Projectweek januari 2015

Transcriptie

1 Projectweek januari 2015 Leerjaar 3

2 Inhoud Rooster... 3 Maandag... 8 Dinsdag Woensdag

3 Rooster MAANDAG TIJDSPLANNING 3VB Nw 3.03 TIJDSPLANNING 3MA St 2.17 TIJDSPLANNING 3VK2/3JK Ar 3.02 TIJDSPLANNING 3MB Amersfoort Me TIJDSPLANNING 3DB/3JB Amersfoort Ve 3

4 TIJDSPLANNING 3DK Amersfoort Vt TIJDSPLANNING 3VK Amersfoort Zn/Kr DINSDAG TIJDSPLANNING 3JB/3DB / Eetkringe 1.11 monument Zn TIJDSPLANNING 3MA / Eetkringe 1.13 monument Pl 4

5 TIJDSPLANNING 3MB / Eetkringe 1.29 monument Me TIJDSPLANNING 3DK / Eetkringe monument Bo TIJDSPLANNING 3VB / Eetkringe 2.11 monument Nw TIJDSPLANNING 3VK2/3JK / Eetkringe 1.32 monument Go 5

6 TIJDSPLANNING 3VK / Eetkringe Ar 3.01 monument WOENSDAG TIJDSPLANNING 3VB Nw 1.11 Amersfoort TIJDSPLANNING 3MA Dh 1.32 Amersfoort TIJDSPLANNING 3VK2/3JK Ks 2.19 Amersfoort TIJDSPLANNING 3VK Go

7 TIJDSPLANNING 3JB/DB Zn 3.03 TIJDSPLANNING 3MB Pl 2.17 TIJDSPLANNING 3DK Vt

8 Maandag Introductie De komende 3 dagen staan in het teken van de Holocaust Memorial Day. Het thema dit jaar is over leven. Maar wat is dat, Holocaust Memorial Day en wat heeft dat met over leven te maken? De Holocaust is toch iets uit het verleden, geschiedenis? Wat heeft dat met ons te maken in 2015? De organisatie Holocaust Memorial Day schrijft op haar website: Holocaust Memorial Day wil jongeren tussen de 15 en 25 jaar iets leren over de Holocaust en andere genociden. We willen jongeren na laten denken over rassenhaat, discriminatie en antisemitisme en waarschuwen voor de enorme gevolgen daarvan. Maar wat is nu Holocaust? Auschwitz Op 27 januari 1945 werd concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz door de geallieerden bevrijd. Het kampencomplex bij Auschwitz was het grootse in zijn soort. De Nazi s vermoordden in dit kamp tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan een miljoen Joden, Roma en Sinti van alle nationaliteiten. Het vermoorden van al deze mensen wordt ook wel de Holocaust genoemd. Uit Nederland werden tijdens de oorlog bijna Nederlandse Joden en 245 Roma en Sinti naar Auschwitz gedeporteerd. De meeste van hen werden direct na aankomst in de gaskamers vermoord. HMD In de jaren 90 van de vorige eeuw werd de Bevrijdingsdag van Auschwitz uitgeroepen tot herdenkingsdag van alle slachtoffers van de Nazi s. In 2005 riep de voorzitter van de Verenigde Naties op tot het instellen van Holocaust Memorial Day rond de herdenkingsdag op 27 januari. Wereldwijd worden op Holocaust Memorial Day de slachtoffers herdacht van de Holocaust en andere volkerenmoord of genocide zoals het ook wel genoemd wordt. Genocide betekent namelijk het uitroeien van bepaalde bevolkingsgroepen. Wat het betekent voor mensen die dit hebben ondergaan of nog ondergaan kun je hieronder lezen. Hoe leef en overleef je als je slachtoffer bent van geweld, onderdrukking en vervolging? Sta je nog steeds op dezelfde tijd op? Hoe kom je aan je eten? Hoe ga je naar school of ga je nog wel naar school? Mag je nog wel spelen, uitgaan of verliefd zijn op die leuke jongen of die knappe meid? Wie zeg je gedag? Kan je nog wel over straat lopen? Moet je verhuizen? 8

9 Wie slachtoffer is van onderdrukking, vervolging of rassenhaat wordt geconfronteerd met deze vragen. Hoe ga je daarmee mee om? Hoe leidt je een zo normaal mogelijk en menswaardig leven, terwijl je moet omgaan met deze situatie die zo anders is dan normaal? Slachtoffers van de Holocaust of andere genociden hebben antwoord moeten vinden op deze moeilijke vragen, terwijl ze zich net als jij of andere leeftijdgenoten het liefst bezig wilden houden met andere dingen. OVER LEVEN aan het begin van onderdrukking Een volkerenmoord begint niet zo maar van de een op de andere dag. Een periode van uitsluiting, onderdrukking en geweld gaat daar aan vooraf. Vaak begint het klein en wordt het steeds erger, waardoor slachtoffers steeds andere manieren moeten vinden om te leven en te overleven. Zo moesten bijvoorbeeld de Joden in Nederland aan het begin van de Tweede Wereldoorlog zich van de Duitse bezetter aan allerlei regels houden. Allereerst werden bioscopen, zwembaden, openbare parken en bibliotheken voor Joden verboden. Het begon met verbieden van cafés en bioscopen voor Joden. Op zichzelf natuurlijk niet belangrijk, ofschoon we zeiden: Wij zijn nu niet gewend dagelijks naar een café te gaan, maar het is toch beroerd als je in de stad een kopje koffie wilt gaan drinken en het is verboden Holocaust-overlevende Mirjam Bolle schrijft over de anti-joodse maatregelen in een dagboekbrief aan haar geliefde (Uit: Ik zal je beschrijven hoe een dag er hier uitziet. Dagboekbrieven uit Amsterdam, Westerbork en Bergen-Belsen) In de loop van de tijd werden de regels veel strenger. Later mochten Joden niet meer met nietjoden werken, niet meer reizen of verhuizen zonder vergunning en moesten ze een davidster op hun kleding naaien. Langzaam maar zeker werden de Joden van het normale leven uitgesloten. Over het niet meer reizen schrijft Mirjam Bolle: We moesten de fietsen inleveren, behalve zij die een speciale vergunning kregen. Bovendien werd omstreeks die tijd een razzia op alle fietsen gehouden. Alle stallingen werden op een zondagavond bezet door agenten en de fietsen werden weggehaald. Je begrijpt wat dat in Nederland betekent Iedereen heeft een andere strategie om te leven met deze beperkende maatregelen. Sommigen nemen een andere identiteit aan, anderen proberen zich aan de regels te houden in de hoop dat ze worden ontzien en weer anderen duiken onder. OVER LEVEN in het kamp In concentratiekampen doen slachtoffers er vaak van alles aan om het leven normaal te houden. Mensen vertellen verhalen, dromen over een vrije toekomst en lekker eten en worden verliefd In 9

10 vluchtelingenkampen drijft men handel en bouwt als het kan scholen voor de kinderen. Iedereen doet er alles aan om oorlog en verdriet zo ver mogelijk weg te houden. Terwijl vele anderen werden doodgeslagen of stierven aan ziektes als dysenterie en verhongering, wisten Satko en zijn vader hun verblijf in Omarska te overleven. Satko kreeg ook dysenterie en de dood dreigde, maar een aantal zaken hebben hem in leven gehouden. Satko wijt zijn overleven aan twee factoren:,,ik had enerzijds het geluk dat mijn vader mee was, anderzijds ben ik niet zo vaak gemarteld en in elkaar geslagen als anderen. ( ) Zonder mijn vader had ik het denk ik niet gered. Ik was ziek en op een gegeven moment lag ik op de grond naast hem. Hij vroeg me, voor de achtste keer in korte tijd, of ik iets wilde eten. Hij had zijn eigen eten opgespaard en koekjes gekocht van geld dat mijn moeder ons had weten toe te spelen. Maar ik wilde niet eten, ik had geen energie meer over. Tot ik een traan in mijn vaders ogen zag. Hij denkt dat ik dood ga, realiseerde ik me. Op fluistertoon zei ik: Je hoeft je echt geen zorgen te maken papa. Wij zijn de hoofdrolspelers in deze film, en hoofdrolspelers gaan niet dood. Ik realiseerde me allang niet meer dat het allemaal werkelijkheid was. Maar ik weigerde gewoon op dat moment dood te gaan. Mijn rol was nog niet uitgespeeld. Ik voelde de wilskracht terugstromen in mijn lichaam. Een dag later kreeg ik een onvoorstelbare honger. Ik propte alles wat mijn vader had opgespaard naar binnen" Overlevende Satko Mujagic vertelt over zijn verblijf in kamp Omarska tijdens de oorlog in BosniëHerzegovina in de jaren negentig. (Uit: Genocide in Bosnië-Herzegovina: een sociologische analyse, Profielwerkstuk Geschiedenis van Geerlof de Mooij, interview met Satko Mujagic) In de concentratiekampen is het leven de sleutel tot overleven. Holocaust-overlevenden beschrijven hoe belangrijk het was om je mens te blijven voelen en hoop te houden op bevrijding en overleving. Degenen die die hoop verloren, waren ten dode opgeschreven. Men aarzelt om te zeggen dat ze leven; men aarzelt om hun doodgaan dood te noemen, die dood die ze niet vrezen omdat ze te moe zijn om hem werkelijk te begrijpen. Ze bevolken mijn geheugen met hun schimmige aanwezigheid, en als ik al het kwaad van onze tijd in één beeld kon samenvatten, zou ik dit beeld kiezen, dat ik zo goed ken: een uitgemergeld mens met een hangend hoofd en kromme schouders, in wiens gezicht en ogen niets meer te lezen is van een gedachte Holocaust-overlevende Primo Levi vertelt over slachtoffers die de hoop op een betere toekomst hadden opgegeven. (Uit: Is dit een mens) OVER LEVEN na overleven Hoe moet je verder leven als je een genocide hebt overleefd? Waar is je thuis? Leven je vader, moeder, broers, zussen en vrienden nog? Kun je de buren van voor de oorlog nog wel vertrouwen? Kortom, lukt het nog wel om normaal verder te gaan? 10

11 Overlevenden van oorlog proberen uit alle macht hun leven in vrede weer op te bouwen. Vaak zonder familie en vrienden, en met grote trauma s door ontberingen, gevangenschap of onderduik. Soms lukt het om een min of meer normaal leven te leiden, met werk en een eigen gezin. Maar het verdriet, gemis en de vragen blijven. Veel slachtoffers vinden het ook moeilijk om te praten over wat ze hebben meegemaakt en hoe ze nu verder leven. Soms kampt een overlevende met schuldgevoel en vragen ze zich af waarom zij het wel hebben overleefd en hun geliefden niet. Ook is er niet altijd een luisterend oor en duurt het een tijd voordat er begrip en erkenning is voor wat een slachtoffer van een genocide heeft meegemaakt. Toen Joodse Nederlanders terugkwamen uit de kampen na de Tweede Wereldoorlog, konden ze vaak niet met hun verhaal terecht bij andere Nederlanders. Iedereen had zijn eigen problemen en tijdens de oorlog in meer of mindere mate erge dingen meegemaakt. Ruimte om te praten over OVER LEVEN was er niet. Er waren nog maar weinig mensen die ik kende. Als ik iemand ontmoette, ging het gesprek over de Hongerwinter. Die had zo n grote stempel op de mensen gedrukt. Ik zei dan maar niets over de honger in de kampen. Ze hadden duidelijk hun eigen sores Holocaust-overlevende Jules Schelvis vertelt in de Volkskrant over zijn eerste wandeling door Amsterdam na de Tweede Wereldoorlog (Uit: Onuitgesproken interview Jules Schelvis (92) de Volkskrant, 4 maart 2013) Voor anderen is het keer op keer vertellen van hun verhaal de enige manier om te leven na oorlog en vervolging. Sommige slachtoffers hopen door hun verhaal te vertellen aandacht te vragen voor het leed dat ze is aangedaan. Ik wil geen wraak. Nu, dertig jaar later, wil ik alleen nog weten waarom ze ons vermoorden Denise Affonso, overlevende van de genocide in Cambodja in interview met de NOS Ook Jules Schelvis realiseerde zich, nadat een journalist in 1970 hem over de oorlog interviewde, dat hij het zwijgen moest verbreken. In de jaren daarna heeft hij daarom onderzoeken gedaan, boeken geschreven, gastcolleges en lezingen gegeven over wat hij heeft meegemaakt. Alles om ervoor te zorgen dat jongere generaties niet vergeten wat de gevolgen kunnen zijn van rassenhaat en vervolging. Het behoort tot mijn werk. Ik heb mezelf een opdracht gegeven: blijven vertellen tot ik niet meer kan We gaan de komende drie dagen met dit thema aan de slag. Over leven. We duiken de geschiedenis in maar leren ook veel over de oorlogen van nu. 11

12 We beginnen met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, maken kennis met Bertus de Raaf en bezoeken vandaag en woensdag in twee groepen gevangeniskamp Amersfoort. Morgen komen er veel gastsprekers op school. Zij vertellen je iets over hun ervaringen in verschillende oorlogen of andere situaties waaruit ze moesten vluchten. Uit de tweede wereldoorlog, Sebrenica of oorlogen die nu woeden. Anderen vertellen iets over hun werk. Hoe je oorlogsslachtoffers of vluchtelingen vanwegen geloof van nu helpt. We leggen aan het eind van die dag allemaal een roos bij het monument voor Joodse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog afkomstig uit Steenwijk. Zo herdenken we alle slachtoffers van oorlog en geweld in het verleden en nu Woensdag ga je alles wat je geleerd en gehoord hebt uitwerken. Je mag een verhaal schrijven, een film maken, een rap of gedicht maken, schilderen of een strip tekenen. Alles in overleg met de docent. Je krijgt hiervoor een cijfer dat meetelt bij het vak maatschappijleer. De tweede groep gaat woensdag naar Amersfoort. Denk goed na waar je de eindopdracht over gaat maken en zorg dat je materiaal verzamelt! We nemen nu eerst de opdrachten door: Opdrac ht 1: 12

13 Ontruimingsbevel In de Tweede Wereldoorlog liep er een verdedigingslijn van Noorwegen, via Denemarken, Duitsland, Nederland en België naar Frankrijk tot aan de grens met Spanje. De verdedigingslinie, die overigens nooit geheel werd voltooid, bestond uit bunkers, kanonnen en mijnenvelden. Deze verdedigingslijn of linie heette de Atlantinkswall. Om deze linie te kunnen bouwen moesten veel huizen in Den Haag worden ontruimd en gesloopt. Bij veel Hagenaars viel een ontruimingsbevel op de deurmat: binnen een paar dagen moesten de bewoners hun huis verlaten. Het ging om de woonwijken langs de kust. Als je geluk had kwam je in een andere wijk in Den Haag terecht, als je pech had werd je naar de Achterhoek gestuurd. Scheveningen werd een spookstad, een vesting met hier en daar nog wat bewoners. Onzekerheid en paniek markeerden het begin van deze evacuatie. Vergeleken met andere Nederlandse steden werd Den Haag zwaar getroff en. Gelegen op een strategisch cruciaal punt aan de Noordzee en dichtbij Londen en Duitsland, werd de stad grotendeels verwoest door zowel de bezetter als de bevrijder. In 2015 is het 70 jaar geleden dat Nederland de bevrijding vierde en in dat jaar zullen er veel tentoonstellingen rond de Tweede Wereldoorlog in diverse musea te zien zijn. Wereldwijd De evacuatie in de Tweede Wereldoorlog doet denken aan mensen die nu huis en haard moeten verlaten in verband met oorlogsgeweld. Op dit moment zijn op veel plaatsen in de wereld mensen gedwongen huis en haard te verlaten door het ontbreken van elk toekomstperspectief, door hongersnood, door oorlog, geweld of vervolging. Denk aan de situatie in Syrië, Somalië of Oekraïne. Op zo n moment weet je niet hoe het verder zal 13

14 gaan met familie en vrienden. Je laat alles achter. Je verliest je thuis, je eigen omgeving waarin je de weg weet. Je verliest de wereld die van jou is. Voortaan ben je overal te gast, maar je wordt lang niet overal als gast behandeld. Dichtbij Wellicht heb jij het zelf of heeft een klasgenoot dit ooit meegemaakt. Misschien woont er een gezin, dat voor de gevaren in eigen land is vertrokken, nu bij jou in de straat. Raakt het je als je televisiebeelden van uit hun omgeving verdreven mensen ziet? Denk alleen al aan de bootvluchtelingen die proberen een betere toekomst te krijgen door naar Europa te verkassen. Misschien doe je mee aan een hulpactie. Doe mee Denk na over dit onderwerp en maak er een werkstuk over dit onderwerp. Je werkstuk mag over vluchtelingen gaan in de Tweede Wereldoorlog of over vluchtelingen van nu. Schrijf in je werkstuk waar je de informatie vandaan hebt gehaald (bronnen), schrijf het in je eigen woorden, geef je eigen mening en gebruik je inlevingsvermogen. Hoe maak je een werkstuk? Dat kun je lezen op de volgende site: Opdra cht 2: Hoe maak je een werkstuk? Tips en trucs op: Dinsdag kamp Dit staat n/werkstukkenuitleg.htm Maak een werkstuk over Kamp Amersfoort. Maandagmiddag of woensdagmiddag ga je op excursie naar Kamp Amersfoort. is er een workshop over Amersfoort. er op de site: : 14

15 Kamp Amersfoort was in de Tweede Wereldoorlog een gewelddadig doorgangs- en strafkamp van de Duitse bezetter (SS). Van 18 augustus 1941 tot 19 april 1945 hebben hier ongeveer mensen voor korte of langere tijd gevangen gezeten. Denk na over dit onderwerp en maak er een werkstuk over. Waar was kamp Amersfoort voor bedoeld en wat gebeurde daar? Wat is de betekenis van de roos? Schrijf in je werkstuk waar je de informatie vandaan hebt gehaald (bronnen), schrijf het in je eigen woorden, geef je eigen mening en gebruik je inlevingsvermogen. Je kunt veel informatie uit het kamp zelf gebruiken en je inschrijven voor de workshop van dinsdag. 15

16 Hoe Hoe maak je een werkstuk? maak je een werkstuk? Lees hieronder. Tips en trucs op: n/werkstukkenuitleg.htm Opdra cht 3: Maak een werkstuk, verhaal, video, striptekening of schilderij over Bertus de Raaf. Bertus de Raaf heeft in de Tweede Wereldoorlog gevangen gezeten in Kamp Amersfoort. Wie was Bertus in zijn jaren voor Kamp Amersfoort? Hij is 19 jaar oud als hij in Kamp Amersfoort wordt opgesloten, maar waarom? Hoe is het verder met Bertus gegaan met hem? Er is over Bertus een glossy geschreven en een dvd gemaakt. Mevr. Zantingh heeft de glossy en de dvd die je kunt lenen. Verder wordt er tijdens de excursie ook over Bertus verteld en kun je vragen om materiaal over hem. 16

17 Verhaal maken? Tips en trucs op: Opdra cht 4: Maak een werkstuk, verhaal, film, striptekening of schilderij over Sebrenica. 17

18 Sebrenica is een stad en gemeente in Bosnië en Herzegovina en ligt in de regio Vlasenica, in de Servische Republiek. Srebrenica is vooral bekend geworden door de genocide die in 1995 plaatsvond. Deze gebeurtenis met de voorgeschiedenis ervan staat bekend als de val van Srebrenica. Nederlandse militairen waren hierbij betrokken maar hoe en waarom? Je kunt over de genocide in Sebrenica veel informatie vinden op het internet. Dinsdag komen er 3 oud militairen vertellen over Sebrenica. Denk na over dit onderwerp en maak er een werkstuk, verhaal, film, stripverhaal of schilderij over. Hoe maak je een film? Tips en trucs op: tv.nl/eigenwijzer/pr oject/236912/digita alvertellen/ / ckv/item/ /h oe-maak-ik-een-clip Opdra cht 5: Maak een werkstuk, verhaal, film, striptekening of schilderij over Vluchtelingenwerk Nederland. 18

19 Hoe maak je een striptekening? Tips en trucs op: %20tips%20voor %20een%20betere %20strip.pdf Wat doet vluchtelingenwerk Nederland? Op de site staat het volgende: VluchtelingenWerk Nederland behartigt de belangen van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland, vanaf het moment van binnenkomst tot en met de integratie in de Nederlandse samenleving. Maar wat betekent dit in de praktijk? Hoe gaat dat hier in Overijssel en Steenwijk? Wat zijn de verhalen die vluchtelingen van nu vertellen? Wat hebben ze allemaal meegemaakt en waar komen ze vandaan? Je mag een werkstuk, verhaal, lied, video, rap, gedicht, stripverhaal of schilderij maken over Vluchtelingenwerk Nederland maar ook over een vluchteling en zijn/haar verhaal zelf. Opdrac ht 5: 19

20 Maak een werkstuk, verhaal, film, striptekening of schilderij over Amnesty International. Wat voor organisatie is Amnesty International? Wat doen ze? Op de site: staat het volgende: Amnesty International werkt voor naleving van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere internationale verdragen en verklaringen voor de mensenrechten. Wij doen over de hele wereld onderzoek naar schendingen van de mensenrechten en voeren actie om die schendingen tegen te gaan. Hoe maak je een poster/schilderij? Maar wat Rechten van de Je mag een schilderij maar ook over Tips en trucs op: ome/poster betekent Universele Verklaring van de de Mens en wat zijn schendingen van mensenrechten? werkstuk, verhaal, film, stripverhaal of maken over Amnesty International zelf een slachtoffer en zijn/haar verhaal. nl/no_cache/video/cr id/ _poster s01 Eindopdracht: 20

21 De eindopdracht levert een cijfer op bij het vak maatschappijleer. Er zijn een aantal spelregels: 1. Je maakt de opdracht alleen. 2. Denk goed na over je onderwerp en welke vorm je wilt gaan gebruiken (verhaal, film, werkstuk enz.) Gebruik de tips! 3. Maak een ontwerp van je keuze (onderwerp en vorm) en bespreek deze met de docent. Waar gaat het over en hoe wil je dit laten zien. Pas als de docent je ontwerp goedkeurt kun je aan de slag. 4. Vertel alles in je eigen woorden. Of dit nu in een werkstuk, verhaal of schilderij is. Je mag wel informatie van internet halen maar neem geen letterlijke teksten over van internet. Maak er je eigen verhaal van! 5. Maak je een film en gebruik je in je film bestaande stukjes film van internet? Dat kan maar ook dan moet je uitleggen in je eigen woorden wat er in het filmpje wordt gezegd/gespeeld en waarom je dat gebruikt. 6. Het stripverhaal en het schilderij wordt met de hand getekend en ingekleurd. Succes! Maandag Vandaag beginnen we met een stukje geschiedenis. Met de Tweede Wereldoorlog. 21

22 Wanneer begon deze oorlog en wat gebeurde er allemaal in de vijf jaar dat het duurde? We kijken even naar het filmpje: We gaan inzoomen op gevangeniskamp Amersfoort. We maken kennis met Bertus de Raaf. We lezen blz. 5, het voorwoord van het tijdschrift Bertus. Tot aan goed en fout bijna aan het eind van het voorwoord. Kijk ook eens op blz. 6 en 7 met de titel Chronologie. Beantwoord nu de volgende vragen: Hoe heet Bertus voluit:. Wanneer werd Bertus geboren?. Hoe heet Bertus zijn lievelingsbroer?. Wat ging Bertus doen tijdens de oorlog? Wanneer werd Bertus opgepakt?... Hoe oud was Bertus toen hij werd opgepakt? Waar werd Bertus opgesloten? Wanneer schreef Bertus zijn eerste brief vanuit kamp Amersfoort?.. Waar gaat Bertus naartoe na kamp Amersfoort?... Wanneer overlijdt Bertus en ik welke plaats?. Kamp Amersfoort was een gevangeniskamp. Als je opgepakt werd, omdat je was ondergedoken op de vlucht voor de Duitse bezetter of bij het verzet zat, kwam je hier of in kamp Vught terecht. Kamp Amersfoort was geen kamp voor joodse mensen zoals kamp Westerbork. In kamp Amersfoort zaten wel joodse mensen maar alleen omdat ze opgepakt waren voor iets dat volgens de duitse bezetters verboden was in de Tweede Wereldoorlog. Bertus schreef brieven vanuit kamp Amersfoort naar huis. De officiële brieven staan op blz. 21 en 22. Als je ze niet goed kunt lezen kun je de uitgetypte versie lezen op blz. 20 lezen, bovenaan links en rechts. Lees daarna ook de brief op blz. 24/25 of de uitgetypte versie op blz. 20 onderaan. Welke datum staat er boven de brieven?... In welk cellenblok zit Bertus? Zie ook de plattegrond op blz. 59. Welk nummer had Bertus? 22

23 Waarom had Bertus een nummer?. Wat betekende dat?... Wat is de illegale brief en wat is de officiële brief?.. Hoe weet je dat?. Welke verschillen lees je?. Wat denk je dat Bertus had willen schrijven aan zijn familie? Stel dat Bertus een mobieltje had gehad, welk bericht had hij dan verstuurd? Maak het bericht in het vak hieronder. Je kunt ook een smiley of ander plaatje in het bericht maken. We hebben al veel gedaan vanmorgen. Schrijf hieronder wat we al hebben gedaan:

24 Morgen zijn er diverse sprekers en workshops: Je bent ergens bij ingedeeld. Workshop 1: kamp Amersfoort Workshop 2: Amnesty International Workshop 3: Sebrenica Workshop 4: Timpaan, vluchtelingenwerk Workshop 5: Kamp Westerbork, overlevende Workshop 6: Meneer van Liempt Workshop 7: Stichting Stolpersteine Workshop 8: Mevr. Citroen Workshop 9: Joodse onderduikers Kijk waar je bent ingedeeld en verdiep je in het onderwerp. Maak 5 vragen om aan de spreker te stellen: VB/3VK1/3VK2/3DK gaan nu tot uur aan de slag met de eindopdracht. Daarna gaan zij naar bus voor de excursie naar kamp Amersfoort. De andere klassen gaan tot met de eindopdracht verder. Woensdag heb je hier ook nog tijd voor. Dinsdag Het programma voor vandaag ziet er als volgt uit: uur: in het lokaal met de docent uur: centrale opening en interview in de Eetkringe met meneer van Liempt uur: sprekersronde uur: pauze uur: sprekersronde 2 24

25 uur: sprekersronde uur: terug in het lokaal uur: roos met het kaartje meenemen en buiten bij de docent gaan staan. Gezamenlijk naar het Joods monument lopen en rozen neerleggen. Hierna ben je vrij. Introductie in het lokaal: Vandaag vertellen je verschillende mensen hun verhaal. Je bent hiervoor ingedeeld bij verschillende workshops. De indeling heeft je docent en hangt ook aan het bord bij meneer Groenewoud. Je kunt de mensen van de workshops ook vragen stellen. Deze heb je gisteren gemaakt. We beginnen straks met de opening in de Eetkringe. Meneer van Liempt opent deze dag. Wie is hij? Meneer van Liempt is journalist, auteur van oorlogsboeken en tv-programmamaker. Een bekende Nederlander. Hij verschijnt vaak op televisie. Hij weet veel van de Tweede Wereldoorlog en van Sebrenica. Aan het eind van de dag lopen we gezamenlijk naar het Joods monument, hoek van de Van den Kornputsingel en de Gasthuisstraat. Daar leggen we na een korte toespraak per klas de rozen neer en staan we stil bij iedereen die omgekomen is in de verschillende oorlogen of bij ander geweld, ook in 2015! Na het leggen van de rozen loop je terug naar school en ben je vrij. Woensdag Vandaag praten we nog even na over maandag en dinsdag en gaan we verder met onze eindopdracht. 3DB/3JB/3JK/3MA/3MB moet de eindopdracht inleveren bij de docent voor uur. 25

26 Na de pauze verzamel je weer in het lokaal, en bereiden we ons voor op de excursie naar kamp Amersfoort. De andere klassen gaan aan de slag met hun eindopdracht en leveren deze in voor uur bij de docent. 26