ADVIESNOTA. Het inzetten van serious games in het onderwijs
|
|
- Lander Baert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ADVIESNOTA Het inzetten van serious games in het onderwijs Aan de Commissie onderwijsvernieuwing van de Stichting BBV Velsen Eveline Heilig PABO Inholland Haarlem Juni 2012
2 Voorwoord Stichting BBV Velsen is altijd in beweging. Ook op het gebied van onderwijsvernieuwingen, die elkaar razendsnel opvolgen. BBV Velsen is ook een stichting die graag met haar tijd meegaat. Om de stichting te updaten over een onderwijsvernieuwing op het gebied van ICT, voorziet deze adviesnota in deze behoefte. In deze adviesnota staan serious games centraal. Er blijken veel vraagtekens te bestaan over het (structureel) inzetten van serious gaming als onderwijsleermiddel. Ook ten aanzien van de rol van de leerkracht is nog altijd veel onduidelijkheid. Om de vraagtekens en onduidelijkheid zoveel mogelijk weg te nemen, is er onderzoek gedaan naar het inzetten van serious games in het basisonderwijs. Aan de hand van het onderzoek wordt in deze adviesnota informatie gegeven over en antwoord gegeven op vragen omtrent serious games, met als doel een advies uit te brengen over het wel of niet doorvoeren van deze onderwijsvernieuwing. IJmuiden, juni 2012 Eveline Heilig Pagina 1
3 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Inleiding 3 1. Theoretisch kader serious gaming in het onderwijs Wat is een serious game? Onderzoek naar het inzetten van serious games in het onderwijs Het effect op cognitieve functies Games vertalen in de didactiek 7 2. Praktijkonderzoek Data analyse 8 3. Conclusie & discussie Aanbevelingen Literatuurlijst 12 Pagina 2
4 Inleiding Voordat een onderwijsstichting of een schoolbestuur tot het besluit komt om tot structurele doorvoering van een onderwijsvernieuwing te komen, gaat men niet over een nacht ijs. Bewezen effectiviteit van een onderwijsvernieuwing zal een stichting of schoolbestuur kunnen doen besluiten deze verandering daadwerkelijk door te voeren. Hier gaat onder andere aan vooraf: onderzoek, het inwinnen van informatie en het beantwoord krijgen van diverse vragen. Het inzetten van ICT in het onderwijs als middel is een onderwijsvernieuwing die steeds meer de kop op steekt. Niet alleen het leren omgaan mét computerprogramma s, maar juist het leren ván computerprogramma s staat daarbij centraal. In deze adviesnota wordt aandacht besteed aan serious gaming. Hiervoor is antwoord op de volgende vraag een hulpmiddel voor het eventueel overgaan tot het invoeren déze onderwijsvernieuwing: Hoofdvraag: Moeten we overgaan tot structurele invoering van het gebruik van serious gaming als onderwijsleermiddel? Om de effectiviteit in de praktijk te meten is naast literatuuronderzoek tevens een kleinschalig praktijkonderzoek gedaan op één van de scholen uit de stichting; CBS Het Kompas te IJmuiden. De uitkomsten van dit praktijkonderzoek vindt u terug in dit document. Aan de hand van de gegevens verkregen uit zowel het literatuur- als het praktijkonderzoek volgt een aanbeveling voor het invoeren van serious games in de onderwijspraktijk. Pagina 3
5 1. Serious gaming in het onderwijs 1.1 Wat is een serious game? Serious games zijn computerspellen die als doel hebben om de speler kennis bij te brengen. Het zijn computerspellen die ontwikkeld zijn om een probleem aan te pakken of een leereffect te bewerkstelligen met als doel leren of onderzoeken. (games in het onderwijs-dossiers-leraar24, 2012) Een serious games is een educatieve gamesoort die goed kan worden ingezet in het onderwijs en bevat doorgaans meestal de volgende essentiële elementen: De speler moet een bepaald leerdoel bereiken. Er is sprake van competitie tegen een andere speler, tegen de computer of doordat de speler zichzelf wil verbeteren. Er zijn regels en hindernissen. Er is sprake van een bepaalde context waarbinnen het spel zich afspeelt. Het spel is meervoudig complex. Het spel is reactief. Het spel is een kopie van de werkelijkheid. Een goede game dompelt de spelers helemaal in het verhaal. Tijdens het spelen wordt continu feedback gegeven.(op deze manier leert een deelnemer wát het echte doel is, hoe deze te bereiken, welke hulp hij/zij nodig heeft en welke assumpties hem/haar hinderen.) Het primaire doel van een serious game is leren Een game inpassen in de lespraktijk kan op verschillende manieren: Een school kan een bestaande game inzetten. Een school kan een game op maat laten maken waarin leerstof wordt verwerkt. De leerlingen of leraren bouwen zelf een game waarin educatieve elementen zijn opgenomen. (games in het onderwijs-dossiers-leraar24, 2012) 1.2 Onderzoeken naar het inzetten van serious games in het onderwijs Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar de effecten en efficiëntie van het inzetten van serious games als leermiddel. In een literatuuronderzoek gedaan in 1992 is het effect van games en simulaties vergeleken met het effect van klassiek onderwijs. Uit dit onderzoek werd duidelijk dat de via games en simulaties Pagina 4
6 opgedane kennis beter werd onthouden en dat de studenten in bijna alle studies enthousiaster waren over leren door middel van games en simulaties dan over traditioneel onderwijs. (Morris, Randel, Wetzel, & Whitehill) Volgens onderzoeker Gee (2003) leren games om wetenschappelijk te denken. Grootschalig onderzoek naar het inzetten van games in het onderwijs is gedaan door Futurelab in het Verenigd Koninkrijk. Zij hebben een jaar lang onderzoek gedaan naar het gebruik van en de attitude ten opzichte van zogenaamde COTS-games (voluit Commercial Of The Shelff) in het onderwijs. Het doel van het onderzoek was om de invloed van het gebruik van deze games op school te beschrijven. COTS-games zijn vergelijkbaar met serious games. Het verschil zit voornamelijk in het feit dat COTS-games, die gewoon verkrijgbaar zijn in de winkels, nog meer op entertainment zijn gericht en door kinderen dus ook veelal thuis gespeeld worden. Eén van de voornaamste bevindingen van dit onderzoek is, dat deskundigheid van de leraar bepalend is voor succesvol gebruik van games in het onderwijs. Games in handen van goede leraren blijken meerwaarde te bieden in zowel een onderwijsaanpak waarbij leerlingen actief en onderzoekend kennis ontwikkelen als een onderwijsbenadering die meer gericht is op kennisoverdracht. De belangrijkste opbrengst van games zijn volgens dit onderzoek: Grotere motivatie en betrokkenheid van leerlingen. Motivatie zou het primaire doel van een serious game, namelijk leren, versterken. (Verbaan & Slotboom, 2010) Verder geeft het onderzoek inzicht in verschillende technische en organisatorische barrières die scholen tegen kunnen komen bij het gebruik van games. Ondersteuning van een goede technisch specialist (van den Berg, 2012)is daarom belangrijk. Andere positieve effecten van het inzetten van serious games kunnen verder zijn: Bepaalde vaardigheden worden beter, efficiënter en veiliger geoefend dan met traditionele onderwijsleermiddelen. Een leerling/speler wordt gemotiveerd door het entertainment karakter van de game, elementen van vermaak en competitie in het spel. Leerling heeft een actieve rol; een game bevordert actief leren ten opzichte van het klassikale leren waarbij leerlingen op een veel passievere manier bezig zijn de instructie aan te horen, te kijken, te luisteren en te lezen. Leerlingen leren samenwerken, programmeren, hand-/oogcoördinatie verbeteren en beslissingen nemen. (Schooltv:Eigenwijzer-Mediawijzer-CKV-serious gaming, 2012) De kanttekeningen van serious games kunnen zijn: Niet alle games passen bij alle leerlingen Het inzetten van games is afhankelijk van het onderwerp. Het inzetten van games om de les op te leuken is niet voldoende, want een leerling moet de opgedane kennis kunnen vertalen naar de echte wereld. Ondersteuning van de leerkracht is noodzakelijk, want leren via een game gaat niet vanzelf. (games in het onderwijs-dossiers-leraar24, 2012) Pagina 5
7 1.3 Het effect op cognitieve functies De afgelopen jaren is bij kinderen in de basisschoolleeftijd -omdat zij nog volop in ontwikkeling zijn- veel onderzoek gedaan naar de effecten van games op cognitieve functies en de ontwikkeling ervan. Verschillende serious games zijn getest en gaven onder andere de volgende effecten: Positief effect op ruimtelijk inzicht Positief effect op geheugen Positief effect op taalcompetenties De hoogste opbrengst werd gerealiseerd in situaties waarin de leerlingen zelf konden bepalen wanneer en hoe zij de games. Effecten op complexere cognitieve functies: Beter interpreteren Draagt bij aan de ontwikkeling van de algemene strategieën voor probleemoplossing Vergroot probleemoplossend vermogen Naast positieve effecten op de cognitieve functies zijn er uit onderzoek ook positieve effecten ontdekt op medisch en sociaal gebied en is niet bewezen dat gamen agressief gedrag in de hand zou werken. Tegenhanger van deze positieve effecten zijn echter de discutabele effecten op de inhoudelijke kennis. Er zijn namelijk minder aanwijzingen dat op het gebied van inhoudelijke kennis winst te behalen valt door het inzetten van games. Dit zou kunnen komen door het feit, dat bij het verwerven van inhoudelijke kennis de rol van de leraar als inhoudelijke expert nog belangrijker is dan bij het ontwikkelen van cognitieve functies. Of de leeropbrengsten ook daadwerkelijk verhoogd worden door games als leermiddel in te zetten is nog altijd een omstreden vraag. Dit vergt nog altijd stof tot nader onderzoek. Er zal, volgens onderzoekers van Kennisnet (2010), bij onderzoek op dit vlak ook rekening moeten worden gehouden met de achtergrond van de leerlingen (sekse, leeftijd, niveau en competentie), de inzet van de leraar en de aard en organisatie van de leertaak. Kortom, nader onderzoek waarin onderzoekers en leraren nauw samenwerken is een voorwaarde om het potentieel van games verder uit te bouwen. 1.4 Games vertalen in de didactiek Serious games zijn uitermate geschikt om het constructivistisch leren (of competentiegericht leren) vorm te geven: ze motiveren, bieden een probleem aan binnen een bepaalde context en bieden de leerling veelal de mogelijkheid om actief aan de slag te gaan en veilig te experimenteren met verschillende rollen of oplossingen. Games bieden doorgaans aanknopingspunten voor verschillende facetten van de lesstof en ingangen op verschillende niveaus, aldus Kennisnet (2010). Dit constructivistisch leren past in ieder geval goed bij de visie van de onderzoeksschool -waar gewerkt wordt volgens de uitgangspunten van het ontwikkelingsgericht onderwijs- alwaar het praktijkonderzoek is verricht (zie H2). Pagina 6
8 2. Praktijkonderzoek Het onderzoek is uitgevoerd in groep 5/6 van CBS Het Kompas. De groep werd verdeeld in een controle- en computergroep. De leerlingen van de controlegroep kregen een traditionele verkeersles over het onderwerp de dode hoek waar de leerlingen van de computergroep zelfstandig aan de slag gingen met de game via de site Tijdens het onderzoek stond de volgende onderzoeksvraag centraal; Levert het spelen van een game hetzelfde leerrendement op als het geven van een traditionele les? Nulmeting Als nulmeting is ter introductie van het onderwerp een kort klassengesprek gehouden waarin de leerlingen is gevraagd wat ze al weten van het onderwerp 'de dode hoek'. Al snel bleek dat vrijwel geen van de leerlingen hier ooit van had gehoord! Voorafgaand aan het onderzoek hebben alle leerlingen deze instapvraag beantwoord. Door het beantwoorden van deze vraag was het beginniveau van de leerlingen te bepalen; er bleek weinig tot geen voorkennis over. Het indelen van de computergroep en de controlegroep is niet ad random gegaan. Er is gekeken naar de cognitieve capaciteiten van de leerlingen, waarna er een mix is gemaakt van zowel groep 5 als groep 6 leerlingen met in elke groep eenzelfde variatie in cognitief talent. Les computergroep De computergroep ging met het computerspel aan het werk. Zij konden zelf de instructie en eventuele tips doorlezen. De leerkracht had tijdens het spel een summiere begeleidende rol. Les controlegroep In de traditionele les had ik als leerkracht zowel een leidende als begeleidende rol. De leerlingen werden onderwezen met behulp van o.a. een filmpje en een praatplaat op het digitaal schoolbord. Er is tevens gelegenheid geweest tot het met elkaar praten over het onderwerp, als het vragen stellen erover. Eindmeting Als eindmeting maakten beide groepen een test. Deze multiplechoicetest bestond uit 8 stellingen. Aan de hand van uitslagen van deze test is een data-analyse gemaakt. Hiermee kan worden bekeken welke groep het beste resultaat heeft behaald; de computergroep of de controlegroep. Pagina 7
9 2.1 Data-analyse De antwoorden van de computergroep en de controlegroep geven het volgende resultaat: Gemiddeld geeft de computergroep 3 foute antwoorden. De controlegroep geeft gemiddeld 2 foute antwoorden. Alhoewel dit een erg kleinschalig onderzoek betreft, geeft deze uitslag weer dat het spelen van een game niet hetzelfde leerrendement oplevert als een klassikale les. Daarnaast impliceert deze uitslag dat de kinderen die een traditionele les hebben gevolgd de stof beter hebben begrepen. Wat verder opviel: Leerlingen lezen de instructie bij de game niet of nauwelijks. Zonder introductie van het onderwerp was het voor sommige leerlingen niet duidelijk genoeg wat het doel van de game was. De resultaten van de computergroep vielen erg uiteen. Eén leerling maakt geen enkele fout, anderen wel vijf. Je zou kunnen zeggen dat het leerrendement afhankelijk is van de leerstijl van een leerling. Pagina 8
10 3. Conclusie & discussie Zowel het theoretisch kader als het praktijkonderzoek bieden nu de handvaten voor het beantwoorden van de hoofdvraag: Moeten we overgaan tot structurele invoering van het gebruik van serious gaming als onderwijs leermiddel? Het inzetten van serious games is een ICT-toepassing die, passend bij de behoefte van de leerling, met de juiste didactische aanpak, begeleid door een kundige docent en in aansluiting op de visie van de scholen binnen stichting, een meerwaarde kan bieden als werkvorm voor leerlingen. Het is van belang dat er variatie wordt aangebracht in het onderwijs: we leren nu eenmaal allemaal op andere manieren en bijna niemand vindt het leuk om dingen altijd maar op dezelfde manier te doen. Waar wel scherp naar gekeken moet blijven worden is: Wat levert het op? Dit hangt af van de omstandigheden waaronder het middel wordt ingezet. Docenten moeten leren ondervinden wanneer ze welke game kunnen inzetten. Dat vraagt zowel kennis van didactiek als van de gereedschappen die gebruikt kunnen worden. Zo moet een docent weten welke game hij in kan zetten om in verschillende onderwijssituaties het beste resultaat te bereiken. Om die vakkennis te verwerven moet een docent tijd krijgen: om te leren, te oefenen en om zelf materiaal te maken. In het geval van het praktijkonderzoek is gebleken dat kinderen niet perse meer leren door het spelen van een game dan door het volgen van een reguliere klassikale les. De betrokkenheid en de motivatie van zowel de controlegroep als de computergroep was hoog, al had de computergroep ogenschijnlijk meer plezier. De computergroep is meerdere malen in aanraking gekomen met de stof, doordat het spel op verschillende momenten nogmaals gespeeld werd. Echter was bij de eerste keer spelen al duidelijk dat de leerlingen niet de moeite namen instructies te lezen en alleen met het spel zelf bezig waren. Er is bewust voor gekozen om de computergroep geen instructie vooraf te geven om zo duidelijk mogelijk scheiding te maken tussen computergroep en de controlegroep. Wellicht was het resultaat anders geweest als er een gezamenlijke introductie. Het inzetten van de game als verwerking op een les had waarschijnlijk een grotere effectiviteit met zich meegebracht. De stelling dat kinderen altijd meer leren door het spelen van een game is hiermee niet bewezen, wel dat het betrokkenheid en motivatie bij leerlingen creëert. Pagina 9
11 4. Aanbevelingen Op basis van dit onderzoek ziet de aanbeveling ten aanzien van het gebruik van serious games in het onderwijs er voor stichting BBV Velsen als volgt uit; Geef leerkrachten in eerste instantie de tijd en de ruimte om zich te verdiepen in het inzetten van serious games in hun onderwijspraktijk. Door de mogelijkheden van serious games te verkennen en ze zelf en met de leerlingen uit te proberen doen ze er veel ervaring mee op. Geef leerkrachten hierbij de volgende aandachtspunten mee: Zet een spel niet in als een op zich staande les, maar als verwerking of herhaling. Maak gebruik van klassikale introductie en het activeren van voorkennis. Het is aan te raden dat een leerkracht eerst zelf het spel speelt. Kennis van het spel geeft de leerkracht de mogelijkheid gepaste ondersteuning te bieden. De leerkracht moet duidelijk voor ogen hebben voor welke doelgroep en voor welk leerdoel het spel geschikt is. Laat leerkrachten zich er van bewust zijn dat het spelen van een game een manier is om leerlingen kennis te laten maken met een andere werkvorm, omdat het kinderen aanspreekt, motiveert en betrokken maakt bij de stof. Voor bovenstaande dient wel aangemerkt te worden dat het gebruik maken van games alleen ingevoerd kan worden indien een school hier voldoende voor geütiliseerd is. Pagina 10
12 5. Literatuurlijst games in het onderwijs-dossiers-leraar24. (2012, mei 29). Retrieved mei 29, 2012, from Schooltv:Eigenwijzer-Mediawijzer-CKV-serious gaming. (2012, juni 4). Retrieved juni 4, 2012, from /serious-gaming/ J.P., G. (2003). What Video-games have to Teach us about Learning and Literacy.. New York, USA: Palgrave Macmilan. Morris, B., Randel, J., Wetzel, C., & Whitehill, B. (2012, juni 4). The effectiveness of games for educational purposes: a review of recent research. Simulation & Gaming. Retrieved juni 4, 2012, from The effectiveness of games: van den Berg, M. (2012, mei 24). Retrieved juni 3, 2012, from Margreet van den Berg: van Rooij, A., Jansz, J., & Schoenmakers, T. (2010, juni 3). Wat we weten over effecten van games: Een beknopt overzicht van wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van games. Zoetermeer: Stichting Kennisnet. Verbaan, A., & Slotboom, B. (2010). Retrieved juni 3, 2012, from CPS-Buitenschools leren: Pagina 11
Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota
2012 Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota Carolien Popken SAB Schoolvereniging Aerdenhout- Bentveld 14-6-2012 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Onderzoek... 4 Voorwoord... 4 Antwoord op de deelvragen
Nadere informatieEssay. Is multimedia als leermiddel gunstig voor het leerproces van een kind? Stefan van Rees Studentnummer: 0235938 Opleiding:
Essay Is multimedia als leermiddel gunstig voor het leerproces van een kind? Naam: Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD Docent: Rob van Willigen Modulecode: MEDM0201D Modulenaam: Is multimedia als leermiddel
Nadere informatieDocenten die hun onderwijs meer willen afstemmen op de individuele verschillen tussen leerlingen en hun leeropbrengst willen vergroten.
1. Differentiëren Onderzoeken welke manieren en mogelijkheden er zijn om te differentiëren en praktische handvatten bieden om hiermee aan de slag te gaan. Vervolgens deze kennis toepassen in de praktijk
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK
ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieVRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR LEERLINGEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL
Nadere informatieOmgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs
VELON/VELOV CONFERENTIE Brussel, 4-5 februari 2016 Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs Fontys Hogescholen, Eindhoven Dr. E. Klatter, Dr. K. Vloet, Dr. S. Janssen & MEd
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieWelkom. ONDERZOEKEND excelleren. Excellentiebevordering door het stimuleren van een vraagcultuur. Een structurele aanpak!!
Welkom ONDERZOEKEND excelleren Excellentiebevordering door het stimuleren van een vraagcultuur. Een structurele aanpak!! Wat gaan we vandaag doen? Introductie onderzoekend leren + excellentie Nieuwe aanpak:
Nadere informatieNieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs
Nieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs Juni 2011 1 Stichting ISOB Ard Hesselink Basisschool De Juliana van Stolberg school Juliana van Stolbergstraat 3 1901 CE Castricum 0251-651250 Sabine van der
Nadere informatieOnderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen
Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen 1 Repons en achtergrondkenmerken van studenten 2 2 Gebruik van ict door studenten 4 3 Competentie op ict-gebied 5 4 Opvattingen over leerlingen
Nadere informatieInnovatief onderwijs. Stap 1. Instructie probleem
Innovatief onderwijs In het kader van innovatief onderwijs heb ik gekozen voor een groep 1 e jaars leerlingen niveau 3. Wanneer het gaat over rassenkennis blijken steeds weer een groot aantal leerlingen
Nadere informatie9. Een educatief computerspel voor rekenen bij kleuters
9. Een educatief computerspel voor rekenen bij kleuters It s all-in the game Femke Kirschner, Evelyn Kroesbergen, Patricia van Soest & Marielle van Vliet Een educatief computerspel voor getalbegrip bij
Nadere informatieInvoering van gepersonaliseerd leren
Invoering van gepersonaliseerd leren Invoering van gepersonaliseerd leren Dit whitepaper gaat over gepersonaliseerd leren en wat de aandachtspunten zijn bij de invoering ervan op school. In een ander whitepaper
Nadere informatieChristel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)
Vragenlijst formatief toetsen - Leerlingen Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en
Nadere informatieGrip op veilig werken
Grip op veilig werken Voordelen van digitale leermiddelen Digitale leermiddelen maken nieuwe didactische variaties mogelijk/makkelijker didactische variatie in de praktijk nog laag inzet van
Nadere informatieDe kracht van sociale media in het onderwijs
De kracht van sociale media in het onderwijs Maak onderwijs effectiever met sociale media Tweedaagse leergang en eendaagse workshop Uw studenten maken volop gebruik van sociale media. Ze ontmoeten er hun
Nadere informatieOp expeditie naar waarde(n)
Op expeditie naar waarde(n) 21e eeuwse educatie Effectief leiderschap Vakmanschap: de leraar doet ertoe! Verbinding met de gemeenschap Waardengedreven onderwijs Op expeditie naar waarde(n) De hele opvoeding
Nadere informatieScenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk)
Christine Prast, onderwijskundige Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier
Nadere informatieCognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback
Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology
Nadere informatieHandleiding voor docenten
Handleiding voor docenten Inleiding Het EnerCities pakket biedt je school de mogelijkheid om gebruik te maken van een serious game (leerspel) met bijbehorende educatieve toolkit en communicatiefaciliteiten
Nadere informatieSita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom
Natuurkunde en Flipping the Classroom De lespraktijk van een natuurwetenschappelijk vak zoals natuurkunde bestaat gewoonlijk uit klassikale instructie, practicum en het verwerken van opdrachten. In de
Nadere informatieSamenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht
Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieEr kan pas over Coöperatief Leren gesproken worden als er gewerkt wordt volgens een aantal basisprincipes kortweg GIPS genoemd.
Op onze school werken we al nu alweer enkele jaren met Coöperatief Leren volgens Kagan & Kagan. Het is ons antwoord op de vraag vorm en inhoud te geven aan het NIEUWE LEREN. We doen dit in alle groepen
Nadere informatieFlipping the classroom: een oplossing? Nov. 2013
Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 213 OPZET WORKSHOP 1. Wat is Flipping the classroom? 2. Wat kan dit betekenen voor slimme kinderen in het PO? 3. Voorbeeld voor kleuters bekijken en beoordelen
Nadere informatieNieuwe media. Ander onderwijs?
Nieuwe media. Ander onderwijs? Joke Voogt Typ hier de footer 1 Wij streven ernaar dat over vijf tot tien jaar alle leerlingen voor hun toekomstig beroep, voor het deelnemen aan het maatschappelijk leven
Nadere informatieVoorwaarden voor effectieve formatieve toetsing
Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Kim Schildkamp, Bernard Veldkamp, Maaike Heitink, Fabienne van der Kleij, Anne Dijkstra, Inge Hoogland, Wilma Kippers Het gebruik van toetsresultaten Review
Nadere informatieVerantwoording van de te bezoeken les
Verantwoording van de te bezoeken les Toelichting m.b.t. constructeur leeromgeving: Zie het losse lesvoorbereidingsformulier. Toelichting m.b.t. de rol van vakinhoudelijk begeleider: Waar in de les motiveert
Nadere informatieKINDEREN DIE MEER KUNNEN
KINDEREN DIE MEER KUNNEN INLEIDING Op de IJwegschool staat het kind centraal. Het onderwijs wordt aangepast aan het kind en niet andersom. Doordat de leerkrachten handelingsgericht werken waarbij de onderwijsbehoeften
Nadere informatieLeren Leren en ExcelLeren
Leren Leren en ExcelLeren www.mindsetlearnandgrow.nl Wat is MindSet? MindSet is een groep studenten die leerlingen leert effectief te leren. Wij helpen leerlingen betere schoolresultaten te behalen door
Nadere informatieProjectdefinitie. Plan van aanpak
Projectplan DOT2 Projectdefinitie ICT is niet meer weg te denken uit ons onderwijs (Hasselt, 2014). Als (toekomstige) leerkracht is het belangrijk dat je daar op inspeelt en kennis hebt van de laatste
Nadere informatieSoms geeft de begeleidende informatie misleidende informatie; doet de applicatie niet wat hij belooft te doen.
Inhoud Als er leerdoelen gehaald moeten worden moeten we als docent wel enige zekerheid hebben omtrend het effect van een interactieve multimediale applicatie. Allereerst moet de applicatie beken worden
Nadere informatieleerling elke OBS de Bongerd Boomgaardlaan 102 1036 KJ Amsterdam T 020-3372192 M 06-57937370 E info@obsbongerd.nl W www.obsdebongerd.
OBS de Bongerd Elke leerling leert anders Boomgaardlaan 102 1036 KJ Amsterdam T 020-3372192 M 06-57937370 E info@obsbongerd.nl W www.obsdebongerd.info leerling elke leert anders Onze school is een gemeenschap
Nadere informatieEVALUATIE IMPLEMENTATIE EN GEBRUIK VAN EDPUZZLE ALS ANALYSETOOL VAN TOETSEN.
EVALUATIE IMPLEMENTATIE EN GEBRUIK VAN EDPUZZLE ALS ANALYSETOOL VAN TOETSEN. De afgelopen periode heeft mijn doelgroep twee toetsen gemaakt. In beide gavllen heb ik Edpuzzle gebruikt om de leerlingen in
Nadere informatieIsaac Asimov. marnix academie
Project Wetenschap & Technologie op de Marnix The most exci-ng phrase to hear in science, the one that heralds the most discoveries, is not "Eureka!" (I found it!) but...'that's funny... Isaac Asimov marnix
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Aantal woorden (exclusief bijlage, literatuur en samenvatting): 581 Jeffrey de Jonker Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Jeffrey de Jonker Biologie Differentiëren
Nadere informatieBINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN
BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN - Situering - Lkr over binnenklasdifferentiatie - Binnenklasdifferentiatie? - Leerplannen - Binnenklasdifferentiatie in wiskunde Hilde De Maesschalck 8 oktober
Nadere informatieVRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL
Nadere informatieVisie basisschool De Grasspriet
Visie basisschool De Grasspriet Kernwaarden? Welbevinden en relatie Ontwikkelen van talenten Zelfstandigheid autonomie Uitdagingen Samen leren en werken Betrokkenheid Welbevinden en relatie Ik ben uniek
Nadere informatieMaakt leren schrijven. leuker. www.jufinabox.com
Maakt leren schrijven leuker www.jufinabox.com 1 op de 4 leerlingen heeft moeite met schrijven Motorische schrijfproblemen komen veel voor in het basisonderwijs. Cijfers in de literatuur variëren van 5
Nadere informatie2013-2017. Huiswerkbeleid
01-017 Huiswerkbeleid Inhoudsopgave Beschrijving doelgroep Visie op onderwijs Basisvisie Leerinhouden/Activiteiten De voor- en nadelen van het geven van huiswerk Voordelen Nadelen Richtlijnen voor het
Nadere informatiePuberbrein als Innovatiekans. Beschrijving van de 4 basiscompetenties
Puberbrein als Innovatiekans Beschrijving van de 4 basiscompetenties Samenwerken Plannen en organiseren Omgaan met (onverwachte) veranderingen Reflecteren Toelichting beschrijving van de basiscompetenties
Nadere informatieIn het kleuteronderwijs is dat al zo, in leerjaar 3 wordt hierop voortgebouwd. Early childhood education besteedt daar ook aandacht aan.
STAKEHOLDERS CONFERENTIE donderdag 11 augustus 2011 Methodeontwikkeling - 3 (MO-3) Stellingen Eens Weet Oneens 1. Het onderwijs moet aansluiten bij de situatie waar kinderen naar de universiteit gaan.
Nadere informatieDe Leren Zichtbaar Maken Impact cyclus, (Ervaringen met de aanpak van John Hattie) Lunteren, 2016
De Leren Zichtbaar Maken Impact cyclus, (Ervaringen met de aanpak van John Hattie) Lunteren, 2016 Petra Meirink-Chatah, RKBS Beekbrug Pieter de Kool, Onderwijsadvies p.dekool@onderwijsadvies.nl Take away
Nadere informatieDOCENTENHANDREIKING WAT BAK JIJ ER VAN?
DOCENTENHANDREIKING WAT BAK JIJ ER VAN? INLEIDING BLENDED LEARNING Met blended learning, letterlijk iets als gemengd leren, bedoelen we dat een docent lesstof aan de leerlingen aanbiedt in een combinatie
Nadere informatieGebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag
Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.
Nadere informatieDraagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?
Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:
Nadere informatieVier in Balans-tool. Rapportage Teamlid
Vier in Balans-tool Rapportage Teamlid 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek en Leiderschap in Balans. Dit model vat samen wat er uit
Nadere informatieRecensie: Wat wij moeten weten over jongeren en hun digitale wereld
reageren bijlagen attenderen printversie Recensie: Wat wij moeten weten over jongeren en hun digitale wereld Datum 01/02/2007 Auteur publicatie Guus Wijngaards, Jos Fransen, Pieter Swager (INHOLLAND) Titel
Nadere informatie5 juni Feedback.
5 juni 2015 Feedback Mirjam.Snel@hu.nl Twitter: @MirjamSnel Voorstellen Wie ben ik en Wie zijn jullie? Feedback Feedback is one of the most powerful influences of learning and achievement. Hattie, J.,
Nadere informatieSURFACE BESCHRIJVING. Wat is het? Voor wie is het? Hoe werkt het? De Surface in het onderwijs
BESCHRIJVING SURFACE Wat is het? De Surface is een liggend 30 inch beeldscherm op een tafel waaraan meerdere kinderen tegelijk kunnen werken. Zij bedienen de Surface met hun handen. Het apparaat kan 52
Nadere informatieLes Dieren met een baan, thema vermaak
Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieLesgroep 31 studenten die na de theorie worden opgedeeld in 4 groepen Lokaal A. 1.31, A. 1.32, A en A
LVF2: 4C-ID model 0. Algemene gegevens Naam cursisten Tamara Lust, Manon Kessels, Mirna Roozen, Sybren Mulder Naam hoofddocent Tamara Lust Namen begeleiders Manon Kessels, Mirna Roozen, Sybren Mulder Datum
Nadere informatieVerslag videogame in PowerPoint
Verslag videogame in PowerPoint Merel van Ouwerkerk en Eveline Heilig Inhoudsopgave Leerdoelen in het spel... 3 Opbouw van het spel... 4 Introductie... 4 Climax... 4 Einde... 4 Reacties van leerlingen...
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieVITAAL Plus 1 e graad
VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT
Nadere informatieLeeromgeving en organisatie
Leeromgeving en organisatie Lesdoel Ik kan een les voorbereiden a.d.h.v. het lesplanformulier van Geerligs. Hoe word ik een goede leraar? Kunst of kunde? Kun je het leren: Ja/Nee Wat doe je hier dan nog?
Nadere informatieWerkplan vakverdieping kunstvakken
Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht
Nadere informatieAanbod O2G2 Academie 2013-2014 www.o2g2.nl
Uren (incl. Voorbereiding /oefenen) Planning Voor wie? 1. Esis voor leerkrachten Trainen van basisvaardigheden Esis op groepsniveau. In een computerlokaal met de gegevens van de eigen groep. 10 uur a.
Nadere informatiePre-screening Stercollecties door het CLU-Leermiddelen Adviescentrum
Pre-screening Stercollecties door het CLU-Leermiddelen Adviescentrum Verslag december 2015 INLEIDING Op verzoek van VO-content heeft het CLU-Leermiddelen Adviescentrum een pre-screening (verkennend onderzoek)
Nadere informatieChristel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)
Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen
Nadere informatieHet Kompas. Iip Conferentie het Liemers college. Transform to the power of digital
Het Kompas Iip Conferentie het Liemers college Transform to the power of digital De agenda voor vandaag Wie zijn wij, wie zijn jullie? Introductie van het Kompas Aan de slag met het Kompas ? 3 Het kompas
Nadere informatieVakdidactiek: inleiding
Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker
Nadere informatieIedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos
Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs 21/03/2018 Boeverbos 1 Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs Jo Desutter Pedagogisch begeleider STE(A)M 2 Wat is STEM? Aanduiding domein Aanduiding studies
Nadere informatieStap 2 Leeractiviteiten ontwerpen
Stap 2 Leeractiviteiten ontwerpen Bij het ontwerpen van een leeractiviteit is het belangrijk dat je vertrekt vanuit het doel dat je ermee hebt. Het overzicht leeractiviteit organiseren geeft een aantal
Nadere informatieOranje Nassau is een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek.
Oranje Nassau is een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek. Het schooljaar is nu bijna voorbij. Afgelopen jaar was voor de Oranje Nassau een bijzonder jaar, ze zijn namelijk vindplaatsschool geworden!
Nadere informatieZelfgestuurd werken bevorderen door teamteachen
volgende Zelfgestuurd werken bevorderen door teamteachen Eindrapportage onderzoek Toekomstgericht Onderwijs Inhoud Onderzoek Toekomstgericht Onderwijs door Kohnstamm Instituut Schoolportret Herbert Vissers
Nadere informatieLeerwerktaak Voor alles is een woord
Leerwerktaak Voor alles is een woord Titel Niveau Voor alles is een woord Hoofdfase WPL2B Competenties 3 vakinhoudelijk/vakdidactisch 4 organisatorisch 7 reflectie en ontwikkeling Beroepstaak 1 lesgeven
Nadere informatieStudents Voices (verkorte versie)
Lectoraat elearning Students Voices (verkorte versie) Onderzoek naar de verwachtingen en de ervaringen van studenten, leerlingen en jonge, startende leraren met betrekking tot het leren met ICT in het
Nadere informatieSamen verantwoordelijk voor studiesucces
BIJLAGE 1 De pilot samen verantwoordelijk voor studiesucces biedt de kans om gezamenlijk aan visieontwikkeling te doen. Op basis van een gedeelde visie en gezamenlijk beleid kan onderzocht worden waar
Nadere informatieLESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase
HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO Hoofdfase LESBESCHRIJVING Jongere kind - Oudere kind Semester 1-2 - 3-4 - 5* Student: Linda Ouwendijk Studentnummer: 0813937 Paboklas: 2F Datum: 19-01-2010 Stageschool + BRIN:
Nadere informatieFabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.
Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool
Nadere informatieVier in Balans-tool. Individuele Rapportage
Vier in Balans-tool Individuele Rapportage 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek en Leiderschap in Balans. Dit model vat samen wat er
Nadere informatieDe leerkracht en het talentvolle kind. Symposium Passend onderwijs en Hoogbegaafdheid 20 november 2013
De leerkracht en het talentvolle kind. Symposium Passend onderwijs en Hoogbegaafdheid 20 november 2013 Welk kind mag bij u in de klas? Kind 1 Kind 2 Typering van een hoogbegaafde 1 Snelle slimme denker,
Nadere informatieScholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling
Scholingsplan 2012-2013 Samen in ontwikkeling Inhoudsopgave Inleiding 3 Pijlers 4 Kader 5 Deskundigheidsbevordering 2012-2013 6 Beschrijvingen van de scholingen 7 Aanmelden voor externe scholingen 9 Inleiding
Nadere informatieLeerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid)
Leerwerkstage 1 voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten Project: informatievaardigheden (mediawijsheid) Activiteiten tijdens de stage Eerst geven we een globaal overzicht van de verschillende
Nadere informatieWhite Paper. De implementatie van het SMARTboard. binnen Praktijkschool Uithoorn. Dhr. J.M. de Boer
White Paper De implementatie van het SMARTboard binnen Praktijkschool Uithoorn. Dhr. J.M. de Boer Maart 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding Blz. 3 1.1 De wens van de school 1.2 Visie van de school 2. ICT en
Nadere informatieHuiswerkbeleid op onze school
Huiswerkbeleid op onze school Huiswerk.wat is dat? Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de school meegegeven wordt en waarvan verwacht wordt dat het door alle leerlingen thuis gemaakt of geoefend
Nadere informatieIntroductie Serious Gaming
Introductie Serious Gaming Programma Introductie: de kracht van games Prijzenoorlog Serious Gaming: de theorie Spelbundel klaslokaalexperimenten Zelf ervaren 2 Eind 2010: 72 miljoen actieve spelers Groter
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatie14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie?
Carol Dweck Wat is Intelligentie? 1 Wat is Intelligentie? Wat is Intelligentie? Meervoudige Intelligentie - Gardner 2 Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek
Nadere informatieErkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC
Taalexpert De post-hbo opleiding Taalexpert heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs op expertniveau. Alle
Nadere informatieOranje stappers maak je zo
Handleiding groep 3-8 Oranje stappers maak je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een oranje stapper van Jeelo maakt. Voor groep 3-4 wijzer 2008 Zo maak je oranje
Nadere informatie1. Wat is Dalton Dalton is no method, no system. Dalton is an influence. Geschiedenis 1. 2.
1. Wat is Dalton Dalton is no method, no system. Dalton is an influence. (Dalton is geen methode, geen systeem, maar een manier van denken.) Helen Parkhurst, founder Met meer dan 400 scholen is het daltononderwijs
Nadere informatieEindverslag Academische Opleidingsschool Sophianum, juni 2011
Eindverslag Academische Opleidingsschool Sophianum, juni 2011 Welke middelen kan een docent tijdens zijn les gebruiken / hanteren om leerlingen van havo 4 op het Sophianum meer te motiveren? Motivatie
Nadere informatieFunctieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.
Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid
Nadere informatieHuiswerkbeleid op onze school
Huiswerkbeleid op onze school Basisschool St. Catharina Haastrecht Huiswerk.wat is dat? Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de school meegegeven wordt en waarvan verwacht wordt dat het door alle
Nadere informatieVoorlopig Onderzoeksplan Bachelorscriptie
Voorlopig Onderzoeksplan Bachelorscriptie Probleemstelling SimSE is een educatief computerspel dat studenten van systeem ontwikkeling vakken de kans geeft de geleerde kennis in de praktijk te brengen als
Nadere informatieTerugblik masterclasses HAN Pabo
Terugblik masterclasses HAN Pabo Het afgelopen jaar 2017 hebben studenten van de HAN Pabo de mogelijkheid gehad zich via masterclasses te verdiepen in W&T. Alle hieronder beschreven masterclasses zijn
Nadere informatieBrochure. Meerbegaafden uitdagen met de taxonomie van Bloom. Leerkring Omgaan met verschillen
Brochure Meerbegaafden uitdagen met de taxonomie van Bloom Leerkring Omgaan met verschillen Inleiding Omgaan met verschillen is een thema dat inmiddels een geschiedenis heeft binnen het primair onderwijs.
Nadere informatieRichtlijn Het Activerende Directe Instructie Model
Richtlijn Het Activerende Directe Instructie Model Omschrijving Verwijzing naar Doelgroep Opsteller Intern document die uitleg geeft over het activerende directe instructiemodel. Vaardigheidsmeter Betrokken
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieDagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep -
Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - S. Huitema Malmberg, s-hertogenbosch 1 inleiding In de afgelopen jaren zijn de verschillen tussen de kinderen in een klas duidelijk toegenomen.
Nadere informatieBeoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum:
A Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse Naam docent: F.Kok Datum: 5-12-2013 Het Lesplan; de student; Omschrijving Bereidt zich voor op de lessen en zorgt ervoor dat alle
Nadere informatieWerkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas
Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Doel Dit werkdocument is bedoeld voor scholen in het voorgezet onderwijs die een initiatief voor passend onderwijs aan het opzetten
Nadere informatieKinderen kunnen zelfstandig met de Skoolmate werken vanaf groep 4. Wel moeten zij eerst leren hoe ze met de laptop horen om te gaan.
BESCHRIJVING SKOOLMATE Wat is het? De Skoolmate is een kleine laptop die speciaal is ontwikkeld voor kinderhandjes. Hij kan tegen een stootje en heeft een handvat. Daarnaast beschikt de laptop onder andere
Nadere informatieEducatief arrangeren rond LOB
Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig
Nadere informatie