Symposium sturen op vertrouwen. Modern leiderschap. Welke manier van leidinggeven vereist deze tijd?

Transcriptie

1 Symposium sturen op vertrouwen Modern leiderschap Welke manier van leidinggeven vereist deze tijd? Antwoord: Differentiëren in aansturing: Planning & control èn sturen op vertrouwen Mathieu Weggeman s-hertogenbosch, 10 september 2013 Operationeel leidinggeven aan professionals: 80% van de professionals is vakdeskundig en doet liever iets goed dan iets fout: geef hen ruimte en vertrouwen en stuur op output 20% van de professionals kan het niet (meer) of wil het niet (druiloren en donderstenen; komen alleen tijd voor geld ruilen): voor wie het niet (meer) kan: : leerprocessen inrichten training en opleiding, meester-gezel relaties, coaching repertoireverkleining e.d. voor wie het niet wil: : planning & control, processturing, regels en procedures e.d. 1

2 Wat is een kenniswerker? (let op: niet iedere kenniswerker is een professional zie verder) Drie samenhangende definities: Een kenniswerker is iemand: - die een hoge opleiding gevolgd heeft (HBO/WO), - waarvoor de productie factor kennis in zijn of haar hoofd belangrijker is voor de uitvoering van de functie dan de productiefactor fysieke arbeid, - die voortdurend (relatief) veel moet leren om state-of-the-art te blijven in het vak. Wat is een professional? (let op: niet iedere professional is een kenniswerker zie verder) Een professional is iemand die bij het werken een professionele attitude praktiseert. Hoofdkenmerk van een professionele attitude: De liefde voor het vak, is groter dan de liefde voor geld en vrije tijd Implicatie: Een professional is niet maar ontstaat door de wijze waarop aan hem of haar leiding gegeven wordt => leidinggevenden faciliteren al dan niet een professionele attitude The only difference between a flower girl and a lady, is the way they are treated (George Bernard Shaw Pygmalion / My Fair Lady). 2

3 Niet iedere kenniswerker is een professional Niet iedere professional is een kenniswerker Kenniswerkers met een professionele attitude Kenniswerkers Professionals Modern leiderschap is voortdurend differentiëren naar 3 managementrollen: Ondernemen (kansen zien, NBD) 80% 20% Leiden (inspireren, faciliteren) Managen traditioneel; PDCA (regels en procedures) Ondernemen : innoveren, doorbraken regelen, allianties Leiden : communiceren met mensen, er zijn Managen traditioneel : planning & control, regels en procedures Modern Management = dingen gedaan krijgen voor en door mensen 3

4 T-PROFIEL Hoe meer T-profielen, hoe meer state of the art de kennis binnen de organisatie 1 of 2 aanvullende disciplines op basisniveau breed leren superspecialisme diep leren (state-of-the-art) Neue Kombinationen SKF Engineering & Research Centre - Eerste 4-5 jaar: 100% in eigen (super)specialisme - Daarna (maximale variant): * 40% met eigen (super)specialisme in monodisciplinaire afdeling, (efficiency) * 30% met eigen (super)specialisme in vreemde afdeling, (innovatie) * 30% ontwikkeling van een nieuwe, aanvullende discipline in een daarin gespecialiseerde afdeling, (leren) Door de steeds kortere halfwaardetijd van kennis, worden we op steeds jongere leeftijd minder goed in ons vak als we niets doen. HOOG VERWACHTE GROEI IN PERFORMANCE (verwachte bijdrage aan de organisatiedoelen) LAAG STER - high potential - bijdragen: innovatie en productie PRODUCTIETIJGER - gestabiliseerd - bijdrage: routinematige productie fase 2 fase 1 fase 3 fase 4 TRAINEE - al dan niet getalenteerde probleemmaker - bijdragen: innovatie en het voortdurend stellen van de waaromvraag VERTELLER - einde loopbaan als professional - bijdragen: non-core en weet alles van vroeger A standaard ontwikkeling van de kenniswerker B HOOG LAAG HUIDIGE PERFORMANCE (huidige bijdrage aan de organisatiedoelen) 4

5 De lineaire ontwikkeling van de R/OE-prof en de cyclische ontwikkeling van de I-prof (R = Routine; OE = Operational Excellence; I = Improviserende / Innoverende) R/OE-prof: ik doe wat ik kan! (knowledge push) beginnende professional PIGEON HOLING (Perrow) OVERADAPTATIE (Van Assen) DEFENSIVE ROUTINES (Schön) SKILLED INCOMPETENCE (Argyris) Einde professionele loopbaan I-prof: ik zie waar het naar toe moet! (knowledge pull) REFLECTIVE reflective PRACTITIONING practitioning (Schön) (Schön) patroon doorbreking (innovatie) patroon herkenning (Simon) De vakinhoudelijke ontwikkeling van de professional Inverse meester-gezel relaties toe gaan passen bij ons? deskundigheidsnivo meester 20% I-profs gezel gezel 80% R-profs leerling leerling MAX MIN Relevantie van protocollen leeftijd MAX 5

6 Differentiëren ten behoeve van flow (Mihaly Csikszentmihalyi ) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress spanning Gebied waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog Waar zit ieder van mijn mensen? [zet namen van stereotypen in de kwadranten] Welke managementaandacht en zorg heeft elk type nodig? Geef ik die ook? Differentieer ik daarin genoeg? Acties? HOOG VERWACHTE GROEI IN PERFORMANCE (verwachte bijdrage aan de organisatiedoelen) LAAG STER - high potential - bijdragen: innovatie en productie PRODUCTIETIJGER - gestabiliseerd - bijdrage: routinematige productie fase 2 fase 1 fase 3 fase 4 TRAINEE - al dan niet getalenteerde probleemmaker - bijdragen: innovatie en het voortdurend stellen van de waaromvraag VERTELLER - einde loopbaan als professional - bijdragen: non-core en weet alles van vroeger A standaard ontwikkeling van de kenniswerker B HOOG LAAG HUIDIGE PERFORMANCE (huidige bijdrage aan de organisatiedoelen) 6

7 Wat motiveert de ster / expert? - Invloed - Inhoud - Vrijheid/ruimte - Erkenning - Ontwikkelmogelijkheden - Interactie met andere experts Wat demotiveert de expert: - Versnippering (ieder gaat eigen kant op) - Middelmatigheid (er wordt niet van elkaar geleerd) - Vrijbijvendheid (resultaatgerichtheid ontbreekt) Pilot Impact & Invloed, DNB, 2011; Development Center voor Experts DNB Assemblage fabriek in Beieren; medewerkers tussen 50 en 65 jaar Ontworpen door ingenieurs, architecten met de hulp van artsen, fysiotherapeuten en de senioren zelf (issues: zithoogte, voorover bukken, shift-duur e.d.) Vooraf: training op het gebied van gezondheid, voeding en beweging Fysiotherapie: 24/7 oproepbaar Meer verlichting, rijdende gereedschapskisten, grotere letters, langzamer draaiende band Omgaan met vergrijzing: BMW-fabriek voor senioren in Dingolfing, der Altstadt Geluidsgeïsoleerd, zonnepanelen, regenwatergebruik 7

8 DIFFERENTIEER IN AANSTURING EN MANAGEMENT AANDACHT STER/HI-PO: - limiteer het aantal innovatieprojecten - voorkom burn-out - monitor balans werk-privé - breng respect bij voor minder briljanten TRAINEE: - geef vertrouwen maar ook: duidelijke opdrachten en heldere feedback - coach in de organisatiecultuur - geef korte stages op heel verschillende afdelingen - stimuleer assertiviteit PRODUCTIETIJGER: - schenk waardering - geef tijd en aandacht - voorkom vertellerschap (T-profiel, inverse Meester-Gezel relatie, bijscholing) VERTELLER: - ontdek potentiële stafkwaliteiten - school om - onze man in Azië - of neem afscheid Wat te doen met een druiloor, vervelende aap, verteller, zeurkous, klager of negatieveling? (methode Busscher, 2013) 1) Ga uit het conflictmodel. Stop met corrigeren, stop met aanspreken op niet constructief gedrag stop met aangeven wat er allemaal verkeerd is. 2) Vraag wat ze mooi of belangrijk vinden en hoe ze daaraan zelf kunnen bijdragen. Vraag hoe ze met hun kennis en ervaring de organisatie of de klanten verder kunnen helpen. Maak daar een (gesloten) opdracht van. 3) Geef ze dat koninkrijkje en vraag ze daar zelf over te regeren. Maak een afspraak over de opbrengst (output) en hoe u als leidinggevende het werken daaraan faciliteert. 4) Bemoei u er vervolgens niet meer mee. Bij succes: roep hoera. Bij falen: nog één kans Bij weer falen: exit (want er is een dossier) of permanent negeren 8

9 The only difference between a flowergirl and a lady, is the way they are treated. De professional heeft recht op differentiatie en managers moeten durven differentiëren * Gelijke monniken, gelijke kappen What s good for Peter must be good for Paul * Niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken (Galjaard) The five f s of the New Competitive Organization Focussed better Fast Flexible Friendly Fun core business get rid of bureaucrazy outward looking => innovative people, planet, profit If it s no fun, nobody is going to do any of this (Rosbeth Moss Kanter) 9