'Leef voluit met vertrouwen in jezelf'

Transcriptie

1 'Leef voluit met vertrouwen in jezelf'

2 1. Inleiding In de School voor Zelfvertrouwen zijn we ervan overtuigd dat elke mens van nature een mooie en afdoende basis aan zelfvertrouwen heeft. Spijtig genoeg raakt die basis vaak ondergesneeuwd door levensgebeurtenissen, belemmerende overtuigingen of onverwerkte emoties. Het is onze missie om mensen terug te brengen naar het vertrouwen dat en de kracht die ze van nature in zich dragen. Niemand hoeft extra zelfvertrouwen te zoeken buiten zichzelf. Eens je leert hoe je 'sneeuw kan ruimen', komt jouw zelfvertrouwen als vanzelf tot bloei. In dit e-book helpen we een aantal misverstanden uit de weg omtrent (bouwen aan) zelfvertrouwen, we geven een heldere kijk op wat zelfvertrouwen wel en niet is en we schetsen met heel herkenbare voorbeelden de werking van zelfvertrouwen. Na het lezen van dit e-book heb je niet alleen meer inzicht in jouw eigen zelfvertrouwen, je hebt meteen ook een idee hoe jij het vertrouwen in jezelf natuurlijk kan laten groeien. We wensen je veel plezier op deze boeiende tocht naar jouw zelfvertrouwen! De School voor Zelfvertrouwen stelt dit e-book gratis ter beschikking zodat iedereen kan stilstaan bij zijn/haar zelfvertrouwen en kan leren hoe meer verantwoordelijkheid nemen voor het vertrouwen in zichzelf, leidt tot een gelukkiger leven. Een mooiere wereld start bij een positieve eigenwaarde voor ieder mens.

3 2. Zelfvertrouwen Zelfbeeld Eigenwaarde Heel wat klanten leiden hun vraag naar ons in met: 'Ik weet niet zeker of mijn probleem iets met zelfvertrouwen te maken heeft maar... ik voel me niet goed op mijn werk ik heb voortdurend ruzie met mijn puber ik slaap heel slecht ik weet niet wat ik wil in mijn leven ik voel me opgejaagd en gestresseerd ik kan maar niet stoppen met roken ik eet teveel ik trek altijd de verkeerde partner aan ' We kunnen ons voorstellen dat jij er misschien ook niet meteen van overtuigd bent dat al deze vragen met zelfvertrouwen te maken hebben. En toch... We zullen je in de volgende hoofdstukken heel helder schetsen waarom al deze lastige situaties terug te schroeven zijn op een tekort aan zelfvertrouwen. Laat ons beginnen met meer inzicht te geven in drie gerelateerde, vaak door elkaar gebruikte begrippen.

4 Zelfvertrouwen Zelfvertrouwen is een stemming waarbij je een goed gevoel over jezelf hebt. Deze stemming kan echter wisselen door invloeden vanuit het onderbewustzijn, bijvoorbeeld door gevoelens van angst. Je gedachten en gevoelens worden immers steeds gestuurd vanuit je onderbewustzijn. Ieder mens heeft behoefte aan zelfvertrouwen, aan het gevoel dat zijn/haar manier van keuzes maken en besluiten nemen, voldoende is om een aangenaam leven uit te bouwen voor zichzelf en de omgeving. Zelfvertrouwen is het vertrouwen in je eigen kunnen, in je verstand, in je lichaam, in de mogelijkheden die je in je hebt. Het gevoel van zelfvertrouwen kan variëren afhankelijk van de situatie waarin je verkeert. Zo zijn er mensen die zich thuis heel zelfzeker voelen, maar bijvoorbeeld op het werk een minder zeker gevoel hebben. Of andersom. Dit gevoel van zelfvertrouwen kan ook variëren in de tijd. Het tegenovergestelde van zelfvertrouwen is het gevoel van angst. Angst en zelfvertrouwen zijn complementaire gevoelens: waar angst regeert, zal het zelfvertrouwen gering zijn en heb je veel zelfvertrouwen, dan zal angst je weinig parten spelen in je leven.

5 Zelfbeeld Je beoordeelt jezelf volgens de regels die jij en/of je ouders, opvoeders, vrienden, de maatschappij, onbewust voor jezelf hebt/hebben opgesteld. Zo moet je bijvoorbeeld een diploma halen, een goed betalende job hebben, carrière maken, een groot huis hebben, een goede zoon of dochter zijn, steeds voor iedereen beschikbaar zijn, gelukkig en dankbaar zijn, Dit komt er dus op neer dat je binnen de voor jou uitgezette regels en verwachtingen leeft. Voldoe je volgens jouw gevoel niet aan deze criteria, dan krijg je een slecht idee over jezelf, een negatief zelfbeeld. Je kan het jezelf voortdurend kwalijk nemen niet aan die eisen te voldoen en je zal die net zolang nastreven tot ze gerealiseerd zijn. Dit betekent dat wanneer jij voor jezelf de lat (te) hoog hebt gelegd, je nooit een positief beeld op het gebied van die regels zal kunnen krijgen. Die eisen kunnen niet realiseerbaar zijn. Zolang je je hiervan niet bewust bent, zul je blijven strijden om toch maar aan die regel(s) te voldoen en ben je als het ware gedoemd om een negatief zelfbeeld te behouden. Als je een negatief zelfbeeld hebt, een aanhoudende negatieve stemming over wie je bent, zal je meer vatbaar zijn voor negatieve invloeden van buitenaf. Die zullen je meer kunnen treffen. Alsof je minder weerbaar bent voor negatieve indringers. Je voelt je bijvoorbeeld een slechte moeder door de regel die jij in je hoofd hebt over wat een goede moeder zou moeten zijn. Je krijgt daarenboven van je partner allerlei kritiek over jouw moederschap. Die kritiek zal je voluit raken. Je staat immers open voor dat negatieve. Heb je echter het beeld dat je een goede moeder bent, dan zal die kritiek jouw zelfbeeld niet beschadigen.

6 Eigenwaarde Eigenwaarde is de som van zelfvertrouwen en zelfbeeld. De termen zelfvertrouwen en eigenwaarde worden vaak door elkaar gebruikt. Toch is er een belangrijk onderscheid. Dit komt doordat eigenwaarde niet alleen door zelfvertrouwen wordt gevormd. Niet alleen het gevoel van vertrouwen in jezelf telt, maar ook het beeld dat je van jezelf hebt, is allesbepalend wie je bent en wat je kunt. Iedereen heeft een positief gevoel van eigenwaarde nodig, een positieve kijk op zichzelf. Iedereen voelt bewust of onbewust aan dat dit een zaak van leven of dood is. Iemand met onvoldoende eigenwaarde vindt zichzelf niet waard om te leven. Zijn/haar gedrag zal onbewust op de eigen vernietiging kunnen aansturen. Denk maar aan alle vormen van verslaving, van zelfdestructief gedrag. Natuurlijk hangt het vertrouwen dat je in jezelf stelt samen met het beeld dat je van jezelf hebt. De twee hebben een voortdurende invloed op elkaar. De manier waarop je naar jezelf kijkt, hoe je je voelt bepaalt op elk moment van de dag hoe jij in je leven staat en hoe je je gedraagt. Een negatieve kijk op jezelf maakt je triestig, bang, depressief, hopeloos, paniekerig, boos, overgevoelig, Een positieve kijk zorgt voor optimaal mentaal en lichamelijk welzijn. Kortom, voldoende zelfvertrouwen en een krachtig zelfbeeld zijn de pijlers van jouw geluk.

7 3. Zelfvertrouwen van jongs af aan Veel ouders hebben het gevoel uit bezorgdheid hun kinderen voortdurend te moeten beschermen en afschermen van de buitenwereld, want die zit vol gevaren. Die buitenwereld vormt voor kinderen echter een uitdaging om te ontdekken en daardoor aan zelfvertrouwen te winnen. Als kinderen een grote mate van zelfstandigheid toevertrouwd krijgen, zullen ze kunnen bouwen aan hun zelfvertrouwen. Het is de manier waarop het natuurlijke zelfvertrouwen van een kind ruimte krijgt om te groeien. Hoe meer een kind voor zichzelf kan zorgen (toelating krijgt om zelfredzaam te zijn), hoe meer vertrouwen het in zichzelf kan ontwikkelen, hoe zekerder het zich kan gaan voelen. Vandaar dat overbezorgdheid, hoe goed bedoeld ook, een tegenovergesteld effect heeft. De overbezorgdheid zal datgene waarvoor ouders bang zijn eerder in de hand werken doordat er geen of onvoldoende vertrouwen in het kind gesteld wordt. Een voorbeeld: Een kind dat teveel sturing krijgt, zoals teveel hulp en controle bij het huiswerk, zal niet aan zichzelf kunnen bewijzen dat het op eigen houtje voor school iets kan tot een goed einde brengen. Door de voortdurende controle zal het kind eerder de neiging krijgen om het huiswerk meer en meer te laten afhangen van de inmenging van de ouders. Het kind zal wachten, ofwel in verzet gaan of niets doen. Deze reacties helpen niet om het zelfvertrouwen te laten groeien en zijn vaak gemiste kansen.

8 De kind- en jeugdjaren zijn een ideale bodem voor het leren vertrouwen in eigen kunnen en gaan geloven in de eigen capaciteiten. Dit gevoel van zelfvertrouwen kan je als ouder je kind niet geven door het voortdurend te bevestigen en te zeggen hoe goed hij/zij het doet. Dit kan overigens wel een positief effect hebben op het zelfbeeld van het kind. De enige manier om als ouder je kind een gevoel van zelfvertrouwen te geven, is door vertrouwen te stellen in je kind, het voldoende ruimte te geven en je eigen angsten aan te pakken.

9 4. Belemmerende emoties en de link met zelfvertrouwen We kiezen er bewust voor om niet over negatieve emoties te praten, want elke emotie heeft zijn waarde en is niet goed of slecht. Wel nemen we aan dat sommige emoties eerder belemmerend kunnen zijn om ons te ontwikkelen terwijl andere eerder helpend zijn. Belemmerende emoties zijn onder meer angst, boosheid, verdriet, ergernis, stress, frustratie, Deze emoties zijn een reactie op een situatie waartegen je je verzet. Een voorbeeld: Je verzet je tegen het verlies van je baan, omdat je je niet bij de situatie wil neerleggen. Je wil namelijk gewoon blijven doorwerken. Zolang je je blijft verzetten tegen het verlies van je job, zal je je heel slecht voelen, verdrietig, misschien angstig. Want wat staat je nu te wachten, nu je geen job meer hebt? Die nieuwe situatie is in eerste instantie moeilijk te accepteren en dat zorgt voor belemmerende emoties. Pas op het moment dat je de nieuwe situatie kan aanvaarden bijvoorbeeld een tijdje zonder job zijn zal je minder last krijgen van angst en verdriet. Of ook nog: zolang je bezig bent met je te verzetten, blokkeren verdriet en angst en boosheid jou en kan je moeilijk in actie komen om iets aan jouw situatie te veranderen. Een voorbeeld: Een vrouw die bij een ongeval jaren geleden haar moeder verloren is, schiet nu nog steeds in tranen wanneer ze aan die fatale gebeurtenis herinnerd wordt. Het herinnert haar aan een allesoverheersend gevoel van verlatenheid en eenzaamheid. Regelmatig denkt ze nog 'was mijn moeder maar hier'. Tot op vandaag heeft ze zich niet neergelegd bij het verlies en is ze blijven steken in haar verdriet. Ze verzet zich al jarenlang tegen een situaties met alle belemmerende gevolgen die daar bij horen.

10 Pas op het moment dat ze de situatie kan accepteren en aanvaardt dat haar leven zonder haar moeder de realiteit is, kan ze echt verder. Door vast te houden aan het gemis van warmte en genegenheid zou ze zelfs wanhopig bij anderen kunnen nestwarmte gaan zoeken, wat telkens op een teleurstelling kan uitdraaien, gezien het nooit zal voldoen aan de liefde die ze van haar moeder kreeg. Eens ze beseft dat die warmte in zichzelf zit en het vertrouwen heeft in zichzelf om zonder haar moeder haar leven te kunnen opbouwen, krijgt ze haar leven terug in handen. Op dat moment is de belemmering van het verdriet grotendeels achter de rug. Alle gevoelens zijn er en mogen er zijn. Verdriet hebben is er en mag er zijn. Als het verdriet verwerkt wordt, ontstaat er ruimte voor positieve herinneringen. Dan blijft het verdriet het functioneren niet langer bepalen. Zoals eerder aangegeven is angst de tegenpool van zelfvertrouwen. Je angst aanpakken, betekent meer zelfvertrouwen krijgen. Voor mensen met weinig zelfvertrouwen betekent de buitenwereld een bedreiging en is angst de motor in hun leven. Voor mensen met veel zelfvertrouwen is de werkelijkheid een uitdaging en is het vertrouwen dat zij in zichzelf hebben de motor om de buitenwereld te ontdekken. Een voorbeeld: Denk even aan de inbraak in jouw huis vorige zomer. Sindsdien durf je 's avonds het licht niet meer uitdoen en heb je een alarminstallatie laten installeren. Je slaapt heel onrustig en bij het minste geluid krimp je ineen in bed. Van het vertrouwen waar je vroeger mee ging slapen, schiet niets meer over. Je bent 's avonds een angstig mens geworden. De inbraak heeft schijnbaar een onuitwisbare indruk op jou achtergelaten. Je bent veranderd. Je kan het niet vergeten, of durft het niet vergeten, je laat het niet los. Je zal pas weer echt verder kunnen met je leven nadat je de inbraak als reële mogelijkheid die iedereen kan overkomen, aanvaard hebt.

11 Enkel die gedachte van begrip en acceptatie kan je je verloren zelfvertrouwen op dit punt teruggeven. Een voorbeeld: Studenten kunnen bijvoorbeeld in de examenperiode blokkeren. Niet omdat ze niet willen studeren, maar omdat ze vaak door een samenloop van omstandigheden het vertrouwen in zichzelf volkomen verliezen. Waren ze voorheen gewend op een bepaalde manier te studeren, dan blijkt opeens die methode niet meer te werken en hun wereld stort in. Overheerste voorheen de gedachte 'het gaat mij wel lukken', nu raken ze in paniek en ze zijn hun zelfvertrouwen kwijt. Het enige dat ze dan nog willen, is stoppen met hun studie, die ze opeens niet meer zien zitten. Eigenlijk willen ze vluchten voor zichzelf en voor hun angst. Alleen al de gedachte aan een volgend examen, verlamt hen. Ze denken het niet meer te kunnen. Ze begrijpen misschien zelfs niet meer dat ze ooit hebben kunnen studeren. Ze kunnen alleen nog kijken naar het feit dat het mis gaat. De gedachte dat een examen ook positief kan uitpakken, zijn ze kwijt. Het is de gekleurde bril die ze op dat moment dragen die hun werkelijkheid vervormt.

12 5. Waardoor win je zelfvertrouwen? Je kan enkel je zelfvertrouwen doen toenemen door een beter gevoel over jezelf te krijgen. Dit kunnen mensen je niet aanpraten. Je kan iemand misschien moed inpraten, maar geen zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is een gevoel dat vanuit jezelf en onafhankelijk van je omgeving dient te groeien. Dit gevoel dien je te veroveren (of heroveren) door jezelf aan te tonen dat je het vertrouwen in jezelf waard bent, dat je onverwachte situaties aan kunt. Als je gedurende je opvoeding weinig ruimte hebt gekregen om jouw zelfvertrouwen te laten bloeien, kan je dit op latere leeftijd altijd herstellen, anders gaan angsten je leven voor een belangrijk deel bepalen. Het is altijd tijd om aan zelfvertrouwen te bouwen. Het winnen van zelfvertrouwen kun je het best vergelijken met leren fietsen. Het gaat met vallen en opstaan. Iemand zal tien keer vallen voordat hij/zij een klein stukje kan rijden, de ander zal na drie keer vallen al verder kunnen. Toch zal je, zelfs als je al een beetje kan fietsen, nog kunnen vallen. Dat betekent niet dat je dan geen zelfvertrouwen hebt, dit betekent eerder dat er even angst opspeelde en dat je tijdelijk wat minder op jezelf durfde vertrouwen. Zo gaat het: je wint zelfvertrouwen met vallen en opstaan. Het is een voortdurend proces. Vandaar dat mensen met hevige angsten zo moeilijk de weg van

13 zelfvertrouwen kunnen terugvinden. Op het moment dat ze op de goeie weg zijn en er zich een enkele tegenslag voordoet, denken ze uit angst dat ze alweer terug bij af zijn. Terwijl het enkel een kleine tegenslag is, waarna het terug goed zal kunnen gaan. Een belangrijk instrument bij het winnen aan zelfvertrouwen is jezelf uitdagingen stellen. Een uitdaging stellen is een positieve manier om jezelf een doel te stellen en dit ook te bereiken. De inspanning die je investeert om een doel te bereiken, is op deze manier een ideaal instrument om zelfvertrouwen te winnen. Alleen al het zoeken naar een uitdaging is dikwijls heel confronterend en leerrijk. Mensen met weinig zelfvertrouwen zijn namelijk niet op zoek naar uitdagingen, maar eerder naar zoveel mogelijk veiligheid en zo weinig mogelijk onvoorziene omstandigheden. Als ze zich niet wagen op onbekende paden is de kans op problemen immers gering. Spijtig genoeg missen ze op die manier ook vaak om te groeien in het vertrouwen dat ze in zichzelf zouden kunnen stellen. Het is het niet op die fiets stappen vanuit de angst dat je zou kunnen vallen. Met als resultaat dat je je leven lang niet leert fietsen.

14 6. Afrekenen met angst = winnen aan zelfvertrouwen Als je negatief bent over jezelf of angstig, dan zit je in een lastige positie om aan zelfvertrouwen te winnen. Je durft namelijk bijna niets ondernemen, je durft niet op jezelf terug vallen. Soms worden mensen gekweld door moeilijke emoties die ze niet kunnen thuisbrengen. Er is precies voortdurend een donderwolk, een schaduw die boven hun leven hangt. Deze domper op hun natuurlijke levensvreugde raken ze maar niet kwijt, omdat ze niet begrijpen wat die voorstelt of vertegenoordigt. Een voorbeeld: Je werd gepest op de lagere school. Jouw leraar had je namelijk openlijk belachelijk gemaakt nadat je een 'kritische' opmerking had gemaakt over zijn les. De hele klas lachte je toen uit. Vanaf dat moment werd je nageroepen met 'betweter'. Dat heeft je kijk op jezelf negatief gekleurd. Steeds als je iets wil zeggen in een groep mensen of als je ergens om je menig gevraagd wordt, bekruipt de angst je om uitgelachen te worden. Dat werkt heel verlammend. Uit onzekerheid houdt je je steeds op de achtergrond. Die ervaring draag je je leven lang (vaak onbewust) mee en bezorgt je schaamte, verlegenheid, onzekerheid, Dit gaat door tot je weet af te rekenen met die gebeurtenis uit het verleden. Binnen de School voor Zelfvertrouwen gebruiken we een unieke methode waardoor mensen in staat zijn hun belemmerende emoties te verwerken zodat ze niet langer gehinderd worden door angst, boosheid, verdriet, wrok, schaamte, verlegenheid, Iedereen kan deze methode leren en blijvend gebruiken, zodat iedereen het vertrouwen kan krijgen om moeilijke emoties zelfstandig te overwinnen zonder hulp van wie of wat dan ook.

15 7. Gevolgen van een negatief zelfbeeld Je voelt je afhankelijk van het oordeel van een ander Mensen die onzeker zijn over zichzelf zoeken waardering buiten zichzelf. Feitelijk zijn ze niet zeker van zichzelf omdat ze het gevoel hebben dat ze 'het niet goed genoeg doen'. Dit betekent dat ze niet kunnen voldoen aan de regels die zij zichzelf en/of hun ouders, opvoeders, vrienden, opleggen. Dit gevoel van 'het niet goed genoeg doen' wordt dan al snel een gevoel van 'niet goed genoeg zijn'. Meestal zoeken deze mensen compensatie voor dit gebrek aan zelfwaardering bij hun partner, kinderen, familie, vrienden, Ze hebben het gevoel dat geluk wat ze verwarren met waardering buiten hen ligt. Ze hebben het idee dat ze zich niet goed kunnen voelen zonder anderen. Dat goede gevoel moet van anderen komen, anderen moeten hen een goed gevoel geven. Als het zo gebeurt is dat gevoel vaak van heel erg korte duur. De tragiek van het zoeken naar geluk bij een ander is dat, zelfs als je het daar vindt, het niet jouw geluksgevoel is. Het hoort niet bij je, is niet van je. Dan kan je zelfs gaan denken dat je dit geluk niet mag of kan verdienen. Als je jezelf afwijst en onvoldoende waardeert, ben je heel erg kwetsbaar voor het oordeel van een ander. Aan de ene kant zal je de pijn van het gekwetst worden door de ander zoveel mogelijk proberen te voorkomen: door minder risico's te nemen op sociaal vlak: je probeert met zo weinig mogelijk nieuwe mensen in contact te komen, je sluit je af voor anderen op allerlei gebieden in de hoop kritiek te ontlopen. door schuld of verantwoordelijkheid bij anderen te leggen

16 door jezelf in je werk te begraven door je helemaal in jezelf te keren door je heel erg defensief en soms kwaadaardig naar anderen op te stellen Aan de andere kant voel je je juist heel erg afhankelijk van de goedkeuring, waardering, warmte en liefde van anderen. Je bent namelijk niet in staat dat aan jezelf te geven. Daarom zal je anderen ook niet willen teleurstellen. Dan zou je namelijk risico lopen dat ze je minder leuk vinden of misschien zelfs zullen afwijzen. Sommige mensen werken zich werkelijk uit de naad om anderen maar niet teleur te stellen, en lopen zichzelf daarbij volledig voorbij. Je richt je op de ander zodat je niet bij jezelf hoeft stil te staan Heel wat mensen met een negatieve kijk op zichzelf, zullen hun focus verleggen naar anderen en die zoveel mogelijk bijstaan en helpen. Het is alsof ze op de vlucht zijn voor zichzelf waardoor ze niet met zichzelf geconfronteerd worden en niet met zichzelf aan de slag hoeven te gaan. Daarnaast geeft het een aangenaam gevoel om anderen te helpen, het is dankbaar werk. Toch verbetert het vertrouwen in zichzelf vaak niet, ondanks de positiviteit die anderen hen geven vanuit dankbaarheid. Veel mensen zijn ook erg gefocust op het verkrijgen van respect van de ander. Terwijl het respect van de ander hen een goed gevoel kan geven, draagt het niet bij aan hun zelfrespect. Door hun voortdurende focus op de ander, gaan ze anderen ook steeds belangrijker vinden dan zichzelf. Je zou dit helpen en drang naar respect kunnen vergelijken met zonnestralen: ze warmen iemand aan de buitenkant op, maar binnenin kan iemand zich nog steeds koud en versteend voelen. De warmte moet ook niet (enkel) van de buitenkant komen. Als de zon in je binnenste gaat schijnen, dan verwarm jij je eigen zijn en je omgeving. Als

17 je op die manier anderen helpt en bijstaat is het een stuk echter en oprechter. De dankbaarheid die je dan kunt ontvangen, ontstaat niet uit de snakkende behoefte ernaar, maar uit een geluksgevoel dat in jezelf al aanwezig is. 8. Respect voor jezelf en houden van jezelf Het klinkt ons nog steeds egoïstisch in de oren, om te houden van onszelf. Toch is dat vaak minder egoïstisch dan het in eerste instantie overkomt. Meer nog, het zogezegd opofferen van jezelf ten gunste van de ander, is vaak een daad vanuit eigenbelang. Dat klinkt heel contradictorisch, maar laten we 'zelfopoffering' eens van dichterbij bekijken. Het je zo hard richten op de ander dat je die boven jezelf gaat plaatsen, komt vaak voort uit een gevoel van minderwaardigheid. Het is te pijnlijk om bij onze eigenwaarde stil te staan, zodat we ons volledig focussen op het aandacht geven aan die andere. In ruil verwachten we waardering en respect. Want heel eerlijk, niet veel mensen houden dit gedrag van opoffering vol, als ze niet het 'verdiende' respect ervoor terug krijgen. Integendeel, dan worden ze kwaad of triestig omdat de ander niet voldoet aan de verwachte dankbaarheid. Soms lijken die daden heel onbaatzuchtig, maar ze zijn het zelden. Ze worden ingezet om een soort van tekort aan eigen waardering te gaan aanvullen, dus je doet het uiteindelijk toch voor jezelf. Hetzelfde geldt voor het houden van je kinderen, je ouders, je vrienden, je partner, het is belangrijk te weten vanuit welk gevoel je dit doet. Doe je dit vanuit 'ik heb de ander nodig, zodat hij/zij mij graag zou zien', dan geef je jezelf te weinig liefde en kan je uiteindelijk ook niet oprecht van die ander gaan houden, zonder eigenbelang. Voorbeeld: 'Ik hou meer van mijn partner dan van mezelf' Betekenis: doordat ik te weinig liefde voor mezelf kan voelen, stort ik me volledig op het geven aan mijn partner. Op dat moment heb je als 'gevende partner' een probleem. In eerste

18 instantie zal je je heel tevreden voelen met deze situatie. Je krijgt liefde en waardering van je partner, iets wat je aan jezelf niet kan geven. Toch zal je je langzaam maar zeker meer ontevreden gaan voelen en niet begrijpen waaraan dit ligt. De kans is namelijk groot dat jouw liefde niet in die mate wordt beantwoord als jij van je partner verwacht. Je stopt alles van jezelf in de relatie en je krijgt er minder voor terug. Langzaamaan ga wrevel voelen. Op zekere dag zie je in dat je partner veel minder in de relatie stopt dan jij. Je voelt je afgewezen en daarmee nog minderwaardiger dan voorheen. Je bent teleurgesteld en voelt je slachtoffer van je eigen goedgelovigheid. Je vindt het opeens niet meer waard om jezelf voor je partner op te offeren. Conclusie: de liefde die je in je relatie stopte, was niet onbaatzuchtig, maar voorwaardelijk. Je verwachtte er evenveel voor terug. Je partner kon of wou dit blijkbaar niet geven. Eigenlijk verwachtte je van je partner de liefde die je niet aan jezelf kon geven. Dat is voor je partner een zo goed als onmogelijke opdracht. Hetzelfde scenario kan van toepassing zijn op relaties met goede vrienden, hartsvrienden, familie, je geeft hen de liefde die en het respect dat je jezelf niet kan schenken en verwacht dit van hen in dezelfde mate terug. De balans zal uiteindelijk niet in evenwicht zijn. Je geeft meer dan je terugkrijgt en ook deze zeepbellen spatten vroeg of laat uit elkaar.

19 9. Liefde als vorm van zelfwaardering De manier waarop je omgaat met liefde wordt beïnvloed door de mate waarin jij jezelf respecteert, door het beeld dat je van jezelf hebt. Mensen met een laag zelfbeeld zoeken een partner die hen geeft waaraan ze behoefte hebben: waardering, positieve bevestiging en liefde. Ze zullen zich snel warmen aan het gevoel verliefd te zijn of liefde te ontvangen. Deze mensen zullen ook heel snel de neiging hebben zichzelf weg te cijferen voor hun partner. Dit betekent dat ze hun eigen verwachtingen op de tweede plaats laten komen in de hoop dat de partner hen met liefde en dankbaarheid zal overspoelen. Ze doen er alles aan om volledig tegemoet te komen aan de noden van de partner: ze willen die dingen doen die de partner graag doet, zullen er alles aan doen dat deze het naar zijn/haar zin heeft en dat hij/zij tevreden is met hem/haar als partner. De eigen wensen komen op de achtergrond en worden in eerste instantie vaak vergeten. In die mate zelfs dat de zich opofferende partner zelfs niet meer weet wat voor wensen hij/zij in de relatie had. Zijn/Haar leven stat volledig in het teken van de partner en het hem/haar naar de zin te maken. Als ze hierin slagen, zullen zij immers ook gelukkig zijn...?! Je zou kunnen zeggen dat zij hun behoeften bevredigen via de liefde die ze niet aan zichzelf kunnen geven maar wel aan hun partner. Zij hopen hier ook weer liefde voor terug te krijgen en daarmee is de cirkel rond. De meeste relaties bestaan spijtig genoeg uit deze onbewuste cirkel. Door zich te richten op de partner, richten zij zich indirect op hun eigen wensen. Hun voornaamste wens is immers gelukkig te worden met hun partner. Dat is hun grootste geluk. Voelt hun partner zich tevreden, dan

20 zijn zij het ook. De spijtige valkuil van dit soort relaties is dat er een dag komt waarop de zich wegcijferende partner zich met een schok realiseert dat zijn of haar wensen nauwelijks in het verhaal voorkomen. Ze gaan zich onbegrepen en ondergewaardeerd voelen, een logisch gevolg van hun eigen handelswijze. Ze hebben immers al hun inspanningen op hun partner gericht, zijn zichzelf volledig vergeten. Er is echter een periode geweest waarin ze dachten dat alles wat ze gaven aan hun partner ook ten goede van zichzelf zou komen. Opeens voelen zij dit niet meer, geloven ze dat de weegschaal van wensen en verlangens doorslaat in het voordeel van hun partner en ze gaan zich ondergewaardeerd en minderwaardig voelen. Terwijl hun hele handelswijze gebaseerd was op hun gebrek aan waardering voor zichzelf, iets wat ze bij het aangaan van de relatie nog niet konden zien.

21 10. Verliefdheid Voor mensen met een laag gevoel van eigenwaarde ontstaat verliefdheid uit een gevoel van aanvulling op hun eigen tekorten. Wat ze bij zichzelf missen, vinden ze terug in hun partner en dat doet hen in eerste instantie op een wolk van volmaaktheid zitten. Alsof alles volledig klopt. Dat is ook de reden waarom tegenpolen elkaar vaak aantrekken. Alsof twee helften één worden. Het gevoel van één-zijn suggereert nu dat degene die deze eigenschappen voorheen niet had, deze door het samenzijn nu wel bezit. Het samenzijn zorgt ervoor dat eigen 'tekortkomingen' op de achtergrond raken. Het leven van degene met een laag gevoel van eigenwaarde wordt opgewaardeerd door de omgang met de partner. De negativiteit die voorheen het zelfbeeld beheerste, is verdrongen door prettige en positieve gevoelens. De verliefde is zichzelf niet meer en heeft daardoor een deel van zichzelf verloren. Hij/Zij voelt zich prima, als herboren. Helaas eindigt de fase van verliefdheid vaak met het ontnuchterende gevoel dat het tijdelijk door verliefdheid opgekrikte gevoel van zelfrespect niet gegrond was op een degelijke basis. Het kwam van buitenaf en niet van binnenuit en dat is nu net noodzakelijk voor het hebben van een stabiel positief zelfbeeld. Een ander kan onmogelijk een tekort of gemis in jezelf aanvullen, hetzij heel tijdelijk. De pijn van de ontnuchtering is des te groter. Hoe kan het dan wel? Natuurlijk is niemand perfect en heeft ook niemand een 100 procent positief beeld over zichzelf. Het is echter wijs om je heel erg bewust te

22 worden van jouw visie op jezelf en er zelf mee aan de slag te gaan. Bewustwording is de helft van het proces. Weten dat je niet bij je partner moet gaan zoeken wat je in jezelf kan vinden. Jezelf leren aanvaarden en graag zien met al je kwaliteiten en (in jouw ogen) tekortkomingen. Van daaruit ontwikkel je jezelf in een bewuste richting en laat je het gevoel dat je over jezelf hebt niet afhangen van anderen. De duurzaamheid en echtheid van een liefdesrelatie zal er zeker mee gebaat zijn. Noot: Ben je ooit een nieuwe relatie aangegaan na het verlies van je partner, uit een gevoel van gemis en verdriet? Zolang het gemis en verdriet niet verwerkt zijn, komt de nieuwe relatie neer op het zoeken van troost voor het wegvallen van de vorige relatie en ben je op dat moment de vragende en behoeftige partner. De start van zo'n relatie vindt dan niet plaats op basis van gelijkwaardigheid, want je staat nog middenin het verwerken van het verlies van je vorige partner. Je voelt je heel afhankelijk van de steun en nabijheid van je nieuwe partner en denkt het verlies niet alleen te kunnen dragen. Dit laatste is vaak moeilijk toe te geven aan onszelf en de behoefte aan de nabijheid van een nieuwe partner wordt vaak volledig toegeschreven aan 'verliefdheid'.

23 11. Ouders en kinderen De ouder-kindrelatie is een heel erg fundamentele relatie en kan bijdragen of afdoen aan het beeld dat een kind over zichzelf ontwikkelt. Hoewel we als ouder een kind niet rechtstreeks een groter gevoel van eigenwaarde kunnen bezorgen kunnen we er onrechtstreeks een heel grote invloed op uitoefenen door het creëren van een voedende context. Waar loopt het vaak fout? het geven van complimenten: al te vaak wordt een compliment gekoppeld aan een actie of een voorwaarde en nog jammerlijker is dat het vaak gevolgd wordt door een 'maar' bvb: 'je hebt een heel mooi rapport, maar voor wiskunde kan je beter' De kracht van het compliment gaat volledig verloren onder de afkeuring die er op volgt. Het geven van echte, onvoorwaardelijke complimenten kan het zelfbeeld van een kind/jongere enorm opkrikken. Goedkeuren/afkeuren Straffen/belonen Onze hele opvoeding steunt op deze conditioneringsprincipes. Wie goed doet wordt beloond en graag gezien, wie fouten maakt wordt afgekeurd en gestraft. Het gevolg van deze opvoedingsmethode is dat een kind er alles al zal doen om goedkeuring te bekomen en afkeuring te vermijden. Dus, in plaats dat het ontspannen zichzelf kan zijn, zal het zichzelf in alle bochten wringen om te 'pleasen' en zich anders te gedragen dan hoe het zich werkelijk voelt. Dit is de fundamentele rede dat mensen vervreemden van wie ze werkelijk zijn. Ondertussen wordt er op deze manier ook geleerd dat fouten maken niet oké is, en creëren we kinderen die liever niet proberen dat dan ze het risico

24 lopen een fout te maken. Dit is de grondslag voor heel veel vormen van faalangst, onzekerheid, verlegenheid, stress, paniek, overspanning, Hoe kunnen we dan wel omgaan met opvoeding? Het is heel erg belangrijk te beseffen dat onze zorgen, ergernissen, onzekerheden, kwaadheid of frustratie in de relatie met onze kinderen, veel meer van doen heeft met ons eigen zelfbeeld, dan met onze kinderen zelf. Ouders met een laag zelfbeeld zullen veel vaker overbezorgd, overbelerend, heel sturend en controlerend zijn, dan ouders met een positief zelfbeeld. Het vertrouwen dat ze in zichzelf missen, kunnen ze ook niet in hun kinderen stellen. Dus gaan ze hun kinderen overbeschermen en weinig ruimte bieden om te leren en te ontwikkelen. Dit zijn ouders die heel vaak alles voorkauwen, overal willen bij helpen, heel veel regeltjes en structuur opleggen, alles willen weten van hun kinderen even streng zijn voor hun kinderen als voor zichzelf. Het kan ook dat ze hun kinderen in alles willen ontlasten, altijd paraat staan en teveel doen voor hun kinderen, zodat deze geen kans krijgen zelfstandig te worden en voor alles terugvallen op hun ouders. Voor deze ouders is het heel belangrijk hun eigen zelfbeeld en zelfvertrouwen onder de loep te nemen en de opvoeding van hun kinderen als een kans te zien om te leren vertrouwen en los te laten. Hoe meer ze vertrouwen kunnen stellen in zichzelf, hoe meer ze zullen vertrouwen op de wijsheid en de kracht van hun kinderen. Ook het zich verantwoordelijk voelen voor het geluk van hun kinderen, is voor veel ouders een belemmering op hun natuurlijke levensenergie. Ze voelen zich zo verantwoordelijk dat ze bijna letterlijk verlammen van het idee dat hun kinderen eens niet gelukkig zouden kunnen zijn of worden. Het werkt echter heel contradictorisch: hoe meer je je als ouder verantwoordelijk stelt voor het geluk van je kinderen, hoe meer je hen de

25 kans ontneemt te leren hoe ze zichzelf gelukkig kunnen maken, met vallen en opstaan. Vanuit de angst beperken we hen in hun groei. De grootste uitdaging voor ouders ligt er vaak in dat ze hun kinderen moeten kunnen toestaan verdriet en pijn te ervaren. Dat is de enige manier dat ze kunnen leren om daarmee om te gaan, vanuit wie ze zelf zijn. Onze kinderen spiegelen ons voortdurend. Alles wat min of meer stroef verloopt in die relatie, kan een aanwijzing zijn voor het vertrouwen dat we in onszelf hebben en voor onze eigen onzekerheden en angsten. In plaats van die angsten te willen verdoezelen door onze kinderen te willen sturen en controleren, is het wijzer onszelf te confronteren en onze eigen angsten onder ogen te zien. Zoals bijvoorbeeld de angst om niet te voldoen als moeder of vader. Stel jezelf vragen bij de voorwaarden die je koppelt aan goed ouderschap. Waar komen die voorwaarden vandaan? Zijn die van jou? Voelen ze aan als jouw natuur of heb je ze eerder aangeleerd gekregen en wordt het zo verwacht maatschappelijk of van de omgeving? Als ouder heb je meer een rolmodelfunctie dan een belerende rol. Het is niet wat je zegt en denkt, dat kinderen zullen overnemen en leren. Het is eerder wie je bent, waar ze zich aan zullen spiegelen. Dus, als je leert te ontspannen en vertrouwen, dan geef je hen het mooiste cadeau dat je als ouder te bieden hebt: ze krijgen een voorbeeld van een mooi en vervullend bestaan. Dat is pas echte inspiratie!

26 12. De voordelen van voldoende zelfrespect Als je over voldoende zelfrespect beschikt, zal je je minder afhankelijk voelen van de mening van anderen bij bijvoorbeeld de stappen die je in je leven wil zetten, over je uiterlijk, of die ander je nu leuk vindt of niet, Het zal in eerste instantie gaan over het gevoel dat je er zelf bij hebt en daarna komt pas de mening van die ander. Die kan je dan objectief opnemen en eruit leren wat je leren wil, maar je blijft voornamelijk bij het gevoel dat je over jezelf hebt. Relaties zal je niet langer aanknopen vanuit een gevoel van tekort in jezelf. Je zal enkel in een relatie (liefdesrelatie of vriendschappelijk) stappen om warmte en liefde te krijgen als aanvulling op je eigen geluksgevoel. Daardoor voel je je niet afhankelijk van je partner maar eerder gelijkgestemd en gelijkwaardig. De keuze om al dan niet een bepaalde relatie aan te gaan, zal een heel bewuste keuze zijn, met respect voor jezelf. Je zorgt ervoor dat je je goed voelt door dingen die je storen of bang maken aan te pakken. Je stelt actie daarin niet uit tot een later moment, waarop je je beter voelt of de omstandigheden gunstiger zijn of tal van andere excuses die je kan bedenken om niet in actie te komen. Actie betekent: zorgen en opkomen voor jezelf met respect voor je omgeving. Het vertrouwen in jezelf voelen dat je iets aan een vervelende situatie kan veranderen en dat je de gevolgen van je acties ook kan opvangen. Een voorbeeld: De buren hebben een tienerzoon die elke dag stipt om 19u zijn muziekinstallatie toto het maximum drijft, zonder rekening te houden met zijn medemensen. Heb je voldoende vertrouwen in jezelf dan ga je de

27 buren gewoon een bezoekje brengen en de geluidsoverlast bespreken. Waarom zou je dit uitstellen en je elke avond blauw ergeren? Er is geen enkele reden voor uitstel en toch zal je zien dat veel mensen wachten tot ze het echt niet meer kunnen hebben. Met voldoende zelfrespect en zelfvertrouwen los je de problemen op in plaats van je er druk over te maken. Door uitstel van actie kan je je blauw ergeren. Het toppunt is vaak dat je je eigenlijk vooral ergert aan je eigen uitstelgedrag of passiviteit omtrent de hele situatie. Het wil niet altijd zeggen dat je alles dadelijk kan oplossen. Maar door aan een probleem te werken, het het hoofd te bieden en in actie te komen, zal je je sowieso minder gaan ergeren. Als je over voldoende zelfrespect beschikt gaan mensen ook positiever op jou reageren. Of je nu relaties aangaat, mensen om hulp vraagt, verliefd wordt, je doet het vanuit een positief beeld van jezelf. Je handelt vanuit een positie van kracht en onafhankelijkheid. Als je partner of vriend zich eveneens onafhankelijk van jou opstelt, levert dit een goede basis van samenwerking op, op welk gebied dan ook.

28 13. Geluk zit in jezelf Veel mensen zijn geneigd geluk buiten zichzelf te zoeken. Ook de oorzaak voor zich niet gelukkig of goed voelen, ligt dan voor hun gevoel in de omstandigheden van hun leven, zoals geen geschikte job, onvoldoende loon, examens, hun partner, puberende kinderen, zeurende collega's, een veeleisende chef, file, slecht weer, of bij anderen die hen kwetsen, een schuldgevoel geven, Als je je slecht voelt en een negatief beeld van jezelf hebt, is het natuurlijk nog vervelender te horen dat jij degene bent die het allemaal ZELF kunt oplossen en gelukkig kunt worden en nog wel zonder dat je daarbij iemand nodig hebt. Dat lijkt in eerste instantie misschien moeilijk te slikken, maar het biedt natuurlijk de mogelijkheid en vrijheid je eigen leven in handen te nemen zoals jij het wenst. Het is jouw sleutel om het geluk dat al in je zit volop te laten ontluiken.

29 14. Waardoor verlies je zelfrespect en zelfvertrouwen? Jouw zelfrespect en zelfvertrouwen kan laag zijn door een heel aantal oorzaken. Weet daarbij vooral dat omstandigheden jouw zelfrespect niet zullen beïnvloeden, wel de manier waarop je met die omstandigheden omgaat. Zo kan bijvoorbeeld iemand die in zijn jeugd mishandeld werd hieraan geen trauma overhouden, terwijl iemand anders in dezelfde omstandigheden een leven lang achtervolgd wordt door deze ervaring. Twee mensen die getuige zijn van een heel zwaar ongeval kunnen dit elk op hun manier verwerken. De ene kan er nog jaren nachtmerries over hebben, terwijl de ander er achteraf geen gevolgen meer van draagt. Het is dus van belang HOE we onze ervaringen verwerken. Het lastige hierbij is dat we dit deels bewust en voor het overgrote deel onbewust doen. Je zal bijvoorbeeld na het verlies van je job jezelf proberen gerust te stellen (bewust) dat het allemaal niet zo erg is en dat je binnen de kortste keren weer een nieuwe job zal hebben. Onbewust zal deze verlieservaring je echter emotioneel kunnen vastzetten. Van dit onbewuste gevoel zal je je bewust worden als je bijvoorbeeld ineens in tranen uitbarst nadat je in het nieuws gezien hebt dat het bedrijf waar je altijd gewerkt hebt heel veel winst heeft gemaakt. Zo werkt het eveneens met ons zelfrespect. Die job gaf ons een gevoel van zelfzekerheid, een imago. Het paste bij het beeld dat we van onszelf wilden hebben. Dat zijn we in één klap kwijtgeraakt. We zijn ons bewust van een vervelend onheilspellend gevoel sinds we thuis zonder werk zitten. Dat komt enerzijds omdat we in een leegte van nietsdoen zijn gevallen en anderzijds omdat er geknaagd is aan ons zelfrespect. De zelfzekerheid

30 waarmee we ons voorheen over straat begaven, is weg. Zeker overdag als iedereen aan het werk is behalve wij. Op dat moment voldoen we niet meer aan onze eigen normen (sociale waarden, eigen regels). De situatie wordt nog erger door dat zeurende gevoel, die negatieve, klagende stem in ons hoofd die ons voortdurend uitscheldt voor sukkel, lozer, ellendeling of erger. Hierdoor wordt de negatieve gebeurtenis nog veel erger. Het beeld dat we van onszelf hebben daalt bijna zichtbaar. We gaan in steeds meer gebeurtenissen om ons heen negativiteit zien. Positieve zaken kunnen we, alsof we door een zonnebril kijken, niet meer waarnemen. Al het positieve wordt weggefilterd door de criticus in ons hoofd die zegt dat we waardeloos, niets meer waard zijn nu we onze job verloren zijn. Op die manier gaan we ook in onze omgeving steeds meer bevestiging vinden voor het negatieve beeld dat we van onszelf hebben. Oorzaken van verlies van zelfvertrouwen en zelfrespect: Weerstand tegen wat is Vaak zijn emoties zoals boosheid, verdriet, frustratie, spijt, teleurstelling, niet zozeer de oorzaak van ons tekort aan zelfvertrouwen. Het is eerder hoe wij met die emoties omgaan die zorgt voor blokkades, spanning en stress. Vaak durven wij die emoties niet meer te voelen of toe te laten en zetten we er een 'stolp' angst overheen, om ze maar niet te voelen. We worden van jongs af aan vaak geleerd dat het niet goed is om ons kwaad of verdrietig te voelen, dus gaan we die emoties bedekken met weerstand of angst, zodat we ze niet hoeven te voelen. Het resultaat is dat al deze niet aanvaarde emoties zich gaan opstapelen in ons lichaam en ons onderbewustzijn zodat ze ons op een bepaald moment volledig verlammen of blokkeren om nog vrij en vrolijk door het leven te gaan. Op de School voor Zelfvertrouwen leren we op een heel lichte en gemakkelijke manier om die emoties terug vrij te laten stromen, zodat jouw kracht en vertrouwen zich natuurlijk kan herstellen en je geen last

31 meer hebt van overweldigende angsten en verlamming. Zelfafwijzing De belangrijkste oorzaak van het afbreken van ons zelfvertrouwen zijn wijzelf. Tijdens ons leven komen we bijna dagelijks in aanraking met situaties die ons vragen handelend op te treden. We handelen op dat moment naar beste kunnen. Als we achteraf terugkijken op onze handelswijze, kunnen we daarmee ofwel tevreden zijn ofwel ons gedrag afkeuren. Keuren we het af, dan staan we opnieuw voor een keuze. Ofwel zijn we mild voor onszelf en zien we in dat we op dat moment niet beter/anders konden ofwel wijzen we onszelf af en gaan we heel kritisch en afkeurend naar onszelf kijken. De keuze bestaat dus in een aanvaarding of afkeuring van wat je doet en wie je bent. Als je jezelf niet kan vergeven omwille van 'foute' keuzes of acties dan ontstaat er een intern conflict. We nemen onszelf iets kwalijk en kunnen onszelf niet meer waarderen op dit punt. Dat betekent dat onze zelfwaardering afneemt en ons schuldgevoel toeneemt. Het komt er dus op neer jezelf met mededogen en mildheid te bekijken. Hoe groot de blunder die je gemaakt hebt ook is, stap er overheen en ga verder, wetende dat je menselijk bent en dus af en toe de mist in gaat. Veel mensen kunnen echter het verleden niet achter zich laten. Dit betekent dat zij zichzelf op dit punt niet accepteren en niet begrijpen, maat staan vergeven. Ze blijven stilstaan bij hun falen (vaak ook nog onbewust uit de kindertijd) en slepen dit hun leven lang mee. Dat tast hun gevoel van eigenwaarde enorm aan. De kans is groot dat zij daardoor (zichzelf in) het heden evenmin positief kunnen beoordelen. Met mildheid naar jezelf kijken, wil niet zeggen dat je onverschillig bent ten opzichte van je eigen gedrag of al jouw gedrag zomaar goedkeurt. Je bekijkt het echter in de grotere context en beseft dat je toen deed wat je dacht dat het beste was. Iets in de zin van 'Wat ik deed, was niet zo goed,

32 maar ik wist toen niet beter.' In plaats van 'Ik deed het fout, ik kan het mezelf niet vergeven, ik had beter moeten weten.' Voorbeeld: Je bent een fractie van een seconde onoplettend achter je stuur, en je raakt een fietser. De fietser is gewond en moet naar het ziekenhuis. Je kan jezelf zo schuldig voelen, dat je nooit nog achter het stuur wil gaan plaatsnemen. Het enige wat je kan bedenken is 'het was mijn fout, ik ben een gevaar op de weg en ik mag nooit meer autorijden.' Terwijl je misschien al 20 jaar feilloos op de baan was. Als je jezelf niet kan vergeven op dit punt, kan dit een leven lang een belemmering zijn op je zelfbeeld, je gedrag in het verkeer en je eigen vrijheid, door niet meer te durven rijden. En dat terwijl de desbetreffende fietser jou misschien al lang vergeven heeft voor jouw stomme verstrooidheid. Een mens veroordeelt zichzelf tot een levenslange straf door de kijk op zijn/haar verleden. Hij/zij had beter moeten weten en anders moeten handelen. Een feit is dat we de klok nooit kunnen terugdraaien en een leven lang spijt vaak heel erg zwaar weegt. Wat zijn 'misstappen' die ervoor zorgen dat we onszelf niet meer kunnen waarderen, gaan afwijzen, ons zelfvertrouwen aantasten? Handelingen die in strijd zijn met: 1. ouderlijke normen: normen waaraan je als kind geleerd hebt te voldoen in ruil voor liefde en goedkeuring van je ouders. Bijvoorbeeld: normen over eer en respect, gehoorzaamheid, presteren, seksualiteit, Normen van leeftijdsgenoten: normen waaraan je moet voldoen om aansluiting te vinden bij je leeftijdsgenoten Bijvoorbeeld: ideeën over uiterlijk, kledingstijl, de gedachten van je collega's over de werksituatie, 3. eigen normen: normen die voortkomen uit je behoefte aan: lichamelijk en emotioneel welzijn Bijvoorbeeld: de behoefte aan zelfvertrouwen, spanning en plezier,

33 gezondheid, prestaties Bijvoorbeeld: inkomstenschaal, seksuele aantrekkelijkheid, openheid, sociale vaardigheid, als ouder, in het huishouden, studieniveau, Dit brengt met zich mee dat je voor jezelf de lat heel hoog kan leggen. Haal je niet het door jezelf vastgelegde niveau, dan zal je jezelf afwijzen en enorm in jezelf teleurgesteld zijn. 4. cultureel bepaalde normen: tradities en gewoontes in jouw cultuur, geloof, Eigenlijk is het niet relevant te weten waar deze levensbepalende normen vandaan zijn gekomen, belangrijker is dat we ons bewust worden van die normen en de rol die zij in ons leven spelen. We kunnen ze herkennen en kritisch beoordelen of we ze al dan niet in ons leven willen toelaten. Of ze ons helpen te zijn wie we willen zijn of niet. Dit is niet altijd een gemakkelijke keuze: onze normen zijn vaak hard verankerd en zijn min of meer vaste onderdelen van ons denken geworden. Je zal er dus bewust mee aan de slag moeten om ze los te laten of te veranderen. Hoe kunnen we deze normen opsporen in ons eigen leven? Stel jezelf de vraag: 'Heb ik het gevoel dat ik steeds fouten maak of niet voldoe of voel ik me vak schuldig over wat ik wel of niet doe?' Zoja, schrijf voor jezelf op wat je zogenaamd 'fout' doet. Als je je schuldig voelt, realiseer je dan dat je niet zozeer niet goed genoeg bent, maar dat je hoogstwaarschijnlijk een 'ingebakken' norm niet gehaald hebt. Ga na bij elke 'fout' welke norm of waarde je mogelijk hebt overtreden en schrijf ze op. Aan de hand van die lijst kan je erbij stilstaan en uitmaken of ze je werkelijk dienen in je leven of niet. Je hoeft ze niet bij te houden. Je kan ook proberen bij jezelf te herkennen als je iets 'moet' of 'hoort' te doen. Deze woorden spelen vaak een heel erg grote rol. Veel van wat we doen is immers terug te voeren op dat wat van ons verwacht wordt. Schrijf ook deze regels op en stel jezelf lang genoeg de vraag 'waarom dan?' Misschien ga je wel inzien dat veel van je zelfopgelegde regels helemaal

34 niet zo belangrijk zijn als je in eerste instantie dacht. 15. Waardoor win je zelfrespect en zelfvertrouwen? Een beter gevoel over jezelf krijgen, kan je je niet laten aanpraten door je omgeving. Het is een gevoel dat van binnenuit moet komen en dat zich onafhankelijk van je omgeving aandient. Inzicht verwerven in jezelf is een eerste belangrijke stap. Jouw persoonlijkheid, je waarden, normen, je gedachten, je gewoontes, maken je tot wie je nu bent. Je bent ook in voortdurende evolutie, ook al merken we dat niet altijd op. Je eigen evolutie bewuster in de hand nemen, is heel belangrijk voor je gevoel van eigenwaarde. Wat we in ons werk met de School voorop stellen, naast het verwerven van meer inzicht in onszelf, is het stellen van uitdagende doelen. Doelen waar we naartoe kunnen evolueren en groeien. Daarbij zijn actie en omgaan met/overwinnen van belemmeringen heel erg belangrijk. We werken met een goed uitgedacht en uitgewerkt programma die stap voor stap bouwt naar een betere kijk op jezelf en een beter gevoel over jezelf. Van daaruit onderneem je sneller en meer, weet je beter wat je echt wil en heb je steeds minder last van belemmeringen en angsten. Je vertrouwt op eigen kunnen, op jouw intuïtie en ingevingen en je gaat een pak lichter en vrolijker door het leven. Bij heel wat normen en regels waar we onszelf onder enorme druk kunnen mee zetten, volstaat het om ons de vraag te stellen 'Is dit wel echt zo belangrijk?' Misschien zien we in dat de wereld niet zal vergaan als we deze norm of regel niet zo heel strikt nemen en kunnen we beter ontspannen in wie we zijn, met al onze onvolmaaktheden. Verder leren we vooral om onverwerkte emoties uit het verleden, die ons

35 vaak onbewust heel hard afremmen en blokkeren, los te laten, en dit op een verbazingwekkende eenvoudige en gemakkelijke manier. 16. Assertiviteit Assertiviteit is een gedrag dat van nature voortvloeit uit een stevige basis zelfvertrouwen. Vanuit een negatief zelfbeeld is het vaak moeilijk om 'neen' te zeggen of op te komen voor wat jij wil en belangrijk vindt. Je voelt je immers vaak minder dan een ander. Anderzijds wil je net dat anderen je leuk vinden, je wil niet teleurstellen. Als anderen je waarderen voel je je namelijk beter. Ze geven je daarmee toch het gevoel dat je belangrijk bent, een gevoel dat je jezelf te weinig kan geven. Heb je echter voldoende respect voor jezelf en voel je je goed bij wie je bent, dan zal je de mening van die ander over jou minder belangrijk gaan vinden. Zo durf je wel grenzen trekken en neen zeggen, want je voelt je even belangrijk als die ander. Let op, we zeggen wel 'even belangrijk' en niet belangrijker. Assertiviteit is vooral gestoeld op het gevoel van gelijkwaardigheid en wederzijds respect. Misverstanden Er bestaan behoorlijk wat misverstanden rond het begrip 'assertiviteit'. Ten eerste wordt het vaak verward met agressiviteit of nodeloze hardheid en kilheid. Dat is allesbehalve een assertieve houding. Ten tweede wordt er vaak in tal van cursussen van uitgegaan dat een gebrek aan assertiviteit veroorzaakt wordt door een gebrek aan communicatieve vaardigheden. Dat als we beter leren communiceren, dat we dan assertiever zullen worden. Dat is een misverstand rond oorzaak en gevolg. De omgang met anderen is niet de oorzaak van een assertiviteitsprobleem. De oorzaak ligt bij het negatieve zelfbeeld en het tekort aan zelfvertrouwen. Het gevolg daarvan is dat je problemen zal ervaren in de omgang met anderen en te weinig assertief kan reageren en communiceren.