Verkenning naar de toekomst van het Van Harinxmakanaal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verkenning naar de toekomst van het Van Harinxmakanaal"

Transcriptie

1 Verkenning naar de toekomst van het Van Harinxmakanaal - Er is meer dan voorheen in de wereld te doen - (Thorbecke) G.C.A. (Gert) Schouwstra Eerste begeleider: Tweede begeleider: P. Euser J.H.W. Boonstra Eindscriptie Afstudeerrichting Built Environment Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Provincie Fryslân Afdeling Verkeer & Vervoer

2 Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

3 Samenvatting/Leeswijzer In deze studie wordt mijn rol als projectleider bij de studie naar de toekomst van het Van Harinxmakanaal onder de loep genomen. Aanleiding hiervoor is het besluit van Provinciale Staten van Fryslân uit 1999 om het kanaal op te waarderen naar CEMT-klasse Va. Bij het opnieuw vaststellen van het Provinciaal Verkeer en Vervoersplan (PVVP) in 2006 moest er duidelijkheid komen over de haalbaarheid van deze ambitie. Vanuit een historisch perspectief wordt eerst de geschiedenis van de vaarweg geschetst, evenals de keuzes die daar ooit aan ten grondslag lagen. Vervolgens wordt ingegaan op het huidige gebruik van het kanaal en de recente ontwikkelingen en studies. De vaarweg wordt opgedeeld in vier gedeelten, die uitgebreid worden beschreven. Alle knelpunten ten opzichte van klasse Va worden benoemd en mogelijke oplossingsrichtingen aangegeven. Op basis daarvan wordt voorgesteld om af te zien van opwaardering, maar Provinciale Staten gaan daar niet in mee. Dit leidt tot een herhaling van de vraagstelling, gekoppeld aan een proces. Er wordt ingegaan op de gekozen werkwijze en een aantal basisbegrippen worden toegelicht. In hoofdstuk 4 wordt een uitgebreide variantenstudie neergezet, die gedeeltelijk de basis was voor een door Grontmij en Ecorys uitgevoerde Maatschappelijke Kosten en Baten analyse. (MKBA) onderzoek. De varianten worden een hoofdstuk verder onderling vergeleken en de keuze van Provinciale Staten wordt toegelicht. Omdat er al besluitvorming heeft plaatsgevonden, wordt in de conclusies vooral ingegaan op de vraag wat nu de consequenties van het besluit zijn. In de evaluatie worden aanbevelingen gedaan hoe het Statenbesluit het beste kan worden uitgevoerd. De proceslijn van het project wordt gebruikt om de persoonlijke lijn van de projectleider te schetsen. In de praktijk van de dag bleek de politieke agenda steeds erg bepalend voor het verloop van het project en de keuzes die werden gemaakt. Dit leidde tot een steeds weer bijsturen en bijstellen van de projectlijn. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

4 Inhoudsopgave Samenvatting/Leeswijzer...3 Inhoudsopgave...4 Voorwoord Inleiding De doelstelling van deze afstudeeropdracht Keuze onderwerp en werkwijze Inhoudelijke oriëntatie De opdracht voor het PVVP Historie van de infrastructuur: De ontwikkelingen rondom het kanaal in Bestaand gebruik en afmetingen in De interne quick-scan. (2005) Beschrijving van de vaarweg en de knelpunten Beschrijving route Kornwerderzand Harlingen / de Boontjes Beschrijving tracégedeelte Harlingen-Franeker Beschrijving tracégedeelte Franeker-Deinum Beschrijving tracégedeelte Deinum-Leeuwarden Beschrijving tracégedeelte Leeuwarden-Fonejacht Het Statenbesluit in mei Vraagstelling en centrale begrippen De door mij gekozen werkwijze Basisbegrippen vaarwegprofiel Basisoplossingen bruggen Variantenstudie Verdieping van de Boontjes Het kanaal helemaal niet opwaarderen. (nul-variant) Opwaarderen via het huidige tracé Een nieuw kanaal ten zuiden van de A31. (Haak/Wâldwei) Een nieuw kanaal vanaf Franeker naar Grou Een nieuw kanaal langs de Friese kust naar Kornwerderzand Onderlinge vergelijking van de varianten De in 2007 gekozen oplossing Vertaling naar Leeuwarden Vertaling naar de rest van het kanaal Conclusies en discussie Evaluatie en aanbevelingen...56 Literatuurlijst...57 Bijlage I Intensiteiten recreatievaart Leeuwarden in Bijlage II Kosten van diverse genoemde kunstwerken Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

5 Voorwoord Deze afstudeeropdracht is bijzonder. Dat komt omdat het op een speciale manier tot stand is gekomen. Het was in 1980, nu bijna dertig jaar geleden, dat ik als Hbo-student op de Hogere Technische School in Leeuwarden in de schoolbanken zat. Inmiddels is de HTS opgegaan in de NHL, de gebouwen zijn uitgebreid en het aantal studenten is verveelvoudigd. Toch ademt het gebouw voor mij nog iets bekends uit, iets van vroeger. Na twee jaren van vruchteloze pogingen, kwam ik tot de conclusie dat het traditionele studeren niet zo goed bij mij paste. Ik ben daarop mijn eigen weg gegaan en dat ging goed. Na een lange en afwisselende carrière werk ik nu als beleidsadviseur Verkeer & Vervoer bij de provincie Fryslân. Met trots kan ik verkondigen dat ik een autodidact ben, maar toch kriebelt het hier en daar nog steeds dat ik geen formeel diploma heb. Zeker omdat ik in de toekomst meer les op het HBO zou willen gaan geven, wat niet gaat zonder bepaalde kwalificaties. Geïnspireerd door mijn leidinggevenden bij de Provincie ben ik gaan nadenken over mijn verdere persoonlijke ontwikkeling. De Covey-cursus heeft in belangrijke mate aan dat proces bij gedragen. In overleg met en op kosten van mijn werkgever ben ik daarom in het voorjaar van 2008 een EVC-procedure (Erkenning van Verworven Competenties) gestart. In de beoordeling is een ontwikkeladvies opgenomen, wat wordt uitgevoerd in deze afstudeeropdracht. Ik kies voor het vanuit de rol van projectleider beschrijven van een analytisch proces, waarbij moest worden nagedacht over de toekomst van het Van Harinxmakanaal, een project wat ik drie jaar geleden heb uitgevoerd. In het archief heb ik mijn oude schetsen teruggevonden en het verhaal wat er bij hoorde zat nog steeds in mijn hoofd. Dit vormt de basis voor deze afstudeeropdracht. Mijn verhaal van destijds staat echter niet langer op zichzelf, het heeft een vervolg gekregen. Aansluitend is een grote MKBA-verkenning uitgevoerd door twee externe bureaus, waarbij ik als opdrachtgever/projectleider fungeerde. Dit heeft uiteindelijk ook geleid tot een principiële keuze van Provinciale Staten. Ik wil de collega s bij de Provincie en mijn vrouw Nienke bedanken voor hun inbreng en steun bij het gehele proces. Om na zo n lange tijd weer in te stromen en de terminologieën van een onderwijsomgeving weer op te pakken valt niet mee. Er zijn grote culturele verschillen tussen een leer- en een werkomgeving. En als je dan als laatstejaars uitgelegd moet worden wat een propedeuse inhoudt, is er nog een hele kloof te overbruggen. Met het uitvoeren van deze opdracht verwacht ik aan het eindniveau van de bacheloropleiding Built Environment te voldoen. Veel leesplezier daarbij gewenst. Sneek, november 2008 april 2009 Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

6 1 Inleiding In het voorjaar van 2008 is door mij een EVC-procedure gevolgd. De eindcompetenties van de opleiding Built Environment zijn vergeleken met een door mij opgesteld portfolio. Om het diploma te kunnen behalen is het hieronder staande concrete ontwikkeladvies afgegeven: 1. Definieer in overleg met bevoegde beoordelaars een concreet zelfstandig uit te voeren infrastructureel project. Dit project kan vanuit de bestaande beroepspraktijk worden voorgesteld. 2. Als startpunt dient daarbij een vage probleemschets, die eerst nader systematisch moet worden geconcretiseerd. 3. Na analyse van de bestaande situatie en vaststelling van de oorzaken van het probleem alternatieve oplossingen voorstellen, die aantoonbaar de oorzaken wegnemen. 4. De gefundeerde keuze uitwerken in een ontwerptekening, inclusief bestek, kostenbegroting en planning. 5. Gedurende het proces regelmatig overleg voeren met de begeleiding. Om te kunnen afstuderen, zal aan deze eisen voldaan moeten worden. Hiervoor heb ik een plan van aanpak geschreven. Op 9 oktober 2008 heb ik dit plan van aanpak besproken met mijn twee begeleiders, de heren P. Euser en J.H.W. Boonstra van de NHL. Daarna is dit uitgewerkt tot een scriptie. 1.1 De doelstelling van deze afstudeeropdracht Het doel van deze afstudeeropdracht is om de voor de Bachelor Built Environment ontbrekende competenties aan te tonen. Dit doel wordt bereikt door de persoonlijke rol te beschrijven, welke ik in de periode en daarna heb gehad als projectleider/beleidsadviseur in de verkenning naar de toekomst van het Van Harinxmakanaal en het bijbehorende besluitvormingsproces. De inhoudelijke resultaten van de studie zijn vastgelegd in een MKBA-rapport met variantenstudie, wat is opgesteld door Grontmij en Ecorys. Op basis van de uitgebrachte adviezen heeft besluitvorming door Provinciale Staten plaatsgevonden. Het MKBA- rapport is opgenomen in het EVC-portfolio. In deze afstudeeropdracht wordt vooral het proces om de studie heen beschreven en in het bijzonder mijn persoonlijke inbreng uitgelicht. Het verschil tussen de theoretisch/wetenschappelijke benadering en de praktijk van de werkvloer komt hier en daar duidelijk naar voren. Aan het eind van de afstudeeropdracht kijk ik vanuit 2009 terug op het proces en vindt reflectie plaats. Omdat het gaat om mijn persoonlijke rol in het gehele proces is de scriptie geschreven in de ik-vorm, iets wat zeer ongebruikelijk is. Toch kies ik daarvoor om op die manier de rol van een projectleider in een dynamisch proces met heel veel spelers en regelmatig wisselende spelregels gespeeld wordt, te kunnen benadrukken. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

7 1.2 Keuze onderwerp en werkwijze Ik kies om de hierboven genoemde opdracht in twee delen te splitsen, namelijk in een theoretisch en in een praktisch deel. Als infrastructureel project kies ik voor het nader uitwerken van een bestaande klus die ik in 2005 al heb uitgevoerd. In het EVC-portfolio heb ik het project Van Harinxmakanaal beschreven, met als basis het rapport wat Grontmij en Ecorys op 10 januari 2007 in opdracht van de Provincie hebben opgesteld, waarbij ik als projectleider optrad. Wat in het portfolio niet duidelijk naar voren kwam was dat ik vóórdat de opdracht werd gegund, al een uitgebreide analyse met grote gedetailleerde schetsen had gemaakt, waarmee ik alle naar deze opdracht concurrerende bureaus heb geïnformeerd. Bovendien had ik ook in 2005 al een schetsmatige analyse gemaakt ten behoeve van een discussie met de Statencommissie Lân, Loft en Wetter. Deze ruwe schetsen zijn grotendeels bewaard gebleven en het geheel kan goed worden aangevuld en voorzien van teksten in het stramien van een afstudeeropdracht worden gegoten. Deze opdracht hangt nauw samen met een onderdeel in het EVC-portfolio wat reeds op de NHL aanwezig is. Voor het uitvoerende deel wil ik separaat een klaarliggende opdracht uitwerken, die deze winter door de Provincie Fryslân moet worden aanbesteed. Het gaat om een kleine geluidswal van ca 1,80 meter hoog bij het aquaduct Woudsend. Dit onderdeel wordt verder niet in deze opdracht meegenomen. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

8 2 Inhoudelijke oriëntatie Allereerst neem ik de lezer zo n vier jaar mee terug in de tijd naar het voorjaar van De Provincie Fryslân is het Provinciale Verkeer- en Vervoersplan uit 1999 aan het herzien en vraagt zich af wat er met de eerder afgesproken ambities rond het Van Harinxmakanaal moet gebeuren. In dat jaar hebben Provinciale Staten voortvarend vastgesteld dat het kanaal in zijn geheel moest kunnen worden opgewaardeerd naar CEMT-vaarklasse Va. Een einddatum werd er niet aan gehangen. Wat zo n besluit dan precies betekent, wisten de meeste Statenleden niet, maar het klinkt heel ambitieus en daar wil je als bestuurder graag op afgerekend worden. Een investeringsbeslissing werd niet genomen en dus kostte het besluit uit 1999 niemand geld, was de redenering van veel Statenleden. Maar rekening houden met een mogelijke ontwikkeling betekent nogal wat voor een overheid. Vanaf 1999 moesten er allerlei ruimtelijke reserveringen gedaan langs het kanaal en kwam bij nieuwe investeringen steeds de vraag bovendrijven hoe deze moesten worden afgestemd op de vastgestelde ambitie. En in de praktijk ontstonden er daardoor allerlei problemen: Het verschil tussen een brug van klasse IV en Va is toch algauw een paar miljoen en die keuze kan dan niet eenvoudig worden gemaakt. De gemeente Leeuwarden verzette zich tegen het idee van een opgewaardeerd kanaal en wilde liever meer bebouwing langs het water kunnen realiseren. En de extra benodigde breedte in de beheerszone langs het kanaal, betekent nogal wat voor de ontwikkeling van deze bebouwing. Zo rond 2005 werd de discussie steeds actueler omdat er een aantal concrete investeringsbeslissingen genomen moesten worden, waarop de positie van het kanaal van grote invloed was. De Haak om Leeuwarden - het doortrekken van de A31 om Leeuwarden heen - kwam eindelijk in het stadium dat er zicht op de uitvoering van het project kwam. Besloten werd om deze weg door middel van een aquaduct onder het kanaal door te leiden, alleen kon dat op het niveau van de huidige CEMT-klasse IV, of op de vastgestelde ambitie van klasse Va. Het prijsverschil werd in deze fase al grofweg geraamd op miljoen euro. Juist omdat er nog een veelheid aan andere projecten rondom Leeuwarden zou komen, waren Provinciale Staten niet in staat hierover een beslissing te nemen. Mijn opdracht in 2005 was om een analyse te maken waarin het huidige kanaal en de vastgestelde ambities met elkaar werden vergeleken. Daar zouden nog een paar verrassingen uit naar voren komen. Bij de vaststelling van het PVVP in 2006 zou de knoop dan doorgehakt kunnen worden. In de volgende paragrafen zetten we de klok terug naar medio Daarbij grijp ik voortdurend terug op studies waarvoor ik namens de Provincie als ambtelijk opdrachtgever ben opgetreden. Bij deze opdracht wordt ook de vaarweg via de Boontjes en het IJsselmeer betrokken. Dit omdat deze route onderdeel uitmaakt van hetzelfde vaarwegsysteem en binnen de doelstelling een oplossingsvariant specifiek voor Harlingen kan bieden. De overkoepelende probleemstelling voor de door Ecorys/Grontmij uitgevoerde studie luidde: Kan de bereikbaarheid van de Westergozone voor de binnenvaart tegen redelijke kosten vergroot worden? Dit is de leidende vraag die in de gehele studie op allerlei manieren terugkomt Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

9 2.1 De opdracht voor het PVVP Door Buck Consultants is in oktober 2004 een onderzoeksrapport opgesteld met de titel Nut en Noodzaak verruiming van Harinxmakanaal naar vaarwegklasse Va. Dit rapport is gunstig ontvangen, maar ook met gemengde gevoelens omdat het vooral voor de lange termijn geen duidelijke conclusies bevat. Door de Provincie Fryslân is daarom intern een aanvullende quick-scan opgesteld, waaraan de conclusie werd verbonden dat het beter was om tot 2020 niet te investeren in verruiming van het kanaal. Over de periode daarna werd geen uitspraak gedaan. Voor bestuurders die vanuit een lange termijnvisie willen werken, was het daarom geen bruikbaar rapport. In 2005, in de aanloop van de herziening van het PVVP, moest het oude besluit om het van het Van Harinxmakanaal in de toekomst op te waarderen geconcretiseerd worden. Vanuit de gesprekken die ik hierover met allerlei partijen voerde kwamen veel tegenstrijdige signalen op het Provinciehuis binnen. De ondernemers hadden geen idee wat grotere schepen hun zouden kunnen opleveren, de gemeente Leeuwarden was vrij uitgesproken en zou het kanaal het liefst helemaal willen dempen. Provinciale Staten hadden zich ooit uitgesproken voor een klasse Va-kanaal, omdat ze daarvan de zo sterk ontbeerde economische groei in de Westergozone verwachtten Nu er concreet gesleuteld zou gaan worden aan de Haak om Leeuwarden, er allerlei plannen en ideeën ontwikkeld werden voor de infrastructuur in de stad én er vragen waren over de toekomst van o.a. de Tsjerk Hiddessluizen in Harlingen, werd het tijd om de algemeen geformuleerde ambities uit 1999 te concretiseren. Voor dit procesonderdeel is in 2005 door mij de volgende probleem- & doelstelling geformuleerd: Er is een conflict tussen de in het PVVP 1999 vastgelegde ambities voor het Van Harinxmakanaal en andere infrastructurele plannen in o.a. Harlingen en Leeuwarden, waar overheden het onderling niet over eens zijn. Dit conflict moet in kaart worden gebracht, geanalyseerd en door een concreet voorstel aan Provinciale Staten bij de herziening van het PVVP in 2006 worden opgelost. Figuur 1: Bedrijventerrein Kie/Kiesterzijl. (foto 2005) Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

10 2.2 Historie van de infrastructuur: Om de probleemstelling te kunnen begrijpen, heb ik besloten deze eerst vanuit het historisch perspectief te benaderen. De geschiedenis en de wijze waarop de huidige infrastructuur tot stand is gekomen is belangrijk om het huidige conflict te kunnen begrijpen. Daarnaast geeft het zicht op het feit dat de huidige landschappelijke waarden niet altijd zo hebben bestaan, in tegendeel, ze evolueren in een rap tempo en worden nog dagelijks doorontwikkeld. Al vòòr onze jaartelling, in de Romeinse tijd, worden op de plek waar de riviertjes Ee, Vliet en Potmarge in de Middelzee stromen een drietal terpen gebouwd. De bewoners hiervan gaan zich bezighouden met landbouw, visserij en scheepvaart: Leeuwarden is ontstaan. Leeuwarden ligt gunstig voor de handel overzee en zo ontstaan er halverwege de Middeleeuwen contacten met Duitsland (Lübeck) en de Oostzeelanden. Door intensivering van deze contacten wordt rond 1100 door het Duitse klooster Corvey op één van de terpen een nieuw klooster gesticht, wat de naam Oldehove krijgt. De huidige toren is een laat overblijfsel van dit klooster. Figuur 2: plattegrond van Leeuwarden uit 1649, gemaakt door J. Bleau Tussen 1200 en 1300 slibt de Middelzee dicht en nam de handel af vanwege het ontbreken van een haven. In 1435 verkrijgt Leeuwarden stadsrechten. De stad is dan gericht op het platteland er omheen en werd ontsloten door de verschillende waterlopen die vanuit alle windrichtingen bij elkaar kwamen en via de grachten in de binnenstad met elkaar waren verbonden. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

11 Het scheepvaartverkeer kon niet om de stad heen, het moest er dóór heen. Dat was ook geen enkel probleem want in 9 van de 10 keer was de stad de eindbestemming. Wegen waren er nauwelijks in Friesland, veel goederen- en ook personenvervoer ging per schip. Bij goede wind werd gezeild, bij tegenwind werd gejaagd of geboomd. Om de stad te kunnen verdedigen tegen vijanden, wordt er in het begin van de 16 e eeuw een stadsgracht omheen gegraven, die dan ook alle waterlopen met elkaar verbindt. De doorgaande vaarweg loopt vanaf dat moment niet meer door, maar om de stad heen. Ook de verbinding met de zee wordt verbeterd. De oude route over de Ee via Dokkum krijgt er een concurrent bij: in 1507 wordt de Harlinger Trekvaart gegraven. Vanaf dat moment is de focus van Leeuwarden westwaarts. Toen er meer behoefte kwam aan continuïteit en betrouwbaarheid, werden er jaagpaden langs de vaarweg aangelegd waar de schipper zijn schip langs voort kon trekken of waar de scheepsjager zijn paard kon drijven. Deze wegen zijn in Friesland vaak herkenbaar aan de naam trekweg. De eerste trekweg van Friesland werd aangelegd op initiatief van de stad Harlingen in het jaar 1645 om met verdecte schepen den reijsende man van de ene stadt aen de ander over te brengen, dat wil zeggen van Harlingen naar Leeuwarden. Harlingen was weliswaar pas gesticht in 777, maar had in 1234 al stadsrechten, dus ruim 200 jaar eerder dan Leeuwarden. Het was een belangrijke zeehaven, vandaar dat het initiatief voor zo n belangrijke verbetering van de infrastructuur best vanuit Harlingen mocht komen. Vanuit het zuiden en oosten was Leeuwarden in deze periode bereikbaar via drie belangrijke vaarwegen: De Zwette of Leeuwardertrekvaart, de Potmarge en het Vliet. Deze werden doorlopend verbeterd. Vanuit het noorden was het riviertje de Ee de belangrijkste route. Figuur 3: Leeuwarden in 1853 Grote historische Provinciale Atlas. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

12 Maar vanaf de 19 e eeuw breidt de stad Leeuwarden zich uit tot buiten de grachtengordels. Er ontstaan nieuwe woonwijken en industriegebieden en de vaarwegen worden langzaam weer ingebouwd. De Potmarge wordt in 1857 uitgediept en verbreed naar een doorvaartbreedte van 7 meter en ook het middeleeuwse Vliet wordt uitgediept. In 1827 begon het Rijk met de aanleg van Rijkswegen. In 1863 wordt de spoorweg naar Harlingen aangelegd. De lijnen naar Zwolle en Groningen volgen in 1868, de lijn naar Stavoren in 1883 en de lijnen naar Noord-Friesland in In 1889 besloot de Provincie om de oude Harlinger Trekvaart ingrijpend te verbeteren. In 1891 werd besloten om de Zuidergracht te verbinden met de Tynje, door het graven van Het Nieuwe Kanaal, ook wel Greuns genoemd. In 1895 werd dit kanaal al geopend. Figuur 4: Leeuwarden in Grote historische topografische atlas van Friesland. Vanaf de jaren 30 van de vorige eeuw is in de provincies Groningen en Friesland hard gewerkt aan de aanleg van de grote vaarwegen. De vaarweg Lemmer-Delfzijl werd na het gereedkomen van het van Starkenborgkanaal in 1938 geopend, maar in een groot deel van Fryslân bleef de route nog via het oude bochtige tracé lopen. Het zou nog tot 1951 duren voor het nieuwe kanaal tussen Lemmer, Sneek en Grou klaar was. Het Friese deel werd vernoemd naar de toen 8 jaar oude Prinses Margriet. Tegelijkertijd werd gewerkt aan de opwaardering van de vaarweg naar Harlingen. De bestaande Harlinger Trekvaart uit 1507 was smal en bochtig en slingerde zich door het landschap. Bovendien liep de vaarweg dwars door alle steden, zodat de passages erg tijdrovend waren. Vandaar dat werd besloten tot het graven van een nieuw kanaal over ongeveer hetzelfde tracé, maar buiten alle steden om. Bijzonder is dat het kanaal als laatste in zijn soort nog geheel met de hand is gegraven in het kader van de werkverschaffing. Ook dit kanaal werd in 1951 opengesteld en vernoemd naar Pieter baron van Harinxma thoe Slooten, die commissaris van de Koningin in Fryslân was van Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

13 In 1953 neemt de Conférence Européenne des Ministres de Transport (CEMT) het besluit om alle vaarwegen in Europa van een uniforme classificatie te voorzien. Op basis van het classificatiesysteem krijgt het nieuwe Van Harinxmakanaal de CEMT-klasse IV toegewezen. Figuur 5: Europees vaarwegennet met CEMT-klasse. (Bureau voorlichting binnenvaart - BVB) In 1993 komt er een verfijning van het classificatiesysteem, op basis hiervan blijkt het kanaal te passen in het profiel krap-klasse IV. De bruggen komen zelfs niet verder dan klasse III. De Provincie neemt echter geen besluit om de formele classificatie aan te passen. Dit zal later blijken nadelig te zijn voor de beeld- en besluitvorming. In 1999 nemen Provinciale Staten bij de vaststelling van het PVVP het besluit dat het kanaal in de toekomst moet kunnen worden opgewaardeerd naar CEMT-klasse Va. Een uitvoeringsbesluit wordt echter niet genomen en daar zijn de eerste decennia ook geen concrete plannen toe. Ook worden de directe consequenties voor de omgeving niet zichtbaar gemaakt. Provinciale Staten kunnen zo daadkracht laten zien zonder dat dit de gemeenschap enige cent kost. Rond 2000 komt de groei van Leeuwarden in een grote versnelling. Er zijn ambitieuze uitbreidingsplannen en het verkeer begint te stagneren tijdens de spitsen. Er ontstaan problemen, nog niet van randstedelijk formaat, maar wel voelbaar voor de Friezen die, met uitzondering van het verkeersplein in Joure, niet gewend zijn in hun eigen provincie in een file te moeten wachten. Verkeerskundigen voorspellen een stevig infarct op de stadsringweg als de infrastructuur niet stevig wordt aangepakt. De passages over het kanaal zijn daarbij een groot knelpunt. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

14 2.3 De ontwikkelingen rondom het kanaal in In het Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan (PVVP) van 1999 is als doel geformuleerd het gebruik van het goederenvervoer over water in Fryslân te bevorderen, zodat de groei van het wegverkeer wordt geremd. Tevens is aangegeven dat een aantal aanpassingen in het beroepsvaarwegennet gewenst is om goede voorwaarden voor deze intensivering te scheppen. Eén van deze aanpassingen is opwaardering van het Van Harinxmakanaal. De planning voor het project was gefaseerd over de periode De voorbereiding van het project is echter nooit gestart, omdat de ontwikkelingen hier geen aanleiding toe gaven en het Rijk de benodigde middelen niet wilde vrijmaken. Het kanaal is weliswaar in beheer en eigendom van de Provincie, het Rijk betaalt hiervoor al jarenlang een beheersvergoeding. Figuur 6: Westergozone met infrastructuur. In de Regiovisie Stadsregio Leeuwarden Westergozone is gevraagd om nader onderzoek naar de economische potenties en de investeringskosten van het Van Harinxmakanaal. Op basis hiervan kan een nadere afweging gemaakt worden over de opwaardering zodat er duidelijkheid ontstaat voor Leeuwarden, Harlingen en Franeker. De planologische reserveringen hebben namelijk gevolgen voor woningbouw en kunstwerken. Daarnaast is het voor de komende herziening van het PVVP van belang om te weten wanneer opwaardering noodzakelijk is. In de Raamwerknotitie Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan 2005 heeft Provinciale Staten als hoofddoel gesteld het realiseren van een duurzaam verkeeren vervoersysteem dat voldoet aan de behoefte van inwoners en bezoekers van Fryslân om zich te verplaatsen en dat voldoet aan de behoefte om goederen te transporteren en op deze wijze bijdraagt aan de versterking van de economie. In het verlengde hiervan is als uitgangspunt vastgesteld dat de opwaardering afhankelijk wordt gesteld van de potentiële groei van het aantal vaarbewegingen, de potentiële groei in de grootte van passerende schepen en een kosten-batenanalyse. Hiervoor is door Buck Consultants International een studie uitgevoerd met de vraagstelling: Onder welke voorwaarden is verruiming van het Van Harinxmakanaal van klasse IV naar klasse Va economisch verantwoord? De conclusie van Buck was dat deze verruiming in geen enkel geval rendabel zou zijn. Omdat dit in geen geval geaccepteerd zou worden, heb ik voorgesteld om dan toch het meest intensief gebruikte deel, tussen Franeker en Harlingen, op te waarderen. Dit voorstel werd Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

15 overgenomen door het college van Gedeputeerde Staten. Met deze boodschap ben ik in overleg gegaan met belangengroepen en bedrijven. Er was begrip, maar ook veel weerstand. Figuur 7: De Dwaal ik wacht U, bij de ingang van het Van Harinxmakanaal. (foto ) De politieke verwachtingen van een klasse-va vaarweg waren bij de leden van Provinciale Staten hoog gespannen en de conclusies van Buck Consultants werden openlijk in twijfel getrokken. De net opgerichte Westergozone, waar het kanaal de ruggengraat van vormde, was aangewezen als economische kernzone, maar de ontwikkelingen wilden niet echt op gang komen. Een oorzaak voor de uitblijvende groei was door de politiek snel gevonden: het kanaal moest immers nog worden opgewaardeerd? Het voorstel van het college om het kanaal helemaal niet op te waarderen viel daarom bij Provinciale Staten niet in goede aarde. De verwachtingen van de Statenleden waren volkomen tegengesteld. Het kanaal zou toch de route moeten zijn waarlangs het schip met geld binnen moest komen? Het naïeve idee had bij Statenleden postgevat, dat over het kanaal een soort pakjesboten zouden gaan varen, met aan boord Sinterklazen die de bedrijven rijkelijk zouden gaan bedelen met economische impulsen. Door de scheepvaart meer ruimte te geven, zo redeneerde men, zou de Westergozone zich vanzelf gaan ontwikkelen. Mijn aanpak is gericht op het boven water krijgen van de feiten en deze te verbinden met prognoses en ambities. In een poging om meer inzicht te krijgen in het functioneren van het kanaal en de scope van de ambitie heb ik een presentatie voor de politici voorbereid. Hiervoor moest eerst de bestaande functie in beeld worden gebracht. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

16 2.4 Bestaand gebruik en afmetingen in Om Statenleden en ook externe partijen mee te nemen in het proces is op verschillende niveaus gecommuniceerd. Duidelijk was dat de feiten niet goed op het netvlies stonden en er allerlei verschillende interpretaties en verwachtingen waren. Ik heb gekozen om meerdere sporen tegelijk te bewandelen. Allereerst ging het hier om het managen van verwachtingen. Maar ook over de feiten waren grote verschillen van inzicht. De Statenleden bleken geen idee te hebben wat het verschil is tussen de verschillende scheepstypen. Klasse IV-schepen werden vergeleken met de grotere bruine-vlootschepen en klasse V-schepen zouden zo groot zijn dat ze fysiek niet in het kanaal zouden passen. Ik ben dus begonnen met het in beeld brengen van het kanaal in zijn huidige verschijningsvorm, afgezet tegen de officiële CEMT-profielen. De hieronder genoemde gegevens komen uit de richtlijn vaarwegen 2005 en diverse onderzoeksrapporten, o.a. van Buck Consultants en de eigen Quick-scan. Het Van Harinxmakanaal heeft op dit moment formeel een CEMT vaarwegklasse IV. In de Provinciale vaarwegenverordening staat dat de maximaal toegelaten scheepsafmeting 80 x 10 x 2,75 meter (lengte x breedte x diepgang) bedraagt. Voor grotere schepen is een ontheffing mogelijk, maar er gelden dan wel extra beperkingen, bijvoorbeeld in diepgang of vaarsnelheid. Figuur 8: De Philos is een modern klasse IV schip wat met zout vanaf Harlingen vaart. (foto - BVB) Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

17 Alle bruggen over het Van Harinxmakanaal kunnen worden geopend, waardoor de enige beperking voor het kanaal ligt in de bedieningstijden. Er wordt nu niet de gehele nacht bediend en in de winter korter dan in de zomer. In de winter wordt ook niet op zondag bediend. In de winter is het bij ijsgang moeilijk om via Kornwerderzand te varen. Dat komt omdat Rijkswaterstaat de geul via het IJsselmeer niet als hoofdvaarweg beschouwt en daarom niet aan ijsbestrijding doet. De geul van Amsterdam naar Lemmer is wel een hoofdvaarweg en wordt voor het scheepvaartverkeer open gehouden. Dat betekent dat schepen geholpen door ijsbrekers konvooigewijs die route kunnen volgen. In Fryslân worden de schepen begeleid door provinciale ijsbrekers. Zo blijft Harlingen bij zware vorst via het Van Harinxmakanaal bereikbaar. Voor de toelating van schepen op het Van Harinxmakanaal hanteert de provincie Fryslân allerlei verschillende regimes, vanwege de verschillen in aanwezige vaarwegprofielen en oeverconstructies. Dit maakt een beoordeling vrij complex. Zonder ontheffing geldt voor het hele kanaal de afmeting 80,00 x 10,00 x 2,75 mtr. Mét ontheffing geldt voor het hele kanaal de afmeting 90,00 x 10,50 x 2,75 mtr. Mét ontheffing geldt voor het traject Harlingen Leeuwarden-West de afmeting 90,00 x 10,50 x 3,00 mtr. Mét ontheffing geldt voor het traject Harlingen Kiesterzijl de afmeting 110,00 x 11,50 x 3,00 mtr. Mét ontheffing geldt voor het traject Harlingen Oostpoort de afmeting 110,00 x 11,50 x 3,60 mtr. Als bij zware ijsgang de vaart via Kornwerderzand is gestaakt, worden op het gehele kanaal schepen van 110 meter lengte onder begeleiding van ijsbrekers toegelaten. De achterliggende oorzaak van deze veelheid aan verschillende regimes is dat het kanaal op veel plaatsen niet voldoet aan het CEMT IV profiel. Bij een volledig aanwezig profiel is de vuistregel dat de bovenliggende klasse met ontheffing en enige beperkingen door het kanaal kan varen. Dat kan hier fysiek niet. In het geval van het Van Harinxmakanaal is sprake van een krap en soms enkelstrooksprofiel, waardoor er zelfs diepgangbeperking voor klasse IV optreedt, maar dit punt was door de politiek nooit als zodanig benoemd. De huidige economische potentie van het kanaal is dus minder dan van een vaarweg met een standaard klasse IV profiel. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

18 2.5 De interne quick-scan. (2005) Op basis van de ingeschatte potentie voor de binnenvaart was in het PVVP 1999 opgenomen dat het Van Harinxmakanaal opgewaardeerd dient te worden tot klasse Va. Daarom is door bureau Buck een nader onderzoek naar de economische noodzaak en haalbaarheid verricht. Als reactie op het Buck-rapport hebben we als afdelingen V&V, ERT, RO en Vaarwegen een interne quick-scan over de toekomst van het van Harinxmakanaal uitgevoerd. De analyse is dat er relatief weinig doorgaand vrachtverkeer is en dat het Van Harinxmakanaal in drie economische eenheden uiteenvalt Op 12 juli 2005 heeft Gedeputeerde Staten kennis genomen van de uitkomsten van deze quick-scan en besloten dat deze met belanghebbenden kon worden besproken. De conclusie was dat opwaardering van het kanaal naar klasse Va niet haalbaar is. Het kanaal zou klasse IV moeten blijven en de ruimtelijke reserveringen bij Franeker en Leeuwarden zouden kunnen vervallen. Er zijn veel inspraakreacties gekomen over dit onderwerp, die door mij allemaal ook verwerkt zijn in de reactienota van het PVVP. Dit heeft geleid tot de nuancering, dat het gedeelte Franeker (Kie)-Harlingen op termijn nog wel opgewaardeerd zou moeten worden tot klasse Va, net als de rijksvaarweg via de Boontjes. De gemaakte analyses werden door alle betrokken partijen gedeeld. Ook de conclusie werd, hier en daar met tegenzin, gedeeld. Alleen vereniging Schuttevaer is blijven pleiten voor een totale opwaardering van het kanaal tot klasse Va. Opwaardering van het gehele kanaal werd dus in het ontwerp-pvvp, wat eind 2005 in de inspraak ging, niet noodzakelijk geacht. Consequentie hiervan is wel dat ook de vaarweg Kornwerderzand - Harlingen zal moeten worden opgewaardeerd naar klasse Va, om de gewenste verdere ontwikkeling van het gedeelte Harlingen - Franeker mogelijk te maken. Hierover werd al vanaf 1950, dus vanaf de aanleg van het Van Harinxmakanaal, met het Rijk gesproken. De Provincie zou zich hiervoor actiever moeten gaan inzetten. Figuur 9: De verschillende trajecten op het Van Harinxmakanaal. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

19 Na verwerking van de uitkomsten van de onderzoeken en inspraak is de tekst van het ontwerp-pvvp aangepast en viel het van Harinxmakanaal in de volgende delen uiteen: 1. Harlingen sluis Harlingen Oostpoort. Op dit bestaande gedeelte van het kanaal worden al klasse V schepen met ontheffing toegestaan. Dit is het gedeelte met de grootste goederenoverslag op het kanaal. 2. Harlingen Oostpoort Franeker (Kie). Dit is het gedeelte met de grootste potentie voor het ontwikkelen van nieuwe economische activiteiten. Afwikkeling van de scheepvaart vindt plaats via de Boontjes en Kornwerderzand. Opwaardering van dit gedeelte naar klasse Va is op termijn gewenst. Hier zal stapsgewijs naar toe moeten worden gewerkt. Bij vervanging van kunstwerken zal hier direct rekening mee gehouden moeten worden. 3. Franeker (stad) Leeuwarden (stad). Op dit gedeelte worden nauwelijks goederen overgeslagen en is sprake van beperkt doorgaand verkeer. Er is nauwelijks potentie voor groei in dit gebied. De gemeente Leeuwarden heeft ook geen wensen voor schaalvergroting voor de havens in Leeuwarden West. Opwaardering van dit gedeelte van het kanaal is daarom niet langer aan de orde. De ruimtelijke reserveringen uit het verleden komen te vervallen. Het kanaal blijft wel gehandhaafd op het huidige profiel (klasse IV) 4. Leeuwarden Oost Prinses Margrietkanaal. Op dit gedeelte vindt voornamelijk de afwikkeling van het scheepvaartverkeer van en naar Leeuwarden plaats. Op lange termijn (na de looptijd van dit plan) zou aan de oostzijde van Leeuwarden groei plaats kunnen vinden. Opwaardering van dit gedeelte van het kanaal naar klasse Va is vooralsnog niet aan de orde, maar de mogelijkheid wordt voor de lange termijn nu niet uitgesloten. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

20 2.6 Beschrijving van de vaarweg en de knelpunten. In het voorjaar van 2006 heb ik een presentatie gegeven aan Provinciale Staten waarin ik alle infrastructurele knelpunten in relatie tot alle beleidsuitgangspunten heb geschetst. Om de omvang van de eerder geformuleerde ambitie duidelijk te maken heb ik een indicatieve kostenraming gemaakt, gebaseerd op ervaringscijfers met andere projecten, deze raming heeft een marge van 40-50%. De benodigde gegevens zijn op verschillende manieren verzameld. Ik heb gebruik gemaakt van archiefmateriaal, eerdere onderzoeken en verder heb ik aanvullend veldwerk verricht. Daarvoor heb ik onder meer met de PW 2 een inspectievaartocht gehouden, waarbij ik veel foto s heb gemaakt. Omdat er vrij weinig tijd was, heb ik gekozen voor een presentatie met vier overzichtskaarten op A3-formaat, waarop ik met tekstballonnetjes de knelpunten, inclusief enkele mogelijke oplossingsrichtingen, heb aangegeven. Deze kaarten zijn in dit onderzoek verkleind opgenomen als de figuren 12,13, 15 en 16. Als uitgangspunt voor de beschrijving van de knelpunten ben ik uitgegaan van de huidige configuratie en heb deze vergeleken met twee streefbeelden. Één op niveau van CEMTklasse IV om aan te geven dat het kanaal nu ook al ver onder het sinds 1950 beleidsmatig vastgelegde niveau ligt en één op klasse Va om aan te geven wat deze ambitie zou betekenen. Figuur 10: Frisiabrêge in Franeker. (foto 2005) In het gehele kanaal is nu maar één brug die aan klasse Va voldoet en dat is de Frisiabrêge in Franeker. De doorvaarthoogte is 6,26 meter en de breedte is 19,06 meter. Een klasse Vabrug is meestal wat hoger, maar de hoogte wordt vooral bepaald door de intensiteit van het wegverkeer. Hoe belangrijker de doorstroming op de weg is, hoe hoger de brug moet worden. Uitgangspunt bij klasse Va is dat er 24 uur per dag bediening plaats vindt. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

21 2.6.1 Beschrijving route Kornwerderzand Harlingen / de Boontjes. De vaargeul Kornwerderzand Harlingen via de Boontjes is nu door het Rijk niet geclassificeerd. Alleen bij hoogwater is de route enkele uren bevaarbaar voor klasse IV en V schepen. In december 2001 is door Rijkswaterstaat een verkenning naar het knelpunt uitgevoerd. Ondanks technische beperkingen van de Lorenzsluizen is het krappe tijdvenster voor de passage van de Boontjes over een lengte van ca meter het maatgevende knelpunt. Bij normaal hoogwater is de geul hier 3,70 meter diep, bij laagwater is dat slechts 1,40 meter. Omdat alle diepgaande schepen in principe op hetzelfde moment deze krappe passage willen nemen, ontstaat ook een veiligheidsrisico. Rijkswaterstaat heeft recentelijk te kennen gegeven dat opwaardering tot klasse V geen prioriteit heeft. Figuur 11: De Fortuna komt de Boontjes uit, richting Harlingen. (foto 2007) Voor de ontwikkeling van de binnenvaart in Harlingen en Franeker en ontsluiting van de Westergozone is opwaardering wel noodzakelijk. Daarom heeft de Provincie bij het Rijk bepleit om de opwaardering ter hand te nemen. Opwaardering van de gehele vaarweg is niet noodzakelijk, het gaat om een lokaal knelpunt in de Boontjes. Het PKB Waddenzee geeft wel enige ruimte om knelpunten in de vaarweg op te lossen. Omdat de Waddenzee beschermd gebied is, zal een uitgebreide ecologische en morfologische toetsing noodzakelijk zijn. In 2008 heeft de 2 e Kamer vijf miljoen euro beschikbaar gesteld voor het project. De provincie zal het geheel voorbereiden en gaat nu beginnen met een planstudie/mer-procedure. De Lorenzsluizen zijn tevens een knelpunt als het gaat om wachttijden. Er passeren ruim beroepsschepen en recreatieschepen per jaar. Doordat er verderop in de route een tijdscorridor is, moet alle beroepsvaart in een korte periode worden afgewikkeld, anders moet een half etmaal worden gewacht. Soms kan de sluis vanwege te grote peilverschillen bij harde wind niet worden bediend vanwege stabiliteitsproblemen. Deze situatie zal fors verslechteren na de verwachte stijging van het IJsselmeerpeil. Bij het opwaarderen van de Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

22 Boontjes, zal ook voor de Lorenzsluizen een passende oplossing moeten worden gezocht. Het is nog allerminst zeker of verdieping van de Boontjes strookt met de doelstellingen van de Waddenzee. Uit ecologisch onderzoek naar de gevolgen van verdieping van de veel diepere vaargeulen Harlingen-Noordzee en Delfzijl-Noordzee blijkt wel dat er nauwelijks effecten verwacht worden, waardoor deze projecten gerealiseerd kunnen worden. Ook een uitgebreide voorverkenning uitgevoerd in opdracht van de provincie laat bemoedigende resultaten zien. Uiteindelijk moet dit alles worden bevestigd in de MER-procedure Beschrijving tracégedeelte Harlingen-Franeker. De route begint bij kilmeter 0.0, de Tsjerk Hiddessluizen. Dit complex bestaat uit een grote kolk met de afmetingen van maximaal 127,50 x 11,90 meter en daarnaast een kleine kolk. Over beide kolken ligt een beweegbare brug. Beide sluizen worden gebruikt voor beroeps- en recreatievaart en voor het spuien van boezemwater naar de Waddenzee onder vrij verval. Vanuit het sluisgebouw worden ook de bruggen in Kiesterzijl en de Frisiabrêge op afstand bediend. Het sluizencomplex is gebouwd in 1950 en zal rond technisch aan vervanging toe zijn. De keuze is dan of dit op het huidige niveau moet, of een klasse hoger. Omdat stremming van de vaarweg niet mogelijk is, moet de nieuwe sluis ten noorden van de huidige worden gebouwd. Wetterskip Fryslân zou de vrijkomende ruimte graag gebruiken voor het bouwen van een nieuw gemaal; vanwege de verwachte zeespiegelrijzing zal de spuicapaciteit in de toekomst afnemen. Figuur 12: Knelpunten van Harinxmakanaal bij opwaardering klasse Va, traject Harlingen-Franeker. In het kanaal liggen enkele bochten die eigenlijk te scherp zijn voor klasse IV en zeker voor klasse Va. Fysiek kunnen deze schepen hier wel passeren, maar deze bochten moeten met Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

23 lage snelheid worden genomen vanwege de beperkte manoeuvreerruimte. Ook kunnen grotere schepen elkaar op deze gedeelten niet ontmoeten. Het gaat om de twee bochten in Harlingen en de gehele doorvaart in Franeker. Verderop, bij kilometer 1,8 ligt de Koningsbrug in de N31. Hier kruist de hoofdweg vanuit Amsterdam de vaarweg, wat af en toe bij geopende brug tot vertraging leidt. Beleidsmatig is dit zeker een knelpunt, maar in de praktijk valt dit mee. Het is meer de vraag of een beweegbare brug principieel wel past in een stroomweg. Om dit te kwantificeren heb ik twee scholieren een week lang metingen laten doen bij geopende brug. Hieruit blijkt dat de brug maximaal 4 minuten oponthoud voor het wegverkeer geeft en dat de file niet langer dan 600 meter wordt. Er is vrijwel geen terugslag over de naastgelegen kruispunten heen. In de totale route Amsterdam-Leeuwarden blijkt de brug in Kornwerderzand een veel groter knelpunt voor het wegverkeer te zijn. Het knelpunt kan goed opgelost worden met een hogere beweegbare brug, maar een aquaduct is hier natuurlijk de meest ultieme oplossing. Bij de keuze voor een brug, zijn de afmetingen minder bepalend dan bij een aquaduct. Bij een aquaduct zal goed nagedacht moeten worden over de drempeldiepte en zal de ontwikkelingsvisie op de kanaalzone Harlingen-Franeker een grote rol spelen. De gekozen diepte bepaalt de toekomstige maximale afmetingen van de scheepvaart op het kanaal. Dat geldt natuurlijk ook voor de nieuwe sluiskolk. Het tracé bij Harlingen zou kunnen worden verbreed tot volledig klasse Va, maar dit geeft wel grote problemen ter hoogte van de aanwezige bebouwing. Omdat de vaarintensiteiten niet zo hoog zijn, zou ook gekozen kunnen worden voor een kanaal met een enkelstrooksprofiel (éénrichtingverkeer) met verkeersbegeleiding. Dit betekent dat er een centrale verkeerspost moet komen die de grotere schepen door het kanaal begeleidt. Ook voor de bediening van de bruggen is er een wens om te komen tot centrale bediening. Dit zou dan vanuit de hierboven genoemde verkeerspost moeten gebeuren. Bij de keuze om centraal te gaan bedienen, gaat het om alle bruggen in Fryslân. (ca. 200 stuks) De onderlinge afstemming is momenteel onvoldoende en de openingstijden zijn te beperkt. Bij centrale bediening kan in principe 24 uur per dag bediend worden en de personeelsroosters kunnen seizoensafhankelijk per uur variëren in intensiteit. De optimale grootte voor een verkeerspost is door mij bepaald op bruggen. Dat getal heeft niets met techniek te maken, maar met de menselijke maat. Deze keuze houdt in dat er meerdere bedieningsposten in Fryslân komen die onderling verbonden zijn in een ring en van elkaar taken kunnen overnemen. In het hoogseizoen zijn alle posten maximaal bezet, in het laagseizoen kan 1 persoon in de nacht heel Fryslän bedienen. Deze ring van bedieningsposten zal ook geschakeld moeten worden aan de bedieningspost voor het wegverkeer in Leeuwarden. De draaibrug bij Kiesterzijl (kilometer 6.0) heeft een hoogte van 5,30 meter en twee doorvaartopeningen van 12 meter breed. De brug is oud en zal moeten worden vervangen. Onder de brug ligt nog een oude waterkering in de Slachtedijk. Vroeger was het mogelijk om deze keersluis dicht te zetten. Dat betekent dat er nog (resten van) drempels aanwezig zullen zijn. De brug heeft vooral betekenis voor fietsers en lokaal landbouwverkeer. Bij vervanging kan dus ook voor een lagere, snelle brug worden gekozen. Deze keuze zal vooral afhangen van de mogelijkheden tot fasering in de bouw. De Frisiabrêge (kilometer 7,5) is ongeveer 10 jaar oud en ontworpen als klasse Va brug met een enigszins beperkte hoogte. De doorvaartopening is 19 x 6,35 mtr. Gezien de lage intensiteit, ook als straks de stadsrondweg van Franeker is voltooid, is hier geen probleem. Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

24 De Stationsbrug in Franeker (kilometer 9,1) is met een doorvaartopening van 14 meter, de breedste van alle bruggen op het kanaal. Deze brug is laag (0,75 mtr.) en vormt een knelpunt voor het wegverkeer, maar dit probleem zal aan betekenis verliezen als de zuidelijke stadsrondweg is voltooid. De bochten bij de brug zijn krap en zullen moeten worden verruimd. Een klasse Va-vaarweg is hier niet mogelijk Beschrijving tracégedeelte Franeker-Deinum. Als er gekozen wordt voor en volledige opwaardering van het kanaal naar klasse Va is een passage via het huidige tracé door Franeker niet mogelijk, zonder de sloop van veel (historische) gebouwen. Daarom is eind jaren 90 een ruimtelijke reservering gemaakt ten zuiden van de stad. Echter, in tussentijd heeft de stad Franeker uitbreidingsplannen ontwikkeld, in combinatie met de zuidelijke rondweg. De oorspronkelijke gedacht was daarbij dat het kanaal zou worden omgelegd via het ingetekende tracé en dat er een woonwijk ten zuiden van het kanaal zou worden gebouwd. Ook de spoorlijn zou dan moeten worden omgelegd, zodat de lijn ten zuiden van het kanaal blijft, waarbij het station moet worden verplaatst. In mijn opvatting is dit geen goede oplossing, omdat een station om goed te kunnen functioneren zo centraal mogelijk moet liggen. Figuur 13: Knelpunten van Harinxmakanaal bij opwaardering klasse Va, traject Franeker-Deinum. Voor Franeker is de ruimtelijke reservering een molensteen die zwaar drukt op de exploitatie van de geplande woonwijk. Een strook van 100 meter breed die dwars door je gebied loopt, waar je niets mee kunt is enorm beperkend in de ontwikkeling van het gebied. Vandaar dat Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

25 Franeker aandringt op een duidelijke keuze, in plaats van het voorstel om alle ballen in de lucht te houden, zoals Buck voorstelt. De oevers langs dit gedeelte van de vaarweg zijn in slechte conditie. Omdat het kanaal ook als spuimiddel gebruikt wordt, vindt afslag plaats. Deze afslag is vrij gelijkmatig en de vrijkomende specie wordt met het water afgevoerd naar de Waddenzee, zodat de scheepvaart er niet heel veel last van heeft. Wel is in 2007 bij Franeker een grote instorting van een oever geweest, waardoor de scheepvaart enkele dagen gestremd moest worden. De brug bij Dronrijp (kilometer 16,0) voldoet niet aan de vaarwegklasse, maar hier is geen echt groot probleem. De doorvaartopening heeft de standaard afmetingen van 12 x 5,30 meter. De intensiteit van het wegverkeer is laag en de brug ligt in een recht stuk vaarwater, zodat ook grote schepen vrij eenvoudig kunnen passeren. Bij vervanging t.z.t. zal wel een keuze gemaakt moeten worden Beschrijving tracégedeelte Deinum-Leeuwarden. Dit is het meest ingewikkelde gedeelte van het tracé. Het kanaal loopt hier dwars door de stad, met alle conflicten die daarbij horen. Bij de aanleg in was daar nog geen sprake van. Leeuwarden lag ruim ten noorden van het kanaal en de huidige stadsring was de bebouwingsgrens. Er was zo leek het voldoende ruimte voor de stad om uit te breiden. Maar het leek wel of het kanaal niet kon ontsnappen; de stad haalde het weer snel in. Vanaf 1960 kwam de woonwijk Nijlân tot stand en in 1972 werd begonnen met de wijken Aldlân Oost en West. De gehele ruimte tegen het kanaal aan werd volgebouwd met woningen. Leeuwarden richtte zich niet op zware industrie, zodat het kanaal eerder als bedreiging, dan als kans werd gezien. Figuur 14: De ledige Lijnbaansgracht (CEMT III) passeert met moeite de halfgeladen Concordia (CEMT Va) vlakbij Leeuwarden. (foto ) Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

26 Door deze ontwikkeling is het kanaal in Leeuwarden smal en bochtig geworden. De directe omgeving is als het ware volgebouwd. Het kanaal had een aantrekkende werking, niet om het te gebruiken, maar wel vanwege het mooie uitzicht over het water. Door de vele bruggen en andere belemmeringen is het nu niet meer eenvoudig voor binnenvaartschepen om elkaar te passeren. Tegen de eeuwwisseling maakte Leeuwarden een schaalsprong over het kanaal heen. Namen als Goutum, Zuiderburen, Zuidlanden, Techum & Werpsterhoek zijn nu synoniem voor Vinex-achtige woonlocaties. Rond 2020 zal een derde van de Leeuwarders ten zuiden van het kanaal wonen, waarbij de meeste voorzieningen in het centrum blijven liggen. Het kanaal is daarmee opnieuw een barrière geworden, maar ditmaal is het probleem van een veel grotere orde, omdat er veel meer mensen mee te maken hebben. Daarbij komt dan nog de ambitie van de stad om studenten- kantoren- en dienstencentrum te zijn, wat veel extra forensen trekt. In al deze ruimtelijke ontwikkelingen, gericht op groei, werd het belang van het kanaal vergeten. Vanuit het zuiden zijn er voor het wegverkeer drie mogelijkheden om over het kanaal te komen. Dat kan via de Zwettebrug, de Van Harinxmabrug en via de Drachtsterbrug. Aan de westkant van de stad liggen nog de Deinumerbrug in de N31 en de brug van Ritsumazijl die vooral belangrijk is voor langzaam verkeer. Daarnaast zijn er twee spoorbruggen met daarover lijnen naar Zwolle, Sneek en Harlingen. Figuur 15: Knelpunten van Harinxmakanaal bij opwaardering klasse Va, traject Deinum-Leeuwarden Oost. Op al deze kruispunten doen zich nu al capaciteitsknelpunten voor, die in de toekomst tot onoverkomelijke problemen gaan leiden. De verkeersbruggen hebben allemaal een standaard Afstudeeropdracht Built Environment Pagina

: Pro-Forma aanvraag subsidiebijdrage Quick-wins binnenhavens.

: Pro-Forma aanvraag subsidiebijdrage Quick-wins binnenhavens. Ministerie van Verkeer en Waterstaat De heer H. Taal Postbus 20904 2500 EX 'S-GRAVENHAGE Leeuwarden, 3 juni 2009 Verzonden, Ons kenmerk : 00831993 Afdeling : Verkeer en Vervoer Behandeld door : G.C.A.

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Onderwerp Planstudie Paddepoelsterbrug Steller Jeanet Halsema De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon 050-3678865 Bijlage(n) 0 Ons kenmerk 6261150 Datum Uw brief van Uw kenmerk

Nadere informatie

Zie laatste pagina. Datum Locatie Steller 12 december 2017 Paleis Stadhouderlijk Hof Bas Lodder

Zie laatste pagina. Datum Locatie Steller 12 december 2017 Paleis Stadhouderlijk Hof Bas Lodder Naam bijeenkomst Gebiedssessie Leeuwarden/ Franeker/ Harlingen Aanwezig Zie laatste pagina Afschrift aan Afwezig - - Datum Locatie Steller 12 december 2017 Paleis Stadhouderlijk Hof Bas Lodder Aftrap Robert

Nadere informatie

Voorkeursschetsontwerp traverse Lemmer

Voorkeursschetsontwerp traverse Lemmer Bylage 4 Voorkeursschetsontwerp traverse Lemmer Uit de verkeersstudie naar de Rondweg Lemmer (uitgevoerd in 2009/2010) is een voorkeursschetsontwerp naar voren gekomen. Dit ontwerp bestaat in hoofdlijnen

Nadere informatie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand De sluis bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk dateert van 1928 heeft beperkte afmetingen. Hierdoor

Nadere informatie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand De sluis bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk heeft beperkte afmetingen. Hierdoor kunnen sommige

Nadere informatie

v o o r d r a c h t 19 april 2016 Corr.nr , VV Nummer 30/2016 Zaaknr

v o o r d r a c h t 19 april 2016 Corr.nr , VV Nummer 30/2016 Zaaknr v o o r d r a c h t 19 april 2016 Corr.nr. 2016-21590, VV Nummer 30/2016 Zaaknr. 627824 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende een opname- en acceptatiebesluit

Nadere informatie

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling RSG DE BORGEN Anders varen Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling [1] RSG de BORGEN Anders varen [Technasium] mei 2017 1 DE OPDRACHT

Nadere informatie

Leden van Provinciale Staten. Stand van zaken en proces besluitvorming Planstudie N207 Zuid. Geachte Statenleden,

Leden van Provinciale Staten. Stand van zaken en proces besluitvorming Planstudie N207 Zuid. Geachte Statenleden, Leden van Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Onderwerp Stand van zaken en proces besluitvorming Planstudie N207 Zuid Datum 10

Nadere informatie

voor vaartoeristen, fietsers en wandelaars Tekst:??????

voor vaartoeristen, fietsers en wandelaars Tekst:?????? Koning Willem Alexanderkanaal Een beleefroute voor vaartoeristen, fietsers en wandelaars Tekst:?????? Tekst: Bert Dijenborgh - Foto s: Dianne Dijenborgh 12 Drenthe MagazinE 1216-DM31_ ALEXANDERKANAAL.indd

Nadere informatie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie

Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst. Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst Een impuls voor de Nederlandse economie Sluis Kornwerderzand De sluis bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk heeft beperkte afmetingen. Hierdoor kunnen bepaalde

Nadere informatie

Molenmaker Techniek B.V. Sneek

Molenmaker Techniek B.V. Sneek December 2015 Molenmaker Techniek B.V. Sneek Inhoud 10 jaar Molenmaker Techniek B.V. www.mts-cilinders.nl Eigen transport Lopende projecten Gerealiseerde projecten 10 jaar Molenmaker Techniek B.V. Dit

Nadere informatie

Rijkswaterstaat Dienst Verkeerskunde Bureau Dokumentatie Postbus 1031 3000 BA Rotterdam D 0338

Rijkswaterstaat Dienst Verkeerskunde Bureau Dokumentatie Postbus 1031 3000 BA Rotterdam D 0338 S. js.io Rijkswaterstaat Dienst Verkeerskunde Bureau Dokumentatie Postbus 1031 3000 BA Rotterdam D 0338 Ri jkswater s t aat, Dienst Verkeerskunde, Hoofdafdeling Scheepvaart. Dordrecht, 2 juni 1975. NOTITIE

Nadere informatie

Opwaardering Twentekanalen. Economische stimulans Oost-Nederland

Opwaardering Twentekanalen. Economische stimulans Oost-Nederland Opwaardering Twentekanalen Economische stimulans Oost-Nederland 21 oktober 2014 Onderwerpen Wat doet? en de Twentekanalen Sluis Eefde Verruiming Twentekanalen Wat doet? Organisatie doel Eén RWS, Samen

Nadere informatie

gemeente Eindhoven RaadsvoorstelDekking bijdrage in kosten sluizen Zuid-Willemsvaart.

gemeente Eindhoven RaadsvoorstelDekking bijdrage in kosten sluizen Zuid-Willemsvaart. gemeente Eindhoven Raadsnummer 11R4481 Inboeknummer 11bst01486 Beslisdatum B&W 30 augustus 2011 Dossiernummer 11.35.753 RaadsvoorstelDekking bijdrage in kosten sluizen Zuid-Willemsvaart. Inleiding Om Zuidoost-Brabant

Nadere informatie

S. Jansen (PVV) (d.d. 5 januari 2012) Nummer Onderwerp Bereikbaarheid Bollenstreek. Aan de leden van Provinciale Staten

S. Jansen (PVV) (d.d. 5 januari 2012) Nummer Onderwerp Bereikbaarheid Bollenstreek. Aan de leden van Provinciale Staten S. Jansen (PVV) (d.d. 5 januari 2012) Nummer 2595 Onderwerp Bereikbaarheid Bollenstreek Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller In het Haarlems Dagblad d.d. 20 december 2011 uitten

Nadere informatie

Toelichting locatiekeuze nieuwe sluis

Toelichting locatiekeuze nieuwe sluis Bijlage 2 Toelichting locatiekeuze nieuwe sluis Bijlage 2 : Toelichting locatiekeuze nieuwe sluis Locatieafweging tweede Sluis Eefde Uitgangspunten en werkwijze Een extra sluiskolk kan op verschillende

Nadere informatie

Veilig varen op de Gouwe

Veilig varen op de Gouwe Veilig varen op de Gouwe Door de komst van de overslagterminal (het Alpherium) langs de Gouwe in Alphen aan den Rijn is er meer containerscheepvaart op de Gouwe. De provincie Zuid-Holland is vaarwegbeheerder

Nadere informatie

STUDIE NAAR DE TOEKOMST VAN HET KANAAL BOSSUIT-KORTRIJK. Uitgangspunten en onderzoeksvragen in de studie Deel Zwevegem - Leie

STUDIE NAAR DE TOEKOMST VAN HET KANAAL BOSSUIT-KORTRIJK. Uitgangspunten en onderzoeksvragen in de studie Deel Zwevegem - Leie STUDIE NAAR DE TOEKOMST VAN HET KANAAL BOSSUIT-KORTRIJK Uitgangspunten en onderzoeksvragen in de studie Deel Zwevegem - Leie ! Uitgangspunten vertrekken vanuit de hoofddoelstelling van het onderzoek: het

Nadere informatie

Verkennende studie opwaarderen Van Harinxmakanaal

Verkennende studie opwaarderen Van Harinxmakanaal Verkennende studie opwaarderen Van Harinxmakanaal Verruimen, Verleggen of Verlaten? HOOFDRAPPORT Verkenning in opdracht van de Provincie Fryslân Leeuwarden, 10 januari 2007-1 - - 2 - Managementsamenvatting

Nadere informatie

Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas

Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas provincie :: Utrecht Plan van aanpak Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas In samenwerking tussen Veenendaal: 23 oktober 2017 Versie: 0.1 Opgesteld door: Maurice Kassing Gemeente

Nadere informatie

Smart Forward. Slimme oost-westverbinding Noordoost-Brabant

Smart Forward. Slimme oost-westverbinding Noordoost-Brabant Smart Forward Slimme oost-westverbinding Noordoost-Brabant Inhoud Probleem en vraagstelling Onderzoeksmethodiek Resultaten stakeholdersanalyse Resultaten mobiliteitsscenario s Integrale analyse Conclusies

Nadere informatie

3Generiek Programma. van Eisen HOOFDSTUK 3.4 UITGANGSPUNTEN 3.1 INLEIDING 3.2 EISEN VAN DE OPDRACHTGEVER 3.3 EISEN

3Generiek Programma. van Eisen HOOFDSTUK 3.4 UITGANGSPUNTEN 3.1 INLEIDING 3.2 EISEN VAN DE OPDRACHTGEVER 3.3 EISEN HOOFDSTUK 3.1 INLEIDING 3Generiek Programma van Eisen Dit Programma van Eisen geldt voor het opnieuw in dienst stellen van de spoorverbinding tussen en zoals omschreven in hoofdstuk 2. Aan de hand van

Nadere informatie

1. Aanleiding NOTITIE VARIANTEN FIETSPAD BERKELSEDIJKJE

1. Aanleiding NOTITIE VARIANTEN FIETSPAD BERKELSEDIJKJE NOTITIE VARIANTEN FIETSPAD BERKELSEDIJKJE 1. Aanleiding Op 31 maart 2016 heeft de gemeenteraad op basis van de herziening van het Mobiliteitsplan besloten om een nadere studie te doen naar de positie van

Nadere informatie

Verslag Informatiebijeenkomst Wilhelminasluis 14-4-2011

Verslag Informatiebijeenkomst Wilhelminasluis 14-4-2011 Verslag Informatiebijeenkomst Wilhelminasluis 14-4-2011 Dit is een verslag van de informatiebijeenkomst Wilhelminasluis van 14 april 2011. De bijeenkomst had als doel het bespreken van de plannen voor

Nadere informatie

Projectscope: Voorkeursvariant dubbele overweg Tongersestraat Boxtel

Projectscope: Voorkeursvariant dubbele overweg Tongersestraat Boxtel Projectscope: Voorkeursvariant dubbele overweg Tongersestraat Boxtel Beschrijving van de Voorkeursvariant B14/B15 variant 6 die, op basis van de Variantenstudie dubbele overweg Tongersestraat d.d. 30 oktober

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Klaar voor de toekomst!

Klaar voor de toekomst! Klaar voor de toekomst! Den Haag Rotterdam Dordrecht Moerdijk Zierikzee Voorwoord Breda Middelburg Vlissingen Goes Bergen op Zoom Roosendaal De politiek heeft na een uitgebreide verkenning besloten om

Nadere informatie

Beleidsregels voor nautische. vergunningen. Datum 30 september Ons kenmerk /BBV

Beleidsregels voor nautische. vergunningen. Datum 30 september Ons kenmerk /BBV Datum 30 september Beleidsregels voor nautische Ons kenmerk 16.089057/BBV16.0425 Versie vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 27 september vergunningen Inhoud 1. Inleiding 5 1.1 Binnenvaartpolitiereglement

Nadere informatie

Beweegbare fiets- en voetgangersbrug

Beweegbare fiets- en voetgangersbrug Beweegbare fiets- en voetgangersbrug Landschappelijke en Cultuurhistorische waarde van de Harddraversdijk definitief revisie 2.0 21 oktober 2016 Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding 1 1.1 Onderbouwing waarde

Nadere informatie

M E M O. Reg.nr.: Aan: Commissie BOD, 12 september Cc: Stand van zaken vaarweg- en nautisch beheer. Datum: 21 augustus 2012

M E M O. Reg.nr.: Aan: Commissie BOD, 12 september Cc: Stand van zaken vaarweg- en nautisch beheer. Datum: 21 augustus 2012 Reg.nr.: 12.41175 Aan: Commissie BOD, 12 september 2012 Van: D&H Cc: Onderwerp: Stand van zaken vaarweg- en nautisch beheer Datum: 21 augustus 2012 Inleiding Hierbij wordt u nader geïnformeerd over de

Nadere informatie

(Ontwerp-)Tracébesluit. Inhoud. Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen

(Ontwerp-)Tracébesluit. Inhoud. Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen (Ontwerp-)Tracébesluit Inhoud Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen Voorkeursvariant Voorkeursvariant Ontwerpkeuze (I) Oriëntatie sluis Breedte buitenhaven Havenmondverbreding

Nadere informatie

Datum Locatie Steller 7 november 2017 Paviljoen de Leyen Tamar Meibergen

Datum Locatie Steller 7 november 2017 Paviljoen de Leyen Tamar Meibergen Naam bijeenkomst Gebiedssessie Vaarweg Drachten 2 Aanwezig - Afschrift aan Afwezig - - Datum Locatie Steller 7 november 2017 Paviljoen de Leyen Tamar Meibergen Wat is er vorige keer besproken en vervolgens

Nadere informatie

Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen. Beste mevrouw Dubben,

Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen. Beste mevrouw Dubben, Pagina 1 van 5 Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen Plaats en datum: Leeuwarden 28-07-2014 Onderwerp: Advies dienstregeling

Nadere informatie

VRIJGAVE INSPRAAK FIETSVERBINDING KRUISPUNT WALDORPSTRAAT-VIADUCTWEG (ONDERDEEL STERFIETSROUTE RIJSWIJK/DELFT)

VRIJGAVE INSPRAAK FIETSVERBINDING KRUISPUNT WALDORPSTRAAT-VIADUCTWEG (ONDERDEEL STERFIETSROUTE RIJSWIJK/DELFT) RIS297062 VRIJGAVE INSPRAAK FIETSVERBINDING KRUISPUNT WALDORPSTRAAT-VIADUCTWEG (ONDERDEEL STERFIETSROUTE RIJSWIJK/DELFT) Het college van burgemeester en wethouders van Den Haag, overwegende dat: - het

Nadere informatie

Watertruck Evaluatie Industrieel modelproject in ZO-Brabant

Watertruck Evaluatie Industrieel modelproject in ZO-Brabant Watertruck Evaluatie Industrieel modelproject in ZO-Brabant s-hertogenbosch 30 Juni 2014 WATERTRUCK PROEFVAARTEN in ZO-Brabant 26 mei 2014-11 juni 2014 C.B.O. bvba MCA Brabant MEBIN BAETSEN-GROEP VAN NIEUWPOORT

Nadere informatie

sluiscomplex eefde cultuurhistorische verkenning

sluiscomplex eefde cultuurhistorische verkenning sluiscomplex eefde cultuurhistorische verkenning BiermanHenketarchitecten juli 2012 COLOFON Opdrachtgever totale project: Opdrachtgever projectnota-fase: Architect: Rijkswaterstaat Grontmij Bierman Henket

Nadere informatie

Voorwoord. Mevrouw T.Schokker-Strampel, voorzitter van het Bestuur van het Waddenfonds. A.F. van de Klundert, directeur van het Waddenfonds

Voorwoord. Mevrouw T.Schokker-Strampel, voorzitter van het Bestuur van het Waddenfonds. A.F. van de Klundert, directeur van het Waddenfonds Jaarverslag 2012 Voorwoord We zijn er trots op u het eerste jaarverslag van het gedecentraliseerde Waddenfonds aan te kunnen bieden. Op woensdag 14 september 2011 werd in Harlingen het bestuursakkoord

Nadere informatie

Wat wordt de toekomst van de Zuidelijke Ringweg Groningen

Wat wordt de toekomst van de Zuidelijke Ringweg Groningen Wat wordt de toekomst van de Zuidelijke Ringweg Groningen 1 INHOUD Inleiding 3 Vijf oplossingen 4 Beoordelingskader 5 Vervolg 10 INFORMATIE EN CONTACT Voor informatie over de zuidelijke ringweg kunt u

Nadere informatie

RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4

RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4 RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4 Datum: 13 maart 2012. Deelsessie: 19.55 20.45 uur in de Calamiteitenzaal Doel: Beeldvorming. Onderwerp: Standpunt ontwikkeling windpark Markermeer. Toelichting: Door

Nadere informatie

Bijlage 1. Voortgangsrapportage voor Infrastructurele werken

Bijlage 1. Voortgangsrapportage voor Infrastructurele werken Bijlage 1. Voortgangsrapportage voor Infrastructurele werken Inleiding In overeenstemming met de afspraken gemaakt in de vergadering van het presidium van 29 januari 2014 wordt de Voortgangsrapportage

Nadere informatie

Variantenstudie Gerrit Krolbruggen Door:

Variantenstudie Gerrit Krolbruggen Door: Variantenstudie Gerrit Krolbruggen Door: In samenwerking met: November2013 Inhoud Aanleiding Doelstelling Achtergrond Bereikbaarheid UMCG Knelpunten Variantenstudie Belanghebbenden Planning Vragen 2 Aanleiding

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Startbeslissing. Verbreding A4 Vlietland N14. Datum 12 september 2013. De Minister van Infrastructuur en Milieu, mw. drs. Schultz van Haegen.

Startbeslissing. Verbreding A4 Vlietland N14. Datum 12 september 2013. De Minister van Infrastructuur en Milieu, mw. drs. Schultz van Haegen. Startbeslissing Verbreding A4 Vlietland N14 Datum 12 september 2013 Status Eindversie De Minister van Infrastructuur en Milieu, mw. drs. Schultz van Haegen. Inhoud 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Afbakening

Nadere informatie

Leiden Ringweg Oost. Bouwfasering Sumatrabrug. Movares Nederland B.V. ing. R. van der Vlies Kenmerk TW-VDV-120009934 - Versie 1.0

Leiden Ringweg Oost. Bouwfasering Sumatrabrug. Movares Nederland B.V. ing. R. van der Vlies Kenmerk TW-VDV-120009934 - Versie 1.0 Leiden Ringweg Oost Bouwfasering Sumatrabrug Opdrachtgever Gemeente Leiden Ondertekenaar Movares Nederland B.V. ing. R. van der Vlies Kenmerk TW-VDV-120009934 - Versie 1.0 Utrecht, 10 mei 2012 Definitief

Nadere informatie

Het Dagelijks bestuur van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Besluit: De concept-beleidsregels voor nautische vergunningen vast te stellen;

Het Dagelijks bestuur van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Besluit: De concept-beleidsregels voor nautische vergunningen vast te stellen; CVDR Officiële uitgave van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Nr. CVDR418890_1 12 september 2017 Beleidsregels voor nautische vergunningen Het Dagelijks bestuur van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en

Nadere informatie

B1 Hoofddorp pagina 1

B1 Hoofddorp pagina 1 B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

Notitie Hoe verhoudt de Gebiedsvisie A15-A12 zich tot de afspraken in de bestuursovereenkomst

Notitie Hoe verhoudt de Gebiedsvisie A15-A12 zich tot de afspraken in de bestuursovereenkomst Projectbureau ViA15 Datum: 22 oktober 2008 Notitie Hoe verhoudt de Gebiedsvisie A15-A12 zich tot de afspraken in de bestuursovereenkomst Op 28 augustus 2008 heeft projectbureau ViA15 formeel de met erratum

Nadere informatie

VAN BRON TOT DELTA. Paul de Kort. een studie naar landschapskunst in de Blaricummermeent. Eemmeer. Eem. Amersfoort.

VAN BRON TOT DELTA. Paul de Kort. een studie naar landschapskunst in de Blaricummermeent. Eemmeer. Eem. Amersfoort. Eemmeer een studie naar landschapskunst in de Blaricummermeent Eem VAN BRON TOT DELTA Amersfoort Gelderse vallei Paul de Kort Utrechtse heuvelrug stuw gemaal Een Deltarivier in De Blaricummermeent De rivier

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

gebiedsontsluiting yerseke en kruiningen

gebiedsontsluiting yerseke en kruiningen gebiedsontsluiting yerseke en kruiningen STEDENBOUWKUNDIGE ONDERBOUWING 6 november 2017 SPACEVALUE ADVIES EN ONTWERP IN GEBIEDSONTWIKKELING 2 GEBIEDSONTSLUITING YERSEKE EN KRUININGEN stedenbouwkundige

Nadere informatie

Geachte heer/mevrouw,

Geachte heer/mevrouw, Nanuru, MH (Anna) Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen: Hans Ganzeboom [hejganzeboom@gmail.com] vrijdag 29 januari 2016 10:00 Statengriffie commissie verkeer en vervoer op 3 februari 2016 MKBA-briefPS290116.docx;

Nadere informatie

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011 Nieuwe Kijk op Wegen in het Landschap Ontwerponderzoek december 2011 14 1. Inleiding 15 16 1.1 AANLEIDING Infrastructuur is de ruggengraat van het landschap. De komende jaren wordt er veel geïnvesteerd

Nadere informatie

en waarom met de aanleg van de N207-Zuid het tegendeel wordt bereikt

en waarom met de aanleg van de N207-Zuid het tegendeel wordt bereikt EEN BETERE BEREIKBAARHEID EN LEEFBAARHEID VOOR DE REGIO WADDINXVEEN / BOSKOOP / HAZERSWOUDE en waarom met de aanleg van de N207-Zuid het tegendeel wordt bereikt (Aangepaste) presentatie najaarsbijeenkomst

Nadere informatie

Themasessie Aanbesteding met Kleuren. Netwerkevent Infra-Innovatie Netwerk

Themasessie Aanbesteding met Kleuren. Netwerkevent Infra-Innovatie Netwerk Themasessie Aanbesteding met Kleuren Programma Even voorstellen Historie Kanaal Almelo - De Haandrik Uitvraag aanpak boordvoorzieningen Aanpak inschrijving Beens Groep Vragen / discussie Even voorstellen.

Nadere informatie

Gedeputeerde Staten. Provinciale Staten. Voortgangsbericht project N211 Wippolderlaan. Geachte Statenleden,

Gedeputeerde Staten. Provinciale Staten. Voortgangsbericht project N211 Wippolderlaan. Geachte Statenleden, Gedeputeerde Staten Contact ing C. Oud T 070-441 81 62 c.oud@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Provinciale Staten Datum Zie verzenddatum

Nadere informatie

Koninklijke Schuttevaer-BLN

Koninklijke Schuttevaer-BLN Koninklijke Schuttevaer-BLN Beste leden, Hierbij de BLN / BLN-Koninklijke Schuttevaer nieuwsbrief met het volgende nieuws: 1. Wesel Dattelnkanaal; kleine sluizen gestremd vanwege personeelsgebrek 2. Amsterdam

Nadere informatie

Ontheffing Verkeersbesluit Vaarwegen AGV voor het met mts Batavier varen op de Gaasp en de Weespertrekvaart tot 1 januari 2022

Ontheffing Verkeersbesluit Vaarwegen AGV voor het met mts Batavier varen op de Gaasp en de Weespertrekvaart tot 1 januari 2022 Kosttrans Scheepvaartbedrijf Gaasp en Weespertrekvaart in Amsterdam Datum 20 december 2016 Casecode W-16.02807 Kenmerk 16.101718 Ontheffing Verkeersbesluit Vaarwegen AGV-1 2016 voor het met mts Batavier

Nadere informatie

1. De doorstroming op etmaalniveau op de t Goylaan is in 2017 t.o.v licht verbeterd;

1. De doorstroming op etmaalniveau op de t Goylaan is in 2017 t.o.v licht verbeterd; Arane Adviseurs in verkeer en vervoer Groen van Prinsterersingel 43b 2805 TD Gouda Memo e info@arane.nl t 0182 555 030 Van: Aan: Arane Adviseurs in verkeer en vervoer Gemeente Utrecht Datum: 6 april 2017

Nadere informatie

Tunnelmond A6/A9 nabij knooppunt Muiderberg

Tunnelmond A6/A9 nabij knooppunt Muiderberg abcdefgh Rijkswaterstaat Tunnelmond A6/A9 nabij knooppunt Muiderberg Een beschrijving van de problemen en de mogelijke oplossingen 28 maart 2006 abcdefgh Rijkswaterstaat Tunnelmond A6/A9 nabij knooppunt

Nadere informatie

provinsje fryslân provincie fryslân

provinsje fryslân provincie fryslân Heerenveen provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 5125 ;vvsv.fryslan.ni provincie@fryslan.nl

Nadere informatie

Tracé Haagweg. 3.9.1 Beschrijving. 3.9.2 Bouwfase. >Ø 1500 x 5 >Ø 800 >Ø 1500 x 4 <Ø 800 x 22. 150 KV x 1 10 KV x 9 DHV B.V.

Tracé Haagweg. 3.9.1 Beschrijving. 3.9.2 Bouwfase. >Ø 1500 x 5 >Ø 800 >Ø 1500 x 4 <Ø 800 x 22. 150 KV x 1 10 KV x 9 DHV B.V. DHV B.V. 3.9 Tracé Haagweg 3.9.1 Beschrijving Het Tracé Haagweg gaat vanaf knooppunt Ypenburg direct ondergronds ter hoogte van de bestaande aansluiting van de Laan van Delfvliet op de Laan van Hoornwijck.

Nadere informatie

Milieueffectrapportage

Milieueffectrapportage Milieueffectrapportage Lichteren in Averijhaven MER Rijkswaterstaat Noord-Holland juli 2012 Milieueffectrapportage Lichteren in Averijhaven MER dossier : BA1469-101-100 registratienummer : LW-AF20121545

Nadere informatie

Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen.

Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen. Plan Van Aanpak Gebiedsontwikkeling Westerzeedijk 24 april 2017) Besluitvorming: Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen. 1) Aanleiding Het

Nadere informatie

12 maart 2013 Corr.nr , BO Nummer 12/2013 Zaaknr

12 maart 2013 Corr.nr , BO Nummer 12/2013 Zaaknr 12 maart 2013 Corr.nr. 2013-09411, BO Nummer 12/2013 Zaaknr. 446617 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende het beschikbaar stellen van een bedrag van 203.730,--

Nadere informatie

Statenvoorstel. Uitvoeringsbesluit vernieuwing Steekterbrug te Alphen ad Rijn

Statenvoorstel. Uitvoeringsbesluit vernieuwing Steekterbrug te Alphen ad Rijn Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 14 februari 2017 Portefeuillehouder: Vermeulen, F Uiterlijke beslistermijn: 29 maart 2017 Behandeld ambtenaar : S.R. van Altena E-mailadres: sr.van.altena@pzh.nl Telefoonnummer:

Nadere informatie

3 juni 2014 Corr.nr. 2014-20.652, BWb Nummer 28/2014 Zaaknr. 518425

3 juni 2014 Corr.nr. 2014-20.652, BWb Nummer 28/2014 Zaaknr. 518425 3 juni 2014 Corr.nr. 2014-20.652, BWb Nummer 28/2014 Zaaknr. 518425 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor het beschikbaar stellen van krediet ten behoeve van de realisatie

Nadere informatie

Analyse Kempkensbergtunnel. Van: KeKempkensbergtunnelMemo

Analyse Kempkensbergtunnel. Van: KeKempkensbergtunnelMemo Analyse Datum: 26 februari 2013 Van: KeMemo Projectorganisatie Aanpak Ring Zuid 1. Aanleiding Arthur Kamminga heeft in december 2012 een alternatief voorstel gedaan voor de Esperantotunnel, de zogenaamde

Nadere informatie

Programma Spoorplan Noord-Nederland

Programma Spoorplan Noord-Nederland Programma Spoorplan Noord-Nederland Samenwerken aan optimale bereikbaarheid ProRail, Peter Stam en Jan Mulder 13 mei 2014 / 1 Agenda ProRail Spoorplan Noord Nederland Intermezzo Friese projecten Belangrijke

Nadere informatie

24 januari 2012 Corr.nr. 2012-02542, VB Nummer 2/2012 Zaaknr. 374832

24 januari 2012 Corr.nr. 2012-02542, VB Nummer 2/2012 Zaaknr. 374832 fmff^ groningen Pifypiordrac h t 24 januari 2012 Corr.nr. 2012-02542, VB Nummer 2/2012 Zaaknr. 374832 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor het realiseren van de

Nadere informatie

Startnotitie Initiatieffase partiële verdubbeling N34 Emmen de Punt

Startnotitie Initiatieffase partiële verdubbeling N34 Emmen de Punt 2017-2026 Startnotitie Initiatieffase partiële verdubbeling N34 Emmen de Punt a Startnotitie Initiatieffase partiële verdubbeling N34 Emmen de Punt Gedeputeerde Staten van Drenthe Juni 2018 Colofon Dit

Nadere informatie

Visie ESLG: Beter uitnutten van spoorlijn Leeuwarden - Groningen Bijlagen:

Visie ESLG: Beter uitnutten van spoorlijn Leeuwarden - Groningen Bijlagen: Roo, Marijke de Van: Werkgroep Spoor in Friesland Verzonden: woensdag 02 oktober 2013 14:56 Aan: staten; Statengriffie provinsje Fryslân Onderwerp: Visie ESLG: Beter uitnutten

Nadere informatie

BESLUIT van GEDEPUTEERDE STATEN van FRYSLÂN van 28 augustus 2012, kenmerk 1018054, afdeling Nautische Zaken, betreffende

BESLUIT van GEDEPUTEERDE STATEN van FRYSLÂN van 28 augustus 2012, kenmerk 1018054, afdeling Nautische Zaken, betreffende Uitgegeven: 31 augustus 2012 2012, nr. 31 PROVINCIAAL BLAD VAN FRYSLÂN BESLUIT van GEDEPUTEERDE STATEN van FRYSLÂN van 28 augustus 2012, kenmerk 1018054, afdeling Nautische Zaken, betreffende 1. de aanwijzing

Nadere informatie

Bruggen bouwen over de Waterboulevard

Bruggen bouwen over de Waterboulevard Bruggen bouwen over de Waterboulevard Beter en goedkoper (voorstel Leefbaar Almelo en ChristenUnie) Bert Hümmels: Volgens ons hoeft de veel te dure categorie 4 brug in de Egbert Gorterstraat niet! Als

Nadere informatie

Statenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel

Statenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 13 juni 2017 Portefeuillehouder: Bom - Lemstra, AW Uiterlijke beslistermijn: n.v.t. Behandeld ambtenaar : mw L.G.J van Westbroek E-mailadres: lgj.van.westbroek@pzh.nl Telefoonnummer:

Nadere informatie

Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen

Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen Presentatie informatiebijeenkomst Peter Colon Partner 1 maart 2017 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 02 22 Fax :

Nadere informatie

Heijmans Avans Minor 2010-2011. Infrastructuur: van knelpunt tot aanbesteding

Heijmans Avans Minor 2010-2011. Infrastructuur: van knelpunt tot aanbesteding Heijmans Avans Minor 2010-2011 Infrastructuur: van knelpunt tot aanbesteding Avans Hogeschool is een topinstituut dat toekomstige beroepsoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland. Voordracht 64

Provinciale Staten van Noord-Holland. Voordracht 64 Provinciale Staten van Noord-Holland Voordracht 64 Haarlem, 17 augustus 2004 Onderwerp: Agenda Provinciaal Waterplan Bijlagen: - ontwerpbesluit - procesplanning provinciaal waterplan - op weg naar een

Nadere informatie

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater)

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) 18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) Bijdrage 1 e termijn Voorzitter, Hoe staat de DOP tegenover het project dierenpark / centrum / theater? Wij zouden er

Nadere informatie

Objectbeschrijving sluiscomplex Weurt (Pepijn van Aubel, november 2016)

Objectbeschrijving sluiscomplex Weurt (Pepijn van Aubel, november 2016) Objectbeschrijving sluiscomplex Weurt (Pepijn van Aubel, november 2016) Het sluiscomplex Weurt (km. 11,8) bestaat uit de volgende onderdelen met bijbehorende kentallen: 1) De oude sluis (oost) met 3 roldeuren

Nadere informatie

Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSO/ RIS janauri 2016

Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSO/ RIS janauri 2016 Wethouder Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu Tom de Bruijn Gemeente Den Haag De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSO/2015.1245 RIS 290600 8 janauri 2016 Stand van zaken maatregelen aan inprikkers

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Nieuwe aanpak voor planstudie Hoevelaken

Nieuwe aanpak voor planstudie Hoevelaken Nieuwe aanpak voor planstudie Hoevelaken Vervroegd betrekken van de markt December 2011 Nieuwe aanpak voor planstudie Hoevelaken Aanleiding Knooppunt Hoevelaken heeft een vaste plaats in de file top-25.

Nadere informatie

Streefbeeldstudie kanaal naar Charleroi en kanaalomgeving op het grondgebied van de stad Halle. Versie 03.02.2012

Streefbeeldstudie kanaal naar Charleroi en kanaalomgeving op het grondgebied van de stad Halle. Versie 03.02.2012 Streefbeeldstudie kanaal naar Charleroi en kanaalomgeving op het grondgebied van de stad Halle Versie 03.02.2012 Inhoud Situering ABC-as / kanaal naar Charleroi / studiegebied streefbeeld Historiek kanaal

Nadere informatie

23 januari 2018 Provinciehuis, Leeuwarden Tamar Meibergen

23 januari 2018 Provinciehuis, Leeuwarden Tamar Meibergen Naam bijeenkomst Bespreking conceptrapport - Brede sessie Aanwezig - Afschrift aan Afwezig - - Datum Locatie Steller 23 januari 2018 Provinciehuis, Leeuwarden Tamar Meibergen 12.45 uur Inloop 13.00 uur

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL 10.0116. Rv. nr..: 10.0116 B&W-besluit d.d.: 5-10-2010 B&W-besluit nr.: 10.1042

RAADSVOORSTEL 10.0116. Rv. nr..: 10.0116 B&W-besluit d.d.: 5-10-2010 B&W-besluit nr.: 10.1042 RAADSVOORSTEL 10.0116 Rv. nr..: 10.0116 B&W-besluit d.d.: 5-10-2010 B&W-besluit nr.: 10.1042 Naam programma +onderdeel: Bereikbaarheid Onderwerp: Besluitvorming ten aanzien van het advies Sleutel tot een

Nadere informatie

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen die door Kamerlid dhr. Smaling van de SP zijn gesteld op 4 februari 2014.

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen die door Kamerlid dhr. Smaling van de SP zijn gesteld op 4 februari 2014. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag Uw kenmerk 2014Z01908 Datum 19 februari 2014 Onderwerp

Nadere informatie

ZwolleSpoort. Informatiebijeenkomst voor inwoners van Zwolle

ZwolleSpoort. Informatiebijeenkomst voor inwoners van Zwolle ZwolleSpoort Informatiebijeenkomst voor inwoners van Zwolle Welkom door Allart Maijers Projectmanager ZwolleSpoort Animatie 150 jaar spoor in Zwolle Eerste trein juni 1864 Inhoudsopgave 150 jaar station

Nadere informatie

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 1. Inleiding In het collegeakkoord voor de periode 2014-2018 is als één van de doelstellingen geformuleerd: Het college zet zich in voor een florerende

Nadere informatie

MAGAZINE VOOR MEDEWERKERS VAN RIJKSWATERSTAAT. op afstand bedienen

MAGAZINE VOOR MEDEWERKERS VAN RIJKSWATERSTAAT. op afstand bedienen MAGAZINE VOOR MEDEWERKERS VAN RIJKSWATERSTAAT DECEMBER 2015 Bruggen en sluizen op afstand bedienen 01-KRACHT_Cover.indd 1 23-11-15 11:35 REPORTAGE Blauwe golf door ritsend bedienen Buiten timmert de aannemer

Nadere informatie

RAADSIN FORMATIE BRIE F 12R.00433

RAADSIN FORMATIE BRIE F 12R.00433 RAADSIN FORMATIE BRIE F 12R.00433 gemeente WOERDEN Van: wethouder C.J. van Tuijl Gemeente Woerden 12R.00433 Contactpersoon: B. Beving Tel.nr.: 428362 E-mailadres: beving.b@woerden.nl Onderwerp: Overweging

Nadere informatie

Tracéstudie A2 Ladonk Kapelweg (TALK) 8 september 2011

Tracéstudie A2 Ladonk Kapelweg (TALK) 8 september 2011 Tracéstudie A2 Ladonk Kapelweg (TALK) 8 september 2011 Programma opening en welkom door wethouder Van der Zanden toelichting door projectleider van Duren pauze en gelegenheid voor vragen beantwoording

Nadere informatie

Variantenstudie Paddepoelsterbrug Door:

Variantenstudie Paddepoelsterbrug Door: Variantenstudie Paddepoelsterbrug Door: In samenwerking met: Augustus 2013 Inhoud Aanleiding Doelstelling Achtergrond Knelpunten Variantenstudie Belanghebbenden Planning Vragen 2 Aanleiding Doelstelling

Nadere informatie

Naar een bereikbaar en leefbaar Stompwijk. Weergave inloopbijeenkomst 18 mei 2015

Naar een bereikbaar en leefbaar Stompwijk. Weergave inloopbijeenkomst 18 mei 2015 Naar een bereikbaar en leefbaar Stompwijk Weergave inloopbijeenkomst 18 mei 2015 STOMPWIJKSE- WEG Naar een bereikbaar en leefbaar Stompwijk Weergave inloopbijeenkomst 18 mei 2015 Inleiding In deze weergave

Nadere informatie

Stedenbouwkundige reactie

Stedenbouwkundige reactie Stedenbouwkundige reactie 1. Stedenbouwkundige visie Stationsgebied Buitenpost Naast het voornemen voor de bouw van een passerelle over het spoor, is er ook een plan gemaakt voor de totale invulling van

Nadere informatie

Kruispunt 1, 2 en 3: Aansluiting N307 - A50

Kruispunt 1, 2 en 3: Aansluiting N307 - A50 Kruispunt 1, 2 en 3: Aansluiting N307 - A50 A50 A50 Inhoud Samenvatting kruispunt 1, 2 en 3 5 1 Kruispunt 1, 2 en 3 7 1.1 Inleiding 7 1.2 Observaties 1.3 Analyse 8 9 1.4 Maatregelen 11 1.5 Kosten 11 Bijlage

Nadere informatie

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj BUSINESS CASE: Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum: LET OP: De bedragen in deze business case zijn schattingen op grond van de nu beschikbare kennis en feiten.

Nadere informatie

architectuur stedenbouw landschap

architectuur stedenbouw landschap Traverse Dieren Rheden N786 Apeldoorns Kanaal N348 Projectteam Gijs Wolfs / Paul Kersten / Janneke Dries / Mieke van der Arend Opdrachtgever Gemeente Rheden / Provincie Gelderland Ontwerp 2011-2012 (realisatie

Nadere informatie

Kom kijken hoe wij het maken 24 mei 2014 van 10-16 uur

Kom kijken hoe wij het maken 24 mei 2014 van 10-16 uur UITNODIGING DAG VAN DE BOUW OP ZATERDAG 24 MEI WILT U MEER INFORMATIE? KIJK OP WWW.DAGVANDEBOUW.NL APRIL 2014 Kom kijken hoe wij het maken 24 mei 2014 van 10-16 uur Op zaterdag 24 mei is het weer zover,

Nadere informatie

Bijlage 2: Uitgangspunten. Ontwikkelstrategie Suikerfabriek

Bijlage 2: Uitgangspunten. Ontwikkelstrategie Suikerfabriek Bijlage 2: Uitgangspunten Ontwikkelstrategie Suikerfabriek HISTORIE Het voormalig Suikerunieterrein is een gebied van 130 hectare, direct ten westen van de binnenstad van Groningen. Het gebied bestaat

Nadere informatie