'Barmhartig zijn, maar volk niet overrompelen'

Transcriptie

1 Nederlands Dagblad GERARD BEVERDAM nd.nlipolitiek BEELD ANP / MARTIJN BEEKMAN 'Barmhartig zijn, maar volk niet overrompelen' DEN HAAG CDA-leider Sybrand Buma is blij dat het deze week ook over christelijke waarden ging in de Tweede Kamer. 'Een van de manco's van de hedendaagse politiek is dat we het vooral over maatregelen hebben. CDA, Christen- Unie en SGP brengen een specifieke waardenagenda naar voren. Ieder op hun eigen manier, maar wel eentje die een spade dieper gaat. Ik heb bewust genoemd dat onze samenleving is gestoeld op joods-christelijke waarden, en dat "heb uw naaste lief als uzelf' het uitgangspunt is.' Volgens PVV-leider Geert Wilders is 'opkomen voor je eigen volk' een belangrijke christelijke waarde. 'Dat zei hij in antwoord op mijn SGP-collega Kees van der Staaij, die hiermee de beste interruptie tijdens de Algemene Beschouwingen plaatste. Wilders kwam niet verder, en deed alsof christelijke waarden een exclusief bolwerk van Nederlanders zijn.' Uw fractiegenoot Martijn van Helvert twitterde, als reactie op Wilders, de woorden van Jezus uit MatteUs 25: 'Ik was een vreemdeling en jullie namen mij op'. U zegt tegelijkertijd dat de vluchtelingenstroom onhoudbaar dreigt te worden. 'Daar kom je bij de kern van de morele vragen waar we nu voor staan; het is zó " ingewikkeld. Voor mij staan twee uitgangspunten centraal: barmhartigheid en grechtigheid. We moeten barmhartig zijn, en ons ontfermen over ontheemden. Maar gerechtigheid betekent dat we ook verantwoordelijkheid dragen voor rust en orde in het land. Er kan een moment komen dat het niet meer houdbaar is. Als je een drenkeling wilt redden, moet je niet allebei ten onder gaan. Ik voel een persoonlijke opdracht richting vluchtelingen. Die kun je invullen via de kerk of andere organisaties. Maar de staat mag de bevolking niet overrompelen.' liet zou helpen als elk Europees land evenredig z'n bijdrage levert. 'Absoluut! Europa is in de eerste plaats een waardengemeenschap - van joods-christelijke waarden dus - waar we met z'n allen trots op willen zijn. Als je als Europees land nu niks doet, hoor je wat mij betreft niet meer bij die waardengemeenschap. Je kunt niet alles afwentelen op"duitsland en Nederland.' Volgens premier Rutte en VVD-fractieleider Halbe Zijlstra zullen de vluchtelingenstromen opdrogen, als de opvang in de regio verbetert. 'Zij schetsen, ook de premier, een toekomst die nooit zal bestaan. Vluchtelingenstromen drogen niet op, en grenzen gaan niet dicht. Natuurlijk: hoe meer mensen op een goede manier in de regio worden opgevangen, hoe beter. Maar er zullen altijd mensen asiel blijven vragen. Daarom moeten we werken aan een zo houdbaar mogelijk asielbeleid, waarin tijdelijke opvang het uitgangspunt is. Dat is ingewikkeld, want daarvoor moet het Vluchtelingenverdrag worden gewijzigd. Maar die kant moeten we wel op. Een houdbaar beleid betekent bovendien dat we de chaos aan de randen van Europa niet ku,nnen blijven accepteren. We komen dan in een nóg moeilijker discussie terecht - ook over militair optreden - maar dat gesprek moeten we wel aangaan.' Iets anders. U kreeg deze week van D66-leider Alexander Pechtold het verwijt dat nu na groot onderhoud de tuinstoelen naar buiten kunnen, u als eerste lekker gaat zitten. Oftewel: het CDA deed niet mee met de moeilijke maatregelen, maar steunt de 5 miljard 'Als je een drenkeling wilt redden, moet je niet allebei ten ondergaan.' euro lastenverlichting. 'Ik zie dat verwijt meer als een teken van hoe de oude C3 (D66, ChristenUnie en SGP, red.) in opperste verwarring is, nu hun kamertje bij bet ministerie van Financiën er niet meer is. De laatste jaren zijn de lasten voor middeninkomens fors verhoogd. Vorig jaar wilden wij die lasten al omlaag brengen, en maakten we daar een tegenbegroting bij. Dit jaar kiest het kabinet voor die lastenverlichting. Dan zou het toch vreemd zijn beren op de weg te plaatsen?' Maar is de financiële ruimte er niet mede dankzij de hervormingen die andere partijen steundeh, en u niet? 'Wij hebben tegen een aantal zorghervormingen gestemd, omdat die veel te snel gingen. De praktijk bewijst dat we gelijk hadden. Ik zie ook geen verband tussen het economisch herstel en het kabinetsbeleid. Dat het wat beter gaat, komt doordat de export aantrekt. Het grote probleem - ook met de nieuwe kabinetsplannen - is dat de werkloosheid te hoog blijft. De lastenverlichting zorgt in elk geval voor meer banen, dus steunen we die. Maar wij vinden ook dat de arbeidsmarkt moet worden hervormd.' Er zijn bij de Algemene Beschouwingen allerlei moties ingediend, door verschillende combinaties van partijen. Welke kant moet het kabinet nu op? 'Dat is aan het kabinet. Voor mij was deze week het meest verrassende, dat andere partijen de vraag stelden: "maar wát gaat het CDA doen?" Dat wij zeggen dat het kabinet in het openbaar naar steun moet zoeken, houdt in dat er ook andere combinaties mogelijk zijn. We moeten als Kamer nu weer uitvinden hoe dat gaat, dat een kabinet in het debat naar steun zoekt. Maar dat is de gezonde situatie, in plaats van dat een paar partijen bij elkaar kruipen en de rest boos is.' ChristenUnie, SGP en CDA hebben samen een aantal moties ingediend. Die partijen kunnen ook precies zorgen voor voldoende steun in de Eerste Kamer. Is dat de logische route? 'We hebben bewust samen moties ingediend voor de inkomenspositie van mantelzorgers, chronisch zieken, gehandicapten en eenverdieners. Maar het lijkt me niet verstandig nu met z'n drieën een nieuw achterkamertje te bouwen. Ik vind het winst dat het politieke speelveld is veranderd. Het kabinet moet nu rekening houden met verschillende minderheden, zoals de drie christelijke partijen.' <

2 'We kunnen niet tegen alle vluchtelingen zeggen dat ze voor altijd mogen blijven' Gepubliceerd: 01 september 2015 Door: NU.nl/Avinash Bhikhie Om de vluchtelingencrisis waar Europa mee te maken heeft het hoofd te bieden, moet de bron van de vluchtelingenstroom worden aangepakt: de chaos in Syrië. In een uitgebreid interview met NU.nl pleit CDA-leider Sybrand Buma voor het creëren van vluchthavens voor de honderdduizenden Syriërs die op de vlucht zijn geslagen met als eventueel gevolg dat er Nederlandse grondtroepen moeten worden ingezet. Ook moet het VN-vluchtelingenverdrag worden aangepast zodat de opvang van vluchtelingen zich richt op tijdelijke opvang met als doel terug te keren naar land van herkomst, stelt Buma. Volgens de CDA-leider heeft elke rechtstaat de morele plicht om vluchtelingen op te vangen. Met de beelden en berichten van vluchtelingen die onder erbarmelijke omstandigheden het noorden van Europa proberen te bereiken, spitst de discussie zich toe op het herverdelen van de vluchtelingen over de Europese lidstaten en het beveiligen van de buitengrenzen. "Maar dat is onvoldoende", zegt Buma. "De basis van de vluchtelingenproblematiek ligt veel dieper. We kunnen niet alleen kijken naar de vluchtelingenstromen en het beheersen daarvan. We moeten kijken naar de bron waar deze stromen vandaan komen. De bron is de grote chaos in Syrië en Irak, maar ook de instabiliteit in Libië." "Als wij praten over maatregelen hier, kunnen we dat niet doen zonder eerst aan de orde te stellen dat daar een strijd gaande is die juist tegen onze waarden gericht is, tegen onze joods-christelijke Europese samenleving." De internationale gemeenschap erkent toch dat de strijd in Syrië en Irak en de brandhaarden in Noord-Afrika de bronnen zijn van de problematiek? Daarom vecht een internationale coalitie op dit moment tegen IS. "Op zichzelf is dat een feit. Maar als het bijvoorbeeld gaat om Syrië en IS kunnen we niet volstaan met het beheersen van IS. Uiteindelijk moet IS worden verslagen. Dat betekent dat op termijn niet kan worden uitgesloten dat daar meer moet worden gedaan." "Wat ik nog steeds moeilijk te verkroppen vind, is dat Nederland bombarderen uit de lucht op Syrië aan anderen overlaat. Inmiddels zeggen ook internationaal rechtsdeskundigen dat ingrijpen in Syrië juridisch mag, maar vervolgens doen we het niet." Beelden van verwoestingen in Palmyra vinden we vreselijk, afgehakte hoofden vinden we vreselijk, Nederlanders die in Syrië oproepen tot geweld hier vinden we vreselijk. Maar we laten andere landen er wat aan doen. Dat kan niet.

3 Ondanks het volkenrechtelijk mandaat dat groen licht geeft voor ingrijpen in Syrië, zegt het kabinet dat er een breed gedragen politieke oplossing voor de toekomst van Syrië moet komen. De vraag is namelijk wie je helpt met bombardementen in Syrië: het regime van Assad, of andere radicaal-islamitische terreurgroepen die daar actief zijn. "Dat is een alibi om schone handen te houden, want in Irak treden we wel op." In Irak hebben we een regering die we erkennen en waar we mee samenwerken. "Maar niet een regime dat werkt. Ik ga er niet zomaar in mee dat de huidige politiek situatie in Syrië een reden is om daar niet meer te doen. Ik voel en realiseer mij goed hoe ingewikkeld deze materie is, maar ook Nederland moet ingrijpen." "Nu laten we Syrië, omdat we niet weten wat we ermee aan moeten. Vervolgens staan we verbaasd te kijken hoeveel vluchtelingen er naar Europa komen. Dat is niet te rijmen. Beelden van verwoestingen in Palmyra vinden we vreselijk, afgehakte hoofden vinden we vreselijk, Nederlanders die in Syrië oproepen tot geweld hier vinden we vreselijk. Maar we laten andere landen er wat aan doen. Dat kan niet." Hoe ziet u ingrijpen in Syrië voor ogen? De internationale coalitie voert ruim een jaar bombardementen uit en de opmars van IS lijkt gestuit, maar IS is er nog steeds. "Het perspectief in Syrië is heel moeilijk, want je hebt te maken met Assad. Wat minimaal zou moeten is het creëren van veilige havens, safe havens, in Syrië en misschien ook wel in Irak en Libië." Dat zijn plekken waar mensen veilig kunnen leven, zodat ze daar kunnen worden opgevangen als vluchteling en niet in handen vallen van nietsontziende mensensmokkelaars om vervolgens de gevaarlijke overtocht te maken." erkennen we dat de kern van de problematiek in Syrië ligt en zijn we bereid daar iets tegen te doen? De orde en veiligheid in de safe havens zullen door militairen moeten worden verzorgd. Pleit u voor de inzet van Nederlandse militairen in Syrië en misschien ook Irak en Libië? "Inderdaad, je kan het niet uitsluiten. Als ik pleit voor safe havens, kan ik niet uitsluiten dat er geen Nederlandse soldaten worden uitgezonden. Maar als we deze discussie gaan voeren, moeten we opletten dat het geen discussie wordt over het al dan niet over de grens sturen van Nederlandse soldaten. Dat is het einde van de discussie." "Nu gaan we de discussie niet eens aan, omdat misschien uiteindelijk de vraag komt wat Nederland zal doen. Die vraag moeten we nu niet beantwoorden, we moeten beginnen bij de principieel vraag: erkennen we dat de kern van de problematiek in Syrië ligt en zijn we bereid daar iets tegen te doen? We verdedigen ons tegen een oorlog die ook tegen ons is gericht. Het gaat om het overleven van Europa waar we mee bezig zijn."

4 "Als dat betekent dat we militairen op de grond moeten uitzenden, moet je daartoe bereid zijn. Of we daar de capaciteit voor hebben is echt een tweede vraag. Principieel uitsluiten of er maar niet over praten zoals nu gebeurt, kan niet." U kunt niet ontkennen dat het uitzenden van soldaten altijd een factor van belang is. Dat is ook de reden dat we voor het luchtwapen in Irak hebben gekozen en de Koerden trainen. Zelfs de Amerikaanse president Obama moet niet denken aan "boots on the ground". "Waar we hier niet aan voorbij mogen gaan is dat Syrië in onze achtertuin ligt waar een enorm vluchtelingenvraagstuk uit voortkomt dat ons bedreigt. Europa heeft een veel rechtstreekser belang bij de aanpak tegen IS dan de VS." we kunnen niet tegen al die vluchtelingen zeggen dat zij hier voor altijd mogen blijven. Afgezien van de aanpak van de door u geconstateerde oorzaak van de problematiek zullen vluchtelingen hun toevlucht naar Europa blijven zoeken. "Los van de oorzaak moeten we ons inderdaad afvragen hoe we omgaan met onze morele verplichting, die ik echt voel, om vluchtelingen in nood te helpen." "In ons huidige asielbeleid betekent opvang al heel snel permanent verblijf. Bij een klein aantal kan dat, maar we kunnen niet tegen al die vluchtelingen zeggen dat zij hier voor altijd mogen blijven." "Dat betekent dat we de huidige vluchtelingen niet de normale asielprocedure moeten laten doorlopen, maar sneller duidelijkheid moeten bieden. We geven deze mensen een humanitaire vergunning, een ontheemdenstatus." Ten tijde van de vluchtelingenstroom als het gevolg van de oorlog in voormalig Joegoslavië kregen Bosniërs ook een ontheemdenstatus met minder rechten. De praktijk leert dat deze vluchtelingen met succes aanspraak maakten op een asielstatus. Die aanpak heeft destijds niet gewerkt. Waarom pleit u nu dan toch voor een ontheemdenstatus? "Het klopt dat er naast een ontheemdenstatus wordt doorgeprocedeerd voor een asielstatus waardoor er toch snel aanspraak kan worden gemaakt op integratie en verblijf." "De vraag is waarom het zo moeilijk is om die tijdelijkheid van de opvang in het systeem te krijgen. Dat komt doordat ons asielsysteem vast zit in het internationaal juridisch kader van het VN-vluchtelingenverdag dat stamt uit 1951 en is getekend in een hele andere context. Dat ging over Europese vluchtelingen uit de Tweede Wereldoorlog die al gevlucht waren en in nieuwe landen gevestigd waren. In 1967 werd gezegd dat het verdrag niet alleen voor vluchtelingen van voor de Tweede Wereldoorlog, maar ook na de oorlog moest gelden." "De wereld van nu is een totaal andere dan toen. Het gaat niet meer om Europa of staten die verdragspartijen zijn, want IS is geen verdragspartij. Alleen landen als Nederland en Europa houden nog vast aan het verdrag door vluchtelingen vrij snel in de asielprocedure te plaatsen. Turkije vangt bijvoorbeeld heel veel vluchtelingen op, maar geeft ze niet de status van vluchteling."

5 Vergeet niet dat we het inmiddels over miljoenen vluchtelingen hebben in Europa. Deze miljoenen moet je nu het recht geven om te blijven. Kan dat? Hoe wilt u dat als Nederland voor elkaar krijgen? "Ook dat is niet iets wat morgen is geregeld, maar wel waar we morgen aan kunnen beginnen. Nederland is volgend jaar voorzitter van de Europese Unie. Dit is voor Nederland het moment om te zeggen: wij starten die discussie. Niet om het verdrag op te zeggen, maar om een rechtsorde te creëren waarin we vluchtelingen duurzaam kunnen opvangen." "Dus moeten we terug naar de bron en dat is het aanpassen van het VN-vluchtelingenverdrag, dat vergt veel internationale discussie waar Nederland belang bij heeft. Daar roep ik het kabinet dan ook toe op." net als de VVD roepen alle grenzen dicht te gooien is geen oplossing. Dat is gewoon niet waar. Dat gaat niet gebeuren, en dat moet je als politicus ook weten. Niemand weet hoe lang conflicten en crises kunnen duren. Vluchtelingen met een ontheemdenstatus kunnen hier misschien wel zeven tot tien jaar in afwachting zijn tot ze weer kunnen terugkeren. Deze mensen zijn dan geworteld in de Nederlandse samenleving. Het CDA heeft al eerder te maken gehad met de gevoelige zaak-mauro en ook deze week was er veel te doen over twee Angolese kinderen die zouden worden uitgezet. Hoe kijkt u ernaar om mensen met een nieuwe ontheemdenstatus die hier jaren wonen terug te sturen? "Het gaat erom wat voor perspectief je vanaf het begin biedt. Vergeet niet dat we het inmiddels over miljoenen vluchtelingen hebben in Europa. Deze miljoenen moet je nu het recht geven om te blijven. Kan dat?" "Mijn stelling is dat dat op termijn niet houdbaar is. We moeten de ruimte houden om vluchtelingen op te vangen. Om die kerntaak uit te voeren kunnen we niet meer beloven dat iedereen na een aantal jaar mag blijven. Vanaf dag één moet duidelijk worden dat zij moeten terugkeren." "De teneur van vluchten naar Europa en als je eenmaal binnen bent, dan blijf je, moet omgedraaid worden naar opvang met terugkeer als doel." "En natuurlijk zul je gevallen hebben waarbij het niet kan en het niet zal gebeuren, dat is volstrekt helder. Ook daar wil ik niet de indruk wekken dat we eventjes makkelijk een grens kunnen trekken. Dat iedereen terug zal gaan is een loze belofte, grenzen dicht gooien is een loze belofte, Schengen afschaffen is een loze belofte. Er komen altijd vluchtelingen naar Europa en dat zal altijd blijven." "Het vraagstuk zit vol met dilemma s, maar net als de VVD roepen alle grenzen dicht te gooien is geen oplossing. Dat is gewoon niet waar. Dat gaat niet gebeuren, en dat moet je als politicus ook weten." Door: NU.nl/Avinash Bhikhie 01 september 2015

6

7 Lezing aftrap parlementaire jaar bij stichting Machiavelli, 1 september 2015 Met de korte doorlooptijden in de politiek mag een evenement dat voor de tweede keer plaatsvindt met recht een traditie heten. Na Halbe Zijlstra en Kees van der Staaij staan nu Jesse Klaver en ik hier om het nieuwe parlementaire jaar af te trappen. Ik doe dat graag, al is het parlementaire jaar natuurlijk eigenlijk al eerder van start gegaan. Twee weken geleden debatteerden we over het derde hulpprogramma voor Griekenland. Het zijn vooral internationale ontwikkelingen die hun schaduw vooruit werpen. In oktober komt de Onderzoeksraad voor de Veiligheid met zijn rapport. Vanaf dat moment zal de Oekraïense oorlog het nationale debat weer beheersen De Griekse crisis zal onherroepelijk terugkomen door de verkiezingen die Tsipras heeft uitgeschreven. Maar bovenal zal de instabiliteit in Noord Afrika en het Midden Oosten de politiek in Europa en dus ook ons parlementaire jaar beheersen. Ik wil op die laatste ontwikkelingen dieper ingaan, omdat deze ons voor grote dilemma s zal plaatsen. De nietsontziende moord en veroveringslust van IS en aanverwante radicaal islamitische terreurorganisaties ontwricht de wereld tot in onze streken. Het westen is in de greep van de terreurdreiging, en van de eindeloze rij vluchtelingen die uit de instabiele streken naar het veilige en welvarende Europa trekken. Het barbarisme van IS en consorten bestrijden, en de druk van de vluchtelingenstromen zullen ons blijven bezig houden. De vreselijke oorlog in Irak en Syrië heeft miljoenen mensen tot vluchteling gemaakt. Zij zijn de slachtoffers van de strijd. Europa ligt naar de moderne maatstaven om de hoek. En dus is het niet vreemd dat vluchtelingen ook naar Nederland komen. Nederland heeft daarom een verantwoordelijkheid om een veilige haven te zijn voor wie nergens anders heen kan. Maar het probleem dreigt onbeheersbaar te worden. We moeten ook naar de bron. Want het geweld van IS is een strijd tegen ons en tegen onze manier van leven. Die te vernietigen is wat IS beweegt. Het westen is gebouwd op eeuwen joods christelijke en humanistische traditie. Het is onze dure plicht onze waarden te verdedigen. Tegelijkertijd zien we dat de spankracht van onze samenleving op de proef wordt gesteld. De situatie in Griekenland en Italië is dramatisch. Duitsland zucht onder de toestroom. 1

8 Ik hoorde begin juli Angela Merkel in Brussel zeggen dat Duitsland geen twee jaar achter elkaar asielzoekers zou kunnen opvangen. Inmiddels wordt dat aantal in één jaar bereikt. vorige maand stond er in NRC een reportage over het dorp Oranje in Drenthe. De dorpsgemeenschap is gespleten door de opvang van een veelvoud aan vluchtelingen. Sommigen steunen de opvang om principiële redenen. Anderen zijn voor de komst van vluchtelingen om financiële redenen: ze verdienen er aan. Vooral de eigenaar van het vakantiepark, die eindelijk verzekerd was van een goede bezetting. Veel anderen staan hier lijnrecht tegenover. Zij voelen zich overvallen. De vluchtelingen die een status hebben gekregen concurreren op de woningmarkt met die Nederlanders die het zelf niet breed hebben, en vaak van dezelfde overheid afhankelijk zijn. De wachttijd voor een sociale woning loopt in veel gemeenten al op tot achttien jaar. Dat is niet houdbaar. Het betekent dat we ons moeten buigen over de vraag: hoe ver reikt de morele plicht tot zorg voor ontheemden, en waar wordt deze begrensd door het belang van het behoud van de samenhang in onze samenleving? Een rechtsstaat die is gegrondvest op joods christelijke waarden moet zich bekommeren om het lot van verdrukten en ontheemden. Nederland en Europa hebben zich daar ook verdragsrechtelijk toe verplicht In de meeste van de zeventig naoorlogse jaren waren morele plicht aan de ene kant en de spankracht van de samenleving aan de andere kant in evenwicht. Maar sinds het ontsporen van de Arabische lente, is vanuit Syrië en Noord Afrika een ware exodus op gang gekomen. Het asielbeleid vast. Eerder gebeurde dat in de jaren negentig. De tentenkampen van toen zijn de evenementenhallen van nu. In 2000 is de vreemdelingenwet aanscherpt, de Joegoslavische oorlog kwam tot een eind en het systeem liep vervolgens weer naar behoren. Maar nu zal een Nederlandse wetswijziging geen verlichting meer brengen. Het probleem is Europees. Mensen komen naar Europa, en reizen door Europa. De Europese rechtsgemeenschap moet onrecht bestrijden. Daar hoort het verlichten van het lot van vluchtelingen bij. Maar de vluchtelingenstroom van nu dreigt een volksverhuizing geworden. Dat is geen eenvoudige opgave. Grenzen worden nooit waterdicht, vluchtelingen blijven komen. Maar we moeten weer terug naar een wijze van aanpak die het mogelijk maakt onze morele verplichting langdurig vol te houden. Ik kom daarom tot de volgende lijnen: 2

9 Het vluchtelingschap in Europa is geeft te snel recht op een vast verblijf. Terugkeer is te snel buiten beeld. In de opvang moet tijdelijkheid voorop staan. Europa maakt het mogelijk een tijdelijke ontheemdenstatus te geven. Dat moet gaan gebeuren nu de toestroom zo groot is. Dat hoeft dan niet te betekenen dat men meteen aanspraak op alle voorzieningen uit de verzorgingsstaat, maar wel op bescherming en op ontplooiingsmogelijkheden gericht op terugkeer. Het bieden van tijdelijke opvang wordt nu vooral door juridische grenzen verhinderd. Onze vreemdelingenwet, en de Europese regels zijn gebaseerd op het VN vluchtelingenverdrag. Dit verdrag is uit Het is geschreven op de vluchtelingenstromen die al waren ontstaan als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Met name binnen Europa waren mensen van huis en haard verdreven, en het was duidelijk dat ze door de nieuw getekende grenzen en het ontstane ijzeren gordijn nooit terug zouden keren. Snel zicht op een nieuw leven in de nieuwe thuisstaat was het devies. Pas in 1967 werd het verdrag voor alle latere conflicten van toepassing verklaard. Dat betekent dat het huidige verdrag zijn gelding heeft in een wereld waar verplaatsen veel eenvoudiger is en grenzen nauwelijks nog bestaan. Maar de verschillen tussen de landen, failed states versus functionerende rechtstaten zijn alleen maar groter geworden. Het vluchtelingenverdrag moet op deze nieuwe internationale rechtsorde worden toegesneden. Dat geldt ook voor de daarop gebaseerde regels. Gebeurt dat niet, dan zullen we zien dat steeds meer landen het rigide rechtsstelsel zullen omzeilen, en hun eigen vluchtelingenbeleid maken. Turkije doet dat nu al. Het is de taak van de Europese Unie om deze discussie te starten. Dat zal geen eenvoudig gevecht worden. Ik zei aan het begin al: wie beweert in deze kwestie eenvoudige oplossingen te hebben houdt mensen voor de gek. Maar het moet wel. Nederland heeft een uitgelezen kans om hier een voortrekkersrol in te vervullen. De eerste helft van het volgende jaar is Nederland voorzitter van de Europese Unie. Ik roep de regering op dit tot speerpunt van het voorzitterschap te maken. Maar we kunnen niet volstaan met het veranderen van de opvang. We moeten ook de bron van de vlucht aanpakken. Er lijkt geen eind te komen aan het conflict in Syrië. Sterker, het breidt zich eerder uit naar andere landen. Rond Europa is een gordel van failed states aan het ontstaan. Een levensgevaarlijke cocktail van wrede strijdgroepen houdt het gebied in zijn greep. 3

10 Daar kan Europa zich niet bij neerleggen. Deze groepen strijden ten diepste tegen de waarden waar wij voor staan. Onze joods christelijke cultuur, onze tradities, onze manier van samenleven. IS is een bron van kwaad die moet worden verslagen. Waar deze zich ook bevindt. Het is onverdraaglijk dat Nederland de militaire aanpak van IS in Syrië aan anderen overlaat. Schone handen zijn belangrijker dan veiligheid. Inmiddels hebben de Nederlandse internationaalrechtsdeskundigen gezegd dat ingrijpen juridisch kan. Nederland zou de reeds beschikbare luchtcapaciteit ook boven Syrië moeten inzetten. Wat moet het doel zijn van de acties tegen IS? Het uiteindelijke doel moet zijn het wegvegen ervan. Dat is de enige mogelijkheid. Hoe moeilijk ook. Het is zeer de vraag of het luchtwapen daarvoor volstaat. Maar er zal in ieder geval gestreefd moeten worden naar het tot stand brengen van veilige gebieden. Safe havens, waar onder Europese of VN auspiciën vluchtelingen kunnen worden opgevangen, vóór zij in handen komen van op nietsontziende mensensmokkelaars. De internationale gemeenschap zal daarom uiteindelijk de bereidheid moeten hebben om ook op de grond veiligheid te brengen. Ook hier zeg ik weer: dit is geen pad naar instant succes. Het kwaad is al te ver gevorderd. Maar het moet een halt toegeroepen worden. Nu zult u zeggen: ik mis twee maatregelen die op dit moment het debat beheersen: Betere grenscontroles en herverdeling van vluchtelingen over de lidstaten van de Europese lidstaten. Begrijp me goed, dit zijn noodzakelijke maatregelen, en we moeten ze nemen. Maar ze zullen geen verlichting bieden als ze niet worden gevolgd door fundamentelere oplossingen. Onze waardentraditie hoort ons te leren dat de nood van ontheemden onze zorg is. Dat hoort bij onze principes. Tegelijkertijd betekent onze verantwoordelijkheid voor de samenleving dat wij de spankracht van onze samenleving niet eindeloos kunnen oprekken. Daarvoor moeten we naar de bron van de: de barbarij van IS. Vluchtelingenbeleid kan en mag niet eens in de tien jaar ontploffen, dat moet duurzaam houdbaar zijn. Ik heb willen aangeven wat ik als belangrijkste onderwerp voor de komende tijd zie. Een zwaar onderwerp om het jaar mee te openen. Wees niet bang, ook de kleine actualiteit zullen het komend jaar weer vaak de agenda bepalen. Maar het is in de aanpak van de grote vraagstukken van deze tijd, dat de politiek zijn waarde moet bewijzen. 4

11

12

13