Met STREAM op weg naar duurzame logistiek
|
|
- Esther Bosmans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Met STREAM op weg naar duurzame logistiek FPE (Femke) Brouwer CE Delft MBJ (Matthijs) Otten CE Delft Bijdrage aan het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk 20 en 21 november 2008, Santpoort
2 Samenvatting Goederentransport is een vitaal onderdeel van de Nederlandse economie. Transport veroorzaakt echter ook emissies met onder meer klimaatverandering en gezondheidsproblemen als gevolg. Consumenten, ondernemers en overheid zijn zich er dan ook steeds meer bewust van de noodzaak emissies van transport te reduceren. Door een gebrek aan kennis is het voor ondernemers echter lastig te bepalen wat de emissies zijn die ze veroorzaken. Ook is het moeilijk te beoordelen wat in hun specifieke situatie de schoonste logistieke keuze is en hoe ze hun milieuprestaties kunnen verbeteren. Er is behoefte aan een eenduidige, gestandaardiseerde methodiek en bijbehorende emissiedata waarmee vervoerders hun eigen emissies in kaart kunnen brengen en waarmee verbeteropties geïdentificeerd kunnen worden. Doel van deze paper is uiteen te zetten hoe voorzien wordt in een complete set emissiedata en hoe hiermee gekomen kan worden tot een gestandaardiseerde methodiek ter berekening van transportemissies. Dit wordt gedaan aan de hand van het recentelijk afgeronde project STREAM en twee projecten binnen het programma Duurzame Logistiek waar momenteel samen met EVO en Altimedes aan gewerkt wordt. STREAM geeft een overzicht van emissies van verschillende vervoerswijzen voor zowel personen- als goederenvervoer. Ook geeft het inzicht in de invloed van logistieke parameters op transportemissies. De gepresenteerde emissies geven een beeld van de gemiddelde situatie in Nederland. De belangrijkste conclusie is dat verschillen in emissies tússen en bínnen vervoerswijzen veelal van dezelfde ordegrootte zijn. Factoren als de schaal van transport en de beladingsgraad hebben vaak minstens zo n grote invloed op de emissies als de gekozen modaliteit. STREAM geeft emissiedata voor gemiddelde situaties en is daarom minder geschikt om verladers en vervoerders inzicht te geven in hun eigen situatie. Deze kan fors afwijken van landelijke gemiddelden door verschillen in bijv. parksamenstelling en beladingsgraad. Binnen het programma Duurzame Logistiek lopen momenteel projecten die tot doel hebben om juist voor specifieke situaties emissies te bepalen. Duurzame Logistiek is een programma gefinancierd door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en uitgevoerd door Connekt. Eerst wordt in een procedure vastgelegd welke activiteiten en emissies wel en niet meegenomen moeten bij het berekenen van transportemissies. Daarnaast wordt een rekentool ontwikkeld. Deze moet ondernemers de mogelijkheid geven emissies van hun goederenstromen te berekenen en informatie geven over het potentieel van een aantal verbeteropties. Het parallel ontwikkelen van een rekentool en procedure moet leiden tot een duidelijke, eenduidige en algemeen geaccepteerde methode voor het in kaart brengen van transportemissies. 2
3 1. Inleiding Goederentransport is een essentieel onderdeel van onze internationaal georiënteerde economie, waarin goederen over de gehele wereld verplaatst worden. Door verdergaande globalisering neemt de vraag naar transport nog steeds toe. Belangrijke factoren die bij de keuze voor vervoersmodaliteit en transportplanning een rol spelen zijn kosten, snelheid en in toenemende mate ook de milieueffecten. Het is algemeen bekend dat transport een negatief effect heeft op het milieu. Uitstoot van CO 2 draagt bij aan het versterkt broeikaseffect en luchtverontreinigende emissies als NO x en fijn stof veroorzaken gezondheidsproblemen. Zoals blijkt uit toegenomen regelgeving, milieurapportages en media-aandacht zijn consumenten, ondernemers en overheid zich steeds meer bewust van deze problemen en zien ze de noodzaak om de emissies van transport terug te dringen. Een groen imago lijkt bovendien een steeds belangrijkere rol te spelen in de concurrentiekracht van bedrijven. Verladers en vervoerders staan nu voor de vraag hoe ze de emissies in het verkeer kunnen terugdringen. De meest voor de hand liggende, en gelijk ook meest effectieve maatregel, is het terugdringen van het transportvolume. Hierdoor worden minder kilometers afgelegd, waardoor de totale uitstoot daalt. Een andere mogelijkheid is het reduceren van de emissies per kilometer doormiddel van technische maatregelen aan het voertuig. Bij emissies van transport spelen naast het voertuig en het transportvolume ook logistieke keuzes een rol. Stuurt een onderneming twee keer per week een bestelauto op pad, of laat hij eenmaal per week een volle vrachtauto rijden? Laat een rederij een schip leeg terugvaren, nadat het zijn vracht heeft afgeleverd of wordt gewacht tot een geschikte retourvracht is gevonden? Wordt gekozen voor tussenopslag halverwege de route, of worden alle klanten direct vanuit de productielocatie bevoorraad? Deze keuzes kunnen grote impact hebben op de emissies van transport en een optimalisatie van de logistieke efficiëntie kan dan ook een goede methode zijn voor het terugdringen van transportemissies. Wanneer een ondernemer milieuprestaties wil betrekken in de keuzes in zijn logistieke proces dan loopt hij tegen een probleem op. Door een gebrek aan kennis kan de verlader of vervoerder niet inschatten wat de juiste keuze is en geen duidelijke informatie verschaffen omtrent de milieuprestaties van het bedrijf. Om deze problemen op te lossen zijn twee zaken noodzakelijk. Ten eerste moet een set eenduidige, gestandaardiseerde emissiedata aanwezig zijn als input voor de emissieberekeningen. Ten tweede moet er een eenduidige, gestandaardiseerde methodiek voorhanden zijn waarmee ondernemers hun eigen emissies in kaart kunnen brengen en waarmee opties voor verbetering geïdentificeerd kunnen worden. Ook uit het (concept) sectorakkoord mobiliteit blijkt dat er behoefte is aan deze zaken. In dit akkoord hebben o.a. de Rijksoverheid en de brancheverenigingen op het gebied van vervoer en logistiek afgesproken zich in te zetten voor de kabinetsdoelen uit Schoon en Zuinig voor het terugdringen van de CO 2 -uitstoot van de sector verkeer tot maximaal Mton in Om de gerealiseerde reductie van CO 2 uitstoot in het goederenvervoer 3
4 te kwantificeren en te rapporteren wordt in het sectoraccoord gesproken over de ontwikkeling van een objectief en breed gedragen model. In deze paper zetten we aan de hand van een drietal projecten van CE Delft uiteen hoe voorzien wordt in een complete set emissiedata en hoe hiermee gekomen kan worden tot een gestandaardiseerde methodiek ter berekening van emissies van verkeer. Dit wordt gedaan aan de hand van het recentelijk afgeronde project STREAM (Studie naar Transport Emissies van Alle Modaliteiten) en een tweetal projecten voor het programma Duurzame Logistiek waar momenteel aan gewerkt wordt samen met EVO en Altimedes. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat financiert het programma Duurzame Logistiek met als doel ontwikkelingen op dit gebied te stimuleren. De uitvoering van het programma is neergelegd bij Connekt. In hoofdstuk 2 zal worden ingegaan op de studie STREAM. Hierbij wordt de gebruikte methodiek uiteen gezet en worden de belangrijkste conclusies van de studie gepresenteerd. Vervolgens presenteert Hoofdstuk 3 de werkzaamheden in het kader van het programma Duurzame Logistiek. Hier wordt uiteen gezet hoe gekomen wordt tot een werkzame tool, waarmee de basisdata uit STREAM kan worden vertaald naar de specifieke situatie van een bedrijf. 4
5 2. STREAM STREAM is een toegankelijk en compleet overzicht van emissies (CO 2, NO x, SO 2, en PM 10 ) van verschillende vervoerswijzen in zowel het personen- als goederenvervoer. De resultaten geven inzicht in parkgemiddelde emissies in Nederland voor verschillende voertuigen, uitgesplitst naar verschillende segmenten en voor verschillende jaren (2005, 2010, 2020). Daarnaast geven de resultaten inzicht in de invloed van technologische innovaties, emissiestandaarden en alternatieve brandstoffen. Hieronder wordt uiteen gezet hoe in STREAM emissies worden berekend, met welke parameters rekening wordt gehouden en wat de belangrijkste aannames zijn. In paragraaf 2.2 en 2.3 worden de belangrijkste resultaten gepresenteerd en wordt nader ingegaan op technologieën die bij kunnen dragen aan emissiereductie. 2.1 Methode en afbakening In de emissieberekening in STREAM wordt uitgegaan van een zogenaamde well-to-wheel benadering. Dit wil zeggen dat zowel emissies van het voertuig zelf (tank-to-wheel) als emissies die vrijkomen tijdens winning, transport en productie van brandstoffen (well-totank) worden meegenomen. Op deze manier worden alle emissies die samenhangen met het gebruik van een vervoermiddel in kaart gebracht. De studie presenteert voor iedere modaliteit een set basisdata, waarin zowel logistieke kenmerken als emissies en energiegebruik per voertuigkilometer zijn opgenomen. Deze data zijn een afspiegeling van de gemiddelde situatie in Nederland. Op basis van deze data is daarnaast, voor het goederenvervoer, een emissiecijfer per ton-km berekend 1. Vanwege de well-to-wheel benadering worden ook emissies bij elektriciteitsproductie en raffinage opgenomen in de resultaten. Emissies die vrijkomen bij het bouwen van infrastructuur, de fabricage van voertuigen en afvalverwerking en fijn stof emissies als gevolg van slijtage van banden, wegdek en bovenleiding zijn slechts globaal in beeld gebracht en worden afzonderlijk gepresenteerd. Emissies per ton-km zijn sterk afhankelijk van de logistieke omstandigheden. In de berekeningen is dan ook rekening gehouden met de volgende logistieke parameters: - Omwegpercentage: Het water- en spoornetwerk is minder fijn vertakt dan het wegennet, er wordt dan ook rekening gehouden met het omrijden van water- en spoormodaliteiten t.o.v. vervoer over de weg. Voor zeevaart kan een traject soms ook korter zijn dan vervoer over de weg. - Voor- en natransport: Havens en treinstations zijn voor veel goederen niet de eindbestemming, goederen moeten dan over de weg verder worden vervoerd (aangenomen is dat dit gebeurt met een vrachtauto >20 ton). Emissies die hierbij vrijkomen worden opgeteld bij die van het schip, de trein of het vliegtuig. - Beladingsgraad: Emissies per ton-km worden berekend door de emissies van een voertuig te delen door de gemiddelde lading van het voertuig. Daarnaast is in de 1 Voor het personenvervoer zijn emissies berekend per persoonskilometer. Omdat deze paper zich echter focust op goederenvervoer wordt dit hier echter buiten beschouwing gelaten. 5
6 bepaling van de emissies rekening gehouden met het gewicht, en daarmee met de belading, van het voertuig. - Lege kilometers: Voor de meeste vervoerde lading wordt ook een aantal lege km s afgelegd (wanneer voor de terugweg bijvoorbeeld geen retourvracht kan worden gevonden). Emissies van deze extra kilometers worden opgeteld bij de emissies van de vervoerde lading. Logistieke parameters zijn erg onzeker. Om een realistisch beeld van de Nederlandse situatie te geven is een best en worst case scenario opgesteld. Tabel 1 geeft de aannames voor deze scenario s. Tabel 1 : Aannames voor worst en best case-berekeningen goederenvervoer Worst case Best case Wel voor-en natransport Geen voor- en natransport Maximaal omrijden Minimaal omrijden 15% lagere belading dan gemiddeld 15% hogere belading dan gemiddeld Binnen modaliteiten (wegvervoer, spoorvervoer, binnenvaart, zeevaart en luchtvaart) is onderscheid gemaakt tussen verschillende grootteklassen van voertuigen. Omdat emissieprestaties van bulkvervoer en containervervoer verschillend zijn, is er daarnaast onderscheid gemaakt tussen deze twee markten. Het vergelijken van modaliteiten heeft alleen zin wanneer deze ook daadwerkelijk met elkaar concurreren. De inzetbaarheid van een modaliteit is in grote mate afhankelijk van de transportafstand. Op korte afstand is wegtransport de belangrijkste modaliteit. Naarmate de afstand toeneemt, neemt ook het marktaandeel van binnenvaart en spoor toe (PRC, 2007). Op nog langere afstand en vooral in het intercontinentaal vervoer is ook een grote rol weggelegd voor zee- en luchtvaart. Er zijn echter ook marktsegmenten, zoals voeding en materieel, waar de positie van de weg dominant is op alle afstanden. Omdat daarnaast gebruikte voertuigen over korte afstand en lange afstand van elkaar verschillen, zijn in STREAM twee cases opgenomen: korte en lange afstand. Korte afstand betreft met name nationaal transport. Lange afstand betreft internationaal transport, waarbij afstanden oplopen tot meer dan 750 kilometer. 2.2 Resultaten en conclusies Emissies per ton-km, zoals hierboven beschreven, geven inzicht in (gemiddelde) emissies voor verschillende modaliteiten. 6
7 Figuur 1 en Figuur 2 presenteren emissies van verschillende vervoersalternatieven die in meer of mindere mate met elkaar concurreren op het gebied van bulktransport. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen transport over lange en korte afstand. Grote zeeschepen en vliegtuigen zijn niet opgenomen in de vergelijking, omdat deze modaliteiten niet of nauwelijks concurreren met andere modaliteiten. De weergegeven emissies geven een beeld van de gemiddelde Nederlandse situatie. Een zekere variatie als gevolg van onzekerheid in logistieke parameters is in de figuren weergegeven d.m.v. een range rond het gemiddelde. 7
8 Figuur 1: Case: Korte afstand, bulk voor CO2, NOx en PM10 voor 2010 CO2 (g/ton-km); bulk; korte afstand; Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (350 ton) Binnenvaart (550 ton) NOx (g/ton-km); bulk; korte afstand; ,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (350 ton) Binnenvaart (550 ton) PM10 (g/ton-km); bulk; korte afstand; ,045 0,040 0,035 0,030 0,025 0,020 0,015 0,010 0,005 0,000 Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (350 ton) Binnenvaart (550 ton) 8
9 Figuur 2: Case: Lange afstand, bulk voor CO2, NOx en PM10 voor 2010 CO2 (g/ton-km); bulk; lange afstand; Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (1350 ton) Binnenvaart (5500 ton) zeevaart (1800 ton) zeevaart (8000 ton) zeevaart (30000 ton) NOx (g/ton-km); bulk; lange afstand; ,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (1350 ton) Binnenvaart (5500 ton) zeevaart (1800 ton) zeevaart (8000 ton) zeevaart (30000 ton) PM10 (g/ton-km); bulk; lange afstand; ,10 0,09 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0,00 Vrachtauto >20 ton Trekker met oplegger Trein (elektrisch) Trein (diesel) Binnenvaart (1350 ton) Binnenvaart (5500 ton) zeevaart (1800 ton) zeevaart (8000 ton) zeevaart (30000 ton) 9
10 Verschillen in CO 2 -emissies tússen en bínnen vervoerswijzen zijn veelal van dezelfde ordegrootte, voornamelijk voor de korte afstand. Hieruit blijkt dat de schaal van het transport een even grote invloed op de emissies kan hebben als de gekozen vervoerswijze (schip, trein of vrachtauto). CO2-emissies van wegvervoer zijn gemiddeld het hoogst. Reden hiervoor is de lage beladingsgraad. Verschillen zijn in een aantal gevallen echter klein: op de korte afstand overlappen de gehanteerde bandbreedtes van treinen en kleine schepen met die van de logistieke variatie voor trekkers met oplegger, op lange afstand liggen kleine zeeschepen en vervoer over de weg ongeveer op gelijke hoogte. Grote schepen (zowel binnenvaart als zeevaart) en, in mindere mate treinen, hebben op de lange afstand echter duidelijk lagere emissies dan het wegtransport. Gemiddeld zijn CO2-emissies van kustvaart vergelijkbaar met die van binnenvaartschepen van ongeveer dezelfde grootte. De luchtverontreinigende emissies zijn significant hoger. Dit komt vooral door de beperkte regelgeving ten aanzien van emissies in deze sector. Luchtverontreinigende emissies van elektrisch treinen zijn veel lager dan van alle andere vervoerswijzen. Dieseltreinen scoren wat NOx betreft vrijwel gelijk aan de trekker met oplegger, vrachtauto s en scheepvaart hebben hogere emissies, de verschillen tussen de modaliteiten zijn echter beperkt. Bij PM10 hebben de dieseltrein en het wegvervoer na de elektrische trein de laagste emissies. Binnenvaart en zeescheepvaart stoten meer luchtverontreinigende emissies uit. Met uitzondering van kleine zeeschepen zijn ook hier de verschillen tussen de modaliteiten klein. Het omwegpercentage van de kustvaart is van grote invloed op haar positie ten opzichte van andere modaliteiten: voor transportrelaties waarbij de afstand over zee veel korter is dan over land, scoort zeescheepvaart gunstig, terwijl in situaties waar de afstand langer is vooral de kleinere kustvaart minder gunstig scoort. Grote zeeschepen, die gebruikt worden in de diepzeevaart, zijn het zuinigst beschikbare alternatief maar deze concurreren zelden met de andere vervoerswijzen en zijn daarom niet in de cases opgenomen. Het beeld van de resultaten voor containervervoer is vergelijkbaar met dat van nonbulkvervoer en de resultaten hiervan zijn terug te vinden in het STREAM rapport, evenals resultaten voor de jaren 2005 en 2020 en resultaten in tabelvorm (CE Delft, 2008) 2.3 Verschillen binnen de modaliteiten: technologieën Bovenstaande conclusies zijn gebaseerd op gemiddelden voor 2010, waarbij een bandbreedte is opgenomen voor de onzekerheid in logistieke factoren. Emissieprestaties hangen behalve van logistieke factoren echter ook sterk samen met de gebruikte technologie. In bovenstaande voorbeelden is uitgegaan van de gemiddelde technologie in Nieuwe technologieën die in 2010 nog slechts een klein deel van de markt beslaan kunnen echter veel schoner zijn dan dit gemiddelde. Hieronder wordt, per modaliteit, een 10
11 overzicht gegeven van verschillende technologieën die kunnen leiden tot een emissiereductie in transport. Vrachtauto s In het begin van de jaren negentig zijn Euronormen ingevoerd, hierdoor is de technologie van vrachtauto s in de afgelopen jaren verbeterd, waardoor luchtvervuilende emissies per kilometer sterk zijn afgenomen. Voor een gemiddelde Euro 5 vrachtwagen zijn de NO x emissies ca 70% lager dan die van een Euro 1 vrachtauto. De PM 10 emissies zijn zelfs met meer dan 90% afgenomen. Voor een vrachtauto op aardgas, die voldoet aan de EEV-norm zijn PM 10 emissies nog ca 30% lager dan die van een Euro 5 vrachtauto. Naar verwachting zullen bij ingang van de toekomstige Euro 6 norm de emissies nog eens met ca. 50% gereduceerd worden t.o.v. Euro 5. Voor CO 2 emissies is vooral de inzet van biobrandstoffen van belang. Door het gebruik van biodiesel kan naar schatting 30-40% CO 2 uitstoot worden voorkomen. Momenteel is er echter veel discussie over ontbossing en ontwikkelingen op de voedselmarkt als gevolg van de teelt van energiegewassen. Effecten hiervan op de CO 2 balans van biobrandstoffen zijn moeilijk te kwantificeren omdat, de relatie tussen Nederlandse biobrandstoffen en de conversie van tropisch regenwoud nog onduidelijk is. Verschillende studies laten wel zien dat landconversie van onder andere tropisch regenwoud gepaard kan gaan met enorme emissies van CO 2, waardoor decennia tot eeuwen biobrandstofproductie noodzakelijk is om deze emissie van landconversie te compenseren. Voor tweede generatie biobrandstoffen uit bijvoorbeeld mest en afval speelt dit probleem niet, waarmee zij een grotere bijdrage aan CO 2 reductie in het verkeer kunnen leveren. Naast biobrandstoffen speelt ook de inzet van nieuwe technologie een rol bij de reductie van CO 2 emissies. Verschillende vrachtautofabrikanten ontwikkelen vrachtauto s met een hybride aandrijving. Bij deze technologie wordt remenergie teruggewonnen en opgeslagen in accu s. Bij lage snelheden en optrekken wordt de elektromotor bijgeschakeld. Zo kan het rendement van de dieselmotor verhoogd worden. Het brandstofverbruik van vrachtauto s kan hierdoor met maximaal zo n 25% teruggedrongen worden, met name in situaties met veel snelheidswisselingen zoals in distributievervoer. Het effect van hybridisering op luchtverontreinigende emissies is nog onduidelijk, omdat de dieselmotor op een andere wijze gebruikt wordt. De afgelopen jaren zijn er verschillende proeven uitgevoerd met het beperkt toelaten van langere en zwaardere vrachtauto s (LZV s). Met behulp van LZV s kan de efficiency van het goederenwegvervoer worden vergroot. Voor volumetransport is het efficiencyvoordeel groter dan voor bulktransport, omdat het laadvermogen sterker toeneemt dan bij bulktransport. Een toename van het GVW van 50 naar 60 ton levert een kleinere toename van het laadvermogen op (20%) dan een toename van de volumecapaciteit van 2 naar 3 TEU (50%). Op dit moment mag een LZV niet zwaarder zijn dan 50 ton. Het is nog onduidelijk of een toename van het GVW van 50 naar 60 ton wordt toegestaan in verband met mogelijke overbelasting van kunstwerken. Figuur 3 presenteert de relatieve afname van de emissies per ton-km door de inzet van LZV s. 11
12 Figuur 3: CO 2 -en NO x -emissies per ton-km van LZV s 120% 100% 80% 60% 40% regulier CO2 regulier NOx LZV CO2 LZV NOx 20% 0% lang+zwaar (70 ton; 400kg/m3) lang ( 25,25; 200 kg/m3,) Bron: CE, 2000; Arcadis, Bovenstaande emissiereducties gelden als gemiddelde voor individuele ritten. Vanwege verbeterde efficiëntie wordt transport echter ook goedkoper, waardoor de vraag naar transport toe kan nemen. Hierdoor kan het netto effect op de emissies geringer zijn. Binnenvaart Ter reductie van NOx emissies in de binnenvaart kan een SCR-katalysator worden geïnstalleerd. Dit leidt tot een reductie van 85%. Binnen de door de overheid opgestelde VERS-regeling kunnen ondernemers hiervoor subsidie ontvangen. De toepassing van SCR-katalysatoren in de praktijk is echter nog zeer beperkt. CO 2 emissies van binnenvaart schepen kunnen worden gereduceerd door het rendement van de schroef te optimaliseren. Met verschillende technieken kan tussen de 10 en 25% energie, en dus CO 2, bespaard worden. Ook optimalisatie van de vorm van de scheepsromp kan bijdragen aan CO 2 reductie. Het effect hiervan hangt af van de uitgangssituatie. Moderne schepen zijn doorgaans al zo goed vormgegeven dat de besparing beperkt is tot enkele procenten. Ten opzichte van oudere schepen kan de besparing groter zijn, ca. 20%. Daarnaast kan het gebruik van de adviserende Tempomaat het energiegebruik met zo n 6% verminderen. Zeescheepvaart In de zeescheepvaart zijn verschillen in emissies tussen schepen relatief groot. Het verschil tussen de emissies van relatief oude schepen en de huidige generatie schepen is een factor 1,8. SCR-techniek wordt op een klein aantal schepen toegepast. De techniek is commercieel aantrekkelijk doordat sommige verladers expliciet om schepen uitgerust met SCR-katalysatoren vragen. Ook op het gebied van zwaveluitstoot bestaan er verschillen, deze worden echter niet bepaald door scheepstechnologie, maar door de gebruikte brandstof. Sinds 2006/2007 mag op de Noordzee en de Baltische Zee niet meer gevaren worden met brandstof met een zwavelgehalte hoger dan 1,5%. Dit heeft tot gevolg dat voor de kustvaart op deze 12
13 wateren brandstof wordt gebruikt met een laag zwavelgehalte, terwijl in de diepzeevaart nog altijd met name de standaard brandstof met een gemiddeld zwavelgehalte van 2,7% wordt gebruikt. De efficiëntie en daarmee de CO 2 uitstoot, van zeeschepen kan verbeterd worden door warmteterugwinning uit uitlaatgassen. Dit systeem levert een besparing op van ongeveer 10% en wordt beperkt commercieel toegepast. Daarnaast kan het gebruik van antifouling verf het brandstofverbruik verminderen met zo n 5%. Dit wordt reeds op grotere schaal toegepast. 2.4 Invloed van nieuwe technologieën op toekomstige emissies In de toekomst nemen luchtverontreinigende emissies van wegmodaliteiten het snelst af, vanwege de introductie van Euro 5- en 6-motoren en de relatief snelle vervanging van wegvoertuigen. Vanwege de langere levensduur van locomotieven en scheepsmotoren nemen de gemiddelde emissies van deze modaliteiten minder snel af. Effecten van maatregelen zoals EU-richtlijn 2004/26 en de aanscherping van IMO Annex-6 worden echter wel zichtbaar in de toekomst. Infiltratie van nieuwe technologie op het gebied van brandstofverbruik en dus CO 2 emissies is veel langzamer. Voor bijna alle modaliteiten blijft het energiegebruik per voertuigkilometer nagenoeg gelijk tussen 2005 en
14 3. Duurzame logistiek In STREAM zijn emissies van verschillende modaliteiten in kaart gebracht. Dit biedt ondernemers een basis om emissies van hun transport te kwantificeren. Zoals in de inleiding is aangegeven is er naast basisdata echter ook behoefte aan een eenduidige methode voor het berekenen van emissies van transport. Bovendien moet inzichtelijk worden hoe de verlader of vervoerder zijn milieuprestaties kan verbeteren. In twee projecten die CE Delft uitvoert binnen het programma Duurzame Logistiek wordt hieraan gewerkt. Doel van de projecten is: 1. Het ontwikkelen van een duidelijke methodiek voor het berekenen van emissies van transport. 2. Het bieden van een rekentool waarin deze methodiek samen met de benodigde data opgenomen en verwerkt is, om in combinatie met input van de gebruiker te komen tot de milieuprestaties van een bedrijf. Bovendien moet deze tool inzichtelijk maken wat binnen het bedrijf het potentieel van verschillende verbeteropties is. Duurzame Logistiek is een innovatieprogramma van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, met als ambitie een duurzame verbetering van de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven door het voorkomen van vervoer, meer logistieke efficiëntie en minder gebruik van fossiele brandstoffen. De uitvoering van het programma is neergelegd bij Connekt, een samenwerkingsverband van overheden, bedrijven en kennisinstellingen. CE Delft voert de projecten binnen dit programma uit in samenwerking met Altimedes en EVO. 3.1 Een procedure voor het berekenen van emissies van logistieke activiteiten Bij het initiëren van projecten rond duurzame logistiek ontbreekt een algemeen aanvaarde procedure voor het berekenen van het energiegebruik en emissies van logistieke activiteiten. Hierdoor hebben ondernemers geen referentiekader en ontbreekt het aan transparantie en de mogelijkheid van verificatie van resultaten van duurzame logistieke projecten. Een gevolg hiervan is een lage geloofwaardigheid in door ondernemers gecommuniceerde resultaten van dergelijke projecten. Dit probleem wordt opgelost door het ontwikkelen van een standaard procedure voor het berekenen van emissies van transport. De procedure schrijft voor hoe men te werk moet gaan wanneer men emissies en energiegebruik van een logistieke keten wil berekenen, en geeft duidelijke regels over welke activiteiten en emissies meegenomen moeten worden en welke buiten beschouwing gelaten mogen worden. Doelgroep voor de procedure zijn verladers en vervoerders. Gebruik van de procedure biedt verschillende mogelijkheden, hierbij kan gedacht worden aan: Het faciliteren van duurzame logistieke projecten door ondernemingen. Het bieden van de mogelijkheid van uitwisseling van milieu / logistieke data binnen goederenstromen. Het meten van vooruitgang ten opzichte van een basisperiode. Het bieden van externe controle mogelijkheden. Het bieden van mogelijkheden voor benchmarking. 14
15 Het gebruik van gerapporteerde emissies voor onderzoekprojecten. De integratie van deze standaard in andere supply chain management toepassingen. Het ontwikkelen van emissieregistratie en van emissie-inventarisaties. Het ontwikkelen van certificaten en kwaliteitslabels. Bij het ontwikkelen van de procedure zal gekeken worden naar bestaande (internationale) procedures. Kennis hieruit zal gebruikt worden om een concrete procedure specifiek voor de Nederlandse situatie te ontwikkelen. 3.2 Emissietool voor verladers STREAM voorziet in basisdata voor de berekening van emissies van verschillende voertuigen. De hierboven beschreven procedure voorziet in regels voor het kwantificeren van emissies van transport. Wanneer een ondernemer nu de emissies van zijn logistieke activiteiten wil berekenen ontbreekt alleen nog een rekentool die de basisdata en procedure combineert met de (logistieke) gegevens van het bedrijf om tot de emissies zijn logistieke keten te komen. In deze behoefte wil CE Delft, wederom in samenwerking met EVO en Altimedes, voorzien in de vorm van een rekentool. Deze tool moet tevens inzicht geven in het potentieel van verschillende verbeteropties. Figuur 4 geeft een overzicht van de input en output van de tool. Figuur 4: Schema emissiestool voor verladers Als input voor de emissieberekeningen worden gegevens van de gebruiker gevraagd. Gegevens waar men aan moet denken zijn het aantal kilometers per modaliteit, beladingsgraad van voertuigen, het percentage lege kilometers, euroklassen van vrachtauto s, aandrijving van treinen en de vaarrichting van binnenvaartschepen. De vragen gaan in steeds meer detail in op het gebruikte transport. Zo zullen eerst vragen gesteld worden over het totale transport, vervolgens over kenmerken per modaliteit en hierna wordt ingezoomd op verschillende voertuigtypen binnen een modaliteit. Gedetailleerde gegevens zullen niet in alle gevallen voorhanden zijn, denk hierbij bijvoorbeeld aan uitbesteed vervoer waarvoor voertuigkenmerken onbekend zijn. Wanneer ingevoerde data ontoereikend zijn voor het berekenen van emissies worden deze aangevuld met basisdata. De tool bevat basisdata die voor zowel emissie- als logistieke gegevens grotendeels gebaseerd zijn op data uit STREAM. De basisdata geven daarmee een beeld van de gemiddelde situatie in Nederland en dus niet van de specifieke situatie van de gebruiker. Daarom geldt, hoe meer data wordt ingevoerd door de gebruiker, hoe beter resultaten zijn afgestemd op zijn situatie. 15
16 De tool berekent aan de hand van de ingevoerde gegevens, emissies van het huidige transport. Doordat de tool rekening houdt met logistieke kenmerken van de gebruiker worden kleine veranderingen hierin, zichtbaar in de output. De tool kan daarmee gebruikt worden om de prestaties van een bedrijf in de tijd te volgen. Ook berekent de tool emissies bij een aantal gekozen verbeteropties en wordt het reductiepotentieel hiervan weergegeven. Naast een informerende rol is het de bedoeling dat de tool ook een adviserende rol krijgt. Uit alle verbeteropties worden de meest geschikte maatregelen geselecteerd en deze worden met hun reductiepotentieel aan de gebruiker gepresenteerd. De tool zal via de website van Duurzame Logistiek voor iedereen vrij toegankelijk zijn. Er bestaan al emissiemodellen die soms een gedeeltelijkvergelijkbaar doel hebben, bijvoorbeeld EcoTransIT en de Digiscan. Bij het ontwikkelen van de tool zal dan ook gekeken worden waar kan worden aangesloten bij bestaande methodiek. 4. Conclusie Voor ondernemers wordt milieu een steeds belangrijkere factor in de besluitvorming. Daarmee groeit de vraag naar een manier om emissies van logistieke activiteiten te kwantificeren. Ook willen verladers en vervoerders weten hoe zij op een slimme manier de emissies van deze activiteiten terug kunnen dringen. CE Delft springt in op deze vraag door te voorzien in: - Een complete set basisdata voor emissies van verschillende modaliteiten en voertuigen. - Een procedure die voorschrijft hoe emissies van een logistieke keten moeten worden berekend. - Een rekentool die de logistieke kenmerken van een bedrijf vertaald in emissies op basis van de basisdata en procedure. Bovendien geeft deze tool inzicht in verschillende verbeteropties. Toegevoegde waarde van deze werkzaamheden is dat zij: - een overzicht geven van de milieuperformance op dit moment, - aanbevelingen doen over hoe deze performance te verbeteren is, - verladers en transportbedrijven helpt om hun emissies op eenduidige wijze in beeld te brengen en verbeteropties te identificeren. 16
Duurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand
Duurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand Pieter van der Bas Easy Fairs 7 & 8 april 2010 Logistiek bedrijvenpark wil CO2 neutrale status Rotterdam verscherpt controles in milieuzone CO2-discussie
Nadere informatieEmissiescan Logistiek voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case
voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars Beschrijving & case Inhoud Inhoud beschrijving Emissiescan Logistiek Kern van de tool Aanpak Mensen & middelen Resultaat Toepassing Aanvullende informatie 2
Nadere informatieEmissieberekenen.nl voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case
voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars Beschrijving & case Inhoud Inhoud beschrijving Kern van de tool Aanpak Instrumenten / hulpmiddelen Mensen & middelen Resultaat Case beschrijving / best practice
Nadere informatieSamenvatting ... ... Tabel 1 Kwalitatieve typering van de varianten
Samenvatting................. In juli 2008 heeft de Europese Commissie een strategie uitgebracht om de externe kosten in de vervoersmodaliteiten te internaliseren. 1 Op korte termijn wil de Europese Commissie
Nadere informatieDuurzaamheids- en milieueffecten van spoorvervoer. Huib van Essen
Duurzaamheids- en milieueffecten van spoorvervoer Huib van Essen CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise
Nadere informatieEffecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland
Effecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland Indicatie van het potentieel van Mobility Mixx wanneer toegepast op het gehele Nederlandse bedrijfsleven Notitie Delft, november 2010 Opgesteld door: A.
Nadere informatieIntroductie. Duurzame stedelijke distributie. Goevaers Consultancy. België 16 februari 2013
Goevaers Consultancy Duurzame stedelijke distributie België 16 februari 2013 GC Introductie Duurzaam goederen vervoer Duurzaamheid vraagt om samenwerking in de keten Nieuwe technologieën kunnen alleen
Nadere informatieEmissiekentallen elektriciteit. Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies
Emissiekentallen elektriciteit Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies Notitie: Delft, januari 2015 Opgesteld door: M.B.J. (Matthijs) Otten M.R. (Maarten) Afman 2 Januari
Nadere informatieEnvironmental Ship Index (ESI) Ontwerp
Environmental Ship Index (ESI) Ontwerp Introductie Doel van de ontwikkeling van de ESI Environmental Ship Index (ESI) studie Voorgestelde index Organisatie en verificatie Volgende stappen 1. Introductie
Nadere informatieEmissies van het wegverkeer in België 1990-2030
TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS 1 3 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 31.77.3 FAX +32 (16) 31.77.39 Transport & Mobility Leuven is een gezamenlijke onderneming
Nadere informatieKetenanalyse uitbesteed transport. Goedgekeurd door: H. van Wijk
Ketenanalyse uitbesteed transport Goedgekeurd door: H. van Wijk Lars van Wijk Bedrijf: H. van Wijk transport- en aannemersbedrijf & H. van Wijk bestrating b.v. 25-05-2018 Inhoud Inleiding... 3 1. Doel
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatieSchoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer
Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen
Nadere informatieKetenanalyse ophoogzand voor MNO Vervat
DEFINITIEVE RAPPORTAGE Ketenanalyse ophoogzand voor MNO Vervat Betrokkenen: John Kerstjens Sander Hegger Maxim Luttmer MNO Vervat Groep Vestiging Rotterdam, november 2010 Rapportage Ketenanalyse ophoogzand
Nadere informatieEnergie Management Rapportage 2016
Energie Management Rapportage 2016 Inhoud: Energie beleidsverklaring Reductiedoelstellingen Uitstoot door vervoer Uitstoot door werken Uitstoot door kantoor Energiebeleidsverklaring A. Jansen B. V. streeft
Nadere informatie1. Inleiding. 2. Situatiebeschrijving
MEMO Onderwerp: Aanvullend luchtonderzoek KBC Electrabel Maasvlakte ARCADIS Ruimte & Milieu BV Beaulieustraat 22 Postbus 264 6800 AG Arnhem Tel 026 3778 911 Fax 026 4457 549 www.arcadis.nl Arnhem, 1 juni
Nadere informatieTekst in verdana of georgia CO 2 -voetafdruk Nederlandse spoorketen
Samen zorgen voor minder CO 2 in de Nederlandse spoorketen CO 2 -voetafdruk Nederlandse spoorketen CO 2 -voordeel Railtransport Geen garantie voor de toekomst Huidige vergelijking is alleen o.b.v. energieverbruik
Nadere informatieHoe kan innovatie helpen?
Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies
Nadere informatieCO 2 -calculatie in de logistieke keten
CO 2 -calculatie in de logistieke keten Multimodaal emissies in kaart brengen Eelco den Boer, 20 maart 2013 CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Kantoor in Delft 30-40
Nadere informatieJade Beheer B.V. 4.A1 Ketenanalyse scope III
Jade Beheer B.V. 4.A1 Ketenanalyse scope III Ketenanalyse 1 Inleiding Eis: Aantoonbaar inzicht in de meest materiele emissies uit scope 3 middels 2 ketenanalyses. Voor het in kaart brengen van scope III
Nadere informatieMiddelen om de supply chain te verduurzamen. Wytze Rauwenhoff Flanders Logistics-consulenten
Middelen om de supply chain te verduurzamen Wytze Rauwenhoff Flanders Logistics-consulenten Inhoud 1. Voorstelling Flanders Logistics-consulenten Voorstelling project Methodiek 2. Duurzaamheidsverbeteringen
Nadere informatieLean and Green 2nd star. Bijlagendocument format Plan van Aanpak 2 de ster
Lean and Green 2nd star Bijlagendocument format Plan van Aanpak 2 de ster INHOUDSOPGAVE BIJLAGE 1 - UNIFORME REKENWIJZE... 3 BIJLAGE 2 - NIVEAUS VAN DATA NAUWKEURIGHEID... 5 BIJLAGE 3 - MINDMAPS DATA NAUWKEURIGHEID
Nadere informatieKwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart. Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017
Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017 Achtergrond Verkennende studie uitgevoerd door STC-NESTRA en EICB in opdracht voor het
Nadere informatieWOW. Overbelading onderbelicht?
WOW Overbelading onderbelicht? Wat is overbelading? Te zware lading Verkeerde belading Te hoge aslasten Het is maar net wat je onder overbelading verstaat September 2015 Overbelading, onderbelicht? 2 Overbelading
Nadere informatieVoortgangsrapportage 3 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave INLEIDING... 3 BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 GROENAFVAL... 5 KETENANALYSE... 5 REDUCTIEDOELSTELLING... 5 HOEVEELHEID GROENAFVAL... 5 TRANSPORT
Nadere informatieRapportage 2014 Swietelsky Rail Benelux B.V.
Rapportage 2014 Swietelsky Rail Benelux B.V. Energieverbruik en CO 2 emissies juni 2015 Opgesteld door: M. Kelger Rapportage 2014 Energieverbruik en CO2 emissies Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Energieverbruik
Nadere informatieDUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2
DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2 2013 2014 2015 2017 / 2018 10-pagers functionaliteiten: - beleidsverkenning INEK: integraal nationaal energie en klimaat plan - bestuurlijk stuk (TK) - alle lidstaten
Nadere informatieJaarmonitor goederenvervoer
Jaarmonitor goederenvervoer Goederenvervoer blijft groeien in 2018 In 2018 werd 1,71 miljard ton goederen vanuit, naar en in Nederland vervoerd. Dit was een stijging van 1,2 procent in vergelijking met
Nadere informatieCO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse diesel. Aspect(en): 4.A.1
CO 2 Prestatieladder Ketenanalyse diesel Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Aspect(en): 4.A.1 Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Datum: 17 april 2014 Inhoudsopgave 1.0 Inleiding... 3 2.0 Doelstelling...
Nadere informatieEmissies door de zeescheepvaart,
Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke
Nadere informatieDit project is uitgevoerd in opdracht van prof. drs M.H. Meijerink (voorzitter VSNU) en dr B.J. Blaauboer (secretaris onderzoek VSNU).
Centrum voor ergiebesparing en chone technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft Tel: (015) 2 150 150 Fax: (015) 2 150 151 E-mail: ce@antenna.nl URL: http://antenna.nl/ce 0LOLHXZLQVWRSKHWVSRRU" Synthese van
Nadere informatieDuurzame mobiliteit: visie op 2050. Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Duurzame mobiliteit: visie op 2050 Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Voorspellen is lastig 2 zeker de toekomst 3 Vele uitdagingen mobiliteitsbeleid
Nadere informatieINSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia
INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE Studie in opdracht van Fevia Inhoudstafel Algemene context transport voeding Enquête voedingsindustrie Directe
Nadere informatie4.A.1 Inventaris ketenanalyse 1
4.A.1 Inventaris ketenanalyse 1 Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieVoortgangsrapportage 4 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 3. GROENAFVAL... 5 KETENANALYSE... 5 REDUCTIEDOELSTELLING... 5 HOEVEELHEID GROENAFVAL...
Nadere informatieLuchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,
Nadere informatieJan Schouten. Volvo Truck Nederland
Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen
Nadere informatieCO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse zand. Aspect(en): 4.A.1
CO 2 Prestatieladder Ketenanalyse zand Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Aspect(en): 4.A.1 Datum: 04 april 2014 Inhoudsopgave 1.0 Identificatie... 3 2.0 Doelstelling...
Nadere informatie[3.B.1.3- CO2 reductiedoelstellingen]
2017 [3.B.1.3- CO2 reductiedoelstellingen] Co2 prestatieladder 3.0 Conform niveau 3 Transportbedrijf R.Vels & Zn. BV 1 Inhoud Inleiding... 3 1 Mogelijkheid en reductie CO2 uitstoot... 4 1.1. Input... 4
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatieModel Stedelijke Distributie voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case
voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars Beschrijving & case 18 mei 2011 Inhoud Inhoud beschrijving Model Stedelijke Distributie Kern van de tool Aanpak Mensen & middelen Resultaat Case beschrijving
Nadere informatieRapportage 2013 Swietelsky Rail Benelux B.V.
Rapportage 2013 Swietelsky Rail Benelux B.V. Energieverbruik en CO2 emissies juni 2014 Opgesteld door: M. Kelger Rapportage 2013 Energieverbruik en CO 2 emissies Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Energieverbruik
Nadere informatieMogelijkheden voor CO 2. -reductie in verkeer. Haags Milieucentrum, 28 juni 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Mogelijkheden voor CO 2 -reductie in verkeer Haags Milieucentrum, 28 juni 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Enkele belangrijke trends Mobiliteitsgroei, hangt samen met: Toename autobezit Enorme
Nadere informatieVoortgangsrapportage 5 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 3. ELEKTRICITEIT... 5 4. GROENAFVAL... 6 KETENANALYSE... 6 REDUCTIEDOELSTELLING... 6 HOEVEELHEID
Nadere informatieNiet-verkeer emissies van logistiek en transport: ontwikkelingen en lokale opties. Rinkje Molenaar 29 oktober 2012
Niet-verkeer emissies van logistiek en transport: ontwikkelingen en lokale opties Rinkje Molenaar 29 oktober 2012 Rijnmond: locaties Pernis en landelijk Aanpak voor berekeningen Broncategorieën (transport
Nadere informatiePresenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
Nadere informatieCO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 2015
CO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 215 Uit de CO2 inventarisatie over 215 zijn de volgende resultaten bekend. De onderbouwing van de berekening is opgenomen. Voor 215 zijn de gegevens
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieRapportage e half jaar Swietelsky Rail Benelux B.V.
Rapportage 2014 1e half jaar Swietelsky Rail Benelux B.V. Energieverbruik en CO 2 emissies januari 2015 Opgesteld door: M. Kelger Rapportage 2014 1e half jaar Energieverbruik en CO2 emissies Inhoud 1 Inleiding...
Nadere informatieDuurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven
Duurzame mobiliteit in de stad TNO Sustainable Transport & Logistics 2 Inhoud De uitdaging Veel om uit te kiezen: het palet aan mogelijke oplossingen Niet of-of maar en-en: bijdragen van heel veel oplossingen
Nadere informatieKetenanalyse Woon- Werkverkeer
2014 Ketenanalyse Woon- Werkverkeer Rapportage: KAWWV 2014 Datum: 12 Augustus 2014 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Doel... 4 2.1 Data inventarisatie... 4 2.1.1 Zakelijke
Nadere informatieInvloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen. Arno Schroten
Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen Arno Schroten CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017
Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 13 september 2017 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie...
Nadere informatie130 PARTIJEN HEBBEN SAMEN VISIE DUURZAME BRANDSTOFFEN- MIX OPGESTELD
8 ACHTERGROND 35 MEGATON DE VOORSPELDE CO 2-UITSTOOT VAN HET WEGVERKEER IN 2050 130 PARTIJEN HEBBEN SAMEN VISIE DUURZAME BRANDSTOFFEN- MIX OPGESTELD 2035 STREEFJAAR WAARIN ALLE NIEUWE AUTO S CO 2-EMISSIE
Nadere informatieEFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek
EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies
Nadere informatieBestemming 2030: chaos op de autowegen of alternatieve trajecten?
Bestemming 2030: chaos op de autowegen of alternatieve trajecten? Bij ongewijzigd beleid tonen de transportvooruitzichten voor België tegen 2030 een aanzienlijke groei van het personen- en goederenvervoer.
Nadere informatieCO2-update februari 2016
CO2-update 2015 29 februari 2016 CO 2 -RAPPORTAGE 2015 Deze rapportage beslaat het gehele jaar 2015 inzake de CO 2 uitstoot van de Groep. WIJZIGINGEN IN DE ORGANISATIE Medio april 2015 is het hoofdkantoor
Nadere informatieCO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 2016
CO2-footprint Bosman Watermanagement B.V. Overzicht 2016 Uit de CO2 inventarisatie over kwartaal 1 en 2 van 2016 zijn de volgende resultaten bekend. De onderbouwing van de berekening is opgenomen. De footprint
Nadere informatieEnergie Management Rapportage 2016
Energie Management Rapportage 2016 Inhoud: Energie beleidsverklaring Reductiemogelijkheden Uitstoot door vervoer Uitstoot door werken Uitstoot door kantoor Reductie doelstellingen 2016 Energiebeleidsverklaring
Nadere informatieProject Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft
Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft Satish K. Beella, René van Someren september 2008 Inhoudsopgave Introductie 3 Schematisch overzicht transportpreventie (goederen)
Nadere informatieHalfjaarlijkse rapportage footprint, doelstellingen en maatregelen
A. Hak Infranet - CO 2-emissies scope 1 en 2 - eerste helft 2018 Inleiding A. Hak Infranet was gecertificeerd op niveau 5 van de CO 2-Prestatieladder, en is in 2017 terug naar niveau 3. Onze nulmeting
Nadere informatieKetenanalyse grasmaaien
Ketenanalyse grasmaaien Criteria Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Opgesteld door Paul Bremmer en Marco Vermeulen Opgesteld op 05-04-2017 Inhoudsopgave 1 INLEIDING EN VERANTWOORDING... 3 2
Nadere informatieExterne en infrakosten van lucht- en zeevaart. Huib van Essen, 21 november 2014
Externe en infrakosten van lucht- en zeevaart Huib van Essen, 21 november 2014 Doel en scope van de studie Update van de studie De prijs van een reis uit 2004 Overzicht van: Externe kosten van verkeer
Nadere informatieKETENANALYSE DIESELVERBRUIK SCOPE 3 EMISSIE
KETENANALYSE DIESELVERBRUIK SCOPE 3 EMISSIE Erp, december 2014 Opgesteld door: R. Kanner (intern) A. Heerkens (extern) Geaccordeerd door: B. Kerkhof Namens de directie INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 Scope
Nadere informatie1 Inzet duurzaam busmaterieel
1 Inzet duurzaam busmaterieel Een samenvatting van dit artikel is gepubliceerd in Verkeerskunde 3/2010 David Aulman, Stadsregio Amsterdam / Fredo Schotanus, Significant / Casper Stelling, MuConsult Begin
Nadere informatieLNG en Scheepvaart. Martin Quispel. Zwijndrecht 24 februari 2017
LNG en Scheepvaart Martin Quispel Zwijndrecht 24 februari 2017 Het nationaal LNG Platform Doel platform: uitrol van LNG (vloeibaar gas) als nieuwe, schonere en stillere brandstof voor wegtransport en scheepvaart.
Nadere informatieMILIEUPRESTATIES VAN DE BINNENVAART IN VLAANDEREN STUDIE UITGEVOERD DOOR DE VLAAMSE INSTELLING VOOR TECHNOLOGISCH ONDERZOEK
MILIEUPRESTATIES VAN DE BINNENVAART IN VLAANDEREN STUDIE UITGEVOERD DOOR DE VLAAMSE INSTELLING VOOR TECHNOLOGISCH ONDERZOEK PROMOTIE BINNENVAART VLAANDEREN VZW Milieuprestaties van de binnenvaart in Vlaanderen
Nadere informatieEmissievrije mobiliteit
Emissievrije mobiliteit Geen tijd voor dagdromen Huib van Essen 7 juli 2018 Emissies: What s the problem? Luchtvervuiling Vooral fijnstof en NO x Gezondheid hier en nu Locatie uitstoot cruciaal Aandeel
Nadere informatieCARBON FOOTPRINT CO 2 PRESTATIELADDER VOORTGANGSRAPPORTAGE KETENANALYSE RAPPORTAGE SCOPE
PRESTATIELADDER VOORTGANGSRAPPORTAGE KETENANALYSE RAPPORTAGE SCOPE 3 DOCUMENTNAAM AUTEUR: VERSIE: DATUM: STATUS: Voortgangsrapportage ketenanalyse KAM 22 03-08-2015 CONCEPT AUTORISATIE OPGESTELD DOOR:
Nadere informatieReview emissiefactoren 2015
Review emissiefactoren 2015 Samenvatting In deze notitie wordt vastgelegd welke emissiefactoren Climate Neutral Group hanteert voor de voetafdruk bepalingen in 2015 en voor de nacalculatie over dat jaar.
Nadere informatieInformatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide
Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden
Nadere informatieDuurzame Logistiek Rapport 1 e pilot VBZ en NVB
Duurzame Logistiek Rapport 1 e pilot VBZ en NVB 1 Duurzame Logistiek Het Innovatieprogramma Duurzame Logistiek, van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, ondersteunt ondernemingsorganisaties bij het
Nadere informatieScope 3 emissie analyse Schindler Liften B.V. 5 december 2016
Scope 3 emissie analyse Schindler Liften B.V. 5 december 2016 Inleiding Dit document omvat een kwantitatieve scope 3 emissie analyse behorende bij eis 4.a.1 van de CO2-prestatieladder. Deze analyse is
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2016
Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2016 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 18 juli 2016 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie...
Nadere informatieSamenvatting... Figuur S.1 De groei van de personenmobiliteit verklaard. Groei aantal reizigerskilometers. 60% bevolkingsgroei 40% overig.
Samenvatting... Personenmobiliteit: meer mensen en grotere woon-werkafstanden In de periode 1995-2005 is de personenmobiliteit met 10% gegroeid tot 184 miljard reizigerskilometers. Circa 60% van de groei
Nadere informatieDuurzaam transport voor nu en de toekomst
Duurzaam transport voor nu en de toekomst CO2 reductie met heavy duty voertuigen Hans Binnendijk Product manager Scania Benelux 2 6/29/2016 Info class internal Department / Name / Subject Vier drijfveren
Nadere informatieVermeden broeikaseffect door recycling van e-waste
Vermeden broeikaseffect door recycling van e-waste 29-214 Datum: 27 juli 215 Versie: 1.1 In opdracht van: Opgesteld door: Hendrik Bijker Wecycle Laura Golsteijn Marisa Vieira Dit rapport is geschreven
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 reductie 2016
Voortgangsrapportage CO 2 reductie 2016 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 4 april 2017 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie... 2 2.2
Nadere informatieTransport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen
Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen KIVI, 13-10-2016 EnergyNL2050 Bert van Wee TUDelft 1 Transport algemene kemerken Sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen / brandstoffen met hoge dichtheid
Nadere informatieSegmentering CO 2 -emissies goederenvervoer in Nederland
1 Segmentering CO 2 -emissies goederenvervoer in Nederland Samenvatting Een doelstelling van de Topsector Logistiek is om in 2020 de CO 2 -uitstoot van het goederenvervoer met 68.700 ton te reduceren.
Nadere informatieCO2 impact kringloopbedrijven
CO2 impact kringloopbedrijven CO2 besparing gerealiseerd in 2014 door Stichting Aktief Dhr. G. Berndsen Gildenstraat 43 7005 bl Doetinchem Tel. 0314330980 g.berndsen@aktief-groep.nl Samenvatting Met 1
Nadere informatieInschatting CO2-winst vervanging diesel door groengas in diverse transportmodaliteiten. auteur: Anouk van Grinsven (CE Delft) versie: 22 januari 2018
Inschatting CO2-winst vervanging diesel door groengas in diverse transportmodaliteiten. auteur: Anouk van Grinsven (CE Delft) versie: 22 januari 2018 PITPOINT INHOUD 1. REKENSHEETS 3 2. STREAM TABELLEN
Nadere informatieMIRA 2012 Transport. www.milieurapport.be. Eco-efficiëntie van het personenvervoer
Eco-efficiëntie van het personenvervoer DP index (2000=) 110 70 personenkilometers bevolkingsaantal emissie broeikasgassen verzurende emissie emissie ozonprecursoren emissie fijn stof PM 2,5 (uitlaat)
Nadere informatieKetenanalyse Asbestinventarisatie
Ketenanalyse Asbestinventarisatie Search Consultancy November 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Doelstelling van het onderzoek... 3 1.2. Projectafbakening... 3 2. Uitgangspunten... 4 3. Beschrijving
Nadere informatieUitgangspunten depositieberekeningen
Passende Beoordeling Verruiming Vaarweg Eemshaven Noordzee 3 december 2013 Bijlage E. Uitgangspunten depositieberekeningen 177 van 181 Passende Beoordeling Verruiming Vaarweg Eemshaven Noordzee 3 december
Nadere informatieVerzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC),
Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 Indicator 26 mei 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatie5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.
5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2015 t/m december 2015 Revisie 1.0 Datum
Nadere informatieEnergiebeoordeling. VORM Holding BV 1 januari 2018 t/m 31 december 2018
Energiebeoordeling VORM Holding BV 1 januari 218 t/m 31 december 218 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Trendanalyse 2.1. Energiegebruik 2.2. CO2 per omzet 2.3. Reducerende maatregelen 3. Verbeterkansen
Nadere informatieDe CO2-footprint is weer bekend!
De CO2-footprint is weer bekend! Energiebeleid In het eerste half jaar van 2018 is Gebr. van der Lee ook weer actief bezig om hun CO2- footprint in kaart te brengen. Hierbij wordt opnieuw gebruik gemaakt
Nadere informatie4.A.1 Ketenanalyse Downstream transport and distribution
4.A.1 Ketenanalyse Downstream transport and distribution 4.A.1 Ketenanalyse Downstream Transport and Distribution versie 1.1 Pagina 1/7 Verantwoording Titel : Ketenanalyse Downstream transport and distribution
Nadere informatieMEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wijziging van de departementale sstaat van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII) voor het jaar (Incidentele suppletoire inzake enveloppe regeerakkoord) MEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014
Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 1 november 2014 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie...
Nadere informatieBundeling goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/Rotterdam met een focus op de binnenvaart
Impactproject Bundeling goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/Rotterdam met een focus op de binnenvaart Slotbijeenkomst Maastricht 3-12-2014 A. Verhoeven KvK Nederland Projectpartners Impactproject:
Nadere informatieKetenanalyse Upstream Transport CO2-Prestatieladder
CO2-Prestatieladder Opgesteld door Inhoudsopgave Ketenanalyse Upstream Transport... 1 CO2-Prestatieladder... 1 Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 3 1.1 Vaststellen onderwerpen ketenanalyses... 3 1.2 Leeswijzer...
Nadere informatieAannemersbedrijf Wagelaar B.V.
. 4.A.3 Ketenanalyse Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Versie: april 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doel en afbakening Ketenbeschrijving 3. Inhuur. 4. Ontwikkelingen 5. Partners en belanghebbenden
Nadere informatieKetenanalyse project Kluyverweg. Oranje BV. www.oranje-bv.nl. Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0. Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015
Ketenanalyse project Kluyverweg Oranje BV Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0 Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015 Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager Autorisatiedatum: 3-12-2015 Naam
Nadere informatieR&D dag Marin, 22 September 2009, WICC Wageningen Henk Blaauw, manager binnenvaart
R&D dag Marin, 22 September 2009, WICC Wageningen Henk Blaauw, manager binnenvaart Binnenvaartonderzoek op hoofdlijn Haalbaarheid van transport over water Gedetailleerd ontwerp Invloed op het milieu Nautische
Nadere informatieUitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30
Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere
Nadere informatie