Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling. Universitair Medisch Centrum Groningen Diëtiek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling. Universitair Medisch Centrum Groningen Diëtiek"

Transcriptie

1 Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling Universitair Medisch Centrum Groningen Diëtiek

2 Inleiding In verband met uw ziekte wordt u op dit moment behandeld op de afdeling Radiotherapie. U krijgt hier hoofd-halsbestraling. Bestraling in het hoofd-halsgebied kan bijwerkingen geven. Om deze bijwerkingen te voorkomen of te beperken kan aangepaste voeding helpen. U vindt in deze brochure informatie over gemalen- en vloeibare voeding en adviezen om de bijwerkingen van de hoofdhalsbestraling te beperken. Goede voeding Goede voeding speelt een belangrijke rol tijdens uw behandeling. Het zorgt voor een zo goed mogelijke conditie van uw lichaam, en het draagt bij aan het herstel van de gezonde cellen die door de bestraling zijn beschadigd. Verder verkleint u bij het gebruik van goede voeding de kans op complicaties, zoals (schimmel)infecties. Het is daarom belangrijk voeding te gebruiken die voldoende energie en voedingsstoffen bevat. Denkt u bij goede voeding aan het volgende: eet zo goed en gevarieerd mogelijk eet langzaam en kauw het voedsel goed (als kauwen mogelijk is) verdeel de maaltijden over de dag. Gebruik naast hoofdmaaltijden ook kleine tussenmaaltijden. Hoeveel voeding is nodig? Het overzicht op de volgende pagina laat de hoeveelheid voedingsmiddelen zien die per dag ongeveer nodig is. Deze hoeveelheden zijn gemiddelden en kunnen per persoon verschillen. Het kan zijn dat u minder of meer voeding nodig heeft. 2

3 De tabel hieronder geeft een richtlijn voor de basisvoeding die het Voedingscentrum aanbeveelt. Daarbij is uiteraard de nodige speelruimte. De hoeveelheden zijn opgesteld voor verschillende leeftijdsgroepen. Per leeftijdsgroep gelden de kleinste hoeveelheden voor de vrouwen en de grootste voor de mannen. Bij alle genoemde hoeveelheden gaat het om het gewicht van producten zoals ze worden gegeten. Gemiddeld aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag bij gemalen voeding vloeibaar **) Basisvoeding 20 tot 50 jaar 50 tot 70 jaar 70+-ers Brood, zonder Korst minimaal 5-7 sneetjes minimaal 4-6 sneetjes minimaal 3-4 sneetjes n.v.t. Aardappelen, gemalen of aardappelpuree (of rijst, pasta, of gemalen peulvruchten) gram 3-5 aardappels of opscheplepels aardappelpuree rijst/pasta of peulvruchten gram 3-4 aardappels of opscheplepels aardappelpuree rijst/pasta of peulvruchten gram 2-3 aardappels of opscheplepels aardappelpuree rijst/pasta of peulvruchten fijngemalen aardappelen, aardappelpuree of fijngemalen peulvruchten Groente, Gemalen 200 gram (4 groentelepels) 200 gram (4 groentelepels) 150 gram (3 groentelepels) fijngemalen groente Fruit, zacht of Gepureerd 2 vruchten (200 gram) 2 vruchten (200 gram) 2 vruchten (200 gram) vruchtenmoes of vruchtensap Zuivel 400 ml melk (producten) en 20 gram smeerkaas (1 boterham belegging) 500 ml melk(producten) en 20 gram smeerkaas (1 boterham belegging) 550 ml melk(producten) en 20 gram smeerkaas (1 boterham belegging) 300 ml melk- (producten) extra n.v.t. Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers, gemalen of smeerbaar Halvarine, margarine, bak- en braadproducten gram gram gram fijngemalen gram gram gram minimaal aanbevolen hoeveelheid Drinken (vocht) 1,5 liter 1,5 liter 1,7 liter 500 ml vocht extra Voedingscentrum 3

4 Opmerkingen: Met de staafmixer of in de keukenmachine kunt u van de warme maaltijd een gemalen gerecht maken. U kunt van een gemalen gerecht een vloeibaar gerecht maken door vlees, groente en aardappelen te mixen met jus, melk en/of bouillon. Voeg bij voorkeur een klontje (dieet)- margarine of boter of een scheutje room toe om de maaltijd wat energierijker te maken. De warme maaltijd kunt u tijdelijk vervangen door kanten klare baby- of peutervoeding waaraan u een klontje boter of margarine of een scheutje room toevoegt. Deze maaltijd kunt u eventueel op smaak brengen met kruiden. Gebruik liever geen scherpe kruiden en wees matig met zout. De mond- en keelholte kunnen hierdoor geïrriteerd raken. In plaats van brood kunt u gebruik maken van pap, vla, yoghurt, (verdunde) kwark of drinkontbijt. Regelmatig wegen is belangrijk Als u zich eenmaal per week op een vast tijdstip en op dezelfde weegschaal weegt, kunt u bijhouden of uw gewicht stijgt, daalt of gelijk blijft. Voor volwassenen geldt dat een gewichtsverlies van meer dan 3 kg in één maand of meer dan 6 kg in 6 maanden ongewenst is. Gewichtsverlies tijdens de bestraling kan worden veroorzaakt door een te lage voedselinname maar ook door onvoldoende vochtinname. Als u meer dan 1 kg per week afvalt kan dit ook duiden op uitdroging. Meer vochtinname is dan noodzakelijk. Als u teveel afvalt, is het verstandig om samen met een diëtist te kijken hoe u uw voeding kunt aanpassen. 4

5 Bijwerkingen van de hoofdhalsbestraling Zoals gezegd kan bestraling op het hoofdhalsgebied bijwerkingen geven. Vaak leidt bestraling op deze plaats tot problemen met het eten. Niet iedereen krijgt last van bijwerkingen. De meest voorkomende klachten, die per persoon kunnen verschillen, zijn: slikklachten pijnlijke mond (mucositis) droge mond verminderde en/of veranderde smaak verminderde eetlust verminderde en/of veranderde reuk slijmvorming in de mond en/of keel passageklachten misselijkheid. De bijwerkingen kunnen al in het begin van de bestralingskuur ontstaan, maar de meeste bijwerkingen treden ongeveer vanaf de tweede of derde week van de bestraling op. Ze blijven meestal bestaan tot een aantal weken na de laatste bestraling. Daarna worden de klachten geleidelijk minder. Sommige klachten kunnen echter ook blijvend zijn, zoals een droge mond en verminderde of veranderde smaak. Praktische voedingsadviezen Bij verminderde eetlust en/of veranderde smaak Zorg dat uw maaltijd er zo aantrekkelijk mogelijk uitziet. Algemeen geldt dat een kleurige en gevarieerde maaltijd uitnodigt tot eten. Neem ook bewust de tijd om te eten en goed te kauwen. Beperk u niet tot de vaste etenstijden, zoals ontbijt, lunch en warme maaltijd. Als u niet zo'n trek heeft, is het beter om het eten over de dag te verspreiden door 5

6 tussendoor iets te eten. U kunt de eetmomenten ook aanpassen aan de momenten waarop u wel (wat meer) trek heeft, bijvoorbeeld 's avonds of 's nachts. Laat niets bij voorbaat weg uit de voeding (behalve zoute en sterk gekruide voedingsmiddelen) en probeer veel verschillende producten uit. Gerechten die vroeger niet zo lekker smaakten, smaken nu misschien wel goed en andersom. Probeer te kiezen voor producten met een neutrale smaak, zoals pasta (macaroni, spaghetti) en rijst. Let daarbij op de temperatuur van het eten. Zoete voedingsmiddelen hebben een minder zoete smaak als ze koud geserveerd worden. Ook koude gerechten, zoals (maaltijd)salades, hebben een minder sterke smaak dan warme gerechten. Probeer gerechten of maaltijden die u tegenstaan te vervangen door iets anders. Gebakken of gebraden vlees kunt u bijvoorbeeld vervangen door koud vlees of vleeswaren, vis, kip, vegetarische vleesvervangers of ei. Een warme maaltijd kunt u vervangen door een extra broodmaaltijd, een slaatje of koude maaltijd. Brood kunt u vervangen door bijvoorbeeld pap, vla of yoghurt. Vloeibare voedingsmiddelen gaan namelijk soms beter dan vaste voedingsmiddelen. De meeste mensen vinden friszure producten prettig smaken. 6

7 Te weinig drinken kan soms tot een vieze smaak in de mond leiden. Probeer daarom minimaal 1,5 l per dag te drinken (is ca. 12 kopjes of 10 glazen). Denk eraan dat ook vla, yoghurt en eventuele drinkvoeding meetellen als vocht. Als u last heeft van slikproblemen en/of kauwproblemen Maal de warme maaltijd met behulp van een keukenmachine of staafmixer. Hoe fijn het eten gemaald moet worden, hangt af van de ernst van uw klachten. Als gepureerd eten nog te moeilijk gaat, kunt u het vloeibaar maken. Zie hiervoor ook het overzicht op pagina 3. Vlees kunt u eventueel vervangen door vis of een ei (bijvoorbeeld een roerei of een omelet). Gebruik brood zonder korst met smeerbaar beleg, zoals smeerkaas, leverworst, jam. U kunt brood ook vervangen door pap, vla, yoghurt, (verdunde) kwark of drinkontbijt. Brood kunt u ook dippen in bijvoorbeeld melk of thee. Soms is het prettig om met een kort afgeknipt rietje te drinken, dit kost minder zuigkracht. Als u last heeft van een pijnlijke mond of keel Houd er rekening mee dat de pijnklachten verergerd kunnen worden door: - scherpe en zure voedingsmiddelen zoals mosterd, zuurkool en koolzuurhoudende dranken, sterk alcoholische dranken, sportdranken, frisdranken, vruchtensappen en (citrus)fruit 7

8 - harde voedingsmiddelen of voedselbestanddelen zoals harde broodkorsten, knäckebröd, noten of patat - zoute voedingsmiddelen zoals gerookte vleeswaren, gerookte vis (bijvoorbeeld paling, makreel), bouillon, zoutjes en chips - specerijen zoals sambal, knoflook, peper, kerrie, paprikapoeder en mosterd. Bladkruiden zoals bieslook, dille en peterselie worden meestal wel goed verdragen. Probeer wat voor u het prettigst is: warme of koude dranken/gerechten. De meeste mensen vinden dranken op kamertemperatuur het prettigst om te drinken. Fruit is minder pijnlijk in combinatie met een zuivelproduct, zoals bijvoorbeeld vla. Vruchtensap kan eventueel vervangen worden door bijvoorbeeld een glas Roosvicee MultiVit. Krokante voedingsmiddelen en harde korsten worden zachter als u ze in thee of melk doopt. Soms is het beter om (tijdelijk) over te gaan op gemalen of vloeibare voeding. Als u last heeft van een droge mond Probeer bij elke hap vast voedsel iets te drinken. Maak gebruik van producten die de maaltijd smeuïg maken, zoals veel jus of saus bij de warme maaltijd en ruim boter of margarine en smeerbaar beleg bij de broodmaaltijd. Voorbeelden van smeerbaar beleg zijn: smeerkaas, roomkaas, paté, salade, sandwichspread, jam, stroop, roerei, ragout. 8

9 Probeer pasta, ragout, maaltijdsoep of een slaatje in plaats van aardappelen. Vervang brood door pap, vla, drinkontbijt, yoghurt of kwark. In sommige gevallen kunt u de speekselklieren stimuleren door gebruik te maken van: friszure producten zoals komkommer, augurk, zoetzure uitjes, ananas, appel, tomaat (suikervrije) kauwgom ijsblokjes, waterijs, zuurtjes, pepermunt kunstspeeksel. Kunstspeeksel is zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek. Vraag hiernaar bij uw mondhygiënist. Als u last heeft van hinderlijke slijmvorming Slijmvorming wordt niet veroorzaakt door de voeding. Wel kunnen melk en zoete melkproducten een plakkerig gevoel in de mond geven, dat u als slijm kunt ervaren. Enkele adviezen om het slijm minder hinderlijk te maken: Spoel de mond 8 tot 10 keer per dag met een zout/sodaoplossing. Los hiervoor 1 afgestreken theelepel zout en 1 afgestreken theelepel soda op in 1 liter water. Gebruik ijsblokjes of (ijs)water. Neem een slokje water na het gebruik van (zoete) melkproducten. Probeer of zure melkproducten, zoals karnemelk, (drink)yoghurt en kwark beter gaan dan zoete melkproducten. Zure melkproducten geven namelijk een minder plakkerig gevoel in de mond. 9

10 Eventueel kunt u koemelk (producten) vervangen door sojamelk (producten). Deze geven een minder plakkerig gevoel in de mond. Verwijder taai slijm met een zachte tandenborstel of een gaasje. Als u last heeft van misselijkheid Eet niet direct na de bestraling, maar wacht tot de misselijkheid wat minder is geworden. Gebruik vaak kleine maaltijden. Neem naast de hoofdmaaltijden ook iets kleins tussendoor, bijvoorbeeld een sneetje brood (eventueel zonder korst), een schaaltje vla of pap. Als er teveel tijd tussen de maaltijden zit, kan de misselijkheid toenemen. Zorg voor voldoende drinkvocht, minimaal 1,5 l per dag. Te weinig drinken kan de misselijkheid verergeren. Soms helpt het zuigen op een ijsklontje bij een acute aanval van misselijkheid. Vaak staan warme gerechten tegen. Probeer een broodmaaltijd, een slaatje of een koude maaltijd in plaats van een warme maaltijd. Wat u kunt doen aan gewichtsverlies Eet vaker kleine porties per dag. Op deze manier krijgt u meer calorieën en voedingsstoffen binnen. U kunt dit doen door naast de hoofdmaaltijden (kleine) tussenmaaltijden te gebruiken. Voorbeelden van tussenmaaltijden zijn: een plakje koek met (dieet-)margarine of boter, krentenbrood met (dieet)margarine of boter, een kant- en klaar toetje, een blokje kaas of een plakje worst. 10

11 Kies voor producten die veel calorieën en/of eiwitten bevatten zoals: - volle melk en melkproducten, volvette kaas (bijvoorbeeld 48+ kaas en volvette smeerkaas) en Franse kaassoorten - vette vis (bijvoorbeeld makreel), vette vleeswaren (bijvoorbeeld worstsoorten, paté en salami) en eieren (bijvoorbeeld gebakken ei, roerei of omelet) - drinkyoghurt, chocolademelk, vruchtensappen en limonade - (dieet)margarine, roomboter, mayonaise of koffieroom. Probeer zoveel mogelijk calorieën in uw maaltijden te verwerken door: - uw brood ruim te besmeren met boter of dieetmargarine en dubbel beleg te gebruiken - extra suiker of honing in thee, koffie, yoghurt, pap of vla te gebruiken. Als u suiker te zoet vindt kunt u dit vervangen door druivensuiker of een voedingssuiker (bijvoorbeeld Fantomalt ). Deze producten leveren wel energie, maar smaken minder zoet dan suiker. Gebruik 2 schepjes voedingssuiker per glas of schaaltje. Voedingssuiker is zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek en drogist - een scheut koffieroom, plantaardige room, ongeklopte slagroom of crème fraîche toe te voegen aan melk, chocolademelk, yoghurt, pap, vla, soep, vruchtenmoes, sauzen of koffie - een klontje boter, (scheutje vloeibare) margarine of een scheutje room toe te voegen aan pap, groenten, soep of aardappelpuree 11

12 - geraspte kaas of Franse kaas toe te voegen aan groente, sauzen, aardappelpuree of éénpansgerechten, zoals macaroni, spaghetti of stamppot - probeer zo veel mogelijk dranken te drinken die calorieën bevatten, zoals zuiveldranken. Maak zo weinig mogelijk gebruik van voedingsmiddelen die wel een vol gevoel geven, maar die geen of weinig calorieën bevatten, zoals bijvoorbeeld bouillon, koffie en thee zonder suiker, light frisdrank, kunstmatige zoetstoffen en producten waar zoetstoffen in verwerkt zijn, water of rauwkost. De diëtist Als bovenstaande adviezen niet of onvoldoende helpen is het verstandig de hulp van een diëtist in te schakelen. Uw behandelend arts kan u doorverwijzen. De diëtist kan samen met u een persoonlijk voedingsadvies opstellen. Andere mogelijkheden Soms kan (aanvullende) dieetvoeding voor medisch gebruik een oplossing bieden. Deze dieetvoeding is verkrijgbaar als kant- en klare drank en in poedervorm. Als het eten helemaal niet meer lukt, kan (tijdelijk) sondevoeding nodig zijn om voldoende voeding en vocht binnen te krijgen. Sondevoeding is vloeibare voeding dat via een dun slangetje via de neus naar de maag of rechtstreeks via de buikwand in de maag (via een zogenaamde 'PEG'-katheter) wordt gegeven. De diëtist en/of arts kunnen u hierover informeren. 12

13 Mondverzorging Bestraling op het hoofdhalsgebied vergroot de kans op tandbederf en tandvleesontsteking, omdat: - door de bestraling de speekselproductie kan afnemen en de samenstelling van het speeksel kan veranderen. Speeksel bevat van nature stoffen die de groei van schadelijke bacteriën tegengaan. Bij verminderde speekselproductie ontstaat een droge mond en valt de beschermende werking weg. Hierdoor wordt de kans op tandbederf en tandvleesontsteking groter. - meerdere (kleine) maaltijden en producten worden gebruikt die relatief veel suiker bevatten. Dit vergroot de kans op tandbederf en tandvleesontsteking. Een goede mondverzorging houdt de mond schoon en fris en het vermindert bovendien de kans op problemen met het mondslijmvlies, het tandvlees en het gebit. Voor meer informatie en adviezen kunt u terecht bij de arts of mondhygiënist. Na de bestraling In de eerste periode na de bestraling blijft het belangrijk het gewicht in de gaten te houden om (verder) gewichtsverlies te voorkomen. De eerste weken na de bestralingsperiode is het meestal ook nog nodig om uw voeding aan te passen. In de meeste gevallen gaat het eten na enige tijd echter steeds beter. Na verloop van tijd zal uw gewicht meestal ook geleidelijk weer stijgen. Zodra u weer normale voeding kunt gebruiken en een goed gewicht heeft bereikt is het verstandig om over te stappen op een gezonde voeding. Als algemeen advies geldt dan de 13

14 brochure Schijf van 5 van het Voedingscentrum. U kunt deze brochure aanvragen bij het Voedingscentrum. Voor meer informatie over gezonde voeding kunt u ook terecht bij het Voedingscentrum (zie onderstaand adres en website). Tot slot Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kunt u op werkdagen (bij voorkeur tussen uur) contact opnemen met Diëtetiek, telefoon (050) Meer informatie kunt u krijgen bij: Voedingscentrum Postbus CK Den Haag Informatielijn voedingscentrum: (070) op werkdagen van uur. Nuttige sites: - Nederlandse Vereniging van Diëtisten - Voedingscentrum - Nederlandse Kankerbestrijding (KWF) 14

Diëtetiek. Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling

Diëtetiek. Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling Diëtetiek Voedingsadvies bij hoofd-halsbestraling Diëtetiek Inleiding In verband met uw ziekte wordt u op dit moment behandeld op de afdeling Radiotherapie. U krijgt hier hoofd-halsbestraling. Bestraling

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadvies bij buikbestraling

Diëtetiek. Voedingsadvies bij buikbestraling Diëtetiek Voedingsadvies bij buikbestraling Diëtetiek Inleiding In verband met uw ziekte wordt u op dit moment behandeld op de afdeling Radiotherapie. U krijgt hier buikbestraling. Goede voeding speelt

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Diëtetiek. Voeding bij intensieve chemotherapie en na stamceltransplantatie

Diëtetiek. Voeding bij intensieve chemotherapie en na stamceltransplantatie Diëtetiek Voeding bij intensieve chemotherapie en na stamceltransplantatie Diëtetiek Inleiding Kort na intensieve chemotherapie en stamceltransplantatie, als het aantal witte bloedcellen nog niet hersteld

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Voeding bij chronische longziekten

Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie Informatie voor patiënten F0415-1011 juni 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadviezen bij vloeibare en/of gemalen voeding

Diëtetiek. Voedingsadviezen bij vloeibare en/of gemalen voeding Diëtetiek Voedingsadviezen bij vloeibare en/of gemalen voeding Diëtetiek Inleiding Op dit moment is het voor u niet mogelijk om vast voedsel zoals brood, groente, aardappelen en vlees te eten. De oorzaak

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek Voedingsadvies bij een kaakfixatie Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist omdat u dun vloeibare voeding moet gebruiken. Dit boekje geeft u informatie over: waarom een dun vloeibare

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

Voeding bij kaakreconstructie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie

Voeding bij kaakreconstructie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Voeding bij kaakreconstructie Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Gemalen voeding bij kaakreconstructie Na een chirurgische ingreep waarbij de kaak/kaken gereconstrueerd zijn, is het noodzakelijk dat

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie U heeft een operatie gehad waarbij uw boven- en onderkaak met ijzerdraad aan elkaar zijn bevestigd. Zolang uw kaken zijn vastgezet (kaakfixatie), kunt u niet goed kauwen. Uw eten

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek 00 Wie beter eet, wordt sneller beter Afdeling Diëtetiek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek zijn enkele vragen gesteld die verband houden met uw eetlust en uw gewicht. U ontvangt deze folder omdat uit

Nadere informatie

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding

Nadere informatie

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding. Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding

Nadere informatie

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie

Nadere informatie

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte

Nadere informatie

Goede voeding vóór een operatie

Goede voeding vóór een operatie Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding Wie beter eet, wordt sneller beter! Wie ziek is moet herstellen en wie geopereerd moet worden, moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam meer energie, eiwit en

Nadere informatie

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen. Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten

Nadere informatie

Ongewild afvallen Diëtetiek.

Ongewild afvallen Diëtetiek. Ongewild afvallen Diëtetiek www.nwz.nl Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet Noordwest aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink voldoende 5 Weinig trek? 5 Wat kunt

Nadere informatie

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

Eiwit- en energieverrijkt dieet

Eiwit- en energieverrijkt dieet Eiwit- en energieverrijkt dieet 1 Inleiding Als gevolg van ziekte of na een operatie, is het mogelijk dat uw eetlust minder is. Voor een betere reactie op uw behandeling en een sneller herstel, is het

Nadere informatie

Voeding bij COPD en astma

Voeding bij COPD en astma Voeding bij COPD en astma Inleiding COPD- en astmapatiënten moeten goed blijven eten. Niet alleen om een gezond gewicht te behalen of te behouden, maar ook om in een goede conditie te blijven. Veel COPD-

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieet

Energie- en eiwitverrijkt dieet Energie- en eiwitverrijkt dieet Informatie voor patiënten F0204-1011 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes Wie beter eet, wordt sneller beter mellitus ZorgSaam 1 Wie beter eet, wordt sneller beter! U krijgt deze folder aangeboden, omdat is gebleken dat uw voedingstoestand

Nadere informatie

Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen

Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen inhoud Waarom deze brochure? 4 Hoe komt u aan vloeibaar voedsel? 4 Algemene richtlijnen 5 Samenstelling van de maaltijden 6 Praktische tips 8 Uw vragen 10

Nadere informatie

Wat kunt u doen bij ondervoeding?

Wat kunt u doen bij ondervoeding? Wat kunt u doen bij ondervoeding? Adviezen voor een energie- en eiwitrijke voeding Bronvermelding Deze folder is gemaakt door de afdeling diëtetiek van het UMC Utrecht: Wat kunt u doen bij ondervoeding?,

Nadere informatie

Ondervoeding een zaak van gewicht

Ondervoeding een zaak van gewicht Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkte voeding voor kinderen. Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen

Energie- en eiwitverrijkte voeding voor kinderen. Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen Energie- en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223)

Nadere informatie

Sneller herstellen door beter te eten

Sneller herstellen door beter te eten Sneller herstellen door beter te eten Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat kunt

Nadere informatie

Adviezen bij slikproblemen

Adviezen bij slikproblemen Adviezen bij slikproblemen 2 Inleiding In deze folder vindt u adviezen die u kunnen helpen het slikken zo makkelijk mogelijk te maken. Houding - Zorg dat u goed rechtop op de stoel zit. - Zorg ervoor dat

Nadere informatie

Energieverrijkte voeding na ontslag (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis

Energieverrijkte voeding na ontslag (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Energieverrijkte voeding na ontslag (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Tijdens uw verblijf in ons ziekenhuis heeft u een energieverrijkte voeding gebruikt. In deze folder

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieet. Diëtetiek

Energie- en eiwitverrijkt dieet. Diëtetiek Energie- en eiwitverrijkt dieet Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 WAAROM EEN ENERGIE- EN EIWITVERRIJKT DIEET? Dit dieet is bestemd voor mensen waarbij ongewenst

Nadere informatie

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE U heeft een kaakoperatie ondergaan, waardoor u moeilijk kunt slikken of kauwen. Daarom eet u tijdelijk vloeibare en/of gemalen voeding. Het is belangrijk dat deze voeding voldoende

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport

Nadere informatie

Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking

Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking Deze folder is bedoeld voor mensen die behandeld worden door een diëtist van Bernhoven. Eten is niet altijd vanzelfsprekend smakelijk en gezellig.

Nadere informatie

Ouderen en het risico op ondervoeding

Ouderen en het risico op ondervoeding 06-2017 1099 Diëtetiek Informatienummer 088-459 7636 Werkdagen: 8.30 uur 17.00 uur Behandelend diëtist: Afspraken Bezoek polikliniek: Meldpunt Oost 03 Meldpunt West 07 Ouderen en het risico op ondervoeding

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij misselijkheid

Voedingsadviezen bij misselijkheid Voedingsadviezen bij misselijkheid Ziekenhuis Gelderse Vallei 2 Als gevolg van diverse behandelingen bij kanker kunnen klachten ontstaan die het eten en drinken bemoeilijken. Een veel voorkomende klacht

Nadere informatie

Energieverrijkte voeding vóór opname of operatie (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis

Energieverrijkte voeding vóór opname of operatie (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Energieverrijkte voeding vóór opname of operatie (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Binnenkort wordt u in ons ziekenhuis geopereerd of om een andere reden opgenomen. Het is

Nadere informatie

Voorkomen van ondervoeding bij ouderen

Voorkomen van ondervoeding bij ouderen Voorkomen van ondervoeding bij ouderen U heeft deze folder gekregen omdat u onbedoeld bent afgevallen of verminderde eetlust heeft of heeft gehad. Hierdoor heeft u kans op ondervoeding. Het lichaam heeft

Nadere informatie

Voeding(sklachten) bij kinderen met kanker

Voeding(sklachten) bij kinderen met kanker 1 Voeding(sklachten) bij kinderen met kanker Inleiding Kanker en de behandeling daarvan vraagt veel van het lichaam van uw kind. Een goede voedingstoestand zorgt ervoor dat uw kind de behandeling beter

Nadere informatie

Energie- en eiwitrijk dieet

Energie- en eiwitrijk dieet Energie- en eiwitrijk dieet Afdeling diëtetiek Als u ziek bent, is het belangrijk om extra op de voeding te letten. Met goede voeding zorgt u dat uw lichaam alle benodigde energie (calorieën), koolhydraten,

Nadere informatie

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding Het is noodzakelijk dat u enige tijd een (dun) vloeibare voeding gebruikt. In deze folder leest u meer hierover. Vloeibare voeding /ondervoeding Een (dun) vloeibare voeding bevat niet zoveel energie en

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen. Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten

Nadere informatie

Voeding en Parkinson

Voeding en Parkinson Voeding en Parkinson Versie mei 2017 Inleiding Bij de ziekte van Parkinson kan het eten en drinken op den duur moeizamer gaan. Er kunnen klachten ontstaan zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen,

Nadere informatie

Dieet bij decubitus (doorliggen)

Dieet bij decubitus (doorliggen) Dieet bij decubitus (doorliggen) Wat is decubitus In de volksmond wordt decubitus doorliggen genoemd. Decubitus ontstaat als door ziekte of ongeval het lichaam langdurig in dezelfde houding moet blijven,

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een maagresectie

Voedingsadviezen na een maagresectie Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze

Nadere informatie

Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29

Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 Diverticulitis Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inhoud...2 Wat is diverticulitis?...3 Oorzaken

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies

Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies 06-2017 875 Diëtetiek Informatienummer 088-459 7636 Werkdagen: 8.30 uur 17.00 uur Behandelend diëtist: Afspraken Bezoek polikliniek: Meldpunt Oost 03 Meldpunt West 07 Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies

Nadere informatie

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding Centrumlocatie Het is noodzakelijk dat u enige tijd een (dun) vloeibare voeding gebruikt. Een (dun) vloeibare voeding bevat niet zoveel energie en voedingstoffen als een vaste voeding. Een vloeibare voeding

Nadere informatie

ProFitt: Diëtetiek & Lifestyle coaching. Voeding & Kanker

ProFitt: Diëtetiek & Lifestyle coaching. Voeding & Kanker : Diëtetiek & Lifestyle coaching Voeding & Kanker Voorstellen Marloes van Dommelen, diëtist sinds 2013 Werkzaam bij : diëtistenpraktijk in Nijmegen 16 locaties in Nijmegen Voorbeelden van vragen uit de

Nadere informatie

Dieetadvies bij COPD. Diëtetiek

Dieetadvies bij COPD. Diëtetiek Dieetadvies bij COPD Diëtetiek Inleiding Een goede voedingstoestand en lichamelijke conditie zijn voor iedereen van belang, maar vooral voor ú. In deze brochure is het belang van optimale voeding bij chronische

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij passageklachten. in de slokdarm

Voedingsadviezen bij passageklachten. in de slokdarm Voedingsadviezen bij passageklachten in de slokdarm 1 2 Wanneer er in de slokdarm een vernauwing bestaat, kan passage van voedsel moeilijk plaatsvinden. Om obstructie (= verstopping) van de slokdarm te

Nadere informatie

Adviezen voor vloeibare en/of gemalen voeding

Adviezen voor vloeibare en/of gemalen voeding Adviezen voor vloeibare en/of gemalen voeding Vanwege medische redenen is het voor bepaalde tijd noodzakelijk om een vloeibare en/of een gemalen voeding te gebruiken. Deze voeding moet dan wel voldoende

Nadere informatie

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding. Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding

Nadere informatie

Diëtetiek. Havenziekenhuis. Voeding en Herstel Polikliniek

Diëtetiek. Havenziekenhuis. Voeding en Herstel Polikliniek Diëtetiek Voeding en Herstel Polikliniek Binnenkort wordt u opgenomen in het Havenziekenhuis. Tijdens het intakegesprek bent u gescreend op ondervoeding en daaruit blijkt dat er bij u een kans/risico op

Nadere informatie

Voeding bij kaakfixatie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie

Voeding bij kaakfixatie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Voeding bij kaakfixatie Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Dun vloeibare voeding bij kaakfixatie Na een chirurgische ingreep waarbij een afwijkende kaakstand is gecorrigeerd, kunnen de boven- en onderkaak

Nadere informatie

ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING

ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING 436 Inleiding Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar eten is ook goed voor ons. Door te eten krijgen we allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals energie,

Nadere informatie

Voedingsadvies voor de 70-plusser

Voedingsadvies voor de 70-plusser Voedingsadvies voor de 70-plusser Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar vooral belangrijk! Voeding levert de energie en voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Ouder

Nadere informatie

Vloeibare voeding. Vloeibare voeding. Diëtetiek

Vloeibare voeding. Vloeibare voeding. Diëtetiek Vloeibare voeding Vloeibare voeding Diëtetiek 1 Wanneer vloeibare voeding? Door ziekte of behandeling is het nodig dat u (tijdelijk) vloeibare voeding gebruikt. Dit kan zijn omdat u bijvoorbeeld slik-

Nadere informatie

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Voeding Inhoudsopgave Inleiding 4 Gezonde voeding 5 Voeding en gebruik van Levodopa 5 Volle maag 5 Obstipatie 5 Eten van eiwitten 6 Adviezen bij het innemen van Levodopa

Nadere informatie

Goed eten en drinken in het CWZ

Goed eten en drinken in het CWZ Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u

Nadere informatie

Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE. Maartje is onderdeel van

Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE. Maartje is onderdeel van Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE Maartje is onderdeel van Ondervoeding, wat nu? WAT KAN DE DIËTIST VOOR U BETEKENEN BIJ (DREIGENDE)

Nadere informatie

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor

Nadere informatie

BESTRALING HOOFD EN HALS

BESTRALING HOOFD EN HALS + BESTRALING HOOFD EN HALS Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99

Nadere informatie

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies. Diëtetiek

Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies. Diëtetiek Energie- en eiwitverrijkt dieetadvies Diëtetiek Inleiding Bij ernstig ondergewicht, na een grote operatie, na ernstig braken of langdurige diarree, door ziekte (zoals kanker) of bij decubitus (oftewel

Nadere informatie

Adviezen voor een energie- en eiwitverrijkte

Adviezen voor een energie- en eiwitverrijkte Adviezen voor een energie- en eiwitverrijkte voeding Ons lichaam heeft energie nodig om te functioneren. Ook wanneer u niets doet heeft het lichaam energie nodig. Bijvoorbeeld om op temperatuur te blijven,

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E

P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E Voeding bij COPD en Astma P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Astma- en COPD-patiënten moeten goed blijven eten. Niet alleen om een gezond gewicht te behalen of te behouden, maar ook om in

Nadere informatie

Voorkómen van ondervoeding bij ouderen

Voorkómen van ondervoeding bij ouderen Diëtetiek Voorkómen van ondervoeding bij ouderen i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft deze folder gekregen omdat u kans op ondervoeding heeft. De kans op ondervoeding bestaat bijvoorbeeld

Nadere informatie

Rekenen met eiwitten. zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld. T

Rekenen met eiwitten. zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld. T Rekenen met eiwitten zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 info@norschoten.nl www.norschoten.nl Zelf aan de slag met eiwitten Om ondervoeding en/of sarcopentie tegen

Nadere informatie

Dun vloeibare voeding

Dun vloeibare voeding Dun vloeibare voeding 1 Meander Medisch Centrum Afdeling Diëtetiek Algemeen telefoonnummer 033 850 50 50 Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: 2 Inleiding Op dit moment kunt u alleen

Nadere informatie

Voeding bij chronische longziekten

Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inleiding... 3 Voeding bij chronische longziekten...

Nadere informatie

Hoe kan uw kind zwaarder worden en groeien?

Hoe kan uw kind zwaarder worden en groeien? Wilhelmina Kinderziekenhuis Hoe kan uw kind zwaarder worden en groeien? Adviezen voor een energie- en eiwitverrijkte voeding voor kinderen van 1-4 jaar Inleiding U krijgt deze folder omdat uw kind: niet

Nadere informatie

Voeding bij kanker. Ondervoeding. Diëtetiek Telefoon Route

Voeding bij kanker. Ondervoeding. Diëtetiek Telefoon Route Voeding bij kanker Diëtetiek Telefoon Route 020 510 8504 11 Door de lichamelijke en psychische gevolgen van kanker en de behandeling van de ziekte kan uw eetlust afnemen. Ondervoeding is een veelvoorkomend

Nadere informatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie Voedingsadvies na een buismaagoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een kaakoperatie. Vloeibare of gemalen voeding

Voedingsadviezen na een kaakoperatie. Vloeibare of gemalen voeding Voedingsadviezen na een kaakoperatie Vloeibare of gemalen voeding Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Gezonde voeding... 1 3 Aanbevolen hoeveelheden... 1 4 Adviezen... 3 Algemene richtlijnen... 3 Broodmaaltijd...

Nadere informatie

Informatie. Voeding en COPD WWW.ELKERLIEK.NL. Overzicht gegevens. Naam. Geboortedatum. Datum. Diëtist. Telefonisch spreekuur

Informatie. Voeding en COPD WWW.ELKERLIEK.NL. Overzicht gegevens. Naam. Geboortedatum. Datum. Diëtist. Telefonisch spreekuur Informatie Voeding en COPD Overzicht gegevens Naam Geboortedatum Datum Diëtist Telefonisch spreekuur Deze brochure is een gezamenlijke uitgave met de Zorgboog en Diëtistenpraktijk Roos Knijnenburg WWW.ELKERLIEK.NL

Nadere informatie

Energieverrijkte voeding

Energieverrijkte voeding Energieverrijkte voeding ENERGIEVERRIJKTE VOEDING Ondervoeding door ziekte is in het ziekenhuis een veel voorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten is ondervoed of loopt het risico om ondervoed

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie

Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie Patiënteninformatie Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie rkz.nl De chirurg schrijft u na de operatie een voedingsadvies voor. Hierbij mag u de eerste week alleen dik vloeibaar en gemalen eten, zoals

Nadere informatie

Voeding na een kaakoperatie

Voeding na een kaakoperatie Voeding na een kaakoperatie Wanneer door uw kaakoperatie het eten van vast voedsel moeilijk gaat, kan vloeibaar voedsel een uitkomst bieden. Afhankelijk van de operatie die u heeft ondergaan, kan de voeding

Nadere informatie

Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg

Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg z Na een behandeling door de kaakchirurg is het mogelijk dat u enige tijd

Nadere informatie