V voorwoord 3. K Kerngegevens 5. 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening 9 1.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010

2 INHOUDSOPGAVE V voorwoord 3 K Kerngegevens 5 I 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening Leeswijzer 9 2 Ontwikkelingen in Resultaten in De financiële positie per Inleiding Het rekeningresultaat De ontwikkeling van het risicoprofiel De ontwikkeling van het weerstandsvermogen De ontwikkeling van het financieel perspectief De solvabiliteitspositie van Breda Het rekeningresultaat in relatie tot de prognose bij de 2e Bestuursrapportage Uitwerking van de versoberingstaakstelling financiële rekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Balans met toelichting Totaalbeeld taakvelden met toelichting Bijlagen bij de jaarrekening Overzicht Single information Single audit (SiSa) Overzicht verantwoording B5 gelden Overzicht reserves, voorzieningen en jaaroverstijgende subsidies Controleverklaring 89 5 De programma s, projecten, taakvelden Inleiding De beleidsrekening De programma s 94 Programma 1 Wijkontwikkeling 94 Programma 2 Teteringen 108 Programma 3 Breda Oost 114 Programma 4 Via Breda 117 Programma 5 Regio 127 Programma 6 Veiligheid 131 Programma 7 Dienstverlening, Vergunningverlening & Handhaving 136 Programma 8 Externe betrekkingen, Subsidies en Citymarkering De projecten 147 Project 1 Bavelse Berg 148 Project 2 Gemeentelijk Sportcentrum 150 Project 3 Ontwikkeling Stadionlocatie 151 Project 4 Ontwikkeling Claudius Prinsenlaan 153 Project 5 Ontwikkeling Achter de Lange Stallen 155 p 001

3 5.2.3 De taakvelden 157 Taakveld 1 Stadsbedrijven 158 Taakveld 2 Buitenruimte 168 Taakveld 3 Bredase Samenwerkende Bedrijven (BSW) 179 Taakveld 4 Culturele instellingen 184 Taakveld 5 Economische zaken en Grondbedrijf 190 Taakveld 6 Maatschappelijke Ontwikkeling 197 Taakveld 7 Ruimtelijke Ontwikkeling 211 Taakveld 8 Publiekszaken 228 Taakveld 9 Sociale Zaken 238 Taakveld 10 Bestuur, Bestuursondersteuning en Veiligheid 251 Taakveld 11 Programma en Projectmanagement 254 Taakveld 12 Algemene baten en lasten De financiële positie anders belicht Algemene inleiding Lokale lasten en overige tarieven Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Grondbeleid inclusief ontwikkeling weerstandsvermogen Grondbedrijf Verbonden partijen Financiering Bedrijfsvoering Rechtmatigheid (Concern)control Investeringen en subsidies Investeringen Cost to complete Subsidies Bijlagen 263 Bijlage 8.1 Overzicht beschikbare kredieten 315 Bijlage 8.2 Overzicht van verbonden partijen 317 Bijlage 8.3 Verantwoording ISV III 323 Bijlage 8.4 Lijst van afkortingen 331 C Colofon 337 p 002

4 VOORWOORD Hierbij presenteren wij u de jaarrekening Dit is het jaar van de financiële waarheid geworden. Halverwege het jaar bleek dat de Gemeente Breda op een enorm tekort zou afstevenen als we niet alle zeilen bij zouden zetten. V Wij bedanken de raad en de ambtelijke organisatie voor de inspanningen die zij de afgelopen periode hebben geleverd om de uitgaven en inkomsten meer in balans te brengen. Vacatures worden niet meer ingevuld, de inhuur is beperkt, maar ook aan faciliteiten is gesleuteld. Binnen de organisatie, maar ook in de stad is het motto anders met minder afgelopen jaar van toepassing geworden. De discussie van de raad met de stad heeft ook geleid tot bezuinigingsvoorstellen die het komende jaar op de agenda staan. Het afgelopen jaar is heel strak gestuurd op de beperkte financiële middelen. In het collegeakkoord zijn concrete resultaten opgenomen. In het collegeprogramma hebben wij aangegeven op welke termijn en op welke wijze het College hieraan uitvoering geeft. De frequentie van managementrapportages is verhoogd en in de bestuursrapportages wordt adequater gestuurd op positieve en negatieve resultaten. De introductie van de voorjaarsnota in 2011 zorgt voor een nieuw weegmoment voor de Raad. Ondanks deze gezamenlijke inspanningen is het toekomstbeeld nog steeds niet positief. Voor de komende jaren moeten we nog grote inspanningen leveren om weer een financieel gezonde stad te worden. Wij zien het als een uitdaging om de beperkte middelen zo optimaal mogelijk in te zetten. 19 april 2011 Het college van burgemeester en wethouders van Breda p 003

5 p 004

6 KERNGEGEVENS Het grondgebied en de inwoners (per 1 januari) Grondgebied K oppervlakte gemeente ha ha ha waarvan historische stadskern 42 ha 42 ha 42 ha aantal ha verharding 996 ha 989 ha 976 ha aantal ha openbaar groen ha ha 924 aantal woonruimten Inwoners totaal aantal inwoners Leeftijdsklasse 0 14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder aantal uitkeringsgerechtigden gemiddeld* Financiële structuur Uitgaven 569 miljoen 569 miljoen 531 miljoen per inwoner boekwaarde vaste activa 604 miljoen 595 miljoen 603 miljoen per inwoner vaste schuld 513 miljoen 469 miljoen 500 miljoen per inwoner Reserves 110 miljoen 150 miljoen 183 miljoen per inwoner Voorzieningen 21 miljoen 23 miljoen 22 miljoen per inwoner Renteomslagpercentage 4,5% 4,5% 4,5% * Met ingang van 2010 excl. uitkeringen aan personen ouder dan 65 jaar, in verband met de overheveling naar de Sociale Verzekeringsbank (in 2009 ging het hierbij om 396 personen). p 005

7 p 006

8 INLEIDING 1

9

10 Inleiding & samenvatting 1.1 VERANTWOORDING Het College van burgemeester en wethouders legt periodiek verantwoording af aan de gemeenteraad over de wijze waarop het door de raad opgedragen beleid is uitgevoerd. Dit gebeurt in de loop van het jaar onder andere via twee bestuursrapportages (in het voorjaar en in het najaar). Aan het eind van het jaar wordt het jaarverslag opgesteld. Dit is een totaalverantwoording over de uitvoering van alle programma`s, projecten en taakvelden zoals die in de begroting voor dat jaar staan. Het jaarverslag gaat ook in op de financiële positie van de gemeente. 1 De Jaarrekening 2010 wordt onder verantwoordelijkheid van het huidige college uitgebracht. De inhoudelijke doelstellingen stammen uit de coalitieperiode Op grond van het waar het huidige college uitvoering aan geeft is de begroting, waar nodig, bijgesteld om deze aan te laten sluiten bij de uitgangspunten van de in april 2010 aangetreden coalitie. De ontwikkelingen op de woningmarkt hebben ook in 2010 geleid tot tekorten in de planresultaten van het Grondbedrijf. De grootschalige ontwikkelingen zoals in eerdere jaren is voorzien blijken niet haalbaar. In 2010 heeft de bijstelling plaatsgevonden door middel van de notitie Koers Gezet. In de zomer 2010 werd duidelijk dat hierdoor het opnieuw noodzakelijk was grondexploitaties te herzien en hiervoor extra voorzieningen te treffen en af te waarderen. Door dit inzicht was het mogelijk door een pakket van maatregelen het tekort (circa 23,7 miljoen) zo veel mogelijk te beperken. Bij de 2e Bestuursrapportage werd het tekort met 8,6 miljoen teruggebracht tot 15,1 miljoen. In de laatste maanden van 2010 kwam een aantal eenmalige middelen, waaronder afwikkeling GSB III, beschikbaar die voor 7,8 miljoen direct werden geblokkeerd voor uitgaven in 2011 en verder. Daarnaast leidden extra maatregelen tot lagere uitgaven en meer inkomsten. Uiteindelijk sloot 2010 af met een saldo van positief. Dit beeld is vertekend, want indien rekening wordt gehouden met de direct geblokkeerde middelen ad. 7,8 miljoen bedraagt, het nettoresultaat 6,9 miljoen negatief. Hiervoor wordt dekking gezocht in de beschikbare reserves. Bij de voorstellen voor de resultaatbestemming 2010 wordt hier nader op ingegaan. 1.2 RICHTLIJNEN VOOR HET OPSTELLEN VAN DE JAARREKENING De financiële rapportages van de gemeente, waaronder de jaarrekening, zijn gebonden aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV 2004) en de Financiële Verordening van de Gemeente Breda (ex artikel 212 Gemeentewet). Het belangrijkste oogmerk van deze voorschriften is meer transparantie in de verslaglegging en kaderstelling daarvoor, voor de gemeenteraad en belanghebbende derden, waaronder het rijk, de provincie NoordBrabant en het Centraal Bureau voor de Statistiek. 1.3 LEESWIJZER Hoofdstuk 2 biedt een overzicht van inhoudelijke resultaten van Dit hoofdstuk is ook de samenvatting van de jaarrekening, die voor de stad is gemaakt en in het blad Breda Nu wordt gepresenteerd. Hoofdstuk 3 bevat een beeld van de financiële positie van de gemeente en gaat kort in op het financieel resultaat In hoofdstuk 4 van dit jaarverslag staat de financiële rekening met alle onderwerpen waarop de controleverklaring van de accountant betrekking heeft (voorheen accountantsverklaring). De beleidsverantwoording van de programma`s, projecten en taakvelden uit de Begroting 2010 staat in hoofdstuk 5, met een gedetailleerde weergave van de voortgang per doelstelling en de resultaten van de beleidsactiviteiten. p 009

11 Hoofdstuk 6 belicht de financiële positie van de Gemeente Breda op een andere wijze. Negen paragrafen, met ieder een specifieke invalshoek: lokale lasten en overige tarieven; weerstandsvermogen; onderhoud kapitaalgoederen; grondbeleid; verbonden partijen; financiering; bedrijfsvoering; rechtmatigheid; (concern)control. Hoofdstuk 7 gaat in op de ontwikkelingen op het gebied van de investeringen en subsidies in De bijlagen staan in hoofdstuk 8. p 010

12 ONTWIKKELINGen IN

13 2

14 ONTWIKKELINGEN IN RESULTATEN IN 2010 Wat wilde het college in 2010 bereiken? Welke doelen stonden voor ogen met het Een greep uit de resultaten: en Takenbreda: Een nieuw jaar, nieuwe reacties in het kader van de takendiscusie toegevoegd aan de website: 2 In 2010 is de nieuwe coalitie van start gegaan. Een nieuw bestuur maakte een enthousiaste start. Financiële tegenvallers en politieke onzekerheid vanuit Den Haag wierpen hun schaduw vooruit. Onder deze omstandigheden en in financieel zwaar weer kregen dienstverlening, bedrijfsvoering, begroting en bezuinigen veel aandacht. Het college reageerde actief en vroegtijdig en stuurde op financiën, toen bleek dat een fors negatief resultaat dreigde. Leren@Breda Ik heb nooit zo goed gesnapt dat in jonge groeiwijken elk type school moet worden vertegenwoordigd. Het wordt tijd om het verzuilde denken achter ons te laten. Mensen die een bijzondere school willen opzetten, moeten dat zelf betalen. In het nieuwe jeugdbeleid staat talentontwikkeling van alle jongeren centraal. De Brede School maakt dat bereikbaar. De relatie met alle jeugdpartners is sterk, vooral met primair en hoger onderwijs. Enthousiast werken we samen om de doelen te behalen. Grotere zelfstandigheid creëert ruimte en een rol voor belangrijke groepen in samenleving. Werken@Breda Winkels dicht, parkeermeters dicht en meer koopzondagen Na sluitingstijd van de winkels is parkeren gratis in de grote straten naar het centrum. Met de Winkeltijdenverordening Breda 2011 zijn de koopzondagen vrijgegeven. Ondernemers hebben meer vrijheid om op zondag open te zijn. Dat betekent meer service voor de burger en creëert mogelijk meer banen. Detailhandel biedt veel werk aan parttimers en laag opgeleiden en heeft daarmee een belangrijke functie voor de lokale arbeidsmarkt. Iedereen kan iets, iedereen doet iets Breda zet er op in dat meer mensen mee doen en dat werken loont. Iedereen kan iets en iedereen doet iets: werken naar vermogen voor wie dat kan en zorgen voor wie dat niet kunnen. Doel is een besparing van 5 miljoen. Meer individuele verantwoordelijkheid vraagt van de gemeente om aan de juiste knoppen te draaien. Waar organiseren, waar ondersteunen, waar laten en wat inzetten? In 2010 is een start gemaakt met versoberen van een aantal voorzieningen in armoedebeleid en maatschappelijke ondersteuning. De bijzondere bijstand blijft het vangnet. In 2011 maakt een sturingsmodel inzichtelijk waar de inzet op gericht is: keuzes maken met oog voor participatie van Bredase burgers. Wonen@Breda RT: Debat Koers gezet etc. afgerond. Kop in BN DeStem morgen: Krimp in Brabant stropt bouw Breda (twitter.com/bndestem, 9 december 2010) In december 2010 heeft de raad de nota Koers gezet vastgesteld. Uitgangspunt is om samen met partijen in de stad woningbouwprogramma en behoefte voortdurend op elkaar af te stemmen. Verwachting voor de komende jaren is een gestage groei en een woningbouwprogramma van woningen tot p 013

15 Met de drie woningbouwcorporaties zijn er afspraken gemaakt over hun woningbouwprogramma tot Plannen die het college met hen maakte voor wijkontwikkeling in BredaNoord, Driesprong en Heuvel worden volledig uitgevoerd. Belangrijke stappen zijn gezet voor de gebiedsontwikkelingen: 1. Molenkwartier: overleg met de buurt leverde een gedragen plan op; het bestemmingsplan is in procedure. 2. Klokkenberg: streven is minimale nieuwbouw, nodig voor een goed functionerende woonzorgfunctie in Landgoed De Klokkenberg. De planologische procedure is gestart. Vitalis WoonZorg Groep en gemeente maken afspraken over de locatie Berkenhofschool en kosten van aanleg infrastructuur. 3. Scheperij: een toekomstig winkelcentrum met een volwaardig winkelprogramma voor Teteringen, passend bij het dorpse karakter van Teteringen en met een volwaardig parkeerterrein voor bezoekers. 4. SteenakkerZuid: de Raad van State stemde in met het bestemmingsplan, de bouw van de megasuper start voorjaar Heuvel: de Visie Nolensplein is in overleg met omwonenden opgesteld en het bestemmingsplan Dr. Struyckenplein is vastgesteld. De besluitvorming over de nota Koers Gezet en de crisis op de woningmarkt hebben hun weerslag op de positie van het Grondbedrijf. Forse afwaardering van de waarde van het gemeentelijk grondbezit bleek nodig, om een reëel beeld te krijgen. Afhankelijk van het moment wanneer de woningmarkt zich herstelt, zijn verdere bijstellingen in de toekomst misschien nog nodig. Samen met bewoners, verenigingen en instellingen legde het college de basis voor het beleid voor sport, diversiteit, mantelzorg en vrijwilligers. De voorstellen worden in de eerste helft 2011 ter goedkeuring voorgelegd aan de raad. De nieuwe atletiekbaan en accommodatie van Sprint wordt in 2011 opgeleverd. De cultuur in de Factor C is uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma overeenkomstig de afspraken in het coalitieakkoord: consolideren en versterken, gestoeld op het uitgangspunt niet meer maar beter. Besluiten over versobering van het armoedebeleid en maatschappelijke ondersteuning gaven uitvoering aan het coalitieakkoord: meer eigen verantwoordelijkheid van de burger. De beoordeling van aanvragen voor bijzondere bijstand verlopen via de verantwoordelijkheidsladder in het De aanvrager moet aantonen de kosten niet te kunnen opbrengen. Uiteraard houdt de gemeente rekening met persoonlijke omstandigheden en ondersteunt mensen waar dit nodig is, bij voorkeur met mogelijkheden voor betaald werk, dé manier om maatschappelijk mee te doen. Veilig@Breda RT: Functie stadsmarinier in de maak: BREDA Wethouder Alfred Arbouw komt in oktober met een conceptvoorstel voor de stadsmarinier (Twitter.com/bredavandaag, 20 september 2010) De functie van stadsmarinier kreeg in 2010 vorm. Vijf stadsmariniers zijn aangesteld en hebben mandaat om te handelen, met korte lijnen naar het gemeentebestuur en een eigen budget. De stadsmarinier speelt een cruciale rol bij álle veiligheidsmaatregelen en zorgt voor kordate afstemming en coördinatie binnen het netwerk van het stadsdeel: politie, woningbouwcorporaties en maatschappelijke instellingen. Het team stadsmariniers heeft een belangrijke stem bij de inzet van toezicht in de wijk en is nauw betrokken bij de voorbereiding van het programma integrale handhavingsacties. De stadsmarinier speelt in de wijkveiligheidsplannen een cruciale rol, zorgt voor overleg met bewoners, bedrijven en relevante veiligheidspartners en vertaalt dit naar een actieplan. p 014

16 BMC De biomassacentrale is een toonaangevend voorbeeld van duurzame energieopwekking uit biomassa. ( ) BN/DeStem Wij hebben sowieso belangstelling (woordvoerder Bert Hendriks van Essent op op over de mogelijke samenwerking voor een biomassacentrale in Breda.) Terecht wordt er op de noordelijk rondweg opgeschaald en wordt er naar gestreefd het aantal kruisingen te minimaliseren. Of, zoals in dit geval, ongelijkvloers gemaakt. Het komt de doorstroming ten goede. (Reactie van Breda op op Met woningbouwcorporaties, Essent, Atero en Staatsbosbeheer is gezocht naar mogelijke samenwerking bij warmtevoorziening in de vorm van een biomassacentrale voor nieuwbouwwoningen in Teteringen, BredaNoord en Driesprong. Voorjaar 2011 volgt een besluit over de realisatie van een biomassacentrale en de locatiekeuze. De tunnelbak in de noordelijke rondweg bij Teteringen is in 2010 opgeleverd en is een belangrijke schakel voor de toekomstige HOV BredaOosterhout en een veilige kruising voor fietsers. De doorstroming van het autoverkeer is hierdoor flink verbeterd. Samen@Breda De noodzakelijk bezuiniging op het taakveld Maatschappelijke Ontwikkeling van 1,7 miljoen is voor 2011 geheel gerealiseerd, na overleg met de betrokken partijen in de stad. De taakstelling is gerealiseerd door bezuinigingen op diverse aspecten van het welzijns en onderwijs terrein waaronder welzijnssubsidies (Surplus), leerlingenvervoer; schoolzwemmen en maatschappelijk werk (IMW). p 015

17 p 016

18 DE FINANCIËLE POSITIE PER

19 3

20 DE FINANCIËLE POSITIE PER INLEIDING Het jaarverslag heeft primair tot doel verantwoordingsinformatie te geven over het gevoerde beleid en beheer over Vooral kijkend naar de financiële positie van de Gemeente Breda is het van belang hier een beeld te schetsen van de financiële positie. 3.2 HET REKENINGRESULTAAT Rekeningresultaat beter dan in de prognose bij de 2 e bestuursrapportage Naar aanleiding van de signalen in het voorjaar 2010 dat er opnieuw afwaarderingen moesten plaatsvinden op de grondexploitatie heeft het college maatregelen genomen om de effecten hiervan zoveel als mogelijk te beperken. Al bij de 2e Bestuursrapportage 2010 werd een verwacht tekort van 23,7 miljoen teruggebracht naar 15,1 miljoen. Omdat dit nog steeds aanzienlijk is, is in de rest van 2010 verder gezocht naar dekkingsmogelijkheden. In de laatste maanden van 2010 kwam een aantal eenmalige middelen, waaronder afwikkeling GSB III, beschikbaar die voor 7,8 miljoen direct werden geblokkeerd voor uitgaven in 2011 en verder. Daarnaast leidden extra maatregelen tot lagere uitgaven en meer inkomsten. Uiteindelijk sloot 2010 af met een saldo van positief. Dit beeld is vertekend, want indien rekening wordt gehouden met de direct geblokkeerde middelen ad. 7,8 miljoen bedraagt, het nettoresultaat 6,9 miljoen negatief. Hiervoor wordt dekking gezocht in de beschikbare reserves. Bij de voorstellen voor de resultaatbestemming 2010 wordt hier nader op ingegaan. In hoofdstuk 4 wordt uitvoerig ingegaan op de resultaten per taakveld en wordt tevens een totaalbeeld gepresenteerd. De in dit hoofdstuk opgenomen dashboards geven een beeld van de ontwikkelingen. 3.3 DE ONTWIKKELING VAN HET RISICOPROFIEL Risico`s toegenomen De risico`s zoals gemeld bij de Begroting 2011 kunnen enerzijds positief worden bijgesteld vanwege de overeenstemming die met de Belastingdienst is bereikt over afwikkeling van voorgaande jaren. Anderzijds zijn de risico s met betrekking tot bijvoorbeeld Via Breda, en de Bavelse Berg toegenomen. Zo heeft Provinciale Staten recent besloten geen subsidie toe te kennen voor de ontwikkeling van de Bavelse Berg waardoor de ontwikkelrisico s groter zijn geworden. Ook de risico s binnen het Grondbedrijf blijven substantieel vanwege de maar langzaam verbeterende economische situatie. Zoals ook uit meters in het dashboard blijkt neemt de totale risicopositie van de gemeente toe. 3.4 DE ONTWIKKELING VAN HET WEERSTANDSVERMOGEN Weerstandsvermogen afgenomen Als er rekening wordt gehouden met de hierboven genoemde blokkeringen van 7,8 miljoen en toevoegingen aan specifieke (bestemmings)reserves, dan resulteert dat in een bedrag van circa 15 miljoen ten gunste van de algemene reserve. Door de resultaten van het Grondbedrijf zal de reserve Grondbedrijf uitkomen op circa 22,0 miljoen negatief. Omdat er in de algemene reserve geen middelen beschikbaar zijn, zal dit uiteindelijke tekort (van per saldo 7 miljoen negatief), indien geen aanvullende maatregelen worden getroffen, moeten worden opgevangen binnen de buffer voor onbekende risico`s van 18 miljoen. Bij de voorstellen voor de resultaatverdeling zal hier nader op worden ingegaan. p 019

21 De vermogenspositie van de gemeente is verslechterd. Het volledig realiseren van de 30 miljoen aan bezuinigingen in de jaarschijven 2011 en 2012 levert weliswaar een van 2013 extra ruimte op van 20,5 miljoen maar bij de Begroting 2011 is besloten deze ruimte volledig te blokkeren voor het verhoogd risicoprofiel van de gemeente. Daarnaast zijn de komende jaren géén middelen beschikbaar om de risico s af te kunnen dekken anders dan met de algemene blokkering in de algemene reserve van 18 miljoen. Het getoonde dashboard geeft dan ook aan dat er minimaal een bedrag van circa 12 tot 13 miljoen aan de algemene reserve zal moeten worden toegevoegd. 3.5 DE ONTWIKKELING VAN HET FINANCIEEL PERSPECTIEF Beeld begint te ontstaan over effecten rijksbezuinigingen In de exploitatie voor de jaren na 2011 begint langzamerhand een beeld te ontstaan van de effecten van de rijksbezuinigingen op het Gemeentefonds. Voor 2011 zijn deze nog beperkt. Vanaf 2012 moet oplopend tot 2015 rekening worden gehouden met 14 miljoen minder aan beschikbare algemene middelen. Dit bedrag is exclusief de effecten van andere rijksbezuinigingen zoals efficiencymaatregelen bij het overhevelen van taken en kortingen op specifieke rijksbijdragen. Meer concrete informatie daarover wordt niet eerder verwacht dan in de meicirculaire 2011 van het Gemeentefonds. Als de nu bekende ontwikkelingen in relatie worden gebracht met de eerdere bezuinigingsscenario`s dan blijkt dat het totaal van de noodzakelijke ombuigingen in miljoen bedraagt. Dit is in overeenstemming met de bij de Begroting 2011 geschetste verwachting op basis waarvan is besloten om de 30 miljoen bezuiniging in tijd naar voren te halen. 3.6 DE SOLVABILITEITSPOSITIE VAN BREDA Bredase solvabiliteit onder het landelijk gemiddelde: Met solvabiliteit wordt aangegeven in hoeverre een onderneming de financiële verplichtingen (betalingen) aan verschaffers van vreemd vermogen (leningen) kan nakomen met behulp van alle activa. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bepaalt de solvabiliteit, door het eigen vermogen te delen op de totale passiva. Er is geen objectieve maatstaf voor gemeenten voor de gewenste/benodigde hoogte van de solvabiliteit. Gemeenten zijn inkomensbestedende organisaties, budgetgestuurd met een vrij constante omzet. Budgetten worden doorgaans goed beheerst. Daardoor zijn grote schommelingen in verplichtingen onwaarschijnlijk en dat is mede bepalend voor de hoogte van de benodigde solvabiliteit. Uit onderzoek blijkt dat Breda een lagere solvabiliteit heeft dan het gemiddelde van alle gemeenten. Dit houdt in een hoger vreemd vermogen (geleend kapitaal) dan gemiddeld waardoor er in Breda sprake is van een relatief hoge rentelast. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% Breda 5% Landelijk 0% p 020

22 3.7 HET REKENINGRESULTAAT IN RELATIE TOT DE PROGNOSE BIJ DE 2 E BESTUURSRAPPORTAGE 2010 Het resultaat 2010 is in sterke mate beïnvloed door de ontwikkelingen in de woningmarkt die effecten heeft op de grondexploitaties. Door bezuinigingsmaatregelen en een aantal incidentele meevallers konden de gevolgen hiervan in 2010 voor een belangrijk deel worden opgevangen. Ontwikkeling negatieve planresultaten Grondbedrijf Na het in de 2e Bestuursrapportage gemelde tekort 23,7 miljoen zijn de grondexploitaties in het laatste kwartaal van 2010 verder geactualiseerd. Hieruit is gebleken dat er nog eens een voorziening van 9,1 miljoen getroffen moest worden.. De belangrijkste oorzaken liggen in de complexen Woonakker, Bouverijen, Vlaszak, landschappelijke driehoek en Meulenspie. Daarnaast bleek het in 2010 mogelijk voor een aantal grondexploitaties winstnemingen te realiseren. Verder is in 2010 het resultaat op overige gronden 2 miljoen lager dan bij de 2e Bestuursrapportage nog werd verwacht door uitblijvende verkoopopbrengsten ter dekking van structurele exploitatielasten. Gebaseerd op de hiervoor door de raad vastgestelde kaders kon een bedrag van 10,9 miljoen ten gunste van de exploitatie worden gebracht. Ook zijn bijdragen met betrekking tot de grondexploitaties van wijkontwikkeling en Tripple O geëffectueerd. Respectievelijk 1,9 en 1,0 miljoen. Effecten bezuinigingsmaatregelen et cetera Na de 2e bestuursrapportage is veel energie gestoken in het treffen van (aanvullende) bezuinigings maatregelen. De (selectieve) vacaturestop, eenmalige (subsidie)afrekeningen met derden en beperking van de lasten leverde per saldo 4,5 miljoen meer op dan bij de 2e Bestuursrapportage was aangenomen. Verder is gebleken dat in de budgetten ten onrechte een bijstelling van 1,2 miljoen was opgenomen voor de dekking van de tekorten bij de bouwleges. Bij deze jaarrekening wordt deze omissie gecorrigeerd. Diverse (éénmalige) meevallers Een onderzoek naar beschikbare middelen, met name in balansposten, heeft resultaat gehad. Daarnaast was, zoals gemeld, aan het eind van 2010 sprake van een aantal incidentele meevallers c.q. `technische` resultaten tot een bedrag van 7,8 miljoen. In totaal is het tekort 2010 hierdoor nog eens met bijna 10 miljoen teruggebracht. In het kort betreft dit de volgende onderwerpen. (bedragen x 1 miljoen) Diverse centrale baten en lasten inclusief effecten opschoning balans 1,0 Correctie afschrijving gronden 0,8 Diverse overige posten 1,4 Afwikkeling GSB en diverse stelposten (deels te blokkeren) 5,4 Afwikkeling belastingen (te blokkeren ten behoeve van Sprint) 1,4 Totaal 10,0 Van dit bedrag moet in de resultaatbestemming 7,8 miljoen geblokkeerd worden voor uitgaven in 2011 en verdere jaren. Dit zijn de volgende onderwerpen: (bedragen x 1 miljoen) Afwikkeling afspraken GSBperiode III 2,4 Het Stedelijk Kompas en het project huiselijk geweld 2,1 Investeringen Sprint 1,6 Diverse overhevelingen van 2010 naar ,9 Diverse in 2010 ontvangen bedragen met een besteding in ,8 Totaal 7,8 p 021

23 Gelet op de drie bovenstaande ontwikkelingen is het resultaat van de Jaarrekening 2010 uitkomen op positief. In hoofdstuk 4 (`Financiële Rekening`) is een analyse van het totaalresultaat opgenomen. Overigens blijven er grote verschillen tussen prognoses en werkelijke resultaten bestaan wat inhoudt dat het voorspellend vermogen binnen de organisatie nog steeds voor verbetering vatbaar is. 3.8 UITWERKING VAN DE VERSOBERINGSTAAKSTELLING Tegen de achtergrond van de uitvoering van het beleidsprogramma heeft het toenmalig college de gemeentesecretaris/algemeen directeur in 2009 de opdracht gegeven voorstellen te doen voor het duurzaam beheersen van kosten die (in hoofdzaak) de bedrijfsvoering van de gemeente aangaan. In totaal bedroeg de taakstelling in de bedrijfsvoering 15,2 miljoen waarvan 4,2 miljoen structureel, oplopend tot structureel 5,8 miljoen in Daarnaast moest in de periode een taakstelling worden gerealiseerd van 5 miljoen door het verkrijgen van positieve aanbestedingsresultaten bij investeringen en onderhoud. Invulling van de financiële taakstelling bedrijfsvoering De invulling van de taakstelling in de bedrijfsvoering voor de jaren 2009 en 2010 is als volgt: (bedragen x 1.000) Omschrijving totaal Directie Shared Service Center Directie Stadsbedrijven Directie Buitenruimte Directie Publiekszaken Directie Sociale Zaken Directie Maatschappelijke Ontwikkeling Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Concernstaf Directie Economische Zaken/Grondbedrijf Directie Programma en Projectmanagement Totaal directies Centrale maatregelen Totaal De hierboven genoemde totaalbedragen zijn in de begroting van betrokken jaren verwerkt. Uit de analyse van de resultaten is gebleken dat de opgenomen taakstelling is gerealiseerd zowel in 2009 als in Invulling van de taakstelling in het kader van aanbestedingsvoordelen In de aanloop naar de uitwerking van de realisatie van de taakstelling door aanbestedingsvoordelen is in 2009 besloten een bedrag van 0,2 miljoen te reserveren voor professionalisering van de kostenramingen en de taakstelling werd hierdoor verhoogd tot 5,2 miljoen. In 2009 was in totaal 3,2 miljoen gerealiseerd zodat voor 2010 een bedrag resteerde van 2 miljoen hetgeen als volgt is gerealiseerd. p 022

24 (bedragen x 1.000) Onderdeel Gerealiseerd in 2010 Wanneer gerealiseerd Reserve riolering 250 Bij 2 e Bestuursrapportage Stadsbedrijven Idem Buitenruimte 140 idem Culturele instellingen 10 Bij afwikkeling jaarrekening Economische zaken 270 Idem Publiekszaken 40 Idem Ruimtelijke Ordening 70 Idem Totaal p 023

25 p 024

26 financiële rekening 4

27 4

28 FINANCIËLE REKENING 4.1 GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen De voor de jaarrekening gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de verslaggevingvoorschriften van het Besluit Begroting en verantwoording (BBV) en de Verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet (de Financiële Verordening Gemeente Breda). 4 In de geconsolideerde cijfers van deze jaarrekening zijn alle tot de Gemeente Breda behorende organisatieonderdelen inclusief de gemeenteraad en de rekenkamer betrokken. Per 1 januari 2010 is de Gemeentelijke Brandweer overgedragen aan de Veiligheidsregio Middenen West Brabant. De roerende zaken zijn per die datum overgedragen. De onroerende zaken zijn vooralsnog in beheer gebleven bij de Gemeente Breda. Hierdoor zijn de effecten op de balans minimaal. Waardering De activa zijn in beginsel gewaardeerd tegen de verkrijgings of vervaardigingsprijs. Voor materiële vaste activa geldt dat de verkrijgingsprijs, waar van toepassing, is verminderd met ontvangen bijdragen van derden die in directe relatie met het actief staan, subsidies en bijdragen uit reserves. De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De geleasde activa in het kader van financiële lease worden gewaardeerd op basis van economische waarde, onder schulden wordt de contante waarde van de nog resterende leasetermijnen verantwoord. Operationele lease wordt als huur beschouwd. In uitzonderingssituaties wordt de marktwaarde als waarderingsgrondslag gehanteerd, namelijk wanneer deze voor voorraden en deelnemingen lager is dan de verkrijgings of vervaardigingsprijs. Uitgangspunt is dat de materiële vaste activa met economisch nut altijd worden geactiveerd. Investeringen met een maatschappelijk nut worden slechts geactiveerd indien daarvoor onvoldoende financiële middelen bestaan voor dekking uit reserves of via de exploitatierekening. Hiermee wordt volledig aangesloten op het BBV. Indien investeringen met een maatschappelijk nut worden afgeschreven gelden de termijnen uit de Afschrijvingsverordening. In 2004 heeft de gemeenteraad een Afschrijvingsverordening vastgesteld met daarin actuele afschrijvingstermijnen. De jaarlijkse afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden in principe lineair bepaald. In uitzonderingssituaties wordt de annuïtaire afschrijvingsmethode gehanteerd maar dan wordt dat gerechtvaardigd vanuit externe omstandigheden, bijvoorbeeld vanuit een match met rijkssubsidies. In deze Afschrijvingsverordening heeft de raad uit praktisch oogpunt bepaald dat investeringen met een aanschafwaarde onder de niet hoeven te worden geactiveerd. De grondvoorraden en onderhanden werken worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met al ontvangen verkoopopbrengsten. Voor verliesgevende grondexploitaties is een voorziening gevormd. De gemeente heeft extracomptabel inzichtelijk gemaakt welke winstpotentie aanwezig is voor de complexen die naar verwachting afsluiten met een batig saldo. Winstneming gebeurt op het moment dat de winst daadwerkelijk is gerealiseerd. Vaak zal dat zijn als het complex in financiële zin is afgerond. Tussentijds kan echter ook al winst worden genomen. In dat geval moet ervan uitgegaan kunnen worden dat het deel van de winst dat wordt onttrokken aan de exploitatie en toegevoegd aan de weerstandscapaciteit, ook daadwerkelijk is gerealiseerd. Om dat te bepalen, wordt gekeken naar de boekwaarde, de nog te ontvangen inkomsten uit grondaankopen en de nog te betalen kosten van bouwrijp maken. Criteria zijn ontwikkeld voor het tussentijds nemen van winst van grondexploitaties. De overige kortlopende activa, zoals debiteuren, overige vorderingen en liquide middelen, zijn opgenomen tegen de nominale waarde, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. p 027