ST1 ANTWOORDEN HAVO/VWO oefenversie A

Transcriptie

1 ST1 ANTWOORDEN HAVO/VWO oefenversie A Achter de vragen staat het aantal punten tussen [rechte haken]. Totaal punten = 100. Deze ST bestaat uit 5 opgavenbladen met vragen en uit 4 bronnenbladen. Schrijf de antwoorden op dit opgavenblad. Als je ruimte te kort komt, vraag de surveillant dan om een repetitieblaadje. Vergeet niet je naam op te schrijven. Tip: lees de toets snel door en maak de vragen die je meteen weet. Succes! Naam: Klas: Docent: SRA of VM Datum:XXXXXXX Vraag 1. Noem twee studies waar het vak Maatschappijleer een inleiding op is. [1] zie Seneca p. 12 Vraag 2. Een maatschappelijk probleem = ongewenste situatie. Welke drie kenmerken horen hierbij? [1] zie Seneca p. 13 Vraag 3. Wie staan gelukkiger in het leven; mensen met een links mensbeeld of mensen met een rechts mensbeeld? Waarom? [2] is geen antwoord op; hier kun je met de kennis van nu niets over zeggen. Het is een strikvraag die te maken heeft met optimistisch en pessimistisch. Die woorden hebben te maken met hoe iemand naar mensen kijkt, MAAR niet hoe iemand in het leven staat. Vraag 4. Geef twee kenmerken van een rechts mensbeeld. [2] zie Seneca p. 48 Vraag 5. Hieronder staan 2 stellingen. Beoordeel ze door a,b,c of d te omcirkelen. [2] Stelling 1: Een actor is een groep of persoon betrokken bij de oorzaak van een maatschappelijk probleem. Stelling 2: Een norm is een (on)geschreven gedragsregel gebaseerd op een waarde. c. stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist Vraag 6. Hieronder staan 2 stellingen. Beoordeel ze door a,b,c of d te omcirkelen. [2] Stelling 1: Een waarde is een voordeel voor iemand, zoals geld. Stelling 2: Beleid is een afspraak waarbij actoren iets van hun waarden of belangen opgeven. d. stelling 1 is onjuist, stelling 2 is onjuist Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 1

2 Vraag 7. Geef bij de volgende stellingen aan of deze uitgesproken wordt door iemand die links is of door iemand die rechts is. Omcirkel links of rechts. [3] Links 1) Werknemers moeten goed worden beschermd tegen ontslag. Rechts 2) De doodstraf moet opnieuw worden ingevoerd. Links 3) Privacy is belangrijker dan veiligheid. Links 4) Bedrijven die het moeilijk hebben moeten niet gesubsidieerd worden. Links 5) Als lonen stijgen, mogen uitkeringen ook stijgen. Rechts 6) Abortus moet verboden worden. Lees de CITATEN op het bronnenblad Vraag 8. Zet de citaten in volgorde van mensbeeld. Zet het nummer van elk citaat in het juiste hokje. Per hokje één citaat. [5] Extreem links Links Centrum Rechts Extreem rechts Vraag 9. Teken in de rechthoeken hieronder het links/rechts schema met de namen van acht bekende Nederlandse partijen op de goede plaats (niet als antwoord op één van de vragen, maar als GEMIDDELDE van hun standpunten). [4] Extreem links Links Centrum-links Centrum-rechts Rechts Extreem rechts SP GroenLinks PvdA D66 VVD PVV ChristenUnie CDA SGP Vraag 10. Geef bij de volgende stellingen d.m.v. omcirkeling aan of ze juist of onjuist zijn. [3] onjuist 1) Een radenrepubliek is een communistische dictatuur. juist 2) Een totalitaire staat kent bijna geen privacy. onjuist 3) Klassieke grondrechten zijn o.a. het recht op huisvesting en op werk. onjuist 4) Een nachtwakersstaat betekent dat het leger de macht heeft. juist 5) Een linkse partij kiest eerder voor de salad bowl dan voor de melting pot. onjuist 6) Segregatie is rechtser dan Assimilatie. Vraag 11. Geef bij de volgende waarden aan of ze meer bij links of bij rechts passen. [3] links 1) Individuele / persoonlijke vrijheid rechts 4) Gezag links 2) Emancipatie links 5) Diversiteit links 3) Economische gelijkheid links 6) Tolerantie Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 2

3 Lees de bron Weer scholierenacties in het hele land. Vraag 12. Welk thema-onderwerp is te herkennen bij dit artikel? [1] d. Alle antwoorden hierboven zijn goed. Vraag 13. Om welke botsing gaat het hier? [2] b. Scholieren en LAKS (belang tijd) versus Van Bijsterveldt (waarde goed onderwijs). Daarnaast om relschoppers (belang macht) versus politie en Van Bijsterveld (waarde orde). Vraag 14. Van Bijsterveldt veroordeelt de rellen en het LAKS wil het spoeddebat woensdag afwachten. Welke waarde of belang zit hier bij beiden achter? [2] a. De waarde democratie. Als je het debat niet aangaat, krijg je strijd en dat is een bedreiging voor de democratie. Het debat zorgt dat er rationele keuzes kunnen worden gemaakt. Lees Genesis 19 op het bronnenblad. Vraag 15. Geef aan welke twee waarden er in Genesis 19 met elkaar botsen. Geef per waarde het vers aan waar deze in staat. [2] waarde gastvrijheid bost met belang niet aangevallen worden door stadsgenoten waarde eerbaarheid dochters botst met belang niet aangevallen worden door stadsgenoten Oftewel: waarde gastvrijheid botst met waarde eerbaarheid (vers 8) Lees de bronnen Nieuwe beelden mishandelingen Abu Ghraib en Martelingen Abu Ghraib voorspelbaar op het bronnenblad. Vraag 16. Wat is de naam van het experiment dat Zimbardo in 1971 deed? [1] Stanford Prison Experiment Vraag 17. Leg uit welk gedrag in de VN-simulatie kan worden vergeleken met het experiment van Zimbardo. Noem een voorbeeld. [2] Het schreeuwen, manipuleren, liegen en bedriegen terwijl mensen in het dagelijks leven gewoon eerlijk zijn. Vraag 18. Verklaar het gedrag van het simulatiespel m.b.v. het Thomas-theorema. [2] Als mensen geloven dat iets echt is, gaan ze er ook naar handelen. Sommigen geloofden bijvoorbeeld dat een ander meer geld had en gingen dan zelf niet meer betalen. Daardoor mislukte de conferentie vaak. Lees de bron Geloof in de politiek. Vraag 19. Geef zes waarden die Van der Vlies in zijn artikel noemt, met een verwijzing naar de regelnummers. [3] geloof (r.8), democratie (r.14), gelijkheid(sbeginsel) (r ), scheiding kerk en staat (r.23), vrijheid van godsdienst (r.28), vrijheid van meningsuiting (r.28) Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 3

4 Vraag 20. Waarom is het raar dat de VVD zo voor het gelijkheidsbeginsel pleit (regel 25)? [2] Omdat de VVD een centrum-rechtse partij is die vooral voor economische en persoonlijke vrijheid is. Vraag 21. Waarom is het vreemd dat Hirsi Ali en Wilders het hadden over mijn fundamentalisme (regel 35) en een liberale jihad (regel 42)? [1] D. Alle antwoorden zijn goed. Vraag 22. Wat zou ongeveer het utopia zijn van Van der Vlies? [1] B. Een theocratie Lees de laatste bron op het bronnenblad: Verkiezingspamflet Geert Wilders. Vraag 23. Welk antwoord geeft Wilders op de machtsvraag? Noem ook het regelnummer. [2] Directe democratie (r. 22 en 23) Vraag 24. Welk antwoord geeft Wilders op de mensenrechtenvraag? Noem ook het regelnummer. [2] Law and order (r.2 en 16-18) Vraag 25. Welk antwoord geeft Wilders op de welzijnsvraag? Noem ook het regelnummer. [2] Angelsaksische verzorgingsstaat of corporatisme (r ) Vraag 26. Welk antwoord geeft Wilders op de samenlevingsvraag? Noem ook het regelnummer. [2] Assimilatie (r.4,5, 14-16) Vraag 27. Vind jij, op grond van je antwoorden hierboven, dat Wilders links of rechts is, of zelfs extreem is te noemen. Leg uit. [2] Gezien het antwoord op vr. 26 is hij extreem-rechts, maar bij vr. 23 is hij links. Bij 24 en 25 is hij centrum-rechts. Mijn conclusie is dat hij gewoon rechts is. TEL JE PUNTEN BIJ ELKAAR OP EN DEEL DOOR 6, DAN HEB JE JE CIJFER. Vul onderstaande enquête in om [1] bonuspunt te verdienen. - Hoe lang heb je over deze toets gedaan? - Hoe lang heb je er voor geleerd? o minder dan een half uur o minder dan een uur o tussen 30 en 40 minuten o tussen 1 en 2 uur o tussen 40 en 50 minuten o meer dan 2 uur. o ik had meer dan 50 minuten nodig. o meer dan 3 uur. Hoe hoog of laag denk je dat je cijfer zal zijn? Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 4

5 BRONNENBLAD (zonder correcte bronvermelding) (niet elke bron wordt gebruikt in de oefentoets) Je hebt er bijzonder veel plezier van, als je de fouten waaruit je wat leren kan, vroeg in je leven kan maken (Churchill) Citaten Citaat 1: Wat komt het voor leiders goed uit dat mensen niet nadenken. (Adolf Hitler) Citaat 2: Rijkdom is het product van arbeid. (John Locke, vader van het liberalisme) Citaat 3: De maatschappij bestaat niet uit individuen, maar is de som van de relaties die de individuen met elkaar hebben. (Karl Marx, vader van het communisme) Citaat 4: Vrijheid. Gelijkheid. Verdraagzaamheid. Een sociaal-liberaal verhaal. (Boris Dittrich, D66) Citaat 5: Alle mensen zijn gelijk geschapen en door hun Schepper hebben ze bepaalde onvervreemdbare rechten meegekregen, waaronder leven, vrijheid en het navolgen van geluk. (Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring) Weer scholierenacties in het hele land Scholieren hebben in het hele land weer actie gevoerd tegen de 1040-urennorm, ondanks dat het kabinet nu bereid is het verplichte aantal uren te versoepelen. De meeste acties verliepen rustig, maar in sommige steden was de sfeer grimmig. Een groep jongeren liet een spoor van vernielingen achter. Ruiten van auto's werden ingegooid, winkelruiten sneuvelden. Twee agenten raakten gewond, 21 actievoerders zijn gearresteerd. In Den Haag werd het Tweede Kamergebouw met eieren bekogeld en een groep van zo'n tweehonderd jongeren probeerde het door de politie afgezette Binnenhof op te komen. Er zijn 36 protesterende scholieren aangehouden vanwege het aanrichten van vernielingen en baldadig gedrag. In Hilversum greep de politie in toen scholieren straatmeubilair vernielden en over auto's liepen. In Deventer en Zwolle zijn in totaal vijf actievoerders gearresteerd voor belediging of het gooien van vuurwerk. Het Landelijk Actie Komite Scholieren ( LAKS) bagatelliseerde het gewelddadige karakter van de acties. "Er werd alleen wat met tomaten, eieren en rotjes gegooid", aldus het LAKS. "Er zaten veel relschoppers bij." LAKS heeft de scholieren opgeroepen om voorlopig niet meer te protesteren. Staatssecretaris Van Bijsterveldt is niet te spreken over deze spontane acties en roept de jongeren op zich te gedragen. Ze veroordeelt de jongeren die auto's kapotmaken en rellen veroorzaken. "Die scholieren plaatsen zich dus buiten de discussie", aldus Van Bijsterveldt. Het LAKS is nog niet tevreden over de versoepeling. "Het is een begin." Het LAKS wacht eerst het spoeddebat in de Tweede Kamer af, aanstaande woensdagavond, en wil ook dat de scholieren zich tot die tijd rustig houden. Op vrijdag is er misschien een landelijke actiedag. Bron: NOS Journaal (26 november 2007). Weer scholierenacties in het hele land. Geraadpleegd op 8 december 2007, Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 5

6 Genesis 19: De twee engelen kwamen s avonds in Sodom aan. Lot zat juist in de stadspoort. Zodra hij hen zag stond hij op, ging hun tegemoet en boog zich diep voor hen neer. 2 Heren, zei hij, komt u toch mee. Het huis van uw dienaar staat voor u open; overnacht daar en was er uw voeten. Dan kunt u morgenvroeg uw weg vervolgen. Nee, dank u, antwoordden ze, we overnachten wel op het plein. 3 Omdat hij echter sterk bleef aandringen, gingen ze met hem mee naar zijn huis. Daar maakte hij een maaltijd voor hen klaar; hij bakte brood en ze aten bij hem. 4 Maar nog voordat Lot en zijn gasten konden gaan slapen, liepen alle mannen van Sodom bij Lots huis te hoop, jong en oud, niemand uitgezonderd. 5 Waar zijn die mannen die bij je overnachten? riepen ze Lot toe. Breng ze naar buiten, we willen ze nemen! 6 Lot ging naar buiten en deed de deur achter zich dicht. 7 Maar vrienden, zoiets kunnen jullie toch niet doen! zei hij. 8 Luister, ik heb twee dochters die nog nooit met een man geslapen hebben. Die zal ik bij jullie brengen, doe met hen wat jullie willen. Maar laat die mannen met rust, ik heb hun niet voor niets een veilig onderkomen geboden. 9 Maar ze schreeuwden: Uit de weg! Ook riepen ze: Dat woont hier als vreemdeling en moet ons zo nodig de wet voorschrijven. Wacht maar, jij zult er ook van lusten, en nog meer dan zij! En ze drongen Lot ruw opzij en wilden de deur openbreken. 10 Maar de twee mannen [engelen] trokken Lot het huis in en deden de deur weer dicht, 11 en ze sloegen alle mannen die bij de ingang van het huis waren, jong en oud, met blindheid, zodat ze tevergeefs probeerden de ingang te vinden. Bron: Bijbel, NBV vertaling. Nieuwe beelden mishandelingen Abu Ghraib Sydney/Washington, 16 Febr. Opnieuw zijn beelden in de openbaarheid gekomen van ernstige mishandeling door Amerikaanse bewakers van gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis nabij Bagdad. Hoewel de foto s en video-opnames vermoedelijk al dateren van 2003 en ze bekend waren bij de autoriteiten, heeft de Amerikaanse regering geschrokken gereageerd. Bron: NRC Handelsblad ( ). Nieuwe beelden mishandelingen Abu Ghraib. Geraadpleegd op , Martelingen Abu Ghraib voorspelbaar Als je als bewaker weet dat niemand kijkt, niemand weet wat je doet, dan is dat een perfecte voedingsbodem voor geweld door gevangenisbewakers, zegt Philip Zimbardo, professor in de psychologie aan de Stanford Universiteit. Het is niet voor niets dat Zimbardo veel verstand heeft van de cultuur binnen de gevangenismuren: hij heeft tientallen jaren onderzoek er naar gedaan en deed in 1971 een experiment. In dat experiment verdeelde Zimbardo 24 studenten: een deel werd bewaker en een ander deel gevangene. Vervolgens plaatste hij de studenten in een gesimuleerde gevangenis. Binnen een week stopte Zimbardo het experiment vanwege de emotionele mishandeling van de gevangenen door de bewakers. Net als door de Amerikaanse soldaten in de Abu Ghraib gevangenis in Irak werd het geweld elke dag een beetje erger tot uiteindelijk de normale situatie een hel wordt, aldus Zimbardo. Bron: San Francisco Chronicle 8 mei 2004 (vrije vertaling, ingekort). Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 6

7 Geloof in de politiek Auteur: ir. B.J. van der Vlies, fractievoorzitter SGP. Heeft geloof nog een plaats in de Nederlandse politiek? Die vraag mag je jezelf best stellen in het huidige politieke klimaat. Voor mij als overtuigd christen hebben politiek en godsdienst alles met elkaar te maken. Het geloof doortrekt heel mijn leven. Ik kan het niet opbergen in mijn nachtkastje, als ik mij s ochtends klaar maak voor vertrek naar Den Haag. Waar dat maar mogelijk is, probeer ik de Bijbel als leidraad te nemen voor wat ik zeg en doe. Een belangrijk beginsel in de democratie is het gelijkheidsbeginsel. Gelijke moslima s, gelijke sluiers. Op zich een waardevol beginsel, om te voorkomen dat grotere groepen kleinere groepen structureel gaan overheersen. De toepassing van dit beginsel kan echter ontaarden in een dictatuur die het juist wenst te voorkomen. Met een beroep op dit beginsel wordt dan aan godsdienstige minderheden het recht ontzegd verschil te maken waar de meerderheid het niet maakt. Zo worden we in een liberaal korset gewrongen. Zo kwam de VVD een tijdje terug met het voorstel om inburgeraars een verklaring te laten ondertekenen over de centrale waarden van onze samenleving. Welke waarden waren dat volgens de VVD? De scheiding van kerk en staat (maar dan in de radicale interpretatie die ik zojuist bekritiseerde), gelijkheid van mannen en vrouwen en gelijkheid van homo s en hetero s. De dominantie van het gelijkheidsbeginsel is hier opvallend. Laat ik het maar ronduit zeggen: ik zou grote moeite hebben met het tekenen van zo n verklaring. Pas ik daarmee niet in de samenleving die de VVD voorstaat? Zou ik in zo n samenleving wel kunnen inburgeren? De te ondertekenen verklaring zou veel acceptabeler geweest zijn als ook de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting genoemd waren. In de gespannen verhouding tussen al die beginselen van onze rechtsstaat zou ik ruimte gevonden hebben om te kunnen leven en spreken volgens mijn geloof. Ben ík even blij dat het VVD-plan geen brede steun vond in de Tweede Kamer! Laat ik het duidelijk zeggen: het smalle liberalisme, dat behept is met het gelijkheidsbeginsel, betekent een dictatuur voor godsdienstige burgers van ons land. Het betekent een dictatuur van de seculieren over de religieuzen. In de woorden van collega Hirsi Ali: Mijn fundamentalisme stoelt op de overtuiging dat Gods woord of Gods stelsel van politiek bedrijven, de sharia, ondergeschikt is aan de liberale samenleving die wij nu hebben (interview in het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2005). Kortom, zij tolereert op basis van haar seculiere gelijkheidsideologie niet dat men op basis van mijn geloof verschillen maakt. Wie is er dan nu intolerant? Wie spreekt er nu in termen van Jihad, strijd en overwinning? Was het niet het duo Hirsi Ali-Wilders dat destijds in een opinieartikel de liberale Jihad (sic!) afkondigde? En was het niet collega Hirsi Ali die de uitspraak van de rechter ten aanzien van de subsidiëring van de SGP beschouwde als een overwinning voor het seculiere deel van het volk (zelfde interview)? Ben ik wel veilig in het Utopia waar zij van droomt? Bron:, Vlies, B. van der, Geloof in de politiek ( ). NRC Handelsblad Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 7

8 Verkiezingspamflet Geert Wilders Het is nog steeds niet veilig op straat door onvoldoende politie en te lage straffen. Het aantal vreemdelingen dat jaarlijks naar ons land komt is nog steeds excessief hoog. De demografische ontwikkelingen zijn ronduit zorgelijk: de meerderheid van de jongeren in de grote steden is nu al van niet-westerse afkomst. De overheid is veel te groot en heft te veel belastingen zowel op landelijk als gemeentelijk niveau zodat burgers iedere maand opnieuw te weinig van hun eigen verdiende geld overhouden. Daarom zijn er dringend veranderingen nodig. Nederland moet weer een sterk en vitaal land worden. Een land met een kleinere en minder betuttelende overheid en een duurzaam sterkere economie. Een land, waarin naast een kleine doelmatige overheid en het verantwoordelijke individu, ook het maatschappelijke middenveld (maatschappelijke organisaties, verenigingsleven, gezin, kerk, etc.) de rol krijgt die het verdient. Een land dat trots is op zijn eigen identiteit, die identiteit ook durft te benoemen en voor het behoud daarvan durft op te komen, ook binnen het steeds verder uitdijende Europa. Een land dat meer investeert in betere veiligheid voor zijn inwoners, beter onderwijs voor zijn kinderen en menswaardigere zorg voor zijn ouderen. Een land dat crimineel gedrag op straat en islamitisch terrorisme keihard aanpakt en bestraft. [Voorstellen] invoering bindende referenda, te beginnen met (1) Turks lidmaatschap EU, (2) wenselijkheid Euro en (3) Antillen wel of niet in Koninkrijk, gekozen burgemeester en gekozen minister-president. Oefen ST1 HAVO / VWO Versie A 8