Het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek is gradueel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek is gradueel"

Transcriptie

1 Essay, debat en dialoog Deze rubriek is een forum voor debat over kwalitatief methodologische kwesties. Wie een idee heeft voor een thema of een reactie wil leveren op een eerder verschenen stuk, vragen wij contact op te nemen met Jeanine Evers: Het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek is gradueel Foeke van der Zee Het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek wordt door velen als lastig ervaren. In KWALON 26 wordt daar weer eens aandacht aan besteed. Swanborn (2004a) huldigt de stelling dat er een sterke empirische relatie is tussen kwalitatief onderzoek en exploratie. Dit wekt de indruk dat er in kwantitatief onderzoek niet of nauwelijks exploratie voorkomt. Dit klopt echter niet: ook in kwantitatief onderzoek maakt men veelvuldig gebruik van exploratie. Ik hoef alleen maar te verwijzen naar klantenbestanden van grotere winkelbedrijven, waarin veelvuldig exploratief naar bepaalde combinaties wordt gezocht. Op deze wijze worden nieuwe trends vaak eerst statistisch waargenomen, waarna nagegaan wordt of ze economisch kunnen worden geëxploiteerd. Een veelgenoemd onderscheid is dat kwalitatief onderzoek vooral theorievormend zou zijn en kwantitatief onderzoek theorietoetsend. Dit hangt natuurlijk samen met het (voor)oordeel dat kwalitatief onderzoek en exploratie sterk met elkaar samenhangen. Verschelden (2004) protesteert hiertegen door te stellen dat kwalitatief onderzoek niet alleen exploratief/verkennend is. De traditionele opvatting is uiteindelijk ook niet houdbaar. Er zijn juist veel databestanden (met kwantitatieve gegevens) die zich goed lenen voor theorievormend onderzoek. Ik verwijs naar de bestanden van het CBS, de KvK en van gemeenten die alle goed bruikbaar zijn om door middel van kwantitatieve exploratie nieuwe theorieën mee op te stellen en door middel van data mining te kijken of er steun voor is te vinden. Bovendien, elke kwantitatieve onderzoeker doorploegt de gegevens in het verkregen databestand statistisch (of zou dit moeten doen), om te kijken of er nog bijzondere resultaten naar voren komen die (theoretisch) interessant zijn. Op die manier is destijds in Zweden een relatie gevonden tussen het aantal ooievaars en het aantal geboorten van mensen. Daar lag helemaal geen fatsoenlijke theorie aan ten grondslag. Wat een theorie nou precies is, is overigens moeilijk aan te geven. Swanborn (2004b) merkt mijns inziens terecht op dat de term theorie op verschillende manieren wordt gebruikt en dat dit de discussie over het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek bemoeilijkt. De opmerking van Swanborn dat kwantitatief onderzoek zich van kwalitatief onderzoek onderscheid door het gebruik van variabelen op interval- of rationiveau in kwantitatief onderzoek en niet in kwalitatief onderzoek, snijdt geen hout. Het is naar mijn mening terecht dat 6 Essay, debat en dialoog

2 Jansen (2004) en Verschelden (2004) hiertegen protesteren. Jansen geeft aan dat ook in kwalitatief onderzoek gebruik wordt gemaakt van variabelen op interval- of rationiveau. Aanvullend kunnen we melden dat in veel kwantitatief onderzoek variabelen op interval- of rationiveau niet te vinden zijn. Er vindt heel veel kwantitatief onderzoek plaats waarin personen stellingen krijgen voorgelegd, waarin men het antwoord op een 5-puntenschaal mag aankruisen variërend van helemaal mee eens tot helemaal mee oneens, aangevuld met hier en daar een meerkeuzevraag en waarbij aan het eind nog wordt gevraagd naar het geslacht en de postcode van de respondent. Jansen (2004) stelt dat de context waarin de gegevens verzameld worden, kenmerkend is voor het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Praktisch gezien klopt dat wel. In kwantitatief onderzoek wordt de context vaak niet meegenomen in het onderzoek, maar dat wil niet zeggen dat het niet had gekund. Het grootste probleem is dat de kwantitatieve onderzoeker niet weet hoe de context te operationaliseren. Ook heeft men problemen met de analyse van dergelijke gegevens. Ten slotte wordt er in de bijdragen van Swanborn, Verschelden en Jansen een aantal kenmerken aan bepaalde vormen van onderzoek gekoppeld, die in de praktijk helemaal niet kloppen. Zo is mijns inziens routineonderzoek helemaal niet gekoppeld aan kwantitatief onderzoek, maar komt dat (vermoedelijk) net zo goed en net zo vaak voor als bij kwalitatief onderzoek. Kwantitatief onderzoek is meestal niet verklarend of toetsend; de meeste kwantitatieve onderzoeken zijn gewoon peilingen oftewel beschrijvingen. Mijn conclusie is dat Swanborn, Verschelden en Jansen aan kwalitatief en aan kwantitatief onderzoek kenmerken koppelen, die helemaal niet karakteriserend zijn voor een van beide vormen. Toch maakt men wel een onderscheid. Wat is het verschil dan? Is er een typerend kenmerk aan te wijzen waardoor de onderzoeker weet of hij een kwalitatief dan wel een kwantitatief onderzoek uitvoert? Naar mijn mening is er wel een duidelijk verschil aan te geven. Een belangrijk onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek heeft te maken met het aantal onderzoekseenheden dat gebruikt wordt. De term onderzoekseenheid gebruik ik als een algemene term voor mensen, dieren, planten of objecten. In kwalitatief onderzoek is het aantal onderzoekseenheden klein; bij kwantitatief onderzoek is het aantal onderzoekseenheden groot. Dientengevolge zal er een andere strategie gevolgd worden. De feitelijke beslissing welk type onderzoek er uitgevoerd zal worden, wordt ergens in de loop van het opzetten/uitwerken van het onderzoek, genomen. Laten we daarom het handelen van de onderzoeker nader bestuderen. Het methodologisch handelen van de onderzoeker De onderzoeker voert gedurende het onderzoekstraject een aantal handelingen uit, deels successievelijk en deels in een onderlinge samenhang. Deze handelingen heb ik elders uitvoerig beschreven (Van der Zee, 2004). Voor alle duidelijkheid geef ik hieronder een korte samenvatting van de fasen. In de fase van de probleemstelling wordt gewoonlijk de aanleiding van het onderzoek beschreven. In toegepast en probleemoplossend onderzoek is dit deel meestal vrij kort. Dit KWALON 29 (2005, jaargang 10, nr. 2) 7

3 betekent niet dat er geen theoretische veronderstellingen en/of hypothesen aan het onderzoek ten grondslag liggen. Die zijn er wel, maar worden gewoonweg niet expliciet beschreven. In zuiver wetenschappelijk/fundamenteel onderzoek wordt de probleemstelling uitgebreid omschreven en is er een theoretische verhandeling over de problematiek die aan het onderzoek ten grondslag ligt. Indien de probleemstelling eerst uitgebreid wordt uitgediept, wordt dit meestal aangeduid met termen als het vooronderzoek of de literatuurstudie en dergelijke. Het leidt meestal tot de formulering van een scherpere vraagstelling, waar het feitelijk om begonnen is. Het onderzoek zelf duidt men vaak aan met termen als het hoofdonderzoek, de veldstudie. Indien de aanleiding van het onderzoek op deze manier wordt ontleed, is er in mijn optiek sprake van twee deelonderzoeken met elk een eigen probleemstelling, vraagstelling, onderzoeksopzet, uitvoering en rapportage. In de fase van de vraagstelling wordt de precieze vraag geformuleerd waarop een antwoord zal worden gegeven. Vaak maakt men hier een onderscheid tussen de centrale vraagstelling en subvragen. De doelstelling in het onderzoek (Verschuren, 2002; Van der Zee, 2004) is het beantwoorden van de centrale vraagstelling. In de onderzoeksopzet geeft men weer op welke wijze men het onderzoek zal uitvoeren om de centrale vraagstelling en de subvragen te beantwoorden. Deze bestaat uit vier onderling gerelateerde aspecten: a) bij welke personen/objecten gaat de onderzoeker de gegevens verzamelen; b) hoe gaat de onderzoeker de gegevens verzamelen; c) op welke momenten en bij welke subgroepen vinden de metingen plaats; en d) op welke wijze zullen de gegevens worden geanalyseerd? Pas na deze drie fasen, dit zijn de fasen waarin het onderzoek op de tekentafel wordt opgesteld, worden de gegevens daadwerkelijk verzameld. Aansluitend worden de gegevens geanalyseerd, wordt er een conclusie getrokken en beschrijft men de bevindingen in een onderzoeksverslag. Ergens gedurende dit proces wordt bepaald of men een kwalitatief dan wel een kwantitatief onderzoek zal uitvoeren. Maar waar precies? Mijns inziens valt de beslissing in de fase van het formuleren van de vraagstelling. Mogelijk is er nog enige beïnvloeding uit de fase van de probleemstelling (wat wil de opdrachtgever en/of wat is theoretisch al bekend of mogelijk?) of vanuit de onderzoeksopzet (zijn er onoverkomelijk obstakels in de empirie zodat een bepaalde vorm van onderzoek niet kan worden uitgevoerd?), maar op het moment dat de vraagstelling is vastgelegd, ligt ook het soort onderzoek vast. Het verdient dan ook aanbeveling de vraagstelling zodanig te formuleren dat het een duidelijke indicatie oplevert over het type uit te voeren onderzoek. De concrete invulling gebeurt tijdens de fase van de onderzoeksopzet. Het onderscheid tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek Een goed voorbeeld maakt meer duidelijk dan een theoretische verhandeling. Het volgende voorbeeld ontleen ik aan Verschuren (2002). Op pagina 158 formuleert hij een (fictieve) vraagstelling voor een onderzoek: Hoe is de kwaliteit van in Nederland gebouwde meubels? Er is van alles mis met deze vraagstelling. Verschuren werkt dit alleen uit naar de gehanteerde begrippen in de vraagstelling: er zijn heel veel soorten meubels en wat wordt eigenlijk 8 Essay, debat en dialoog

4 bedoeld met kwaliteit? De vraagstelling geeft echter nog veel meer problemen. Zo is het onduidelijk of het een technisch vraagstuk betreft of een belevingsvraagstuk (stevigheid versus comfort); het referentiekader is onduidelijk (Nederlandse meubels in vergelijking met welke andere landen?); wie moet de vraag beantwoorden (degene die een totaalzicht heeft zoals meubelfabrikant, de meubelverkoper, de importeur/exporteur of de gebruiker die slechts een enkel meubelstuk kent; Nederlanders of buitenlanders?). Een dergelijke vraagstelling schreeuwt om nadere specificering. Een goede vraagstelling moet aan vier eisen voldoen (Van der Zee, 2004:20). 1 De vraagstelling moet zodanig zijn geformuleerd dat de vraag te beantwoorden is. 2 De vraagstelling moet zodanig zijn opgesteld dat duidelijk is welke onderzoeksaanpak gewenst is. 3 De vraagstelling moet zodanig geformuleerd zijn dat duidelijk is met welk type of met wat voor soort antwoord de opdrachtgever tevreden is. 4 De begrippen in de vraagstelling moeten eenduidig zijn, dat wil zeggen niet voor meerdere uitleg vatbaar. Indien die eenduidigheid ontbreekt, kan dat verbeterd worden door de vraagstelling scherper te formuleren, door meerdere kernvragen te formuleren, of door een korte toelichting te geven. Het aantal betere vraagstellingen over de kwaliteit van de in Nederland gebouwde meubels, is schier onuitputtelijk. Daarvan formuleren we er twee. Verschillen de zelfstandige en onafhankelijke Nederlandse importeurs/exporteurs in hun oordeel over de ervaren kwaliteit van de in Nederland gemaakte meubels en de in Italië gemaakte meubels? Tot de te vergelijken meubels behoren: de salontafel, de bank, het fauteuil, de eettafel en eettafelstoelen. Hoeveel procent van de Italianen vindt de in Nederland gemaakte fauteuils en banken lekker zitten en wat vinden zij van de prijsstelling? Daarvoor wordt gebruikgemaakt van een testsituatie in een grote meubelwinkel en passerende bezoekers worden uitgenodigd een aantal fauteuils en banken uit te proberen. In het eerste alternatief zal de onderzoeker kiezen voor een kwalitatief onderzoek. Dit wordt mede ingegeven door de feitelijke situatie: uit de landelijke Nederlandse telefoongids blijkt dat er slechts acht zelfstandige en onafhankelijke importeurs/exporteurs zijn. In het tweede alternatief zal de onderzoeker kiezen voor een kwantitatief onderzoek: men wil een percentage vaststellen. Als we de vier aspecten van de onderzoeksopzet langslopen, zien we het volgende. a Selectie van de respondenten: bij de importeurs/exporteurs zal men er waarschijnlijk voor kiezen ze allemaal te ondervragen; een steekproef trekken uit een totaal van acht is zinloos. Voor het beantwoorden van de vraag hoeveel procent van de Italianen de Nederlandse meubeltjes lekker vindt zitten, is het trekken van een steekproef een noodzaak: het is immers onmogelijk om alle Italianen te ondervragen (een passantenonderzoek levert misschien niet een representatief beeld op, maar dat terzijde). KWALON 29 (2005, jaargang 10, nr. 2) 9

5 b c d In beide situaties gaat het om een eenmalige meting. Bij de importeurs/exporteurs gaat het om een vergelijkend onderzoek (verschillen in kwaliteit van de Nederlandse en de Italiaanse meubels). Wat de Italianen van de Nederlandse meubels vinden, is beschrijvend van aard. Men wil komen tot het beschrijven van twee kenmerken, namelijk lekker zitten en de prijsstelling. Wijze van bevragen: bij een klein aantal onderzoekseenheden is het zeer waarschijnlijk dat men zal kiezen voor een persoonlijk interview met merendeels open vragen (eventueel aangevuld met een beperkt aantal gesloten vragen). In het tweede alternatief is het aantal onderzoekseenheden groot. Men zal er dan voor kiezen om een vragenlijst op te stellen met gesloten vragen (eventueel aangevuld met een enkele open vraag). Analyse van de gegevens: bij de importeurs/exporteurs zal men gebruik moeten maken van een vorm van analyse die het meeste weg heeft van een protocolanalyse. Bij de testsituatie in de winkels zal men gebruik gaan maken van statistische procedures. U kunt de gegeven illustratie te veel een voorbeeld vinden van toegepast onderzoek. Voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek wordt evenwel dezelfde werkwijze gevolgd. Als u bijvoorbeeld een onderzoek zou moeten uitwerken naar de relatie tussen milieuvervuiling en gedragsstoornissen bij jongeren, zult u ook eerst de vraagstelling heel precies moeten formuleren, daarna de onderzoeksopzet uitwerken naar deze vier aspecten (wie nemen deel aan het onderzoek; in welke situatie; met welke vragenlijsten; en hoe worden de gegevens geanalyseerd?). U zult dan zelf vaststellen dat het aantal onderzoekseenheden bepalend is voor de vraag of er een kwalitatief dan wel een kwantitatief onderzoek wordt uitgevoerd. Het aantal onderzoekseenheden als hét demarcatiecriterium Men kan zich afvragen hoeveel onderzoekseenheden er nodig zijn om van een kwantitatief dan wel een kwalitatief onderzoek te spreken. Gemakshalve houd ik het op een aantal van dertig onderzoekseenheden. Dat heeft de volgende redenen. 1 Menig statistische toets gaat ervan uit dat de achterliggende variabele normaal verdeeld is. Slotboom (1987: 160) maar ook menig ander statistiekboek geeft aan dat men van deze veronderstelling mag uitgaan als er dertig eenheden in de analyse meedoen. 2 Proefondervindelijk blijkt dat de onderzoeker tot ongeveer dertig eenheden nog redelijk in staat is een algemeen beeld uit de gegevens te schetsen. Bij nog meer eenheden wordt het voor hem steeds lastiger om nog onbevooroordeeld dat wil zeggen nog niet beïnvloed door de gegevens die hij eerder heeft geanalyseerd naar de gegevens te kijken. 3 Het is mijn ervaring dat vanaf dertig eenheden er een min of meer stabiel beeld ontstaat in de frequentieverdeling. Bij heel kleine aantallen zijn er grote fluctuaties, maar hoe meer eenheden er zijn des te stabieler wordt het beeld (bij een aantal van vijf eenheden levert elke eenheid een bijdrage van twintig procent, en bij dertig eenheden is dat 3,33 procent). Het demarcatiepunt van dertig onderzoekseenheden moet niet al te strikt worden opgevat. Er is niets op tegen om als er minder dan dertig eenheden zijn met de nodige voorzichtigheid de gegevens statistisch te analyseren. Er zijn zelfs toetsen die speciaal voor kleine aantallen 10 Essay, debat en dialoog

6 ontworpen zijn. En anderzijds, als er eens meer dan dertig eenheden ondervraagd zijn, is het niet op voorhand uitgesloten dat men (een deel van) de gegevens met behulp van kwalitatieve technieken analyseert. Al met al is er een grijs overgangsgebied. Een heel bijzondere situatie is de case study waarbij men slechts één onderzoekseenheid heeft. Deze is heel duidelijk van de rest te onderscheiden. Conclusie Door alleen te letten op het aantal te gebruiken of gebruikte onderzoekseenheden vallen veel andere eigenschappen die het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek karakteriseren, op hun plaats. De wijze waarop men de onderzoekseenheden (respondenten) selecteert is anders, evenals de manier waarop de gegevens verzameld en geanalyseerd worden. Zo wordt er in kwantitatief onderzoek bijna altijd gebruikgemaakt van statistische procedures. Het is immers ondoenlijk om van een grote hoeveelheid onderzoekseenheden de gegevens nog door middel van kwalitatieve analyse technieken te beoordelen. Anderzijds is het onzinnig om bij slechts enkele onderzoekseenheden uitspraken te doen in de vorm van percentages. Dit vindt zijn weerslag in de manier van gegevens verzamelen. Met antwoorden op open vragen kan een statisticus niet zoveel aanvangen, met antwoorden op gesloten vragen kan hij beter uit de voeten. Daar staat tegenover dat de respondent op gesloten vragen meestal niet zijn eigen, persoonlijke situatie kan duidelijk maken. Gesloten vragen leiden wat dat betreft tot een reductie van de werkelijkheid. Door met kleinere aantallen te werken, hoeft men minder redundant te zijn. Maar door die kleinere aantallen heeft men te maken met specifiekere situaties op grond waarvan men minder goed generieke uitspraken kan doen. Het demarcatiepunt tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek kan men formeel leggen op dertig onderzoekseenheden. In de praktijk echter is de overgang gradueel. Zowel met kwalitatief als met kwantitatief onderzoek kan men een exploratief, een beschrijvend, een vergelijkend, een evaluerend of een verklarend onderzoek uitvoeren (ook toetsend onderzoek kan met beide vormen worden uitgevoerd, al moet ik daarbij direct opmerken dat men onder de term toetsend onderzoek verschillende vormen van onderzoek kan verstaan). Dit soort kenmerken zijn dus irrelevant om het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek aan te duiden. Men moet ervoor waken andere kenmerken aan kwalitatief of aan kwantitatief onderzoek toe te kennen. Mogelijk is er enige contaminatie, maar dat is niet vanzelfsprekend. Het vooronderzoek is niet per definitie kwalitatief van aard en het hoofdonderzoek is niet per definitie kwantitatief. Kwalitatief onderzoek is niet per definitie theorievormend net zoals dat kwantitatief onderzoek niet per definitie theorietoetsend is. Slotwoord Ik ben van mening dat de traditionele indeling in typen of soorten onderzoek niet voldoet. Dit heeft te maken met mijn opvatting dat aan bepaalde typen onderzoek kenmerken worden toegekend die in de praktijk niet kloppen. Swanborn heeft trouwens ook al bezwaar aangetekend bij de traditionele indeling. In eindnoot 2 schrijft hij dat hij de indeling volgt die momenteel in handboeken wordt beschreven, maar dat hij daar in het verleden al kant- KWALON 29 (2005, jaargang 10, nr. 2) 11

7 tekeningen bij heeft geplaatst (Swanborn, 2004a). Die traditionele indeling is overigens ook niet constant, maar wordt door diverse auteurs anders beschreven. In mijn boek (Van der Zee, 2004) wordt een indeling gepresenteerd die meer in overeenstemming is met de huidige praktijk. Daarin wordt onder andere gesteld dat men kwalitatief onderzoek niet als ondergeschikt (of van met lagere status) mag beoordelen dan kwantitatief onderzoek. Het is een andere manier om naar de empirie te kijken. Beide vormen leveren relevante informatie op. Elke vorm heeft zijn eigen meerwaarde. Elke vorm van onderzoek levert een bijdrage aan het leren kennen van de empirie. Literatuur Jansen, Harrie (2004) De kwalitatieve survey: soms routineus, meestal exploratief, meestal beschrijvend, vaak hypothesevormend, soms toetsend. Een commentaar op Swanborn. KWALON 26, jg 9, nr 2: Slotboom, A. (1987) Statistiek in woorden. De meest voorkomende termen en technieken. Groningen: Wolters Noordhoff. Swanborn, P.G. (2004a) Kwalitatief onderzoek en exploratie. KWALON 26, jg 9, nr 2: Swanborn, P.G.(2004b) Reactie op Harrie Jansen en Griet Verschelden. KWALON 26, jg 9, nr 2: Verschelden, G (2004) Inzet kwalitatief onderzoek niet altijd explorerend van aard. KWA- LON 26, jg 9, nr 2: Verschuren, P.J.M. (2002) De probleemstelling voor een onderzoek. Handleiding voor het maken van de probleemstelling voor een wetenschappelijk of beleidsgericht onderzoek, voor een scriptie, een nota, of artikel. Utrecht: Het Spectrum. Zee, F. van der (2004) Kennisverwerving in de empirische wetenschappen. De methodologie van wetenschappelijk onderzoek. Groningen: BMOOO. Repliek op Foeke van der Zee Peter Swanborn Het ging in mijn bijdrage (KWALON 27) om de relatie tussen kwalitatief onderzoek en het toepassen van een explorerende benadering en om de status van explorerend versus routine. Ik stelde dat kwalitatief onderzoek meestal explorerend is. Dat is niet een (voor)oordeel, maar een empirische constatering, waarmee je het meer of minder eens kunt zijn op empirische gronden (er is dus geen discussie met degenen die een explorerende, flexibele, open benadering zien als een van de definitiekenmerken van kwalitatief onderzoek). In mijn betoog had ik natuurlijk een korte aanduiding nodig van dat wat wij gewoonlijk met kwalitatief onderzoek bedoelen. Ik zocht die aanduiding in het (nagenoeg) afwezig zijn van variabelen waarmee niet alleen geteld maar ook gerekend wordt (dat wil zeggen, variabelen op interval- en rationiveau). 12 Essay, debat en dialoog

Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi

Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi Inhoudsopgave Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker

Nadere informatie

Voorwoord... iii Verantwoording... v

Voorwoord... iii Verantwoording... v Inhoudsopgave Voorwoord... iii Verantwoording... v INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker als probleemoplosser of de onderzoeker als adviseur...

Nadere informatie

gegevens analyseren Welk onderzoekmodel gebruik je? Quasiexperiment ( 5.5) zonder controle achtergronden

gegevens analyseren Welk onderzoekmodel gebruik je? Quasiexperiment ( 5.5) zonder controle achtergronden een handreiking 71 hoofdstuk 8 gegevens analyseren Door middel van analyse vat je de verzamelde gegevens samen, zodat een overzichtelijk beeld van het geheel ontstaat. Richt de analyse in de eerste plaats

Nadere informatie

Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee

Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,

Nadere informatie

2. Veelvoorkomende onderzoekstypen bekeken vanuit het perspectief van het methodologisch handelingsmodel

2. Veelvoorkomende onderzoekstypen bekeken vanuit het perspectief van het methodologisch handelingsmodel 2. Veelvoorkomende onderzoekstypen bekeken vanuit het perspectief van het methodologisch handelingsmodel Het methodologisch handelingsmodel is toepasbaar op elk onderzoek. Het maakt niet uit of je het

Nadere informatie

Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Foeke van der Zee

Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Foeke van der Zee Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in

Nadere informatie

Methodologie voor onderzoek in marketing en management. Foeke van der Zee

Methodologie voor onderzoek in marketing en management. Foeke van der Zee Methodologie voor onderzoek in marketing en management Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,

Nadere informatie

Reactie op Harrie Jansen en Griet Verschelden

Reactie op Harrie Jansen en Griet Verschelden gedrag begrijpelijk. En dat blijft toch het belangrijkste verschil, denk ik, tussen kwalitatief en kwantitatief. Wie wil begrijpen wat er gebeurt, moet veel concrete informatie per geval hebben om zich

Nadere informatie

Onderzoeksvraag Uitkomst

Onderzoeksvraag Uitkomst Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen

Nadere informatie

De kwalitatieve survey: soms routineus, meestal exploratief, meestal beschrijvend, vaak hypothesevormend,

De kwalitatieve survey: soms routineus, meestal exploratief, meestal beschrijvend, vaak hypothesevormend, 3 Ook onze opdrachtgever vertrekt vanuit het referentiekader van kwantitatief onderzoek, waarbij aan resultaten van kwalitatief onderzoek een lagere methodologische status wordt toegekend. 4 Creswell (2003)

Nadere informatie

Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee

Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde Foeke van der Zee Inhoudsopgave 1. Onderzoek, wat is dat eigenlijk... 1 1.1 Hoe is onderzoek te omschrijven... 1 1.2 Is de onderzoeker een probleemoplosser

Nadere informatie

Ontwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren

Ontwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren Management, finance en recht Ontwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren KWALON Conferentie Kwalitatief onderzoek in het hoger onderwijs: lessen leren van elkaar 13 december 2012

Nadere informatie

Auteurs: Baarda e.a. isbn: 978-90-01-80771-9

Auteurs: Baarda e.a. isbn: 978-90-01-80771-9 Woord vooraf Het Basisboek Methoden en Technieken biedt je een handleiding voor het opzetten en uitvoeren van empirisch kwantitatief onderzoek. Je stelt door waarneming vast wat zich in de werkelijkheid

Nadere informatie

Inzet kwalitatief onderzoek niet altijd explorerend van aard 1

Inzet kwalitatief onderzoek niet altijd explorerend van aard 1 Inzet kwalitatief onderzoek niet altijd explorerend van aard 1 Griet Verschelden In zijn essay Kwalitatief onderzoek en exploratie stelt Swanborn dat kwalitatief en explorerend onderzoek vaak in combinatie

Nadere informatie

tudievragen voor het vak TCO-2B

tudievragen voor het vak TCO-2B S tudievragen voor het vak TCO-2B 1 Wat is fundamenteel/theoretisch onderzoek? 2 Geef een voorbeeld uit de krant van fundamenteel/theoretisch onderzoek. 3 Wat is het doel van fundamenteel/theoretisch onderzoek?

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Voorbeelden 16 1.2.1 Leiden problemen in welbevinden tot voortijdig schoolverlaten? 16 1.2.2 Beter

Nadere informatie

Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten. prof. dr. Saskia Brand-Gruwel

Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten. prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Leerdoelen Na het volgen van dit professionaliseringtraject: heeft u kennis en inzicht in de gehele onderzoekscyclus;

Nadere informatie

www.thesishulp.nl onderdeel van www.nexttalent.nl

www.thesishulp.nl onderdeel van www.nexttalent.nl Inhoudsopgave: 1. Inleiding 1.1 Een vervelende ervaring of de kroon op je studie? 1.2 Hoe dit boekje te gebruiken 2. Het begin 2.1 De gouden basisregels 2.2 Het kiezen van een onderwerp 3. Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 29 januari 2014

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 29 januari 2014 Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek Jac Christis, 29 januari 2014 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je die

Nadere informatie

De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek

De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek Commentaar op het artikel van Harrie Jansen Reinoud Bosch * In zijn essay onderzoekt Jansen de betekenis van de term kwalitatief en hij doet dit voornamelijk

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Stettina, Christoph Johann Title: Governance of innovation project management

Nadere informatie

Onderzoek Babbeltrucs

Onderzoek Babbeltrucs Onderzoek Babbeltrucs Rapportage 6 februari 2014 Over dit onderzoek Aan het onderzoek deden 27.756 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 21 januari tot 3 februari 2014.

Nadere informatie

Theorie toetsen in kwalitatief onderzoek

Theorie toetsen in kwalitatief onderzoek Essay, debat en dialoog Deze rubriek is een forum voor debat over kwalitatief methodologische kwesties. Wie een idee heeft voor een thema of reactie wil leveren op een eerder verschenen stuk, vragen wij

Nadere informatie

Scriptiegroep. Bijeenkomst 08

Scriptiegroep. Bijeenkomst 08 Scriptiegroep Bijeenkomst 08 Inhoudselementen van een scriptie Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Bronnenonderzoek Afstudeerproject Conclusie Samenvatting Literatuurlijst Bijlagen Inhoudsopgave Routekaart

Nadere informatie

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 14 februari 2013

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 14 februari 2013 Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek Jac Christis, 14 februari 2013 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je

Nadere informatie

Methodologie & Profielwerkstukken

Methodologie & Profielwerkstukken Methodologie & Profielwerkstukken Erik Heijmans, WUR Arjen Nawijn, STOAS Sander Poort, CLV September 2014 Christelijk Lyceum Veenendaal, 2014 1. Onderzoeksprojecten soorten en doelen Twee soorten onderzoeksprojecten:

Nadere informatie

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010

Nadere informatie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Bijeenkomst afstudeerbegeleiders 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Doel deel II bijeenkomst vandaag Afstudeerbegeleiders zijn geinformeerd over inhoud Medmec jaar vier (scriptievaardigheden) Afstudeerbegeleiders

Nadere informatie

Onderzoeksontwerp. Module 1 (29 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit

Onderzoeksontwerp. Module 1 (29 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit Onderzoeksontwerp Module 1 (29 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit De cursus Module 1: Overzicht plus empirische cyclus Module 2: Interventiecyclus (beroepsproducten) Diagnostisch onderzoek Ontwerpgericht

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Onderdeel: Kwalitatief onderzoek. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2

Palliatieve Zorg. Onderdeel: Kwalitatief onderzoek. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Palliatieve Zorg Onderdeel: Kwalitatief onderzoek Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Inhoudsopgave Inleiding Blz 2 Zoekstrategie Blz 3 Kwaliteitseisen van Cox et al, 2005 Blz 3 Kritisch

Nadere informatie

(Hoe) kan onze communicatie beter?

(Hoe) kan onze communicatie beter? Deel 3 Onderzoek (Hoe) kan onze communicatie beter? Marijke Manshanden* Uw organisatie heeft een communicatieprobleem. U wilt dit probleem oplossen, maar mist de informatie om tot een goede oplossing te

Nadere informatie

Inhoud. Verder lezen 60

Inhoud. Verder lezen 60 Inhoud 1 Kwalitatief onderzoek in organisaties 11 1.1 De onderzoekscyclus 11 1.2 Kwalitatief onderzoek 12 1.3 Onderzoek binnen organisaties 13 1.4 Mixed-methodsonderzoek 14 1.5 Theoretische of praktische

Nadere informatie

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Bijlagen (2008-2009) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Het onderzoeksvoorstel dat na vier weken bij de begeleider moet worden ingediend omvat een (werk)titel, een uitgewerkte probleemstelling (die een belangrijke

Nadere informatie

Onderzoek (v)echtscheidingen

Onderzoek (v)echtscheidingen Onderzoek (v)echtscheidingen 31 augustus 2012 Over het onderzoek Aan het onderzoek deden 4.445 ouders mee die in scheiding liggen of die gescheiden zijn op het moment dat ze minderjarige kinderen hadden,

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Folkert Buiter 2 oktober 2015

Folkert Buiter 2 oktober 2015 1 Nuchter kijken naar feiten en trends van aardbevingen in Groningen. Een versneld stijgende lijn van het aantal en de kracht van aardbevingen in Groningen. Hoe je ook naar de feitelijke metingen van de

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

FNV Vakantiewerk onderzoek 2013

FNV Vakantiewerk onderzoek 2013 FNV Vakantiewerk onderzoek 2013 Datum: 31 Mei 2013 Opdrachtgever: FNV Jong Onderzoeksbureau: YoungVotes TM (DVJ Insights) Contactpersoon FNV Jong: Esther de Jong, Kim Cornelissen Contactpersoon YoungVotes:

Nadere informatie

Statistische variabelen. formuleblad

Statistische variabelen. formuleblad Statistische variabelen formuleblad 0. voorkennis Soorten variabelen Discreet of continu Bij kwantitatieve gegevens gaat het om meetbare gegeven, zoals temperatuur, snelheid of gewicht. Bij een discrete

Nadere informatie

Duurzame ontwikkeling

Duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling Rapportage duurzaamheid en groene energie 2010 Onderzoek & Statistiek Groningen is ondergebracht bij de dienst SOZAWE van de Gemeente Groningen Duurzame ontwikkeling Rapportage duurzaamheid

Nadere informatie

Een brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting

Een brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting Een brede kijk op onderwijskwaliteit E e n o n d e r z o e k n a a r p e r c e p t i e s o p o n d e r w i j s k w a l i t e i t b i n n e n S t i c h t i n g U N 1 E K Samenvatting Hester Hill-Veen, Erasmus

Nadere informatie

Onderzoeksontwerp. (wo 16 sept 2015) Jac Christis

Onderzoeksontwerp. (wo 16 sept 2015) Jac Christis Onderzoeksontwerp (wo 16 sept 2015) Jac Christis Interventie projecten Praktijkstroom: interventies bij bedrijven 1 2 3 4 E D V O Standaard werkwijze Empirisch onderzoek Kwantitatief Kwalitatief (Survey)

Nadere informatie

Een onderzoek autoverzekeringen. Pricewise 26-11-2014. Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003

Een onderzoek autoverzekeringen. Pricewise 26-11-2014. Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003 Een onderzoek autoverzekeringen Pricewise Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003 26-11-2014 Inhoudsopgave Achtergrond, doel- en probleemstelling Pagina 3 Conclusies Pagina 4 Methode

Nadere informatie

Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13!!

Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13!! Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13 Stof hoorcollege Hennie Boeije, Harm t Hart, Joop Hox (2009). Onderzoeksmethoden, Boom onderwijs, achtste geheel herziene druk, ISBN 978-90-473-0111-0. Hoofdstuk

Nadere informatie

Autobiografisch geheugen in longitudinaal perspectief

Autobiografisch geheugen in longitudinaal perspectief Samenvatting Autobiografisch geheugen in longitudinaal perspectief Stabiliteit en verandering in gerapporteerde levensgebeurtenissen over een periode van vijf jaar Het belangrijkste doel van dit longitudinale,

Nadere informatie

perspectief voor professionele ontwikkeling

perspectief voor professionele ontwikkeling Actie-onderzoek als perspectief voor professionele ontwikkeling Workshop ALTHUS-Seminar 6 maart 2012 Geert Kelchtermans (KU Leuven) 1. What s in a name? 1. Term: veelgebruikt; uitgehold? In literatuur:

Nadere informatie

Methodologie voor de sociale wetenschappen. Voorwoord. Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1. H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?

Methodologie voor de sociale wetenschappen. Voorwoord. Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1. H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek? Methodologie voor de sociale wetenschappen Voorwoord XI Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1 H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek? 3 1.1. Inleiding 4 1.2. Enkele voorbeelden 6 1.2.1. De opwarming van

Nadere informatie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie 1 Samenvatting In opdracht van de FamilieAcademie is een eerste effectmeting gedaan naar de training

Nadere informatie

Opzetten medewerker tevredenheid onderzoek

Opzetten medewerker tevredenheid onderzoek Opzetten medewerker tevredenheid onderzoek E: info@malvee.com T: +31 (0)76 7002012 Het opzetten en uitvoeren van een medewerker tevredenheid onderzoek is relatief eenvoudig zolang de te nemen stappen bekend

Nadere informatie

Operationaliseren van variabelen (abstracte begrippen)

Operationaliseren van variabelen (abstracte begrippen) Operationaliseren van variabelen (abstracte begrippen) Tabel 1, schematisch overzicht van abstracte begrippen, variabelen, dimensies, indicatoren en items. (Voorbeeld is ontleend aan de masterscriptie

Nadere informatie

Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten

Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten 1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 7

Inhoudsopgave. Voorwoord 7 Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 Beginselen van academisch-juridisch onderzoek 9 1.1 Academisch-juridisch onderzoek 9 1.2 Verschillen met ander juridisch onderzoek 10 1.3 Het onderzoeksproces 11 1.4 Eisen waaraan

Nadere informatie

Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM

Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus

Nadere informatie

Waarom mensen zich niet verdiepen in partnerpensioen

Waarom mensen zich niet verdiepen in partnerpensioen Onderzoek Waarom mensen zich niet verdiepen in partnerpensioen Onderzoek in opdracht van Pensioenkijker.nl Projectleider Kennisgroep : Vivianne Collee : Content Unit Financiën Datum : 09-11-010 Copyright:

Nadere informatie

Openingstijden Stadswinkels 2008

Openingstijden Stadswinkels 2008 Openingstijden Stadswinkels 2008 Openingstijden Stadswinkels 2008 René van Duin & Maaike Dujardin Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) december 2008 In opdracht van Publiekszaken afdeling Beleid

Nadere informatie

Structuur van wetenschappelijke verslagen

Structuur van wetenschappelijke verslagen Structuur van wetenschappelijke verslagen In de wetenschap is een structuur ontwikkeld voor de verslaglegging van toegepast onderzoek. Deze structuur wordt in de meeste wetenschappelijke artikelen aangehouden

Nadere informatie

Begrippenlijst Anders Dit is onderzoek

Begrippenlijst Anders Dit is onderzoek Begrippenlijst Anders Dit is onderzoek Begrippenlijst door F. 1080 woorden 15 april 2016 9,1 2 keer beoordeeld Vak Anders Dit is onderzoek! 2.4 Steekproef Onderzoek met een kleine groep met de bedoeling

Nadere informatie

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument Het doel van deze opdracht is nagaan of je instrument geschikt is voor je onderzoek. Het is altijd verstandig

Nadere informatie

omschrijven wat je ermee bedoelt. Dat geldt dus ook voor dom en de vraag of je dat met een IQ-test kunt meten. Dan naar een ander aspect van de

omschrijven wat je ermee bedoelt. Dat geldt dus ook voor dom en de vraag of je dat met een IQ-test kunt meten. Dan naar een ander aspect van de Scenario voor het klassengesprek aan het begin van de eerste les van het leerlingonderzoek in het kader van Begrip van bewijs Hieronder staat een beschrijving van het beoogde (hypothetische) verloop van

Nadere informatie

Representativiteit. Foeke van der Zee (Hulp bij Onderzoek, Groningen, versie 2, februari 2016)

Representativiteit. Foeke van der Zee (Hulp bij Onderzoek, Groningen, versie 2, februari 2016) Representativiteit Foeke van der Zee (Hulp bij Onderzoek, Groningen, versie 2, februari 2016) www.hulpbijonderzoek.nl Voorwoord Dit paper maakt deel uit van een reeks papers waarin ik een aantal onderwerpen

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands

MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands Taal op koers 29 oktober 2014 Cindy Poortman en Kim Schildkamp Uitdagingen in de onderwijspraktijk Voortijdige schooluitval Gebrek aan praktische

Nadere informatie

ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN. ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN

ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN. ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN In opdracht van Stichting Gigawiek Abstract Eind december 2010 en begin januari 2011 is onderzoek gedaan naar

Nadere informatie

Stichting Ster van de Elf Steden Juli 2015

Stichting Ster van de Elf Steden Juli 2015 Stichting Ster van de Elf Steden Juli 201 Samenvatting (context) Sinds medio 2011 dragen ondernemers in de binnenstad van Franeker via de reclamebelasting verplicht bij aan activiteiten, evenementen, faciliteiten

Nadere informatie

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen Master Innovation & Leadership in Education Leerdoelen Aan het eind van deze lesdag heb je: Kennis van de dataverzamelingsmethodes vragenlijstonderzoek,

Nadere informatie

Een onderzoeksvraag formuleren in vier stappen

Een onderzoeksvraag formuleren in vier stappen Een onderzoeksvraag formuleren in vier stappen In vier stappen kun je tot een bruikbare, zinvolle onderzoeksvraag komen. Die stappen zijn: 1. Het onderzoeksterrein verkennen 2. Het onderzoeksterrein afbakenen

Nadere informatie

Theorie en Empirisch Onderzoek. Werkcollege 4.1 Kwalitatief onderzoek: Yazilitas et al.

Theorie en Empirisch Onderzoek. Werkcollege 4.1 Kwalitatief onderzoek: Yazilitas et al. Theorie en Empirisch Onderzoek Werkcollege 4.1 Kwalitatief onderzoek: Yazilitas et al. Grounded theory Het onderzoek van Yazilitas et al. volgt een grounded theory approach: Geen theoretische veronderstellingen

Nadere informatie

Introductie stage-scriptie combi. Orthopedagogiek G&G, 25 augustus 2011

Introductie stage-scriptie combi. Orthopedagogiek G&G, 25 augustus 2011 Introductie stage-scriptie combi Orthopedagogiek G&G, 25 augustus 2011 Welkom toekomstige Scientist-Practitioners Achtergrond Vanuit Orthopedagogiek:GenG steeds meer accent op scientist-practitioner model

Nadere informatie

SPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen

SPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen SPSS Introductiecursus Sanne Hoeks Mattie Lenzen Statistiek, waarom? Doel van het onderzoek om nieuwe feiten van de werkelijkheid vast te stellen door middel van systematisch onderzoek en empirische verzamelen

Nadere informatie

Kenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie

Kenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Kenniskring leiderschap in onderwijs Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Onderzoek doen Wie aanwezig? Wat wilt u weten? Beeld / gedachte / ervaring Praktijkonderzoek in de school = Onderzoek dat wordt

Nadere informatie

WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN

WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN INHOUD Kwantitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Enquête Experiment Kwalitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Observatie Interview Kwaliteit van het onderzoek

Nadere informatie

Inleiding. Johan Van der Heyden

Inleiding. Johan Van der Heyden Inleiding Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be

Nadere informatie

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan?

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan? De wetenschappelijke wereld College Onderzoeksmethoden 21 september 2006 Wolter Pieters waar m oet je zelf op letten? waar moet je zelf op letten? Wat is wetenschap? Wanneer is wetenschap ontstaan? De

Nadere informatie

Hoofdstuk 5. Het onderzoeksontwerp

Hoofdstuk 5. Het onderzoeksontwerp Hoofdstuk 5 Het onderzoeksontwerp Het onderzoeksontwerp Een onderzoeksontwerp is een verzameling reeds genomen beslissingen die samen het masterplan vormen en waarin de methoden en procedures voor het

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Jaarlijks doen vele jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking In Nederland een beroep op de hulpverlening. Een aanmerkelijk aantal van hen krijgt deze hulp van een LVG-instituut.

Nadere informatie

Leerlingtevredenheidsonderzoek

Leerlingtevredenheidsonderzoek Rapportage Leerlingtevredenheidsonderzoek De Meentschool - Afdeling SO In opdracht van Contactpersoon De Meentschool - Afdeling SO de heer A. Bosscher Utrecht, juni 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent

Nadere informatie

Onderzoek de spreekkamer!

Onderzoek de spreekkamer! Onderzoek de spreekkamer! Lennard Voogt Inleiding Het wetenschappelijk fundament van de manuele therapie wordt sterker. Manueel therapeuten krijgen steeds meer inzicht in de effectiviteit van hun inspanningen

Nadere informatie

Sociale psychologie en praktijkproblemen

Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen van probleem naar oplossing prof. dr. A.P. Buunk dr. P. Veen tweede, herziene druk Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem

Nadere informatie

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren Het forum AOS docentonderzoek Rapporteren en presenteren Wanneer is je onderzoek geslaagd? Evalueren en beoordelen Oefening 4 (pagina 316 of 321) Rapporteren en presenteren Verspreiding van resultaten

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20358 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20358 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20358 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Witsenburg, Tijn Title: Hybrid similarities : a method to insert relational information

Nadere informatie

Onderzoek: Studiekeuze

Onderzoek: Studiekeuze Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling

Nadere informatie

Repliek. Kortom, maak meer werk van de probleemstelling! Adri Smaling

Repliek. Kortom, maak meer werk van de probleemstelling! Adri Smaling Dit betekent dat het bij beschrijvend, theoriegericht, probleemsignalerend, diagnostisch, ontwikkelings-, evaluatie-, implementatie- of handelingsonderzoek niet om soorten onderzoek gaat. Het gaat om specificaties

Nadere informatie

Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 36: Koopsubsidie Januari 2016

Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 36: Koopsubsidie Januari 2016 Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 36: Koopsubsidie Januari 2016 1. Inleiding Deze nieuwsbrief beschrijft de resultaten van de gebruikerspeiling over de regeling Koopsubsidie. Meer specifiek gaat het

Nadere informatie

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum ONDERZOEK DOEN HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl Naam Datum Onderzoeksvragen; uw keuze voor deze workshop Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen onderzoek doen en gedocumenteerd schrijven? Welke

Nadere informatie

Transitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1

Transitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1 Enquête Doelgroepen ronde 1 MOVISIE 21-03-2013 Vragen In totaal hebben 73 personen de enquete ingevuld. De verdeling over de verschillende groepen staat in onderstaande tabel.. Vraag 1: Ik ben betrokken

Nadere informatie

Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg

Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg in opdracht van de Raad voor Volksgezondheid & Zorg Datum 24 april 2014 Versie 1.0 Auteur Miquelle Marchand T: +31 13 466 8323 E: m.marchand@uvt.nl

Nadere informatie

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Boekbespreking Techniek in het natuurkunde-onderwijs M.J. de Vries, Uitg.: Technische Universiteit Eindhoven, 1988 Dissertatie, 278 p. De

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Toelichting bij de criteria voor het beoordelen van de kwaliteit van een

Nadere informatie

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten Bijlage 1: Methode In deze bijlage doen wij verslag van het tot stand komen van onze onderzoeksinstrumenten: de enquête en de interviews. Daarnaast beschrijven wij op welke manier wij de enquête hebben

Nadere informatie

Onderzoek De 32-urige werkweek invoeren?

Onderzoek De 32-urige werkweek invoeren? Onderzoek De 32-urige werkweek invoeren? Rapportage 3 maart 2014 Over dit onderzoek Aan het onderzoek deden 23.727 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 25 februari tot

Nadere informatie

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking, G. Waverijn & M. Rijken, NIVEL, januari

Nadere informatie

Statistiek is zo saai nog niet! Een integratie van theorie en praktijk Manfred te Grotenhuis

Statistiek is zo saai nog niet! Een integratie van theorie en praktijk Manfred te Grotenhuis Docentendag Arnhem, 19 maart 2013 Statistiek is zo saai nog niet! Een integratie van theorie en praktijk Manfred te Grotenhuis Statistiek is zo saai nog niet: de boeken 2 Basiscursus SPSS Hoe is het ontstaan?

Nadere informatie

Kwalitatief onderzoek en exploratie

Kwalitatief onderzoek en exploratie Essay, debat en dialoog De doelstelling van de rubriek Essay, debat en dialoog is het bevorderen van het debat en de dialoog tussen kwalitatieve onderzoekers. De redactie verwelkomt bondige essays waarin

Nadere informatie

Het onderzoeksverslag

Het onderzoeksverslag Het onderzoeksverslag Rian Aarts & Kitty Leuverink Onderzoeksverslag (zie ook handboek blz. 306) Titel en Titelpagina Voorwoord Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding (ook wel: Aanleiding) Probleemstelling

Nadere informatie

Jongeren & hun financiële verwachtingen

Jongeren & hun financiële verwachtingen Nibud, februari Jongeren & hun financiële verwachtingen Anna van der Schors Daisy van der Burg Nibud in samenwerking met het 1V Jongerenpanel van EenVandaag Inhoudsopgave 1 Onderzoeksopzet Het Nibud doet

Nadere informatie

ELEKTRICITEITSBRONNEN IN NEDERLAND. Attitude van de Nederlander in kaart gebracht. Onderzoek in opdracht van de Nederlandse Wind Energie Associatie

ELEKTRICITEITSBRONNEN IN NEDERLAND. Attitude van de Nederlander in kaart gebracht. Onderzoek in opdracht van de Nederlandse Wind Energie Associatie ELEKTRICITEITSBRONNEN IN NEDERLAND Attitude van de Nederlander in kaart gebracht Onderzoek in opdracht van de Nederlandse Wind Energie Associatie COLOFON Uitgevoerd in opdracht van: Nederlandse Wind Energie

Nadere informatie

Imago en draagvlak. Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug SAMENVATTING RAPPORTAGE

Imago en draagvlak. Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug SAMENVATTING RAPPORTAGE Imago en draagvlak SAMENVATTING RAPPORTAGE Imago en draagvlak Samenvatting rapportage Bureau Verten Onderzoek uw partner in onderzoek www.vertenonderzoek.nl e-mail: verten.onderzoek@inter.nl.net postadres:

Nadere informatie

Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM

Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus

Nadere informatie

INHOUDS- OPGAVE. Voorwoord 19. Voorwoord bij de nieuwe druk 20. Inleiding 23

INHOUDS- OPGAVE. Voorwoord 19. Voorwoord bij de nieuwe druk 20. Inleiding 23 5 INHOUDS- OPGAVE Voorwoord 19 Voorwoord bij de nieuwe druk 20 Inleiding 23 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 23 Praktijkgericht Onderzoek 25 De focus van ons boek 27 De structuur van dit boek

Nadere informatie

Notitie effect- en inzetstudie wijkcoaches Velve Lindenhof

Notitie effect- en inzetstudie wijkcoaches Velve Lindenhof Notitie effect- en inzetstudie wijkcoaches Velve Lindenhof Pieter-Jan Klok Bas Denters Mirjan Oude Vrielink Juni 2012 Inleiding Onderdeel van het onderzoek zou een vergelijkende studie zijn naar de effectiviteit

Nadere informatie