erfelijke defecten van de ureumcyclus: 5 autosomaal recessief overerfbaar lactaat acidemie: pyruvaat dehydrogenase deficiëntie, respiratoir

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "erfelijke defecten van de ureumcyclus: 5 autosomaal recessief overerfbaar lactaat acidemie: pyruvaat dehydrogenase deficiëntie, respiratoir"

Transcriptie

1 Ureumcyclysdefecten Inleiding, pathway ureumcyclus Orzaken hyperammniemie: transiënt nenataal hyperammniëmie syndrm erfelijke defecten van de ureumcyclus: 5 autsmaal recessief vererfbaar 1 X-gebnden vererfbaar: OCT-deficiëntie perinatale asphyxie ttale parenterale nutritie rganische acidurieën lactaat acidemie: pyruvaat dehydrgenase deficiëntie, respiratir ketendefect (elke strnis thv de Krebscyclus) cngenitale lysine intlerantie mitchndriale transprtstrnis van rnithine = HHH syndrm (hyperrnithinemie, hyperhmcitrullinurie, hyperammniëmie) HIHA-syndrm: HyperInsulinisme (episdes van hypglycemie)- HyperAmmniëmie als gevlg van glutamaat dehydrgenase hyperactiviteit (vregere benaming: leucine vergeveligheid) leverinsufficiëntie nierinsufficiëntie Cngenitale lysine intlerantie (lysinuric prtein intlerance) f LPI: Het transprt van de basische aminzuren, lysine, arginine en rnithine is verminderd ver de celmembranen. Grte heveelheden van lysine en minder grte heveelheden van de andere aminzuren wrden uitgescheiden met de urine, terwijl de bledspiegels van de aminzuren laag f laag-nrmaal zijn. Lysine is een essentieel aminzuur, arginine en rnithine zijn nderdelen van de ureumcyclus. Er is een slecht pname in de darm en een verhgde uitscheiding met de urine. De symptmen zijn het gevlg van de tekrten van deze aminzuren in het lichaam. Het cystine transprt is nrmaal, alhewel de cystine cncentratie iets verhgd kan zijn in de urine. In de levercellen is de functie van de ureumcyclus verminderd. Hierdr ntwikkelt zich een te hg ammniakgehalte in het bled en klinische symptmen, die lijken p een enzymdeficiëntie van de ureumcyclus. 1

2 Kliniek: Wanneer kan hyperammniëmie ptreden: 1. Bij pasgebrenen: prematuren met respiratry distress syndrm bewustzijnsstrnissen, evluërend naar cma perinatale asphyxie ernstige metable acidse leverfalen nierfalen TPN (zeker wanneer eiwittever meer dan 3 g/kg bedraagt) elke nverklaarbare nenatale neurlgische achteruitgang Elke sepsis (-like syndrm) VEEL ZIEKE PASGEBORENEN KRIJGEN EEN FOUTE DIAGNOSE : SEPSIS Tabel: Sepsis versus ureumcyclus defecten: SEPSIS UREUM CYLCUS Risicfactren Apgar <6 Erfelijk Prematuur OTC- X Linked Vrgeschiedenis bij de meder van grep B streptkk (GBS) Andere recessieve vrmen PROM : vregtijdig breken van de vliezen Baby in gede gezndheid bij de gebrte Apgar nrmaal Geen risicfactren bij de meder Symptmen <24 u in 85 % van de gevallen Meer dan 24 u Trmbcyten < Nrmaal CRP Verhging in de eerste 24u Nrmaal Transaminasen Nrmaal Licht gestegen Bichemie NH 3 nrmaal NH 3 >150 µml/l Bewustzijnstrnissen +/++ +++/+++++ lethargie diep cma (snelle evlutie) Witte bledcellen WBC verhgd (>10 000) Nrmaal BELANGRIJK: Terwijl men CRP en bledbeeld bepaalt met men k NH 3 cntrleren 2

3 Kliniek hyperammniëmie bij de nenatus en jnge zuigeling: Optreden: transiënt hyperammniëmie syndrm: 1-2 dagen erfelijk ureumcyclusdefect: 2-3 dagen Lethargie braken, vedselweigering (afwezig bij transiënte vrm) respiratire symptmen: hyperpne - apne snelle evlutie naar diep cma (hyperammniëmie >300 µml/l) uitgesprken hyptnie met afwezigheid van archaïsche reflexen afwezige pupilreflexen p licht; peesreflexen: hyperreflexie nwillekeurige bewegingen (flexie + adductie van de ledematen): spntaan en uitgelkt dr aanraking (thrax - BL, abdmen - OL) hypertnie/cnvulsies hyperthermie - hypthermie (met excessief zweten) EEG: vlak vertraagd basisritme met parxysmen epileptische ntladingen heeft geen prgnstische betekenis gedurende de testand van hyperammniëmie Transiënt nenataal hyperammniëmie syndrm Kenmerken: prematuriteit (90%) RDS - hyaliene membraan jngens/meisjes: 3:1 snel symptmen van hyperammniëmie pst-partum: apnes uitgesprken hyptnie - (hypertnie) nwillekeurige bewegingen lethargie cma cnvulsies sclerema circulatire cllaps (+ zekere graad van nierinsufficiëntie) geen leverfunctiestrnissen nrmalisatie van ammniëmie na 7-10 dagen mrtaliteit: 30 % (mits snel therapeutisch ingrijpen) steeds geasscieerd aan intracraniële bledingen zeldzaam: massieve pulmnaire bledingen De respiratire symptmen treden snel p (binnen 24 uren pst-partum) en zijn een cnstant gegeven in dit syndrm. 3

4 2. Bij zuigelingen uder dan 4 weken, kinderen en vlwassenen: In vlgende gevallen NH 3 dseren : 1. Jng kind Slechte gewichtstename met braken Psychmtrische retardatie 2. Kind Gedragsstrnissen Acute neurlgische symptmen (encephalpathie): gangstrnissen, evenwichtsstrnissen (ataxie) Spraakstrnissen Schaarse, brkkelige en drge haren (trichrrhexis ndsa, afwijkingen van de haarschacht nder de lichtmicrscp): typisch vr laattijdige vrm van het ureumcyclusdefect argininsuccinurie (argininsuccinaat lyase deficiëntie) epilepsie Bij elke verdenking van een exgene intxicatie (medicamenteus?) 3. Encephalitis - beeld Beeld van Herpes simplex f andere virale encephalitis 4. Reye (-like syndrm) Leverinsufficiëntie en neurlgische strnissen 5. Cma f acute neurlgische prblemen na : een chirurgische interventie een bevalling een langdurige vastentestand (vb een recente gastr-enteritis) valpraat intrductie f tediening Zuigelingen met LPI zijn vrij van symptmen tijdens de peride van brstveding. Als na deze peride begnnen wrdt met de veding, dat rijker is aan eiwitten, kunnen deze kinderen een verhgde ammniakspiegel in het bled ntwikkelen. Deze hyperammniëmie kan leiden tt vedingsprblemen, braken, verminderd bewustzijn, cma en uiteindelijk het verlijden van de patiënt. Rnd het eerste levensjaar ntwikkelt zich een sterke tegenzin in eiwitrijke veding. Het kind greit niet en de lever en de milt zijn iets vergrt. Vanwege de ernstige steprse hebben de kinderen vaak al bij kleine ngelukjes btbreuken. Smmige patiënten hebben bledarmede, een tekrt aan witte bledcellen en k de bledplaatjes kunnen verlaagd in het bled aanwezig zijn. Vaak zijn de rde bledcellen afwijkend. De ferritine (eiwit-ijzer-cmplex) spiegel in het bled is 2-20 keer hger dan nrmaal. Deze kinderen den vaak infecties en eveneens nverklaarbare krtspstten. Vaak hebben de kinderen nvldende spierspanning en een verminderd uithudingsvermgen van de spieren. De neurlgische ntwikkeling is nrmaal, mits ernstige f langdurige verhging van de ammniakspiegel in het bled vrkmen wrdt. De klinische verschijnselen bij vlwassenen variëren ngal. De meeste patiënten 4

5 hebben een geringe lengte, veel nderhuidsvet p de rmp en dunne ledematen. Bvendien vertnen zij een leververgrting, eventueel met een miltvergrting. 2/3 van de patiënten heeft skeletafwijkingen, maar spntane btbreuken kmen zelden vr. De verstandelijke capaciteit is afhankelijk van de ernst van de hyperammniëmische peride en varieert van hg-nrmaal tt een matige achterstand in de verstandelijke ntwikkeling. Het OCT-gen ligt p het X-chrmsm. Een jngen die slecht één X-chrmsm heeft van zijn meder, zal indien er een fut (mutatie) is in het OCT-gen, een ernstig ziektebeeld ntwikkelen met vedselweigering, braken, cma, cnvulsies en andere neurlgische strnissen vanaf de eerste levensweek. Jngens hebben een ernstige hyperammniëmie die vaak, ndanks alle therapeutisch ingrepen, fataal aflpt. Enkele jngens zijn beschreven die een minder ernstig ziektebeeld vertnen. Meisjes hebben twee X-chrmsmen (1 van de meder en 1 van de vader). Eén van deze chrmsmen wrdt in elke cel p een willekeurige manier functineel uitgeschakeld (= lynisatie), zdat elk meisje een mzaïek is. Aandeningen die via het X-chrmsm wrden vergeërfd kmen aldus in meer f minder mate tt uiting in een meise afhankelijk van dit prces van lynisatie. Z kmt het dat meisjes die drager zijn van een erfelijke aandening p het X-chrmsm eveneens symptmen kunnen ntwikkelen. De symptmen die meisjes vertnen zijn enerzijds bepaald dr lynisatie en anderzijds dr de ernst van de mutatie. Het kunnen milde symptmen zijn (hfdpijn na het eten van een eiwitrijke maaltijd), ver ernstige symptmen (braken, kettische crisis, acetnemisch braken, cnvulsies, gedragsstrnissen, psychtische verschijnselen), tt een zeer ernstig ziektebeeld (bewustzijnsstrnis tt cma, dd). De hyperammniëmie die episdisch ptreedt geeft aanleiding tt hersenbeschadeging met vaak blijvende mentale retardatie. Episdes van decmpensatie kunnen uitgelkt wrden dr eiwitrijke maaltijden, stress en hrmnale invleden (premenstrueel, tijdens maandstnden, na de bevalling). Argininemie kenmerkt zich dr een prgressieve neurlgische ziekte met spasticiteit, epilepsie en mentale retardatie vanaf de leeftijd van 2 jaar. De hyperammniëmie die hiermee geasscieerd is drgaans mild. HHH syndrm geeft aanleiding tt verhgd risic p bledingen en slechte bledstlling dr tekrt aan de stllingsfactren VII en X. 5

6 Labrariumdiagnstiek: Interpretatie van ammniëmiewaarden Lab bichemie: p arterieel bledstaal* (vermijden van veneus bled) Nenatus: waarden: < 150 µml/l = nrmaal Ouder zuigeling, kind en vlwassene: > 150 µml/l = cntrle waarden: <100 µml/l = nrmaal indien bevestigd: hyperammniëmie >300 µml/l = URGENTE BEHANDELING >100 µml/l = cntrle indien bevestigd: hyperammniëmie >200 µml/l = URGENTE BEHANDELING Bled staal dient dadelijk na afname in ijs geplaatst en p ijs getransprteerd. Ammniëmie dient binnen het uur na afname bepaald (anders vals psitief resultaat). Metable acidse (licht): transiënt hyperammniëmie syndrm. Respiratire alkalse, gestegen serum waarden transaminasen en andere leverfunctiestrnissen: ureumcyclusdefect. Investigaties ter differentiatie van een testand van hyperammniëmie: bledgassen ketlichamen p urine glycemie serum transaminasen, ureum, creatinine, lactaat (plasma) 1. AMINOZUREN (serum f plasma) (urinestaal) 2. OROOTZUUR (urinestaal) 3. ORGANISCHE ZUREN (urinestaal) (ev. plasma) : stalen vr deze nderzeken dienen snel afgenmen teneinde een snelle differentiatiediagnstiek te te laten. Labratrium: Prvinciaal Centrum vr Opspring van Metable Aandeningen, Drnstraat 331 te 2610 Antwerpen; tel. 03/ ; fax. 03/ ; francis.eyskens@pcma.prvant.be f inf@pcma.prvant.be De allpurinl (Zylric ) test 6

7 Igv. Ureumcyclusdefect: af te nemen stalen en weefsels vr uiteindelijke diagnstiek Urinestaal (20 ml) 2 plastic tubes van 10 ml invriezen p 20 C Plasma (2 ml) gehepariniseerd bledstaal (dadelijk na afname p ijs) invriezen p -20 C Erythrcyten 5-10 mi gehepariniseerd bledstaal laten wassen in lab PCMA (zie bven): 3 x met fysilgisch (vlume 10 x bledvlume) na wasssen: afcentrifugeren en invriezen p -20 C = argininsuccinaatlyase (argininsuccinaatacidurie) = arginase (argininezuur) Leverbipt: mg in drg metalen recipiënt invriezen p -80 C: OCT, CPT, NAGS Fibrblasten = argininsuccinaat synthetase (citrullinemie) DNA vr mutatie-analyse. 7

8 Behandeling: I. Acuut (binnen 36 uur na ptreden symptmen!!): Stp eiwittever Glucse-infuus: CAVE lactaat acidse dient uitgeslten Cal/kg/dag = 70 ml/kg/dag glucse 20 % (40 %) f ml/kg/dag glucse 10% + electrlyten. eventueel snelwerkend insuline tevegen: 0,1-1,0 E/kg/uur wanneer glycemie>200 mg/dl Lipiden: slechts tevegen wanneer er geen leverlijden is en een rganacidurie uitgeslten is. Aandeel in calrieën: minder dan 20 % (0,5-1,0 g/kg/dag). Bij ammniëmie bven 500 µml/l: hemdialyse f (bij vrkeur) hemfiltratie Arginine: in uitzndering van hyperargininemie tediening: blus van L-arginine HC l mlair: mg/kg f 2-4 mml/kg f 2 ml/kg van de 1 mlair plssing; verder: 240 mg/kg f 1,2 mml/kg/d dagelijks cntrle aminzuren in bled: argininespiege1 tussen µml/l bij bewezen argininsuccinylacidurie: mg L-arginine kg/dag P. O. bij bewezen lysinuric prtein intlerance f OCT: citrulline i.p.v. arginine: 350 mg/kg/d P.O. Alternatieve pathways van stikstfuitscheiding: Natriumbenzaat: 250 mg/kg als blus IV binnen 2 uur (3 % plssing). Bindt glycine en vrmt hippuurzuur dat via de nieren wrdt uitgescheiden. Bij duidelijk effect p de ammniëmie aansluitend mg/kg/dag IV f P.O. In cmbinatie met Natriumfenylbutyraat (liefst niet bijleverinsufficiëntie: wrdt in de lever mgezet tt fenylacetaat, dat glutamine bindt met vrming van fenylacetylglutamine: mg/kg/24 uur P.O. (maagsnde). 8

9 De cmbinatie van beiden vr IV tediening bestaat nder vrm van AMMONUL (Swedish Orphan) mg/kg in cntinue infuus (bereiding wrdt gedaan dr aptheek). Dit geeft gede daling van de ammniëmie en kan zelf s hemdialyse nndig maken. Vanaf ammniëmie daalt nder 200 micrml/l (cntrles 1x/2 uur): starten met veding: natuurlijke eiwittten: 0,5-0,7 g/kg/dag aangevuld met UCD 1: 0,6 g/kg/dag calrieën pdrijven d.m.v. dextrinemaltse en maïslie f MCT vetten natriumbenzaat f fenylbutyraat tedienen met de veding Andere therapeutische ingrepen: -CARBAGLU (Orphan Eurpe): 150 m/kg/keer; werking: activatie van het enzyme carbamylfsfaatsynthetase (eerste stap bven de eigenlijke ureumcyclus) bij ntbreken van de natuurlijke stimulatie dr N-acetylglutamaat (gevrmd dr NAGS activiteit). Kan steeds uitgeprbeerd wrden nadat de veding werd gestpt en IV glucse is aangelegd. Een daling van de ammniëmie is te verwachten binnen de 2 uur. Wrdt alleen terugbetaald in het kader van NAGS deficiëntie! Secundaire NAGS deficiëntie dr rganische acidurieën kunnen in principe k behandeld wrden met Carbaglu. Opgepast echter met de terugbetalingscriteria. -Lactulse: verminderen van de exgene ammniakprductie in en pname uit de darm. Zeker bij te geven wanneer er een intestinale bleding ptreedt. -crrigeren van een ernstige alkalse: HCl O,15 mml/l: 0,5 ml/kg/uur via centrale lijn -crrigeren van electrlytenstrnissen: bv. hypkaliëmie t.g.v. natriumbenzaat tediening -L-carnitine 100 mg/kg/dag I.V. Eventueel antibraakmiddel: bij vrkeur Ondansetrn 0,15-0,5 mg/kg (Zfran ) Cntrles: aminzuren bled dagelijks: glycine: bven 100 µml/l arginine: µml/l benzaatspiegel (plasma): beneden 2 mml/l (via txiclgie) Tekmstperspectieven: Leverceltransplantatie via infuus van levercellen zals uitgeverd in UCL, Brussel (prf. E. Skal). 9

10 II. Chrnisch: Dieettherapie: Een eiwitbeperkend dieet (0,5-1,5 g natuurlijke eiwitten/kg/dag), al dan niet aangevuld met specifieke aminzurenmengsels wrden vrgeschreven. Vldende calriëninname staat hier eveneens centraal m een anable (pbuwen van het lichaam) testand te bewaren. Medicamenteus: Vaak wrdt L-arginine ( mg/kg/dag) f L-citrulline ( mg/kg/dag) bijgegeven m de ureumcyclus verder te laten draaien nder het defect. Bij ernstige ziektebeelden wrdt cntinue natriumbenzaat ( mg/kg/dag) f fenylbutyraat ( mg/kg/dag) aan de behandeling tegevegd m ammniak p een alternatieve wijze uit het lichaam te verwijderen. Bij drgedreven eiwitbeperking is suppletie met vitamines (fliumzuur), sprenelementen (zink, selenium) en L-carnitine ndzakelijk. Elke infectie wrdt behandeld met antibitica vraleer aanvullende nderzeken wrden uitgeverd en/f het resultaat hiervan bekend is. Cntrles: Ammniëmie: <80 µml/l Ortzuurexcretie in urine <10 mml/ml creat Glutamine in serum <1000 µml/l Andere aminzuren binnen nrmale grenzen. 10

Protocol behandeling paracetamol intoxicatie

Protocol behandeling paracetamol intoxicatie Prtcl behandeling paracetaml intxicatie 1.Therapie Acute intxicatie: Indien patiënt in cma is: intuberen Extracrprele eliminatie: niet aanbevlen 1-2 uur na inname: maagspeling ng zinvl 4-6 uur na inname:

Nadere informatie

Workup Plan Neonatale Erythrodermie EEN PRAKTISCHE HANDLEIDING VOOR ARTSEN. Op basis van de flowchart uit het protocol

Workup Plan Neonatale Erythrodermie EEN PRAKTISCHE HANDLEIDING VOOR ARTSEN. Op basis van de flowchart uit het protocol Wrkup Plan Nenatale Erythrdermie EEN PRAKTISCHE HANDLEIDING VOOR ARTSEN Op basis van de flwchart uit het prtcl Drs. E. Cuperus, dermatlg Prf. Dr. S.G.M.A. Pasmans, kinderdermatlg-immunlg 1 Flwchart aanpak

Nadere informatie

Aanpak van Neonatale Erythrodermie. Een praktische handleiding voor artsen Op basis van de flowchart uit het protocol

Aanpak van Neonatale Erythrodermie. Een praktische handleiding voor artsen Op basis van de flowchart uit het protocol Aanpak van Nenatale Erythrdermie Een praktische handleiding vr artsen Op basis van de flwchart uit het prtcl Flwchart aanpak cngenitale en nenatale erythrdermie Cngenitale / nenatale erythrdermie (A) Multidisciplinaire

Nadere informatie

DIABETES BIJ DE HOND EN DE KAT

DIABETES BIJ DE HOND EN DE KAT Dierenartsenpraktijk Akuut Leuvensesteenweg 355 3070 Krtenberg 0475/581.563 www.akuut.be inf@akuut.be DIABETES BIJ DE HOND EN DE KAT Mijn hnd/kat heeft diabetes mellitus... Wat is diabetes mellitus? Bij

Nadere informatie

Belangrijke elementen ter bespreking met de vrouw met zwangerschapswens en haar partner

Belangrijke elementen ter bespreking met de vrouw met zwangerschapswens en haar partner Samenvatting In deze samenvatting wrden de belangrijkste punten van de Richtlijn Diabetes en zwangerschap weergegeven waarbij zwel de medisch-inhudelijke als lgistieke en rganisatrische aspecten aan de

Nadere informatie

Overzicht. Cijfers Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid Borstvoeding

Overzicht. Cijfers Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid Borstvoeding Zwangerschap en illegaal druggebruik Prf. Catharina Matheï ACHG, KULeuven Free Clinic, Antwerpen Prenatale bltstelling aan illegale drugs en de gevlgen Substitutie behandeling bij piïden afhankelijkheid

Nadere informatie

Anamneseformulier Gezondheidstest

Anamneseformulier Gezondheidstest Anamnesefrmulier Gezndheidstest LET OP: Vr de kwaliteit van de gezndheidstest is het van belang m het anamnesefrmulier vlledig en naar waarheid in te vullen. Het is mgelijk m meerdere antwrden in te vullen.

Nadere informatie

Opname bij Hyperemesis (overmatig braken)

Opname bij Hyperemesis (overmatig braken) Opname bij Hyperemesis (vermatig braken) Gebruik k het prtcl Opname Algemeen Leerdelen Na het drwerken van dit prtcl kan je: De diagnse van hyperemesis stellen. De ndige nderzeken uitveren en drbellen

Nadere informatie

Criteria Plusklassen Samenwerkingsverband WSNS Kop van Noord-Holland

Criteria Plusklassen Samenwerkingsverband WSNS Kop van Noord-Holland Criteria Plusklassen Samenwerkingsverband WSNS Kp van Nrd-Hlland Er is sprake van hgbegaafdheid, blijkens uit: Een ttale intelligentie gelijk f hger dan 130 N.B.: bij een intelligentienderzek wrdt nrmaliter

Nadere informatie

Zwangerschap en epilepsie

Zwangerschap en epilepsie Zwangerschap en epilepsie Prf Dr W Van Paesschen UZ Leuven Reprductieve aspecten van epilepsiebehandeling 1. Anticnceptie 2. Zwangerschap en epilepsie 3. Behandeling van vruwen met epilepsie in de vruchtbare

Nadere informatie

TROMBOTISCHE TROMBOCYTOPENISCHE PURPURA EN HEMOLYTISCH UREMISCH SYNDROOM

TROMBOTISCHE TROMBOCYTOPENISCHE PURPURA EN HEMOLYTISCH UREMISCH SYNDROOM TROMBOTISCHE TROMBOCYTOPENISCHE PURPURA EN HEMOLYTISCH UREMISCH SYNDROOM auteur : Sfie Kindts Trmbtische trmbcytpenische purpura (TTP) en hemlytisch uremisch syndrm (HUS): twee niet z frequente aandeningen

Nadere informatie

4.1. Therapeutische indicaties

4.1. Therapeutische indicaties 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Sfta-Man 45% / 18%, plssing vr cutaan gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 100 ml plssing bevatten: Ethanl 96 %, 47,90 g Prpylalchl 18,00 g. Vr de vlledige

Nadere informatie

Activiteitenfiche timmerhoek 1. Nagels en schroeven. bronnen : http://www.techniekinjeklas.nl/ http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.

Activiteitenfiche timmerhoek 1. Nagels en schroeven. bronnen : http://www.techniekinjeklas.nl/ http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index. Activiteitenfiche timmerhek 1 Nagels en schreven brnnen : http://www.techniekinjeklas.nl/ http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/ogletsel Leeftijd : vierjarigen Aantal kinderen : maximaal 3 Lcatie

Nadere informatie

Informatie over medicamenteuze zwangerschapsafbreking

Informatie over medicamenteuze zwangerschapsafbreking educatinal material MisOne.pdf 1 24/08/2018 10:57 Risic minimalisatie materiaal vr MisOne (misprstl 400 micrgram) gebruikers (inclusief veiligheidskaart) Infrmatie ver medicamenteuze zwangerschapsafbreking

Nadere informatie

Indien u in de loop van 2011 de leeftijd van 50 jaar bereikt heeft, of ouder bent, kan u op vrijwillige basis deelnemen aan dit initiatief.

Indien u in de loop van 2011 de leeftijd van 50 jaar bereikt heeft, of ouder bent, kan u op vrijwillige basis deelnemen aan dit initiatief. GO! MEMO GO!mem/GPD/GB/2011-7 01-07-2011 Medische check-up Deze mem heeft betrekking p alle persneelsleden van de centrale administratie van het GO! die 50 jaar zijn f uder. Sinds enkele jaren biedt het

Nadere informatie

Dossier : drugs in het verkeer

Dossier : drugs in het verkeer Dssier : drugs in het verkeer 1 Enkele gangbare pvattingen ver illegale drugs Ik merk het direct wanneer iemand drugs heeft genmen. Ik lp dus geen risic m mee te rijden met iemand die nder invled rijdt.

Nadere informatie

Zwangerschapsjeuk (cholestase)

Zwangerschapsjeuk (cholestase) Zwangerschapsjeuk (chlestase) Inleiding Tijdens een zwangerschap kan hevige jeuk ntstaan die pas weer na de bevalling verdwijnt. Sms is het alleen maar jeuk, sms is het een cmbinatie van jeuk en huiduitslag.

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voor Jou 4b Opslag, uitscheiding en bescherming VMBO

Samenvatting Biologie voor Jou 4b Opslag, uitscheiding en bescherming VMBO Samenvatting Bilgie vr Ju 4b Opslag, uitscheiding en bescherming VMBO 8.1 Vleistf tussen cellen van rganen = weefselvleistf Cellen nemen zuurstf en vedingsstffen p uit weefselvleistf en geven CO2 en afvalstffen

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Bijsluiter 1/7 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS,,, Lees ged de hele bijsluiter vrdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer ndig. - Heeft u

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar)

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) 2 Inleiding Uw kind heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen zijn/haar hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie

Nadere informatie

Kenniscentrum en ASS. Achtergrond

Kenniscentrum en ASS. Achtergrond Kenniscentrum en ASS Bij hulpvragen die betrekking hebben p ASS (strnissen in het autistisch spectrum) gaan we in het Kenniscentrum uit van de mschrijving van de DSM IV. In de DSM IV wrdt een aantal strnissen

Nadere informatie

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL Matige bier kan passen in een geznde levensstijl en kan een psitief effect hebben p de gezndheid. Matige alchl kan het risic p vrtijdig verlijden verlagen. hger risic nrmaal

Nadere informatie

Pemfigoïd patiënteninformatie over auto-immuunblaarziekten

Pemfigoïd patiënteninformatie over auto-immuunblaarziekten Pemfigïd patiënteninfrmatie ver aut-immuunblaarziekten Bulleus pemfigïd Lineaire IgA dermatse Slijmvliespemfigïd Epidermlysis bullsa acquisita Een aut-immuunziekte Het immuunsysteem van het lichaam beschermt,

Nadere informatie

Activiteitenfiche timmerhoek 2. Stukken uit het hout

Activiteitenfiche timmerhoek 2. Stukken uit het hout Activiteitenfiche timmerhek 2 Stukken uit het hut brn : http://www.techniekinjeklas.nl/ http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/ogletsel Het rde kruis 2012, Eerste hulp vr leerkrachten, Mechelen :

Nadere informatie

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijk informatie in voor u.

Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijk informatie in voor u. Bijsluiter: infrmatie vr de gebruik(st)er Cfact 250 IE, peder en plsmiddel vr plssing vr injectie. Cfact 500 IE, peder en plsmiddel vr plssing vr injectie. Humaan prtrmbine cmplex = factr II/VII/IX/X Lees

Nadere informatie

Bloedafname gebeurt bij voorkeur in liggende positie, nooit zittend zonder rugsteun of staand.

Bloedafname gebeurt bij voorkeur in liggende positie, nooit zittend zonder rugsteun of staand. AFNAMERICHTLIJNEN Vrbereiding patiënt Psitie Bledafname gebeurt bij vrkeur in liggende psitie, nit zittend znder rugsteun f staand. Nuchter nderzek Geen vedselinname vanaf 12 uur vóór de afname Vedselinname

Nadere informatie

In zwemdokken, waar soms een hoge graad van organische vervuiling heerst, wordt dikwijls het traditioneel oxiderend biocide, chloor, gebruikt.

In zwemdokken, waar soms een hoge graad van organische vervuiling heerst, wordt dikwijls het traditioneel oxiderend biocide, chloor, gebruikt. AQUADEK B-203 (Hydantïne tabletten ) INLEIDING In zwemdkken, waar sms een hge graad van rganische vervuiling heerst, wrdt dikwijls het traditineel xiderend bicide, chlr, gebruikt. Nchtans heeft chlr zijn

Nadere informatie

UPDATE MEDICATIE IN CARDIOLOGIE. Dr. D. Mertens en Dr. T. Mulleners

UPDATE MEDICATIE IN CARDIOLOGIE. Dr. D. Mertens en Dr. T. Mulleners UPDATE MEDICATIE IN CARDIOLOGIE Dr. D. Mertens en Dr. T. Mulleners NIEUWE MEDICATIE IN DE CARDIOLOGIE Hartfalenmedicatie (Dr T Mulleners) sacubitril/valsartan-cmplex (Entrest) eplerenne empagliflzine (Jardiance)

Nadere informatie

FELINE LEUKEMIE. (door het Feline leukemie virus (FELV) veroorzaakte leukose en sarcomen bij de kat) Inleiding. Ziektebeeld. o o o

FELINE LEUKEMIE. (door het Feline leukemie virus (FELV) veroorzaakte leukose en sarcomen bij de kat) Inleiding. Ziektebeeld. o o o FELINE LEUKEMIE (dr het Feline leukemie virus (FELV) verrzaakte leukse en sarcmen bij de kat) dr dr. Herman F. Egberink, Vakgrep Infectieziekten en Immunlgie Afdeling: Virlgie, Faculteit Diergeneeskunde,

Nadere informatie

Wetenschappelijke conclusies

Wetenschappelijke conclusies Bijlage II Wetenschappelijke cnclusies en redenen vr de intrekking / wijziging van de vrwaarden van de vergunningen vr het in de handel brengen 37 Wetenschappelijke cnclusies Algehele samenvatting van

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel (volwassenen)

Licht traumatisch hersenletsel (volwassenen) Licht traumatisch hersenletsel (vlwassenen) 2 Inleiding U heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen uw hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie ver de mgelijke

Nadere informatie

Beleid Luisvrije School

Beleid Luisvrije School Beleid Luisvrije Schl Inleiding De Klankhf heeft de bestrijding van luizen mschreven in een beleidsstuk. Het wrd luizen en het hebben ervan betekent niet smerig en nverzrgd, maar is wel knap lastig en

Nadere informatie

ABVD. Uw arts heeft u een ABVD-chemotherapie voorgeschreven in het kader van de behandeling van Hodgkin lymfoma.

ABVD. Uw arts heeft u een ABVD-chemotherapie voorgeschreven in het kader van de behandeling van Hodgkin lymfoma. Uw arts heeft u een -chemtherapie vrgeschreven in het kader van de behandeling van Hdgkin lymfma. Wat is? is een cmbinatie van vier verschillende geneesmiddelen: dxrubicine (merknaam: Adriamycine ), blemycine,

Nadere informatie

Voorbehouden en risicovolle handelingen binnen het primair onderwijs. Protocol Medisch Handelen

Voorbehouden en risicovolle handelingen binnen het primair onderwijs. Protocol Medisch Handelen Vrbehuden en risicvlle handelingen binnen het primair nderwijs Prtcl Medisch Handelen J.C. v.d. Wal September 2013 INHOUD Inleiding... 3 1 De leerling wrdt ziek p schl... 4 2 Het verstrekken van medicatie

Nadere informatie

Biopsie van de buik onder CT-geleide

Biopsie van de buik onder CT-geleide Bipsie van de buik nder CT-geleide 2 Inleiding U wrdt vr dit nderzek één dag pgenmen in het ziekenhuis. Het nderzek vindt plaats p de afdeling Radilgie. Del van het nderzek Het del van het nderzek is met

Nadere informatie

TEST INHOUD: HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? 1. Onderzoek het eetgedrag van uw kind. 2. In welke fase zit mijn kind nu?

TEST INHOUD: HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? 1. Onderzoek het eetgedrag van uw kind. 2. In welke fase zit mijn kind nu? TEST HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? INHOUD: 1. Onderzek het eetgedrag van uw kind 2. In welke fase zit mijn kind nu? 3. Heeft mijn kind een geznd BMI? 4. Tips vr uders www.mijnkindheefteeneetstrnis.nl

Nadere informatie

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL Matige bier kan passen in een geznde levensstijl en kan een psitief effect hebben p de gezndheid. Matige kan het risic p vrtijdig verlijden verlagen. hger risic nrmaal lager

Nadere informatie

Richtlijn Kolven bij de à terme pasgeborene

Richtlijn Kolven bij de à terme pasgeborene Richtlijn Klven bij de à terme pasgebrene Juli 2012 Reginale Brstvedingswerkgrep Eindhven e.. Wanneer starten met klven He Afbuwen van klven Als een kind echt niet aan de brst wil drinken. Eerste 24 uur

Nadere informatie

Voor de vervanging van Trisenox met Phenasen is een artsenverklaring niet nodig.

Voor de vervanging van Trisenox met Phenasen is een artsenverklaring niet nodig. Direct Healthcare Prfessinal Cmmunicatin 24 augustus 2017 Belangrijke risic-infrmatie: Tekrt aan Trisenx (arseentrixide, 1 mg/ml cncentraat vr plssing vr infusie) vervanging dr geïmprteerde arseentrixide-injectie

Nadere informatie

Vroege onderkenning van groeistoornissen: lengte en gewicht

Vroege onderkenning van groeistoornissen: lengte en gewicht Vrege nderkenning van greistrnissen: lengte en gewicht Samenvatting De grei van een kind is een cmplex prces dat naargelang de leeftijd dr andere mechanismen wrdt gestuurd. Tijdens de prenatale, pstnatale

Nadere informatie

GGG-astma : Gesprek Goed Geneesmiddelengebruik

GGG-astma : Gesprek Goed Geneesmiddelengebruik GGG-astma : Gesprek Ged Geneesmiddelengebruik Delstellingen: De gezndheid van de patiënt verbeteren De therapietruw verbeteren De inhalatietechniek verbeteren De efficiëntie van de behandelingen verbeteren

Nadere informatie

OUDERPARTICIPATIE OP NICU:

OUDERPARTICIPATIE OP NICU: Arteveldehgeschl Kathliek Hger Onderwijs Gent Opleiding Bachelr in de Verpleegkunde. Campus Kantienberg Vetweg 66, BE-9000 Gent OUDERPARTICIPATIE OP NICU: De ntwikkeling van een bekje ver de evlutie van

Nadere informatie

PET/CT scan met koolhydraatarm dieet

PET/CT scan met koolhydraatarm dieet PET/CT scan met klhydraatarm dieet H14.025-01 Inhudspgave Inhudspgave... 1 Inleiding... 2 Wat is een PET/CT-scan?... 2 He bereidt u zich vr p het nderzek?... 3 Wat mag u drinken?... 3 Wat mag u eten?...

Nadere informatie

De aandachtspuntenlijst

De aandachtspuntenlijst De aandachtspuntenlijst Wat is de aandachtspuntenlijst? De aandachtspuntenlijst is een verzicht van nderwerpen die aan de rde kunnen kmen tijdens een afspraak met de neurlg. Onderwerpen waarver u meer

Nadere informatie

Acne (jeugdpuistjes) Welke factoren zijn van invloed op de ernst van de acne?

Acne (jeugdpuistjes) Welke factoren zijn van invloed op de ernst van de acne? Acne (jeugdpuistjes) Wat is het? Acne is een van de meest algemeen vrkmende aandeningen bij de mens. Het is een ntstekingsziekte van de talgklieren van de huid. Iedereen heeft er in meer f mindere mate

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij een energie- en eiwitverrijkt dieet

Voedingsadviezen bij een energie- en eiwitverrijkt dieet Vedingsadviezen bij een energie- en eiwitverrijkt dieet 2 Inleiding We eten mdat we trek hebben, een hngergevel hebben f mdat we iets erg lekker vinden. Tijdens ziekte en herstel heeft ns lichaam extra

Nadere informatie

Controlelijst 1: Controlelijst voor gebruik vóór opstart van de behandeling met guanfacine

Controlelijst 1: Controlelijst voor gebruik vóór opstart van de behandeling met guanfacine Cntrlelijst 1: Cntrlelijst vr gebruik vóór pstart van de behandeling met guanfacine Deze cntrlelijst is bedeld m u te helpen bij de pstart van behandeling met Intuniv (guanfacinehydrchlride verlengde afgifte,

Nadere informatie

2 Leerstoornissen, ontwikkelings- en gedragsstoornissen: achtergrondinformatie

2 Leerstoornissen, ontwikkelings- en gedragsstoornissen: achtergrondinformatie 2 Leerstrnissen, ntwikkelings- en gedragsstrnissen: achtergrndinfrmatie 2.1 Leerlingen met een (ernstige) leervertraging Dit zijn leerlingen met een vertraagde ntwikkeling in alle dmeinen van het schlse

Nadere informatie

Deel 2: Procestechnologie met aandachtspunten en recepturen. Zout- en vetreductie

Deel 2: Procestechnologie met aandachtspunten en recepturen. Zout- en vetreductie Deel 2: met aandachtspunten en recepturen Zut- en vetreductie Inleiding 3 types kkwrst 1. Lunchwrst Wlf/mlen Pasteurisatie 2. Hespewrst 2 Cutter (hrizntaal, verticaal) Pasteurisatie 1 3 3. Keizerjachtwrst

Nadere informatie

ZUUR-BASE ANALYSE. N. Van Regenmortel, ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen

ZUUR-BASE ANALYSE. N. Van Regenmortel, ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen Jaarbek vr de Intensievezrgenverpleegkundige 2008 ZUUR-BASE ANALYSE N. Van Regenmrtel, ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen Het del van deze bijschlingsmdule is inzicht te bieden in de analyse en behandeling

Nadere informatie

Positieve hielprik, wat nu?!? Patrick Verloo

Positieve hielprik, wat nu?!? Patrick Verloo Positieve hielprik, wat nu?!? Patrick Verloo Algemene KA vergadering 3/10/2017 Inleiding Overzicht mogelijke metabole afwijkingen in de hielprik Jargon: AA: aminozuren AO: organische zuren DBS: dried blood

Nadere informatie

Diabetes Mellitus informatieboek

Diabetes Mellitus informatieboek Diabetes Mellitus infrmatiebek Inhudspgave Inleiding 3 Belangrijke infrmatie 4 Wat is Diabetes Mellitus? 5 De veding 5 De cellen 5 Diabetes Mellitus type 1 6 Diabetes Mellitus type 2 6 Behandeling van

Nadere informatie

Cliëntprofielen- en productenboek auditief en/of communicatief Extramurale zorg

Cliëntprofielen- en productenboek auditief en/of communicatief Extramurale zorg Cliëntprfielen- en prductenbek auditief en/f cmmunicatief Extramurale zrg Status: Bijgesteld p basis van stelselwijzigingen miv 2015 Datum: 9 januari 2015 Versie: 1.3 Inhudspgave Inleiding 3 Cliëntprfiel

Nadere informatie

Vroegtijdige onderkenning van Evolutieve Heupdysplasie

Vroegtijdige onderkenning van Evolutieve Heupdysplasie Vregtijdige nderkenning van Evlutieve Heupdysplasie Samenvatting Definities en pathlgie Evlutieve heupdysplasie (EHD) mvat een spectrum van anatmische afwijkingen van het heupgewricht, waarbij de femurkp

Nadere informatie

Focus op antimoon. Prof. Dr. Carlo Vandecasteele Dr. Ing. Bram Verbinnen KU Leuven Departement Chemische Ingenieurstechnieken

Focus op antimoon. Prof. Dr. Carlo Vandecasteele Dr. Ing. Bram Verbinnen KU Leuven Departement Chemische Ingenieurstechnieken Fcus p antimn Prf. Dr. Carl Vandecasteele Dr. Ing. Bram Verbinnen KU Leuven Departement Chemische Ingenieurstechnieken Dr. Ing. J Van Caneghem KU Leuven - Grep T Internatinal Engineering Schl Kathlieke

Nadere informatie

Gebruik van hoge flow zuurstof via nasale canules ( Optiflow) bij kinderen

Gebruik van hoge flow zuurstof via nasale canules ( Optiflow) bij kinderen Gebruik van hge flw zuurstf via nasale canules ( Optiflw) bij kinderen 1. Samenvatting Dr bevchtigde zuurstf te geven aan hge flw via nasale canules kan men cntinue psitieve druk geven aan kinderen met

Nadere informatie

Nascholingsprogramma 2013

Nascholingsprogramma 2013 Naschlingsprgramma 2013 14-2-12 Spagyriek Energetische geneeskunde Klassieke hmepathie In de klassieke hmepathie maken we gebruik van het gelijksrtigheidsprincipe. Hierbij gelden de vlgende uitgangspunten:

Nadere informatie

De keel. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers

De keel. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers Keel-, Neus- en Orheelkunde De keel Belangrijke telefnnummers Inleiding Keel-, Neus-, en Orheelkunde Plikliniek (050) 361 27 00 Onclgie (050) 361 28 98 Fax (050) 361 17 92 U heeft een bezek gebracht aan

Nadere informatie

Differentiaal-diagnostiek en comorbiditeit van ADHD bij volwassenen

Differentiaal-diagnostiek en comorbiditeit van ADHD bij volwassenen Differentiaal-diagnstiek en cmrbiditeit van ADHD bij vlwassenen Eenvudig en tch cmplex!? Dminique Walschaerts Anekdte Enkele fascinerende misverstanden rnd mijn takenpakket. 1. Aah jij werkt rnd ADHD.

Nadere informatie

De neus. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers

De neus. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers Keel-, Neus- en Orheelkunde De neus Belangrijke telefnnummers Inleiding Keel-, Neus-, en Orheelkunde Vr medische vragen kunt u cntact pnemen met de afdeling Keel-, Neus en Orheelkunde via telefnnummer

Nadere informatie

Lithium en de bipolaire stoornis

Lithium en de bipolaire stoornis Lithium en de biplaire strnis Plikliniek Hfddrp, Academische zrglijn biplair Inleiding Lithium, dat behrt tt de grep stemmingsstabilisatren, vrmt met het meeste bewijs vr effectiviteit, ng steeds de basis

Nadere informatie

Pleegkinderen en de Belastingaangifte. Thema-avon d Pleegouder support Zeeland

Pleegkinderen en de Belastingaangifte. Thema-avon d Pleegouder support Zeeland Pleegkinderen en de Belastingaangifte Thema-avn d Pleeguder supprt Zeeland Onderwerpen Op welke punten kmen kinderen vr in uw aangifte? Is er verschil tussen verschillende kind-begrippen? Veranderingen

Nadere informatie

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong.

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong. 1 Checklist kinderen met een ntwikkelingsvrsprng (grep 1 en 2). De vlgende kenmerken die betrekking hebben p de algemene ntwikkeling kunnen wijzen p een ntwikkelingsvrsprng. mndelinge taalvaardigheid gede

Nadere informatie

Wij verzoeken u de toelichting voor het invullen van het formulier goed te lezen.

Wij verzoeken u de toelichting voor het invullen van het formulier goed te lezen. Wij verzeken u de telichting vr het invullen van het frmulier ged te lezen. Op basis van de dr u aangegeven reismgelijkheden van de leerling en p basis van het verversadvies van schl en eventuele andere

Nadere informatie

Advies keuring gezichtsvermogen voor verkeersdeelnemers

Advies keuring gezichtsvermogen voor verkeersdeelnemers Advies keuring gezichtsvermgen vr verkeersdeelnemers Wettelijke eisen Bij wet wrden eisen aan het gezichtvermgen van rijbewijshuders gesteld. Het cmplete verzicht van deze eisen treft u in bijlage 1. Grfweg

Nadere informatie

PRAKTISCHE INSTRUCTIES AANVRAAG, STAALAFNAME, BEWARING EN TRANSPORT. Inhoudsopgave

PRAKTISCHE INSTRUCTIES AANVRAAG, STAALAFNAME, BEWARING EN TRANSPORT. Inhoudsopgave DOC.ORG.2 pagina 1 van 5 Inhudspgave 1. Aanvragen... 2 1.1. Wijze van aanvragen... 2 1.2. Aanvraagfrmulieren... 2 2. Staalafname... 3 2.1. Afnamemateriaal... 3 2.2. Administratieve gegevens... 3 2.3. Identificatie

Nadere informatie

Fabels in isolatieland Wat waar is of niet waar

Fabels in isolatieland Wat waar is of niet waar Fabels in islatieland Wat waar is f niet waar Fabels verleven de tijden. Sms is dat ged. Maar het kan k verkeerd uitpakken. Eind jaren '70 bracht Sven (Stichting vrlichting energiebesparing nederland)

Nadere informatie

Arbo Rapport. Darren Arendse M2a1 66753

Arbo Rapport. Darren Arendse M2a1 66753 Arb Rapprt Darren Arendse M2a1 66753 Inhudspgave Inleiding blz 3 Hfdstuk 1 Arb- wet blz 4 Hfdstuk 2 Nrmen en Richtlijnen vr beeldschermwerkplekken blz 5 Hfdstuk 3 Verbeterpunten werkplaats blz 6 Hfdstuk

Nadere informatie

BLADERDEEG/KORSTDEEG

BLADERDEEG/KORSTDEEG BLADERDEEG/KORSTDEEG Brn: www.passie.hreca.nl - 2009 DE GRONDSTOFFEN Om de werking en de mgelijke afwijkingen van bladerdeeg te kunnen begrijpen, is het ndzakelijk iets te weten ver de rl die de verschillende

Nadere informatie

Bijsluiter: Informatie voor de patiënt. Forlax 10g, poeder voor drank in sachet. Macrogol 4000

Bijsluiter: Informatie voor de patiënt. Forlax 10g, poeder voor drank in sachet. Macrogol 4000 Bijsluiter: Infrmatie vr de patiënt Frlax 10g, peder vr drank in sachet Macrgl 4000 Lees ged de hele bijsluiter vrdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke infrmatie in vr u. Gebruik

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WALLABY BIJ ELKAAR

Nadere informatie

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk Zrgplan Naam Adres Uitgerekende datum Administratienummer Naam en adres verlskundige praktijk datum tijd Met wie Afsprakenlijst Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Tijdens uw zwangerschap zal u nder cntrle

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GESTOFEME30 75 microgram/30 microgram omhulde tabletten gestodeen/ethinylestradiol

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GESTOFEME30 75 microgram/30 microgram omhulde tabletten gestodeen/ethinylestradiol BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER GESTOFEME30 75 micrgram/30 micrgram mhulde tabletten gestdeen/ethinylestradil Lees de hele bijsluiter zrgvuldig dr vrdat u start met het innemen van dit geneesmiddel.

Nadere informatie

BETER IN BEDRIJF. Voel je Beter in Bedrijf! Uw organisatie Beter in Bedrijf. Verzuimbegeleiding & Arboadvies

BETER IN BEDRIJF. Voel je Beter in Bedrijf! Uw organisatie Beter in Bedrijf. Verzuimbegeleiding & Arboadvies BETER IN BEDRIJF Vel je Beter in Bedrijf! Uw rganisatie Beter in Bedrijf Verzuimbegeleiding & Arbadvies Beter in Bedrijf levert, naast reguliere arbdienstverlening, vral maatwerk in verzuimbegeleiding

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 4a Ecologie. = studie over alle relaties tussen organismen en hun milieu

Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 4a Ecologie. = studie over alle relaties tussen organismen en hun milieu Samenvatting Bilgie vr Ju VMBO 4a Eclgie 3.1 Eclgie = studie ver alle relaties tussen rganismen en hun milieu 2 grepen invleden uit milieu: Bitische factren: afkmstig van rganismen Abitische factren: invleden

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Salvacyl 11,25 mg poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie. Triptoreline

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Salvacyl 11,25 mg poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie. Triptoreline BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Salvacyl 11,25 mg peder en plsmiddel vr suspensie vr injectie Triptreline Lees de hele bijsluiter zrgvuldig dr vrdat u start met het gebruik van dit geneesmiddel

Nadere informatie

Carotisoperatie (C.E.A.)

Carotisoperatie (C.E.A.) Cartisperatie (C.E.A.) Infrmatiebrchure vr patiënten en familie. Vrwrd. Een ziekenhuispname is een ingrijpende gebeurtenis die heel wat vragen en nzekerheden met zich mee kan brengen. Deze brchure wil

Nadere informatie

Je bent zwanger! Gefeliciteerd!

Je bent zwanger! Gefeliciteerd! Zwangerschapsbegeleiding Je bent zwanger! Gefeliciteerd! Om je zwangerschap z ged mgelijk te kunnen begeleiden, hebben wij gegevens van je ndig. Een aantal gegevens kun je al vrafgaand aan de eerste cntrle

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Marsim 5 mg filmmhulde tabletten Marsim 10 mg filmmhulde tabletten Marsim 20 mg filmmhulde tabletten Marsim 40 mg filmmhulde tabletten Simvastatine Lees de

Nadere informatie

Beroepsnorm pediatrische chiropractie: 0-2 jarigen

Beroepsnorm pediatrische chiropractie: 0-2 jarigen Pagina 0 van 10 Berepsnrm pediatrische chirpractie: 0-2 jarigen Nederlands Chirpractren Assciatie - Maart 2014 - Werkgrep Berepsnrm 0-2 jarigen: Alexandre Zimmer Antsje Bersma Brenda van der Vssen Igr

Nadere informatie

LABO oplossing examenvragen 2014-2015

LABO oplossing examenvragen 2014-2015 LABO plssing examenvragen 2014-2015 N. Pessaert Labratriumgeneeskunde Wat is CRP en wat kan je eruit leren? Wat det het? Waarm wrdt het in het lab gebruikt? Snelle en sensitieve merker vr inflammatie Helpt

Nadere informatie

Activiteitenfiche timmerhoek 3. We maken iets uit hout. Leeftijd : vierjarigen. Aantal kinderen : maximaal 3. Locatie : timmerhoek in de klas

Activiteitenfiche timmerhoek 3. We maken iets uit hout. Leeftijd : vierjarigen. Aantal kinderen : maximaal 3. Locatie : timmerhoek in de klas Activiteitenfiche timmerhek 3 We maken iets uit hut Leeftijd : vierjarigen Aantal kinderen : maximaal 3 Lcatie : timmerhek in de klas Materialen : - gereedschappen : hamers, schrevendraaiers,figuurzaagje,

Nadere informatie

Cliëntprofielen sector visueel 2015

Cliëntprofielen sector visueel 2015 Cliëntprfielen sectr visueel 2015 Nr Naam prfiel Aard en mvang *) Lptijd 0 Infrmatie, advies & Vrlichting Betreft specifieke functie, niet p individuele cliënt/hulpvraag gericht, delgrep, infrmatie, advies

Nadere informatie

Deel 2: Procestechnologie met aandachtspunten en recepturen. Zout- en vetreductie

Deel 2: Procestechnologie met aandachtspunten en recepturen. Zout- en vetreductie Deel 2: met aandachtspunten en recepturen Zut- en vetreductie Zut- en vetreductie: aanpak Extreme reducties Extreem kwaliteitsverlies (textuur, smaak, ) Veiligheid en hudbaarheid kmt in gedrang! Alternatieve

Nadere informatie

Chapter VI. Samenvatting en conclusies. -9t-

Chapter VI. Samenvatting en conclusies. -9t- Chapter VI Samenvatting en cnclusies Schl is een cmmercieel belangrijke platvissrt die algemeen vrkmt in de Nrdzee en de daaraan grenzende gebieden. De paaigebieden van de schl bevinden zich p pen zee,

Nadere informatie

Individuele gezondheidszorg

Individuele gezondheidszorg 3 Pedaggisch beleid 1g individuele gezndheidszrg 1 van 5 Individuele gezndheidszrg wet BIG: bijzndere handelingen individuele gezndheidszrg Binnen ns kinderdagverblijf hebben we het beleid dat kinderen

Nadere informatie

Consultatie afdeling metabole ziekten

Consultatie afdeling metabole ziekten Consultatie afdeling metabole ziekten Overweeg een metabole ziekte perinataal- neonataal bij: I Gedurende zwangerschap Acute fatty liver of pregnancy (zeer ernstige HELLP) Hydrops/ascites vetzuur oxidatie

Nadere informatie

Ziekte van Peyronie Nesbit operatie

Ziekte van Peyronie Nesbit operatie Ziekte van Peyrnie Nesbit peratie Inleiding Tijdens uw bezek aan de plikliniek Urlgie heeft uw behandelend urlg met u gesprken ver de mgelijkheid m via een peratie de krmstand van uw penis te crrigeren.

Nadere informatie

Echogeleide biopsie van de buik

Echogeleide biopsie van de buik Echgeleide bipsie van de buik 2 Inleiding U wrdt vr dit nderzek één dag pgenmen in het ziekenhuis. Het nderzek vindt plaats p de afdeling Radilgie. Del van het nderzek Het del van het nderzek is het verkrijgen

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje Pedaggisch beleidsplan 2011-2013 Christelijke Peuterspeelzaal Ltje Inhudspgave 1. Inleiding 2. Visie 3. Delen 4. Uitwerking van de delen 4.1 Liefdevlle benadering 4.2 Bijbelse waarden en nrmen 4.3 Emtinele

Nadere informatie

Openbare basisschool Westerkim Daltonschool Hoofdluisprotocol 15-09-2015

Openbare basisschool Westerkim Daltonschool Hoofdluisprotocol 15-09-2015 Openbare basisschl Westerkim Daltnschl Vermeerstraat 1 5102 DC Dngen 0162-313836 westerkim@bswesterkim.nl www.bswesterkim.nl Hfdluisprtcl 15-09-2015 Inhudspgave Inleiding 3 Wat wrdt er van verschillende

Nadere informatie

Het op een doeltreffende wijze handelen in geval van ziekte van kinderen en bij ongevallen.

Het op een doeltreffende wijze handelen in geval van ziekte van kinderen en bij ongevallen. Cde: Kwa-WVS-2.4-064 Datum: 01-01-2017 Versienummer: 7 Titel: Prtcl Zieke kinderen KOB/HvT Eigenaar: Manager Bedrijfsbureau Auteur: Agnes de Beer Validatie: Directeur Bladnummer: 1 van 7 1. Del Het p een

Nadere informatie

Vrouwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap. Kadra Farah en Katrien De Koster GAMS vzw

Vrouwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap. Kadra Farah en Katrien De Koster GAMS vzw Vruwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap Kadra Farah en Katrien De Kster GAMS vzw Vrstelling GAMS In 1996 pgericht dr Khadidiatu Diall Grep van mannen en vruwen van Afrikaanse

Nadere informatie

Inleiding. Reden van opname. Stroke-unit

Inleiding. Reden van opname. Stroke-unit Strke-unit Inleiding In verleg met de neurlg is beslten m u p te nemen p de Strkeunit van Ommelander Ziekenhuis Grningen p lcatie Lucas. Dit is een nderdeel van de afdeling neurlgie (Ost 4), waar bererte

Nadere informatie

ROP screening: oogheelkundig onderzoek

ROP screening: oogheelkundig onderzoek ROP screening: gheelkundig nderzek Dienst Ogheelkunde Dr. Patricia Delbeke - pediatrisch ftalmlg Dr. Rudlf Reyniers - vitreretinaal chirurg Dienst NICU Dr. James D Haese diensthfd nenatale intensieve zrgen

Nadere informatie

Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol

Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol Verlenging f verkrting schltijd Cncept prtcl Inhud 1. Inleiding... 1 1. Wanneer wrdt er gedacht aan verlenging?... 1 2. Criteria vr schlverlenging:... 2 3. Wie zijn er betrkken bij een besluit tt schlverlenging?...

Nadere informatie

James Boswell Examen Scheikunde Havo

James Boswell Examen Scheikunde Havo Datum: Tijd: 10:00-13:00 Aantal pgaven: 5 Aantal subvragen: 25 Ttaal aantal punten: 81 James Bswell Examen Scheikunde Hav Zet uw naam p alle blaadjes die u inlevert. Laat bij iedere pgave dr middel van

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting SAMENVATTING X-gebonden creatine transporter deficiëntie. Creatine is een natuurlijke stof die vooral in de spieren zit. De stof heeft een belangrijke rol in de energiehuishouding van de cel. Creatine

Nadere informatie

prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenformulier -

prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenformulier - prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenfrmulier - Datum: Gegevens Klant Naam :... Adres :......... Tel /GSM:... Fax:... @:... Particulier Prfessineel Berep:... ON nr:... Handelaar Eigenschappen tuin in

Nadere informatie

Medisch actieplan KSK GELUWE

Medisch actieplan KSK GELUWE Medisch actieplan KSK GELUWE Handleiding medische begeleiding van jnge vetballers in de preventie- en verzrgingsfase 1. Vrwrd Als je graag vetbalt is het altijd zuur m geblesseerd aan de kant te staan.

Nadere informatie