Het bezwaar tegen reductionisme ten aanzien van mentale toestanden en het begrip intentionaliteit
|
|
- Mirthe Anna Vermeiren
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Essay Identiteit Robert Schenk Inhoud Bevat de volgende onderwerpen: Het doel van dit essay Samenvatting De schrijfstijl Het begrip identiteit vanuit de filosofie van het mentale Het bezwaar tegen reductionisme ten aanzien van mentale toestanden en het begrip intentionaliteit De zorgelijke staat van het onbewuste en de attributietheorie W at betekenen deze beschouwingen over identiteit voor mij en wat kan ik betekenen voor KPN Het doel van dit essay Dit essay gaat over Identiteit. Wij gebruiken de term om iets over onszelf te zeggen. Als wij over onze identiteit spreken, bedoelen we meestal een verzameling eigenschappen waardoor wij herkenbaar zijn, waardoor wij identificeerbaar zijn. Wij zijn herkenbaar als individu maar ons begrip identiteit is ook toepasbaar op een collectief. Wij maken deel uit van een groep. We kunnen daardoor ook spreken van een groepsidentiteit. Ik vind het belangrijk om dit essay te gebruiken om iets over de groepsidentiteit van KPN te kunnen zeggen. Wij zijn als organisatie namelijk erg afhankelijk van een aantal identificeerbare eigenschappen om flexibel genoeg te kunnen meebewegen met veranderingen in de samenleving. Ik stel mij tot doel om op grond van de stellingen die Paul Verhaeghe verdedigt en de vele aanwijzingen en suggesties die hij biedt, het begrip identiteit scherper te krijgen. Zodra duidelijk is wat identiteit precies is en wij weten hoe we er zelf kennis over verkrijgen, kunnen we starten met het meer bewust worden van onze broodnodige bekwaamheden. En dan starten we uiteraard ook meteen met het ontdekken van eventuele leemtes, hiaten of verbeterpunten. Samenvatting en toelichting Ik begin met de schrijfstijl van het boek en ga in op de centrale stelling van Paul Verhaeghe: Een identiteit is een product, een constructie op grond van de wisselwerking tussen degene die de identiteit draagt en de ruimere omgeving centraal in de inhoud staat een min of meer samenhangend geheel van normen en waarden die teruggaan op door de groep gedeelde opvattingen en ideologie. Het lijkt mij een heel goede zaak dat we bij KPN hardop denken over het begrip identiteit, over de samenhang tussen onze individuele en onze groepsidentiteit en dat we het hebben over normen en 1
2 waarden. Ik wil mede daarom aannemelijk maken dat het weinig zin heeft om over identiteit te spreken als iets dat feitelijk niet bestaat. Dat het evenmin zinvol is om identiteit of liever mentale toestanden in het algemeen, per se te willen herleiden tot iets anders, iets wat er onder ligt of waar het werkelijk uit zou moeten bestaan. In de filosofie heet dat reductionisme. Het is in de psychologie en in de psychiatrie niet ongebruikelijk om mentale toestanden te herleiden naar het brein, gedrag of cognitie. De argumenten hiertegen zijn wat mij betreft overtuigend. Ik bén namelijk dat samenhangend geheel van mentale toestanden, wensen, gedachten, overtuigingen en niet de drager ervan. Mijn Identiteit is wat ik ben, niet wat ik heb! Ik ben medewerker van KPN. Daarmee draag ik iets bij aan de identiteit van KPN. De identiteit van KPN is de resultante van de verzameling overtuigingen, kennis, klantgerichtheid, ervaringen van de medewerkers en klanten van KPN. Het heeft wat mij betreft weinig zin om het te hebben over een identiteit als je tegelijk het bestaan ervan ontkent of eraan twijfelt of zoiets werkelijk bestaat. Ook de bewering dat een identiteit eigenlijk niet bestaat maar feitelijk iets anders is, maakt wat mij betreft het gesprek over identiteit nodeloos ingewikkeld. Het aannemelijk maken van mijn stelling : dat ik mijn identiteit bén, doe ik door het begrip identiteit te benaderen vanuit de filosofie van het mentale en het begrip intentionaliteit. Mijn geest, mijn ik, mijn identiteit is het vermogen om representaties te vormen. Door middel van dat vermogen richt ik mij op de realiteit. Het punt is vooral : heb ik dat zelf goed genoeg in de gaten. Wat mij betreft komt in het kader van de beweging die we bij KPN willen maken richting flexibiliteit en agility de nadruk te liggen op het bewustzijn van onze medewerkers. Het gaat dan om de manieren waarop individuen komen tot oordeelsvorming omtrent hun eigen of hun groepsidentiteit. Veel van deze oordeelsvorming zal minder of helemaal niet bewust plaatsvinden. Wat kan ons dat leren en welke aanknopingspunten biedt dit om medewerkers te ondersteunen in het versterken van een bewuste identiteit. Het ken u zelve principe. We kunnen door medewerkers te motiveren zich bewuster te zijn van hun drijfveren en overtuigingen direct de flexibiliteit van KPN beïnvloeden. Paul Verhaeghe s schrijfstijl Paul Verhaeghe is psychoanalist. Op een of andere manier had ik daarom van hem een meer persoonlijk betoog verwacht als het over identiteit gaat. Ik mis in zijn betoog zijn eigen Identiteit. Hij schrijft over Identiteit als betreft het een object. Hij gebruikt geen zinnen met : ik vind, ik denk, ik ben overtuigd. Daardoor vind ik het lastig om erachter te komen wie hij is. Zijn opvatting over de christelijke moraal of het voeren van functioneringsgesprekken wordt alleen duidelijk door de algemene uitspraken die hij erover doet. Een sprekend voorbeeld is zijn gebruik van de term : zelfverloochening. Ik heb helaas niet kunnen ontdekken wat hij daarmee voor zichzelf bedoelt. 2
3 Daartegenover is het betoog van Lisette een verademing. Zij schrijft helemaal vanuit haarzelf. Je hoeft niet op zoek naar wie zij is of hoe zij stelling neemt of uitspraken op haarzelf betrekt. Het is daarmee des te opmerkelijker dat iemand die het bestaan van een identiteit ontkent, constant schrijft vanuit haar Identiteit : een ik! Identiteit vanuit de filosofie van het mentale Centraal staat het begrip Identiteit (persoonsgelijkheid, eenzelvigheid) Ik vertaal dit gemakshalve maar even als: steeds dezelfde zijn, herkenbaar, identificeerbaar. Ik ben steeds dezelfde op grond van mijn herinnering. Het geheugen is de continuerende factor. Ik ben dezelfde als gisteren en eergisteren. Maar ik ben ook dezelfde als toen ik kind was. Als je je geheugen verliest door ziekte of ongeval, verlies je ook daadwerkelijk je identiteit. Paul Verhaeghe s stelling is dat identiteit een construct is. Het bestaat feitelijk niet, zeker niet als iets dat onveranderlijk is. Je identiteit is constant aan verandering onderhevig en wordt feitelijk opgelegd door je omgeving. Ik krijg daarbij het beeld van een homunculus. In mij schuilt een miniatuur mensje en dat is dan mijn identiteit. En daar ben ik de drager van. Kortom de tegenstelling is : mijn identiteit is één en onveranderlijk. Ik ben mijn identiteit tegenover: ik bén niet, ik word. Ik ben de drager van mijn identiteit en ik verander constant. De tegenstelling tussen zijn en worden bestaat al heel lang Denk maar aan de pre-socraten : Heraclitus en het principe van panta rei alles stroomt. Niets is onveranderlijk. Je kunt niet tweemaal in dezelfde rivier stappen. En daar tegenover Parmenides als eerste der rationalisten : Het Zijn is ruimtelijk; er is dus geen lege ruimte mogelijk, en bijgevolg ook geen beweging, want als een voorwerp zich ergens heen zou bewegen zou daar eerst lege ruimte 3
4 (een niet-zijn) moeten zijn. Ook worden is uitgesloten: dat wat worden gaat, is tevoren nog niet. Alle verandering is maar schijn. Dus een identiteit is constant aan verandering onderhevig. Je bent niet tweemaal dezelfde persoon. Of: Als je identiteit werkelijk bestaat, is die ruimtelijk en kan zij niet veranderen. Anders zou je nu iets zijn wat je eerder niet was of straks iets zijn wat je nu nog niet bent. Voor zover je identiteit aan verandering onderhevig is, is dat schijn. Het bezwaar tegen reductionisme ten aanzien van mentale toestanden en het begrip intentionaliteit Het boek van Paul Verhaeghe roept bij mij twee filosofische vragen op. Is een identiteit iets dat werkelijk bestaat? Ik meen dat het antwoord ja is, tenminste de mijne wel. En moet een identiteit worden gezien als iets dat ergens anders uit voortkomt? Ik zie daar geen reden toe en ik zie wel goede argumenten om dat niet zo te zien. Ik begrijp eerlijk gezegd niet goed waaruit de behoefte voortkomt om iets als een mentale toestand: ik vind, ik denk, ik wil of ik voel..per se te willen herleiden. Paul Verhaeghe zegt dat de herleiding naar het brein : wij zijn ons brein ofwel het materialistisch reductionisme, hem niet bevalt maar ik vind het herleiden naar ons opgelegde normen en waarden van precies dezelfde orde. Er zijn twee argumenten tegen : 1. Normen en waarden bieden de mogelijkheid jezelf voor te doen alsof je ernaar leeft. Je kunt voorwenden, aanleren, veinzen of doen alsof je nergens van weet. Ze bieden daarmee geen zekere kennis over je ware identiteit. Gedrag zegt niet direct iets over wat je vindt, gelooft, denkt. Normatief of ethisch handelen kun je immers simuleren. 2. Maar belangrijker wat mij betreft: stel dat de stelling juist is. Dan zou bijgevolg het doen van de uitspraak dat je identiteit een construct is, in zichzelf ook een product zijn van door de omgeving opgelegde normen en waarden. En daarmee verliest de stelling zijn zeggingskracht. Je zegt wel dat je identiteit een construct is maar dat komt omdat je omgeving je daartoe aanzet. Wat mij betreft spreken we bij Identiteit van het geheel van mentale toestanden of de intentionaliteit. Paul Verhaeghe doet dit zelf ook alleen voegt hij daaraan toe dat deze mentale toestanden door de omgeving worden opgelegd. Dat hoop ik zoeven te hebben weerlegd. Het lijkt mij niet alleen onjuist maar ook volstrekt onnodig. Laten we het erop houden dat mensen een gerichtheid hebben op zaken in de realiteit en dat zij daar uitspraken over kunnen doen en ernaar handelen. De zorgelijke staat van het onbewuste en de attributietheorie als voorbeeld Kennis van je identiteit is iets waar je alleen zelf direct toegang toe hebt. Je kunt alleen zelf rechtstreeks uitspraken doen over bijvoorbeeld je geaardheid, je verlangens etc. Het is daarmee (helaas) niet zo dat die kennis onfeilbaar is. Er zijn ongetwijfeld zaken die tot je identiteit behoren waarvan je je maar ten dele of wellicht in het geheel niet bewust bent. Bovendien kun je je over 4
5 delen van je identiteit vergissen. Ik kan mij bijvoorbeeld heel kundig vinden als manager of menen dat ik heel goed communiceer. Dat is op zichzelf dan een feit. Het wordt wel een ander verhaal als alle managers van KPN vinden dat ze zelf hoger scoren dan hun team. Of als ze zichzelf met elkaar vergelijkend allemaal menen dat ze bij de beste 10% horen. Er zijn voldoende aanwijzingen vanuit de psychologie dat mensen zich bij het toewijzen van vaardigheden, eigenschappen of competenties laten leiden door motieven die niet reëel zijn. Een voorbeeld is de attributietheorie : mensen hebben de neiging om vleiende, positieve eigenschapen aan zichzelf toe te wijzen terwijl minder welgevalligheden vaak worden geweten aan de omgeving of andere externe factoren. In dit kader wil ik hier graag de nadruk leggen op wat Paul Verhaeghe zelfverloochening noemt. Ik spreek liever van zelfbedrog of zelfdeceptie. Ik zou graag willen dat wij ons bij het richten op onze identiteit en de bijdrage die wij leveren aan een collectief KPN, er ons op toeleggen te ontdekken in hoeverre wij ons van onszelf bewustzijn en of we daarin mogelijk kunnen worden versterkt. Dit zal onszelf maar zeker onze omgeving, collega s, klanten ten goede komen. Wat betekent Identiteit voor mij en wat kan ik voor KPN betekenen Ik draag als persoon, als medewerker van KPN bij aan het beeld dat van KPN bestaat in onze maatschappij. Ik ben daar trots op. Ik zie ons bedrijf als de belangrijkste onderneming in Nederland om te zorgen dat het maatschappelijk belang dat afhangt van telecom en IT infrastructuur in goede handen is. Ik voel mij deel van een belangrijk maatschappelijk werk. Ik wil ook graag bijdragen aan het continueren van die rol. KPN zal zich moeten aanpassen aan steeds sneller veranderende omstandigheden. Dat aanpassen doen we al maar het succes waarmee we dat doen, hangt af van de mate waarin wij ieder afzonderlijk ertoe in staat zijn ons aan te passen. Ben ik fit genoeg, ben ik goed genoeg in mijn vak, ben ik bereid en in staat om in te zien waar mijn overtuigingen, zekerheden, bewuste bekwaamheden en onbekwaamheden (zo ben ik nu eenmaal..)zitten en vandaan komen. Ik zie een mogelijkheid om op grond van dit essay een bijdrage te leveren. Die bijdrage zal erop gericht zijn de medewerkers te ondersteunen bij het ontwikkelen van zelfkennis. Hoe? Twee concrete voorbeelden: Bewustzijn bevorderen kan op de volgende manieren effectief worden beïnvloed: Het toepassen van spelelementen in het werk of het simuleren van werk in een spelomgeving. Beide vormen leveren inzicht in drijfveren en worden ook direct toepasbaar gemaakt in ons dagelijkse werk en de manier waarop we dat beoordelen Het toepassen van elementen uit speltheorieën om mensen ertoe te verleiden hun strategie aan te passen aan het optimaliseren van het collectief belang 5
3 vragen om. even terug te keren naar jezelf. Een kennismaking met schrijven in Mindful Analysis. 3 vragen om. wat je echt wilt!
3 vragen om even terug te keren naar jezelf Een kennismaking met schrijven in Mindful Analysis 3 vragen om 3 vragen speciaal voor erachter jou! te komen wat je echt wilt! Ook al worden we nog zo oud, we
Nadere informatieOpgave 2 Doen wat je denkt
Opgave 2 Doen wat je denkt 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom Swaab het bestaan van vrije wil verwerpt op grond van de experimenten van Libet: bewustzijn komt pas na de beslissingen van de hersenen
Nadere informatie3 vragen om. even terug te keren naar jezelf. Een kennismaking met schrijven in Mindful Analysis. 3 vragen om. wat je echt wilt!
3 vragen om even terug te keren naar jezelf Een kennismaking met schrijven in Mindful Analysis 3 vragen om 3 vragen speciaal voor erachter jou! te komen wat je echt wilt! Ook al worden we nog zo oud, we
Nadere informatieBezoeker: Het is een dagelijkse ervaring dat de wereld plotseling verschijnt als we wakker worden. Waar komt die vandaan?
1 Het gevoel Ik ben (7 mei 1970) Bezoeker: Het is een dagelijkse ervaring dat de wereld plotseling verschijnt als we wakker worden. Waar komt die vandaan? Shri Nisargadatta Maharaj: Voordat er iets verschijnt,
Nadere informatie3 vragen. Om even terug te keren naar jezelf. 3 vragen speciaal voor. 3 vragen om. wat je echt wilt!
3 vragen Om even terug te keren naar jezelf 3 vragen om erachter 3 vragen speciaal voor jou! te komen wat je echt wilt! Ook al worden we nog zo oud, we voelen ons vanbinnen nog precies dezelfde die we
Nadere informatie360 GRADEN FEEDBACK. Jouw competenties centraal
360 GRADEN FEEDBACK Jouw competenties centraal Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Over gedrag en de... 4 3. Totaalresultaten... 5 4. Overzicht scores per competentie... 7 5. Overschatting-/onderschattinganalyse...
Nadere informatieCommuniceren op basis van Management Drives De wereld van de kleuren onthuld
Haalt het beste uit uw mensen! Communiceren op basis van Management Drives De wereld van de kleuren onthuld Haalt het beste uit uw mensen! Management Drives? Management Drives is het bedieningspaneel en
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen
Nadere informatieFocussen: 2 x 2 vragen
Focussen: 2 x 2 vragen Waar kun je het voor gebruiken? Als je iets wilt bereiken en daarvoor het nodige te doen hebt, dan is het van belang dat je wéét wat je doet. De 2x2-vragen helpen je bij het bedenken
Nadere informatiefilosofie havo 2019-II
Opgave 2 Leefregels 10 maximumscore 3 een uitleg met tekst 6 dat het zelf volgens Dennett een narratief zwaartepunt is: de nummers op de tape zijn het abstracte centrum waaromheen Nora s zelf valt te begrijpen
Nadere informatieFebruari 2012 Workshop Eviont
Het Brein heeft een doel nodig! Februari 2012 Workshop Eviont Het Brein heeft een doel nodig! Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE...2 LEESWIJZER...3 INLEIDING...4 STAP 1: HET KADER...5 STAP 2: STATE, GEDRAG EN
Nadere informatieEgo, Schaduw, Zelf volgens Jung Bram Moerland
Ego, Schaduw, Zelf volgens Jung Bram Moerland Carl Jung was degeen die het begrip 'schaduw' in de psychologie introduceerde. Hij gaf daaraan een bijzondere betekenis: het verborgen ware zelf. Dat ware
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. geesten op metafysisch niveau, omdat er geen andere bewustzijnsvormen bestaan 1
Opgave 1 Scepticisme en film 1 maximumscore 4 geesten op metafysisch niveau, omdat er geen andere bewustzijnsvormen bestaan 1 geesten op epistemologisch niveau, omdat er geen andere bewustzijnsinhouden
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieVoordat je solliciteert moet je weten wat je kwaliteiten zijn. In deze opdracht ga je je eigen kwaliteiten beschrijven.
Kwaliteiten en Vaardigheden Voeg de uitwerkingen toe aan je portfolio. Voordat je solliciteert moet je weten wat je kwaliteiten zijn. In deze opdracht ga je je eigen kwaliteiten beschrijven. In je leven
Nadere informatieHoe eerlijker en nauwkeuriger u deze lijst invult, hoe meer waarde hij zal hebben.
Beïnvloedingsstijlen Vooraf: De uitkomst van deze beweringenlijst geeft u inzicht in de wijze waarop u door anderen wordt ervaren als u in situaties bent waarin u anderen wilt beïnvloeden. Hoe eerlijker
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieSTIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding
STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende
Nadere informatieVerbloemend gedrag. Om beter met het verbloemende gedrag van je naaste om te gaan, is het belangrijk dat je begrijpt waar het gedrag vandaan komt.
Verbloemend gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Verbloemend gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is verbloemend gedrag? Sommige mensen zijn zich
Nadere informatieDoelen Bereiken. Van wens naar doel en van doel naar realiteit in 6 stappen. Greater Potentials Ltd. 2007 Koenraad Rau http://www.zensatie.
Doelen Bereiken Van wens naar doel en van doel naar realiteit in 6 stappen Inleiding: - Doelen Bereiken Van Wens Naar Doel En Van Doel Naar Realiteit In 6 Stappen. In dit programma zal ik je verschillende
Nadere informatieFernando Halman CommunicateTour
FERNANDO HALMAN Rotterdam RAH! We nodig je uit voor de unieke seminar van Fernando Halman waarbij hij zijn krachtige boodschap levert aan hogescholen en universiteiten. Colourful Business presents Fernando
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieWat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie?
Wat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie? door Nathan Wennegers Trefwoord: zelfkennis / meditatie 2015 Non2.nl Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit deze uitgave
Nadere informatieKwaliteiten en Vaardigheden
Kwaliteiten en Vaardigheden Voordat je solliciteert moet je weten wat je kwaliteiten zijn. In deze opdracht ga je je eigen kwaliteiten beschrijven. Doel: Als je deze les hebt doorgewerkt: Kun je uitleggen
Nadere informatiePersoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1
Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording
Nadere informatieOvertuiging: ik ben niet goed genoeg (dus ik moet er heel hard voor werken) Tappen: Ook al doe ik helemaal niets, ik ben helemaal mezelf
De negatieve overtuigingen van gisteren hebben je misschien meer inzicht gegeven, maar we gaan ze niet uitgebreid analyseren, we gaan ze gewoon loslaten. Dat helpt je veel meer. Je negatieve overtuigingen
Nadere informatieWhitepaper Communicatie op de werkvloer WHITEPAPER. Communicatie. op de werkvloer. 10 tips om communicatie op de werkvloer te verbeteren!
Whitepaper Communicatie op de werkvloer WHITEPAPER Communicatie op de werkvloer 10 tips om communicatie op de werkvloer te verbeteren! Een organisatie is zo goed als de kwaliteit van de onderlinge communicatie.
Nadere informatieToelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5
Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5 Deel 1, Hoofdstuk 4 en 6 De volmaakte natuur en het niet bestaan van toeval Rikus Koops 24 juni 2012 Versie 1.0 Hoewel het vierde hoofdstuk op
Nadere informatiePersoonlijk Rapport Junior Scan
Persoonlijk Rapport Junior Scan Persoonlijke gegevens Naam test junior Datum test 02/09/2011 (17:19) Jouw ondernemersprofiel In vergelijking met het branche normprofiel geeft jouw profiel het volgende
Nadere informatieJouw superrelatie start nu!
Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest
Nadere informatieINHOUD. Eerste hoofdstuk. Tweede hoofdstuk
INHOUD Hartelijk welkom! 6 Eerste hoofdstuk Hooggevoeligheid begrijpen: een nieuwe blik op de eigenschap fijngevoelig 10 Wat is hooggevoeligheid? 12 Het zenuwstelsel 16 Ben jij hooggevoelig? 18 Doe de
Nadere informatiewat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen
vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is
Nadere informatieDrijfveren. Een belangrijke (on)bewuste drijfveer is dat ZELF beter wil zijn dan de ANDER
Inleiding Kennis over het tot stand komen van gedrag Bewustwording van de invloed van ons eigen gedrag op onze omgeving? Ervaren wat JIJ kan doen om je eigen gedrag en dat van anderen te verbeteren Drijfveren
Nadere informatieRapport: Delegeren is te leren.
Rapport: Delegeren is te leren. Ingrid Jeuring, trainer, coach, spreker 1 Delegeren is te leren. Allereerst bedankt voor het downloaden van dit rapport. Het betekent dat je open staat voor ontwikkeling
Nadere informatienaar: Jed McKenna, Jed McKenna s theorie van alles, Samsara, 2014
Opgave 2 Spiritueel scepticisme tekst 6 Jed McKenna is de schrijver van verschillende boeken over spiritualiteit. In zijn boeken speelt hij de hoofdrol als leraar van een leefgemeenschap. McKenna is spiritueel
Nadere informatiefilosofie havo 2018-I
Opgave 2 Online roleplayinggames 10 maximumscore 2 een uitleg dat een avatar in WoW niet kwalitatief identiek is met zichzelf als hij een hoger level bereikt: zijn mogelijkheden/eigenschappen/kwaliteiten
Nadere informatieStrategisch netwerken. 02 september 2015
Strategisch netwerken 02 september 2015 Strategisch netwerken ## augustus 2015 Onderwerpen Diverse strategieën. Opdrachten. Zet aan tot actie om een keuze te maken. Focus. Doe het constant. 3 Inleiding
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Opgave 2 Boer zoekt vrouw 8 maximumscore 2 een uitleg van Boer zoekt Vrouw als uiting van emocultuur aan de hand van de twee volgende kenmerken: onbezonnen heftige emoties (teken van oppervlakkigheid)
Nadere informatieGa lekker zitten, maak het jezelf gemakkelijk Zet muziek op waar je rustig van wordt en neem de tijd om een paar keer diep in en uit te ademen.
ME, MYSELF & I Om te beginnen... Ga lekker zitten, maak het jezelf gemakkelijk Zet muziek op waar je rustig van wordt en neem de tijd om een paar keer diep in en uit te ademen. Pak je opschrijfboekje en
Nadere informatiepagina 2 van 5 Laten we maar weer eens een willekeurige groep voorwerpen nemen. Er bestaan bijvoorbeeld -- om maar iets te noemen -- allerlei verschil
pagina 1 van 5 Home > Bronteksten > Plato, Over kunst Vert. Gerard Koolschijn. Plato, Constitutie (Politeia), Amsterdam: 1995. 245-249. (Socrates) Nu we [...] de verschillende elementen van de menselijke
Nadere informatieROUTE ROOD 1. Van klagen naar kracht
ROUTE ROOD 1 STAP 1 Wat zijn de energievreters en -gevers? Inventariseren wat energie geeft of vreet in het werk. voor elkaar nemen. Een groep collega s, liefst een voltallig team. Post-its, stiften. Je
Nadere informatieInhoud. 2 Ondernemen in een veranderende wereld. 4 Inzicht in jezelf en de ander
Inhoud 1 Inleiding 2 Ondernemen in een veranderende wereld 1 Veranderende tijden 3 2 Waarom zingeving in werk steeds belangrijker wordt! 3 3 Mens en wereld als energetisch geheel van nature in beweging
Nadere informatieOrganisaties presteren beter als teams beter presteren, teams presteren beter als het individu beter presteert. Daar helpen wij bij.
HAVE NO FEAR OF PERFECTION, YOU WILL NEVER REACH IT. Salvador Dali Organisaties presteren beter als teams beter presteren, teams presteren beter als het individu beter presteert. Daar helpen wij bij. Presteren
Nadere informatieOpgave 1: Vrije wil als zelfverwerkelijking
* PTA code: ED/st/05 * Docent: MLR * Toetsduur: 100 minuten. * Deze toets bestaat uit 11 vragen. Het totaal aantal punten dat je kunt behalen is: 32. * Kijk voor je begint telkens eerst de vraag kort door,
Nadere informatieKinderen Beter Begeleiden. Module Doelen Bereiken
Kinderen Beter Begeleiden Module Doelen Bereiken Kinderen Beter Begeleiden E-book Module Doelen Bereiken Marlies Bras Beter begeleiden van kinderen Wat leuk dat je ons e-book leest. Laten we meteen van
Nadere informatieSATSANG VAN 2 MAART De kracht van positief denken. Sem spreekt:
SATSANG VAN 2 MAART 2008 De kracht van positief denken. Sem spreekt: Als eerste wil ik duidelijk maken dat het is zo als ik nu denk, dat het is op dit moment. Als jij er anders over denkt dan is dit geen
Nadere informatieKe(r)n jouw waarde. Ontdek jouw kernwaarden.
Ke(r)n jouw waarde Ontdek jouw kernwaarden Ontdek jouw kernwaarden - pag. 2 Ontdek jouw kernwaarden Wat jou drijft in jouw leven en werk bepalen jouw keuzes. Het is dus belangrijk om te weten wát je drijft,
Nadere informatieExamen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2007 tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten
Nadere informatiefilosofie havo 2018-II
Opgave 2 Gevoelswerk 9 maximumscore 2 een uitleg dat Tessa s twijfel toont dat ze zich kritisch tot zichzelf kan verhouden, waarin volgens Korsgaard de waarde van authenticiteit ligt 1 een weergave van
Nadere informatieOver Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten
1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor
Nadere informatieIn 3 stappen naar meer regie in werk en leven. - Vera Winkel -
In 3 stappen naar meer regie in werk en leven - Vera Winkel - Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Ik wil... pagina 4 Waarom kan ik jou helpen? pagina 5 Stap 1 - Luister pagina 6 Stap 2 - Lach pagina 9 Stap
Nadere informatieIOD Crayenestersingel 59, 2101 AP Heemstede Tel: 023 5283678 Fax: 023 5474115 info@iod.nl www.iod.nl. Leiding geven aan verandering
Leiding geven aan verandering Mijn moeder is 85 en rijdt nog auto. Afgelopen jaar kwam ze enkele keren om assistentie vragen, omdat haar auto in het verkeer wat krassen en deuken had opgelopen. Ik besefte
Nadere informatieBouwstenen van het denken
Werken met cognitieve bouwstenen heeft gegarandeerd resultaat Analyseren Veronderstellingen maken Logisch denken Breed denken Onveranderbaarheid inzien Verinnerlijken Niet egocentrisch communiceren Tijdsoriëntatie
Nadere informatieStap 6: Wat is de kernovertuiging?
E-Learning: Hoe krijgen ze me zo gek als leidinggevende? Module 7/9 Stap 6: Wat is de kernovertuiging? De relevante vraag is hier: wat is het ergste wat er kan gebeuren als hij zijn controledrang loslaat?
Nadere informatieOnline training. Leer afstemmen op de onderneming die jij wilt creëren. Module 2
Online training Leer afstemmen op de onderneming die jij wilt creëren Module 2 www.edithhelwegen.nl Pagina 1 Module 2 Jouw persoonlijke script We gaan praktisch aan de slag met het maken van jouw persoonlijke
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieSmartfeedback.
Inhoud Topsport 3 Wat is Smartfeedback 4 Filosofie 5 Topsport In de sport wordt succes bepaald door de kwaliteiten van de sporters. Daarom investeren topsporters continu in hun eigen ontwikkeling. Dit
Nadere informatieDISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK
DISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK 4 2010-2011 INHOUD Inleiding... 5 Avond 1... 6 Avond 2... 8 Avond 3... 10 Avond 4... 12 3 4 INLEIDING Een ieder die niet zijn kruis draagt en achter Mij aankomt, die
Nadere informatieChristus als leerling volgen
Christus als leerling volgen Voorbereiding voor de huisbezoeken van 2014/2015 Het was in Antiochië dat de leerlingen voor het eerst christenen werden genoemd. In onze verhouding tot de Heer kan het waardevol
Nadere informatieBEÏNVLOEDINGSSTIJLEN. Tegenbewegende stijlen. Meebewegende stijlen. = duwen = trekken. evalueren aansporen en onder druk zetten
BEÏNVLOEDINGSSTIJLEN Er zijn verschillende beïnvloedingsstijlen te onderscheiden. De stijlen kunnen worden onderverdeeld in: TEGENBEWEGENDE STIJLEN MEEBEWEGENDE STIJLEN = duwen = trekken Tegenbewegende
Nadere informatieAls verkopen niet je vak is maar je wèl omzet moet maken.
Als verkopen niet je vak is maar je wèl omzet moet maken. SALES MET EEN GOED VERHAAL Laat mij je dan helpen hoe je ook een goede verkoper wordt. MARIJE BASSTEIN - SALES COACH VOOR IEDEREEN DIE OOK MOET
Nadere informatie360 Feedback Rapport Geloofwaardig Leiderschap
360 Feedback Rapport Geloofwaardig Leiderschap Rapport voor: Anoniem Rapport gegenereerd op Inhoudsopgave Inleiding Samenvatting Deelnemers Leidinggevende Medewerker Directe collega Opdrachtgever / Klant
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieTotalBalance Test / Mini-training
TotalBalance Test / Mini-training Weet jij al wie je bent en wat je wilt? Ben je op zoek naar een goede balans tussen werk en privé? Of wil je meer energie? De TotalBalance Test geeft je inzicht op welke
Nadere informatiede Beste Studiekeuze Aanpak
de Beste Studiekeuze Aanpak Welk pad kies jij? Zelkennis is vaag pagina 3,4 Waar sta jij nu? Ontdek jouw volgende stap pagina 5,6 Hoe kom ik erachter wat ik wil? 3 bronnen voor zelfkennis pagina 7 Concreet
Nadere informatieCoachcenter Competenties
Coachcenter Competenties Introductie Gedurende de opleiding ontwikkel je een negental competenties welke in combinatie naar onze mening onmisbaar zijn om op professioneel niveau en met impact te kunnen
Nadere informatieHet Mirakel dat Jij Bent
Het Mirakel dat Jij Bent Vervul jouw potentieel (Deel I van III) Struinend door het gras Kijkend naar de horizon Genietend van Alles dat IS Jouw weg... Schrijver: A.M.I. van der Kwast Coverontwerp: in
Nadere informatieG E D R A G S C O D E V O O R C W Z - M E D E W E R K E R S
G E D R A G S C O D E V O O R C W Z - M E D E W E R K E R S Hoe gaan we om met onze klant en met elkaar? U als medewerker draagt bij aan het professionele en klantgerichte karakter van het ziekenhuis.
Nadere informatieBenodigde soft skills voor een succesvolle interactie met klanten en collega s deel 1. Dijk training & coaching
Benodigde soft skills voor een succesvolle interactie met klanten en collega s deel 1 Dijk training & coaching Margot Dijker trainer & coach Leiderschap Beïnvloeden Trainingsonderwerpen Sales Teamontwikkeling
Nadere informatieSuccesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018
E-BOOK Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Inleiding... 3 Wie is Monique Dekker?... 3 3. Bewustzijn... 4 Zijn wie
Nadere informatieNaslagwerk KOERS. Producten van dit documenten zijn:
Naslagwerk KOERS Dit document is bedoeld om ieder individu een eigen beeld te laten formuleren van de eigen koers als werkend mens en vervolgens als functionaris. Daarna kun je collectief de afdelingskoers
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Domein A: leesvaardigheid en domein D: argumentatieve vaardigheden
Samenvatting Nederlands Domein A: leesvaardigheid en domein D: argumentatieve vaardigheden Samenvatting door Denise 1323 woorden 7 mei 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Alle
Nadere informatie' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'
identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,
Nadere informatieRapport Duurzame Inzetbaarheid
Rapport Duurzame Inzetbaarheid Naam Adviseur Piet Pieterse Reinier van der Hel Datum 31-08-2015 Inleiding Duurzame inzetbaarheid is talenten optimaal benutten, gezond en met plezier werken, nu en in de
Nadere informatieGOUDEN REGELS STIGMA EN WOORDVOERING
GOUDEN REGELS STIGMA EN WOORDVOERING IEDEREEN HEEFT VOOROORDELEN. ZO SIMPEL IS HET. JIJ OOK. ALS JE JE HIERVAN BEWUST BENT EN ERNAAR HANDELT, VOORKOM JE DAT JE ONGEWILD BIJDRAAGT AAN STIGMATISERING VAN
Nadere informatiedoor denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10
door denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10 Hoofdstuk 1 Wat is filosofie? paragraaf 1 filosoferen: doordenken! Opdracht 1, p. 5 Doordenken kun je over alles. In deze eerste opdracht
Nadere informatie1 Johannes. - Kringleiderhandeleiding -
1 Johannes - Kringleiderhandeleiding - Beste kringleider, Hieronder vind je per hoofdstuk een aantal aanvullende gedachten bij het kringmateriaal over 1 Johannes. Met name wordt beschreven wat het doel
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieLOOPBAAN-ANKERTEST. Wat zijn loopbaan-ankers? Welke baan past bij je?
LOOPBAAN-ANKERTEST Welke baan past bij je? Waarom werk je? Welke aspecten motiveren je in jouw werk? Welke inhoudelijke zaken moet je werk bevatten zodat je het naar je zin hebt en met plezier en resultaat
Nadere informatieKarma, Voortzetting en het Edele Achtvoudige Pad
Karma, Voortzetting en het Edele Achtvoudige Pad Augustus 2005, Plum Village Vandaag wil ik graag spreken over reïncarnatie, wedergeboorte en voortzetting. Als we een sinaasappelboom bekijken, dan kunnen
Nadere informatieippq Organisatierapport voor Octopus BV 2012-12-06
ippq Organisatierapport voor Octopus BV 2012-12-06 Rapport - Overzicht 1. Doelstelling 2. Het Performance-Happiness Model 3. Belangrijkste uitkomsten 4. De 5Cs 5. Vertrouwen, trots en erkenning 6. Vergelijking
Nadere informatieJan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay
Jan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay Onderstaande tekst schreef ik jaren geleden om studenten wat richtlijnen te geven bij het ontwikkelen van een voor filosofen cruciale vaardigheid: het
Nadere informatieStel jezelf niet onder de Wet!
Dit document is een script van onderwijs dat is bedoeld om via video te worden getoond. In de video worden relevante tekst, dia s, media en afbeeldingen getoond om de presentatie te vereenvoudigen. Daarom
Nadere informatieidentiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord
1 identiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord identiteitsbewijs onderwijsgroep noord I Zijn wie je bent. Dat is geluk. I Erasmus 2 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieJe eigen persoon zijn
Je eigen persoon zijn Artikel Een reactie op Lynne Rudder Bakers On Being One s Own Person Christiane E. Seidel In On Being One s Own Person (2004) presenteert Lynne Rudder Baker haar zienswijze op de
Nadere informatieWERKBOEK 2. De bron van verandering. Kees Holtrigter (The 7D Solutions) 3e editie
WERKBOEK 2 De bron van verandering Kees Holtrigter (The 7D Solutions) 3e editie Werkboek 2 De bron van verandering... 3 1 Mijn thema... 4 2 Gebeurtenissen (connecting the dots)... 4 3 Emoties... 5 4 Gevoel
Nadere informatieDe Sleutel tot het benutten van potentie
De Sleutel tot het benutten van potentie Wat is potentie eigenlijk? Een snelle blik in een woordenboek levert de volgende resultaten op: het kunnen; dat waartoe iemand of iets toe in staat is; vermogen.
Nadere informatieHoe relevant ook, het begrip wilsbekwaamheid is
Samenvatting 179 180 Autonomie is de afgelopen decennia centraal komen te staan binnen de geneeskunde en zorg. Daarmee samenhangend is ook de wilsbekwame beslissing van de patiënt steeds belangrijker geworden.
Nadere informatieStichting Techniekpromotie
- - - Stichting Techniekpromotie 1 In de visie komt duidelijk naar voren dat verwondering en wetenschap in de gehele doorlopende leerlijn zouden moeten blijven samengaan. In hoeverre spreekt dit beeld
Nadere informatieMissionstatement en core values
Missionstatement en core values Inhoud 1 Het formuleren van missionstatement en core values... 1 2 Het maken en uitdragen van missie en kernwaarden... 5 1 Het formuleren van missionstatement en core values
Nadere informatieRESOURCE DEVELOPMENT AND INSTALLATION (RDI) PROTOCOL KINDERVERSIE
RESOURCE DEVELOPMENT AND INSTALLATION (RDI) PROTOCOL KINDERVERSIE Leg uit in woorden die aansluiten bij het kind en diens problematiek dat jullie samen gaan uitzoeken hoe het kind beter kan leren omgaan
Nadere informatieMODULE 1 ZELFANALYSE WERKBOEK: STAP 5. 1 Persoonlijke successen 2 SWOT analyse 3 Samenvatting & conclusie
MODULE 1 ZELFANALYSE WERKBOEK: STAP 5 1 Persoonlijke successen 2 SWOT analyse 3 Samenvatting & conclusie 1. Persoonlijke successen De eerste stap in je carrièrewijziging is je resultaten te herkennen of
Nadere informatieModel van de logische niveaus
Model van de logishe niveaus 3 Logishe niveaus van Dilts De logishe niveaus van Dilts geven een ondersheid in niveaus aan waarop doelen stellen, visie en missie op het persoonlijke vlak zih afspelen. Hierdoor
Nadere informatieNiet-feitelijke waarheden (2)
Niet-feitelijke waarheden (2) Emanuel Rutten Wat is waarheid? Er zijn weinig wijsgerige vragen die vaker zijn gesteld dan deze. In wat volgt ga ik er niet rechtstreeks op in. In plaats daarvan wil ik een
Nadere informatieGeluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt
"Geluk is vooral een kwestie van de juiste levenshouding" Geluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt Ons geluk wordt voor een groot stuk, maar zeker niet alleen, bepaald
Nadere informatieTEAMWORK GEMEENTE ZIJN WE SAMEN, HOE DAN?
Themadag Zout en Licht Hilversum Mei 2017 TEAMWORK GEMEENTE ZIJN WE SAMEN, HOE DAN? Doel van dit onderwerp: Het verkrijgen van (meer) inzicht en begrip voor het belang van werken in een team. Het begrijpen
Nadere informatiede waarnemingsvoorkeur
5 de waarnemingsvoorkeur Sensors - Intuitives Lees de volgende stellingen door en kijk welke van de twee het meest op jou van toepassing is: A of B. Geef voor een zo precies mogelijke score het antwoord
Nadere informatie