Counseling Center De Paraplu. Giving Nepal s Children a Future. Voortgangsrapportage juli 2009 december 2013

Transcriptie

1 Giving Nepal s Children a Future Counseling Center De Paraplu Voortgangsrapportage juli 2009 december 2013 December 2013 Kathmandu

2 Inhoudsopgave Inleiding The Umbrella Foundation Nepal Stichting Paraplu Nepal Counseling Center De Paraplu Child Protection and Development Re-integratie Next Steps Youth and Education programma Hoe kunt u (blijven) helpen? ANNEX I ANNEX II

3 Inleiding Voor u ligt de voortgangsrapportage van het Counseling Center De Paraplu van Stichting Paraplu Nepal. Op 29 oktober 2009 is onze stichting opgericht en heeft in de afgelopen 4 jaar financiële steun gegeven aan verschillende projecten van The Umbrella Foundation Nepal. Deze projecten werden, op één na, uitgevoerd vanuit het Counseling Center De Paraplu. In dit rapport kunt u lezen wat er de afgelopen jaren is gebeurd bij Umbrella en in het bijzonder in het Counseling Center. Allereerst kunt u lezen over Umbrella en het belangrijke werk dat zij doen voor de kinderen van Nepal, gevolgd door een beschrijving van Stichting Paraplu Nepal. In de rest van het rapport kunt u vervolgens lezen over de voortgang van de projecten die onze stichting de afgelopen jaren heeft gesteund, over de ontwikkeling binnen het Counseling Center en over hoe het nu met de kinderen gaat. Wij wensen u veel leesplezier! 1. The Umbrella Foundation Nepal In de tien jaar durende burgeroorlog van Nepal, die in 1996 begon, werden ruim Nepalezen gedood en ontvluchtten Nepalezen hun woonplaats. Naar schatting kwamen in deze tijd meer dan kinderen naar Kathmandu om aan de oorlog en armoede te ontsnappen in de hoop op een betere toekomst. Velen eindigden op straat of in verschrikkelijk slechte en corrupte weeshuizen waar ze vaak de dupe werden, en nog steeds worden, van slavernij, ondervoeding, mishandeling en mogelijke verdere verhandeling in bijvoorbeeld bordelen in India. Umbrella is opgericht om deze kinderen veilige en vaste opvang te bieden. Umbrella is zodoende opgezet in reactie op het groeiende aantal kinderen in Nepal, die als gevolg van de oorlog en armoede ontheemd, gescheiden van hun familie of zelfs wees werden. Umbrella streeft ernaar de impact van de oorlog en armoede op de kinderen te verlichten door zich te richten op onderwijs, beroepstraining en versterking van de gemeenschappen zodat zij kunnen opgroeien tot verantwoordelijke burgers die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Nepal. De belangrijkste doelstellingen van Umbrella zijn het zorgen voor het welzijn en de veiligheid van de kinderen en het bieden van de nodige langdurige hulp aan kinderen die het slachtoffer zijn geworden van de burgeroorlog. Umbrella doet dit door zorg te bieden aan de kinderen en hun families, in de vorm van voedsel, onderwijs, veilig onderdak, gezondheidszorg en psychosociale zorg. Van 2005 tot begin 2009 groeide het aantal kinderen onder Umbrella s zorg snel. In die periode zijn er 386 kinderen gered. 360 van hen woonden in zeer erbarmelijke omstandigheden in zogenaamde weeshuizen. Met de hulp van het District Child Welfare Board is Umbrella erin geslaagd om zeven van dit soort huizen te sluiten. Buiten deze 360 kinderen heeft Umbrella ook kinderen gered die op straat of in andere schrijnende omstandigheden leefden. Tijdens Umbrella s hoogtepunt woonden er 366 kinderen in de 8 Umbrella-huizen in Kathmandu. De overige kinderen konden al vrij vlug naar huis terugkeren. 3

4 Kinderen in de huizen per jaar: Jaar Meisjes Jongens Aantal Leeftijds- Totaal huizen groep Umbrella gelooft er sterk in dat het gezonder is voor een kind om in de thuisomgeving op te groeien, mits dit natuurlijk veilig en mogelijk is. Dit wordt in internationale kring ondersteund (zoals ook opgenomen in het Verdrag van de Rechten van het Kind). Umbrella is erin geslaagd om de families van 385 van de 386 kinderen op te sporen 1 Met behulp van counseling en ondersteuning wordt vervolgens geprobeerd de familiebanden te versterken, in de hoop dat het kind uiteindelijk weer bij zijn of haar ouders kan wonen (re-integratie). Er zijn inmiddels 176 kinderen succesvol gere-integreerd met hun families. Velen van hen ontvangen daarbij nog financiële steun voor onderwijs en levensonderhoud van Umbrella. Wanneer het voor het kind niet mogelijk is terug te keren naar huis worden ze opgevangen in de Residential Child Care Homes in Swoyambhu (Kathmandu). Hier worden ze ondersteund totdat ze op eigen benen kunnen staan. Tot het einde van hun middelbare schoolexamens wonen ze in een Umbrella-huis. Na het behalen van hun diploma worden ze, afhankelijk van hun schoolresultaten en keuze voor opleiding, nog 1 à 2 jaar ondersteund totdat zij zelfstandig zijn. In deze fase vallen zij onder het Next Steps Youth and Education Program (NSYEP). Umbrella geeft deze steun in de vorm van financiële middelen voor levensonderhoud, opleidingskosten en hulp en coaching bij het vinden van stages en banen. Deze jongeren wonen niet langer in de Umbrella-huizen, maar op zichzelf of bij familie. Momenteel wonen er 104 (42 meisjes en 62 jongens) kinderen in de kinderhuizen en ontvangen 60 jongeren steun via het NSYEP. Aangezien veel van de kinderen die door de jaren heen zijn gered uit de armste gebieden van Nepal komen, zet Umbrella zich ook in om de gemeenschappen in deze gebieden te versterken. Umbrella doet dit door lokale scholen te verbeteren, maar ook door trainingen te geven aan leden van de gemeenschap zoals women empowerment trainingen. Umbrella probeert zo de onderliggende oorzaak van verhandeling naar corrupte kinderhuizen in Kathmandu aan te pakken. 2. Stichting Paraplu Nepal In de zomer van 2009 hebben Inger van Nes en Irene Huyts als vrijwilligers voor Umbrella het therapiecentrum De Paraplu opgezet. Hier krijgen de Umbrella-kinderen de mogelijkheid om over hun traumatische verleden of andere problemen te praten. Terug in Nederland hebben zij 1 Er is helaas 1 meisje waarbij het spoor tijdens de zoektocht naar haar ouders en familie al snel doodliep. Zij is op straat gevonden en ze heeft zelf geen herinnering meer aan haar familie. Het team geeft echter niet op en probeert nog steeds achter informatie te komen door meer counseling en het bezoeken van dorpen waar ze mogelijk vandaan komt. 4

5 samen met twee andere oud-vrijwilligers van Umbrella (Nynke van der Veldt en Caroline Scheffer) en drie anderen (Marleen Brouwer, Chael Kruip en Joris Groen) op 29 oktober 2009 Stichting Paraplu Nepal opgericht, om zo blijvend zorg te dragen voor de financiering van De Paraplu. Stichting Paraplu Nepal (SPN) wil de kinderen van Nepal, die getroffen zijn door armoede en oorlog, een betere toekomst geven. Op dit moment doet SPN dit door Umbrella financieel te ondersteunen op het gebied van voedsel, onderdak, scholing en psychologische hulp. SPN richt zich in eerste instantie op de psychologische hulp die kinderen ontvangen, door middel van counseling en trainingen. In de afgelopen 4 jaar heeft SPN alle kosten Inger en Irene in de therapiekamer in 2009 voor de Counseling Center De Paraplu gedekt. Hier hebben ruim 300 kinderen counseling genoten, maar personeel en kinderen hebben er ook de nodige trainingen gehad. Sinds een paar jaar is ook het re-integratie team daar gevestigd. Bovendien heeft SPN financieel bijgedragen aan het Next Steps Youth and Education program in de jaren 2010 tot Counseling Center De Paraplu Sinds Umbrella is opgericht in 2005 was de eerste zorg het redden van kinderen uit corrupte en gevaarlijke kinderhuizen om ze vervolgens veiligheid te bieden en hun basisbehoeften te vervullen zoals onderdak, eten, kleding en zorg. Wegens vaak zeer traumatische ervaringen in het verleden waren, na het bevredigen van de eerste levensbehoeften, gedragsproblemen een onvermijdelijk gevolg. Alle kinderen zijn gered uit omstandigheden waarin ze zijn verwaarloosd of misbruikt, op straat, als kindslaaf of als bedelaar voor corrupte kinderhuizen zodat de eigenaar het geld in eigen zak kon steken. Iets wat nog steeds op grote schaal voorkomt in Nepal; kinderen die uit dorpen worden gehaald met de belofte van goed onderwijs in Kathmandu, maar vervolgens in huizen terecht komen waar ze door de uitbuiter worden gebruikt om geld op te halen bij goedbedoelende reizigers en vrijwilligers. Kinderen gaan vaak niet naar school en het geld wordt zelden direct voor en aan de kinderen uitgegeven. Wegens deze traumatisch achtergronden en ervaringen van de kinderen bestond al gauw de behoefte aan psychosociale zorg en aan iemand waarop de kinderen kunnen vertrouwen. Ook hadden de huisouders 2 en ander personeel die direct met de kinderen werken vaak moeite met het omgaan met bepaalde kinderen met gedragsproblemen. Om exact deze redenen is in 2009 het therapiecentrum De Paraplu opgericht. 2 In elk Umbrella-huis woont een gezin (vader, moeder en hun kinderen). De vader en moeder van dit gezin zijn aanspreekpunt van de Umbrella-kinderen en houden het huis draaiende. 5

6 Neem bijvoorbeeld Shanti, een aanhankelijk meisje van 16 met brandwonden op haar gezicht en benen. Haar vader is overleden toen zij vijf was. In Nepal is het gebruikelijk dat de vrouw hertrouwt, maar de nieuwe echtgenoot hoeft haar kinderen uit haar vorig huwelijk niet te accepteren. In Shanti s geval gebeurde dat ook niet. Fysiek en mentaal is ze door haar stiefbroers en stiefvader jarenlang mishandeld en uiteindelijk is ze op de straat van Kathmandu terecht gekomen. Vervolgens is ze op nieuwjaarsnacht 2007/2008 door een straatjongen met geestelijke beperkingen verkracht in een steeg. In januari 2008 kwam zij bij Umbrella. Voor de oprichting van de Paraplu had zij nog geen psychologische hulp gekregen en begon ze steeds meer ruzie te maken met de meiden uit haar huis en op school. Nu, na jaren psychologiche hulp, is haar zelfbeeld en zelfvertrouwen gegroeid en woont ze sinds 2011 zelfs weer thuis bij haar moeder! Momenteel werken er drie teams vanuit de Paraplu: het Child Protection and Development team, het Re-integratie team en het Gezondheidsteam. Doordat het Center in een ander gebouw gevestigd is dan het hoofdkantoor van Umbrella, kunnen hier gevoelige zaken besproken worden en dit maakt het de perfecte plek voor counseling. 3.1 Child Protection and Development Het Child Protection and Development Team (CPD-team) zet zich in om de gezonde ontwikkeling en de veiligheid van de kinderen te waarborgen. Tot 2011 bestond het team uit een fulltime psycholoog en 1 parttime psycholoog, Sanam en Shambar. Vanaf de oprichting in juli 2009 tot april 2011 hebben zij hier geweldig werk verricht. Kinderen konden bij hen terecht voor counseling sessies: individueel of in groepsverband. In de groep sessies werden verschillende onderwerpen besproken zoals familierelaties en de situatie op school. In deze periode hebben Sanam en Shambar ook de Youth Chautari opgezet. Chautari is een Nepalees woord en houdt een verzamelplek in waar mensen bijeen kunnen komen als ze problemen ervaren. Tijdens een Chautari bijeenkomst proberen ze hier met elkaar een oplossing voor te vinden. Uit elk Umbrellahuis nemen 1 of 2 kinderen deel aan de Youth Chautari. Tijdens een bijeenkomst bespreken zij zaken die in huis gaande zijn. Op deze manier wordt er voor gezorgd dat de kinderen in de huizen zoveel mogelijk zeggenschap hebben en deelnemen aan beslissingen die invloed op hen hebben. De doelen van de Umbrella Youth Chautari zijn: het delen van gevoelens, het opbouwen van zelfdiscipline, het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel en bovendien het samenwerken met ander Umbrella-personeel. De Youth Chautari is een prachtig voorbeeld van een non-politiek forum. Sanam en Shambar richtten zich ook op het geven van trainingen aan de huisouders en ander personeel over het omgaan met kinderen (vooral hoe te communiceren), kinderontwikkeling en hoe signalen van probleem gedrag te herkennen. In Nepal wordt psychologische hulp al gauw gezien als iets dat alleen voor zieke mensen is. Aan het begin was het voor Sanam en Shambar dan ook een uitdaging om de kinderen en het personeel het nut van counseling in te laten zien, maar hier is in de afgelopen jaren flinke vooruitgang in geboekt. In april 2011 ontstond echter het besef dat er meer behoefte was aan een bredere aanpak, een aanpak die verder ging dan alleen klinische psychologische hulp. Op het moment dat Shambar en Sanam beiden besloten een nieuwe uitdaging te zoeken is Gopal Ghimire aangenomen als Child Protection and Development Manager. Gopals verantwoordelijkheden werden veel breder en hij werd verantwoordelijk voor de gehele ontwikkeling en bescherming van alle kinderen onder Umbrella s paraplu. Samen met twee Assistant Child Protection and Development Officers 6

7 organiseerde Gopal verscheidene trainingen voor de kinderen en het personeel, zoals een Basic Caregivers Training en Stay Safe Trainingen. Nadat steeds meer kinderen naar huis bleken te kunnen, werden ook Gopals counseling vaardigheden hiervoor aangewend. De ouders van de kinderen hadden begeleiding nodig en bij hen moest het bewustzijn worden gecreëerd dat het belangrijk is voor het kind om thuis op te groeien. Ook de kinderen moesten voorbereid worden op hun thuiskomst. Want het is toch best een stap voor een kind om na jaren van opgroeien in een kinderhuis terug naar huis te gaan. Momenteel bestaat dit team uit Gopal, de Child Protection and Development Manager en Tulsi, de Assistent Child Protection and Development officer. Samen organiseren zij counseling sessies voor de kinderen en hun families, trainingen voor de huisouders en kinderen en interactieve programma s voor iedereen. Dit team is het aanspreekpunt voor de kinderen en het personeel in de Umbrella-huizen, maar ook voor de studenten die in het Next Steps Youth and Education Programma zitten en kinderen die terug zijn bij hun familie maar soms nog terug komen voor extra hulp. Tulsi, Gopal en Tsewang bij De Paraplu Gopal in zijn counseling kamer Wat nu volgt is een overzicht van de verschillende activiteiten die vanuit het Counseling Center De Paraplu worden geïnitieerd en uitgevoerd. Buitenschoolse activiteiten Voor de Umbrella-kinderen worden er regelmatig activiteiten georganiseerd door het CPD-team die gericht zijn op het versterken van hun intellectuele en sociale vaardigheden. Een aantal voorbeelden zijn brieven schrijven, schilderen, spelling competities en uitjes naar religieuze en culturele Nepalese locaties. Zoals hierboven al is gezegd, is er in 2010 een Youth Chautari opgericht. Naast de functie als non-politiek forum, organiseert de Youth Chautari ook activiteiten. Elk jaar organiseren zij een Umbrella got Talent -show en open podia voor Dashain (het grootste festival in Nepal) waar alle Umbrella-kinderen aan mee mogen doen. De Youth Chautari neemt ook deel aan activiteiten georganiseerd door andere organisaties, of in andere kinderhuizen. 7

8 Trainingen Sanam en Shambar kwamen er al gauw achter dat er behoefte was aan trainingen, met name voor de huisouders. Er bleek vooral een gebrek aan kennis over kinderontwikkeling en een 5- daagse training voor de huisouders over kinderpsychologie, -ontwikkeling en het omgaan met intern en extern probleemgedrag werd uitgevoerd. Voor de kinderen zijn toentertijd vooral groepsessies en trainingen georganiseerd, waarin gebruik werd gemaakt van creatieve technieken om de sociale vaardigheden te versterken maar ook ter verbetering van cognitieve vaardigheden. In 2011 is een allesomvattend trainingenpakket voor de kinderen en het personeel (huisouders, maar voor het andere personeel dat direct met de kinderen werkt, zoals de koks en helpers in het huis) ontwikkeld. In het ontwikkelen van deze trainingen kreeg het CPD-team hulp van Dineke de Vries, een Nederlandse muziektherapeute. Via Stichting Paraplu Nepal heeft zij de afgelopen twee jaar bijgedragen aan de ontwikkeling en uitvoering van de nodige trainingen en workshops voor huisouders en kinderen. Daarnaast heeft zij creatieve therapie gegeven aan Umbrellakinderen. De volgende trainingen zijn door het CPD-team en met Dineke s hulp ontwikkeld en inmiddels uitgevoerd: Vanaf april 2011 zijn twee kunsttherapie sessies georganiseerd voor twee groepen kinderen (14 meisjes en 19 jongens). De kinderen werden door middel van creatieve activiteiten gestimuleerd hun gevoelens te uitten. Bovendien is het team, in samenwerking met Dineke, in 2011 erg druk geweest met het samenstellen van het trainingsprogramma voor In 2012 zijn er verschillende trainingen gegeven: - Stay Safe-training voor de kinderen (36 meisjes en 76 jongens) 3. Onderwerpen als veiligen onveiligheid, emoties en gedrag, emoties en zelfbeeld, pesten, aanrakingen, geheimen en geheimen vertellen en hoe om te gaan met vreemden kwamen aan bod. Aan het eind van dit programma wisten kinderen veel beter hoe zij om moeten gaan met bepaalde situaties. - Stay Safe-training voor 12 huis- en 2 kantoorpersoneelsleden. De training van 6 sessies bevatte een overeenkomstige inhoud met die van de kinderen, en was er met name op gericht om kinderen te begeleiden in het maken van juiste beslissingen in bepaalde situaties. Ook werd besproken hoe huisouders het beste kunnen reageren op bepaalde situaties en gedrag van kinderen. - Een oriëntatie over het belang van familie voor 50 meisjes en 85 jongens focuste vooral op de verschillende culturen, talen en festivals in de gebieden waar de kinderen vandaan komen. Groepsgewijs werden de voordelen van het wonen bij de eigen familie, kennissen of gemeenschap besproken om eventuele re-integraties te versoepelen. - Een workshop over basisgezondheid voor al het huispersoneel, georganiseerd door het gezondheidsteam van Umbrella. 29 personeelsleden namen deel aan de workshop waarin ze leerden hoe ze de gezondheid van zichzelf en de kinderen op peil kunnen houden door simpele dagelijkse gewoonten te verbeteren. De workshop was vooral 3 Niet alle kinderen kunnen altijd deelnemen, wegens examens of andere activiteiten. 8

9 gericht op hoe besmettelijke ziekten te voorkomen, bijvoorbeeld door handen wassen, de risico s van handen schudden, ongekookt voedsel eten etc. - Dineke heeft vier kunst- en muziektherapie sessies georganiseerd voor 16 meisjes van Umbrella. Rollenspel tijdens de Stay Safe training Velen namen deel aan de workshop basisgezondheid Elk jaar worden er zogenoemde refresher trainingen gegeven om de opgedane vaardigheden op te frissen. Zodoende zijn er in 2013 twee Stay Safe refresher trainingen georganiseerd. Eén voor de huisouders waaraan 10 participanten deelnamen en één voor 86 kinderen. Bovendien zijn de volgende trainingen gegeven in 2013: - Basic Caregiver training voor 12 huisouders. Deze training is voornamelijk gebaseerd op de behoeften in de huizen en om de capaciteiten van huisouders te versterken zodat ze de beste zorg kunnen bieden aan de kinderen. De praktijkgerichte training ging vooral over hoe om te gaan met probleemgedrag, kinderontwikkeling en gedrag gerelateerd aan ontwikkelingsfasen. De training heeft ervoor gezorgd dat de basisvaardigheden van huisouders wat betreft het omgaan met kinderen zijn versterkt en hun kennis is verbeterd omtrent het zorgen voor kinderen met bepaalde -traumatischeachtergronden. - Oriëntatie over de Stay Safe-training, Umbrella s Child Protection Beleid en Re-integratie voor 17 mentors, helpers en assistent Child Protection and Development Officers. - Workshop over HIV/aids en soa s voor 21 jongeren van Umbrella. De workshop was voornamelijk gericht op de veelvoorkomende ziekten als HIV/aids, tuberculose en hepatitis B. De kinderen kregen voorlichting over de manieren van besmetting en hoe dit te voorkomen. De trainingen en workshops hebben het personeel geholpen problemen tijdig te kunnen identificeren en in te kunnen grijpen indien nodig. De huisouders zijn zich ook bewuster van hun verantwoordelijkheden en trekken op tijd aan de bel als ze denken dat er iets niet goed gaat. Voor volgend jaar staat een workshop over het veilig gebruik van internet op de planning. 9

10 Naast al deze formele trainingen werkt het CPD-team ook aan regelmatige coaching en on-site training van de huisouders om hen te adviseren bepaalde technieken toe te passen voor bepaalde kinderen als ze probleemgedrag vertonen. Dit helpt hen zeer in de dagelijkse omgang met de kinderen, waar het personeel en de kinderen op de lange termijn baat bij hebben. Bovendien is het CPD-team er om, waar nodig, zelf tijdig in te grijpen. Creatieve- en muziektherapie Ik heb de therapie 'art and music classes' genoemd, om het laagdrempelig te houden. Ik koos opdrachten rond het thema 'identiteit' of 'eigenwaarde', zoals een zelfportret maken, praten over waar je goed/minder goed in bent n.a.v. een muziekopdracht, etc. We deden één muziekopdracht en één beeldende opdracht per keer. Ik begon in de lessen met een rondje hoe het met iedereen is, en daarna deed ik een muziekopdracht. Bijvoorbeeld samen spelen op ritmeinstrumentjes terwijl een van de kinderen de 'dirigent' is. Ik leer ze dan aan hoe je non-verbaal de muziek kan leiden. Dit is tegelijk een opdracht waarbij ze oefenen in initiatief nemen en voor de groep durven te staan als dat het een manier is om meer te leren over muziek (ritme, volume, tempo, etc). Na het muziekmaken hadden we het over wat goed/minder goed ging, wat ze leuk vonden, etc. Daarna deed ik een tekenopdracht; teken alle mensen en dingen van wie je houdt, teken de dingen die je lelijk vindt. Tijdens het tekenen moesten ze stil zijn, omdat ik ze een moment wilde geven dat ze hun eigen ding maken (niet telkens kijken wat anderen doen en dan iets maken) en dat ze lekker creatief voor zichzelf bezig kunnen zijn. We bespraken daarna wat iedereen getekend had en wat de dingen die ze getekend hadden betekenen. Er was dus telkens een activiteit en daaropvolgend reflectie, gericht op wat de dingen die ze doen met art en music over zichzelf zeggen. Dineke de Vries Counseling: Sanam en Shambar ( ) Waar Shambar vooral het counselen van de oudere jongens op zich nam, kwam Sanam s ervaring en achtergrond in klinische psychologie goed van pas voor de jongere kinderen. Zij gebruikte vooral veel therapeutische middelen zoals verhaal vertellen, puzzels, woord associatie testen, tekenen, poppenkast en andere creatieve spellen ter ontwikkeling van de cognitieve vaardigheden. Bovendien hebben deze counseling technieken er ook toe bijgedragen dat kinderen zich weer dingen uit hun vroege kindertijd gingen herinneren, wat weer heeft geholpen bij het vinden van hun families. Creatieve groepstherapie sessie waarbij de kinderen hun dorp tekenden zoals in hun herinnering 10

11 Tot april 2011, toen Gopal het van Sanam en Shambar overnam, hebben er wekelijks groepstherapie sessies plaatsgevonden, waarin sociale vaardigheden werden ontwikkeld met behulp van rollenspellen en groepsopdrachten. Ook hebben 35 meisjes specifieke counseling gehad, vooral voor problemen die te maken hadden met seperation anxiety (de angst om verlaten te worden), laag zelfbeeld en klachten van depressieve aard. Rita is een meisje van 14 jaar oud en zij woont in het Sagarmatha huis. Ze zit pas in klas 1. Ze was heel teruggetrokken en durfde nooit haar gevoelens met iemand te delen voordat ze counseling ontving. Toen het therapiecentrum werd geopend in juli 2009 bleek direct dat ze van counseling kon profteren. Na veel counseling sessies kwam men achter haar achterliggende problemen: ze voelde zich altijd al erg eenzaam en te hebben gefaald, ze voelde dat ze met niemand kon praten en ook dat ze te oud en groot was in vergelijking met de andere kinderen in haar klas. Normaal zijn kinderen 6 jaar oud in klas 1. Ze leert niet graag en vindt het moeilijk. Ze leert graag naaien en wou altijd al een naaiatelier openen in haar dorp; omdat dat nooit is gelukt voelt ze zich gekleineerd en verlegen. In het begin wilde ze helemaal geen counseling maar na enige pogingen en aanmoediging van de counselor en het huispersoneel kwam ze toch vaak en kon ze haar gevoelens delen. Nu is het een blije meid en ze is heel open. Ze volgt naailessen, is gestopt met school maar volgt nonformeel onderwijs met andere meiden van haar leeftijd. Haar zelfbeeld en zelfvertrouwen zijn gestegen, ze ziet er goed uit en heeft een groep leuke vriendinnen. Ze kan de toekomst aan! 28 jongens zijn gecounseld voor specifieke gedragsproblemen, vaak van meer externe aard. Zoals rook- en drink gedrag en problemen met zelfbeheersing. Vaak had dit te maken met verwarring over hun identiteit. Dit is een vaak voorkomend verschijnsel bij jongeren die opgroeien in een kinderhuis. Niet wetende waar ze bij horen en wat hun in de toekomst te wachten staat, maakt dat ze het lastig vinden te ontdekken wie ze zijn. Veel experimenteel gedrag, zoals het roken en drinken en niet luisteren naar de huisouders, is deel van het op zoek zijn naar hun identiteit en tot een groep behoren. Shambar en Sanam hebben samen veel van hen kunnen helpen, door counseling en het bieden van trainingsmogelijkheden. CPD-team ( ) Van 2011 tot 2013 hebben 129 kinderen (76 jongens en 53 meisjes) geprofiteerd van individuele en specifieke counseling sessies. Maar doordat Sanam en Shambar al heel veel hadden opgelost, konden zij zich gaan richten op meer algemene counseling, met het oog op het opfrissen van herinneringen uit hun vroege kindertijd. Dit heeft ertoe geleid dat in die periode veel families zijn terug gevonden. Zo zijn 120 kinderen tussen augustus 2011 en december 2013 weer in contact gekomen met hun families. In het re-integratie stuk kunt u hier meer over lezen. Een veelvoorkomend probleem bij de Umbrella-kinderen is het gevoel van ongebondenheid en gebrek aan het gevoel ergens bij te horen als de familieband nog niet sterk genoeg is. Specifieke problemen als angst voor afkeuring, depressieve klachten en agressie zijn behandeld met verschillende counseling technieken als gedragstherapie, rollenspel en creatieve therapie. Kinderen konden ook bij de counselors terecht om over meer algemene zaken en/of zorgen te 11

12 praten, zoals het verlaten van het huis na het behalen van hun eindexamen. Bovendien heeft het CPD-team elke maand in elk huis groep sessies georganiseerd. Deze richtten zich vooral op gedrag, moraliteit, psychologische kwesties, drugs, soorten mishandeling, seksuele voorlichting, gezondheid en hygiëne. Vooral voor de jongens zijn er ook groep sessies geweest over typische tiener problemen, zoals omgaan met de andere sekse en slechte invloeden van leeftijdsgenoten. Ruim 200 kinderen konden ook bij de counselors terecht om over meer algemene zaken en/of zorgen te praten, zoals het verlaten van het huis na het behalen van hun eindexamen. Op zoek naar onafhankelijkheid Santosh is verlaten door zijn ouders toen hij nog heel klein was en zijn oom zorgde voor hem. Hij heeft nog steeds geen contact met zijn ouders. Zijn oom werkte als kleermaker en zorgde voor zijn familie, Santosh en zijn zusje. Zijn oom houdt zielsveel van hen maar had het erg moeilijk om rond te komen. Santosh kwam terecht in een kinderhuis waar veel misbruik en verwaarlozing voorkwam. Toen Umbrella dit kinderhuis sloot kwam hij terecht in een Umbrella-huis waar hij voor het eerst naar school ging. Hij was een gemiddelde student, behaalde zijn eindexamen en wilde verder studeren. Daar zakte hij echter keer op keer voor zijn tentamens. Hij werkte als mentor in een van Umbrella s huizen, maar daar toonde hij steeds slechter gedrag en kon hij zich niet concentreren op zijn studie. Hij ging om met verkeerde vrienden en begon te roken, alcohol en drugs te gebruiken tijdens schooltijd. Ook al besefte hij zelf maar al te goed dat deze gewoonten niet goed voor hem waren, bleek het lastig voor hem ze op te geven en hij was geen goed voorbeeld voor de kinderen in Umbrella. Met behulp van intensieve counseling wist hij uiteindelijk toch los te komen van zijn vriendengroep die een slechte invloed op hem hadden. Na verloop van tijd wist hij zeker dat hij zijn slechte gewoonten moest stoppen en dat een vaktraining een goede optie zou zijn voor hem. De intensieve counseling, maar ook het geven van gitaarlessen aan de andere kinderen en betrokkenheid bij de Youth Chautari maakten dat zijn zelfvertrouwen groeide en hij de drugs en alles eromheen niet meer nodig had. Hij veranderde drastisch en was gemotiveerd een General Mechanicus -training te volgen in Kathmandu. Als een van de besten van zijn klas heeft hij deze training gehaald, hij woont inmiddels op zichzelf met nieuwe vrienden en hij verdient genoeg om rond te komen en de scholing voor zijn zusje te betalen. Hij heeft zichzelf getransformeerd van iemand die niks doet naar een zelfstandig persoon en wordt nu gezien als een goed voorbeeld voor zijn broers en zussen in Umbrella. Het CPD-team heeft een zware, maar nobele taak. Er liggen zo nog heel wat uitdagingen in de toekomst, maar dat weerhoudt het team er niet van om alle kinderen een kans op zelfredzaamheid en geluk te geven! 12

13 It took almost a year to convince them that I do counseling and it s a service that can help the children in difficult situation. After that they started coming to me and I thought my counseling could become successful, I felt very happy when children started coming. Children were very much afraid on the judgment that people working with them made in the beginning. I completely did not do any judgment on their any kind of work. I could build a trust between them and me. So counseling did really a great influence on them. Children did not dare to share any if they do anything wrong unknowingly because they have very difficult past. They were beaten in line if they did anything wrong when they were in the previous organizations. They were afraid to tell their mistake thinking that they would get punishment. They did not tell if they faced anything very difficult and also not good for children even by the house staff, friends or any personal. I did much effort to tear that outlook. They stared to open up on any matter Gopal Ghimire 3.2 Re-integratie Zoals ook bevestigd in het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, waarin wordt verklaard dat de familie in staat moet worden gesteld om voor hun kind te zorgen, is Umbrella ervan overtuigd dat de beste omgeving voor een kind om in op te groeien bij hun familie is. Of als dit niet lukt in de eigen gemeenschap. Verschillende onderzoeken hebben immers uitgewezen dat het opgroeien zonder familieband en buiten de oorspronkelijke woonomgeving kan resulteren in persoonlijkheidsstoornissen, gebrek aan levensvaardigheden, onrealistische toekomstverwachtingen en onvoldoende voorbereid zijn op een onafhankelijk bestaan. Bovendien missen kinderen hun familie en het gevoel ergens bij te horen en vaak ontwikkelen ze symptomen van indiscriminate affection (onwillekeurige affectie) waarbij kinderen altijd een gebrek/leegte voelen, in hun basisbehoeften maar ook in hun vrijheid. Het uiteindelijk doel is daarom de hereniging met de ouders of andere familieleden. Umbrella werkt nauw samen met andere organisaties in Nepal om de ouders van kinderen terug te vinden en de band tussen ouders/familie, gemeenschap en kind te versterken. Als de omstandigheden het toelaten, streeft Umbrella er bovendien naar om de kinderen te re-integreren met hun familie. Doordat kinderen vanuit heel Nepal komen (vaak uit de berggebieden) en doordat van veel kinderen geen of vrijwel geen informatie beschikbaar is, is het een zeer uitdagende taak om de families terug te vinden, de kinderen terug naar huis te brengen en om nauw contact met de familie te onderhouden. Wanneer families te horen krijgen dat hun kind nog in leven is, zijn ze vaak verbaasd, emotioneel, maar vooral heel gelukkig! Als ze horen dat hun kind veilig is, te eten krijgt en naar school gaat, geven ze er echter vaak de voorkeur aan dat hun kind onder Umbrella s zorg blijft. Na veel en intensieve counseling raken kinderen en families er uiteindelijk meestal toch van overtuigd dat het inderdaad beter is voor de harmonieuze ontwikkeling van het kind om thuis te wonen. Afhankelijk van de socio-economische situatie van de families ontvangen kinderen die terug naar huis kunnen en willen onderwijs- en eventueel levensonderhoudsondersteuning in de vorm van financiële middelen. Bovendien worden ze eens in de 1 of 3 maanden door Paraplu-personeel thuis opgezocht om te kijken hoe het met ze gaat om er zo voor te zorgen dat ze gezond en veilig zijn en blijven. 13

14 Sanu met haar oma en zus Som, Krishna, Nisha en Lal op school in Rasuwa De re-integratieprocedure Het re-integratie-team bestaat uit 3 voltijd personeelsleden: een re-integratie officer, Tsewang, en twee Assistent Child Protection Officers, Guna en Narayan. Zij reizen door heel Nepal om families op te sporen en de kinderen thuis te bezoeken. Inmiddels zijn 176 kinderen veilig ge-reintegreerd met hun families. Van hen worden 134 kinderen nog regelmatig bezocht om hun veiligheid te garanderen. 94 kinderen en hun families ontvangen nog maandelijks onderwijs- en levensonderhoud ondersteuning. In mei 2012 werd het re-integratie team ook officieel onderdeel van De Paraplu. Het proces van re-integratie is zeer uitdagend, maar als de hieroder geschreven procedure wordt gevolgd is het in de meeste gevallen zeer succesvol. Immers, er zijn tot nu toe nog maar 2 kinderen van de 176 totaal die terug zijn gekeerd naar Umbrella. Zij werden tijdens een huisbezoek werkend in een steenfabriek aangetroffen. Informatie verzamelen: het verzamelen van achtergrondinformatie van het kind, zoals geboorteplaats, informatie over de ouders en andere familieleden, hoe hij/zij bij Umbrella terecht is gekomen etc. Mede door counseling met het kind en praten met verschillende personen die iets te maken hebben met het verleden van het kind wordt deze informatie verkregen. Familie traceren: door mogelijke gebieden/dorpen te bezoeken, in samenwerking met lokale overheidsinstanties, wordt er meer informatie verkregen over het kind. Dit kan soms maanden duren. Het enige wat er soms is, is een wazige jeugdherinnering en een foto van het kind. Het kan dus zo zijn dat het zoveelste dorp pas de juiste is. Familie beoordeling: het vaststellen van de redenen (medische, economische, sociale, psychologische) waarom het kind is gescheiden van het gezin en het identificeren van mogelijke voors en tegens van re-integratie. Familie counseling: dit geeft beter inzicht in hoe veilig de thuisomgeving is voor het kind en of re-integratie mogelijk is. Bovendien worden families bewust gemaakt van de voordelen van re-integratie voor hun kind. Individuele counseling (van het kind): om inzicht te verkrijgen in de psychologische, sociale en intellectuele ontwikkeling van het kind die invloed kan hebben op het reintegratieproces. Bovendien zorgt counseling ervoor dat het kind zich meer als deel van de familie en cultuur gaat voelen. 14

15 Re-integratie: het kind keert terug naar zijn/haar familie. Als re-integratie bij de familie niet mogelijk is, dan worden de plaatsingsmogelijkheden bij een pleeggezin overwogen. Re-integratie ondersteuning: a) financiële/morele/psychologische steun voor de familie. b) voortgang bewaken van de gezondheids-, sociale-, intellectuele- en emotionele ontwikkelingen van het kind en de familie. Toekomstplanning: hier draait het altijd om de vraag hoe of in hoeverre (afhankelijk van zijn/haar mentale en fysieke mogelijkheden) het kind en de familie onafhankelijk kan worden van Umbrella s (financiële) steun. I myself had reintegrated more than 65 children in different parts of Nepal; and almost all are doing well with their families and communities. None of these children had been re-trafficked away from their parents or abused by parents, thanks to the continued periodical monitoring mechanism to keep a close eye on them. Similarly, many organizations working in this field think that we are doing really well. Tsewang Norbu Lama De meeste Umbrella-kinderen komen oorspronkelijk uit Rasuwa, Dhading, Nuwakot en Kathmandu. Aangezien 59 kinderen uit Rasuwa komen is daar in 2011 een transit home opgezet om het gehele re-integratie proces soepeler te laten verlopen. Van de 59 kinderen konden 17 direct naar hun thuis, de overige 42 kinderen woonden een jaar in het transit home in Syapru Besi, een van de grootste dorpen in het district. Hiervandaan konden de kinderen elk weekend naar huis en hun families. Zo raakten ze meer gewend aan het wonen in dat gebied en was het voor hen en de families een makkelijker proces om weer volledig gere-integreerd te raken in hun dorp, hun cultuur en met de lokale taal. Sinds het huis in mei 2012 is gesloten zijn 55 kinderen terug naar hun thuis en wonen 4 van hen nog in Syapru Bhesi bij pleegouders, wegens gebrek aan scholing in hun eigen dorp. In het transit home in Syapru Besi Terug bij familie In de tabel hieronder zijn het aantal re-integraties (kinderen die terug naar huis konden, met/zonder -financiële- steun) per jaar terug te vinden. 15

16 Aantal re-integraties per jaar Jaar Re-integratie Totaal Meisjes Jongens Vóór * *42 van hen zaten een jaar in het Rasuwa re-integratie huis en waren zodoende in 2012 pas echt gere-integreerd. Toen zijn beide ouders overleden, nam Bikrams tante de zorg van hem en zijn drie zusjes op zich. Ze bracht Bikram en zijn zusjes in een kinderhuis, maar ze kwam er na een paar maanden achter dat de drie zusjes overgeplaatst waren naar een ander huis en Birkam weg was gelopen. Birkam kwam in Umbrella terecht maar pas na 7 jaar kwam het team erachter waar zijn zusjes waren. En eindelijk kon hij ze weer zien. Ik had de hoop al opgegeven dat we ze ooit nog zouden zien zei zijn tante. Onze veldwerker die bij de ontmoeting aanwezig vertelde ons later: Birkam kon niks uitbrengen toen hij zijn zusjes weer zag. Wanneer mogelijk voert Umbrella ook nog reddingsacties uit (wegens de beperkte financiële middelen van Umbrella echter niet op grote schaal) waarbij kinderen uit corrupte weeshuizen of benaderde situaties worden bevrijd. Hieronder het verhaal van een meisje dat afgelopen juni (2013) nog gered is uit een huis waar zij werkte als kind slaaf. Umbrella redt en re-integreert een 9 jarig meisje Sabina, een meisje van 9 jaar oud, is gered van een leven in huishoudelijke slavernij in Kathmandu en woont inmiddels bij haar oom, tante en nichtjes in Sindhupalchowk waar zij met de hulp van Umbrella onderwijs volgt en goed wordt verzorgd. Sabina s vader was een alcoholist en overleed in 2012 waarna haar moeder naar het Midden- Oosten vertrok in de hoop werk te vinden zodat ze Sabina, haar zus en broer kon onderhouden. Tijdens deze periode woonden de 3 kinderen bij hun oom. Echter, wegens uitblijven van financiële steun en de zeer armoedige familie situatie van de oom werd haar 10-jarige broertje naar een klooster in India gestuurd en eindigden Sabina en haar zus van 12 jaar oud in een huis in Kathmandu waar ze als huisslaaf werkte. Toen Gopal hoorde van haar situatie heeft het hele Paraplu-team er alles aan gedaan om haar baas ervan te overtuigen in welke benarde situatie de kinderen zich bevonden en ze vrij te laten. Een zeer langdurig en ingewikkeld proces! Hoewel ze Sabina konden bevrijden uit deze situatie wilde haar zus niet weg, mogelijk door druk van de eigenaar. Gopal kan Sabina s zus helaas niet dwingen het huis te verlaten. Sabina is inmiddels weer bij haar oom en tante, die met de maandelijkse financiële steun en verbetering in hun economische situatie inmiddels goed voor Sabina kunnen zorgen. Hopelijk leidt dit ertoe dat Sabina s zus de positieve kanten van terugkeer naar huis ook in gaat zien. 16

17 Sabina is in juni 2013 teruggekeerd naar haar ooms familie en gaat naar de lokale school daar. Guna, een van Umbrella s assistent CPD officers was in augustus nog bij haar op bezoek en alles gaat goed! Door Umbrella s aanmoedigingen heeft de oom ook weer contact opgenomen met de moeder, die momenteel in Kuwait is, en zij spreekt ook weer regelmatig met haar dochter. Umbrella is ervan overtuigd dat armoede niet de hoofdoorzaak kan en mag zijn van de scheiding van families. Zij steunen daarom families in de dorpen zodat ze bij elkaar kunnen blijven en kinderen kunnen opgroeien in hun eigen cultuur, met eigen taal en tradities, en omringd zijn door mensen die onvoorwaardelijk om hen geven en er voor hen zullen zijn. Het opgroeien in de lokale gemeenschap zorgt bovendien voor het vormen van hun identiteit -wie ze zijn- met psychosociale voordelen die hun hele leven blijven. 4. Next Steps Youth and Education programma Het Next Steps Youth and Education programma (NSYEP) is in 2010 officieel van start gegaan. Het uiteindelijke doel van Umbrella is dat de kinderen opgroeien tot verantwoordelijke en bijdragende Nepalese burgers die zelfstandig wonen en leven. De kinderen die niet terug naar huis kunnen en opgroeien in de kinderhuizen, maar in sommige gevallen ook kinderen die wel zijn ge-reintegreerd, kunnen in aanmerking komen voor NSYEP. Nepal kent een hoog werkloosheid gehalte en samen met culturele en politieke instabiliteit en sociale ongelijkheid zijn de kinderen van Umbrella al gauw in het nadeel. Het negatieve stigma betreffende kinderen die zijn opgevoed in kinderhuizen of weeshuizen versterkt dit en maakt het zodoende nog belangrijker om ervoor te zorgen dat de jongeren genoeg vaardigheden en vertrouwen hebben opgebouwd voordat ze Umbrella s zorg en steun verlaten. Het is om deze redenen dat NSYEP is opgezet en het dient als een tussenstap voordat de jongeren echt zelfstandig (kunnen) zijn. Het programma biedt mogelijkheden tot het volgen van een training of vervolg onderwijs (maximaal twee jaar) zodat ze geschikt en passend werk kunnen vinden. Bovendien worden ze begeleid om de juiste carrière keuzes te maken en zich te ontwikkelen tot morele en zelfstandige burgers van Nepal. Het NSYEP-team wordt momenteel geleid door Sujata. Het team, bestaande uit Bibek, de assistent youth officer en Saran, stagiair (en voorheen een Umbrella-kind ) wordt door haar geleid. Sujata zorgt voor de maandelijkse betalingen, het vinden van kansen en werk voor de jongeren, communicatie met en het coachen van de jongeren en het bezoeken van scholen en training instituten. Bovendien is het haar taak een sterk en uitgebreid netwerk op te bouwen met andere organisaties, trainingsinstituten en bedrijven om zo de jongeren goede kansen en mogelijkheden te bieden. Ook werkt zij veel met de ouders omdat zij vaak grote druk uitoefenen op hun kinderen om carrière te maken. Tot slot organiseert ze workshops CV s schrijven, interviews houden en vak trainingen. 17

18 It's difficult to handle youth with difficult behavior sometimes and to convince them for any sudden changes in facilities they have been getting (moving from a safe environment while growing up in a children s home to living on their own in a flat). They often struggle with this transition, however, with continuous guidance and counseling we have also seen many youth who have done really well for themselves and that is rewarding to experience! - Sujata Sharma NSYEP is zo opgezet dat na het eindexamen (in Nepal vaak met 16 jaar), de jongeren vrijwilligerswerk moeten doen in hun dorp. Dit is voor hun sociale en praktische ervaring, maar zo dragen ze ook bij aan de lokale ontwikkeling. Vaak doen ze dit door les te geven op de lokale school. Vervolgens kunnen de jongeren solliciteren om in het programma te komen. In een enkel geval is een jongere niet toegelaten, wat te maken had met zeer slecht gedrag. Afhankelijk van hun school resultaten krijgen ze een studiebeurs (tot max. 80,000Nrs) om of een +2 opleiding (tussen school en een Bachelor studie in) of een vak training te volgen. In Nepal zijn de kansen op werk met een vak training (zoals gezondheidswerker) hoger dan met een diploma van het hoger onderwijs. Echter veel jongeren kiezen toch voor een +2 opleiding. Naast de studiekosten krijgen ze ook een maandelijkse beurs (van 5,200Nrs) om huur, kleding en eten te betalen. Dit kunnen ze voor maximaal 2 jaar krijgen, wederom afhankelijk van schoolresultaten en studiekeuze. Naast het formele en praktische onderwijs, worden de jongeren ook geholpen bij het verkrijgen van hun identiteitsbewijs en bezoeken van hun families. Hier helpt ook het CPD- en re-integratie team bij. Op die manier is er altijd een nauwe samenwerking tussen de teams om zo de beste resultaten te bereiken. De meisjes en de jongens kiezen er vaak voor met elkaar in een kamer te gaan wonen. Als echte zelfstandige jongeren doen ze alles zelf; koken, schoonmaken en boodschappen doen Na het eindexamen in 2010 werd de eerste grote groep van 16 jongeren toegelaten tot het NSYEP. Na die tijd is het programma snel gegroeid en sindsdien zijn 99 jongeren tot het programma toegetreden en zitten er momenteel nog 60 jongeren in. De groep eindexamen 18

19 jongeren van 2010 en 2011 woonde in jeugd flats, maar inmiddels wordt er van de jongeren verwacht dat ze zelf hun eigen onderkomen vinden (met hulp waar nodig). Dit is al een hele stap naar onafhankelijkheid en vaak wonen ze met vrienden van Umbrella en kunnen ze elkaar ook goed helpen. Aantal jongeren in NSYEP per jaar Jaar Vrouwen Mannen ESL/vak training +2 Beroepsopleiding Totaal (2 van hen doen nogmaals SLC) Totaal Een overig aantal van 9 jongeren tussen 2007 en 2009 kreeg steun buiten het NSYEP om. ESL: betekent Early School Leavers. Deze jongeren konden vanaf 15 jaar in het NSYEP terecht en hebben vak trainingen gevolgd voor elektricien, loodgieter en schoonheidsspecialiste. Naast de bovenstaande opleidingen hebben 28 jongeren naast hun studie ook extra vak trainingen (met een duur van maximaal 3 maanden) gevolgd. De meeste jongeren kozen voor kooktrainingen, elektricien en loodgieters trainingen en cursussen voor het lesgeven. Inmiddels hebben 32 jongeren een vaste baan gevonden, de overige 20 werken in deeltijd baantjes en worden nog begeleid in het vinden van vast werk of stageplekken. Sector Baan/positie Aantal jongeren NGO Leerkracht/stagiair/maatschappelijk werker/coördinator Toerisme Verkoop/drager/assistent gids 4 Restaurant en Catering Kok/bediening 3 Privé aannemer Elektricien/loodgieter/mechanicus 7 Kinderhuis Mentor 3 Luchtvaart Mechanicus/Stewardess 3 Journalistiek Machine bediener 3 Thanka (Tibetaanse kunst) Kunstenaar 1 In het buitenland Arbeid/chauffeur 2 Eigen bedrijf Elektriciteit werkplaats

20 Zusjes doen het voor zichzelf! De zusjes Sapana en Anjana uit Solukhumbu, Oost-Nepal, kwamen in 2004 in een weeshuis terecht nadat beide ouders hertrouwden en de meisjes niet meer welkom waren thuis. Maar niet alles was verloren, de meiden vertoonden veel kracht en veerkracht. Toen Umbrella hen in 2006 gered had uit het corrupte weeshuis kwamen ze in het Umbrella-huis Sagarmatha terecht. Ze werkten heel hard om de kansen die ze kregen ten volle te benutten. Met zulke positieve houdingen waren ze goede rolmodellen voor de jongere meisjes in het huis. In 2011 heeft Sapana haar eindexamen gehaald en trad ze toe tot het NSYEP. Ze koos ervoor een +2 opleiding in Onderwijs te volgen en werkte hard tijdens haar studie. Met de hulp van het reintegratie team kwam ze ook weer in contact met haar moeder en ging ze bij haar wonen. Toen ze haar +2 afrondde in 2013 hielp Umbrella haar met het vinden van vrijwilligerswerk in het onderwijs. Ze moest dagelijks 4 uur reizen voor werk en nam er ook een bijbaantje bij als bijles lerares. Ze werkte hard en de school was onder de indruk van haar. Na 3 maanden kreeg ze een vaste baan aangeboden om straatkinderen les te geven! We zijn erg trots op haar en wensen haar het allerbeste voor de toekomst. Ze is een perfect voorbeeld voor het succes van NSYEP zelfstandig wonend, aan het werk en een bijdrage leverend aan de maatschappij. Wat hard werken en een positieve houding wel niet kunnen doen voor je toekomst! NSYEP is like a perfect platform for us, I was supported in each and every step of my life. Education support and monthly support really helped me to come up to this position. I got a chance to stay with my family after enrolling into NSYEP, and also got to learn about importance of family, which I realised after living with them Sapana 20