Toerisme in Amsterdam en regio 2010/2011

Transcriptie

1 en regio 2010/2011 Gasten en overnachtingen 2010 en hotels medio 2011 Project In opdracht van Economische Zaken Amsterdam drs. T. Fedorova R. Meijer Oudezijdsvoorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon Fax Amsterdam, oktober 2011

2 2

3 Inhoud Samenvatting 5 Inleiding 9 1 Hoteldatabase Hotelcapaciteit in Amsterdam toegenomen in Balans : meer luxe en grote hotels Stadsdelen Amsterdam onder de loep Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam Campings 20 2 Uitkomsten enquête gastenaccommodaties Responsverantwoording Betere kamerbezetting in Kamerprijzen stijgen in Ontwikkeling aantal hotelgasten: perceptie hoteliers Boekingen in Amsterdam via reserveringssysteem, in regio via internet 25 3 Toerisme in 2010 en eerste helft Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam Amsterdam loopt voor op landelijke en Europese trend in Groei toerisme in 2010 komt door Nederlanders, maar zwakt af in Meer dan één miljoen overnachtingen in augustus Stijging kamerprijzen op alle hotelsegmenten Lichte groei aantal banen in toeristische sector Zakelijke en congresmarkten in de lift Toename bezoek aan musea en attracties Forse groei toerisme in Metropoolregio 35 4 Bijlage Bijlage

4 4

5 Samenvatting Capaciteit hotels en campings Capaciteit in Amsterdam blijft toenemen Op 1 juli 2011 telde Amsterdam 375 hotels met in totaal kamers en bedden. Dit is een toename van 1% sinds juli Balans : twee nieuwe grote hotels bij Tussen 1 juli 2010 en 1 juli 2011 zijn er twee nieuwe grootschalige hotels bijgekomen: een 4-sterrenhotel in het stadsdeel Centrum en een 3-sterrenhotel in het stadsdeel West. Door de sterwijziging telt Amsterdam in 2011 niet langer 11, maar weer 12 5-sterrenhotels. Hierdoor is de kamer- en beddencapaciteit van het 5-sterrensegment fors toegenomen. Op het 3-sterrensegment is een capaciteitsafname te zien. Deze is aan de administratieve correctie toe te schrijven. Balans : meer grote luxe hotels in Zuid en Nieuw West In Amsterdam groeit de capaciteit van 4-sterrenhotels het meest: bijna de helft van de totale capaciteitstoename in de periode komt voor rekening van dit segment. Daarnaast neemt ook de capaciteit van de sterloze en 5-sterrenhotels toe. De capaciteit van hotels met één of twee sterren neemt af en met drie sterren blijft stabiel. De groei van hotelcapaciteit valt vooral op in Zuid en Nieuw-West. Daar komen nieuwe grootschalige hotels bij, zoals NH Musica, CitizenM, Fashion Hotel en Blue Square Hotel. Ook is de capaciteit van het stadsdeel Centrum toegenomen voornamelijk door de komst van het nieuwe Mint Hotel met meer dan bedden. Dankzij de komst van nieuwe grote hotels in Amsterdam zet de schaalvergroting door. De gemiddelde capaciteit is toegenomen van 119 bedden per hotel in 2007 tot 129 bedden in Bijna 570 hotels in de Metropoolregio Amsterdam Op 1 juli 2011 telt de Metropoolregio Amsterdam in totaal 569 hotels, waarvan 375 (66%) in Amsterdam en de overige 194 in de regio. In 2010 werd Metropoolregio Amsterdam uitgebreid met de gemeente Lelystad. In de regio zijn hotels vooral in Haarlemmermeer rond de luchthaven Schiphol, in het stadscentrum van Haarlem en de badplaats Zandvoort geconcentreerd. Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam, op 1 juli 2011 hotels kamers bedden Amsterdam regio Metropool totaal

6 Campings Amsterdam telt formeel gezien vier campings. De vijfde camping ligt in het Amsterdamse Bos in Amstelveen, maar wordt vaak ook tot de Amsterdamse campings gerekend. De capaciteit van de campings loopt uiteen van tot gasten per nacht. Hotelenquête: bezetting, kamerprijzen Toename kamerbezetting Dankzij de forse toeristische groei in de periode is ook de bezettingsgraad van de Amsterdamse hotels toegenomen. In 2010 was de kamerbezetting in Amsterdam gemiddeld 72%, drie procentpunten hoger dan in De meeste Amsterdamse hotels zijn op jaarbasis tussen de 50% en 80% bezet. Hotels in de regio zijn gemiddeld minder bezet (56%) dan in Amsterdam. Hogere kamerprijzen in Amsterdam Hogere kamerbezetting in 2010 heeft de Amsterdamse hoteliers ruimte gegeven om de prijzen te verhogen. Een gemiddelde 2-persoonskamer in Amsterdam kostte in , een toename van ruim 10% vergeleken met het prijsniveau in In de regio liggen de hotelprijzen iets lager dan in Amsterdam. Meer gasten in hotels dankzij aantrekkende economie in 2010 Uit de hotelenquête onder 194 Amsterdamse en 77 regionale hoteliers blijkt dat de meeste van hen in 2010 meer gasten hebben gehad dan in 2009: in Amsterdam iets meer (68%) dan in de regio (59%). De meeste respondenten schrijven deze toename aan de aantrekkende economie toe. Een kleine 13% van de Amsterdamse hoteliers en 22% van de hoteliers in de regio kampte met een daling van de het aantal gasten. Ze wijten deze aan de nasleep van de economische crisis. Een derde boekingen in Amsterdam via reserveringssysteem In Amsterdam komen steeds meer reserveringen via een reserveringssysteem (36% in 2010). In de regio is dit boekingskanaal minder vaak in gebruik (20%) en is er relatief vaak telefonisch gereserveerd (29%). Ook internetboekingen zijn in de regio populairder (34%) dan in Amsterdam (26%). Toerisme: gasten, overnachtingen, recreatief en zakelijk bezoek Record groei overnachtingen in 2010 In 2010 groeide het toerisme in Amsterdam in een opmerkelijk hoog tempo: 14% ten opzichte van Er is een nieuw recordaantal overnachtingen bereikt van bijna 10 miljoen, 1,2 miljoen meer dan in De Amsterdamse toeristische sector dankt deze groei aan een aantal factoren: de aantrekkende wereldeconomie, het maritieme evenement SAIL en de toename van hotelcapaciteit. 6

7 Hotelgasten en overnachtingen in Amsterdamse hotels, groei gasten t.o.v. groei overnachtingen t.o.v. gasten overnachtingen zelfde periode vorig jaar (%) zelfde periode vorig jaar (%) 1 kw kw kw kw totaal kw 2011* ,4-1 2 kw 2011* *) voorlopige cijfers bron: CBS Groeivoorsprong Amsterdam op landelijke trend dankzij binnenlandse toeristen Ook in heel Nederland is het aantal overnachtingen toegenomen in de periode (+7%), maar de cijfers liggen nog onder het recordniveau van Van alle hotelovernachtingen in Nederland in 2010 vond 29% in de hoofdstad plaats. De groeivoorsprong in Amsterdam op de landelijke trend is te danken aan de toename van het binnenlandse toerisme (+18%). Meer Europeanen en Amerikanen in 2010 De toename van hotelovernachtingen in Amsterdam is naast Nederlanders ook aan Britten, Italianen, Spanjaarden en gasten uit de Verenigde Staten toe te schrijven. Maar in relatieve zin valt vooral de groei van kleinere toeristisch minder bekende markten op: Afrika en Oceanië (samen +33%) en de delen van Amerika anders dan de Verenigde Staten (+28%). Toeristische groei vertraagt in 2011 In de eerste zes maanden van 2011 groeide het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam met circa 2%. De groei werd afgezwakt door kortere verblijfsduur in hotels. Ook daalde het binnenlandse toerisme en het toerisme uit Europese landen, zoals Groot- Brittannië, Spanje, Frankrijk en Italië. Zakelijke en congresmarkten in de lift De Amsterdamse zakelijke markt trekt in 2010 weer aan (+12%) na de afname in 2008 en Maar het herstel van deze markt loopt wat achter bij de toename van het recreatieve toerisme. Het aandeel zakelijke overnachtingen in het totaal aantal overnachtingen is gedaald van 40% in 2008 naar 36% in 2009 en naar 35% in Het aantal zakelijke bijeenkomsten neemt in Amsterdam wel toe. Het aantal grootschalige (300 deelnemers of meer) internationale congressen in Amsterdam is toegenomen van 126 in 2009 naar 131 in Het aantal kleinere congressen (minimaal 50 deelnemers) is gestegen van 98 naar 104. Bezoek aan musea en attractie Hoewel de meeste Amsterdamse musea en attracties in 2010 een bezoekersgroei registreren, is het niveau van het recordjaar 2007 nog niet overal hersteld. De deelname aan rondvaarten nam min of meer proportioneel toe (+9) met het groeiende toerisme. Maar Holland Casino Amsterdam (-7%) en Artis (-6%) zijn juist minder populair geworden. 7

8 Metropoolregio 2010: ruim 13 mln. hotelovernachtingen Bijna 40% van alle hotelovernachtingen in Nederland vindt plaats in de Metropoolregio Amsterdam. Naast de 9,7 miljoen hotelovernachtingen die in 2010 in Amsterdam plaatsvonden, vonden nog 3,4 miljoen overnachtingen plaats in de regio. Zowel in Amsterdam (+14%), als in de regiogemeenten (+16%) groeide het aantal hotelovernachtingen in de periode sneller dan landelijk (+7%). Werkgelegenheid in toeristische sector Beperkte banengroei in toeristische sector Op 1 januari 2011 telde de Amsterdamse toeristische sector in totaal banen, 2% meer dan een jaar eerder. Het aantal grote banen is met 1% toegenomen en het aantal kleine banen is met 4% gegroeid. Zowel het aantal grote als kleine banen in de toeristische sector groeit minder snel dan in de andere sectoren in Amsterdam. De banengroei is te zien bij cafés, restaurants, fastfood in Amsterdam (+3%), terwijl bij reisorganisaties het aantal banen afneemt (-4%). 8

9 Inleiding O+S levert in opdracht van Economische Zaken Amsterdam jaarlijks statistische informatie over hotels en toerisme in Amsterdam. Er wordt ingegaan op het aantal accommodaties, kamers en bedden, de spreiding van accommodaties over de stad en kamerprijzen. Verder levert O+ S statistische informatie over het aantal hotelgasten en overnachtingen. Sinds 2010 doen ook accommodaties in de andere gemeenten van de Metropoolregio Amsterdam mee aan dit onderzoek. In dit rapport zijn gegevens opgenomen uit verschillende bronnen. Gegevens over gastenaccommodaties komen uit de hoteldatabase van O+S en de hotelenquête van O+S. Cijfers over het aantal gasten en overnachtingen zijn oorspronkelijk van het CBS en worden door O+S bewerkt. Hieronder worden statistieken uit verschillende bronnen nader toegelicht. De hoteldatabase is een databestand van Amsterdamse accommodaties dat wordt bijgehouden aan de hand van de gegevens van het Bedrijfschap Horeca, de respons op de hotelenquête O+S (zie alinea hieronder en hoofdstuk 2), internet en diverse externe bronnen. Sinds 2010 worden naast Amsterdamse hotels ook andere hotels in de Metropoolregio Amsterdam opgenomen in de hoteldatabase. De gegevens zijn per 1 juli 2011 bevroren. Deze rapportage gaat dus in op de meest recente cijfers van gastenaccommodaties in Amsterdam en de regio: de stand van zaken wat betreft het aantal hotels, kamers en bedden medio Om de hoteldatabase te actualiseren, houdt O+S een jaarlijkse enquête onder de gastenaccommodaties. Het veldwerk vindt plaats in het tweede kwartaal van het jaar. De enquête bevat naast de vragen over de actuele capaciteit van hotels, ook vragen over hun kamerbezetting, kamerprijzen en reserveringskanalen (zie bijlage 2). De respons in Amsterdam bedraagt 52% in de gemeenten buiten Amsterdam tezamen 40%. De uitkomsten van de hotelenquête hebben deels betrekking op 2011 (aantal kamers en bedden) en deels op de situatie in 2010 (kamerprijzen en kamerbezetting). De hier gepresenteerde statistieken over het aantal gasten en overnachtingen zijn gedetailleerder dan de cijfers die het CBS zelf publiceert. Daardoor kunnen meer trends opgespoord worden in de ontwikkeling van het toerisme in Amsterdam. Dit rapport is als volgt opgebouwd: in het eerste hoofdstuk worden de volgende gegevens behandeld: het aantal hotels, kamers en bedden in Amsterdam en de Metropoolregio. Dit zijn de standcijfers uit de hoteldatabase. In het tweede hoofdstuk komen de resultaten van de enquête aan de orde, waaronder de hotelprijzen en kamerbezetting in Het derde hoofdstuk bevat gegevens over het aantal gasten en overnachtingen die overigens ook al zijn gepubliceerd in oktober 2011 in de vorm van een fact sheet. 9

10 10

11 1 Hoteldatabase 2011 In dit hoofdstuk staan de belangrijkste statistische gegevens van de hotels centraal: hoeveel hotels, kamers en bedden zijn er in Amsterdam, hoeveel sterren hebben ze en waar zijn ze gevestigd in de stad. Deze statistieken betreffen de stand van zaken medio 2011, maar worden ook vergeleken met de cijfers van vorige jaren. De bron van deze gegevens is de hoteldatabase van O+S. Sinds 2010 worden ook accommodaties in de andere gemeenten van de Metropoolregio Amsterdam voor dit onderzoek benaderd. De hoteldatabase bevat verschillende klassen en typen accommodaties in Amsterdam en de Metropoolregio. Naast hotels worden ook bij hotels behorende appartementen en bed & breakfastvoorzieningen met meer dan vier bedden meegeteld. Bedrijven die eigen appartementen verhuren maar geen hotel runnen, vallen buiten het bestek van dit onderzoek. 1 Ook worden verschillende soorten tehuizen in deze rapportage niet opgenomen. 2 Gegevens over campings worden apart gerapporteerd in paragraaf Hotelcapaciteit in Amsterdam toegenomen in Op 1 juli 2011 telde Amsterdam 375 hotels met een totale capaciteit van kamers en bedden (zie tabel 1.1). Sinds 1 juli 2010 zijn er per saldo vijf hotels (+1%), 421 kamers (+2%) en 673 bedden (+1%) bijgekomen. Tabel 1.1 Hotels, kamers en bedden naar sterklasse volgens Benelux Hotel Classificatie, Amsterdam 1 juli 2010 en 1 juli toename/afname hotels kamers bedden hotels kamers bedden hotels kamers bedden geen ster ster sterren sterren sterren sterren totaal Dit saldo kwam tot stand doordat er achttien nieuwe accommodaties in de hoteldatabase zijn opgenomen en dertien bestaande accommodaties uit de hoteldatabase zijn verwijderd (zie paragraaf 1.2). Er is in feite nogal veel dynamiek te zien op de hotelmarkt sinds medio Ze zijn wel in de hoteldatabase opgenomen. 2 Idem. 11

12 Twee nieuwe grote hotels bij De capaciteitstoename in de periode is voornamelijk te danken aan het nieuwe grootschalige 4-sterren Mint Hotel (553 kamers) in het stadsdeel Centrum. In het stadsdeel West is er ook een, weliswaar kleiner, maar toch relatief groot hotel bijgekomen: het 3-sterren Conscious Hotel met 81 kamers. Meer 5-sterren hotels in 2011 dankzij sterwijziging Door de sterwijziging van het Renaissance Amsterdam Hotel van vier naar vijf sterren telt Amsterdam in 2011 niet langer 11, maar weer 12 5-sterrenhotels. Door deze sterwijziging is de kamer- en beddencapaciteit in het 5-sterrensegment fors toegenomen. Minder capaciteit 3-sterrensegment door administratieve correctie De afname van de kamer- en beddencapaciteit van het 3-sterren segment (-3%) is van administratieve aard: in 2010 werd zowel het oude als het nieuwe gebouw van het 3- sterren hotel Casa 400 opgenomen in de hoteldatabase van O+S. Maar vanaf de zomer 2010 verhuurt het oude gebouw van Casa 400 aan de James Wattstraat geen kamers meer aan toeristen. Daarom is het uit het hotelbestand van O+S verwijderd. 3 Het nieuwe gebouw van Casa 400 aan de Eerste Ringdijkstraat verhuurt sinds april 2010 kamers zowel aan studenten als aan toeristen. 1.2 Balans : meer luxe en grote hotels De balans van alle hotelmutaties in de periode is in figuur te zien. De belangrijkste ontwikkelingen in deze periode zijn: de toename van het aandeel luxe accommodaties, schaalvergroting accommodaties, snelle capaciteitstoename in Zuid en Nieuw-West Hotels met vier sterren in de lift De capaciteit van 4-sterrenaccommodaties is sinds 2007 het meest toegenomen. Bijna de helft van de totale capaciteitstoename in de periode komt voor rekening van de 4-sterrenhotels. In totaal zijn er per saldo kamers en bedden bijgekomen in Amsterdam, waarvan kamers en bedden in het 4-sterren segment. Daarnaast is ook de capaciteit van de sterloze en 5-sterrenhotels toegenomen. De groei van deze segmenten is zowel aan sterwijzigingen te danken als aan uitbreiding van bestaande hotels en aan de start van nieuwe hotels. Voorbeelden van nieuwe grote viersterrenhotels die er sinds 2007 in Amsterdam zijn bijgekomen, zijn: Fashion Hotel Amsterdam, NH Musica, Eden Parc Hotel en Mint Hotel. Eén voorbeeld van een relatief grote nieuwe accommodatie in het sterloze segment is de Stayokay Zeeburg. 4 De toename binnen het 5-sterrensegment komt door de sterwijziging bij het Renaissance Amsterdam Hotel van vier naar vijf sterren. 3 Tot de zomer van 2010 werd Casa 400 van juni tot en met september opengesteld voor toeristen en de rest van het jaar voor studenten. 4 Van enkele nieuwe hotels is de sterklasse nog niet bekend; tot de bepaling van het aantal sterren worden zij beschouwd als sterloos. 12

13 Figuur 1.2 Hotelbedden naar sterklasse, Amsterdam geen ster sterren 1 ster sterren 2 sterren 3 sterren De capaciteit van hotels met één of twee sterren neemt in de periode af. De capaciteit van het 3-sterrensegment is relatief weinig toegenomen. Vergeleken met 2007 is de verhouding tussen luxe-, 3-sterren- en budgetaccommodaties verschoven richting luxesegment: was in % van alle bedden in het luxe segment, in 2011 is dit 46%. Toename grote en middengrote accommodaties De gemiddelde capaciteit van een Amsterdams hotel is in de periode toegenomen van 55 kamers en 119 bedden naar 59 kamers en 129 bedden. De schaalvergroting van hotels zet door dankzij de komst van nieuwe grote (meer dan 100 bedden) en middelgrote ( bedden) hotels (zie figuur 1.3a en tabel 1.3b). Het aantal hotels met minder dan 25 bedden neemt juist af. 13

14 Figuur 1.3a Hotels naar grootte, Amsterdam minder dan 10 bedden meer dan 100 bedden bedden bedden bedden Figuur 1.3b Hotels naar grootte, Amsterdam toename (abs.) toename (%) minder dan 10 kamers kamers meer dan 50 kamers minder dan 25 bedden bedden meer dan 100 bedden totaal hotels Hoog groeitempo in Zuid en Nieuw-West Het hoge groeitempo van de capaciteit in Zuid en Nieuw-West is opvallend (zie figuur 1.4). In Zuid zijn 884 kamers (+22%) en bedden (+26%) bijgekomen in de periode Dit is onder andere te danken aan de nieuwe grootschalige hotels NH Musica en CitizenM en aan de middengrote hotels, als Acca International en Concert Hotel. Nieuwe hotels in Zuid kiezen hun vestigingsplaats vaak dichtbij het Vondelpark en het Museumplein maar ook in de buurt van de Zuidas en verder in Buitenveldert. In Nieuw-West is de hotelcapaciteit in de afgelopen vier jaar met de helft toegenomen (466 kamers en bedden) met name dankzij de komst van twee nieuwe grootschalige hotels: Fashion Hotel in Slotervaart en Blue Square Hotel in Geuzenveld- Slotermeer. 14

15 Figuur 1.4 Hotelbedden naar stadsdeel, Amsterdam Centrum Zuidoost West Noord Nieuw-West Oost Zuid Traditioneel zijn de meeste Amsterdamse hotels in het stadscentrum geconcentreerd. Ook in de periode is de hotelcapaciteit hier toegenomen ( 714 kamers en bedden). Relatief gezien is dit een groei van 6% die voornamelijk voor rekening komt van het nieuwe Mint Hotel (553 kamers en bedden). Het aandeel van de hotelcapaciteit van het stadscentrum in het totaal is afgenomen: van 55% in 2007 tot 51% in Stadsdelen Amsterdam onder de loep Hotels in Amsterdam zijn gespreid over alle stadsdelen, maar bijna tweederde van de hotels (oftewel de helft van alle kamers en bedden) is gevestigd in het stadsdeel Centrum (zie tabellen ). Andere stadsdelen met relatief veel hotels zijn Zuid (21%) en West (8%). Tabellen met de hotelverdeling over de 15 stadsdelen zijn in bijlage 1 opgenomen (tabel ). Tabel 1.5 Hotels naar stadsdeel en sterklasse, 1 juli 2011 (procenten) 0-1 ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal

16 Hoe groot is de hotelcapaciteit van de stadsdelen? Om deze vraag te beantwoorden kunnen er twee criteria als uitgangspunt gebruikt worden: het aantal kamers en het aantal bedden (zie tabel 1.10 en 1.11). 5 Tabel 1.6 Kamers naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, 1 juli ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal Tabel 1.7 Bedden naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, 1 juli ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal Capaciteitsgroei in Centrum door nieuw hotel De grootste toename in de periode is in het stadsdeel Centrum te zien, waar in 2011 een nieuw grootschalig hotel is gevestigd (zie ook paragraaf 1.2). De afname van de hotelcapaciteit in Oost is aan administratieve correctie toe te schrijven. Dit komt doordat in 2010 zowel het oude als het nieuwe gebouw van Casa 400 in het bestand van O+S werd opgenomen. In feite verhuurde het oude gebouw van Casa 400 geen kamers meer aan toeristen vanaf de zomer 2010 en werd daarom uit het bestand verwijderd. De ontwikkelingen van de hotelcapaciteit in het afgelopen jaar zijn uit tabel 1.8 af te lezen. 5 Het aantal kamers toont aan hoeveel gasten er minimaal in een hotel kunnen overnachten. Daarbij moet rekening gehouden worden met het feit dat een hotel met alleen eenpersoonskamers minder capaciteit heeft dan een hotel met twee- en driepersoonskamers. Sommige budgetaccommodaties verhuren geen kamers, maar bedden. Meerdere personen kunnen in een kamer overnachten. Het aantal bedden laat dus de maximale capaciteit van een hotel zien. 16

17 Gemeente Amsterdam Tabel 1.8 Ontwikkeling hotelcapaciteit in stadsdelen in absolute aantallen, Amsterdam toename kamers toename bedden Centrum Westpoort West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost totaal Inzoomen op hotellocaties Budgethotels zijn met name vertegenwoordigd in het stadsdeel Centrum, op afstand gevolgd door Zuid (Museumkwartier, De Pijp). In het vestigingspatroon van de driesterrenen luxere hotels is er meer spreiding te zien (Centrum, Zuid, West, Nieuw-West, Oost). Relatief veel grote luxe hotels zijn gevestigd in de buurt van het Centraal Station binnen het gebied 1012 en ten zuiden van het centrum (Apollobuurt, Zuidas). Het vestigingspatroon van Amsterdamse hotels is op de kaarten 1.9 en 1.10 te zien. Kaart 1.9 Spreiding van hotels naar sterklasse per postcode in Amsterdam, op 1 juli 2011 Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden Projectgebied Zuidas Op kaart 1.10 is ingezoomd op de hotelconcentraties rond het gebied van het Centraal Station, het Rembrandtplein, het Vondelpark en het Museumplein. Hier zijn kleine 17

18 budgetaccommodaties en wat grotere luxe accommodaties in sterke mate gemengd. Dit staat in contrast met de Apollobuurt waar relatief veel grote luxe hotels zijn gevestigd. Kaart 1.10 Spreiding van hotels naar sterklasse per postcode, op 1 juli 2011 (ingezoomd op concentraties hotels) Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden 1.4 Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam Op 1 juli 2011 telt de Metropoolregio Amsterdam in totaal 569 hotels, waarvan 375 (66%) in Amsterdam en de overige 194 in de regio (zie tabel 1.11 en tabel in bijlage 1). Tabel 1.11 Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam, op 1 juli 2011 hotels kamers bedden Flevoland Amstel-Meerlanden Gooi en Vechtstreek agglomeratie Haarlem IJmond Waterland Zaanstreek regio totaal Amsterdam totaal Metropool

19 Projectgebied Zuidas Gemeente Amsterdam In 2010 werd Metropoolregio Amsterdam uitgebreid met de gemeente Lelystad, die samen met Almere subregio Flevoland- vormt. De spreiding van hotels in de Metropoolregio Amsterdam naar sterklasse en capaciteit is op kaart 1.12 afgebeeld. In de regio zijn hotels geconcentreerd vooral in Haarlemmermeer rond de luchthaven Schiphol (plaatsen Hoofddorp, Badhoevedorp, Lijnden en Schiphol), in het stadscentrum van Haarlem en de badplaats Zandvoort. Kaart 1.12 Spreiding van hotels naar sterklasse en beddencapaciteit per postcode, op 1 juli 2011 Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden BEEMSTER ZEEVANG BLOEMENDAAL 1 BEVERWIJK VELSEN HAARLEM ZAANSTAD WORMERLAND 2 AMSTERDAM PURMEREND 3 WATERLAND EDAM- VOLENDAM 4 LELYSTAD ZANDVOORT 7 HAARLEMMERMEER 6 Schiphol AALSMEER UITHOORN AMSTELVEEN 5 WIJDEMEREN HILVERSUM ALMERE HUIZEN Subregio s binnen de Metropool (excl. Amsterdam) 1 IJmond 2 Zaanstreek 3 Waterland+ 4 Flevoland - 5 Het Gooi en Vechtstreek 6 Amstel-Meerlanden 7 agglomeratie Haarlem Het gebied Amstel-Meerlanden heeft veruit de grootste hotelcapaciteit in de regio (ruim 50% van alle kamers en bedden). In IJmond hebben Velsen (IJmuiden) en Beverwijk (Wijk aan Zee) de grootste kamer- en beddencapaciteit. In Zaanstreek zijn bijna alle kamers en bedden in Zaanstad (Zaandam) te vinden. De capaciteit van Zaandam is te vergelijken met die van Almere (meer dan 300 hotelkamers). In Waterland+ hebben Monnickendam, Katwoude en Volendam de meeste bedden en kamers. In Gooi en Vechtstreek heeft Hilversum veruit de grootste capaciteit, gevolgd door Bussum en Naarden. 19

20 Zuidas Gemeente Amsterdam 1.5 Campings Amsterdam telt formeel gezien vier campings: twee in Amsterdam-Noord, één in Zeeburg en één in Zuidoost. De camping in het Amsterdamse Bos wordt vaak ook tot de Amsterdamse campings gerekend. Deze camping ligt echter officieel in Amstelveen. Naast deze vijf campings telt de Metropoolregio Amsterdam nog zeventien campings, waarvan het grootste deel in agglomeratie Haarlem is te vinden (zie kaart 1.13). Kaart 1.13 Campings in Metropoolregio Amsterdam, medio 2011 Hotels juli 2011 camping 1 7 Projectgebied HAARLEM 2 AMSTERDAM 3 EDAM- VOLENDAM Vliegenbos Badhoeve Zeeburg ALMERE 4 LELYSTAD 6 Schiphol Amsterdamse bos AMSTELVEEN Gaasper 5 HILVERSUM Subregio s binnen de Metropool (excl. Amsterdam) 1 IJmond 2 Zaanstreek 3 Waterland+ 4 Flevoland - 5 Het Gooi en Vechtstreek 6 Amstel-Meerlanden 7 agglomeratie Haarlem 20

21 2 Uitkomsten enquête gastenaccommodaties In dit hoofdstuk worden de resultaten van de enquête onder gastenaccommodaties besproken. Er wordt ingegaan op de respons op de enquête, de gemiddelde kamerbezetting, de gehanteerde boekingsmethode en de kamerprijzen. Waar mogelijk worden de uitkomsten van de enquête met de uitkomsten van voorgaande edities vergeleken. De respons kan per tabel verschillen. Dit komt doordat niet alle respondenten alle vragen hebben beantwoord. Naast de antwoorden van de Amsterdamse respondenten worden hier voor het eerst ook de antwoorden van de regionale hotels gepresenteerd. 2.1 Responsverantwoording Tabel 2.1 beschrijft de respons op de enquête gastenaccommodaties in Van de 375 Amsterdamse hotels die voor de enquête zijn benaderd hebben er 194 gereageerd, een respons van 52%. In de regio zijn er 194 hotels benaderd, waarvan 77 de vragenlijst hebben ingevuld (40%). 6 Het veldwerk is uitgevoerd in het tweede kwartaal van De resultaten van deze enquête hebben betrekking op de situatie in Tabel 2.1 Respons enquête gastenaccommodaties naar sterklasse, 2011 Amsterdam regio ster NHC aantal hotels (abs.) respons (abs.) respons (%) aantal hotels (abs.) respons (abs.) respons (%) 0-1 ster sterren sterren sterren sterren totaal Omdat de respons van sommige stercategorieën relatief laag is (vooral bij budgetaccommodaties) moeten de resultaten per stercategorie met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. 6 In 2010 heeft O+S voor het eerst hotels buiten Amsterdam benaderd om mee te werken aan de enquête gastenaccommodaties. Deze regionale hoteldatabase is voornamelijk gebaseerd op de gegevens van Bedrijfschap Horeca en enquête gastenaccommodaties van O+S. 21

22 2.2 Betere kamerbezetting in 2010 Figuur 2.2 en tabel 2.3 gaan in op de kamerbezetting in hotels. 7 Amsterdamse hotels waren in 2010 iets beter bezet (72%) dan in 2009 (69%) dankzij de forse toeristische groei. Ook is het aantal hotelkamers in de stad toegenomen, maar deze groei bleef ver achter (+4%) bij de groei van het aantal hotelovernachtingen (+14%) wat voor een betere kamervulling per hotel heeft gezorgd. De luxe hotels hebben daar het meest van geprofiteerd. Figuur 2.2 Kamerbezetting, aantal hotelkamers en overnachtingen van hotelgasten in Amsterdam % overnachtingen/ kamers kamerbezetting (%) overnachtingen (x1.000) hotelkamers /CBS De situatie in 2009 en 2010 is een herstelperiode van het toerisme na een dal in De laatste keer dat de Amsterdamse toeristische sector zich in een vergelijkbare herstelperiode bevond was vijf jaar gelden. Het verschil met de periode is dat de toeristische groei van toen gepaard ging met relatief weinig toename van de hotelcapaciteit. Dit drukte op de kamerbezetting in Amsterdam die in 2006 tot een van de hoogste in Europa was gestegen (78%). Vanaf 2007 neemt het aantal hotelkamers in Amsterdam in een hoger tempo toe dan in de jaren daarvoor. Het aantal hotels met een bezettingsgraad van boven de 80% neemt af: van 51% in 2007 naar 32% in De meeste Amsterdamse hotels zijn op jaarbasis tussen de 50% en 80% bezet. Regionale hotels zijn overigens minder bezet dan de Amsterdamse hotels (zie tabel 2.3 en 2.4). 7 Respondenten (woordvoerders van hotels) geven zelf aan hoeveel procent van de kamers gemiddeld bezet was in 2010 in hun hotels. Voor Amsterdam is vergelijking mogelijk met de voorgaande jaren. Voor de regio zijn alleen gegevens voor 2009 en 2010 beschikbaar. 22

23 Tabel 2.3 Gemiddelde kamerbezetting naar sterrenklasse hotels, Amsterdam (procenten) Amsterdam regio Metropool ster NHC ster sterren sterren sterren sterren x x gemiddeld N Amsterdam 2009=189; N Amsterdam 2010=194; N regio 2009=68; N regio 2010=77 x zeer laag respons Tabel 2.4 Hotels kamerbezetting, 2009 (procenten) Amsterdam regio Metropool ster NHC tot 50% %-80% meer dan 80% totaal (%) totaal N (abs) Kamerprijzen stijgen in 2010 Hogere kamerbezetting in 2010 heeft de hoteliers ruimte gegeven om de kamerprijzen te verhogen (zie tabel 2.5). Vooral valt de prijsverhoging bij de luxe accommodaties op. Een jaar eerder hebben luxe accommodaties hun prijzen fors moeten verlagen om met de andere segmenten te kunnen concurreren. In 2010 is het prijsniveau van 2008 hersteld. Tabel 2.5 Gemiddelde kamerprijzen per nacht naar sterklasse, (in euro s) 8 Amsterdam persoonskamer 2-persoonskamer 1-persoonskamer 2-persoonskamer 1-persoonskamer 2-persoonskamer 1-persoonskamer 2-persoonskamer 0-1 ster sterren sterren sterren sterren x x x x gemiddeld regio N Amsterdam 2009=179; N regio 2009=66; N Amsterdam 2010=149; N regio 2010=54 X zeer laag respons 8 Respondenten is gevraagd naar de reguliere gemiddelde kamerprijzen inclusief ontbijt, service en btw. Omdat respons op deze vraag bij sommige stercategorieën nogal laag is moeten deze resultaten voorzichtig worden geïnterpreteerd. 23

24 2.4 Ontwikkeling aantal hotelgasten: perceptie hoteliers Respondenten (woordvoerders van hotels) is gevraagd of het aantal gasten in hun hotel is toegenomen, afgenomen of gelijk gebleven in de periode en - indien er verandering is opgetreden naar de reden daarvan. De antwoorden op deze vragen zijn in figuur 2.6 en 2.7 gepresenteerd. De meerderheid van de Amsterdamse en regionale hotels heeft aangegeven dat het aantal gasten in hun accommodatie is toegenomen in de periode Wel geven Amsterdamse hoteliers relatief vaker aan dat ze meer gasten hebben geaccommodeerd dan de regionale hoteliers. Tabel 2.6 Hotels naar ontwikkeling van het aantal hotelgasten in de periode , (procenten) % aantal hotelgasten afgenomen aantal hotelgasten gelijk gebleven aantal hotelgasten toegenomen Amsterdam regio N Amsterdam 2010=167; N regio 2010=46 Het toegenomen aantal gasten is te danken de aantrekkende economie, aldus de meerderheid van de hoteliers. Ook een verbeterde marktpositie van het hotel, verbeteringen binnen het hotel en lage kamerprijzen hebben bijgedragen aan de toename van het aantal gasten (zie figuur 2.7a). 24

25 Figuur 2.7a Redenen, waarom aantal hotelgasten is toegenomen in periode Een minderheid van hoteliers, en dan vooral in de regio (22%) had in 2010 te maken met een afname van het aantal gasten. Volgens deze groep was de afname van het aantal gasten in hun hotel voornamelijk te wijten aan de (nasleep) van de wereldwijde economische crisis (zie figuur 2.7b). Figuur 2.7b Redenen, waarom aantal hotelgasten is afgenomen in periode Boekingen in Amsterdam via reserveringssysteem, in regio via internet In tabel 2.8 is te zien via welke kanalen bij hotels in Amsterdam en de regio is gereserveerd. In Amsterdam komen steeds meer reserveringen via een reserveringssysteem (36% in 2010). In de regio is dit boekingskanaal minder vaak in gebruik (20%) en is er relatief vaak telefonisch gereserveerd (29%). Ook internetboekingen zijn in de regio populairder (34%) dan in Amsterdam (26%). 25

26 Tabel 2.8 Reserveringen naar boekingskanaal en sterklasse van hotels, 2010 (procenten) reserverings- totaal systeem VVV touroperators telefoon/ fax internet walk-in overig abs. 0-1 ster sterren sterren sterren sterren totaal Amsterdam totaal Amsterdam totaal Amsterdam totaal regio totaal regio

27 3 Toerisme in 2010 en eerste helft 2011 In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het toerisme in Amsterdam. Er wordt gekeken naar het aantal gasten en overnachtingen in de Amsterdamse hotels, naar het land van herkomst van de hotelgasten en hun verblijfsduur. Verder wordt de werkgelegenheid in de toeristische branches onder de loep genomen. Tot slot wordt gekeken naar de ontwikkelingen in het toerisme in de andere gemeenten rond Amsterdam. 3.1 Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam Amsterdam trok in ,3 miljoen hotelgasten, goed voor 9,7 miljoen overnachtingen (zie tabel 3.1). Dit was 1,2 miljoen overnachtingen meer dan in 2009 (+14%), maar ook overnachtingen boven het vorige recordniveau van 2007 (+10%). Vergeleken met het jaar wanneer het vorige evenement SAIL werd gehouden - is het toerisme in Amsterdam met 22% toegenomen. 9 Hotelgasten verbleven in 2010 gemiddeld 1,84 nachten in Amsterdam, iets langer dan in 2005 en in 2007 (1,82). Tabel 3.1 Hotelgasten en overnachtingen in Amsterdam, x 1 mln SAIL SAIL gasten overnachtingen bron: CBS 3.2 Amsterdam loopt voor op landelijke en Europese trend in 2010 De afgelopen zes jaar zijn turbulent geweest voor de Amsterdamse toeristische sector met een periode van hoogconjunctuur, crisis, herstel en weer forse groei. Deze 9 In 2010 hebben 1,7 miljoen mensen op verschillende dagen SAIL bezocht, oftewel gemiddeld bezoekers per dag. In 2005 was dat circa bezoekers per dag. Bron: Evaluatie SAIL 2010, O+S. 27

28 conjunctuurgevoelige sector was ook de eerste sector in Amsterdam die in 2008 reageerde op de financiële crisis in de Verenigde Staten. Sinds de wereldeconomie weer aantrekt is de teruggang van 2008 ruimschoots gecompenseerd in Amsterdam. Ook in heel Nederland is het aantal overnachtingen toegenomen in de periode (+7%), maar de cijfers liggen nog onder het recordniveau van Van alle hotelovernachtingen in Nederland in 2010 vond 29% in de hoofdstad plaats, relatief meer dan in 2009 (27%) en in 2007 (26%). De groeivoorsprong in Amsterdam op de landelijke trend is te danken aan de toename van het binnenlandse toerisme (+18%), terwijl het buitenlandse toerisme zowel landelijk (+12%) als in Amsterdam (+13%) bijna even snel is gegroeid. Wereldwijd heeft het toerisme zich sneller hersteld na de crisis dan eerder werd verwacht (+7%). In West-Europa (+3%) werd het herstel overigens vertraagd door luchtverkeersstoringen wegens de vulkaanuitbarsting in IJsland en de economische onzekerheid in de eurozone. 10 Ook voor 2011 zijn de verwachtingen positief, maar het tempo van toeristische groei zal waarschijnlijk iets afzwakken tot circa 2%-4% in Europa en 3% in Nederland Groei toerisme in 2010 komt door Nederlanders, maar zwakt af in 2011 De toename van 1,2 miljoen hotelovernachtingen in Amsterdam in de periode is voor een groot deel toe te schrijven aan hotelovernachtingen van Nederlanders ( ), Britten ( ), Italianen ( ), Spanjaarden ( ) en gasten uit de Verenigde Staten ( ). Ook bleef het aantal hotelovernachtingen van Duitsers, Fransen en Belgen markten die tijdens de crisisperiode in opmars waren toenemen (zie figuur 3.2a en 3.2b). Maar in relatieve zin valt vooral de groei van kleinere toeristisch minder bekende markten op: Afrika en Oceanië (samen +33%) en de delen van Amerika anders dan de Verenigde Staten (+28%). Binnen deze markten is de groei te danken aan Australië, Canada en Brazilië. De BRIC-landen een snel groeiende markt samengesteld uit landen met opkomende economieën laten in 2010 voor het vijfde achtereenvolgende jaar een toename zien (+9%). Deze totale toename komt echter door de drie landen: Brazilië (+41%), India (+26%) en Rusland (+17%). Het aantal overnachtingen van gasten uit China is afgenomen (-33%). In de eerste zes maanden van 2011 groeide het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam met gemiddeld 1,8%, aldus de nog voorlopige cijfers van het CBS. De groei werd afgezwakt door kortere verblijfsduur in hotels - het mogelijke gevolg van de prijsstijging. 12 Ook daalde het binnenlandse toerisme en het toerisme uit Europese landen, zoals Groot-Brittannië, Spanje, Frankrijk en Italië - markten die in 2010 juist fors zijn toegenomen. 10 Bron: UNWTO Tourism Highlights Bron: Het Nederlands Bureau voor Toerisme (NBTC) en The World Tourism Organisation (UNWTO). 12 Het internationale hotel marketingbureau Hotels.com signaleert een prijsverhoging van hotelkamers in Amsterdam van 8% in de eerste zes maanden van 2011 ten opzichte van dezelfde periode in

29 Figuur 3.2 a Hotelgasten in Amsterdam naar herkomstland, % 3% 3% 21% 16% 4% 5% 15% Nederland Groot-Brittannië Verenigde Staten Duitsland Frankrijk Spanje Italië BRIC-landen** overig Europa overig Azië Afrika en Oceanië overig Amerika 6% 6% 7% 10% bron: CBS Figuur 3.2b Groei hotelovernachtingen per land van herkomst (gesorteerd op groeipercentages in 2010) 40 % Afrika en Oceanië overig Amerika Italië Spanje Nederland Frankrijk Duitsland Verenigde Staten Azië Groot-Brittannië overig Europa BRIC-landen** totaal 2010 t.o.v jan-jun 2011* t.o.v. jan-jun 2010 *) voorlopige cijfers. **) BRIC-landen: Brazilië, Rusland, India en China.bron: CBS 29

30 3.4 Meer dan één miljoen overnachtingen in augustus 2010 De piek van het aantal hotelovernachtingen in 2010 kwam in augustus, toen een record van meer dan één miljoen overnachtingen werd bereikt (zie figuur 3.3). Maar ook in de maanden april, mei, juni, juli, september en oktober werden recordaantallen van boven de overnachtingen geboekt. Figuur 3.3 Hotelovernachtingen in Amsterdam per maand x jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec bron: CBS De evenementen rond SAIL en een aantal grootschalige internationale congressen in Amsterdam hebben daartoe bijgedragen, maar ook de toename van de hotelcapaciteit in de stad. Tussen juli 2007 en juli 2010 zijn er in Amsterdam per saldo circa hotelkamers (+8%) en bijna bedden (+14%) bijgekomen. Amsterdam telde medio hotels, met in totaal circa kamers en bedden. De gemeente Amsterdam heeft als doelstelling de hotelcapaciteit met kamers uit te breiden tussen 2007 en Forse groei van het aantal overnachtingen in de periode heeft voor een betere kamervulling in hotels gezorgd: de gemiddelde kamerbezetting is met vier procentpunten toegenomen tot 72% in De bezetting van hotelbedden is in deze periode ook met vier procentpunten toegenomen tot 61% (zie tabel 3.4). Vergeleken met het peiljaar 2007 waren Amsterdamse hotels gedurende 2010 iets minder bezet, behalve in augustus toen de gemiddelde bedbezetting steeg tot 79%, hoger dan het niveau van het vorige recordjaar 2007 (74%). 13 Bron: Nota Hotelbeleid , Economische Zaken Amsterdam. 30

31 Tabel 3.4 Hotelgasten, overnachtingen, verblijfsduur en de gemiddelde bedbezetting in Amsterdamse hotels, gasten overnachtingen verblijfsduur gemiddelde bedbezetting (%) 1 kw , kw , kw , kw ,81 58 totaal , kw 2011* , kw 2011* ,80 68 *) voorlopige cijfers. bron: CBS 3.5 Stijging kamerprijzen op alle hotelsegmenten De groeiende vraag naar hotelkamers en de toegenomen bezetting hebben hoteliers in 2010 de ruimte gegeven om hun kamerprijzen te verhogen, na twee jaar van prijsverlaging door zware prijsconcurrentie in 2008 en 2009 (zie figuur 3.5). De kamerprijzen in 2010 waren echter nog onder het niveau van 2007 en Figuur 3.5 Ontwikkeling overnachtingen, hotelbedden, bedbezettingsgraad en kamerprijzen naar sterklasse hotels in periode , Amsterdam % hotels 0-2 sterren hotels 3 sterren hotels 4-5 sterren totaal overnachtingen aantal bedden bedbezetting kamerprijs (2-persoonskamer) bron: CBS/O+S 14 Volgens de Hotel Price Index (HPI), die door het internationale hotel marketingbureau Hotels.com jaarlijks wordt berekend, zijn hotelprijzen in Amsterdam met gemiddeld 8% toegenomen in de periode Deze berekening is gebaseerd op de prijzen van hotelkamers geboekt via de website (hotels met twee tot en met vijf sterren). Volgens de O+S hotelenquête onder 194 Amsterdamse hotels is de prijs voor een gemiddelde eenpersoonskamer in de periode met 10% toegenomen en de prijs voor een tweepersoonskamer met 12%. 31

32 Luxe accommodaties (4-5 sterren) - het grootste marktsegment in Amsterdam met meer dan 40% van alle bedden en overnachtingen hebben in 2010 een relatief grote toename van zowel capaciteit, als vraag en prijs geboekt. In de periode is het aantal bedden hier met bijna toegenomen (+5%) en het aantal overnachtingen is met ruim een half miljoen (+16%) gestegen (zie figuur 3.5). Dit resulteerde in een betere bedbezetting (58%) en uiteindelijk in een prijsverhoging. 15 In 2009 hebben luxe accommodaties het meest hun prijzen moeten verlagen om met andere segmenten te concurreren. Dit was het gevolg van het wegblijven van Britten en Amerikanen belangrijke toeristische markten in luxe hotels. In 2010 waren de Amerikaanse en de Britse markten weer in de lift en verbleven er meer Nederlanders in een luxe accommodatie dan in Ook is het aantal overnachtingen met een zakelijke reden in luxe hotels toegenomen dankzij het herstel van de economie. De 3-sterrenhotels, die 29% van de beddencapaciteit in Amsterdam bieden, hebben in 2010 ook betere resultaten geboekt dan in De beddencapaciteit is hier met 5% toegenomen en dankzij de toename van een kwart miljoen overnachtingen (+9%) is de bedbezetting hier gestabiliseerd op 61%, na een afname in De groei van het aantal overnachtingen in dit segment is voor meer dan 90% te danken aan Nederlanders en in beperkte mate aan Duitsers en Brazilianen. Gezien de net gestabiliseerde bezetting waren 3-sterrenhotels nog voorzichtig met een prijsverhoging in 2010 (+5%). Budgetaccommodaties (0-2 sterren) - een iets kleiner marktsegment dan de 3- sterrenhotels (27% van alle bedden) slaagden er in 2010 in om de tegenslag van een jaar daarvoor te compenseren. De capaciteit van dit segment is vrijwel gelijk gebleven, maar het aantal overnachtingen is in de periode met toegenomen (+16%). Budgetaccommodaties zijn vooral populair onder Nederlanders, Britten en andere Europese toeristen. Opmerkelijk is dat in 2010 het aantal overnachtingen van Nederlanders hier is afgenomen (-12%). De groei komt door Italianen, Fransen, Spanjaarden en Britten. De gemiddelde bedbezetting is hier het meest van alle hotelsegmenten toegenomen van 58% in 2009 tot 66% in De prijs voor een tweepersoonskamer is verhoogd met gemiddeld 12% Lichte groei aantal banen in toeristische sector 17 Op 1 januari 2011 telde de Amsterdamse toeristische sector in totaal banen, bijna 780 meer (+2%) dan een jaar eerder (zie figuur 3.6). Het aantal grote banen (12 uur en meer per week) is met 1% toegenomen tot en het aantal kleine banen (minder dan 12 uur per week) is met 4% gegroeid tot Door de afname van het aantal toeristen in 2008 en een dalende horecaomzet in 2009 en 2010 zijn ondernemers voorzichtig 15 Bron: O+S enquête onder 194 Amsterdamse hotels, voorjaar Bron: enquête O+S onder 194 Amsterdamse hotels, voorjaar Tot de toeristische sector worden de volgende branches gerekend: horeca, cultuur en recreatie (o.a. musea, amusement), personenvervoer (o.a. taxi), reisbureaus, detailhandel in souvenirs e.d. Het toerisme heeft een onmiskenbaar stimulerend effect op het aantal banen in deze branches, hoewel ze niet altijd direct door het toerisme tot stand zijn gekomen. 32

33 geworden met het aannemen van nieuw personeel. 18 Zowel het aantal grote als kleine banen in de toeristische sector groeit minder snel dan in de andere sectoren in Amsterdam. 19 Per branche gekeken groeit het aantal banen bij eetgelegenheden (cafés, restaurants, fastfood) in Amsterdam (+3%), terwijl bij reisorganisaties het aantal banen afneemt (-4%). Ook valt op dat hoewel het aantal logiesbedrijven (hotels, pensions, campings) is toegenomen, het totale aantal banen in deze sector gelijk is gebleven tussen 1 januari 2010 en 1 januari In tegenstelling tot dit totaal beeld is het aantal grote banen in deze branche gedaald (-2%) en het aantal kleine banen is toegenomen (+12%). Figuur 3.6 Grote en kleine banen in toeristische bedrijfstakken, Amsterdam op 1 januari logies horeca* personenvervoer cultuur en recreatie overig** * exclusief logies ** reisorganisaties, toeristische goederen 3.7 Zakelijke en congresmarkten in de lift Na de afname van het aantal hotelovernachtingen met een zakelijke reden in 2008 en 2009 trekt de Amsterdamse zakelijke markt in 2010 weer aan (+12%). Dit betekent zakelijke hotelovernachtingen meer dan in In 2009 daalde het aantal zakelijke overnachtingen in Amsterdam met 8% en een jaar daarvoor was de daling 2% als reactie op de wereldwijde conjunctuurveranderingen in deze periode. Het herstel van de zakelijke markt loopt wat achter bij de toename van het recreatieve toerisme: het aandeel zakelijke overnachtingen in het totaal aantal overnachtingen is gedaald van 40% 18 In 2009 daalde de totale horecaomzet in Nederland met 5% ten opzichte van In 2010 was de daling - 2%. In het derde en vierde kwartaal van 2010 was echter een stijging van circa 1% te zien in de horecaomzet van grote steden, waaronder Amsterdam. De meerderheid van Nederlandse horecaondernemers geeft aan dat ze in 2010 heeft bezuinigd op personeel en inkoop en geïnvesteerd in promotie en activiteiten om omzetdaling tegen te gaan. Bron: Koninklijke Horeca Nederland/ Horecabarometer, Synovate in opdracht van Bedrijfschap Horeca en Catering. 19 Het gemiddelde groeitempo van het totaal aantal grote banen in Amsterdam was 2% en die van kleine banen 7% in de periode Bron: O+S. 33