Wat krijgen we op ons bord? Wat krijgen we op ons bord? duurzame voeding (s)maken. duurzame voeding (s)maken

Transcriptie

1 Wat krijgen we op ons bord? Wat krijgen we op ons bord? duurzame voeding (s)maken duurzame voeding (s)maken

2 Vanuit welke visie? Vanuit welke visie? duurzame voeding => duurzame landbouw zorg voor de planeet(brundtland 1987) aandacht ook voor dier- en planten rijk welzijn voor elke mens WERVELvisie

3 Inhoud vorming Inhoud vorming DRIE ONDERDELEN De kapstok met ingrediënten Achtergrondinformatie, voedzame brokken voor de inhoud mogelijke bereidingswijzen: 4 invalshoeken

4 4 invalshoeken of bereidingswijzen 4 invalshoeken of bereidingswijzen vanuit de consument vanuit de producent vanuit de wereldhandel vanuit de wereldmaaltijd

5 Bereidingswijze 1 Vanuit de consument

6 consument Wat verleidt ons? Reclame(zelf aan te vullen) geur, kleur, voorstelling, goesting, variatie, gemak, portemonnee opvoeding - cultuur in zijn t.o.v. nood hebben aan Leven met hypes

7 Duurzaam? We zijn met veel: groeiende wereldbevolking 6, 79 miljard mensen in 2009 Elke dag , laatste jaar + 77 miljoen We willen zelf ook allemaal meer de drang of dwang om te groeien

8 Universele Verklaring van de rechten van de mens 1948 artikel 25: iedere wereldburger heeft recht op een levenstandaard die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin voedsel - water kleding beschutting - dak boven het hoofd - huisvesting geneeskundige verzorging noodzakelijke sociale diensten

9 1. De ecologische voetafdruk 1. De ecologische voetafdruk definitie De oppervlakte aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of land => manier om sociale rechtvaardigheid en respect voor milieu te meten Het eerlijke aardeaandeel: ieder van ons heeft recht op 1,8 ha(beschikbaar aantal ha delen door aantal mensen) MAAR: Europeaan: 5ha, Belg 6,7 - Amerikaan 9,7 - Tanzaniaan 1ha - Indiër 0,8 ha

10 de ecologische VOEDSELafdruk de ecologische VOEDSELafdruk ecologisch? Eten en drinken bepalen 30% van de hoeveelheid ruimte die je nodig hebt op de wereld(slechts 10% van ons budget) wereldwijd 50% van het eerlijk aardeaandeel

11 2. gezondheid 2. gezondheid vers: van dichtbij: tuin, boer(thuisverkoop), boerenmarkt, voedselteam, Van dichtbij => niet alles is voorhanden dus seizoensgebonden(verlangen naar iets...) bewerkt: gedroogd, gesuikerd, gepekeld, geconserveerd, diepgevroren(bonduelle) - eigen tuin zonder bewaarmiddelen(ook suiker en zouten), kleurstoffen zonder pesticiden, antibioticavrij, ggo-vrij zonder is gezonder biologisch? Beter voor het milieu - gezonder - korte keten - kringloop

12 => verpakking en transport: gezond voor de aarde? specialisatie in landbouw na WOII minder diversiteit dus meer transport + verpakking

13 Ruimte voor wegen en sporen: België is koploper in voorziening van wegen! Productie en verbruik van energie kost ook ruimte Biomassa, energiegewassen, brandhout, kernenergie! CO 2 komt vrij bij verbranding en wordt best terug vastgelegd => CO 2 bossen

14 2. gezondheid 2. gezondheid niet de hoeveelheid maar de kwaliteit evolutie van de mens te veel suiker, vetten vlees en vis basisvoedsel krijgt een andere invulling

15 2. gezondheid VLEES EN VIS: eiwitten We hebben eiwitten nodig: voor bouw en herstel van lichaamscellen We eten er meer dan genoeg We letten best op de essentiële

16 Het verhaal achter het vlees: SOJA Het verhaal achter het vlees: SOJA soja in onze voeding soja als veevoeder mogelijke oplossingen wereldhandel: WTO-overeenkomsten

17 Soy is good for you! Soy is good for you! De sojaboon (Glycine max) is een eenjarige peulvrucht van de familie Vlinderbloemigen Met: 18% olie 38% eiwit 25% koolhydraten

18 Voor menselijke consumptie Voor menselijke consumptie De sojaboon heeft een hoge voedingswaarde, werkt cholesterolverlagend en heeft veel verwerkingsmogelijkheden. Ze is niet goed verteerbaar, heeft een lange kooktijd, flauwe smaak Afgeleide (goed verteerbare) producten: Sojamelk, sojasaus, miso, sojameel, geroosterde sojabonen, sojalecithine(emulgator), tempeh, tofu...

19 Hoofdzakelijk als ingrediënt voor veevoer voor miljoenen: 20% van de totale sojaoogst gaat naar Europa: 39 miljoen ton 89% daarvan is sojameel voor veevoeding

20 gevolgen: ontbossing gevolgen: ontbossing

21 Gevolgen: milieuvervuiling en impact op de volksgezondheid Om opbrengsten te verhogen gebruiken de sojaproducenten op grote schaal kunstmest en pesticiden en Roundup Ready soja. Door onzorgvuldige toepassing van pesticiden komt vergiftiging bij arbeiders regelmatig voor.

22 (Gedwongen) plattelandsvlucht (Gedwongen) plattelandsvlucht

23 Gevolg : werkloosheid Gevolg : werkloosheid Traditionele landbouw: 40 arbeiders per 200 ha sojaproductie: slechts 1 door vergaande mechanisatie.

24 Impact bij ons Impact bij ons Intensieve landbouw, niet meer grondgebonden Europees soja-import: 16.7 miljoen hectare (= 5x opp. België) Belgische soja-import: ha Monotone maïsvelden: eiwitten (soja) van overzee, aanvullende energie geleverd door maïs. Mestoverschot Productie-overschotten & dumping, te lage prijzen voor de landbouwers

25 bereidingswijze 2 Vanuit de wereldhandel

26 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

27 Oorsprong sojaverhaal = handelsakkoord(deal) 1962 EEG (1957): uitstippelen van een GLB dat voorzag in gegarandeerde prijzen voor o.a. graan, suiker, rundvlees en melk en de afscherming van Europese grenzen Deal tussen VS en Europa tijdens de Dillon-ronde ( ) Kort samengevat: Europa mocht zijn landbouw beschermen als de (toen nog vooral Amerikaanse) graanvervangers zoals maïsgluten, soja en sojaschroot onbeperkt Europa mochten ingevoerd worden zonder betaling van invoerrechten.

28 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

29 Soy is good for you? Soy is good for you? Terug inspelen op publiciteit(vergelijk met consument) Verkoopstechnieken Verdoken voedselkilometers Ecologische voetafdruk Vers? Transport - voorschriften, controle Verdwijnen van boeren, sociale onrust Biodiversiteit neemt af: ontbossing Degradatie van de bodem Volksgezondheid Vlees/visconsumptie en alternatieven

30 Om te begrijpen hoe soja van de akker in Zuid-Amerika in de supermarkt en op uw bord (of op uw plank) terecht komt, is het nodig de sojaketen te begrijpen.

31 En in de veeteelt sojasector zijn er: veel sojaproducenten veel sojaproducenten een paar handelsmaatschappijen een paar handelsmaatschappijen weinig verwerkers (industrie) heel weinig retailers Food & non-food Veeteelt weinig veevoederproducenten veel boeren weinig vlees/zuivel verwerkers heel weinig retailers zeer veel consumenten zeer veel consumenten De sojaketen van sojaveld tot supermarkt Figuur AIDEnvironment

32 Wat is dan eerlijke handel? Wat is dan eerlijke handel? Handel: prijs: dekt de productiekost Maar houdt ook rekening met sociale aspecten, gezondheidsvoorschriften, milieu-impact, voetafdruk,... Fairtrade

33 Fairtrade Wil de economische positie van kleine producenten versterken door hun rechten te garanderen en door betere handelsvoorwaarden garandeert minimumprijs premie en voorfinanciering een contract op lange termijn

34 Van WTO naar Fairtrade Van WTO naar Fairtrade Handel Prijs:wie bepaalt de prijs, wie wordt er beter van? Eerlijk

35 Invalshoek - bereidingswijze 3 Vanuit de wereldmaaltijd

36 De korte voedselketen De korte voedselketen

37 4 vanuit de wereldmaaltijd 4 vanuit de wereldmaaltijd Vergelijk de foto s: wat valt er op? Vergelijk de foto s: wat valt er op?

38 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

39 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

40 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

41 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

42 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

43 wereldmaaltijd Foto s: wat eten we in één week Is er genoeg voor iedereen? Wereldmaaltijd(2003) Ondertussen meer wereldburgers en ook meer hongerigen 6, 79 miljard mensen in 2009 Elke dag , laatste jaar + 77 miljoen Tarweproductie +10% =>tarweprijs daalt en is dus negatief voor gespecialiseerde akkerbouwers > 40% van graan gaat naar veevoeder!

44 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

45 QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

46 Bereidingswijze 4 Vanuit de producent film

47 Duurzame landbouw dicht bij huis Onze landbouw onze boeren en boerinnen locavoren

48 kapstok Ingrediënten Verpakking - afvalberg Diversiteit aan producten: focus op kwaliteit Suikers, zetmeel, vetten: calorieën Eiwitten(vlees, vis, alternatieven) Opgepast voor lange voedselketen: vele handen Voorraad goed opvolgen Afstand - transportmiddelen: (gewogen en verborgen voedselkilometers) Toerist - cultuur, eetgewoontes

49 Vormingsaanbod Wervel Vormingsaanbod Wervel LANDBOUW & NATUUR: een pleidooi voor meer verweving GGO tov eigen zaadteelt: de instandhouding van biodiversiteit in de landbouw VERBODEN VRUCHTEN KEMP voor een KOEL klimaat AGROFORESTRY: hefbomen voor een duurzame landbouw LANDBOUW EN GLOBALISERING: denk globaal, eet lokaal! SOJA, heilig boontje

50 Dank je wel! Dank je wel!