weer opgepakt worden. Participatie in onderwijs en onderzoek binnen het academisch netwerk huisartsgeneeskunde (ANH) Ook in 2011 heeft de UHP een flink aantal academische taken uit kunnen voeren. Praktijkstagestudenten en coassistenten kregen onderwijs in de UHP. Er werd voor de eerste keer een 16-weekse semi-artsenstage (SAS) huisartsgeneeskunde georganiseerd. Enkele UHP-patiënten zijn in patiëntencolleges te gast geweest. Een derdejaars aios (assistent in opleiding) huisartsgeneeskunde heeft zijn stage bij ons goed afgerond en een eerstejaars aios huisartsgeneeskunde is van start gegaan. Binnen de staf van UHP-artsen functioneren vaste teams van huisartsopleiders voor studenten, coassistenten en aios goed. De beide huisartsopleiders voor aios hebben hun basisleergangcyclus afgerond en het certificaat ervaren opleider gekregen. Twee UHP-huisartsen hebben in 2011 de basiskwalificatie onderwijs (BKO) behaald en twee anderen zijn het traject ingegaan. De UHP heeft als netwerkpraktijk in het ANH meegewerkt aan het voetenonderzoek (onderzoeker: Babette van der Zwaard) en de REBEL Studie (Resistentie tegen beta-lactam antibiotica door extended spectrum beta-lactamases in Nederland). Daarnaast leverde de UHP gegevens aan voor de registratiedatabase van het ANH.

5 Naar een nieuw academisch netwerk huisartsgeneeskunde Academisch Netwerk Huisartsgeneeskunde Vernieuwing van het ANH In 2011 heeft het ANH-team een strategische heroriëntatie uitgevoerd en zich onder andere gebogen over de vraag Hoe kan het innoverend vermogen van het ANH worden vergroot? Na een uitgebreide verkenning en intensief overleg met de samenwerkende huisartsen(organisaties) zijn eind 2011 de uitgangspunten van de vernieuwing in het ANH vastgesteld. De beoogde samenwerkingspartners zijn: de Stichting Eerstelijnszorg Haarlem Oost (SEHO), de Coöperatie Huisartsen Groot Zuid (CHAGZ) en de Stichting Amsterdamse gezondheidscentra (SAG). Met elk van deze koepelorganisaties beogen we een eigen ontwikkelgroep te starten om te werken aan vernieuwingsprojecten. Daarnaast willen we ons registratienetwerk uitbreiden. Dr. M.E. (Matijs) Numans benoemd tot bijzonder hoogleraar Per 1 januari 2011 is dr. M.E. (Matijs) Numans benoemd tot bijzonder hoogleraar, vanwege Univé met de leeropdracht innovatie en de kwaliteit van de academische werkplaats huisartsgeneeskunde. Op 28 juni 2011 sprak hij zijn oratie uit. Het projectplan voor de leerstoel voor de periode is inmiddels gereed en sluit naadloos aan op de vernieuwingsplannen van het ANH. CERTAIN-instrument overgedragen aan NHG Praktijkaccreditering Joan Bleeker, thans beleidsmedewerker ANH, heeft alweer enige tijd geleden een instrument ontwikkeld voor het meten van kwaliteit in academische huisartsenpraktijken. Hierbij werkte ze nauw samen met de Landelijke Stuurgroep Universitaire Netwerken Huisartsgeneeskunde (LSUNH) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Het instrument is onlangs officieel overgedragen aan de NHG Praktijkaccreditering. Nieuw ANH-onderzoek Het meest in het oog springende nieuwe onderzoek in 2011 betrof het door het ANH zelf geïnitieerde en gefinancierde project: overgewicht bij kinderen. In dit onderzoek staat de implementatie van de adviezen voor het beleid bij te dikke kinderen uit de multidisciplinaire richtlijn obesitas centraal. De belemmerende en bevorderende factoren voor de uitvoering hiervan in huisartsenpraktijken worden in kaart gebracht. Kinder- en jeugdcentra gaan mogelijk de kinderen voor ons identificeren. Pilot centraal uitgevoerde medicatiereviews In 2011 hebben we een nieuwe methode van medicatiereviews getest. Deze methode komt erop neer dat een centraal reviewteam voor de deelnemende praktijken de medicatiereviews coördineert en uitvoert. Na afloop ontvangt de huisarts een uitgebreid feedbackrapport met advies waarover hij zelf de patiënt informeert. Deze vorm van centrale aansturing blijkt een aanzienlijke tijdswinst op te leveren en lijkt zich goed te lenen voor invoering in een zorggroep of coöperatie. Op basis van deze pilot en een eerdere polyfarmaciepilot hebben we een onderzoeksaanvraag ingediend bij ZONmw, samen met NIVEL. Deze aanvraag is onlangs gehonoreerd! Volop ontwikkelingen rond de ANH-database In de 2011 is een onderzoek afgerond naar de volledigheid van de gegevens in de database. In een steekproef hebben we de huisartsinformatiesysteemgegevens vergeleken met de gegevens uit de database. Bij twee typen HIS (Omnihis en Medicom) blijken de database gegevens volledig en betrouwbaar te zijn. Alleen bij Microhis bleken bepaalde gegevens niet compleet. De afdeling ICT van VUmc heeft de ANH-database aangepast, waardoor ook nieuwe versies van de HIS-en geen problemen meer opleveren. Ook kunnen we nu data van het episodegericht registreren (de nieuwe norm in huisartsregistratie) in de database verwerken. De database kan nu in plaats van twee, vier keer per jaar worden gevuld. Hiermee kan de database betere, meer relevante en meer actuele feedbackinformatie leveren ten behoeve van praktijkvoering en onderzoek. Medio 2011 hebben we alle ANH-praktijken een feedbackrapport verstrekt over het behandelgedrag en over de kwaliteit en volledigheid van het registreren in 2009 en Vanwege de ICT-problematiek met de huidige database en de beperking in het aantal te gebruiken HIS-en hebben we ons in 2011 georiënteerd op alternatieven. Een consortium samenwerkend onder de naam Mondriaan biedt een techniek voor datacollectie die toepasbaar is op een groot aantal HIS-en. We hebben besloten om bij wijze van een pilot een samenwerking met Mondriaan aan te gaan voor de komende twee jaar. Regels voor episodegericht vastgesteld Onze ICPC-commissie heeft in het najaar van 2011 de definitieve set van codeerregels voor episodegericht registreren vastgesteld. Begin december hebben we deze regels aan de ANH-huisartsen en hun aios (assistenten in opleiding) gepresenteerd en toegelicht. Het is de bedoeling dat zij deze regels vanaf nu in de praktijk gaan toepassen en hiermee ervaring gaan opdoen. De nieuwe EGR-regels staan ook op onze website:

6 Studentenonderwijs begeleidt 551 coassistenten Academisch opleiden in het ANH In 2011 is een project gestart om te komen tot een herkenbaar en onderscheidend profiel van het begrip opleiden in een academische praktijk. Voortaan krijgen ANH-aios tweemaal per jaar een extra onderwijsdag aangeboden, die in het teken staat van ANH-onderzoeken, registreren en coderen en de mogelijkheden van de database. De ANH-opleiders hebben een handreiking ontvangen met daarin wensen, suggesties en tips over het versterken van de relatie aios-anh en het beter naar voren brengen van het academische karakter van de praktijk. In 2011 zijn in de bacheloropleiding weer studiegroepen, practica, colleges, toetsen en een praktijkstage verzorgd voor grote aantallen studenten. Het aantal medisch studenten dat de studie aanving nam met 24 zij-instromers in het tweede jaar toe tot ruim 380. Huisartsdocenten verzorgen onder meer practica anamnese, lichamelijk onderzoek, klinisch redeneren, informatie en advies en regie in moeilijke gesprekken. Studieopdrachten vanuit de huisartsgeneeskunde maken deel uit van diverse eerste- en tweedejaars cursussen, bijvoorbeeld Bouw en beweging, Circulatie en volumeregulatie, Hersenen en zintuigen, Opgroeien, Seksualiteit en relaties, Leefstijl en medische interventies. In de cursussen Leren dokteren ligt een sterk accent op klinisch redeneren en worden medisch-inhoudelijke onderwerpen geïntegreerd met filosofische, medisch-psychologische, maatschappelijke en wetenschappelijke aspecten. Het aantal door huisartsen gegeven colleges in de lijn klinisch redeneren nam toe. Bij deze onderwijsvormen horen stationstoetsen voor de vaardigheidsaspecten en schriftelijke toetsen voor (parate) kennis, inzicht en klinisch redeneren. In het eerste jaar van de masteropleiding verzorgde het vragenteam weer de toetsen klinisch redeneren en klinische kennis voor de juniorcoschappen in alle specialismen. Daarnaast begeleidden we in het academisch jaar coassistenten. Dit is bijna twee maal zo veel als gebruikelijk, omdat het coschap huisartsgeneeskunde met het nieuwe curriculum in het vijfde, in plaats van in het zesde, jaar georganiseerd wordt en er dus twee cohorten gelijktijdig geplaatst moesten worden. Dankzij de inzet van een groot aantal huisartsen en het coteam is deze bult soepel verwerkt. Huisartsen bleken enthousiast over de nieuwe semiartsstage van zestien weken in het zesde jaar, waar twintig studenten aan deelnamen. Hierbij werken de co s zelfstandig onder supervisie. De staf bestond uit zeventien huisartsen in dienst, twaalf huisartsen als extern docent, twee tot drie basisartsen en acht ondersteunende medewerkers. Het totale personeelsbudget bedroeg elf fte. Overdracht CERTAIN-instrument. Henriëtte van der Horst, hoofd afdeling huisartsgeneeskunde, Joan Bleeker, onderzoeker, Hans Witmer, directeur NHG Praktijkaccreditering bv en Arno Timmermans, voorzitter NHG De lijn klinisch redeneren en medische consultvoering De lijn klinisch redeneren is in 2011 ook in het tweede bachelorjaar ingevoerd. Deze omvat studieopdrachten, colleges en practica, verweven met alle cursussen. Bij de practica medische consultvoering wordt gezorgd voor een goede afstemming van medisch-inhoudelijke en communicatieve aspecten. Onze afdeling nam de onderwerpen rugpijn, hoesten, pijn op de borst en moeheid in het klinisch redeneren voor zijn rekening. Films met denkpauzes bleken een geschikte onderwijsvorm. Elke week is er een interactief patiëntcollege waarin het klinisch redeneren wordt geïllustreerd en geoefend met

7 Huisartsopleiding ook actief op de huisartsenpost medewerking van docenten uit diverse klinische specialismen. Uit toetsing blijkt dat eerste- en tweedejaars studenten uit de voeten kunnen met korte patiëntcasus met meerkeuzevragen of korte open vragen, mits de patiëntproblemen voldoende overeenkomen met hetgeen op college gepresenteerd is. Geheel nieuwe en meer contextrijke patiëntcasuïstiek levert daarentegen nog teveel moeilijkheden op. De docentcommunity Medische Consult Voering (MCV) Het verbeteren en afstemmen van bestaande practica en het ontwerpen van nieuwe vindt plaats in een docentcommunity. Op initiatief van Ale Gercama ontmoeten stafleden elkaar regelmatig rond het thema MCV, samen met medisch psychologen en specialisten ouderengeneeskunde. De groepsleden houden elkaar enthousiast door onderwijservaringen uit te wisselen, literatuur te bespreken en plannen te smeden voor nieuwe methoden van onderwijs en toetsing van consultvaardigheden. Hiervan is facultair verslag gedaan tijdens het symposium MCV in mei Samengaan met ouderengeneeskunde Huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde werken al langer samen in de practica, in de vroege stage in het tweede jaar en in de cursus Ouder worden in de bacheloropleiding. Vooruitlopend op het samengaan van de afdelingen huisartsgeneeskunde en verpleeghuisgeneeskunde in 2012 zijn er plannen gemaakt voor het intensiveren van de samenwerking. We willen een serie practica complexe zorg organiseren in het derde jaar en streven naar wetenschappelijke stages over de samenwerking tussen beide disciplines in de praktijk. Ook besteden we in het coschap huisartsgeneeskunde expliciet aandacht aan de zorg voor ouderen. En verder: - hebben stafleden van onze afdeling intensief bijgedragen aan de visitatie van de opleiding geneeskunde door mee te werken aan de zelfevaluatierapportage (ZER), een proefvisitatie en de echte visitatie begin december; - hebben in 2011 tien ervaren huisartsdocenten de Basis Kwalificatie Onderwijs behaald en zijn de juniordocenten begonnen met cursussen docentvaardigheden; - vonden er twee refereeravonden plaats voor stafleden van de afdeling en werd één avond georganiseerd samen met urologen uit de regio; - is een pilotonderzoek gestart naar de haalbaarheid van klinisch redeneren door eerstejaars studenten met patiënten in de praktijkstage. De onderwijsontwikkeling was dit jaar vooral gericht op het vervolg van de herstructurering van het tweede jaar, de leeromgeving van de aios op de huisartsenpost en op onderwijs Beleid en beheer. Op 1 oktober 2011 heeft Piet Schoonheim na 19 jaar de functie van hoofd huisartsopleiding VUmc overgedragen aan Nettie Blankenstein. Zijn afscheidssymposium over de integratie van leren in de praktijk en op het opleidingsinstituut trok een volle zaal en werd gevolgd door een creatief en warm afscheidsfeest. Wij organiseerden een landelijke interstavendag. Jonathan Silverman uit Cambridge besprak de integratie van arts-patiëntcommunicatie in klinisch handelen en Olle ten Cate, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs, hield een lezing over het onderwerp kritische beroepsactiviteiten. Aan achttien workshops namen 220 collega s deel. De samenwerking met GERION (opleiding tot specialist ouderengeneeskunde en nascholingsinstituut) werd concreter op organisatorisch, onderwijs- en docentniveau. We voegden onze management- en beheersteams samen en namen een gemeenschappelijke ICTmedewerker en een gemeenschappelijke docent wetenschappelijke vorming aan. Wederzijdse stages zijn in voorbereiding. Voor de docenten is een gemeenschappelijk Basis Kwalificatie Onderwijstraject op maat aangevraagd. Op verzoek van de minister breiden we de capaciteit van de opleiding uit. We hebben voldoende geschikte aios (arts in opleiding tot specialist) kunnen selecteren om in maart 2012 te starten met 90 in plaats van 80 aios. Méér dan medische kennis alleen Onze eerste ambitie is huisartsen opleiden die meer te bieden hebben dan alleen medische kennis. Oftewel: huisartsen die vakinhoudelijk én communicatief sterk staan. In 2011 hebben we gewerkt aan randvoorwaarden voor leren op de huisartsenpost. Met (op één na) alle posten is een opleidingscontract afgesloten en overal is een huisartsopleider als onderwijscoördinator aangesteld. Er is een landelijke leidraad voor het leren dienstdoen opgesteld. De posten krijgen opleidingsgeld om opleidingsvoorzieningen, introductiecursussen en onderwijstijd te financieren. Vanaf 2012 is het hoofd huisartsopleiding verantwoordelijk voor het onderwijs op de posten. De invoering van de leidraad wordt aandachtspunt in Er is behoefte aan meer onderwijs Beleid en Beheer. Daarom is een werkgroep ingesteld die een eersteen derdejaars onderwijsprogramma en een differentiatiemodule uitwerkt. Dankzij het project accreditering huisartsenpraktijken is ruim 80% van de opleidingspraktijken geaccrediteerd. Vanaf 2013 moeten opleidingspraktijken geaccrediteerd zijn.

8 Topniveau door toetsing Onze tweede ambitie is ons lesprogramma toetsen, zodat we huisartsen van topniveau kunnen afleveren. Anders geformuleerd: gericht toetsen maakt artsen beter en praktijkgerichter. Het NIVEL heeft de gegevens uit de landelijke aiosenquête 2011 geanalyseerd. Deze is ingevuld door 80% van de aios. Landelijk zijn zij over het geheel genomen positief. Wel vinden aios dat aan zorgorganisatie te weinig aandacht besteed wordt en dat er te weinig leermomenten zijn, vooral in het tweede jaar. Onze opleiding scoort in vergelijking tot de rest van het land hoog op de kwaliteit van de opleiders, het aantal leermomenten, en het gebruiken van leer- en toetsmomenten voor het formuleren van leerdoelen. Wij namen deel aan de landelijke werkgroep artspatiëntcommunicatie en aan de werkgroep toetsing die dit jaar een nieuw toetsplan heeft geformuleerd. Stimuleren om te leren Onze derde ambitie is aios, hao s en staf stimuleren om te leren. In onze missie noemen we dit: een leer- en werkomgeving die mensen inspireert. Ons voornemen om kennis beter uit te wisselen hebben we vorm gegeven door actuele presentaties op de website te zetten, bijvoorbeeld naar aanleiding van de interstavendag en de huisartsenmanifestatie. Docenten volgden een interactieve docentenscholing over het ontwerpen van onderwijs waarin de docent de rollen van procesbegeleider en expertdocent combineert. Ook waren er trainingen in het gebruik van didactische werkvormen. Docenten leerden het feedbackinstrument Analyse Leergesprekken VU toe te passen. In 2012 willen we het uitwisselen van kennis bevorderen door onderwijsmateriaal (brokstukjes expertise) die aios of docenten voor hun groep gemaakt hebben beter toegankelijk te maken voor anderen. Dit jaar zijn twee nieuwe aiotho s (arts in opleiding tot huisartsonderzoeker) gestart met een gecombineerd opleidings- en onderzoekstraject. Totaal zijn er nu zes aiotho s bezig. De blik naar buiten Onze vijfde en laatste ambitie is een opleiding te zijn met oog voor de buitenwereld. Anders gezegd: klantgericht zijn, samenwerken, goed communiceren. In 2011 namen we opnieuw deel aan Nycteum, de gezamenlijke huisartsen nascholingsorganisatie van VUmc, AMC, DOKH en 1e lijn Amsterdam. Er zijn plannen ontwikkeld voor nascholing op academische leest. In 2012 beginnen we met begeleide intervisie van startende huisartsen. Een van onze docenten is coördinator van de nascholing. We hebben onze samenwerking met Roemenië, Suriname en Aruba in 2011 voortgezet. In Roemenië werkten onze hao s voor de vierde en laatste keer met collegaopleiders in Craiova aan het interactiever en aios-gestuurd maken van de opleiding. In 2011 droegen onze docenten opnieuw bij aan de professionalisering van de docenten op Aruba. In 2012 gaan hier de eerste aios de huisartsopleiding voltooien. Een aantal hao s werkt mee aan een nascholingscongres in Suriname in Doel is het geven van interactieve workshops, waarbij Nederlandse en Surinaamse huisartsen op een motiverende en effectieve manier hun professionele competenties vergroten. Met Georgië is na het werkbezoek in 2010 incidenteel contact onderhouden. Altijd alert op verbeterkansen Onze vierde ambitie is alert zijn op verbeterkansen. Volgens de HOVUmc-missie: kwaliteit en beleid spelen in op praktijkontwikkelingen. In 2011 is een nieuw kwaliteitssysteem ontwikkeld, waarbij in een cyclus van vijf jaar toetsing, verbeterplannen, uitvoering, en evaluatie op alle hoofddomeinen plaatsvindt. Zomer 2012 laten wij ons toetsen op de domeinen Academisch niveau, Leeromgeving, en Toetsing & beoordeling.