Het Australische Triple P (Positive Parenting Program) model: een veelbelovend model voor opvoedingsondersteuning?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het Australische Triple P (Positive Parenting Program) model: een veelbelovend model voor opvoedingsondersteuning?"

Transcriptie

1 Het Australische Triple P (Positive Parenting Program) model: een veelbelovend model voor opvoedingsondersteuning? Yves Debbaut, Hilde Weekers en Benedikte Van den Bruel , Tijdschrift voor Welzijnswerk, 29, nr 272, Inleiding In de week van 6 juni bezocht de Australische professor Matthew Sanders Vlaanderen op uitnodiging van De Stobbe (een Antwerps Centrum voor integrale gezinshulp) en Kind en Gezin. In die week kwam het preventiemodel Triple P uitgebreid in de pers. De massale persbelangstelling deed ook vragen oproepen als: Is Sanders de nieuwe opvoedingsgoeroe? Moet er iemand uit Australië komen om ons te leren opvoeden? Is dit Triple P model een nieuw modeverschijnsel in de opvoeding? Wat is er zo nieuw aan dit programma? Hebben ouders dan nu opeens zoveel meer nood aan allerlei modellen en programma s? Is opvoeding niet iets dat gebeurt vanuit de buik? Hebben we supernanny s nodig?, In dit artikel wordt gefocust op het Triple P model. Vanuit een omschrijving van het model, de achtergronden, principes, onderbouw en relevantie proberen we een link te maken met de Vlaamse realiteit. We zoemen vooral in op de vraag welke meerwaarde Triple P in Vlaanderen kan bieden. 2. Wat is Triple P? i Het Triple P Positive Parenting Program is een preventiestrategie uitgewerkt op vijf niveaus en is gericht op het ondersteunen van ouders en families in het opvoeden van kinderen (0-16 jaar oud). Grondlegger van het Triple model is de Australische hoogleraar in de klinische psychologie Matthew Sanders (The University of Queensland, Brisbane). Triple P is een laagdrempelig en integraal programma en heeft tot doel (ernstige) gedrags-, emotionele- en ontwikkelingsproblemen te voorkomen door kennis, vaardigheden en vertrouwen bij ouders te verhogen, door competent ouderschap te bevorderen. Het is vooral een ondersteuningsprogramma dat ouders in hun vaak veeleisende job van ouder zijn wil bijstaan. Via het bevorderen van positieve opvoedingsstrategieën wordt een kader gecreëerd waarin kinderen tot verantwoordelijke, onafhankelijke, goed aangepaste en competente volwassenen kunnen uitgroeien. ii Ouders leren gebruik te maken van de dagelijkse communicatie in het gezin om hun kinderen optimaal emotioneel te ondersteunen en hun sociale competentie en probleemoplossend vermogen te stimuleren. Het programma omvat vijf niveaus waarop interventiestrategieën geplaatst worden die toenemen in intensiteit naargelang de vraag en/of problematiek van kind en ouder (Tabel 1). 1 Yves Debbaut en Hilde Weekers zijn opvoedingsconsulenten bij Kind en Gezin. Dit betekent dat ze de regioteamleden begeleiden bij de implementatie van opvoedingsondersteuning. Benedikte Van den Bruel is beleidsmedewerker bij Kind en Gezin.

2 Tabel 1. Het Triple P model interventieniveau doelgroep interventiemethode uitvoerders Niveau 1: Universal Triple P Niveau 2: Selected Triple P Alle ouders geïnteresseerd in info m.b.t. opvoeding en stimuleren van ontwikkeling Ouders met een specifieke vraag omtrent gedrag of ontwikkeling Anticiperende voorlichting m.b.t. ontwikkeling en vaak voorkomende opvoedingsvragen Specifieke adviezen voor vaak voorkomende opvoedingsvragen Ondersteuning bestaat uit een kort persoonlijk of telefonisch advies aangevuld met schriftelijke info of een groepsgericht aanbod Organisaties die in contact komen met een grote groep van ouders en mediastrategieën die gericht zijn op de brede populatie. De implementatie kan op het niveau van een hele regio (bijv. Kind en Gezin in Vlaanderen) maar ook op het niveau van een stad of wijk (bijvoorbeeld vanuit een opvoedingswinkel) of zelfs vanuit een schoolse context. Organisaties in professioneel contact met ouders (bijv. een wijkgezondsheidscentrum, kinderopvang, scholen, Kind en Gezin, CLB, Opvoedingswinkels ) Niveau 3: Primary Care Triple P Niveau 4: Standard Triple P Stepping Stones Triple P Ouders met een specifieke vraag omtrent gedrag of ontwikkeling dat een consult of vaardigheidstraining vraagt Ouders die een intensievere training m.b.t. positieve vaardigheden vragen; ouders met kinderen met ernstigere gedragsproblemen Ouders van jonge kinderen met een ontwikkelingsprobleem Kortdurend programma (1-4 sessies) m.b.t. mild probleemgedrag Intensiever programma m.b.t. ernstiger probleemgedrag; in de vorm van individuele consulten, groepssessies of een zelfhulpprogramma (met telefonische ondersteuning) Een parallel 10-sessies programma m.b.t. ontwikkelingsstoornissen zoals hierboven Intensieve interventies m.b.t. opvoeding en ontwikkeling zoals hierboven

3 die ook gedragsproblemen ontwikkelen of daartoe risico lopen Niveau 5 Enhanced Triple P Pathways Triple P Ouders met een multiple problematiek: kinderen met gedragsproblemen en ook andere familiale problemen als depressie (ouders), stress of relationele problematiek Ouders die risico lopen hun kinderen te mishandelen Intensief, individueel programma met modules (inclusief huisbezoeken) met het oog op het verhogen van de pedagogische vaardigheden, strategieën m.b.t. stemming en stress, steunen van de partner. modules m.b.t. attributies, en omgaan met agressie (?) Intensieve familie interventies zoals hierboven Niveau 1 omvat universele (pedagogische) informatiestrategieën gericht naar alle geïnteresseerde ouders. Door middel van massamediastrategieën (TV, geschreven pers en algemene gezondheidspromotie) wordt er gesensibiliseerd rond positief ouderschap op het niveau van een bepaalde populatie (een bepaalde streek, stad, school, ). Tevens verlaagt men de drempel naar alle kanalen die opvoedingsondersteuning aanbieden. Opvoedingsvragen worden genormaliseerd en in een positief kader geplaatst. Ouders worden aangemoedigd om te participeren aan opvoedingsprogramma s. Niveau 2 omvat een kort en laagdrempelig aanbod voor ouders met een specifieke vraag. Vaak gaat het hier om vaak voorkomende opvoedingsvragen of ontwikkelingsaspecten. Niveau 3 is een verdere uitwerking op dit continuüm. In maximaal vier sessies van elk ongeveer minuten, worden vaardigheden getraind bij ouders van kinderen met milde gedragsmoeilijkheden (driftbuien, koppigheid, jaloersheid, ruzies tussen kinderen ). Op niveau 4 wordt het aanbod geïntensifieerd. Het programma kan gebracht worden in drie varianten: in een zelfhulpprogramma, een individuele begeleiding of een groepsaanbod. In 8-10 sessies wordt er getraind op positieve vaardigheden. Het doelpubliek zijn ouders van kinderen met ernstiger probleemgedrag (bijvoorbeeld kinderen met antisociaal en agressief gedrag). Ook kinderen met ontwikkelingsproblemen (bijvoorbeeld adhd) zijn hier een doelgroep. Niveau 5 is gericht op families met kinderen met persisterende moeilijkheden en waar de pedagogische vaardigheden van de ouders negatief beïnvloed worden door andere factoren zoals stress, depressie, relationele problemen bij de ouders. Deze vijf niveaus van interventies bieden samen een samenhangend systeem dat ouders voorziet van de gewenste informatie en steun bij de opvoeding. Triple P gaat hierbij uit van het principe van kosteneffectiviteit. Er wordt aan ouders niet meer of niet minder steun aangeboden dan wat zij nodig hebben. Ouders moeten toegang hebben tot de nodige informatie maar beslissen zelf wat zij nodig hebben.

4 De motivering achter deze getrapte benadering is, dat er verschillende niveaus zijn van vragen en problemen waarmee ouders worden geconfronteerd in de opvoeding. Ouders verschillen in hun vraag en in hun voorkeur naar ondersteuning. De ene ouder zal bijvoorbeeld genoeg hebben aan schriftelijke informatie over het slaapprobleem van zijn peuter; een andere ouder zal liever met andere ouders willen deelnemen aan een opvoedingsprogramma waarbij actieve participatie en ervaringsuitwisseling centraal staan. Deze gerichte benadering is aldus ontworpen om effectiviteit en efficiëntie te maximaliseren. Kenmerkend voor dit programma is, dat het zicht richt op het niveau van een populatie. Een breed maatschappelijk draagvlak voor dit programma en zijn onderliggende principes van positief ouderschap is een belangrijke voorwaarde voor het succes en de efficiëntie van het programma. Wanneer verschillende disciplines (huisartsen, maatschappelijke werkers, wijkverpleegkundigen, pedagogen en psychologen, ) samenwerken vanuit een gemeenschappelijk theoretisch kader is er een gerichter gebruik van bestaande diensten en organisaties op de werkvloer en krijgen ouders het gevoel werkelijk ondersteund te worden in hun rol als opvoeder. Het programma is gericht op vijf verschillende ontwikkelingsperioden: baby, peuter, kleuter, lagere schoolkind en tieners. Binnen elke ontwikkelingsfase kan het bereik van de interventie variëren van zeer breed (de gehele populatie) tot specifiek gericht op een bepaalde doelgroep (bijvoorbeeld: kinderen met verhoogd risico op gedragsmoeilijkheden). Daardoor kunnen organisaties en diensten naargelang hun prioriteiten en middelen hun eigen interventiedoelen bepalen. 2.Principes van Positive Parenting Vijf kern positive parenting principes vormen de basis van het programma. Deze principes zijn gericht op specifieke risico- en protectieve factoren die een voorspellende waarde hebben met betrekking tot een al dan niet positieve ontwikkeling en geestelijke gezondheid van kinderen. Deze principes zijn verder vertaald naar 17 opvoedingsstrategieën (fig 2). Deze vijf basisprincipes van positief opvoeden vormen de onderbouw van het gehele model. Het creëren van een veilige en uitdagende omgeving: zeker bij jonge kinderen is het aangewezen dat de omgeving waarin ze vertoeven veilig is maar deze veiligheid is ook een garantie dat kinderen hun omgeving kunnen exploreren. Zorgen voor een stimulerende, positieve leeromgeving: incidental teaching, waarbij ouders bij dagelijkse problemen geen oplossing voorkauwen, maar hun kinderen stimuleren om zelf tot oplossingen te komen, vormt hier een kernbegrip. Hanteren van een assertieve discipline: bedoeld wordt dat kinderen nood hebben aan duidelijke regels en afspraken en een consistente en voorspelbare aanpak door ouders. Het is ook nodig dat op ongewenst gedrag consistent wordt gereageerd zonder dat de integriteit van het kind schade wordt berokkend. Er wordt in het Triple P model stelling genomen tegen de zogenaamde pedagogische tik. Effectievere alternatieven zijn quiet time (het kind moet eventjes stil aan de kant te gaan zitten) en time-out (korte afzondering).

5 Ouders hebben realistische verwachtingen van het kind en van zichzelf. Kennis van het ontwikkelingsniveau én van de eigen aard van het kind is essentieel. Voor jezelf zorgen als ouder: Opvoeden kan soms veel energie vergen, als ouder heb je dan ook recht op tijd voor jezelf, tijd met de partner. De batterijen dienen af en toe te worden opgeladen; de ouder mag daarbij ook eens aan zichzelf denken! Hierbij merken we ook al op dat vermelde principes en opvoedingsstrategieën steeds ingebed zijn in een wat genoemd wordt als: self-regulatory framework. Dit kan gezien worden als een kader waarin de ouder wordt gestimuleerd om een zelfstandig probleemoplosser te zijn. In volgende paragraag situeren we dit begrip verder binnen de theoretische grondslagen van het programma. bevorderen van positief contact: tijd en aandacht, praten met kinderen, tonen van affectie stimuleren van gewenst gedrag: geven van complimentjes, positieve aandacht geven, boeiende activiteiten met het kind, Principes Positive Parenting 1. creëren van een veilige en uitdagende omgeving 2. zorgen voor een positieve leermomgeving 3. hanteren van een adequate discipline 4. realistische verwachtingen hebben 5. voor jezelf zorgen als ouder leren van nieuwe vaardigheden en gedrag: voorbeeldgedrag tonen, gebruik maken van spontane leermomenten, vragen, vertellen, voordoen, gebruik van beloningssystemen omgaan met ongewenst gedrag door: hanteren van duidelijke regels, direct aanspreken op gedrag, gepast negeren, duidelijke instructies, logische consequenties aan negatief gedrag, kind stil laten zitten (quiet-time) time out, realistische verwachtingen fig 2: principes en opvoedingstrategieën 3. Theoretische basis en evidence-based karakter iii Het model is gebaseerd op zes theoretische uitgangspunten Een volksgezondheid-benadering. Als we het gedrag van kinderen willen beïnvloeden, dienen we ervoor te zorgen dat dit in een brede maatschappelijke context plaatsvindt. Het focussen op de ecologische context betracht een normaliseren van het opvoedingsproces met zijn vragen en moeilijkheden. Binnen dit perspectief poogt men ouders uit het isolement te halen en de sociale en emotionele steun van anderen in de gemeenschap te stimuleren. Het eerste interventieniveau van Triple P, de massamediale campagne, speelt daarbij een belangrijke rol.

6 De sociale-leertheorie, gebaseerd op de theorie van Patterson (1982). Dit model identificeert de leermechanismen die coërcieve en dysfunctionele patronen van gezinsinteracties in stand houden en een voorspellende waarde hebben naar antisociaal gedrag in de toekomst. Het Triple P programma leert ouders positieve vaardigheden aan als een alternatief voor dwingende, inadequate en niet effectieve opvoedingsstrategieën. Onderzoek naar theorieën over gedragsverandering: kennis over de strategieën die gebruikt kunnen worden om gedrag te veranderen. Zo is bekend dat als kinderen opgroeien in een positieve, plezierige omgeving hun gedragsproblemen zullen verminderen. Ontwikkelingspsychologie van opvoeden in de alledaagse context: Het risico op het ontwikkelen van ernstige gedrags- en emotionele problemen vermindert als ouders hun dagelijkse contact met hun kind gebruiken om het kind taal, sociale vaardigheden, ontwikkelingsvaardigheden en probleemoplossende vaardigheden te leren in een ondersteunende omgeving (binnen het model als Incidental Teaching benoemd). De sociale-informatietheorie: deze theorie benadrukt de belangrijke rol van gedachten (verwachtingen, attributies, geloof) die ouders hebben en de invloed daarvan op bijvoorbeeld hun besluitvaardigheid, zelfbekwaamheid en de bedoelingen van hun gedrag. In Triple P worden ouders aangemoedigd andere verklaringen te zoeken voor zowel het gedrag van hun kind als dat van henzelf. Ontwikkelingspsychopathologie: kennis over de risico- en beschermende factoren voor de ontwikkeling van psychopathologie bij kinderen en adolescenten. Risicofactoren waarop Triple P zich richt zijn bijvoorbeeld een slecht 'opvoedingsmanagement', relatieproblemen en stress of depressie bij de ouders. Het theoretisch kader is uiteindelijk gericht op het verhogen van de pedagogische competentie bij ouders. Hierbij staat dus het principe van zelfregulatie zeer centraal. Dit omvat dat ouders vaardigheden worden aangeleerd die hen in staat stellen om onafhankelijke probleem oplossers te worden. Deze vaardigheden maken ouders vaardiger in het zelf stellen van ontwikkelingsadequate doelen, gedrag (zowel van zichzelf als van het kind) in kaart te brengen, een geschikte strategie te kiezen voor een bepaald probleem, deze strategie toe te passen en te evalueren, sterktes en beperkingen te identificeren waardoor strategieën verfijnd kunnen worden. In Australië is Triple P inmiddels uitgebreid onderzocht in twaalf wetenschappelijke effectonderzoeken waarbij de proefpersonen willekeurig over de experimentele en controlegroepen waren verdeeld (randomized control trials). Op grond daarvan kan het programma als bewezen effectief (evidence based) worden beschouwd. Dit geldt in het bijzonder voor de interventies op niveau 2, 3 en 4: de voorlichtingsgesprekken en de gerichte adviezen en ondersteuning bij gedragsproblemen. De effecten van Triple zijn positief, vaak ook nog na enkele maanden of zelfs jaren. Op verschillende tijdstippen en uit verschillende studies is steeds gebleken dat de gedragsproblemen van de kinderen verminderen en de betrokkenheid van de ouders, vooral de moeders, bij de opvoeding en ontwikkeling van hun kind toeneemt. iv

7 De ontwikkeling van Triple P begon ruim 25 jaar geleden in de jaren zeventig. Sindsdien wordt het programma nog steeds bijgesteld op basis van onderzoek en praktijkervaringen. Triple P is gebaseerd op eerdere onderzoeken binnen de groep van Behavioral Family Interventions. Daaruit bleek dat deze interventies positieve effecten hebben op de vermindering van gedragsstoornissen bij kinderen, in het bijzonder bij kinderen met een oppositionele gedragsstoornis (opstandigheid en agressiviteit). Ook bleek uit onderzoek dat deze interventies binnen deze Behavioral Family Interventions positieve effecten hebben op de vermindering van andere klinische problemen en stoornissen, zoals ADHD, angststoornissen, ontwikkelingsstoornissen en eetproblemen. Op basis van onderzoeksgestuurde uitbreidingen van deze interventie ontstond het programma Triple P. Verschillende onderdelen van Triple P geven positieve onderzoeksresultaten, zoals de 'standaardvorm' van Triple P (individuele ondersteuning bij ernstige gedragsproblemen, niveau 4), de zelfhulpgroep (met telefonische steun, niveau 4), de Triple P in groepsverband (niveau 4), en de gezinsinterventie van Triple P (niveau 5). De effecten van de kortdurende interventies door eerstelijnhulpverleners worden momenteel onderzocht (niveau 2 en 3). De deelnemers van zowel de groepssessies als de individuele interventies lijken tevreden. Tot slot: Triple P blijkt succesvol in verschillende gezinssituaties, zoals eenoudergezinnen, stiefgezinnen, gezinnen met een depressieve moeder, gezinnen met huwelijksproblemen, en gezinnen met een kind met een mentale handicap. De onderzoeksresultaten houden stand in verschillende culturele contexten. Triple P wordt op dit moment uitgevoerd in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Schotland, Canada, Duitsland, Zwitserland, Hong Kong, Singapore, Australië, Nieuw-Zeeland en nu ook in Nederland. In de meeste van deze landen vinden tegelijkertijd ook effectstudies plaats. Een aantal effectstudies naar Triple P is al verricht in Europa; ook daaruit kwamen positieve resulaten. 4.Specifieke kenmerken van het Triple P programma Waarin onderscheidt zich het Triple P programma van andere programma s? Het Triple P programma wordt vooreerst gekenmerkt door zijn stevige wetenschappelijke onderbouw waarbij het programma en zijn interventies voortdurend op effect wordt gemeten. Het concept vertrekt tevens van de vaststelling dat ouders verschillen in de mate dat zij behoefte en nood hebben aan of voorkeur hebben voor, een of andere vorm van hulp of ondersteuning. Triple P beoogt het voorzien van het minimale niveau van voldoende ondersteuning. Niettegenstaande het programma vijf niveaus onderscheidt die variëren in toenemende intensiteit van interveniëren, is de toepassing ervan heel flexibel. Doorheen het uitgewerkt assessment, wordt de vraag en de ondersteuningsbehoeften gekoppeld aan een aanbod dat daarop wordt afgestemd; bijvoorbeeld: op niveau vijf werden modules ontwikkeld m.b.t. familiale risicofactoren zoals relationele conflicten, omgaan met stressfactoren en stemmingsstoornissen. In de fase van assessment wordt gewerkt met gestandaardiseerde vragenlijsten, gesprekken met ouders en (eventueel) kinderen, observatielijsten en directe observatie van de ouder-kind interactie. Ouders spelen een

8 zeer actieve rol in het bepalen van de ondersteuning die ze nodig hebben en in de voortdurende evaluatie en bijstelling van deze ondersteuning gedurende het hele proces. Triple P is in eerste instantie ontworpen om geïmplementeerd te worden als een integraal samenhangend systeem van interventies op het niveau van een populatie. Het beoogde effect wordt ook best bereikt als het model in zijn geheel wordt geïmplementeerd. Door zijn getrapte benadering kan Triple P echter ook in specifieke varianten worden geïmplementeerd naargelang de noden, behoeften en kerncompetenties van de geïnteresseerde organisatie(s). Kenmerkend voor het model is ook zijn multi-disciplinaire benadering. Opvoedingsondersteuning wordt door heel wat organisaties en diensten geboden. Triple P is ontworpen als een kader dat door verschillende disciplines kan worden gebruikt. Professionelen als verpleegkundigen, artsen, kinderartsen, psychologen, pedagogen, maatschappelijk werkers, opvoeders, werken op een continuüm gaande van preventie tot hulpverlening. De kracht van Triple P schuilt in het aanbieden van op maat gemaakte ondersteuning waarbij de verschillende niveaus vanuit éénzelfde visie zijn opgebouwd en dus op elkaar zijn afgestemd. Triple P is voorts een contextueel model in de zin dat verschillende contexten waar ouders komen (vaak ook voor andere redenen dan pedagogische bijvoorbeeld preventieve gezondheidszorg) in het vizier worden genomen. Men gaat ervan uit dat organisaties en personen die basisdienstverlening aanbieden aan een brede populatie een belangrijke rol spelen in vroegdetectie en doorverwijzing van ontwikkelings- en gedragsproblemen bij kinderen. Specifieke toepassingen van het programma kunnen op maat van een bepaalde context worden ontworpen. Workplace Triple P bijvoorbeeld is ontworpen voor arbeidsettings als ondersteuning voor werkende ouders. Tenslotte menen we dat Triple P vooral de kracht en het effect van de massamediale strategieën in kader van opvoedingsondersteuning lijkt aan te tonen. In Australië werd onderzoek verricht naar de effecten van opvoedtelevisie bij 65 ouders van kinderen tussen 2 en 8 jaar. De ene groep van ouders kreeg een 12-delig televisieprogramma te zien waarin zowel reële als fictieve opvoedingssituaties te zien waren. De ene groep keek naar dit programma, de andere niet. De onderzoeksresultaten toonden aan dat de ouders uit de eerste groep hun opvoedingsgedrag veranderden: hun kinderen vertoonden beduidend minder gedragsproblemen en de ouders voelden zich meer opvoedingsbekwaam in de omgang met hun kinderen. Ook het potentiële bereik is enorm. Sanders en zijn medewerkers maakten op basis van hun onderzoek naar effecten van opvoedingstelevisie op ouders, volgende berekening: in Australië kijken ongeveer mensen naar een opvoedingsprogramma op televisie, naar schatting gezinnen (van de totale groep kijkers) hebben een kind met gedragsmoeilijkheden (18%, ), kinderen uit deze groep zouden na de TV-reeks minder problematisch gedrag vertonen tengevolge van een gewijzigde aanpak van hun ouders. Om eenzelfde resultaat te bekomen wordt het aantal benodigde oudergroepen op (waarbij één groep uit 12 ouders bestaat) geschat. Het aantal professionals dat nodig is om dit te realiseren is Opvoedtelevisie heeft niet alleen preventieve effecten, maar kan ook een enorm economisch voordeel opleveren.

9 Ook in Vlaanderen merkten we de impact van een tv-reeks als Supernanny. Vele ouders brachten, in hun contacten met Kind en Gezin, spontaan dit programma aan als een bron van informatievoor hun opvoedingshandelen. Opvoedingswinkels werden overspoeld met vragen over opvoeding in de periode van uitzending. Op dit moment lokken opvoedingsprogramma s vaak nog verdeelde reacties uit bij professionelen. Uiteraard stellen er zich vragen naar de opmaak van dit soort van programma s en vooral naar de manier waarop kinderen binnen hun families in beeld worden gebracht. Triple P toont echter ook aan dat televisie en media niet alleen grote groepen van mensen bereikt maar dat door de makkelijke toegang er ook mensen worden bereikt waar men met klassieke interventies heel wat moeilijker toegang krijgt. Bovendien is dit ook het medium bij uitstek om positief en ondersteunend over opvoeding te berichten. Vaak wordt er negatief en sensationeel bericht over opvoedingsproblemen (kindermishandeling, kinderen in de bijzondere jeugdzorg, verwaarlozing van kinderen, ). De indruk bestaat dat men daardoor het taboe over opvoedingsproblemen versterkt waardoor ouders vaak lang in een isolement blijven zitten als ze vragen of moeilijkheden ervaren in de opvoeding van de kinderen. Een partnership met de media kan dit normaliseren en ervoor zorgen dat de boodschap van positief ouderschap een breed maatschappelijk draagvlak krijgt. 5. Wat kan dit opleveren voor Vlaanderen? Opvoedingsondersteuning is een belangrijke topic geworden in het Vlaamse preventielandschap de afgelopen jaren. Het steeds uitgebreider aantal diensten dat opvoedingsondersteunende activiteiten aanbiedt, doet de nood ontstaan aan een brede algemeen aanvaarde visie op opvoedingsondersteuning en een gecoördineerd aanbod van activiteiten voor ouders zodat deze laatste de bomen door het opvoedingsbos blijven zien. Triple P kan zeker inspiratie bieden om tot een afgelijnde en gedeelde visie op opvoeding en opvoedingsondersteuning te komen. Juist het getrapte karakter van het model en het starten bij een brede benadering ervan zijn erg uniek. Tegelijkertijd zal de uitdaging erin bestaan om dit Triple P-model een plaats te geven in verhouding tot de andere reeds ontwikkelde methodieken en projecten rond opvoedingsondersteuning. Het spreekt vanzelf dat het Triple P-model niet zomaar in de plaats van de andere reeds ontwikkelde methodieken kan komen. Een belangrijkste reden om Triple P zeker een plaats te geven binnen ons Vlaams landschap van opvoedingsondersteunende activiteiten ligt uiteraard in het evidencebased karakter van het programma. De effectiviteit van de interventies is bewezen in verschillende studies en verdere onderzoek naar de verschillende niveaus van interventies loopt nog steeds in verschillende landen. Vlaanderen heeft op dit punt nog totaal geen traditie! Juist in functie van een verdere kwalitatieve uitbouw van opvoedingsondersteuning kan deze internationale trend naar het meer evidence based werken ook op het terrein van opvoedingsondersteuning en preventie, niet genegeerd worden.

10 i M. Sanders, C. Markie-Dadds & K. Turner; (2003). Theoretical, scientific and clinical foundations of the Triple P-Positive Parenting Program: a population approach to the promotion of parenting competence. Parenting Research and practice Monograph, 1, 1-21 ii M. Sanders (2004). Every parent, a positive approach to children s behaviour. Penguin books Australia. iii Gebaseerd op de tekst theoretische onderbouwing iv Voor de lijst van publicaties in dat verband

> Een veel belovend model voor opvoedondersteuning

> Een veel belovend model voor opvoedondersteuning > Een veel belovend model voor opvoedondersteuning Inhoud presentatie Wat is Triple P? Waarom Triple P? Triple P: een keten van interventies Implementatie in Eindhoven Meerwaarde Wat is Triple P? POSITIEF

Nadere informatie

16/10/2015. Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015

16/10/2015. Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015 Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015 Design: Triple P Communications 2011 1 Waarom hebben we programma s voor opvoedingsondersteuning nodig? Een verontrustend

Nadere informatie

Triple P: wat is het en wat gaat het voor jou betekenen?

Triple P: wat is het en wat gaat het voor jou betekenen? Triple P: wat is het en wat gaat het voor jou betekenen? Wat is Triple P? POSITIEF PEDAGOGISCH PROGRAMMA Methodiek opvoedingsondersteuning die afhankelijk van de behoefte van ouders kan variëren in intensiteit:

Nadere informatie

POSITIEF PEDAGOGISCH PROGRAMMA

POSITIEF PEDAGOGISCH PROGRAMMA POSITIEF PEDAGOGISCH PROGRAMMA Triple P: Een breed draagvlak voor opvoedingsondersteuning Krista Okma Kinderopvangcongres 25 maart 2009 Waar of Niet Waar? Leidsters zijn niet geschikt om opvoedadviezen

Nadere informatie

Agenda. Opwarmer. Voorstellen en Opzet. Waaruit bestaat Triple P: Positief Opvoeden? Wat is Triple P Positief Opvoeden

Agenda. Opwarmer. Voorstellen en Opzet. Waaruit bestaat Triple P: Positief Opvoeden? Wat is Triple P Positief Opvoeden Agenda 1. Voorstellen en Opzet 2. Opwarmer: Triple P en OvTJ: Hand in hand of oog om oog/tand om tand? Congres Triple P 24 april 2012 Workshop Verhouding OvTJ en Triple P Drs. Nita van Veluw, programmaleider

Nadere informatie

Opvoeden een PPPretje ;-) Inge Glazemakers

Opvoeden een PPPretje ;-) Inge Glazemakers Opvoeden een PPPretje ;-) Inge Glazemakers Inleiding Wat is Triple P? Casus Waar kan ik Triple P vinden? Inleiding 1 op 5 kinderen/jongeren ontwikkelt een significant emotioneel of gedragsprobleem Veel

Nadere informatie

Opvoedingsondersteuning binnen de preventieve zorg van K&G. 8 juni 2012

Opvoedingsondersteuning binnen de preventieve zorg van K&G. 8 juni 2012 Opvoedingsondersteuning binnen de preventieve zorg van K&G 8 juni 2012 Inhoud 1. OO binnen K&G - Maatschappelijk noodzakelijk - Maatwerk! 2. Onze maatjes 1. Opvoedingsondersteuning binnen Kind & Gezin

Nadere informatie

Positief Opvoeden, Triple P in de transitie stelsel jeugd

Positief Opvoeden, Triple P in de transitie stelsel jeugd Positief Opvoeden, Triple P in de transitie stelsel jeugd Jacqueline van Rijn Jolyn Berns www.nji.nl Marion van Bommel Sandra Hollander Oktober 2013 Triple P Triple P is een evidence based opvoedondersteuningsprogramma,

Nadere informatie

Opvoedingsondersteuning, wat werkt?

Opvoedingsondersteuning, wat werkt? Opvoedingsondersteuning, wat werkt? Wat is er nodig voor een effectieve opvoedingsondersteuning van alle opvoeders in Nederland Bert Prinsen Ede, 4 juni 2010 Onderwerpen: * Visie op opvoeden en opvoedingsondersteuning

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Groep Tieners biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

Cursus Positief opvoeden volgens Triple P - Amsterdam

Cursus Positief opvoeden volgens Triple P - Amsterdam Praktijkvoorbeeld Cursus Positief opvoeden volgens Triple P - Amsterdam Samenvatting Door de samenwerking en het gezamenlijk geven van de cursus Positief Opvoeden volgens Triple P door verschillende disciplines

Nadere informatie

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding Overzicht Inge Glazemakers Onze hoop en verwachtingen Opvoeden bij kinderen met metabole aandoening: een extra uitdaging Gedrag van kinderen: wat opvoeden soms moeilijk maakt Wat is positief opvoeden?

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Groep 0 12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: GROEP (0 12)

TRAINING NIVEAU 4: GROEP (0 12) TRAINING NIVEAU 4: GROEP (0 12) Algemene beschrijving De training niveau 4 Groepsgerichte Triple P biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P niveau 4 Groep 0 12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

Training Niveau 4: Groep 0-12 jaar

Training Niveau 4: Groep 0-12 jaar Niveau 4: Groep 0-12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Groep 0-12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining voor

Nadere informatie

Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen?

Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? 21/11/11 Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? Inge Glazemakers Dirk Deboutte Inhoud Het probleem Oplossingen: de theorie Triple P Het project De eerste evaluatie - - -

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg interventies. Pre- en postnataal

Jeugdgezondheidszorg interventies. Pre- en postnataal Jeugdgezondheidszorg interventies Pre- en postnataal Prenatale zorg; hoe is dat geregeld!? Het is belangrijk om de zwangere goed voor te bereiden op de bevalling en de komst van een baby. Soms zijn bij

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard Tieners biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners

TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners TRAINING NIVEAU 4: GROEP TRIPLE P Tieners Algemene beschrijving De training Triple P niveau 4 Groep Tieners biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD (0 12)

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD (0 12) TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD (0 12) Algemene beschrijving De training Niveau 4 Standaard Triple P biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple P gezinsinterventies

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P Tieners Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard Tieners biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple

Nadere informatie

Training Niveau 4: Groep Tieners

Training Niveau 4: Groep Tieners Niveau 4: Groep Tieners Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Groep Tieners biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining voor ouders

Nadere informatie

> Een veel belovend model voor opvoedondersteuning?

> Een veel belovend model voor opvoedondersteuning? Waarom? > Een veel belovend model voor opvoedondersteuning? en PMTO Toegenomen aandacht voor preventie psychosociale problematiek Versterking lokale functies opvoed- en gezinsondersteuning Nadruk op evidence-based

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

TRAINING TRIPLE P FAMILY TRANSITIONS

TRAINING TRIPLE P FAMILY TRANSITIONS TRAINING TRIPLE P FAMILY TRANSITIONS Algemene beschrijving De training Triple P Family Transitions biedt deelnemers een goede basis voor het kunnen organiseren en begeleiden van een vaardigheidstraining

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard 0 12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple

Nadere informatie

Het fundament van Triple P

Het fundament van Triple P foto: Wiesje Peels Theoretische onderbouwing en onderzoek Het fundament van Triple P Door Paula Speetjens, Ireen de Graaf en Geraldien Blokland 6 Triple P wordt in Nederland steeds vaker ingezet om ouders

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD TRIPLE P 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard 0 12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple

Nadere informatie

Missie & visie Opvoedingswinkel Gent

Missie & visie Opvoedingswinkel Gent Missie & visie Opvoedingswinkel Gent 1 Inhoudstafel... 1 Missie & visie Opvoedingswinkel Gent... 1 Inhoudstafel... 1 Intro... 3 1. Missie... 4 2. Doelgroep... 4 3. Werking... 4 4. Beleidskader... 5 5.

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling Onderbouwing Opvoedingsondersteuning in de JGZ De JGZ-medewerker heeft een taak bij het schatten van de opvoedingscompetentie en opvoedingsonmacht van ouders.

Nadere informatie

Training Niveau 4: Standaard 0-12 jaar

Training Niveau 4: Standaard 0-12 jaar Niveau 4: Standaard 0-12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard 0-12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve individuele Triple P gezinsinterventies

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD STEPPING STONES 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD STEPPING STONES 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 4: STANDAARD STEPPING STONES 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 4 Standaard Stepping Stones 0 12 jaar biedt deelnemers een goede basis voor het uitvoeren van intensieve

Nadere informatie

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ OMGEVINGSANALYSE EN LITERATUURSTUDIE AANBOD OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ 10- TOT 17-JARIGEN ANTWERPEN PRESENTATIE 27 OKTOBER 2015 1 SITUERING VAN HET ONDERZOEK 4 grote onderdelen: literatuurstudie focusgroep

Nadere informatie

Preventieoverzicht opvoeden

Preventieoverzicht opvoeden 0-4 Ouders met kinderen 0-4 Stevig Ouderschap Stevig Ouderschap is een preventieprogramma dat zich richt op risicogezinnen en dat dmv. vroegtijdige opvoedingsondersteuning problemen op dit gebied wil voorkomen.

Nadere informatie

Profilering CKG t Kinderkasteeltje CKG Nazareth

Profilering CKG t Kinderkasteeltje CKG Nazareth Profilering CKG t Kinderkasteeltje Algemeen CKG = Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning Erkend en gesubsidieerd door K&G, afdeling Preventieve Gezinsondersteuning In het Vlaamse land: 23 CKG s

Nadere informatie

Positief Pedagogisch Programma

Positief Pedagogisch Programma Bijlage 2 Positief Pedagogisch Programma Een veelbelovend model voor opvoedingsondersteuning 1 Geraldien Blokland Expertisecentrum Opvoedingsondersteuning / NIZW Jeugd 1 Bij het schrijven van dit artikel

Nadere informatie

4.2.2. Shantala babymassage (individuele begeleiding)

4.2.2. Shantala babymassage (individuele begeleiding) 4.2. Aanbod voor ouders van het jonge kind Dit aanbod is veelal gericht op ouders met kinderen tot 4 jaar. Een aantal producten zijn inzetbaar voor een bredere doelgroep. De producten Home-Start, Vroegtijdige

Nadere informatie

Review. Oudercursus. Praktijkbeschrijvingskring Voorjaar 2011

Review. Oudercursus. Praktijkbeschrijvingskring Voorjaar 2011 Review Oudercursus Praktijkbeschrijvingskring Voorjaar 2011 Inhoudsopgave 0 Algemene opmerkingen... 4 1 Beschrijving... 4 1.1. Definitie en omschrijving... 4 1.2. Doelgroep... 4 1.3. Doelen... 4 1.4. Werkwijze/aanpak...

Nadere informatie

Digitale opvoedondersteuning voor aanstaande ouders

Digitale opvoedondersteuning voor aanstaande ouders Bijvoorbeeld over: borst- en flesvoeding; ouderschap; verzorging van je kind; balans tussen kind en relatie. Ouders die deelnemen aan deze thema- of voorlichtingsbijeenkomst hebben (nieuwe) kennis en informatie

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: INLEIDING 168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting Samenvatting In deze studie is de relatie tussen gezinsfunctioneren en probleemgedrag van kinderen onderzocht. Er is veelvuldig onderzoek gedaan naar het ontstaan van probleem-gedrag van kinderen in de

Nadere informatie

Geen twijfels over het effect van Triple P

Geen twijfels over het effect van Triple P Geen twijfels over het effect van Triple P Jacqueline van Rijn Krista Okma www.nji.nl Januari 2013 Afgelopen weken verscheen Triple P meerdere malen negatief in de publiciteit. Het Nederlands Jeugdinstituut

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

Wonen Doe Je Thuis: inhoudelijk kader van Combinatie Jeugdzorg

Wonen Doe Je Thuis: inhoudelijk kader van Combinatie Jeugdzorg Combinatie Jeugdzorg helpt kinderen en ouders vakkundig bij complexe vragen over opvoeden en opgroeien, zodat kinderen zich optimaal ontwikkelen en meedoen in de samenleving. Daarbij worden participatie

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG Tieners

TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG Tieners TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG Tieners Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 3 Basiszorg Tieners richt zich op het bekwamen van professionals tot het aangaan van kortdurende ondersteuningscontacten

Nadere informatie

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Infosheet Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Tijdig ingrijpen betekent voorkomen dat een de fout ingaat. Wie wil dat niet? Dat is dan ook precies wat deze infosheet beoogt: inzicht

Nadere informatie

Richtlijn Opvoedondersteuning (2013)

Richtlijn Opvoedondersteuning (2013) Richtlijn Opvoedondersteuning (2013) Onderbouwing Uitgangsvraag Hoe verhouden de kosten en baten van preventie van opvoed- en psychosociale problemen en opvoedingsondersteuning zich tot elkaar? Conclusies

Nadere informatie

PREVENTIE VOOR POH-GGZ

PREVENTIE VOOR POH-GGZ PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT

Nadere informatie

Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters

Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters Myriam Vanoudenhove VWVJ/VCLB Melissa Peeters VCLB Monica Bulcke VWVJ Zorg om de jeugd in Vlaanderen Departement

Nadere informatie

Investeren in opvoeden en opgroeien loont!

Investeren in opvoeden en opgroeien loont! Investeren in opvoeden en opgroeien loont! Kosteneffectiviteit van de preventie van pedagogische, psychosociale en psychosomatische problematiek door de jeugdgezondheidszorg Investeren in opvoeden en opgroeien

Nadere informatie

Preventieoverzicht opvoeden

Preventieoverzicht opvoeden Doelgroep Naam Boodschap Soort Organisatie die 0-4 jaar Ouders met kinderen 0-4 jaar Video Interactie Begeleiding Doel van de methodiek is het ondersteunen, bevorderen of herstellen ontwikkelingsproblemen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding Uitgangspunten

Inhoudsopgave. Inleiding Uitgangspunten Inhoudsopgave Inleiding Uitgangspunten - Schematische weergave - Reflectievragen leerkrachtgedrag - Basisprincipes - Strategieën - Praktische invulling Inleiding Met pedagogische huisstijl bedoelen wij

Nadere informatie

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen

Nadere informatie

Kenniswerkplaats Tienplus

Kenniswerkplaats Tienplus Workshop Jeugd in Onderzoek Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning van ouders met tieners in Amsterdam http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl Triple P divers Marjolijn Distelbrink Verwey-Jonker

Nadere informatie

ASKe-instrument. Instrument voor Autisme Specifieke Kwaliteitsevaluatie. Algemene Evaluatiecriteria

ASKe-instrument. Instrument voor Autisme Specifieke Kwaliteitsevaluatie. Algemene Evaluatiecriteria Vlaamse Vereniging Autisme Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen Henri Dunantlaan 2 9000

Nadere informatie

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting Overzicht De kracht van Positief opvoeden 1 Hoop en verwachting Opvoeden in de praktijk Waarom positief opvoeden? De 5 principes van positief opvoeden Tijd voor vragen en discussie 2 Hoop en verwachting

Nadere informatie

Infant Mental Health

Infant Mental Health Infant Mental Health WAIMH Vlaanderen wants you! WAIMH Vlaanderen VZW Draagvlak uitbouwen voor IMH professionals 16 november 2017 20u Antwerpen www.waimh-vlaanderen.be Ik zie u graag Motherhood constellation

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Parenting Support in Community Settings: Parental needs and effectiveness of the Home-Start program J.J. Asscher Samenvatting (Dutch summary) Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA Train-the-Trainer: agressiebeheersing D-na voor ICOBA Vandaag INHOUD? Verschillende lagen Het CLIA-competence-model (prof. Decorte) Men dient te beschikken over domeinspecifieke kennis en vaardigheden

Nadere informatie

TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG 0 12 jaar

TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG 0 12 jaar TRAINING NIVEAU 3: BASISZORG 0 12 jaar Algemene beschrijving De training Triple P Niveau 3 Basiszorg 0 12 jaar richt zich op het bekwamen van professionals tot het aangaan van kortdurende ondersteuningscontacten

Nadere informatie

Helping families change: The adoption of the Triple P - Positive Parenting Program in the Netherlands de Graaf, I.M.

Helping families change: The adoption of the Triple P - Positive Parenting Program in the Netherlands de Graaf, I.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Helping families change: The adoption of the Triple P - Positive Parenting Program in the Netherlands de Graaf, I.M. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

ROADMAP HUIZEN VAN HET KIND

ROADMAP HUIZEN VAN HET KIND ROADMAP HUIZEN VAN HET KIND Inleiding De samenwerkingsverbanden Huizen van het Kind, zo blijkt uit waar we nu staan, hebben het potentieel om (verder) uit te groeien tot laagdrempelige basisvoorzieningen.

Nadere informatie

Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005

Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005 Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005 Het ideaal Er zijn problemen en/of risicofactoren Waarvoor een behandeling

Nadere informatie

PBS Positive Behavior Support

PBS Positive Behavior Support PBS Positive Behavior Support 4 juni 2010 Drs. Emilie van Leeuwen methodiekontwikkelaar/ trainer bij PI Research Drs. Inge Reijnders Onderwijskundige GZ psycholoog Opvoeden is van iedereen! Hoe ziet dat

Nadere informatie

Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht

Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht naar de kinderen Acties gericht naar hulpverlening en

Nadere informatie

Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar

Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar De specialisten van De Jeugdpraktijk geven kinderen en jongeren de persoonlijke en professionele aandacht die vereist is. De

Nadere informatie

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot

Nadere informatie

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland 1. Individuele sociale vaardigheidstraining 2. Sociale vaardigheidstraining groep 12-/12+ 3. Gezinsbegeleiding (6+) 4. Gezinsbegeleiding (0-6 jaar) 5. Individuele

Nadere informatie

CAR netwerk Waas & Dender

CAR netwerk Waas & Dender CAR netwerk Waas & Dender 2 de lijn van de gezondheidszorg Wat en voor wie? Gespecialiseerd in multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van kinderen met neurobiologische ontwikkelingsstoornissen

Nadere informatie

Gedragsexpert. Doelgroep

Gedragsexpert. Doelgroep Gedragsexpert De Post-HBO opleiding Gedragsexpert heeft tot doel leraren, intern begeleiders en zorgcoördinatoren zo goed mogelijk toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van

Nadere informatie

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld VoorZorg doorbreekt de cirkel Onderzoeksprogramma Hoe effectief zijn we in het beschermen

Nadere informatie

Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit

Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Dutch summary De financiële en maatschappelijke kosten van jeugdcriminaliteit zijn

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

Interventies voor jji en jeugdzorgplus. Leonieke Boendermaker

Interventies voor jji en jeugdzorgplus. Leonieke Boendermaker Interventies voor jji en jeugdzorgplus Leonieke Boendermaker 20 mei 2009 Evident? 1. Problemen doelgroep 2. Interventies die leiden tot vermindering problemen 3. Noodzaak goede implementatie 2 Om wat voor

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg en ouderondersteuning Stevig Ouderschap Plus. Marjanne Bontje, beleidsmedewerker Rig Mutschler, jeugdarts

Jeugdgezondheidszorg en ouderondersteuning Stevig Ouderschap Plus. Marjanne Bontje, beleidsmedewerker Rig Mutschler, jeugdarts Jeugdgezondheidszorg en ouderondersteuning Stevig Ouderschap Plus Marjanne Bontje, beleidsmedewerker Rig Mutschler, jeugdarts 1 24-09-2008 Doel bijeenkomst Informeren werk Jeugdgezondheidszorg (JGZ 4-19)

Nadere informatie

Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer

Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer Sport werkt! Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer Leer optimaal samenwerken, omgaan met stress en effectief communiceren Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij

Nadere informatie

Stichting Steunpunt Opvoeding 's-hertogenbosch Opvoedingswinkel

Stichting Steunpunt Opvoeding 's-hertogenbosch Opvoedingswinkel Stichting Steunpunt Opvoeding 's-hertogenbosch Opvoedingswinkel 2e Nationaal Congres Opvoedingsondersteuning Jacqueline van Rijn 6 Juni 2008 Inhoud Presentatie Geschiedenis Missie, taken en functies Kwaliteitssysteem

Nadere informatie

Opleiding ouderbegeleiding

Opleiding ouderbegeleiding Opleiding ouderbegeleiding me nse nkennis vanuit een visie op ouderschap in ontwikkeling Als je krachtgericht werken met het netwerk rond het kind wilt invullen, dan zit hier alles in. Vanuit een betere

Nadere informatie

Moet mijn kind nog luisteren?

Moet mijn kind nog luisteren? Moet mijn kind nog luisteren? Grenzen stellen in de opvoeding Mauri Met dank aan M. Wysmans Schoolreglement uit 1848 Kaartspelen in de klas Vloeken Alcohol drinken op school Liegen Meisjes spelen met jongens

Nadere informatie

Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers

Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers Samenvatting Dit proefschrift gaat over casemanagement van gezinnen binnen jeugdbescherming

Nadere informatie

Decreet opvoedingsondersteuning in relatie tot de IJH. Benedikte Van den Bruel Veerle Roels

Decreet opvoedingsondersteuning in relatie tot de IJH. Benedikte Van den Bruel Veerle Roels Decreet opvoedingsondersteuning in relatie tot de IJH Benedikte Van den Bruel Veerle Roels Kind en Gezin èn Agentschap Jongerenwelzijn? Kind en Gezin en Agenschap Jongerenwelzijn verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Presentatie. Kortdurende Pedagogische Hulpverlening in het Centrum voor Jeugd en Gezin te Apeldoorn. CJG structuur Interventie

Presentatie. Kortdurende Pedagogische Hulpverlening in het Centrum voor Jeugd en Gezin te Apeldoorn. CJG structuur Interventie Kortdurende Pedagogische Hulpverlening in het Centrum voor Jeugd en Gezin te Apeldoorn Drs.S. Blom Schakel Orthopedagoog Generalist (NVO) Coördinator Opvoedsteunpunt CJG structuur Interventie Presentatie

Nadere informatie

alle campagnefoto s Maak het mee : Paul Delaet provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be

alle campagnefoto s Maak het mee : Paul Delaet provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be alle campagnefoto s Maak het mee : Paul Delaet provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be deontologisch kader pedagogisch advies Situering Het Limburgs netwerk opvoedingsondersteuning

Nadere informatie

3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD

3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD ADHD groeit mee Babypeuter Lagere school Puberadolescent Babypeuter Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD Geboorte zuigeling - peuter Al hyperactief van in de buik Moeilijke baby : Verhoogd activiteitsniveau

Nadere informatie

IB bijeenkomst Gedrag. Voorjaar 2018

IB bijeenkomst Gedrag. Voorjaar 2018 IB bijeenkomst Gedrag Voorjaar 2018 Doel bijeenkomst Inzicht hebben op in verschillende niveaus van handelen op het gebied van gedrag Nagedacht over stand van zaken op eigen school Idee hebben over de

Nadere informatie

Bruggenbouwers Linko ping, Zweden

Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Het Bruggenbouwers project wordt in de Zweedse stad Linköping aangeboden en is één van de succesvolle onderdelen van een groter project in die regio. Dit project is opgezet

Nadere informatie

Overzichtskaart 3. Opvoedingsondersteuning. voor hulp bij opvoedingsvragen en lichte opvoedproblemen

Overzichtskaart 3. Opvoedingsondersteuning. voor hulp bij opvoedingsvragen en lichte opvoedproblemen Overzichtskaart 3 Opvoedingsondersteuning voor hulp bij opvoedingsvragen en lichte opvoedproblemen Zelfreflectie-instrument individuele opvoedingsondersteuning Sommige JGZ-professionals zullen al over

Nadere informatie

Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning Hulp bij opvoedingsmoeilijkheden

Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning Hulp bij opvoedingsmoeilijkheden Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning Hulp bij opvoedingsmoeilijkheden CKG Good Engels Boomgaardstraat 39A 2018 Antwerpen tel. 03 286 97 25 CKG Dennenhuis Kalmthoutsesteenweg 33 2950 Kapellen tel.

Nadere informatie

Integrale visie op ontwikkeling en behandeling

Integrale visie op ontwikkeling en behandeling Integrale visie op ontwikkeling en behandeling Inleiding Al meer dan 70 jaar maakt Bijzonder Jeugdwerk zich sterk voor de meest complexe doelgroep in de jeugdzorg: jonge mensen met ernstige gedragsproblemen

Nadere informatie

en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1

en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1 Depressie bij kinderen en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1 Welbevinden ebe van Nederlandse kinderen Nederlandse kinderen het gelukkigst in Europa 92% 12-24

Nadere informatie

visie, gedrag, overtuigingen, gevoelens, handelen, reflectie

visie, gedrag, overtuigingen, gevoelens, handelen, reflectie Boek : Auteur : Bespreker : Jo Dauwen Datum : juni 2010 Gedragsproblemen in scholen Het denken en handelen van leraren Kees van der Wolf en Tanja van Beukering, Acco ISBN: 9 789033 474989. In een notendop

Nadere informatie

Samen sterker Terug Op Pad. Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen

Samen sterker Terug Op Pad. Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen Samen sterker Terug Op Pad Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen STOP project van VBJK Steunpunt en Trainingscentrum Opvoeding Gesubsidieerd door het Ministerie van de

Nadere informatie

Omgaan met tieners Positief opvoeden van tieners. Copyright 2011 The University of Queensland Geschreven door Alan Ralph and Matthew R.

Omgaan met tieners Positief opvoeden van tieners. Copyright 2011 The University of Queensland Geschreven door Alan Ralph and Matthew R. Omgaan met tieners Positief opvoeden van tieners Copyright 2011 The University of Queensland Geschreven door Alan Ralph and Matthew R. Sanders 1 Overzicht Ontwikkeling van tieners Gedrag van tieners Valkuilen

Nadere informatie

Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid.

Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid. Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid. Een onderwijsprotocol tegen pesten houdt in dat door samenwerking het probleem van het pestgedrag bij kinderen wordt aangepakt. Hiermee willen

Nadere informatie

STOP 4-7 Samen sterker Terug Op Pad

STOP 4-7 Samen sterker Terug Op Pad STOP 4-7 Samen sterker Terug Op Pad Een trainingsprogramma voor jonge kinderen (tussen de 4 en 7 jaar) met (ernstige) gedragsproblemen. En hun ouder(s) En hun leerkracht Informatie voor professionals:

Nadere informatie

VERANDERINGEN BINNEN HET

VERANDERINGEN BINNEN HET VERANDERINGEN BINNEN HET VERPLEEGKUNDIG LANDSCHAP Verpleegkunde en Geestelijke Gezondheidszorg Trends Vermaatschappelijking van zorg Individualisering van zorg, patiënt wordt mondiger GGZ-problemen komen

Nadere informatie

SAMEN Vroegdetectie bij kinderen van 0 tot 6 jaar en hun gezin. Voorstelling innovatief project OOOC Ter Heide

SAMEN Vroegdetectie bij kinderen van 0 tot 6 jaar en hun gezin. Voorstelling innovatief project OOOC Ter Heide SAMEN Vroegdetectie bij kinderen van 0 tot 6 jaar en hun gezin Voorstelling innovatief project OOOC Ter Heide Ontstaan Vanuit de reguliere werking doen we volgende vaststellingen: 1. Probleemgedrag bij

Nadere informatie