Factsheet: NL25_13 Boven Mark

Transcriptie

1 Factsheet: NL5_13 Boven Mark Deze factsheet bevat relevante informatie over het waterlichaam met uitzondering van landelijke maatregelen. Iedere overheid is verantwoordelijk voor het deel van de inhoud, dat conform de omschrijving in het Waterbesluit en in het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water tot haar bevoegdheden behoort. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boven Mark Code: NL5_13 Deelstroomgebied: Maas Type: R6 Waterbeheerder: Status: Sterk Veranderd Provincies: Gemeenten: Provincie Noord-Brabant Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Breda Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 1 van 350

2 Karakterschets: De Boven Mark heeft de oorsprong in Koekhoven in België. De Boven Mark is in de jaren 60 van de twintigste eeuw grotendeels gekanaliseerd, terwijl de Mark in België nog een min of meer natuurlijk meanderend karakter heeft. De Boven Mark kent van oudsher vele doorwaadbare plaatsen (voorden) en bruggen. De Boven Mark is circa 15 tot ruim 0 m breed en circa 3 meter diep en wordt gekenmerkt door een regenwaterregime. Bepaalde bovenlopen kunnen in de winter- en zomerperiode droog vallen. _x000d_ Het waterlichaam vormt een belangrijke ecologische relatie met het noordelijke Mark en Vliet systeem en de deelstroomgebieden van de Bovenmark zoals Chaamse Beken, Strijbeeksche beek en Merkske. Deze factsheet heeft betrekking op het Nederlandse deel van het stroomgebied. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd De volgende ingrepen liggen ten grondslag aan het sterk veranderde karakter van het waterlichaam: - Stuwen, dammen en reservoirs - Kanalisatie, normalisatie, stabilisatie geul en oeverversterking - Drainage Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen True Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied True Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied True Hermeandering beken in agrarisch gebied True Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied True Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied True Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied True Verwijderen waterkeringen True Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina van 350

3 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 3 van 350

4 Motivering: Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied: Het vasthouden van water in de bovenlopen van het watersysteem door middel van stuwen en verondiepen van waterlopen heeft in dit gebied aanzienlijke gevolgen voor de landbouw. Door deze ingrepen wordt optimale waterhuishoudkundige situatie verstoord en treedt opbrengstderving op als gevolg van vernatting. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoort en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hermeandering beken in agrarisch gebied: Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de landbouwfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebied met een agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. Een te laag grondwaterpeil is ongewenst in gebieden met een landbouwfunctie (verminderde opbrengsten). Het peil van het oppervlaktewater is sterk bepalend voor de grondwaterstand. Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van deze stuwen heeft daarmee een verstoring van de grondwaterstand tot gevolg. Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied: Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 4 van 350

5 De waterhuishouding in het stedelijk gebied is gebaad bij een gereguleerd grondwaterpeil. Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een tijdelijk hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast zal ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Een te laag grondwaterpeil is eveneens ongewenst in het stedelijk gebied in verband met de afname van stabiliteit van funderingen (door bijvoorbeeld paalrot) en kades. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie: Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van de gebruiksfunctie in dit in dit gebied alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied: Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast kan ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Juist om dit soort problemen te voorkomen is in het verleden regelmatig drainage aangelegd om de grondwaterstand verder te kunnen reguleren. Het verhogen of verwijderen hiervan leidt in vrijwel alle gevallen tot de eerder genoemde ongewenste verschijnselen. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen van waterkeringen: Het verwijderen van waterkeringen heeft via het mechanisme veiligheid nagenoeg altijd negatieve consequenties op één of meerdere gebruiksfuncties. Omdat het areaal waar schade optreedt bij het verwijderen van de waterkering over het algemeen vele hectaren bedraagt, is het verplaatsen van gebruiksfuncties alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk. Beschouwde alternatieven: Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - onevenredig hoge kosten - technisch onhaalbaar Motivering: Geen uitvoerbare, betaalbare alternatieven beschikbaar. Zie ook de gedetailleerde motivering bij Artikel 4.3a. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 5 van 350

6 . Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect puntbronnen Riooloverstorten Stedelijke ontwikkeling emissies van organische stof, diverse verontreinigingen en nutriënten; kan lokaal leiden tot lage zuurstofconcentraties met direct effect op macrofauna en vis diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw Belasting met nutriënten en gewasbeschermingsmiddel en; nutriënten hebben een direct effect op fytobenthos (overige waterflora) diffuse bronnen Infrastructuur Transport Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. wateronttrekkinge n/wateroverdracht Landbouwactiviteiten Landbouw Minder stroming met negatief effect op macrofauna en vis regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor hoogwaterbescherming Hoogwaterbescherming Uitspoeling van macrofauna en vis regulering waterbeweging regulering waterbeweging Dammen, dijken, kribben en stuwen voor landbouwactiviteiten Fysieke wijziging watersysteem voor landbouwactiviteiten Landbouw Landbouw Migratiebarrières voor vis Verandering afvoerkarakteristiek, vermindering natuurlijke processen en verlies van overstromingsvlaktes en natuurlijke oeverzones; negatief effect op overige waterflora, macrofauna en vis regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Anders Aanvoer uit Vlaanderen: belasting met nutriënten en chemische stoffen; nutriënten hebben een direct effect op fytobenthos (overige waterflora) Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 6 van 350

7 matig matig ontoereikend ontoereikend ontoereikend overige belastingen Verplaatsen of verwijderen van dieren en planten Recreatie Verstoring gewenst evenwicht in visstand (door uitzetten) en mogelijk negatieve effecten op waterkwaliteit overige belastingen Andere antropogene belastingen Anders vooral directe effecten op overige waterflora, indirecte effecten op overige biologische kwaliteitselementen Het waterschap is voornemens in de e planperiode een watersysteemanalyse uit te voeren om meer inzicht te krijgen in de bijdrage van de verschillende belastingen. 3. Toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 Macrofauna (EKR) 0,55 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,50 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l),30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 7 van 350

8 niet niet Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / niet leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een expertoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 Motivering ecologische toestand: Algemeen: Een vergelijking met de toestandsbeoordeling in 009 is lastig omdat die voor 009 gebaseerd is op een expertoordeel. Er waren in dat jaar nog geen meetcijfers conform de KRW-systematiek voorhanden. Vis: De vismaatlat voor de beken is in 013 aangepast op basis van een internationale vergelijking/afstemming en geeft een lagere EKR-score voor het GEP (die meer recht doet aan het landgebruik behorende bij de nuttige maatschappelijke doelen). Het beheerdersoordeel voor de toestand is in 009 te positief ingeschat. Stikstof: De norm voor stikstof is vanaf 013 strenger geworden hierdoor is het beheerdersoordeel voor de toestand in 009 te positief ingeschat. Waarom is de toestand nog niet?: Macrofauna en vis: voorgenomen maatregelen m.b.t. verbeteren van de stroming en connectiviteit (inrichting) zijn nog niet volledig uitgevoerd. Bovendien is er na uitvoering tijd nodig voordat de biologie er op reageert. Overige waterflora: De belasting met nutriënten is nog te hoog (zie onder) Nutriënten: Belasting uit verleden en heden is nu nog te hoog. Reden(en): - Als gevolg van recent uitgevoerde en nog geplande herinrichtingsmaatregelen in de periode tot eind 01 zal de situatie voor de nutriëntenhuishouding naar verwachting licht verbeteren. Het is echter onzeker of daarmee N en P in een hogere toestandsklasse terecht zullen komen. -Aanvullend generiek beleid (Nederlands en Belgisch i.g.v. grenswateren) in combinatie met maatregelen door ondernemers in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer zal nodig zijn om een verdere verbetering in de nutriëntenhuishouding te bewerkstelligen. Specifieke verontreinigende stoffen: zink niet aan de norm. De landbouw is in dit waterlichaam de grootste bron van zink. Dit metaal komt via veevoer in dierlijke mest terecht. Deze mest wordt uitgereden op landbouwgrond. Via uitspoeling vanaf landbodems komt zink vervolgens in het waterlichaam. Daarnaast is het effluent van rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI s) een bron van zink. Veel regenwater uit de stad belandt uiteindelijk in de RWZI. Dit regenwater neemt zink mee uit zinken bouwmaterialen. Ook slijtage resten van banden en remmen bevatten zink en worden door regenwater meegenomen richting de RWZI. Het regenwater kan ook rechtstreeks via een (verbeterd) gescheiden overstort in het waterlichaam belanden. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 8 van 350

9 niet ontoereikend ontoereikend ontoereikend niet niet niet niet slecht slecht ontoereikend niet ontoereikend ontoereikend ontoereikend Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) kwik Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 Niet-ubiquitaire stoffen - Geen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) Motivering chemische toestand: Ubiquitaire stoffen: kwik niet aan de norm. Atmosferische depositie is voor kwik de belangrijkste bron. Kwik komt in de lucht terecht door bijvoorbeeld recycling industrie, vuurhaarden, crematoria, vervaardiging van bouwmaterialen en chemische industrie. Eindoordeel Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / niet - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / niet : deze toestandsbeoordeling betreft een expertoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Disclaimer bij prognose 07: Het Goede Ecologisch Potentieel is alleen haalbaar wanneer de combinatie van landelijk beleid en aanvullende regionale/lokale maatregelen inzake nutriënten voldoende effectief is (1), mits de Vereniging Markdal tijdig een voldoende grondpositie kan organiseren () en mits rekening wordt gehouden met de hersteltijd die de natuur na inrichtings- en herstelmaatregelen nodig heeft (3). De Goede Chemische Toestand kan alleen worden gehaald mits de ubiquitaire stoffen de norm niet te ver overschrijden (<40% boven de norm). Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 9 van 350

10 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natte ecologische verbindingszone's verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 7,5 uitgevoerd in 010 t/m 014 Aanleg natte ecologische verbindingszone's (8, 49, 57) 7,5 km Motivatie: Voortgangsrapportage over 014: Aanpassing omvang na praktijkevaluatie (7,5 in plaats van 7 km) Actief randenbeheer mestvrije zones Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 6,8 Actief randenbeheer Motivatie: Voorbereidingen voor uitkring van beheersveringen is gereed: maatregel wordt uitgevoerd. 6,8 km duurzaam terreinbeheer [zilver] verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen stad Oosterhout Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Gemeente Oosterhout: mechanisch onkruidbeheer 1 stuks gezamenlijk voorlichting en educatie programma geven van voorlichting Oosterhout Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Gemeente Oosterhout: Gezamenlijk voorlichting en educatie programma opnemen in VGRP 1 stuks gezamenlijk voorlichting en educatie programma 1 stuks geven van voorlichting Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 10 van 350

11 Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Voorlichting over bestrijdingsmiddelen, mest aan particulieren en/of bedrijven/bijdragen waterschap en provincie Motivatie: Voorbereidingen zijn afgerond: maatregel wordt in praktijk gebracht als onderdeel van watercommunicatieprogramma's. GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparels gewenste grond- en oppervlaktewaterregime Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 117 afgerond in 009 t/m 014 Hydrologisch herstel natte natuurparels (5, 59, 68) 117 ha Motivatie: Voortgangsrapportage over 014: getalsmatige correctie na praktijkevaluatie 117 in plaats van 163 ha Inrichten naar functie viswater aanleg speciale leefgebieden voor vis Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 4,7 afgerond in 010 Ingetrokken: 1,3 6 ha getalsmatige correctie na omzetting projectendatabase op WL niveau Inrichten oevers naar functie viswater (56, 58) Motivatie: Motivatie: Voortgangsrapportage over 011: Aanpassing omvang na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau. Rekenregel: 1km lengte van 10 meter breed. Inrichten vlakvormige waternatuurelementen aanleg speciale leefgebieden flora en fauna Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: afgerond in 010 Inrichten vlakvormige waternatuurelementen (4, 36) KRW Synergieproject Waterakkers Gemeente Breda overige inrichtingsmaatregelen Breda Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Gemeente Breda: Aannemer is gestart. stuks 1 stuks Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 11 van 350

12 totaalpakket (beek- en kreekherstel & waternatuur lijn) verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, NVO groter dan 3 m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 3,14 afgerond 009 en 010 Totaalpakket beek- en kreekherstel & waternatuur lijn (9, 47, 48, 4, 6) Motivatie: Voortgangsrapportage over 011: Omvang aangepast na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau (3,14 km in plaats van km) 3,14 km vispasseerbaar kunstwerken (vistrap; gemaal) vispasseerbaar maken kunstwerken Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 3 afgerond in 010 en 01 Aanleggen vistrappen bij stuwen Motivatie: Voortgangsrapportage over 011: Aanpassing omvang na actualisatie projectendatabase op waterlichaam-niveau; 3 in plaats van 1 passage 3 stuks Evaluatie SGBP1 en WBP1/opstellen SGBP/WBP opstellen nieuw plan Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Evaluatie SGBP ) stuks KRW metingen oppervlaktewater uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 KRW-metingen zijn opgenomen in reguliere activiteiten. ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Metingen formeel KRW meetnet ) stuks Maatregelen zwemwater overige inrichtingsmaatregelen Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verplichtingen KRW/zwemwater Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Er zijn geen overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 ) stuks Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 1 van 350

13 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Aanleg natte ecologische verbindingszone's verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m 9,5 km Positief effect op overige waterflora en bij herstel van stroming ook op overige biologische kwaliteitselementen Uitgegaan is van aanleg van een volledige zone van 5 meter (10 meter langs de 'natte' en 15 meter langs de 'droge' oever). De 10 meter is voor rekening van het waterschap, de 15 meter voor rekening van gemeenten. In sommige gevallen kan met de aanleg van 'stapstenen' worden volstaan. Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Beekherstel verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, NVO groter dan 3 m en kleiner dan 10 m Positief effect op overige waterflora, macrofauna en vis. GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparels gewenste grond- en oppervlaktewaterregime 6 km 100 ha Deze maatregel betreft herstel van de hydrologische condities voor natuurwaarden die hiervan afhankelijk zijn. Het is in de regel een grondwater-gerelateerde maatregel. Daar waar een beek of kreek door een natte natuurparel loopt, zijn er mogelijke kansen voor combinaties van (her-)inrichtingsmaatregelen. Onderzoek Natura000-gebied Ulvenhoutse Bos en woongebieden uitvoeren onderzoek Breda 1 stuks In samenwerking met WBD en SBB worden maatregelen onderzocht voor de verbetering van de waterhuishouding in het Ulvenhoutse Bos en de naastgelegen woongebieden. Het Ulvenhoutse Bos verdroogt, terwijl de naastgelegen woongebieden te maken hebben met wateroverlast. In het concept-beheerplan voor het Ulvenhoutse Bos is deze afstemming maar beperkt aanwezig. vispasseerbaar kunstwerken (vistrap; gemaal) vispasseerbaar maken kunstwerken stuks Positief effect op vis (in Boven Mark én in stroomopwaarts gelegen bovenlopen). Gedifferentieerd onderhoud in het beheergebied uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibeheer (water en natte oever) Habitatrichtlijn gebied ) km ) in totaal 58 km voor meerdere waterlichamen. Deze maatregel heeft een direct positief effect op overige waterflora, indirect op overige biologische kwaliteitselementen. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 13 van 350

14 Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Aanleg natte ecologische verbindingszone verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m ) km ) in totaal 15,9 km voor meerdere waterlichamen. In kreken direct positief effect op overige waterflora, indirect op overige biologische kwaliteitselementen; in beken bij herstel van stroming effect op overige waterflora, macrofauna en vis. In beginsel wordt uitgegaan van aanleg van een volledige zone van 5 meter (10 meter langs de 'natte' en 15 meter langs de 'droge' oever). De 10 meter is voor rekening van het waterschap, de 15 meter voor rekening van gemeenten. In sommige gevallen kan met de aanleg van 'stapstenen' worden volstaan. Deze maatregel betreft het natte waterschapsdeel. Beek - en kreekherstel verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, NVO groter dan 3 m en kleiner dan 10 m ) km ) in totaal 76,8 km voor meerdere waterlichamen. In kreken direct positief effect op overige waterflora, indirect op overige biologische kwaliteitselementen; in beken positief effect op alle kwaliteitselementen (bij voldoende herstel van stroming). GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparel gewenste grond- en oppervlaktewaterregime ) ha ) in totaal 6 ha voor meerdere waterlichamen. Deze maatregel betreft herstel van de hydrologische condities voor natuurwaarden die hiervan afhankelijk zijn. Het is in de regel een grondwater-gerelateerde maatregel. Daar waar een beek of kreek door een natte natuurparel loopt, zijn er mogelijke kansen voor combinaties van (her-)inrichtingsmaatregelen. Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 01 kunnen worden gerealiseerd. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 14 van 350

15 Natuurlijke omstandigheden Onevenredig kostbaar Technisch onhaalbaar kwik fosfor totaal, kwik, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Vis-kwaliteit fosfor totaal, kwik, Macrofauna-kwaliteit, Overige relevante verontreinigende stoffen, stikstof totaal, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden Kwik is hoogstwaarschijnlijk afkomstig uit atmosferische depositie. Onevenredig kostbaar Onevenredig hoge kosten Het volledig halen van de KRW doelstellingen voor eind 01 is niet mogelijk omdat de daarmee samenhangende lastenontwikkeling disproportioneel wordt geacht. In het Bestuursakkoord Water (011) is afgesproken dat de waterschappen gaan meebetalen aan enkele taken van de Rijksoverheid en desondanks de lastenontwikkeling gematigd houden. Naar aanleiding van de motie van Veldhoven (TK 765, nr. 15) heeft de Tweede Kamer het begrip gematigde lastenontwikkeling vertaald naar een tariefstijging kleiner dan 5% per jaar, inclusief inflatie. Het investeringsvolume voor het Waterbeheerplan Brabantse Delta is, naast gebiedspecifieke afwegingen, bepaald op basis van deze nationale spelregels. Het waterschap zet haar middelen in voor verschillende kerntaken: inrichting, beheer en onderhoud van watersystemen, afvalwaterzuivering, waterkeringen en vaarwegen. Het waterschap hanteert hierbij een integrale filosofie: Dit betekent dat in de praktijk vaak wisselende combinaties van maatregelen worden uitgevoerd die bijdragen aan meerdere watersysteemdoelen. De KRW opgave betreft vooral maatregelen voor watersystemen en afvalwaterzuivering. Indien het waterschap de volledige KRW-opgave voor 01 zou realiseren, zijn er meer middelen nodig. Het waterschap kan deze middelen niet zelf ter beschikking stellen, binnen het voornoemde kader voor een proportionele tariefontwikkeling. Andere wettelijke taken, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, zouden daarmee in het gedrang komen. Zie voor een meer gedetailleerde onderbouwing de financiële paragraaf in het waterbeheerplan Brabantse Delta Technisch onhaalbaar Technische haalbaarheid maatschappelijk draagvlak/grondverwerving Vanwege het benodigde maatschappelijke draagvlak vindt grondverwerving vrijwel altijd plaats op vrijwillige basis. Gezien de omvang van de resterende herinrichtingsopgave voor beken en kreken is het niet aannemelijk dat de benodigde grondpositie hiervoor volledig gerealiseerd kan worden voor eind 018. Hierbij is eind 018 als uiterste datum genoemd omdat er ook voldoende tijd moet zijn voor voorbereiding en uitvoering van maatregelen. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames), die zich naar verwachting niet in de periode op alle wenselijke locaties binnen waterlichamen zullen voordoen. Dergelijke grootschalige gebiedsprocessen kennen mede als gevolg van juridische procedures een doorlooptijd die de planperiode overschrijdt. Bovendien zou het op korte termijn willen verwerven van alle benodigde gronden voor de totale resterende opgave leiden tot een substantiële verhoging van de grondprijs met een negatieve impact op de betaalbaarheid van het hele maatregelpakket. Genoemde aspecten hebben als consequentie dat fasering (verdeling van de resterende opgave over SGBP en SGBP3) nodig is. Technische haalbaarheid - uitvoeringscapaciteit Inrichtingsmaatregelen vormen een groot deel van het maatregelpakket. Zowel overheden als uitvoerende organisaties (aannemers) voeren momenteel al maatregelen uit. Het totale resterende pakket aan KRW maatregelen vraagt een forse versnelling van uitvoering als het hele pakket voor eind 01 zou moeten worden gerealiseerd. Voorbereiding en uitvoering vragen specifieke kennis en capaciteiten, die in beperkte mate aanwezig is. Uitvoering van alle benodigde inrichtingsmaatregelen in de tweede planperiode van het SGBP is dan ook niet mogelijk. Dit heeft, in combinatie met de benodigde grondpositie, als consequentie dat fasering (verdeling van de resterende opgave over SGBP en SGBP3) nodig is. Anders: Metalochloor betreft een gewasbeschermingsmiddel. Het generieke landelijke/europese beleid is hierop van toepassing. De waterbeheerder heeft hierop geen invloed. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 15 van 350

16 Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL5_13 pagina 16 van 350

17 Factsheet: NL5_16 Mark en Vliet Deze factsheet bevat relevante informatie over het waterlichaam met uitzondering van landelijke maatregelen. Iedere overheid is verantwoordelijk voor het deel van de inhoud, dat conform de omschrijving in het Waterbesluit en in het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water tot haar bevoegdheden behoort. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Mark en Vliet Code: NL5_16 Deelstroomgebied: Maas Type: R6 Waterbeheerder: Status: Sterk Veranderd Provincies: Gemeenten: Provincie Noord-Brabant Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Steenbergen Nee Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 17 van 350

18 Karakterschets: Het waterlichaam Mark en Vliet omvat een aantal wateren die als één geheel tot het Mark en Vlietsysteem behoren. De Roosendaalsche en Steenbergsche Vliet wordt met het Mark en Dintelsysteem door het Mark Vlietkanaal verbonden (kunstmatige waterloop). Het systeem omvat verder waterlopen die ontspringen als recreatiehaven in stedelijk gebied (Oudenbosch en Etten Leur). De Mark en Vliet zijn regenrivieren. Op talrijke punten langs de Mark en Vliet kan water worden ingelaten voor de watervoorziening in de polders. Het hele watersysteem mondt uit in het Krammer-Volkerak. Het Mark-Vliet systeem is een belangrijke ader in de zoetwatervoorziening voor diverse waterafhankelijke functies (landbouw, natuur, peilbeheer, visstand, scheepvaart, recreatie) in het beheergebied. Jaarlijks wordt er van april tot oktober water vanuit het Hollandsch Diep via het Mark-Vliet (naast water uit de Vlaamse bovenlopen) verdeeld over het beheergebied. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd De volgende ingrepen liggen ten grondslag aan het sterk veranderde karakter van het waterlichaam: - Stuwen, dammen en reservoirs - Kanalisatie, normalisatie, stabilisatie geul en oeverversterking - Drainage - Baggeren en vaarwegonderhoud Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 18 van 350

19 Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen True Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied True Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied True Hermeandering beken in agrarisch gebied True Hermeandering beken in stedelijk gebied True Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied True Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied True Verwijderen sluizen True Verwijderen van dammen, dijken, kribben, vaste lagen, stuwen, sluizen, waterkrachtcentrales en/of oeververdediging in Rijkswateren True Verwijderen van stuwen in landbouwgebied True Verwijderen waterkeringen True Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 19 van 350

20 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 0 van 350

21 Motivering: Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied: Het vasthouden van water in de bovenlopen van het watersysteem door middel van stuwen en verondiepen van waterlopen heeft in dit gebied aanzienlijke gevolgen voor de landbouw. Door deze ingrepen wordt optimale waterhuishoudkundige situatie verstoord en treedt opbrengstderving op als gevolg van vernatting. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoort en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hermeandering beken in agrarisch gebied: Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de landbouwfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebied met een agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. Een te laag grondwaterpeil is ongewenst in gebieden met een landbouwfunctie (verminderde opbrengsten). Het peil van het oppervlaktewater is sterk bepalend voor de grondwaterstand. Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van deze stuwen heeft daarmee een verstoring van de grondwaterstand tot gevolg. Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied: Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 1 van 350

22 De waterhuishouding in het stedelijk gebied is gebaad bij een gereguleerd grondwaterpeil. Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een tijdelijk hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast zal ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Een te laag grondwaterpeil is eveneens ongewenst in het stedelijk gebied in verband met de afname van stabiliteit van funderingen (door bijvoorbeeld paalrot) en kades. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie: Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van de gebruiksfunctie in dit in dit gebied alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied: Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast kan ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Juist om dit soort problemen te voorkomen is in het verleden regelmatig drainage aangelegd om de grondwaterstand verder te kunnen reguleren. Het verhogen of verwijderen hiervan leidt in vrijwel alle gevallen tot de eerder genoemde ongewenste verschijnselen. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen van waterkeringen/dammen/sluizen: Het verwijderen van waterkeringen heeft via het mechanisme veiligheid nagenoeg altijd negatieve consequenties op één of meerdere gebruiksfuncties. Omdat het areaal waar schade optreedt bij het verwijderen van de waterkering over het algemeen vele hectaren bedraagt, is het verplaatsen van gebruiksfuncties alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk. Beschouwde alternatieven: Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - onevenredig hoge kosten - technisch onhaalbaar Motivering: Geen uitvoerbare, betaalbare alternatieven beschikbaar. Zie ook de gedetailleerde motivering bij Artikel 4.3a. Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina van 350

23 . Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect puntbronnen IPPC industrieën Industrie diverse belastingen met negatieve invloed op waterkwaliteit puntbronnen Riooloverstorten Stedelijke ontwikkeling Emissies van diverse verontreinigingen, organische stof en nutriënten; kan lokaal leiden tot lage zuurstofconcentraties met direct effect op macrofauna en vis diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw Belasting met nutriënten en gewasbeschermingsmiddel en; nutriënten hebben een direct effect op fytobenthos (overige waterflora) diffuse bronnen Infrastructuur Transport Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. wateronttrekkinge n/wateroverdracht Landbouwactiviteiten Landbouw Heeft een negatieve invloed op gewenste stroming voor macrofauna en vis en kan negatieve invloed hebben op de waterkwaliteit regulering waterbeweging Fysieke wijziging watersysteem voor hoogwaterbescherming Hoogwaterbescherming Verandering afvoerkarakteristiek, vermindering natuurlijke processen en verlies van overstromingsvlaktes en natuurlijke oeverzones, negatieve invloed op gewenste stroming; negatief effect op waterkwaliteit, overige waterflora, macrofauna en vis regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor transport & scheepvaart Transport Opwerveling en golfbeweging met negatief effect op vooral overige waterflora, maar ook op macrofauna en vis overige belastingen Verplaatsen of verwijderen van dieren en planten Recreatie Verstoring gewenst evenwicht in visstand door uitzettingen Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 3 van 350

24 matig matig matig overige belastingen Introductie van exoten / uitheemse soorten en plagen Transport Het voorkomen van uitheemse vissoorten (roofblei, uitheemse grondels en zonnebaars) heeft een negatief effect op de KRW-toestand voor vis overige belastingen Verplaatsen of verwijderen van dieren en planten Visserij & Aquacultuur Verstoring gewenst evenwicht in visstand door onttrekkingen en uitzettingen Het waterschap is voornemens in de e planperiode een watersysteemanalyse uit te voeren om meer inzicht te krijgen in de bijdrage van de verschillende belastingen. 3. Toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 Macrofauna (EKR) 0,55 Overige waterflora (EKR) 0,45 Vis (EKR) 0,33 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l),30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 4 van 350

25 niet niet Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) Toestand 009 Toestand 015 Prognose 01 Prognose 07 zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / niet leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een expertoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 Motivering ecologische toestand: Algemeen: Een vergelijking met de toestandsbeoordeling in 009 is lastig omdat die voor 009 gebaseerd is op een expertoordeel. Er waren in dat jaar nog geen meetcijfers conform de KRW-systematiek voorhanden. Fosfaat: De norm voor fosfaat is vanaf 013 (iets) strenger geworden hierdoor is het beheerdersoordeel voor de toestand in 009 te positief ingeschat. Waarom toestand nog niet?: macrofauna en vis: Stroming is knelpunt. Voor eind 01 zal een analyse uitgevoerd worden voor het inschatten van de haalbaarheid en betaalbaarheid van volledige doelrealisatie in eind 07. Op basis daarvan zal een besluit worden gedaan over doelaanpassing voor de SGBP3 periode. Nutriënten: Belasting uit verleden en heden is nu nog te hoog. Reden(en): - Als gevolg van recent uitgevoerde en nog geplande herinrichtingsmaatregelen in de periode tot eind 01 zal de situatie voor de nutriëntenhuishouding naar verwachting licht verbeteren. Het is echter onzeker of daarmee N en P in een hogere toestandsklasse terecht zullen komen. - Aanvullend generiek beleid in combinatie met maatregelen door ondernemers in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer zal nodig zijn om een verdere verbetering in de nutriëntenhuishouding te bewerkstelligen. Specifieke verontreinigende stoffen: zink niet aan de norm. De landbouw is in dit waterlichaam een bron van zink. Dit metaal komt via veevoer in dierlijke mest terecht. Deze mest wordt uitgereden op landbouwgrond. Via uitspoeling vanaf landbodems komt zink vervolgens in het waterlichaam. Daarnaast zijn (verbeterd) gescheiden overstorten een bron van zink. Regenwater neemt zink mee uit zinken bouwmaterialen. Ook slijtage resten van banden en remmen bevatten zink en worden door regenwater meegenomen. Dit zink kan via (verbeterd) gescheiden overstorten in het oppervlaktewater belanden. Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL5_16 pagina 5 van 350