Serge Moonens. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
|
|
- Gabriël van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gooiks bloed voor Napoleon Serge Moonens Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
2 Gooiks bloed voor Napoleon Honderden Gooikse jongens sneuvelen voor de keizer Serge Moonens Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik 3
3 Gooiks bloed voor Napoleon Honderden Gooikse jongens sneuvelen voor de keizer Serge Moonens Uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik 2015 Druk: ABC D/2015/4794/1 HEEMKUNDIGE KRING VAN GOOIK CIP Titel: Gooiks bloed voor Napoleon Auteur: Serge Moonens Vormgeving: Johnny Van Bavegem Correctie teksten en administratie: Jean-Paul De Loecker Beeldmateriaal: bezit Serge Moonens, tenzij anders vermeld. Uitgever: Heemkundige Kring van Gooik VZW 132 blz., 21 x 21 cm, 1 ste druk In de reeks: Bijdragen tot de Gooikse Geschiedenis - deel 35 ISBN: NUR SISO Trefwoorden: Gooik, Napoleon, Franse bezetting, Waterloo Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever of betrokken auteur. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud en illustratie van zijn bijdrage, tenzij anders vermeld. 4
4 Complementen an vaeder ende moeder sustres ende broedres Ik laet U weten dat ik nog kloeck en gesond zijn en ik hope van U hetzelfde Hulde aan de Gooikse jongens, gesneuveld tijdens de Franse bezetting Gooik
5 WOORD VOORAF de slag bij Waterloo! Tweehonderd jaar na die historische datum, die iedereen kent uit zijn of haar schoolperiode, worden heel wat boeken geschreven over de grote Napoleon: de veroveraar, de keizer, de grondlegger van de Code Napoléon, enz. Meestal dan nog wel in lovende woorden, hij wordt erin beschreven als een groot staatsman, die hij misschien wel was Maar hij was ook een oorlogsvoerder, met heel veel doden op zijn geweten. Daarom wilden wij toch een andere benadering van deze geschiedenis. Wij wilden de kleine man herdenken, de honderden jongens van Europa, van Vlaanderen, van Gooik en omstreken, die gedwongen werden om te gaan vechten in dat enorme leger van de heerser van Europa op het einde van de 18 de en in het begin van de 19 de eeuw. Al te dikwijls worden deze jonge mannen vergeten, die uit hun gezin weggesleurd werden, meestal tegen hun zin, om vaak nooit meer terug te keren - of verminkt en om te gaan vechten voor een zaak die zeker niet de hunne was. We kunnen het ons nú moeilijk voorstellen, dat een zoon of een broer opgepakt wordt en in een leger moet dienst nemen dat eigenlijk een bezettingsleger is. Daarom is het goed dat dit boek er gekomen is. In feite was het al eens verschenen in een andere vorm, als een bijlage bij een tijdschrift in 2011, met toen ook al de nodige respons voor de schrijver Serge Moonens. Maar we vonden het opportuun om het uit te brengen in onze ondertussen welgekende reeks Bijdragen tot de Gooikse geschiedenis, en dan specifiek in het jaar 2015 natuurlijk. Op deze manier krijgt het toch altijd wat meer prestige, wat meer weerklank bij onze lezers en leden, bij de geïnteresseerden in het algemeen. En dit is een boek dat zeker de moeite waard is om te lezen. Er is gedacht aan een uitgebreide inleiding op het eigenlijke onderwerp: het oproepen van de jonge Gooikse mannen en de gevolgen ervan. De auteur bespreekt eerst de sociale toestand van de Gooikenaars tijdens de eerste jaren van de Franse bezetting. Daarin kan men al zien dat die situatie weinig rooskleurig is: armoede is hier troef! Een armoede, die men nu aantreft in Derde Wereldlanden, was er op het einde van de 18 de eeuw hier in onze contreien. Voor de meeste mensen van bij ons was het een kwestie van overleven, dag na dag, in zeer penibele omstandigheden. Dan wordt onderzocht hoe het van de Franse Revolutie zo ver gekomen is, dat één man geheel Europa wou veroveren. Stilaan worden onze gewesten volledig ingenomen, tot zover men ook jonge mannen is gaan rekruteren voor dat Franse leger, omdat men meer en meer manschappen nodig had om te gaan vechten. De tragedie van de lotelingen ontstaat, een fenomeen dat 6
6 we ook kennen uit allerhande geschiedenisboeken en films. Hier kan u dit in de werkelijke situatie meemaken: mannen met typische Gooikse namen worden ingeloot en moeten mee! En dat wordt dan de hoofdbrok van dit boek: het verhaal van die dienstplichtigen, met vele dramatische toestanden: gedurende 16 jaar ongeveer gaan honderden Gooikenaars meegesleurd worden in die maalstroom van ellende en verdriet. Jonge levens worden gekraakt, soms ook die van de ouders en familieleden. Dit allemaal zonder veel meegevoel. En zonder daarna geëerd te worden als personen die gestorven zijn voor het Vaderland. Het zijn vergeten oud-strijders geworden, zonder veel vormen van erkenning. En ook dat aspect wordt in dit boek goed beschreven: voor zovele families heeft het alleen maar verdriet meegebracht. En dat gevoel wilde auteur Serge Moonens ons bijbrengen. Als besluit van het boek wordt de laatste slag van Napoleon beschreven: 18 juni 1815, wat meteen het einde betekende van vele jaren onderdrukking en uitbuiting. Misschien vindt u in de lijst van de betrokken soldaten (jonge Gooikenaars) nog wel één van uw voorvaderen terug. Er staan heel wat namen vermeld in dit boek, zodat u alvast op zoek kan gaan in uw familiestamboom om een verwante te vinden die op één of andere manier betrokken was bij dit gebeuren. Hij kon zowel een gedwongen soldaat geweest zijn als een dienstweigeraar; in de omstandigheden van toen kan men niet zeggen dat de ene beter was dan de andere. Dit tweeledig gevoel wordt duidelijk gemaakt in dit werk en dat is toch ook wel één van de verdiensten van de auteur. We danken onze medewerker Serge Moonens dan ook heel hartelijk voor het enorme werk en de vele uren die hij besteed heeft aan dit boek. Ik wil hier ook dank zeggen aan Herman Vandormael, de man die hem steeds heeft gesteund in zijn zoektocht naar informatie, evenals aan Marcel Sermeus, die hem nuttige informatie heeft bezorgd omtrent bepaalde archieven. Dank ook aan onze lay-outman Johnny Van Bavegem, die dit werk weer in een aantrekkelijke vorm heeft gegoten. Ook dat is belangrijk voor de moderne lezer: de tekst moet correct en aangenaam om te lezen zijn, maar ook de manier waarop foto s en tekst geschikt zijn, is uitermate belangrijk. We wensen u aangename lectuur toe van dit boek en hopen dat u gaandeweg meer en meer bijleert van dit deel Vlaamse/Gooikse geschiedenis dat vrij onbekend is. Suggesties voor aanvullingen en opmerkingen zijn altijd welkom bij ons en bij de schrijver! Jean-Paul De Loecker Voorzitter van de Heemkundige Kring van Gooik Juni
7 INHOUDSTAFEL Woord vooraf Inhoudstafel Inleiding Hoofdstuk I: De sociale situatie in Gooik tijdens de eerste jaren v/d Franse bezetting Gooik, bevolking en landbouw Bevolking in Landbouw Het veebezit in Paarden Runderen Varkens Verhouding tot de beschikbare oppervlakte De sociale situatie Welke sociale klassen beschikken over het vee Verdeling van het vee per bedrijf Slotbeschouwingen Hoofdstuk II: De Franse bezetting De aanleiding De impact op het sociaal, economisch en juridisch beleid Afschaffing van het Ancien Régime Invoering van de Code Napoléon De Republikeinse kalender Militaire impact op de Gooikse bevolking Situatie in onze contreien
8 2.3.2 De conscriptiewet Impact op het dagelijks leven als gevolg van de conscriptiewet Hoe verliep het nu verder in Gooik en Pajottenland? Conscrits uit Gooik - Kester - Leerbeek - Oetingen Jaar VII (September ) Jaar VIII (September ) Jaar IX (September ) Jaar X (September ) Jaar XI (September ) Jaar XII (September ) Jaar XIII (September ) Laatste jaar van de republikeinse kalender Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Jaarklas Lijst van Gooikenaars gestorven in Franse dienst van Gooik Kester Leerbeek Oetingen Andere gedecoreerde Gooikse jongens Hoofdstuk III: Het einde van de Franse overheersing Chronologische weergave van de veldtocht door de Zuidelijke Nederlanden Chronologische weergave van de Slag van Waterloo op 18 juni Epiloog
9 INLEIDING Geen streek is de laatste tientallen jaren zo beschreven, bezongen en bejubeld geweest als het Pajottenland, een landschap zonder steden. Ook Gooik dat als dorp de naam draagt van Parel van het Pajottenland valt hier binnen de prijzen. Nu in 2014 druk gewerkt werd aan de herdenking van de Eerste Wereldoorlog, mag er ook eens gedacht worden aan de 200ste verjaardag van het einde van een periode van meer dan 20 jaren Franse onderdrukking: 18 juni 1815, de Slag van Waterloo 1! Twintig lange jaren! Jonge mannen werden opgeëist om in legerdienst te treden van de bezetter, hetgeen zich tijdens de vorige vreemde overheersingen in de Zuidelijke Nederlanden, het latere België, niet had voorgedaan. De vroegere bezettingslegers bestonden altijd uit vrijwilligers en betaalde huurlingen. In dit boek stellen wij de vraag wie die jongens en mannen waren. Uit welk milieu kwamen zij? Hoe arm of rijk waren zij, hoe geletterd of analfabeet? De mensen van toen leefden bij wijze van spreken onder de kerktoren, veilig geborgen. Om inzicht te krijgen in de sociale situatie, wordt een indeling gemaakt van de agrarische bevolking naar grootte van "bedrijven", naar het bezit van paarden en runderen, omdat hierover juist die gegevens een duidelijk beeld geven. De sociale hiërarchie berust op bezit, aanzien en macht. Deze informatie omvat nagenoeg de totale bevolking, want alleen de allerarmsten beschikten over geen vee. Spijtig genoeg zijn de lijsten van het toenmalig veebestand die op verschillende tijdstippen in de 18 de eeuw werden opgesteld met het oog op inning van belastingen niet altijd als volledig correct te beschouwen. De telling van de bevolking, de paarden, de veestapel en de levensbehoeften werd afgekondigd bij decreet op 26 brumaire jaar III (16 november 1794). De uitvoering ervan kwam maar traag op gang uit wantrouwen en vrees voor eventuele opeisingen door het Franse leger. Dit werk wordt opgedragen als hulde aan en herdenking van deze mensen. Wij hebben dankbaar gebruik gemaakt van de studies van Frank Daelemans, Veebezit en sociale welvaart. Het voorbeeld Gooik in 1794, en van Herman Vandormael, Sterven voor de keizer! Van Herne naar Spanje en Rusland. 1 De Slag van Waterloo is niet genoemd naar de plaats waar ze effectief plaatsvond. Braine L'Alleud zou correcter zijn, gezien de slag uitgevochten werd op het plateau van Mont-Saint-Jean in de gemeente Eigenbrakel of Braine L'Alleud. Wellington heeft deze naam bedacht omdat Waterloo beter in het Engels klinkt! Men mag niet vergeten dat het dank zij een Nederlandse eenheid was dat deze slag werd gewonnen. 10
10 Gooiks bloed voor Napoleon - Serge Moonens de slag bij Waterloo! Tweehonderd jaar na die historische datum worden heel wat boeken geschreven over de 'grote' keizer Napoleon. Auteur Serge Moonens echter wilde de kleine man herdenken, de honderden jongens van Gooik en omstreken, die gedwongen werden om te gaan vechten in dat enorme leger van de heerser van Europa op het einde van de 18 de en in het begin van de 19 de eeuw. Al te dikwijls worden deze jonge mannen vergeten, die uit hun gezin weggesleurd werden, meestal tegen hun zin, om vaak nooit meer terug te keren - of verminkt - en om te gaan vechten voor een zaak die zeker niet de hunne was. De auteur bespreekt eerst de sociale toestand van de Gooikse bevolking tijdens de eerste jaren van de Franse bezetting. Daarin kan men al zien dat die situatie weinig rooskleurig is: armoede is hier troef! Dan wordt onderzocht hoe het van de Franse Revolutie zo ver gekomen is, dat één man geheel Europa wou veroveren. Stilaan worden onze gewesten volledig ingenomen, tot zover men ook jonge mannen gaat recruteren voor dat Franse leger, omdat men meer en meer manschappen nodig had om te gaan vechten. Gedurende 16 jaar ongeveer gaan honderden Gooikenaars meegesleurd worden in die maalstroom van ellende en verdriet. Die 'lotelingen' zelf zijn vergeten oud-strijders geworden, zonder veel vormen van erkenning. En ook dat aspect wordt in dit boek goed beschreven. Als besluit van het boek wordt de laatste slag van Napoleon beschreven: 18 juni 1815, wat meteen het einde betekende van vele jaren onderdrukking en uitbuiting. Het is goed dat dit werk er gekomen is in onze ondertussen welgekende reeks 'Bijdragen tot de Gooikse geschiedenis', en dan specifiek in het jaar 2015 natuurlijk. Op die manier kunnen we onze voorvaders, die overal in Europa gevochten hebben - en er ook dikwijls gestorven zijn - op een waardige manier herdenken. Hopelijk wordt dit boek een aanleiding tot een gedenkteken aan hen in onze gemeente! leden: 15,00 - niet-leden: 17,50
Op de vlucht. Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Op de vlucht Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Op de vlucht - Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Uitgave van de Heemkundige
Nadere informatieGOOIKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG
GOOIKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-2014 - 100 jaar later - deel 3 Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik GOOIKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-1918: 100 JAAR LATER DEEL
Nadere informatieDe Boerentram door Pepingen
De Boerentram door Pepingen 1906-1966... Maurice Cochez Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik De boerentram door Pepingen 1906-1966... Maurice Cochez Uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Nadere informatieFrans Peetermans. Café in, café uit. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Frans Peetermans Café in, café uit Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Café in, café uit De Gooikse en Strijlandse cafés rond 1920 tot vandaag Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige
Nadere informatieDE LEERBEEKSE BUURTTRAMS
DE LEERBEEKSE BUURTTRAMS René De Loecker Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik DE LEERBEEKSE BUURTTRAMS Feiten en foto s van de tramlijnen vertrekkend uit het knooppunt der buurtspoorwegen: Leerbeek
Nadere informatieVan Der Kelen. Een familie in Gooik met geschiedenis. Serge Moonens. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Van Der Kelen Een familie in Gooik met geschiedenis Serge Moonens Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Van der Kelen Een familie in Gooik met geschiedenis Serge Moonens, Veerle Maebe Uitgave
Nadere informatieLEERBEEKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG
LEERBEEKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-2014 - 100 jaar later - deel 1 René De Loecker Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik LEERBEEKSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-1918: 100 JAAR LATER
Nadere informatieOETINGSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG
OETINGSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-2014 - 100 jaar later - deel 4 Roger Poelaert Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik OETINGSE JONGENS IN DE GROOTE OORLOG 1914-1918: 100 JAAR LATER DEEL
Nadere informatieVluchten! Naklanken bij oorlogsverhalen uit Gooik en Geluwe. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Vluchten! Naklanken bij oorlogsverhalen uit Gooik en Geluwe Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Vluchten! - Naklanken bij oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans
Nadere informatieEen uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Kasteel Saffelberg De geschiedenis van een Gooiks kasteel en zijn bewoners Veerle Maebe Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Kasteel Saffelberg De geschiedenis van een Gooiks
Nadere informatie100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.
100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een
Nadere informatieNapoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis
Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over
Nadere informatieHet verhaal van Europa
Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks
Nadere informatieVoorbeelden van draaiboeken
Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten Voorbeelden van draaiboeken
Nadere informatieAls bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieEindexamen geschiedenis vwo II
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire
Nadere informatie2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg
2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen
Nadere informatieVerborgen eenzaamheid
Verborgen eenzaamheid Eerste druk, maart 2012 2012 Ineke van Elk en Esther Engelen Correctie: Hermen Overweg Fotografie: Fanny Truijens Voorwoord: mr. K.M. (Marleen) Huizingh isbn: 978-90-484-2318-7 nur:
Nadere informatieBasisschool de Triangel HET MAKEN VAN EEN WERKSTUK
Basisschool de Triangel HET MAKEN VAN EEN WERKSTUK 1 INHOUDSOPGAVE WERKSTUK I. Keuze. 1 II. Hoe te starten? 2 III. Inhoudsopgave 3 IV. Inleiding 4 V. Indeling 4 VI. Illustraties 7 VII. Taalgebruik 7 VIII.
Nadere informatieCaravanCultuurCourant 7 Een greep uit de bezienswaardigheden die we onderweg verzamelden
CaravanCultuurCourant 7 Een greep uit de bezienswaardigheden die we onderweg verzamelden Druk op Ctrl-L, doorbladeren met pijltjestoets en eruit met Esc Vijf stuks Vijf stuks Erik Fraikin & Rian van der
Nadere informatiePinksterbloem 42, 9411 CH Beilen girorekening: 1342977 KvK Meppel nr. 04043866 tel. 0593-541848 of 06-50805953 fax: 0593-541849
Uitgeverij Drenthe Gespecialiseerd in het uitgeven van historische en genealogische tijdschriften, boeken en jubileumuitgaven. Pinksterbloem 42, 9411 CH Beilen girorekening: 1342977 KvK Meppel nr. 04043866
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatieDe tijd die ik nooit meer
De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.
Nadere informatie2011: 200 jaar burgerlijke stand in Nederland
Pagina 1 2011: 200 jaar burgerlijke stand in Nederland Dat heersers van oudsher er belang aan hechte zijn burgers te registreren komen we in het kerstverhaal al tegen. De ouders van Jezus reisden immers
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieEen nieuw boek van Ter Palen!
Een nieuw boek van Ter Palen! In bedrijf : Ter Palen beschrijft industrieel verleden Het is al een tijdje geleden, maar we hebben voor u weer een publicatie klaar: In bedrijf. Onze ondervoorzitter dompelde
Nadere informatieNapoleon. Teleblik quizzen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Teleblik quizzen 18 November 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/47692 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve
Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede heb ik meegekregen van mijn vader, die de gastvrijheid van de Duitse bezetter aan den lijve heeft mogen ondervinden. Mijn vader heeft in Scheveningen gezeten,
Nadere informatieIn de stilte van ons herdenken, sprak de herinnering.
Toespraak burgemeester K. Tigelaar ter gelegenheid van de dodenherdenking op vrijdag 4 mei 2012 Dames en heren, jongens en meisjes, In de stilte van ons herdenken, sprak de herinnering. Herinneringen aan
Nadere informatieBevriend met Bram of met een autist
Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieHet Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich
(les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien
Nadere informatieToen kwam het water. De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen
Toen kwam het water De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen Eerste druk, 2014 2014 Martin Derksen Corrector: M. Raeijmaekers isbn: 9789048432271 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer
Nadere informatieDe avonturen van Endora deel 1. Het wonderbaarlijke kruidenvrouwtje uit het wonderbaarlijke land Zankonia
De avonturen van Endora deel 1 Het wonderbaarlijke kruidenvrouwtje uit het wonderbaarlijke land Zankonia Eerste druk, oktober 2012 2012 Rosemarie Donkersloot Illustraties verhaaltjes 1, 2, 3, 5: Ramona
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieDADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
DADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog DAD_02 Dadizele, voor de oorlog. De kinderen wachten op de tram. Overal in de streek liepen tramlijnen. Maar de tram maakte plaats voor de auto. Ook
Nadere informatieGITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor
Nadere informatieVan sondevoeding naar marsepein
Van sondevoeding naar marsepein Eerste druk, 2013 2013 Nelleke van Doodewaard Corrector: Anneke van Heusden isbn: 9789048430765 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieGEDEELTELIJKE ONTEIGENING
GEDEELTELIJKE ONTEIGENING Robert Palmans John Toury Antwerpen Cambridge Gedeeltelijke onteigening Robert Palmans en John Toury 2015 Antwerpen Cambridge www.intersentia.be ISBN 978-94-000-0647-8 D/2015/7849/85
Nadere informatieHOGE PIEKEN, DIEPE DALEN. Een oneerlijke strijd tegen longkanker
HOGE PIEKEN, DIEPE DALEN Een oneerlijke strijd tegen longkanker Hoge pieken, diepe dalen Patricia Meulemans & Uitgeverij Partizaan/BOXPress Omslagontwerp: Kathelyne Van den Berghe ISBN: 9789462952218 NUR:
Nadere informatieHEURISTIEK TOERISME VLAANDEREN. cursus. module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.
TOERISME VLAANDEREN cursus HEURISTIEK module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.) Jos van Dooren Jos van Dooren Pagina 1 BRONNENSTUDIE VOOR GIDSEN EN REISLEIDERS
Nadere informatieRUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog RUM_02 Koetsen en karren over de kasseien van de vooroorlogse Rumbeeksesteenweg. De straat loopt recht op de mooie, fiere kerktoren. 31 juli 1914:
Nadere informatieInhoudstafel. WOORD VOORAF... i LICENTIAATSVERHANDELINGEN
Inhoudstafel WOORD VOORAF....................................................... i LICENTIAATSVERHANDELINGEN 1. Hulpwetenschappen................................................ 1 1.1. Chronologie...................................................
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieAan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt
Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief
Nadere informatieEerste druk, februari 2011 2011 Elisabeth Nymus
Seksueel misbruik Eerste druk, februari 2011 2011 Elisabeth Nymus isbn: 978-90-484-1685-1 nur: 248 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2017
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2017 Zolang de mens bestaat, staat hij zijn naaste ook naar het leven. Het is een vreemde soort paradox: de ene mens kan niet leven zonder de ander terwijl diezelfde mens
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieSTADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders
Nadere informatieTerug naar het Oostfront
Terug naar het Oostfront Terug naar het Oostfront Peter Dejaegher Auteur: Peter Dejaegher Coverontwerp: Peter Dejaegher ISBN: 9789402157277 Peter Dejaegher Inhoud Inleiding...5 1 Werven voor het Vlaams
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatieOver de Maas. Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen. Harrie Bloemen
Voor Fritz - 1 - - 2 - Over de Maas Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen Harrie Bloemen - 3 - - 4 - Harrie bij de resten van een ontplofte nevelwerper raket, lente 1946 in de achtertuin -
Nadere informatieVoorwoord. Rome en de Romeinen
Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote
Nadere informatieNaam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.
Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.
Nadere informatieSamenvatting Dautzenberg H8
Samenvatting Dautzenberg H8 Paragraaf 56 Elk boek kun je in drieën verdelen: voorwerk, eigenlijke tekst, nawerk. Onder voorwerk verstaan we alles wat voorafgaat aan het eerste hoofdstuk: omslag, titel,
Nadere informatieObservatiefiche zaal 1
Observatiefiche zaal 1 Monument Wat is de titel van de zaal? Je kunt dit op het monument vinden. Kijk naar het monument. Wat zie je? (Welke vorm heeft het? Wat stelt het voor? Benoem het monument met één
Nadere informatieEEN WEG, WETENSCHAP EN ERFENIS
AGENDA BIBLIOGRAFIE LINKS SITE MAP EEN WEG, WETENSCHAP EN ERFENIS GESCHIEDENIS WEG BEELDEN VOLG ONS OP 2011 DE SPAANSE WEG AGENDA BIBLIOGRAFIE LINKS SITE MAP Wij zijn een vereniging die zich als doel stelt
Nadere informatieBIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG ISBN 978 90 4652 020 8 D 2009 2664 041 BP/R_P-BI9056 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon: 0800-14500
Nadere informatiewie ben k? Ik ben... Samen aan de slag met de Ik ben teksten van Jezus
wie ben k? Ik ben... Samen aan de slag met de Ik ben teksten van Jezus COLOFON ISBN 9789033832932 NUR 224 WIE BEN IK? 2015 Ark Media Donauweg 4, 1043 AJ Amsterdam www.arkmedia.nl Geschreven door Nieske
Nadere informatieBeste Janien, familie, vrienden, allen hier aanwezig, Het is goed om vanavond bijeen te zijn in deze Sint-Joriskerk.
Beste Janien, familie, vrienden, allen hier aanwezig, Het is goed om vanavond bijeen te zijn in deze Sint-Joriskerk. We gedenken vanavond Ramón Smits Alvarez. We staan stil bij zijn leven, we staan stil
Nadere informatie1 Belangrijk in deze periode
1 Belangrijk in deze periode De Romeinen en de Grieken zijn in hun tijd twee machtige volkeren. Ze hebben beiden zaken bedacht en uitgevoerd die ook nu voor ons eigen, hedendaagse leven belangrijk zijn.
Nadere informatieOEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieinhoud blz. 1. Een wereld vol cijfers 2. Een bot met streepjes 3. Tellen 4. Turven 5. Oude getallen 6. Onze cijfers 7. Tellen in drie talen
Cijfers inhoud blz. 1. Een wereld vol cijfers 3 2. Een bot met streepjes 4 3. Tellen 5 4. Turven 6 5. Oude getallen 6 6. Onze cijfers 9 7. Tellen in drie talen 10 Pluskaarten 11 Bronnen en foto s 13 Colofon
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieToespraak 14 mei 2016 Stichting Artilleriemonument Dubbeldam Uitgesproken door de heer drs. A.A.M. Brok, burgemeester van Dordrecht
Toespraak 14 mei 2016 Stichting Artilleriemonument Dubbeldam Uitgesproken door de heer drs. A.A.M. Brok, burgemeester van Dordrecht De burgemeester kan in zijn toespraak afwijken van deze tekst. Geachte
Nadere informatieJEROEN OLYSLAEGERS de Zielhouderij
JEROEN OLYSLAEGERS de Zielhouderij D/2018/45/10 ISBN 978 94 014 4778 2 NUR 740 Vormgeving cover: Studio Lannoo Vormgeving binnenwerk: Studio Lannoo Zetwerk binnenwerk: Studio Lannoo De auteurs Academia
Nadere informatieVaders zijn ook zwanger Een man en zijn negen maanden
Vaders zijn ook zwanger Een man en zijn negen maanden Eerste druk, oktober 2012 2012 Mark Schell Portretfoto: Heidy IJsveld isbn: 978-90-484-2682-9 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieTERRACOTTALEGER HET. & De erfenis van de eeuwige Keizer van China EXPO > PEDAGOGISCH DOSSIER JAAR LUIK GUILLEMINS TGV STATION
HET TERRACOTTALEGER & De erfenis van de eeuwige Keizer van China EXPO 23.12.16 23.04.17 PEDAGOGISCH DOSSIER 11-14 JAAR LUIK GUILLEMINS TGV STATION + 3 2 4 2 2 4 WWW. T E R R A C O T 4 9 3 8 TA - L I E
Nadere informatieBeginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1. Beginnen met leidinggeven
Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1 Beginnen met leidinggeven Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 2 Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 3 Beginnen met leidinggeven
Nadere informatieKACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog De kerk van Kachtem, toen alles nog rustig was. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieRESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D
RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatie7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting
Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting
Nadere informatieOefenteksten: Vergelijking
efenteksten: ergelijking ndersteboven van lezen Tekststructuren Fietsen met en zonder motor Een fiets en een motorfiets zijn allebei een vervoermiddel. Bij een fiets moet je zelf trappen. De motorfiets
Nadere informatie5.5. Boekverslag door L woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Propaganda. Afbeelding 1:
Boekverslag door L. 1626 woorden 13 december 2004 5.5 53 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Propaganda Afbeelding 1: a. Deze afbeelding is gemaakt in de jaren 30 door Hitler aanhangers. b. Er
Nadere informatieCanonvensters Michiel de Ruyter
ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout
Nadere informatieOver het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel
Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.
Nadere informatieIN DE BAN VAN DE ORIËNT
IN DE BAN VAN DE ORIËNT Veertig eeuwen geschiedenis kijken op u neer Napoleon en de Egyptomanie Ontwerp van Abraham van der Hart voor een Napoleonmonument op de Mont Cenis (1814) De Naald van Waterloo
Nadere informatieSidi Mohamed Ghaneme
Sidi Mohamed Ghaneme Islam voor Globale Pubers Uitgeverij U2pi Uitgeverij U2pi BV (www.jouwboek.nl), Voorburg 1e druk maart 2012 (isbn 978-90-8759-262-2) 1e ebookversie maart 2012 Titel: Islam voor globale
Nadere informatieMaria, de moeder van Jezus
Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt
Nadere informatieOp- en uitbouw documentatiecentrum.
2 3. Onderzoek van de verzameling. 3.1. De schikking van de documentatie is als volgt opgevat : Algemene opvatting. Het documentatiecentrum omvat drie onderzoeksvelden : a. Algemene naslagwerken die toelaten
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieGENEALOGIE Vroeger de status van de elite, nu de hobby van het volk
GENEALOGIE Vroeger de status van de elite, nu de hobby van het volk Hans Nagtegaal Erfenissen zijn in de loop der eeuwen oorzaak geweest van vele ruzies en zelfs van oorlogen. Wie is familie van wie en
Nadere informatieHET MAKEN VAN EEN WERKSTUK
HET MAKEN VAN EEN WERKSTUK 1 INHOUDSOPGAVE WERKSTUK I. Keuze. 1 II. Hoe te starten? 2 III. Inhoudsopgave 3 IV. Inleiding 4 V. Indeling 4 VI. Illustraties 7 VII. Taalgebruik 7 VIII. Verzorging 7 2 HET MAKEN
Nadere informatieLICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog LI_07 Er is veel volk op de dorpsplaats samengekomen en overal hangen vlaggen. Niemand is aan het werken. Het is waarschijnlijk zondag, en mooi
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God, We zijn vandaag bij elkaar om onze doden te herdenken. Vier namen zullen worden genoemd, vier mensen uit onze gemeente, die in het afgelopen
Nadere informatieAbdelkrim, parcours van een vrijheidsstrijder
Abdelkrim, parcours van een vrijheidsstrijder Eerste druk, augustus 2012 2012 Ali Idrissi Vertaald door: Mustafa Aarab Correcties: Haala Aarab Foto s: privécollectie Aischa Abdelkrim Alkhattabi isbn: 978-90-484-2550-1
Nadere informatieLe s b r i e f. Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet
Le s b r i e f Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet Voor je gaat lezen Dit is een lesbrief over het boek Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet, geschreven door Carmen Reid. Hoe ver zou
Nadere informatiePim Fortuyn vanaf de overkant
Pim Fortuyn vanaf de overkant Eerste druk, april 2012 2012 Margaretha Gieles Correctie en redactie: Scrivein, drs. Matty Zwart-van Dijk, Vorden Foto cover: Olieverfschilderij Het zonnewonder van Fatima,
Nadere informatiegermaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).
Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest
Nadere informatieLesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen
Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen 1 Naamsverklaring: Een gilde is een vereniging van mensen die hetzelfde beroep uitoefen(d)en, vb bakkers of wevers waren allemaal
Nadere informatieNoot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen.
Noot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen. Een levenslijn Tijdens het kennismakingsgesprek of in het eerste themagesprek kunt u met iets bijzonders beginnen:
Nadere informatieAdministratie Diamant Politie
De resultaten van drie onderzoeksprojecten van het SOMA Dossier Administratie Diamant Politie We hebben de lezers steeds op de hoogte gehouden van de onderzoeks- projecten van het SOMA. We zijn dan ook
Nadere informatie