Artikelenreeks: Aurelis-visie
|
|
- Emiel Sanders
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Artikelenreeks: Aurelis-visie De D-factor van depressie Wij weten niet wat depressie is. Is depressie eigenlijk wel iets? Voor een depressief persoon lijkt dit wel de meest waanzinnige vraag die iemand zich kan stellen! Goed. Dan heb ik tenminste de aandacht. Wat in het geheel van depressie al niet zo evident is: aandacht geven. Oftewel: iets betekenisvol genoeg achten om er serieus je aandacht aan te geven. Want niets lijkt dan echt nog iets waard te zijn. Niets heeft nog betekenis. Het begrip betekenisvol is zelf betekenisloos geworden. In min of meerdere mate natuurlijk, zoals je in min of meerdere mate depressief kan zijn. OK. Dus. Is depressie eigenlijk wel iets? Voor een materialistisch denkend persoon is iets pas iets als je het op één of andere manier kan aanraken of zien. Als je het kan meten. Meten is weten. Akkoord, maar: Niet weten wat je meet, is ook niet weten wat je weet. En zomaar iets meten om dan de indruk te hebben / geven dat je iets weet, is waardeloos. Met andere woorden: Meten is weten maar alleen als je op voorhand voldoende hebt nagedacht over waar je eigenlijk mee bezig bent. Op deze wetende wijze wordt depressie blijkbaar veroorzaakt door een tekort aan serotonine, een product dat je kan meten in de hersenen Ah? Sorry, maar naar mijn zeer bescheiden kleine mening is niets minder zeker dan dat. Het kan sommigen vreemd in de oren klinken, maar voor zover ik zie, is er daadwerkelijk geen enkel onderzoek dat dit rechtstreeks en op een echt heel serieuze manier aantoont. Het enige dat ik wél zie, is een voorbeeld van perfecte kringredenering, d.w.z. een redenering die niets waard is (een goede en uitgebreide beschrijving hiervan vind je in [7]): Omdat (sommige) antidepressiva serotonine op sommige plaatsen in de hersenen verhogen, neemt men aan dat een tekort aan serotonine de oorzaak van depressie is (en niet bvb een gevolg ervan). Omdat volgens deze denkwijze een tekort aan serotonine depressie veroorzaakt, neemt men aan dat serotonine verhogende antidepressiva (****) een depressie van biologische basis uit verlichten. Besluit hiervan: de serotonine hypothese slaat, tenminste voorlopig nog steeds, nergens op. Als we dan nagaan waar deze redenering uiteindelijk vandaan komt, stoten we voornamelijk op de farmaceutische industrie [7][14]. Zou het kunnen dat dit soort schijn van meetbare serotonine realiteit dus gewoonweg misbruikt wordt ter verkoop van een andere schijnbare en meetbare realiteit: dat antidepressiva op farmacologische wijze zouden een depressie aan de basis verlichten? Het zou leuk zijn moest dit laatste wél zo zijn, maar hier bestaat geen degelijk argument
2 voor, noch in de vorm van een halfbakken serotonine-hypothese, noch in de vorm van enig ander anatomisch, biochemisch of fysiologisch fenomeen [13], noch in de vorm van directe experimentele studies. Omtrent deze laatste: de argumentatie die wordt opgehangen, is reeds jaren geleden sterk ontkracht. Hier dient nu zelfs niet dieper op ingegaan te worden, op straffe van oeverloos vervelende herhaling (*). Heb je de film The Invasion of the Body Snatchers ooit gezien? Ik vind, zoals vaak, de eerste versie (1956, ***) beter, grappiger, indringender dan de remake van Een weetje: +/ Nederlanders nemen antidepressiva. [14] Maar als we dus blijkbaar zo goed als geen harde kennis hebben over depressie, buiten het feit dat er (veel) personen zijn die zich depressief voelen, waar slaat dan dit laatste op? Het moet toch iets zijn, maar wat? We kunnen het antwoord blijven zoeken in de hersenen, en er zal dan zeker allerhande gevonden worden, zelfs meer en meer, tot het plaatje zo complex wordt dat we er nog nauwelijks iets praktisch mee kunnen aanvangen zonder onaanvaardbare bijwerkingen. Maar daar zijn we nu dus zoals gezegd nog lange niet. We kunnen ook antwoorden zoeken in niet-materiële richtingen. Een antwoord waar we dan reeds heel ver mee vooruit kunnen, en het mag menigeen verbazen of net niet, is uitermate simpel, namelijk: een depressie is wat het is. (**) En er is in dit artikel reeds in het begin iets heel zinvol gezegd in dit verband, namelijk voor een depressieve geldt: Niets heeft nog betekenis. Dat is een idee, een gevoel, een zekerheid die je bij elke depressie terugvindt. Dit is wat een depressie is. Dus kunnen we ons afvragen: hoe komt een depressieve tot deze bevinding? Meteen komen we dan bij deze filosofische vraag: Wat is eigenlijk het hebben van betekenis? Een moeilijke, maar het oplossen ervan brengt ons recht in het hart van depressie en zelfs meer nog: in het hart van onszelf, van het mens-zijn in het algemeen Bij een moeilijke vraagstelling als deze is het altijd goed te beginnen met duidelijk te stellen wat het zeker niet is. Welnu, in dit verband kunnen we zeker stellen dat diepe betekenis (waar we het hier over hebben) niet iets is dat je kan opzoeken in een tabelletje of zo. Diepe betekenis is niet te vatten met een analogie à la A staat voor B. Als je me vraagt: Wat betekent het voor jou dat X houdt van jou?, dan komt op de eerste plaats tja een gevoel of een diep onzegbaar weten. Iets waarvan ik maar één ding met zekerheid kan vatten: dat het niet te vatten valt. Wat ik dan wél kan doen, is van daaruit in mezelf laten opkomen wat zegbaar is. Bvb: het betekent dat er veel negatieve dingen mogen gebeuren en dat ik het me weinig aantrek zolang dàt maar overeind blijft. Goed. Als ik echter depressief zou zijn, zou dat diep onzegbaar weten niet bestaan in mij. Het zou met andere woorden niets betekenen voor mij, of toch véél minder dan nu. Misschien zou dat weinige mij net overeind houden, als het het enige is dat simpelweg nog iets zou betekenen in een wereld, eerder gezegd een bodemloze put van zinloosheid, hopeloosheid, hulpeloosheid, waardeloosheid en een zinloos schuldbesef misschien vanwege dit alles. Hoe zitten mensen in elkaar We zijn ons een stukje bewust van wie we zijn. Van het allerallergrootste deel echter zijn we ons niet bewust. Freud dacht dit te kunnen benaderen als een soort van bewustzijn achter de schutting, maar dat klopt duidelijk ook helemaal niet. Het denken zélf is 2
3 namelijk heel anders voor de schutting (een heel conceptuele vorm van denken) dan achter de schutting (omgekeerd, een heel niet-conceptuele vorm van denken, heel breed-patroon-matig). Dit maakt zelfs op zich het grootste verschil uit tussen bewust en onbewust denken. Geen schutting nodig. Dit verschil maakt hoofdzakelijk op zich de vage scheiding tussen beide. Diepe betekenis komt uit het domein van het niet-conceptuele. Als het hier niet uitkomt, dan is er geen betekenis. Dan heeft niets betekenis. Dan is er depressie? Nog niet helemaal. Bij een steen komt er ook niets uit het domein van het niet-conceptuele. Bij iemand met een hart van steen ook niet. Maar die persoon lijdt er niet onder. Depressie daarentegen verbinden we toch altijd met een lijden-aan. Laten we nu even snel vooruit gaan (je kan het altijd herlezen en opnieuw overdenken, beste lezer): DUS Simpelweg. Ik noem het niet-conceptuele graag diepere zelf of ziel. Als men het (contact met) de ziel verliest, is er geen betekenis-geving, geen bezieling. Bij iemand die deze bezieling mist én hieraan lijdt, spreekt men van depressie. Depressie is een lijden aan zielsverlies. En zonder ziel: geen zin, geen hoop, geen mogelijkheid op hulp, geen waarde maar wél een zinloos gevoel van schuld vanwege dit alles. Welnu, dit lijden kan je, heel logischerwijze, op 2 manieren verminderen: 1) door het zielsverlies te verminderen, of 2) door het lijden weg te nemen, zonder dat aan het zielsverlies op zich hoeft geraakt te worden. Aan de laatste optie zit echter een serieus addertje vast, namelijk: het lijden is al bij al toch ook een motivatie om te (blijven) zoeken naar ziel. Neem dit lijden weg en je hebt iemand die voor de rest van zijn leven leeft zonder ziel. Cru gesteld allemaal natuurlijk, maar au fond: héél reëel!. In bepaalde culturen heeft men een duidelijke term voor iemand die leeft zonder ziel, namelijk: zombie. Weetje: de bedoeling van het ideale antidepressivum (dat, het weze gezegd, nog niet op de markt te verkrijgen valt) is het verminderen van het depressieve lijden. Verder kijkt men in die wereld niet. Stof tot nadenken En nog meer stof: Men ziet chronische psychosomatische pijn (of andere psychosomatische symptomen) meer en meer als verdoken depressie [11][12]. Uiteraard is dit een goede reden om antidepressiva ook aan deze mensen voor te schrijven. Je kan echter ook, van een andere hoek bekeken, depressie zelf zien als een, zeg maar, verdoken D-factor. Er is een lijden en een oorzaak van dat lijden. De oorzaak, de D-factor, hebben we eerder geduid als zielsverlies. Deze D-factor zit dan achter wat zich toont als een depressie én ook eigenlijk insgelijks achter wat zich toont als psychosomatische symptomen. Dit is wellicht heel algemeen: achter werkelijk élk psychosomatisch 3
4 lijden zit de D-factor. Elk psychosomatisch lijden is op een of andere manier uiteindelijk een lijden aan zielsverlies, aan het niet kunnen realiseren van wie men werkelijk diep van binnen is. Als men dit wél kan realiseren, dan is het lijden niet meer nodig. Pijn blijft natuurlijk, maar het lijden verdwijnt. Alle donders. Klinkt dit simplistisch? Wel, dat is het ook. Het is zelfs zó simplistisch dat het tegelijk ook evident is. Maar: wat te doen hieraan is natuurlijk een heel andere zaak Toch enkele tips: Vermijd in een dieptepunt van depressie veel na te denken over je toestand. Stel dat liever even uit voor als je je minder depressief voelt. Oefen eventueel met gedachtenstop. Antidepressiva: volgens samenspraak met je arts, maar vergeet nooit je diepere zelf te betrekken bij het helingsproces. Aandacht voor diep plezier, dat wat jou heel diep van binnen raakt. Een gevecht tegen depressie (een gevecht voor een leven zonder depressie) mag nooit een gevecht van buiten naar binnen toe zijn. Assertiviteit: al jouw emoties en gedachten zijn ALTIJD belangrijk, of je daar nu zelf gemakkelijk mee akkoord gaat of niet. Niemand heeft schuld aan een depressie. Iedereen kan verantwoordelijkheid opnemen om ze zo goed mogelijk te proberen op te lossen. Probeer in elke diepe emotie het aspect diep, soms onbegrijpelijk diep geluk te onderkennen. Ook het diepst mogelijke verdriet kan hierdoor de kans gegeven worden zich op een terechte manier te transformeren. Verzoening met levensritme, verval, dood als wezenlijk onderdeel van het leven. Houd contact met je lichaam. Je krijgt veel hulp door je lichaam goed te verzorgen. Geef jezelf de ruimte tot geestelijke groei. Je voelt zelf best wat dit voor jou kan betekenen als je er voldoende aandacht aan geeft. Zoek naar de diepst mogelijke zingeving, die je eigenlijk alleen kan voelen. Dit is heel iets anders dan oppervlakkige zingeving, dus: nooit blijven staan hierin, altijd blijven zoeken. Aandacht is leven. Leven is aandacht. Dr. J.L.Mommaerts BIBLIOGRAFIE [1] Irving Kirsch, Ph.D. ; Guy Sapirstein, Ph.D. Listening to Prozac but Hearing Placebo: A Meta- Analysis of Antidepressant Medication Prevention & Treatment, Volume 1, Article 0002a, posted June 26, 1998 [2] Irving Kirsch Reducing Noise and Hearing Placebo More Clearly Prevention & Treatment, Volume 1, Article 0007r, posted June 26,
5 [3] Irving Kirsch The Emperor's New Drugs: An Analysis of Antidepressant Medication Data Submitted to the U.S. Food and Drug Administration Prevention & Treatment, Volume 5, Article 23, posted July 15, 2002 [4] Moncrieff J; Kirsch I Efficacy of antidepressants in adults. BMJ 2005 Jul 16;331(7509):155-7 [5] Moncrieff J Selective serotonin reuptake inhibitors: evidence base for older antidepressants is shaky too. BMJ 2005 Feb 19;330(7488):420 [6] L.Wolpert De anatomie van een depressie. s Gravenhage: Uitgeverij BZZTôH, 1999:240 [7] R.T.Fancher Cultures of Healing. W.H.Freeman & Co., 1995:355 [8] [9] Richter P, Werner J, Heerlein A, Kraus A, Sauer H. On the validity of the Beck Depression Inventory. A review. Psychopathology. 1998;31(3): [10] Beck, A.T., Steer, R.A., & Brown, G.K. (1996) "Manual for the Beck Depression Inventory-II". San Antonio, TX: Psychological Corporation [11] Goic A. [Masked depression: medical face of psychic depression] Rev Med Chil Mar;119(3): [12] Kielholz P. [The concept of masked depression (author's transl)] Encephale. 1979;5(5 Suppl): [13] Nestler EJ, Gould E, Manji H, Buncan M, Duman RS, Greshenfeld HK, Hen R, Koester S, Lederhendler I, Meaney M, Robbins T, Winsky L, Zalcman S. Preclinical models: status of basic research in depression. Biol Psychiatry Sep 15;52(6): [14] T.Dehue De Depressie-epidemie. Uitgeverij Augustus, 2008 (*) Het gaat hier over het quasi totale placebo-effect van antidepressiva in vergelijking met actieve placebo s. Ik heb dit ook zelf reeds in andere artikels besproken. Voor wetenschappelijke literatuur hierover, zie [1]->[5]. (**) Ik bedoel hier uiteraard iets dat dieper gaat dan een loutere beschrijving van oppervlakkige kenmerken zoals te vinden in DSM-IV [6], het officiële handboek van psychiatrische aandoeningen, of in de Beck Depression Inventory [8][9][10], een schaal (vragenlijst met simpele optelsom) waarmee depressie wordt gemeten zonder echt diep in te gaan op wat men eigenlijk aan het meten is. (***) (****) Men breidt dit voor het gemak uit naar alle antidepressiva. Dit verklaart natuurlijk niet waarom sommige antidepressiva werken terwijl ze de serotonine verlagen. 5
6 6
Artikelenreeks: Aurelis-visie
Artikelenreeks: Aurelis-visie Aandacht voor ADHD Attention Deficit: aandachtstekort Hyperactivity: hyperactiviteit Disorder: stoornis Volgens officiële studies hebben ongeveer 1 op de 20 kinderen last
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieWat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg
Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieDenkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril
hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieModule 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping)
Module 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Geluk is een gevoel! Jij bent de enige persoon op de wereld die jou gelukkig kan maken! Het is erg belangrijk dat je alle
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN EN CREATIVITEIT
Prof. Rumen Stamatov PhD Assoc. Prof. Svetlana Sariyska Maria Goranova Petya Grudeva SOCIALE VAARDIGHEDEN EN CREATIVITEIT Handboek met illustraties Uitgeverij Blakom Plovdiv, 2015 1 Prof. Rumen Stamatov,
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieArtikelenreeks: Aurelis-visie
Artikelenreeks: Aurelis-visie To placebo or not to placebo Placebo is bedrog. Dit is duidelijk: als je een pil neemt met alleen suiker in, kan je evengoed alleen suiker nemen in de vorm van een pil. En
Nadere informatieVragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieDe hooggevoelige ondernemer
De hooggevoelige ondernemer Vraag en antwoordboek Drs. Bas van Vugt 1 Ten geleide: Aan de hand van praktische lezersvragen legt Bas uit wat hooggevoeligheid en de hooggevoelige ondernemer is. Tevens komen
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieWie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld
Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht
Nadere informatieWorkshop communicatie
Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun
Nadere informatieLeiderschap is van iedereen
Leiderschap is van iedereen Eddy Karrenbelt Als u het wenkend perspectief leest in het boekje mensenzorg voor de transitie in de Langdurige Zorg. Dan vindt u het streefbeeld gedreven professionals. In
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme
Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1997 woorden 8 april 2001 5,1 112 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1) Geef een korte omschrijving wat het boeddhisme volgens jou voor
Nadere informatieHonderd Vragen over Verslaving door Nathan Wennegers
Honderd Vragen over Verslaving door Nathan Wennegers 1) Waarom ik? Antwoord: Precies, het gaat juist over je ik, niet waar? Want wil een normaal intelligent mens verslaafd zijn? 2) Hoe bedoel je precies?
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieZingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg
Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg Annemieke Kuin humanistisch geestelijk verzorger Westfriesgasthuis, Hoorn Spiritualiteit / Zingeving Aandacht voor eigen spiritualiteit In gesprek gaan
Nadere informatieDAMstenen voor het dagelijks LEVEN
Voorwoord Verschijnt september 2013 DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Allerdaagse overdenkingen voor het dagelijks leven Daar ligt het dan. Een boekje met dagelijkse overdenkingen. Noem het maar tegeltjeswijsheden.
Nadere informatieDialogen website Motiveren tot rookstop
Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in dutch)
Samenvatting (Summary in dutch) 74 Samenvatting Soms kom je van die stelletjes tegen die alleen nog maar oog hebben voor elkaar. Ze bestellen hetzelfde ijsje, maken elkaars zinnen af en spiegelen elkaar
Nadere informatieVIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is
Nadere informatieChronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen
Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Leuk om je te leren kennen! Mijn naam is Harry Lolkema. Allereerst wil ik je hartelijk bedanken voor het downloaden van mijn e-book. Ik weet
Nadere informatieLeer hoe je effectiever kunt communiceren
Leer hoe je effectiever kunt communiceren De kracht van geweldloze communicatie Hoe vaak kom je in een gesprek terecht waarin je merkt dat je niet meer zegt wat je wilt zeggen; dat je iets doet wat de
Nadere informatieTekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,
Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:
Nadere informatieBij u schuil ik, u bent mijn schild,
Bij u schuil ik, u bent mijn schild, in uw woord stel ik mijn hoop. Psalm 119:114 inleiding Laten we eerlijk zijn: het is niet zo eenvoudig om regelmatig uit de Bijbel te lezen en te bidden. Onze volle
Nadere informatieHoofdstuk 3: Jij als leider!
Kijk eens in de spiegel Hoofdstuk 3: Jij als leider Elke dag als je opstaat, sta je waarschijnlijk een moment voor de spiegel. Misschien let je er niet meer bewust op, maar als je voor de spiegel staat
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieMODULE #7 CORE PURPOSE
MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieEmilie Depuydt. Goed gezien. Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent. Witsand Uitgevers
Goed gezien Emilie Depuydt Goed gezien Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent Witsand Uitgevers Voor Jules en Jeanne, twee grote voorbeelden in zichtbaar zijn. Alle voorbeelden in dit
Nadere informatieSIPP persoonlijkheidsvragenlijst
SIPP persoonlijkheidsvragenlijst Deze vragenlijst bestaat uit een aantal stellingen. Deze stellingen hebben betrekking op de laatste 3 maanden. Door per stelling aan te geven in hoeverre u het hier bent,
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatie1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----
Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieMagie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée
Life Coach Désirée Snelling Berg Magie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée 2011 Magie voor het verkopen van je huis
Nadere informatieE-book Piekeren. Inleiding
E-book Piekeren Inleiding... 1 Wat is piekeren nu eigenlijk?... 2 Piekertest... 2 De hersenen doen waar ze goed in zijn... 3 Zelfkritiek, een bijzondere vorm van piekeren... 4 Stoppen met piekeren... 5
Nadere informatieZondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14
Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieModule 1. Bewustwording.
Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw
Nadere informatieAdviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen
Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders
Nadere informatieNu Leven Wij Hier Zonder Zin of Zinloos? Overwegingen die wijzen naar het pad naar Verlichting
Nu Leven Wij Hier Zonder Zin of Zinloos? Overwegingen die wijzen naar het pad naar Verlichting 1 2014 Johan de Jong/Onbestempeld.nl Illustraties: Kitty van Dijk 2 Inhoud Inleiding Leeswijzer 1. Nu 2. Leven
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatieOptimaleGezondheid.com Training: Mini stress cursus 101, deel 1! Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1. Door Jack Boekhorst
Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1 Door Jack Boekhorst klantenservice@optimalegezondheid.com Pagina 1 Inleiding Zoals ik reeds in het artikel heb verteld, komen we er niet onderuit. Een stukje theorie
Nadere informatieYPI Versie 3.0. Instructie
YPI Versie 3.0 Instructie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal beweringen die gaan over hoe jij denkt en voelt over verschillende onderwerpen. Lees elke bewering goed door en bepaal hoe goed de bewering
Nadere informatie[IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.]
2011 Life Coach Désirée Snelling Berg Desirée [IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.] Leer de technieken om met behulp van je onderbewuste en het universum je ex weer terug te krijgen. Inleiding Het is geen geheim
Nadere informatieGrenzen stellen, hoe moet ik dat doen?
Inhoud Grenzen stellen, hoe doe je dat?... 3 Waarom heb ik het recht jou dit te vertellen?... 4 Nee zeggen.. 5 waarom is nee zeggen zo lastig. 5 De ander belangrijker dan jezelf.. 6 Stop met te geloven
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieZondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven
Zondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven Lezing: Marcus 12 : 28 34 De herfst brengt voor veel mensen een zekere weemoedigheid.: de bladeren vallen, de zomer is echt voorbij. In de herfst
Nadere informatieWij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Nadere informatieWat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie?
Wat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie? door Nathan Wennegers Trefwoord: zelfkennis / meditatie 2015 Non2.nl Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit deze uitgave
Nadere informatieZingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?
Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieEen Visioen van Liefde
Een Visioen van Liefde Orthen, april 2012 WIE ZIJN WIJ? De oorsprong van de gemeenschap San Salvator ligt in de rooms-katholieke traditie, en voelt zich van daaruit verbonden met de Bijbel, geïnspireerd
Nadere informatieHOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT
HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT DOOR ANN VAN RIET WWW.ALTHEA-COACHING.BE Hallo! In dit e-book ga je leren hoe je echt zelfvertrouwen kan opbouwen. En daarmee bedoel ik dus niet gewoon denken
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatiePDS B e l a n g e n v e r e n
r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen
Nadere informatieEerste lezing: Habakuk 3:1-3,16-19 Evangelielezing: Lukas 17:1-10
Eerste lezing: Habakuk 3:1-3,16-19 Evangelielezing: Lukas 17:1-10 Verkondiging Geef me meer geloof God. Het is één van de meest gevaarlijke vragen die je aan God kunt stellen. Ik kan je van te voren zeggen:
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieHoogbegaafdheid en onderpresteren
Hoogbegaafdheid en onderpresteren Onderwijs Praktijk Texel Hoogbegaafdheid en onderpresteren Veel kinderen weten niet dat leren leuk kan zijn en weten niet wat ze nodig hebben om zich minder ellendig te
Nadere informatieCREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO!
CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO! INHOUDSOPGAVE STARTFASE VOORAF - IS HET EEN ONDERWERP VOOR CREATIVITEIT? - ANALYSEVRAGEN - BRIEFING MET PROBLEEMEIGENAAR DE CREATIEVE SESSIE - SPELREGELS
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieGELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatiePijn Coping en Cognitie Lijst
Pijn Coping en Cognitie Lijst S.G.M. Stomp-van den Berg, J.W.S.Vlaeyen, M.M. ter Kuile, Ph. Spinhoven, G. van Breukelen, A.M.J. Kole-Snijders november 1999 Instructie: Bij een persoon die pijn heeft zullen
Nadere informatieWat zouden ouderen zelf kunnen doen?
- Voorstellen Er is mij gevraagd om vanuit mijn achterban wat te vertellen over de problemen waar je tegen aan loopt als je ouder wordt. Eigenlijk zoude alle nieuw te bouwen woningen uitgerust moeten zijn
Nadere informatieCompassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman
Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?
Nadere informatieZelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.
Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website
Nadere informatieEFT kinderinstructiekaart voor pesten
EFT kinderinstructiekaart voor pesten EFT voor pesten EFT (Emotional Freedom Techniques) is een simpele techniek om het rotgevoel dat je hebt als je wordt gepest te verminderen of op te lossen. EFT kan
Nadere informatieVoorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde
Voorwoord 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Fluitsma & Van Tijn, 2007 Het zijn er inmiddels 16 miljoen en het zullen er ook nog
Nadere informatieSusanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten
Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen
Nadere informatieBeslis zelf over je toekomst!
Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieAssertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten
BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op
Nadere informatieVIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN
E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatieDeze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.
Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieDip, down of depressie Hulp bij depressiviteit
Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatienarratieve zorg Elder empowering the elderly
narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatie