Geaccrediteerde Belgisch-Luxemburgse Kamers van Koophandel in het buitenland

Transcriptie

1 Activiteitenverslag 2011

2 Inhoudstafel Voorwoord voorzitter 1 Duurzaamheidsverslag 2 Voorwoord algemeen directeur 4 Internationaal ondernemen 5 Exportformaliteiten 8 Duurzaam ondernemen 14 Structuur van de Federatie 16 Geaccrediteerde Belgische Kamers van Koophandel Beci Kamer voor Handel en Nijverheid Brussel Chambre de Commerce et d Industrie du Brabant wallon Chambre de Commerce et d Industrie du Hainaut Chambre de Commerce et d Industrie Liège-Verviers-Namur Chambre de Commerce et d Industrie du Luxembourg belge Chambre de Commerce et d Industrie de la Wallonie Picarde Industrie- und Handelskammer Eupen-Malmedy-St.Vith Voka Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland Voka Kamer van Koophandel Halle-Vilvoorde Voka Kamer van Koophandel Kempen Voka Kamer van Koophandel Leuven Voka Kamer van Koophandel Limburg Voka Kamer van Koophandel Mechelen Voka Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen Voka Kamer van Koophandel West-Vlaanderen Geaccrediteerde Belgisch-Luxemburgse Kamers van Koophandel in het buitenland Arab-Belgium-Luxembourg Chamber of Commerce Belgian-American Chamber of Commerce Belgian Chamber of Commerce in Ivory Coast Belgian-Chinese Chamber of Commerce Belgian-Luxembourg-Brazilian Chamber of Commerce and Industry in Brazil Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Catalonia Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Congo Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in France Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Great Britain Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Ireland Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Japan Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Morocco Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Spain Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce for Russia & Belarus Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce in Turkey Belgian-Luxembourg-Polish Chamber of Commerce Belgian-Luxembourg-Portuguese Chamber of Commerce Belgian-Ukrainian Chamber of Commerce Belgo-Chilean Chamber of Commerce Belgo-Indian Chamber of Commerce & Industry Benelux Chamber of Commerce in China Chamber of Commerce, Industry & Agriculture Belgium- Luxembourg-Africa-Caribbean-Pacific Chamber of Commerce Europe-Central America Dominican-Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce French-Belgian Chamber of Commerce in North of France German-Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce Iran & Belgium Chamber of Commerce and Industry Pakistan-Belgium Business Forum Geassocieerde leden Belgian-Armenian Chamber of Commerce Federatie van Belgische Kamers van Koophandel Louizalaan Brussel - België T: +32 (0) F: +32(0) info@belgianchambers.be - Onze partners :

3 Voorwoord voorzitter 2011 was een bijzonder jaar. De grand cru die zich tijdens de eerste maanden aankondigde, kreeg gaandeweg een wrange smaak. Griekenland, Dexia, een land zonder werkelijke regering te midden van een besluiteloos Europa, een Belgische ratingverlaging, de positieve berichten in het politiek-economische landschap waren met een vergrootglas te zoeken. Alle mediaberichtgeving liet ons geloven dat we op een herhaling van het crisisscenario 2009 afstevenden. De fameuze double dip. En toch... De signalen waren niet eenduidig. Nooit eerder werden zoveel oorsprongscertificaten afgegeven als in De cijfers in de tweede jaarhelft lagen weliswaar onder die van de eerste zes maanden, maar lagen nog altijd boven die van Het aantal uitgereikte ATA carnets daarentegen lag maar amper boven het niveau van het crisisjaar Wat moeten we hieruit afleiden? Dat de resultaten in 2011 al bij al nog goed meevielen, maar dat bedrijven voorzichtig zijn voor de toekomst? Ook deze analyse lijkt wat kort door de bocht. Uit de jaarlijkse bevraging in september door de kamers bij hun leden in het kader van de European Economic Survey van Eurochambres bleek immers dat de vooruitzichten bij de Belgische bedrijfsleiders niet veel onder die van 2011 lagen. Belgische ondernemers scoorden daarbij merkelijk beter dan hun collega s uit andere Europese landen. Maar misschien wijst dit er eerder op dat Belgen plantrekkers zijn. En laat hierover geen misverstand bestaan: wij bedoelen dit positief. Ondernemers zijn de negatieve geruchtenmolen beu en slagen liever pragmatisch de hand aan de ploeg. Succes hangt uiteindelijk van henzelf af. Van de politiek verwachten ze enkel dat die een ondernemingsvriendelijk kader schept. Dit is deze dagen geen evidentie. En voor het overige vinden ze steun en ervaring bij elkaar. Dit is trouwens de essentie van de kamers van koophandel: een platform aanreiken aan hun leden waar zij informeel (netwerkevenementen) of doelbewust (lerende netwerken) met elkaar van gedachten kunnen wisselen, uit elkaars ervaringen kunnen leren. Alle grote beleidsintenties en commentaren van regering, werkgeversorganisaties, vakbonden en belangenorganisaties ten spijt, het enige wat telt, is de concurrentiekracht van onze ondernemingen. Als Belgische bedrijven de competitie niet kunnen aangaan met hun buitenlandse concurrenten, is er geen tewerkstelling, wordt er geen welvaart gecreëerd en is er geen ruimte om een degelijke sociale zekerheid aan te bieden. De ontwikkeling van de concurrentiekracht moet de toetssteen zijn van alle beleid. Op een bescheiden manier hebben we hiertoe proberen bij te dragen door begin 2011 het samenwerkingsakkoord tussen de FOD Economie en de Belgische kamers van koophandel te hernieuwen. Met deze samenwerking willen we te kennen geven dat we nog verder willen gaan in het ondersteunen van de internationalisering van het Belgische bedrijfsleven en in de vereenvoudiging van de internationale handel. Internationale concurrentiekracht van ondernemingen wordt immers niet alleen bepaald door kwaliteitsvolle en innovatieve producten tegen een correcte prijs op de juiste markten aan te bieden. Belangrijk is ook dat exporteurs hun producten en diensten gemakkelijk en zonder al te veel administratieve beslommeringen kunnen uitvoeren en dat zij niet worden gehinderd door handelsbelemmerende maatregelen in de bestemmingslanden. Op beide punten hebben de kamers van koophandel en de FOD Economie een belangrijke rol te spelen. Want ook plantrekkers kunnen wel wat hulp gebruiken. John Stoop Voorzitter 1

4 Duurzaamheidsverslag De Belgische kamers van koophandel, partner voor duurzame ontwikkeling Duurzaam ondernemen staat hoog op de agenda van de Belgische kamers. Zij willen een partner zijn voor de overheid die maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in het bedrijfsleven wil stimuleren en voor de bedrijven die MVO in hun organisatie willen implementeren. Daarnaast willen de Federatie en de kamers ook zelf een duurzame invulling geven aan hun werking en strategie. In 2008 startte de Federatie met een duurzaamheidsanalyse waarbij zij haar kernactiviteiten in beeld bracht en alle medewerkers samen nadachten over de maatschappelijke impact van deze activiteiten en over mogelijke acties om negatieve impacten te reduceren. Dit mondde uit in een eerste actieplan. In 2011 werd een aanvang genomen met het meten en opvolgen van een aantal indicatoren die moeten kunnen aangeven in welke mate de Federatie zich ook daadwerkelijk duurzaam ontwikkelt. De Federatie bracht de kamers bijeen in een werkgroep om samen na te denken over een duurzame invulling van de functie van kamers als sociaal-economische actoren. Dit mondde uit in de ondertekening op 1 december 2009 van een MVO-Charter, waarin alle 15 Belgische kamers van koophandel en de Federatie zich ertoe verbinden om MVO in hun strategie en in hun werking op te nemen op zes niveaus: 1. in hun activiteiten, en dit op een structurele en zichtbare wijze; 2. door het betrekken van hun medewerkers en hun raad van bestuur; 3. door een regelmatige communicatie; 4. door begeleiding van bedrijven door middel van leertrajecten en andere instrumenten; 5. door expliciete dialoog met de stakeholders; 6. door onderlinge ervaringsuitwisse-ling. De Federatie gebruikt dit MVO-Charter om haar actieplan te structureren, te evalueren en bij te sturen. Activiteiten met belangrijkste impact Duurzaamheidsacties Resultaten Fysieke aflevering van certificaten van oorsprong (CO s) met impact op: - tijdsbesteding - milieu (verplaatsingen) - gebruiksgemak Ontwikkeling van een online platform voor de afgifte van CO s (DigiChambers), operationeel sinds 2009 Digitaal afgeleverde CO s per jaar + digitaliseringsgraad : CO s (9,83%) : CO s (21,79%) : CO s (31,68%) Geraamde besparingskost voor bedrijven (2011): 2 miljoen euro 2 Activiteitenverslag 2011

5 Activiteiten met belangrijkste impact Organisatie van vergaderingen en opleidingen met impact op - tijdsbesteding - mobiliteit - papierverbruik - materiaalverbruik Duurzaamheidsacties Rekening houden met beschikbaarheid kamermedewerkers - betere planning - combineren van vergaderingen - alternatieven zoeken voor vergaderingen In functie van de deelnemers zoeken naar centrale locatie of locatie vlot bereikbaar met openbaar vervoer Werken met duurzame leveranciers voor catering Resultaten Systematisch gebruik van Doodle voor planning van vergaderingen Statutaire vergaderingen: - aantal werd gereduceerd; - vergaderingen van Federatie en DigiChambers worden aansluitend georganiseerd Decentralisatie van opleidingen en vergaderingen Systematisch toevoegen van toegangsplan met openbaar vervoer Checklist met duurzaamheidscriteria werd uitgewerkt. Lijst met duurzame cateraars werd opgesteld. Kennisopbouw van en ervaringsuitwisseling tussen kamermedewerkers met impact op - voldoening - competentie Verhogen van aantal netwerkmomenten Kamermedewerkers betrekken bij bepalen inhoud Meten van participatiegraad Meten van tevredenheid via evaluaties Aantal netwerkmomenten werd verhoogd en uitgebreid naar andere domeinen dan internationaal ondernemen. Kamermedewerkers worden systematisch gevraagd naar nut van bepaalde thema s en kunnen steeds voorstellen doen. Na elke vergadering wordt aan de medewerkers gevraagd een evaluatieformulier in te vullen. Participatiegraad in vergaderingen (2011): - opleidingen: 92% - netwerkvergaderingen: 62% Werkbelasting van het eigen personeel met impact op: - voldoening - competentie - evenwicht privé/werk Verduurzaming van het personeelsbeleid: - mogelijkheid van telewerken - introductie van bonussysteem - investering in opleidingen - openstaan voor stages Telewerk: 1 van de totale arbeidsdagen (2011) Introductie van bonussysteem: - individuele bonus (in 2008) - niet-recurrente resultaatgebonden bonus (in 2009) - innovatiebonus (in 2010) Aantal uren opleidingen/medewerker/jaar : 18,58 Aantal ontvangen stagiaires (2011): 2 Organisatie van jaarlijkse teambuilding uitstap Papierverbruik met impact op: - materiaal (papier) Richtlijnen voor printerinstellingen en printgedrag invoeren Beperken en opvolgen van papierverbruik, met o.a. gebruik van documenten tijdens vergaderingen Een gedetailleerde printinstructie werd uitgewerkt met aandacht voor inkt- en papierverbruik. Papierverbruik per medewerker (2011): - blanco papier en drukwerk: 47,49 kg - publicaties Federatie (Board Directory, BLCCA Guide, activiteitenverslag): 229,13 kg Er wordt gebruik gemaakt van papier met PEFC-label, EU Ecolabel en FSC-label. 3

6 Voorwoord algemeen directeur In 2011 heeft de Federatie zich een nieuwe visuele identiteit aangemeten. Het nieuwe logo zegt zonder omwegen wie we zijn. Zonder afkortingen maar voluit, omdat we fier zijn op de eeuwenlange geschiedenis van de kamers. De nieuwe website oogt frisser en is veel handiger in het gebruik dan de vorige. Het uitgangspunt was niet langer de structuur van onze eigen organisatie maar wel de noden van de bezoeker en de kernactiviteiten van onze leden. En daarmee weerspiegelt de nieuwe website meteen ook het mantra van de Federatie: de Federatie leidt geen geïsoleerd bestaan maar is er om haar leden te ondersteunen in hun werking, opdat de kamers van koophandel hun bedrijven met kennis van zaken kunnen helpen, opdat Belgische ondernemingen internationaal competitief kunnen blijven. Met dit activiteitenverslag hebben we ook de drieledige structuur van de website proberen te volgen: duurzaam ondernemen, internationaal ondernemen en exportformaliteiten. Voor het eerst hebben we in het activiteitenverslag ook een kort overzicht gegeven van het duurzaamheidstraject dat we sinds 2008 binnen de Federatie hebben afgelegd met oplijsting van de tot dusver bereikte resultaten en van enkele zogenaamde duurzaamheidsindicatoren. Dit overzicht heeft zeker niet de pretentie om een volwaardig duurzaamheidsverslag te zijn, maar de ambitie hiertoe bestaat wel voor Naar aanleiding van de ontwikkeling van de nieuwe website hebben we ook duidelijk onze waarden gedefinieerd, en ik herhaal ze hier graag voor u: duurzaamheid en innovatie: wij zijn ons bewust van de maatschappelijke rol die kamers van koophandel in het ondernemerslandschap spelen en engageren ons om deze rol op een verantwoorde wijze in te vullen, met aandacht voor de medewerkers, de omgeving en het milieu. Duurzaamheid is voor ons ook een bron van creativiteit. Het Charter Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen dat op 1 december 2009 door alle Belgische kamers werd ondertekend, moet ons helpen en aanmoedigen in het uitbouwen van een duurzame en innovatieve organisatie; passie en performantie: wij zijn gedreven door onze missie en willen de kamers een meerwaarde bieden zodat zij de bedrijven op de best mogelijke manier kunnen bijstaan in elke fase van hun groeiproces. Hoe groter de kwaliteit van onze diensten, hoe beter de dienstverlening door de kamers, hoe performanter de ondernemingen kunnen werken; openheid en internationalisatie: wij zijn een open organisatie, met transparante communicatie, duidelijke doelstellingen en ruimte voor persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Maar openheid betekent ook dat we een venster op de wereld zijn en dat we geloven in de kracht van internationale samenwerking in een geest van wederzijds respect. Deze waarden vormen de leidraad doorheen al onze activiteiten. Het is wat onze werking en alle medewerkers van de Federatie willen uitstralen. Indien u denkt dat we ergens in gebreke zijn gebleven, laat het ons dan alstublieft weten, want als we ons kunnen verbeteren, moeten we dit doen Wouter Van Gulck Algemeen directeur 4 Activiteitenverslag 2011

7 Internationaal ondernemen Internationaal ondernemen begint in België De eerste opdracht van de Federatie inzake internationaal ondernemen bestaat erin om de kamers in België te ondersteunen. Daarom organiseert de Federatie meermaals per jaar informatiesessies voor de kamermedewerkers. Naast de traditionele opleidingen over ATA-carnets en oorsprongscertificaten komen daarbij de meest diverse thema s aan bod zoals programma s van de Europese Commissie (East Invest, EU Turkey Chambers Forum II), e-procurement, de SME-IPR Helpdesk in China, handelsdefensieve maatregelen en certificatie van exportdocumenten. Op 25 januari 2011 bevestigden de Federatie en de FOD Economie hun engagement om de concurrentiekracht van Belgische ondernemingen op internationaal vlak te versterken door hun bestaande samenwerking nog te intensifiëren. Een eerste samenwerkingsakkoord tussen de FOD Economie en de Belgische kamers van koophandel werd in 1999 gesloten. Dit leidde tot aanzienlijke vereenvoudigingen voor ondernemingen in de afgifte van oorsprongscertificaten. Met de bekrachtiging van hun samenwerking geven de kamers en de FOD Economie te kennen dat zij nog verder willen gaan in het ondersteunen van de internationalisering van het Belgische bedrijfsleven en dat zij het voortouw willen nemen in de vereenvoudiging van de internationale handel. Belgisch-Luxemburgse kamers van koophandel in het buitenland In verschillende landen zijn Belgisch-Luxemburgse kamers van koophandel actief. Hun taak bestaat erin om Belgische en Luxemburgse bedrijven te ondersteunen met hun export- en investeringsactiviteiten en om de handelsrelaties tussen België, Luxemburg en het buitenland te bevorderen. Deze kamers zijn private initiatieven en vormen een waardevolle aanvulling op de officiële diplomatieke posten van het ministerie van buitenlandse zaken en op de vertegenwoordigers van de gewestelijke export- en investeringspromotie-instellingen. Op basis van een aantal criteria zoals deugdelijk bestuur, een kwalitatieve dienstverlening en loyauteit aan de federale staatsstructuur van België zijn een aantal van deze kamers geaccrediteerd door de Federatie en door de Kamer van Koophandel van het Groothertogdom Luxemburg. Begin 2011 werd de Belgisch-Oekraïense Kamer van Koophandel geaccrediteerd als 29 ste bilaterale kamer in het netwerk. De Belgisch-Luxemburgse-Dominicaanse Kamer van Koophandel in Brussel daarentegen besloot om haar eigen activiteiten af te bouwen en te fungeren als aanspreekpunt voor haar in Santo Domingo gevestigde evenknie. Op 26 mei vond de jaarlijkse ontmoeting van de Belgische kamers van koophandel in het buitenland plaats. Het kader van het Belgische Stripmuseum gaf deze bijeenkomst extra kleur. Zoals andere jaren was het een uitgelezen gelegenheid voor de deelnemers om hun collega s van de bilaterale kamers en van de Belgische en Luxemburgse kamers van koophandel beter te leren kennen. Enkele kamers stelden hun werking en diensten voor en een vertegenwoordiger van Eurochambres ging dieper in op de Europese instrumenten ter ondersteuning van buitenlandse handel. 5

8 Europa Via Eurochambres, de associatie van Europese kamers van koophandel, onderhoudt de Federatie contacten met kamers van koophandel doorheen heel Europa. Deze contacten bevorderen niet alleen de gezamenlijke deelname aan Europese projecten maar moeten bedrijven ook helpen bij de ontwikkeling van hun internationale activiteiten. Voor standpuntbepaling in Europese dossiers werkt de Federatie actief mee in de werkgroepen Innovatie, Vrijhandel, Interne Markt, Global Europe, Small Business Act en Energie. Een belangrijk actiepunt voor de Federatie is om Belgische ondernemers en kamers visibiliteit te geven tijdens Europese programma s, projecten, debatten, enz. Tijdens een social innovation camp op 18 mei in Brussel begeleidden medewerkers van de kamers van Halle-Villoorde en Oost-Vlaanderen teams van Europese jongeren bij het uitwerken van innovatieve oplossingen voor het probleem van de jeugdwerkloosheid. De jongeren moesten hun oplossingen voorleggen aan een jury van bedrijfsmensen en hen overtuigen van de haalbaarheid. Samen met de Kamer van Koophandel Halle-Vilvoorde werd een stageprogramma uitgewerkt voor een medewerker van Europees Commissaris voor Industrie en Ondernemerschap Tajani bij het bedrijf Moeyersons uit Londerzeel in het kader van het Enterprise Experience Programme. Met dit programma wil de Commissie de Europese ambtenaren dichter bij het bedrijfsleven brengen. Tijdens de studiedag The role of European Investments for Companies and Employment in the Future Financial Perspectives van het Europees Economisch en Sociaal Comité op 6 december bracht de bouwfirma Houyoux, lid van de Kamer van Koophandel Luxembourg belge, een getuigenis over het belang van onderwijs en opleiding op de werkvloer van jonge mensen. BRYO, Compass en PEPS krijgen Europese uitstraling In 2011 publiceerde Eurochambres een nieuw Manifesto met een overzicht van de activiteiten van de Europese kamers van koophandel in verschillende domeinen: internationalisatie, vorming, energie, innovatie en ondernemerschap. Van de Belgische kamers werden twee projecten geselecteerd als best practices van begeleidingstrajecten op vlak van internationalisering: Compass van de Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen en PEPS (Programme d Expériences Partagées vers le Succès) van de Kamer van Koophandel Brabant wallon. Voor het luik kamers als facilitatoren voor opstart, groei en overdracht van ondernemingen werd het project BRYO van de Vlaamse kamers weerhouden als een succesformule om nieuwe bedrijven op te starten. 6 Activiteitenverslag 2011

9 Mondiaal Binnen de World Chambers Federation (WCF) is de Federatie zeer actief op vlak van exportdocumenten (ATA-carnets en oorsprongscertificaten). Zij is voorzitter van de werkgroepen rond de digitalisering van het ATA-carnet en rond het kwaliteitslabel voor oorsprongscertificaten. Sinds 2011 heeft de Federatie ook een zetel in de General Council, de raad van bestuur van WCF. Afrika Hoewel de Federatie rechtstreeks en onrechtstreeks in de ganse wereld actief is, bekleedt Afrika een speciale plaats. Sinds 2005 is de Federatie lid van de Conférence Permanente des Chambres Consulaires Africaines et Francophones (CPCCAF). Deze organisatie, met hoofdzetel in de Parijse kamer van koophandel, werd in 1973 opgericht met de bedoeling om, via de structuren van de kamers, bij te dragen aan de economische ontwikkeling van Franstalig Afrika. In 2011 nam de Federatie deel aan de 5 èmes Ateliers de la Coopération Consulaire in juli in Nantes en aan de algemene vergadering in november in Cotonou, Benin. De algemene vergadering ging gepaard met een handelszending naar Togo en Benin, waaraan vier Belgische bedrijven deelnamen. Zij kregen een programma op maat uitgewerkt door de kamers van koophandel van Togo en Benin, daarin geholpen door de kamer van koophandel van Parijs. CPCCAF onderhoudt uitstekende relaties met verschillende internationale financiële instellingen en ontwikkelingsorganisaties, waaronder het Agence française de Développement en het Centre pour le Développement de l Entreprise. Hierdoor krijgt CPCCAF regelmatig de opdracht om projecten uit te voeren rond capaciteitsopbouw van intermediaire organisaties, ontwikkeling van ondernemerschap, bevordering van de internationale handel, enz. Voor de uitvoering hiervan doet CPCCAF beroep op het netwerk van Europese en Afrikaanse kamers van koophandel. Voor een project rond het in kaart brengen van de opleidingsnoden in verschillende Afrikaanse landen werd zo o.a. de expertise van de HEC-ULg ingeschakeld. Plato Egypte Met het Invest in Med-programma wil de Europese Commissie de handels- en investeringsstromen tussen Europa en de zuidelijke landen van het Middellandse Zee-bassin, de zogenaamde MED-landen, aanmoedigen. In het kader van dit programma bouwden de Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen en de Federatie een PLATO Egypte netwerk uit van Vlaamse en Egyptische bedrijven. Kamer Oost-Vlaanderen zorgde voor de inhoudelijke invulling, de Federatie stond in voor de algemene coördinatie tussen de Vlaamse en Egyptische projectpartners. Het Plato Egypte-programma ging van start in maart 2009 en werd afgesloten in september Tijdens de slotconferentie Euromed Invest in Alexandrië werden de resultaten voorgesteld: 10 Plato sessies in Alexandrië en Caïro, 4 B2B evenementen in België en Egypte met meer dan 300 individuele afspraken, een Plato-slotevent met getuigenissen van deelnemers en mentoren. Bedrijfsorganisaties uit Frankrijk, Algerije, Marokko, Tunesië, Libanon en Syrië toonden een grote belangstelling in de Plato-methodologie. De oprichting van Plato lerende netwerken kan immers een wezenlijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van ondernemerschap in de MED-landen. Gezien de politieke en economische ontwikkelingen in de regio is het momenteel echter wachten op een tweede Invest in Med-programma. 7

10 Exportformaliteiten Oorsprongscertificaten De economische oorprong van goederen is van belang voor exporterende bedrijven omdat deze de nationaliteit van het product aangeeft. Een aantal bestemmingslanden vereist dat een certificaat van oorsprong meegezonden wordt met de goederen en dit met het oog op het naleven van niet-tarifaire of economische handelsmaatregelen zoals handelsboycotts, contingenten en made-in reglementeringen. Ook in het kader van documentaire kredieten wordt vaak een oorsprongscertificaat vereist. Een oorsprongscertificaat is als het ware een identiteitskaart van de goederen. De regelgeving rond de afgifte van oorsprongscertificaten wordt grotendeels bepaald op Europees niveau. Oorsprongscertificaten in cijfers Total number of certificates of origin issued ( ) Digitalisation rat Digi In 2011 werden certificaten van oorsprong uitgereikt door de Belgische kamers van koophandel. Dit 9.000is een stijging met 5,11% ten opzichte van Na de inzinking van 2009 wordt de opwaartse trend duidelijk verdergezet Total number of certificates of origin issued ( ) De eerste maanden van het Digitalisation jaar rat Digi begonnen heel sterk en gingen verder op het elan van Tot en met mei 22,05% was er zelfs een jaar-op-jaar ,09% stijging van 13,5%. Vanaf de tweede helft van het jaar kon men echter een groeivertraging vaststellen Voor de periode juni-december was er zelfs 22,05% een heel lichte achteruitgang ten ,09% opzichte van dezelfde periode in Op basis van deze cijfers Jan 10 kan men Apr Jul stellen dat de Belgische export toch goed stand houdt en dat de situatie niet kan worden vergeleken met die van het crisisjaar 2009 toen het aantal uitgereikte oorsprongsattesten met Jan 10 Apr Jul 0 bijna 5% terugviel De gemiddelde waarde van de oorsprongattesten is bovendien gestegen met bijna 7% hetgeen een positieve Issuance of certificates of origin per month ( ) indicatie is voor de waarde van de export naar landen buiten de EU Numb Issuance of certificates of origin per month ( ) Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Activiteitenverslag Net zoals in was de top 10 van bestemmingslanden goed voor Numb een kleine 56% van de uitgereikte 400 oorsprongscertificaten. In 2009 en 19, was dit 51% en in 2007 nog 17,05% 350 maar 47%. De 10 belangrijkste 15,25% 450 bestemmingslanden in 2011 zijn dezelfde als in 2010, maar binnen 400 de top 10 zijn er aanzienlijke 19, verschuivingen. Rusland 250 blijft op ,05% nummer 1 en verstevigt ,25% zijn positie 233 door een groei met 13%. 200 Slechts één ander land in de top groeide nog 3 meer, met name Oekraïne (+ 14%), 150 waarmee blijkbaar de 250 Belgische Jan 10 export Apr 267 Jul Jan 10 Apr Jul

11 Number of certificates of origin issued per Chamber (2011) Halle- Mechelen Vilvoorde Kempen Hainaut Limburg Brabant wallon Bruxelles Leuven Oost- Vlaanderen Mechelen Jan Feb Mar Apr May Number Junof certificates Jul Aug of Sep origin Oct issued Novper Dec Chamber (2011) West- Vlaanderen Oost- Vlaanderen West- Vlaanderen Halle- Vilvoorde Antwerpen-Waasland Kempen Limburg Bruxelles Hainaut Leuven Wallonie Picarde Luxembourg belge Eupen 865 Brabant wallon Wallonie Picarde Luxembourg belge Eupen 865 Liège-Verviers-Namur Jan Antwerpen-Waasland Liège-Verviers-Namur ,4 ssued ( ) naar Oost-Europa het heel goed deed. Na een heel sterke stijging met 81% in 2010 ging India in 2011 met 2% achteruit en moet opnieuw de Verenigde Arabische Emiraten laten voorgaan. De Golfstaten en Turkije blijven belangrijke afnemers en groeien elk jaar. Daarentegen zorgden de handelssancties voor een daling van het aantal oorsprongscertificaten Russia voor Iran en was de impact van de Arabische United Arab Emirates Lente voelbaar in een vermindering van het aantal certificaten voor Egypte India en Algerije, en buiten de top 10 voor Saudi Arabia Syrië en Tunesië. DigiChambers China Ukraine Turkey Egypt Algeria Iran Sinds 2009 hebben de bedrijven, via de applicatie DigiChambers ( digichambers.be), de mogelijkheid om hun certificaten van oorsprong online aan te vragen en de goedgekeurde certificaten langs elektronische weg terug te krijgen en zelf af te drukken. Deze toepassing werd ontwikkeld in samenwerking met de FOD Economie en onder coördinatie van de Federatie. Zij wordt momenteel door alle kamers aan hun klanten aangeboden. Met deze doorgedreven digitalisering is het hele aanvraag- en afgifteproces voor oorsprongsattesten in belangrijke mate vereenvoudigd. De kosten- en tijdsbesparing voor ondernemingen is aanzienlijk. Russia United Arab Emirates India Saudi Arabia China Ukraine Turkey Egypt Algeria Iran Digitalisation rate of certificates of origin ( ) DigiChambers # DigiChambers % ,09% 22,05% , ,2 34,45% Jan 10 Apr Jul Oct Jan 11 Apr Jul Oct ,36% 35% % 2 15% 1 5% 1 C onth ( ) Number of DigiChambers users 9

12 ,09% Jan 10 Apr Jul Oct Jan 11 Apr Jul Oct ,09% ,05% 22,05% , Voor heel 2011 werden Jan 10 certificaten Apr van Jul oorsprong Oct online Jan 11uitgegeven. Apr Dit Jul is 31,68% Oct van alle uitgereikte certificaten. In 2010 was dit nog maar 21,79%. Het cijfer stijgt nog elke maand. In december 2011 stond het digitaliseringspercentage al op 36,36%. Ook het aantal bedrijven dat gebruik maakt van DigiChambers stijgt voortdurend. Eind 2011 waren dit er 444 oftewel 27,14% van alle klanten die oorsprongscertificaten aanvragen. Andere vaststelling is dat het percentage van DigiChambers -gebruikers sterk stijgt in functie van het aantal attesten dat een bedrijf nodig heeft. Van de ondernemingen die maandelijks tussen de 51 en 100 certificaten aanvragen, werkt momenteel al 65,9 online. Voor de grote klanten gebeurde in 2011 bovendien een bijkomende ontwikkeling Number of DigiChambers waardoor zij users hun oorsprongscertificaten rechtstreeks vanuit hun eigen ERP-applicatie in grote volumes naar DigiChambers Users kunnen % of transfereren. Total Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het FTP-protocol. 27,14% 24,29% ,81% Number of DigiChambers users 25% 22,63% 444 Users % of Total ,64% ,14% 17,05% 24,29% ,25% 23,81% 25% 22,63% % ,64% ,05% ,25% % 5% ,2 34,45% ,36% 35% % 25% 1 2 5% 15% 1 5% Dec Jan 10 Apr Jul Oct Jan 11 Apr Jul Oct % Dec 150 Jan 10 Apr Jul Oct Jan 11 Apr Jul Oct 0 2 Digitalisation per number of CO (monthly volumes) 7 65,9 llonie arde Digitalisation per number of CO (monthly volumes) 50,8 46,3 65,9 48,5 xembourg lge llonie pen arde 5 49 rs-namur xembourg lge pen 5 rs-namur ,4 33,0 50,8 48,5 27,8 46,3 22,1 33,0 27,8 22,1 1 CO 2 CO 3-5 CO 6-10 CO CO CO CO +100 CO 11, Behalve het gebruiksgemak van de toepassing is het succes van DigiChambers ook het gevolg van de intensieve opleiding en ondersteuning door 1 CO de kamers, 2 CO van 3-5 de CO doorgedreven 6-10 CO aandacht CO voor CO de beveiliging CO +100 van CO de applicatie en van de inspanningen door de Federatie en de FOD Economie om DigiChambers te promoten bij buitenlandse douanediensten en andere officiële instanties. Sinds 2011 hebben buitenlandse douanediensten trouwens de mogelijkheid om de echtheid van online uitgereikte certificaten te verifiëren via DigiChambers. 10 Activiteitenverslag 2011 G Sw Unite United GK

13 ATA-carnets Ondernemingen die handelsmonsters of prototypes aan hun klanten in het buitenland willen tonen, bedrijven die met professionele uitrusting reizen in het kader van buitenlandse projecten of exporteurs die producten meenemen voor handelsbeurzen in het buitenland kunnen gebruik maken van ATA (Admission Temporaire/Temporary Admission) carnets. Deze internationale douanedocumenten laten de gebruiker toe om goederen in te voeren in het buitenland en daarna terug te brengen zonder telkens invoerrechten en -taksen (BTW, accijnzen,...) te moeten betalen of een waarborg te moeten stellen. Momenteel zijn 44 landen buiten de EU lid van de ATA-keten. igin ( ) bers % 35% ATA-carnets in cijfers 2igin ( ) bers % In 2011 leverden de 15 Belgische kamers 4 van koophandel 25% 36,36% en de kamer van 34,45% koophandel van 35% het Groothertogdom Luxemburg samen 1415 ATA-carnets af, een daling % met 1 ten opzichte van Hiermee 25% zit de ATA-activiteit amper boven 1 die van Een mogelijke verklaring 2 bestaat erin dat er 5% in 2011 geen grote sportevenementen 15% plaatsvonden zoals Olympische Spelen pr Jul of Wereldkampioenschappen Oct 1 voetbal die traditioneel tot een toename van het ATA-carnets 5% leiden omdat bedrijven met een carnet hun materiaal dan met een minimum aan douaneformaliteiten pr Jul Oct tijdelijk kunnen invoeren. sers 23,81% sers 34,45% De afgegeven ATA-carnets dekten alle samen goederen ter waarde van 79 miljoen euro, een daling met 11% ten opzichte van De gemiddelde 3 waarde per carnet zakte daardoor 27,14% lichtjes tot euro. 24,29% 25% 444 België-Luxemburg blijft in de internationale 2 27,14% rangschikking op de 21 24,29% ste plaats staan, op de voet gevolgd 23,81% door Denemarken. 25% Terwijl het totaal % aantal ATA-carnets dat door alle landen 400 van 410 de ATA-keten 2 werd uitgegeven met 2,66% steeg 1 tot , was r Jul België een van de weinige landen die erop achteruitgingen. 15% Binnen 5% Europa werden vergelijkbare dalingen opgetekend in het Verenigd Koninkrijk 1 en Denemarken, maar Nederland, Oostenrijk Oct en vooral de Centraal- en Oost-Europese 5% landen gingen er dan weer sterk op vooruit. r Jul Oct 4 36,36% Total number of ATA carnets issued by Belgian Chambers ( ) Total number of ATA carnets 1526 issued by Belgian Chambers ( ) Total value of goods covered by ATA carnets ( ) x Total value of goods covered by ATA carnets ( ) x nthly volumes) Number of ATA carnets issued per Chamber (2011) 11

14 Other 176 Bruxelles ,5 Liège-Verviers-Namur Number 76of ATA carnets issued per Chamber (2011) Oost-Vlaanderen 78 Other 176 Bruxelles 205 Leuven ,5 Liège-Verviers-Namur Brabant wallon Oost-Vlaanderen GD de Luxembourg Brabant wallon 88 Halle-Vilvoorde 132 West-Vlaanderen 155 Leuven Antwerpen-Waasland CO GD de Luxembourg 131 Antwerpen-Waasland 187 Halle-Vilvoorde 132 West-Vlaanderen CO Geschillen Germany Switzerland United States France Italy Japan Serbia Sweden Norway Korea Belgium/Luxembourg Other Total number of ATA carnets issued worldwide (2011) Total number of ATA carnets issued worldwide (2011) United Kingdom Hong Germany Kong Switzerland China United States Spain Croatia France Austria Italy Canada Japan United Netherlands Kingdom Hong Slovenia Kong China Israel Serbia Spain Sweden Norway Croatia Austria Korea Canada Belgium/Luxembourg Netherlands Other Slovenia Israel De behandeling van ATA-vorderingen maakt integraal deel uit van de opdracht van de Federatie als nationale borgstaande organisatie (NBO) voor België en het Groothertogdom Luxemburg. Indien een douane vaststelt dat goederen die ingevoerd werden onder dekking van een ATA-carnet volgens hun informatie het land niet verlaten hebben, contacteert zij haar NBO met de vraag om het bewijs van wederuitvoer te leveren. Indien dit bewijs niet kan worden geleverd, volgt een vraag om betaling van de invoerrechten. De Federatie ontving in dergelijke vragen om bewijsvoorlegging met betrekking tot buitenlandse, Belgische en Luxemburgse carnets, en zij ontving voor een totaalbedrag van euro aan vorderingen van invoerrechten. In dezelfde periode werd ten slotte voor een totaalbedrag van euro aan invoerrechten (en eventuele boeten) betaald, waarvan euro aan buitenlandse douaneautoriteiten en euro aan de Belgische en Luxemburgse douane. Deze bedragen worden teruggevorderd bij de houders van de Belgische of Luxemburgse carnets en bij de buitenlandse NBO s voor carnets uitgegeven in het buitenland. Om zich in te dekken tegen eventuele niet-terugbetaling heeft de Federatie een verzekeringspolis bij Euler Hermes België ATAC België is waarnemend lid van de ATA Carnet Administrative Committee (ATAC), de Raad van Bestuur van het ATA-netwerk binnen de World Chambers Federation (WCF), en is vandaaruit nauw betrokken bij de belangrijke ontwikkelingen van het ATA-carnetsysteem stond in het teken van de digitalisering van ATA Carnets. België is voorzitter van de werkgroep die binnen WCF opgericht werd met het oog op de digitalisering van ATA Carnets en meer in het bijzonder de geschilprocedures tussen de verschillende NBO s. Een stappenplan werd uitgetekend en er werd gestart met de redactie van een request for proposal. Dit initiatief is complementair aan het e-ata project dat opgestart werd binnen de Wereld Douane Organisatie waarmee ook regelmatig overleg gepleegd wordt. Een andere belangrijke ontwikkeling in 2011 is de toetreding van de Verenigde Arabische Emiraten tot de ATA-keten. Het is de eerste Golfstaat die aansluit bij ATA. De verwachting is dat ook Qatar op korte termijn zal toetreden. 12 Activiteitenverslag 2011

15 Digitale certificaten GlobalSign De kamers van koophandel in België zijn sinds de oprichting van GlobalSign in 1997 de registratieautoriteit voor Personal Class-3 Pro certificaten. Dit zijn digitale certificaten gebaseerd op de zogenaamde Public Key Infrastructure (PKI) en geven ook aan dat de bezitter een bepaalde organisatie vertegenwoordigt. De certificaten worden uitgegeven door GlobalSign, maar de kamers doen voorafgaand een fysieke verificatie van de persoon voor wie het certificaat is bestemd en gaan na of deze persoon effectief voor de bedoelde organisatie mag optreden. GlobalSign, van oorsprong een Belgisch an Chambers bedrijf ( ) medeopgericht door de Belgische kamers onder de naam BelSign, maakt sinds 2006 deel uit van de Japanse GMO 1676 groep. Op internationaal niveau is het bedrijf 1573 een van de belangrijkste spelers op de markt van SSL-certificaten, een onmisbaar onderdeel in de beveiliging van websites en webapplicaties. GlobalSign is ook een van de eerste certificatieautoriteiten die door Adobe erkend werden om PDF-documenten digitaal te tekenen met de Document- Sign oplossing van Adobe Certified Document Services. Deze toepassing werd ondertussen geïntegreerd in het DigiChambers platform waardoor online afgeleverde oorsprongscertificaten nu ook in alle veiligheid elektronisch kunnen worden doorgestuurd Number of GlobalSign Class 3 Pro certificates ( ) De verkoop van GlobalSign certificaten kent een erg wisselvallig verloop. Na een sterke periode in 2006 en 2007 was er een grote terugval in 2008 en In 2010 was er opnieuw een aanzienlijke groei om in 2011 terug te vallen met 46%. De certificatenmarkt is momenteel vooral een vervangingsmarkt. Digitale certificaten worden gebruikt in tal van elektronische toepassingen die belang hechten aan authenticiteit, integriteit en onweerlegbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn de online neerlegging van de jaarrekening bij de Balanscentrale, de rnets ( ) verplichte elektronische aangifte van bedrijfsvoorheffing en indiening van btw-aangiftes, DIMONA, de elektronische douaneaangifte in het kader van PLDA, enz. Kamers van koophandel zien digitale certificaten als een belangrijk middel om bepaalde administratieve processen zoals het aanvragen van exportdocumenten of de verwerking van binnenkomende en uitgaande facturen te vereenvoudigen, zonder de wettelijkheids- en veiligheidsaspecten uit het oog te verliezen Authenticatie: het proces waarbij iemand, een computer of applicatie nagaat of een gebruiker, een andere computer of applicatie daadwerkelijk is wie hij beweert te zijn. Integriteit: de zekerheid dat data tussen moment van verzending en ontvangst niet per ongeluk of met opzet zijn gewijzigd. Onweerlegbaarheid: de waarborg dat ontvangst en/of verzending van een contract of een bericht niet kan worden ontkend door de bij de transactie betrokken partijen

16 Duurzaam ondernemen Quadrant, een duurzame weg naar MVO Q Dankzij de Quadrant lerende netwerken maatschappelijk verantwoord ondernemen die de Belgische kamers nu voor de vierde maal organiseren, onder coördinatie van de Federatie en met steun van de POD Maatschappelijke Integratie, groeit de integratie van duurzaamheid in het kamernetwerk en neemt ook de sensibilisering en vorming van ondernemers inzake MVO sterk toe. In 2011 liep de derde editie van Quadrant ten einde: een honderdtal bedrijven en organisaties uit de reguliere en sociale economie kwamen regelmatig samen in kleinere groepen om een MVO-actieplan uit te werken op basis van hun kernactiviteiten. Tijdens de tweede helft van het jaar begonnen de voorbereidingen voor de start van Quadrant 4 in januari Community involvement Quadrant 3 stond in het teken van maatschappelijke betrokkenheid en sociale integratie. Community involvement is immers een manier voor bedrijven en organisaties om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid zichtbaar en concreet te maken. Op 7 april 2011 organiseerden de kamers van koophandel daarom op verschillende plaatsen in België een community day. Bedrijfsleiders en medewerkers van de kamers gingen de dialoog aan met sociale organisaties en stelden zich als vrijwilliger ter beschikking van een maatschappelijk project rond kansarmoede. Zo konden zij aan den lijve de problematiek ervaren van sociale organisaties uit hun buurt, terwijl het de sociale organisaties toeliet bepaalde activiteiten uit te voeren die ze niet kunnen organiseren zonder externe ondersteuning. Zo waren er bij Open Therapeuticum Leuven activiteiten met jongeren die door een niet-aangeboren hersenletsel schoolachterstand hebben opgelopen en daardoor minder kansen hebben in de maatschappij. In Henegouwen luisterden ondernemers naar de problemen die jongeren en kansarmen ondervinden bij het zoeken naar werk. In Beerse (de Kempen) was er een workshop bij De Schakel waar kansarmen en kansrijken elkaar op een evenwaardige basis ontmoetten, elkaars wereld ontdekten en samen op zoek gingen naar oplossingen voor kansarmoede. In Limburg, Antwerpen, Vlaams-Brabant, Brussel, Moeskroen en Waals- Brabant hielpen ondernemers met schilder- en renovatiewerken in opvangtehuizen en een beschutte werkplaats Activiteitenverslag 2011

17 De gedrevenheid van de begeleiders en de jongeren die allerlei moeilijkheden moeten overwinnen, zullen mij steeds bijblijven. Het zet onze dagdagelijkse bekommernissen in een ander perspectief. De profit en non-profit kunnen leren van elkaar. (Deelnemer van Quadrant aan de community day) Samenwerken rond MVO Het MVO-charter dat de Federatie en de kamers in 2009 ondertekenden, hecht veel belang aan communicatie en ervaringsuitwisseling. Concreet leidde dit in 2011 tot volgende initiatieven: De vernieuwde website van de Federatie stelt de bevordering van duurzaam ondernemen als een van de drie centrale pijlers in haar werking. Met het Quadrant platform ( werd een bijkomend instrument gecreëerd om rond duurzaam ondernemen te communiceren. Men vindt er getuigenissen, publicaties en artikels uit de kamermagazines over MVO. Via de Quadrant LinkedIn community kunnen deelnemers ervaringen en informatie uitwisselen. De Federatie neemt deel aan het initiatief van een aantal certificatieorganisaties om de MVO-prestatieladder te introduceren in België. De kamers verleenden hun steun aan de verspreiding van de MVO-barometer van Business & Society Belgium, een bevraging bij Belgische ondernemingen om te achterhalen in hoeverre MVO bij hen leeft. Tijdens een MVO-opleiding in Mexico voor Latijns-Amerikaanse bedrijfsorganisaties lichtte de Federatie de Quadrantmethodologie toe als tool om bedrijven op een laagdrempelige maar concrete manier tot MVO aan te zetten. 15