Het Nutritioneel Beleid van de Belgische Voedingsindustrie

Transcriptie

1 Het Nutritioneel Beleid van de Belgische Voedingsindustrie Het zesde rapport van de initiatieven van de voedingsindustrie 2011

2 Met bijzondere dank aan alle ondernemingen van de voedingsindustrie die hebben meegewerkt door het bijeenbrengen van hun gegevens. Zonder hun inzet was dit zesde Rapport niet tot stand gekomen. Dit rapport werd opgesteld door David Marquenie, adviseur van het Departement Voedingsbeleid van FEVIA in samenwerking met Johan Hallaert, directeur van het Departement Voedingsbeleid van FEVIA en Chris Moris, directeur-generaal van FEVIA. Wij wensen eveneens de leden van de Werkgroep Nutrition en de leden van het Wetenschappelijk Comité van FEVIA te danken voor hun bijdrage aan de zesde editie van dit Rapport van het Nutritioneel Beleid in de Belgische Voedingsindustrie. Verantwoordelijke uitgever: FEVIA Chris Moris Directeur Generaal Kunstlaan Brussel Ce rapport existe également en Français et peut être obtenu sur simple demande. 2

3 Inhoudstafel Inhoudstafel 3 Voorwoord 4 Het Nutritioneel Beleid van de Voedingsindustrie 5 Kennis van nutritionele aspecten 8 Informeren van de consument 13 Nutritionele samenstelling van producten 19 Naleven van de zelfregulerende reclamecode 24 Educatieve programma s op de werkplek 29 Open staan voor dialoog 33 Conclusie 39 3

4 Voorwoord 72 bedrijven hebben er dit jaar voor gekozen mee te werken aan de enquête nutritioneel beleid en hebben allerlei gegevens verzameld over het jaar Het is aan de hand van deze actuele gegevens dat FEVIA het voorliggend rapport heeft samengesteld. Voor ongeveer 75% van de respondenten begint deze nutritionele enquête stilaan een traditie te worden. De overige 25% zijn nieuwe bedrijven, dit voor het eerst deelgenomen hebben. Dit aandeel blijft min of meer constant over de jaren, en bevat zowel leden als niet-leden, kmo s als multinationale ondernemingen. Voor het eerst werden een aantal specifieke inlichtingen opgevraagd met het oog op de redactie van het eerste Duurzaamheidrapport van de voedingsindustrie. Hiervoor werden enkele minimale wijzigingen aangebracht aan de enquête. Het streven naar vergelijkbaarheid bij het opstellen van de enquêtes sinds 2004 begint stilaan resultaten op te leveren: in een aantal gevallen is het immers mogelijk om de evolutie aan te geven sinds de eerste editie van de enquête. We gaan in dit rapport niet zover om grote statistische analyses te gaan uitvoeren, daarvoor zijn de gegevens nog te beperkt. Toch is het mogelijk om al een aantal trends te identificeren. De acties op vlak van voeding en gezondheid worden onverminderd verder gezet, zowel op niveau van de individuele bedrijven als op niveau van de federaties. Onder deze acties vallen zowel de promotie van een evenwichtige levensstijl bij de consument als bij de eigen werknemers. Aangezien dit domein zich niet beperkt tot de bedrijven uit de voedingssector wordt in het kader van de Stichting Happy Body volop gezocht naar partners uit andere sectoren die actief zijn rond dezelfde onderwerpen. De bedrijven zelf aarzelen ook niet om over de sectorgrenzen heen te zoeken naar partners voor acties die zowel gericht zijn op de algemene bevolking als op specifieke doelgroepen. De sector blijft ook streven naar de realisatie van publiek-private samenwerking. Deze vorm van samenwerking wordt immers door verschillende internationale organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie aangehaald als efficiënte strategie om op relatief korte termijn concrete resultaten te boeken. Bovendien worden op deze manier de relevante actoren van bij het begin betrokken bij het beleid, waardoor de kansen op succes stijgen. Er blijft echter nog werk aan de winkel om alle overheden te overtuigen dat samenwerken met de voedingssector wel degelijk een plaats heeft in het gezondheidsbeleid. 4

5 Het Nutritioneel Beleid van de Voedingsindustrie De 10 Pijlers van het voedingbeleid (bijlage 2) Sinds enkele jaren vormen de 10 pijlers de grote principes die FEVIA en haar leden verdedigen in hun nutritioneel beleid. FEVIA verdedigt een gezonde levensstijl die zich vertaalt in een evenwichtige voeding en in regelmatige lichaamsbeweging. Met de productie van een zeer gevarieerd gamma voedingsmiddelen zorgt de voedingsindustrie ervoor dat de consument de keuze heeft om te komen tot een evenwichtige voeding. Innovatie in de voedingssector laat toe om steeds beter te beantwoorden aan de noden en de wensen van de consument, ook op nutritioneel vlak. 1. De voedingsindustrie komt op voor een gezonde levensstijl 2. De voedingsindustrie produceert een zeer gevarieerd gamma voedingsmiddelen 3. Alle voedingsmiddelen hebben hun plaats binnen een evenwichtig voedingspatroon 4. De voedingsindustrie wendt haar expertise aan producten te ontwikkelen die steeds beter voldoen aan de behoeften en de wensen van de consument 5. Bij productsamenstelling wordt zowel rekening gehouden met macro- als micronutriënten 6. De voedingsindustrie informeert de consument zodat die een bewuste keuze kan maken 7. De voedingsindustrie wenst op een verantwoordelijke manier reclame te voeren 8. Het fenomeen van ongezonde levensstijl en van overgewicht vergt een fundamentele aanpak. 9. De voedingsindustrie engageert zich om samen te werken met andere betrokken actoren. 10. Voeding moet gezien worden in het breder maatschappelijk kader. Het Nutritioneel Handvest 1. Beschikken over voldoende kennis van de voedings- en gezondheidsaspecten 2. De consument op een gepaste manier informeren over de nutritionele aspecten van producten 3. Op het vlak van onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten moet specifieke aandacht besteed worden aan de complementariteit tussen het nutritionele aspect en de smaak, het plezier en het gebruiksgemak 4. Naleven van de zelfregulerende reclamecode 5. meewerken aan educatieve programma s die mensen, specifiek op collectief vlak, aanzetten tot een gezonde levensstijl 6. Open staan voor een dialoog met alle betrokken partijen omtrent het nutritioneel beleid 5

6 Representativiteit van de antwoorden 72 antwoorden 39% van de totale omzet van de sector 64% van de omzet van de merkproducenten De resultaten Met een totaal van 72 antwoorden op de enquête stellen we vast dat het aantal bedrijven dat deelgenomen heeft, is gedaald ten opzichte van de vorige editie (89 antwoorden). Hoewel het aantal bedrijven dat geantwoord heeft beduidend lager ligt dan 2 jaar geleden, vertegenwoordigen de respondenten van deze editie echter 38,8% van de omzet van de totale voedingsindustrie, een stijging met 2,5% ten opzichte van 2008 (zie Tabel 1). Hieruit kunnen we afleiden dat de bedrijven die geantwoord hebben gemiddeld genomen groter zijn dan bij de vorige editie. Aangezien deze grote bedrijven ook verantwoordelijk zijn voor een belangrijk deel van het aanbod aan consumentenproducten, is hun representativiteit voor wat betreft de voedingsmiddelen op de markt wel degelijk groot. Bij de respondenten zijn er opnieuw 24 % van de bedrijven die niet hebben meegedaan aan de vorige enquête. Dit is vergelijkbaar met de 25% nieuwe respondenten in Tabel 1 Representativiteit van de respondenten aan de enquête ten opzichte van de volledige voedingsindustrie (dus met inbegrip van o.a. de artisanale bakkers en de veevoederp roducenten) voor de jaren 2004, 2006, 2008 en Aantal bedrijven 1,6 % 1,7 % 1,6 % 1,4 % Omzet 30,4 % 33,3 % 36,2 % 38,8 % Tewerkstelling 27,1 % 27,5 % 27,1 % 26,7 % Wanneer enkel gekeken wordt naar bedrijven die reclame maken voor hun producten, dan stijgt de representativiteit van de respondenten tot 64.4%. Dit bevestigt de belangrijke impact van de bedrijven die meegewerkt hebben aan de enquête en van hun acties voor de Belgische consument. 6

7 Kennis van nutritionele aspecten Beschikken over een goede kennis omtrent de nutritionele en gezondheidsaspecten van de producten enerzijds en van de consumenten anderzijds 7

8 Kennis van nutritionele aspecten De wetenschap staat niet stil, dat geldt zeker ook voor de inzichten met betrekking tot menselijke voeding. Daarom is het belangrijk dat bedrijven op de hoogte blijven van deze ontwikkelingen, zodat ze hiermee rekening kunnen houden bij de samenstelling van hun voedingsmiddelen. 87% volgt vakliteratuur 83% volgt opleidingen De resultaten Wat een evidentie lijkt, wordt ook bevestigd door de antwoorden: alle deelnemende bedrijven kennen de nutritionele samenstelling van hun producten. Verder volgt 87% van de betrokken personeelsleden de vakliteratuur met betrekking tot voeding en ontwikkelingen op nutritioneel vlak. De gevolgde literatuur varieert van de nieuwsbrieven van verenigingen en federaties (FEVIA, Choprabisco, Flanders Food ) over vakliteratuur (VMT magazine, Voeding Nu ) tot wetenschappelijke tijdschriften (Journal of Nutrition, British Journal of Nutrition ) 83% zegt bovendien nog bijkomende vorming te volgen. In de helft van de gevallen gaat het om vormingen en opleidingen georganiseerd door de sector zelf (FEVIA in samenwerking met IPV, Flanders Food of Wagralim). Ook de vormingen die georganiseerd worden door de diëtistenverenigingen VBVD en UPDLF worden regelmatig vermeld. Bij een aantal (grotere) bedrijven worden intern opleidingen georganiseerd door de eigen internationale R&D afdeling. = 100 VTE > 100 VTE voedingskundige / diëtist productmanager andere kwaliteitmanager R&D afdeling Figuur 1 Verantwoordelijke voor de opvolging van de kennis m.b.t. het aspect voeding en gezondheid weergegeven in functie van de bedrijfsgrootte (weergegeven als # VTE). 8

9 Als men kijkt naar de verantwoordelijke voor het opvolgen van de kennis met betrekking tot het aspect voeding en welzijn (Fig. 1), kan men zien dat grote bedrijven meer beroep doen op speci alisten (voedingskundigen, diëtisten, al dan niet actief in de eigen R&D afdeling van het bedrijf). In kleinere bedrijven (met minder dan 100 VTE) is het vaker de kwaliteitsmanager die deze materie opvolgt. De rol van de productiemanager blijft in dit domein eerder beperkt. Figuur 2 Weergave (in %) van de bedrijven met een eigen R&D afdeling in functie van de tewerkstelling voor de jaren 2004 ( ), 2006 ( ), 2008 ( ) en 2010 ( ). Steeds meer bedrijven geven aan te beschikken over een eigen R&D afdeling (Fig. 2): deze trend zet zich sinds 2004 jaar na jaar verder ongeacht de grootte van het bedrijf. Het inhaalmanoeuvre van de kleinere bedrijven (= 50 werknemers) zet zich verder. In de vorige edities van dit nutritioneel rapport werd nog een verdere opsplitsing gemaakt tussen bedrijven tot 10 werknemers en bedrijven met werknemers. Beide categorieën zijn nu samengenomen: in deze 2 groepen is het verloop van de respondenten het grootst. Door te werken met 1 grotere groep, wordt deze variabiliteit gedeeltelijk opgevangen. Naast de projecten binnen de eigen onderneming, doet 18% van de ondernemingen mee aan projecten van Flanders Food en/of Wagralim en doet 24% beroep op externe deskundigen. Acties van FEVIA FEVIA Vlaanderen: Flanders Food Op basis van de projectoproep 2009 en na evaluatie en beoordeling door onafhankelijke deskundigen werden 10 projecten weerhouden voor opstart begin Projecten die betrekking hebben op de nutritionele eigenschappen van voedingsmiddelen zijn de volgende: Innocereal: Innoverende fermentatiestrategieën van granen met het oog op nieuwe productieprocessen en producten (11 deelnemende bedrijven) Bloemfunctionaliteit: Invloed van bloemconstituenten en tarwe/bloemveroudering op de bloemfunctionaliteit (8 deelnemende bedrijven) 9

10 RedProtex: Technologisch en innovatief onderzoek voor een natuurlijke aanrijking van polyonverzadigde vetzuren in de melk door exploitatie van PPO activiteit (10 deelnemende bedrijven) Claimmeat: Vet- én zoutreductie in geëmulgeerde vleessystemen (9 deelnemende bedrijven) Allmod: Risico-evaluatie van allergenen in functie van proces-, product- en installatieeigenschappen tijdens verdringing en na reiniging (9 deelnemende bedrijven) In 2010 werden de vijf lopende IWT-VIS/TD/CO/collectieve infrastructuur projecten verder uitgewerkt. 2 ervan hebben betrekking op de nutritionele eigenschappen van voedingsproducten: VIS-CO project: Het gebruik van Stevia en steviolglycosiden in de bereiding van levensmiddelen VIS-grote collectieve infrastructuur: De uitbouw van een pilootinfrastructuur voor de stimulering van innovatie in de Vlaamse agro-food industrie Flanders Food organiseert ook seminaries en opleidingen voor de bedrijven uit de sector. In 2010 werden 15 Flanders Food seminaries (971 deelnemers) en 1 opleiding (27 deelnemers) georganiseerd. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: Novel Food Processing and Preservation Technologies (52 deelnemers) Innovatielunch Een nieuwe stimulans voor de innovatie van voedingsproducten (42 deelnemers) Where Industry and Science meet: het gebruik van algen in voeding (64 deelnemers) Aroma's: wet versus praktijk (98 deelnemers) De smaak nader bekeken: smaakt het nog? (34 deelnemers) Het volledige activiteitenverslag is beschikbaar op de website van Flanders Food: FEVIA Wallonie : Wagralim Ook Wagralim heeft in 2010 een hele reeks opleidingen en seminaries ingericht. De seminaries die betrekking hadden op voeding en welzijn, zijn de volgende : Mise en place d'études cliniques en nutrition (11 deelnemers) Tendance santé dans l'agro-alimentaire (53 deelnemers) Verder worden ook 16 onderzoeksprojecten gecoördineerd, waarvan 7 met nutritionele eigenschappen van voedingsmiddelen te maken hebben. Enkele voorbeelden zijn: Fibersol: productie van een nieuwe oplosbare en fermenteerbare voedingsvezel (2 deelnemers) Proflax: met nieuwe extractietechnieken zoeken naar functionele ingrediënten in lijnzaad (2 deelnemers) Nutrivert: ontwikkelen van piscicultuurproducten met specifieke nutritionele eigenschappen (2 deelnemers) De volledige lijst van projecten kan worden geraadpleegd op de website Acties van bedrijven Alpro Foundation is een onafhankelijke vzw met als doel de kennis en het wetenschappelijk onderzoek op het vlak van voeding en gezondheid te ondersteunen en te bevorderen. De focus ligt daarbij op plantaardige voeding. De foundation wil gezondheidsexperts en het grote publiek nog bewuster maken van de impact van plantaardige voeding op de gezondheid van de mens. Ze organiseert verschillende activiteiten om deze doelstellingen te helpen bereiken, zoals symposia, de 10

11 verspreiding van een educatieve nieuwsbrief, onderzoekssubsidies, Award-uitreikingen voor Masters en Bachelors, De groep BEL heeft zich geëngageerd om 100% van de marketingteams op te leiden op het vlak van de nutritionele eigenschappen tegen het einde van De groep Bel heeft beroep gedaan op specialisten in nutritionele opleiding om een 2 daagse vorming uit te werken. Het Instituut Danone is een vzw die bestaat uit een team van voedingskundigen, onderzoekers, geneesheren Het heeft als missie de aanmoediging van onderzoek in het domein van de nutritie, het informeren en het vormen van gezondheidsprofessionelen met betrekkingn tot voedingsgebonden onderwerpen. Om aan deze objectieven te beantwoorden, organiseert het Instituut verschillende activiteiten, zoalseen universitaire leerstoel, ondersteuningstoelagen, doctoraatsbeurzen en een jaarlijks symposium over nutritionele onderwerpen. Kellogg s zorgt ervoor dat al haar medewerkers een basiskennis verwerven over wat gezonde voeding en een gezonde levensstijl inhouden. Voor werknemers die binnen de sales & marketing afdelingen werken worden jaarlijks meer uitgebreide en gedetailleerd trainingssessies georganiseerd met betrekking tot de voedingskundige aspecten van de Kellogg s producten en van productinnovaties. Om de voordelen van granen beter te onderzoeken, stelt Kellogg s financiële middelen ter beschikking van universiteiten en wetenschappers die onderzoek voeren naar de voordelen van granen in de voeding op de gezondheid. In dit kader is in samenwerking met de Universiteit van Leuven de W.K. Kellogg Chair in Cereal Science and Nutrition opgericht als deel van de innovatiestrategie. Niet alleen de resultaten van een dergelijk onderzoek zijn belangrijk voor Kellogg s, ook het ondersteunen van onderwijs en onderzoek in het domein van graangewassen en voeding is een belangrijk aspect om een dergelijk 5 jarig wetenschappelijk project te ondersteunen. Nestlé organiseert voor alle medewerkers de interne opleiding NQ = Nutritional Quotient. Deze opleiding verschaft hen basisinformatie over een evenwichtige voeding. De afdelingen marketing en verkoop krijgen een meer uitgebreide opleiding gericht op het verwerven van kennis inzake nutritionele eigenschappen specifiek voor elk productengamma. Unilever beroept zich voor haar wetenschappelijke en voedingskundige kennis op een uitgebreide, internationale R&D organisatie, waarbinnen de locale Nutrition & Health managers, technical en regulatory managers de kennis en regelgeving op vlak van Voeding en Gezondheid in de locale vestingen garanderen. De Nutrition & Health manager is verantwoordelijk voor zowel de interne als de externe communicatie met betrekking tot voeding- en gezondheidsaspecten van de Unilever producten en houdt zijn/haar kennis op peil door het opvolgen van de wetenschappelijke literatuur en het regelmatig volgen van training, bijscholingen en congressen. Via het Unilever Health Institute Belgium (UHI, een nationaal platform voor de promotie van de volksgezondheid met betrekking tot voeding en hygiëne, informeert Unilever gezondheidsprofessionals en wetenschappers rond diverse thema s binnen het domein van voeding en gezondheid. Zo organiseert UHI jaarlijks een wetenschappelijk symposium en sponsort het VIASANO, een volksgezondheidsprogramma dat wil bijdragen aan de preventie van obesitas bij kindere n en cardiovasculaire ziektes bij volwassenen. Het Vandemoortele Lipids Nutrition & Science Belux departement (waaronder ook het Vitelma Nutrition Center ressorteert) volgt de stand van de voedingswetenschap en het nutritioneel overheidsbeleid op de voet, in samenwerking met andere departementen binnen de groep (R&D en Legal & Regulatory Affairs). 11

12 Informeren van de consument De consument op een gepaste manier informeren over de nutritionele aspecten van producten (inz. omtrent de samenstelling ervan) 12

13 Informeren van de consument De voedingsindustrie heeft volop de kaart getrokken van de geïnformeerde keuze. Door op een duidelijke manier nutritionele en andere informatie ter beschikking te stellen aan de consument, is deze in staat om te kiezen voor een evenwichtige voeding die het best aansluit bij zijn/haar levenswijze. 90% geeft nutritionele informatie 66% vermeldt de Big 8 65% gebruikte de GDA eind 2010 De resultaten 45% van de respondenten heeft aangegeven dat de nutritionele etikettering de eerste priori teit is binnen hun nutritioneel beleid. Hoewel het aanbrengen van nutritionele informatie op de productverpakking slechts in bepaalde gevallen door de wetgever verplicht is, tonen de cijfers aan dat het aandeel producenten dat deze informatie vermeldt op het etiket blijft stijgen: van 83% in 2008 naar 90% in Een van de redenen ligt in het vrijwillige systeem van de GDA (Guideline Daily Amounts Dagelijkse Voedingsrichtlijn): wie ervoor kiest om de GDA op de verpakking aan te brengen, engageert zich immers ook automatisch om de nutritionele informatie te verschaffen. Ook het aandeel bedrijven dat ervoor kiest de nutritionele informatie op alle producten uit het portfolio aan te brengen, blijft jaar na jaar toenemen (Fig. 3) Figuur 3 Weergave (in %) van de bedrijven die nutritionele informatie geven in functie van het aandeel productverpakkingen met deze informatie voor de jaren 2006 ( ), 2008 ( ) en 2010 ( ). In 2006 gaf 65% van de producenten nutritionele informatie voor minstens 80% van hun SKU (stock keeping units). Dit aandeel was in 2008 al toegenomen tot 70% en is blijven klimmen tot 76% in Het aantal bedrijven dat slechts informatie geeft wanneer het wettelijk verplicht is blijft min of meer constant, met 4% in Deze cijfers illustreren mooi dat zelfregulering binnen een vrij korte termijn kan aanleiding geven tot concrete evoluties die onder andere de consument ten goede komen. De sector heeft duidelijk niet gewacht op de wetgever om tot actie over te gaan. 13

14 Naast nutritionele informatie gebruiken de producenten het etiket van hun producten om de consument in te lichten over andere aspecten van de betrokken producten: nutritionele en gezondheidsbeweringen zijn het meest voorkomend (resp. 32 en 12%), gevolgd door bereidingtips (26%) en tips met betrekking tot evenwichtige voeding en levensstijl ( 20%). Bedrijven maken steeds meer gebruik van de zgn. nieuwe media (bvb. internet). Dit heeft ook gevolgen voor de manier waarop zij te werk gaan om de consument te bereiken. Het gebruik van de klassieke consumentenlijn wordt stilaan verlaten ten voordele van communicatie via specifieke websites (Fig. 4). Figuur 4 Gebruik van andere verspreidingskanalen voor productinformatie (in % van de gevallen) voor de jaren 2004 ( ), 2006 ( ), 2008 ( ) en 2010 ( ). Ook het aantal bedrijven dat nutritionele informatie doorgeeft aan NUBEL blijft een licht stijgende trend vertonen. Dit is belangrijk omdat de representativiteit van de levensmiddelentabel staat of valt met het aantal producten dat erin opgenomen is. Acties van FEVIA GDA labelling Het systeem van de GDA (Guideline Daily Amounts Dagelijkse Voedingsrichtlijn) is een vrijwillig initiatief dat openstaat voor elk voedingsbedrijf. Na jaren debatteren zal er op Europees niveau een verplichte nutritionele etikettering komen. Bij het uitwerken van deze wetgeving werd tot op zekere hoogte rekening gehouden met het bestaande GDA systeem uitgewerkt door de voedingsindustrie. FEVIA helpt de bedrijven bij het invoeren van de GDA labelling op hun verpakkingen. 65% van de bedrijven geeft aan de GDA volledig ingevoerd te hebben eind Nog eens 8% sluit niet uit dit in de toekomst nog te doen. Verder blijkt ook dat de bedrijven die beslissen om het systeem in te voeren, dit ook doen op al hun producten: een derde van de bedrijven die de GDA gebruiken, doen dit voor 90% of meer van hun producten, dat het nu gaat enkel om de GDA voor energie (33%) of de GDA voor energie + suikers, vetten, verzadigde vetten en natrium (36%). 14

15 Maar er wordt niet enkel gekeken naar de eigen sector. Aangezien het de bedoeling is dat de consument aan de hand van de GDA een evenwichtige voeding kan samenstelling, heeft FEVIA samen met de diëtistenverenigingen UPDLF en VBVD een campagne uitgewerkt om de GDA bekend te maken bij de diëtisten. Aan de hand van een kit kunnen de diëtisten aan hun cliënten uitleggen hoe ze de GDA in de praktijk moeten gebruiken. De kit bevat ook een eenvoudige brochure die gericht is op de consument. Naast de kit is ook een specifieke website uitgewerkt met alle nodige informatie. De campagne werd officieel gelanceerd in maart NUBEL (Nutriënten België) De v.z.w. Nubel (Nutriënten België) werd op 9 maart 1990 opgericht en beheert de nutritionele, wetenschappelijke informatie over de voedingsmiddelen die in het normale Belgische voedingspatroon voorkomen. NUBEL heeft tot doel: het beheren, het samenstellen en het op peil houden van een wetenschappelijke databank van nutriënten in voedingsmiddelen; het uitwisselen van informatie met instituten en organisaties die hetzelfde doel nastreven op nationaal en internationaal niveau; het beschikbaar stellen van gegevens uit deze databank aan derden (medisch- en paramedisch korps, onderwijs, distributiesector, producent, wetenschappelijke instellingen, patiëntenverenigingen en de consument in het algemeen); het ontwikkelen van projecten in samenwerking met onder andere het Nationaal Voedingsen Gezondheidsplan, de Voedselconsumptiepeiling, de Wetenschappelijke Raad Nubel, de Voedingsindustrie en de Voedingsdistributie. 15

16 Naast de constante update van de merknamendatabank en de zoektocht naar steeds meer bedrijven die bereid zijn hun informatie door te sturen, werd de volledige website in 2010 vernieuwd. Nu worden alle producten van NUBEL duidelijk vermeld en zijn demo-versies beschikbaar. De 5 de uitgave van de Belgische Voedingsmiddelentabel is aan de 5 de herdruk toe in het Nederlands en aan de 2 de herdruk voor de Franstalige versie. De voedingsplanner van NUBEL is uitgebreid met een professionele versie. Deze professionele versie, die zich richt tot diëtisten in ziekenhuizen bevat o.a. een module voor de screening op ondervoeding en een module voor het patiëntenbeheer. De diëtistenscholen kunnen deze professionele versie eveneens aanschaffen, zodat de studenten er reeds tijdens hun opleiding en stage mee vertrouwd geraken. Project NUBEL-GS1 De discussies tussen NUBEL en GS1 over de uitbouw van een automatische data-uitwisseling tussen de Centrale Database van GS1 en de databank van NUBEL worden verder gezet. Gezien het toenemende belang van mobiele communicatie, moet deze vorm van gestandaardiseerde uitwisseling van nutritionele informatie grondig onderzocht worden. Acties van sectorgroeperingen Belgische Brouwers Het Beer & Society Information Center werd opgericht op initiatief van de Belgische Brouwers en stelt zich tot doel de consument, media en wetenschappers beter te informeren over de positieve maatschappelijke en gezondheidsaspecten van een verstandig biergebruik. Daarnaast wil het Beer & Society Information Center informeren over de veelzijdigheid van bier op het vlak van smaken, aroma's en drinkmomenten. Het Beer & Society Information Center verstrekt informatie over bier conform met de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Convenant inzake gedrag en reclame met betrekking tot alcoholhoudende dranken. De Belgische Brouwers hebben een brochure ( De effecten van matige bierconsumptie, een overzicht van de actuele wetenschappelijke literatuur ) uitgebracht waarin de effecten van een matige bierconsumptie op basis van een overzicht van de actuele wetenschappelijke literatuur, staan beschreven. Deze informatie is niet bedoeld om mensen die nooit drinken, om welke reden dan ook, aan te zetten om bier te beginnen drinken voor hun gezondheid. Ze wil enkel een beeld geven van wat we op dit moment weten over de eventuele gezondheidsvoordelen van matig bierdrinken. ENSA (European Natural Soyfoods Manufacturers Association) In samenwerking met ENSA organiseert Alpro jaarlijks De European week of Soya. Doel van deze European Week of Soya is zowel bij de consumenten als bij de autoriteiten de bekendheid rond de gezondheids- en milieuvoordelen van sojaproducten en plantaardige voeding in het algemeen te doen toenemen. Hiertoe worden mailings gestuurd naar gezondheidswerkers, folders verspreid, debatten georganiseerd, advertenties en redactionelen gepubliceerd Ceereal (European Breakfast Cereal Association) Samen met de Europese federatie van de ontbijtgranenfabrikanten organiseren Kellogg s en Nestlé de Breakfast week 16

17 Acties van bedrijven Het Alpro Science & Nutrition Department biedt zowel naar professionals als naar de consument alle informatie rond samenstelling en nutritionele analyses aan de geïnteresseerden zowel via consumentenlijn als folders. Via website zijn de productsamenstelling en GDA steeds te raadplegen. Coca-Cola trekt de kaart van de geïnformeerde keuze: in 2010 droeg 97% van al de verpakkingen de GDA vermelding (Guideline Daily Amounts) Kellogg s integreert reeds sinds 2007 GDA op haar verpakkingen. Vandaag zijn de GDA op alle producten aanwezig met als doel ervoor te zorgen dat de consument een geïnformeerde keuze kan maken. Bovendien wordt op de verpakkingen ook productverbetering (minder suikers, minder zout, ) gecommuniceerd via het logo De Kellogg s Belofte. Op de website worden heel wat voedingskundige aspecte n van de producten gepresenteerd en kunnen eveneens ontbijtvergelijkingen worden gedownload. Via de website biedt Mars Belgium gedetailleerde informatie over alle Mars-chocoladeproducten, de plaats van snoepgoed in een evenwichtige voeding en het belang om elke dag voldoende te bewegen. Naast de ingrediënten van deze chocoladeproducten geeft de website ook informatie om de nutritionele informatie op de verpakkingen te begrijpen of kennis te maken met de jongste innovaties. Het grootste deel van de Mars producten draagt tevens de GDA vermelding. Nestlé gebruikt het Nutritioneel Kompas en de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA) om de consumenten te helpen bij het maken van gezondere keuzes. In de EU zijn de GDA aangebracht op 98,7% van de producten. Het Nutritioneel Kompas is ingevoerd op 97,1% van de productverpakkingen wereldwijd. Alle informatie i.v.m. de voedingswaarde van de producten in België is online beschikbaar: envandeproducten.aspx Nutricia heeft een website voor de professionals met de meest recente wetenschappelijke informatie. Verder beschikt Nutricia ook over een consumentenlijn die erkend wordt als gespecialiseerd in nutrition. Unilever informeert via verschillende kanalen over de specifieke gezondheidsaspecten van haar producten naar zowel gezondheidsprofessionals als naar consumenten. De consument vindt uitgebreide voedingkundige informatie op de productverpakking en op de individuele merken websites. 95% van de Unilever producten draagt een GDA-label voor energie, suikers, vetten, verzadigde vetten en natrium, 4% voor energie en totaal vetgehalte. Unilever neemt ook initiatieven ter verhoging van het bewustzijn van de consument rond specifieke gezondheidsaspecten en gezondheidsgedrag: en zijn hier van goede voorbeelden. Verder kan de consument ook terecht met specifieke product vragen bij onze Consumer Service. 95% van de merkverpakkingen van Vandemoortele Lipids Retail Belux droegen in 2010 de GDA vermelding. 17

18 Nutritionele samenstelling van producten Op het vlak van onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten moet specifieke aandacht besteed worden aan de complementariteit tussen het nutritionele aspect en de smaak, het plezier en het gebruiksgemak 18

19 Nutritionele samenstelling van producten Voedingsproducenten houden rekening met de meest recente nutritionele inzichten bij de samenstelling van hun voedingsproducten. De invloed op de volksgezondheid wordt hierbij ook niet uit het oog verloren. 49% heeft de samenstelling van producten gewijzigd 74% heeft nieuwe producten gelanceerd De resultaten Ook op het vlak van productsamenstelling kan men zien dat zelfregulering aanleiding geeft tot concrete acties van de bedrijven. Bijna één bedrijf op 2 heeft de formulering van bestaande producten aangepast met het oog op een wijziging van de nutritionele eigenschappen. Ook nu weer blijkt dat productherformulering een werk van lange adem is, dat in de meeste gevallen stap voor stap wordt doorgevoerd in het productenportfolio. Een wijziging aan de vertrouwde samenstelling van een product houdt immers altijd bepaalde risico s in, zowel voor de producent (nieuwe technologische uitdagingen) als voor de consument (gewijzigde smaak, textuur ). Figuur 5 Verdeling van de bedrijven (in %) volgens het aantal producten (in % van de SKU) waarvan de samenstelling werd aangepast met het oog op de nutritionele eigenschappen ervan. Slechts in 11% van de gevallen werd meer dan 80% van de SKU gewijzigd, de grote meerderheid van de bedrijven (68%) houdt het bij een wijziging van maximaal 20% van de SKU (Fig. 5). De prioriteiten van de bedrijven op vlak van productherformulering blijven vrij constant over de jaren heen, wat nogmaals bevestigt dat de wijziging van een productsamenstelling een werk van lange adem is. De nutriënten waaraan de bedrijven de meeste aandacht schenken zijn niet toevallig ook die nutriënten die op nationaal en internationaal niveau door de overheden in het vizier worden genomen: vetten (44%), zout (20%) en suiker (9%). 19

20 30% van de bedrijven geeft aan gebruik te maken van functionele ingrediënten. Onder deze noemer vallen zeer diverse stoffen zoals vitaminen en mineralen, pre - en probiotica, antioxidantia, omega-3 vetzuren, fytosterolen en stanolen Onder innovatie wordt enerzijds verstaan het vinden van nieuwe productiemethoden om bestaande producten aan te passen en anderzijds het uitwerken van volledig nieuwe producten. 74% van de bedrijven die aan de enquête hebben meege werkt, hebben minstens 1 nieuw product op de markt gebracht. In de helft van de gevallen (53%) ging het zelfs om 5 of meer nieuwigheden. Acties van FEVIA Zoutreductie Naar aanleiding van het Zoutconvenant dat met Minister Onkelinx in 2009 is ondertekend, werkt FEVIA samen met de betrokken sectorfederaties aan het verzamelen van de nodige monitoringgegevens zodat de geleverde inspanningen kunnen worden geïllustreerd in NUBEL Om de evoluties in de samenstelling van producten te kunnen volgen in de tijd heeft FEVIA aan NUBEL gevraagd om de nodige aanpassingen door te voeren aan de software van de database. Vanaf nu is het mogelijk om oude productgegevens terug op te roepen en zo de wijzigingen in productsamenstelling te volgen. Hiervoor is het natuurlijk nodig om te beschikken over voldoende gegevens. Daarom is ook afgesproken om het analyseprogramma gericht uit te werken zodat op de eerste plaats lacunes en verouderde gegevens worden aangepakt. FEVIA Vlaanderen: Flanders Food In 2009 is Flanders Food gestart met de concrete uitwerking van de VRWB cluster Nutri -tech de relatie tussen voeding en gezondheid. Samen met bedrijven en onderzoekspartners werd tijdens verschillende overlegvergaderingen nagegaan hoe dit initiatief concreet kon ingevuld worden en wat de meest effectieve strategie kon zijn om Nutri-tech daadwerkelijk gestalte te geven. FEVIA Wallonie: Wagralim Wagralim heeft met het projet socle WalNut-20 een onderzoeksproject dat gericht is op enerzijds de bepaling van de functionele eigenschappen van ingrediënten en anderzijds de zoektocht naar nieuwe ingrediënten of mengsels ervan. Hierbij wordt specifiek gekeken naar de groep van polyonverzadigde vetzuren, voedingsvezels en polyfenolen). Stratégies de réduction/substitution du sucre dans les produits alimentaires (59 deelnemers) Stratégies de réduction/substitution des graisses dans les produits alimentaires (48 deelnemers) Acties van sectorgroeperingen FGBB (de Federatie van Grote Bakkerijen van België vzw) In 2010 is de FGBB, samen met de federaties van artisanale bakkers en grondstofleveranciers, verder blijven werken aan een sensibilisering tot een correct zoutgebruik in bakkerijen. Doelstelling hiervan is een verdere reductie van het zoutgebruik in broodproducten te verwezenlijken en dit binnen de engagementen in het kader van het Nationaal Voedings- en gezondheidsplan. De toegenomen controles van het FAVV laten in 2010 een positieve evolutie zien met een verdere daling van het gemiddeld zoutgebruik in broodproducten. De FGBB blijft evenwel haar leden-bakkers 20

21 sensibiliseren om deze inspanningen naar een verdere zoutreductie, daar waar mogelijk, verder te zetten. Daarnaast blijft de FGBB haar leden en alle Belgische bakkers aansporen om overeenkomstig het jodiumconvenant jodium verrijkt zout te gebruiken. Hierdoor zou het mild jodiumtekort onder de Belgische bevolking stelselmatig (moeten) worden afgebouwd. De Belgische bakkerijsector erkent hierbij dat het gebruik van gejodeerd zout niet mag leiden tot een meer gebruik van zout. Acties van bedrijven Zoutverlaging Alpro, Ardo, Campbell Foods Belgium, Crop s, Culinor, Detry, FreshMeals, Hamal Signature, Imperial Meat Products, Kellogg s, Kraft Foods Lu, Mars, McCain Foods Belgium, Nestlé, Noyen, Nutricia, PepsiCo, Q-Bakeries, Scana Noliko, TerBeke-Pluma, Tops Foods, Unilever, Unifrost-Dujardin, Vandemoortele Energieverlaging Imperial Meat Products, INZA, Mars, McCain Foods Belgium, Nestlé Coca-Cola is actief in de sector van de niet-alcoholische dranken, en biedt consumenten een ruime keuze uit zowel gesuikerde als suikervrije dranken, al dan niet bruisend en in verschillende verpakkingsgroottes. In 2010 was 41,4% van het totale verkoopsvolume suikervrij. Kellogg s engageert zich om de voedingswaarden van haar ontbijtgranen blijvend te verbeteren onder de noemer de Kellogg s belofte. Zo is het zoutgehalte in ontbijtgranen inmiddels met meer dan 40% verlaagd, is het suikergehalte in een aantal producten voor kinderen verlaagd en worden extra vezels toegevoegd aan producten zoals bijvoorbeeld de Coco Pops Croc n Roll en de Special K Mini Breaks. Ook wordt nu naast de verrijking met de vitaminen B en C, en de mineralen ijzer en calcium, vitamine D toegevoegd aan een aantal ontbijtgranen. Mars engageerde zich in 2010 om het gehalte verzadigde vetten in haar chocoladerepen te verminderen. In België geldt dit in een eerste fase voor Mars, Snickers en Milky Way. Mars Inc. spendeerde 5 jaar intensieve research en 10 miljoen euro om de nieuwe recepten op punt te stellen. Vandaag bevatten ze gemiddeld 15 à 20% minder verzadigde vetten dan vroeger. Mars blijft alles in het werk stellen om haar productgamma verder te optimaliseren. Mars Food verlaagde het zoutgehalte van haar sauzen en kant-en-klaar producten, zonder toegevingen op de smaak. Wereldwijd is het de ambitie om het zoutgehalte in de Mars Food producten te verlagen met 25% tegen 2015 (vs ). Nestlé doet reeds jarenlang inspanningen om tot een evenwichtige samenstelling van zijn producten te komen. Daartoe worden verschillende aspecten afgewogen zoals technische beperkingen, sensorische eigenschappen of economische implicaties. In 2005 werd onder impuls van de Wellness Unit wereldwijd gestart met de implementatie van het 60/40+ programma. Dit is een uitbreiding van het reeds bestaande 60/40 programma. Het vernieuwde programma houdt in dat nieuwe, maar ook bestaande producten door consumentenpanels in minstens 60% van de gevallen moeten verkozen worden en bovendien over een nutritionele plus moeten beschikken t.o.v. vergelijkbare producten op de markt. Voor elke productcategorie zijn bedrijfsinterne criteria (=nutrition foundation criteria) opgelegd die voor elke nieuwe receptuur opnieuw worden gevalideerd door voedingsdeskundigen. Dit betekent dat indien er eisen zijn vastgesteld voor een bepaald criterium dit steeds voor alle relevante SKU s van toepassing is. Het gaat dus om een stapsgewijze aanpassing van alle producten. In 2010 voldeden 73.2% van onze omzet aan de Nutrition Foundation (71% in 2009). 21

22 Daarbovenop heeft Nestlé nog specifieke policies m.b.t. TFA, totale vetten, suikers, zout en portiegrootte. In 2010 werden wereldwijd recepturen aangepast uit nutritionele overwegingen recepturen voegden nutritionele ingrediënten of essentiële nutriënten toe. In recepturen werd zout, suiker, TFA of totale vetten gereduceerd. De producten van Nutricia beantwoorden aan de meest actuele aanbevelingen van het ESPGHAN Unilever heeft eind 2010 het Unilever Sustainable Living Plan gelanceerd. Met dit Plan wil Unilever groeien op een manier die helpt: - de gezondheid en welzijn van de mensen te verbeteren - de milieu-impact te verkleinen - de levensstandaard te verhogen. In dit plan zijn gekwantificeerde en tijdsgebonden doelen vastgesteld voor deze drie pijlers. Zo zal Unilever continu werken aan verbetering van de smaak en voedingswaarde van de producten. Tegen 2020 voorziet Unilever om het deel van haar portfolio te verdubbelen dat voldoet aan de hoogste voedingskundige normen, gebaseerd op wereldwijd erkende voedingsrichtlijnen. Concrete initiatieven in de Benelux waarmee we willen bijdragen aan deze doelstellingen zijn: - Het verlagen van het zoutgehalte: in het streven van Unilever naar een tussentijds doel van 6g per dag eind 2010 zijn al wereldwijd reducties behaald oplopend tot 25%. Unilever heeft als ambitie het zoutgehalte met nog eens gemiddeld 15-20% te verlagen om zo tussen 2015 en 2020 afhankelijk van het land- bij te dragen om uiteindelijk een zoutinname mogelijk te maken van 5g zout per dag, zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie. - Het continu verbeteren van de vetkwaliteit van onze producten door de hoeveelheid verzadigd vet zoveel mogelijk te verlagen en het gehalte essentiële vetten te verhogen. - Het verbeteren van de gezondheid van het hart met initiatieven zoals de Hartleeftijdstest ( waaraan reeds meer dan Belgen deelnamen. Vandemoortele Lipids houdt zowel bij productontwikkeling als bij productherformulering rekening met nationale en internationale voedingsaanbevelingen, wetenschappelijk onderbouwde studies en de Europese wetgeving. De communicatie naar consumenten en naar beoefenaars van gezondheidsberoepen (health care professionals) i.v.m. de merkproducten en gerelateerde topics gebeurt in lijn met de marketingstrategie, Europese en nationale wetgeving en de huidige stand van de voedingswetenschap. In 2010 werd van een aantal referenties het zout en verzadigd vetzuurgehalte verlaagd. 22

23 Naleven van de zelfregulerende reclamecode Naleven van de zelfregulerende reclamecode die ontwikkeld werd door FEVIA en de Unie van Belgische Adverteerders 23

24 Naleven van de zelfregulerende reclamecode De reclamecode is een goed voorbeeld van een vrijwillig initiatief waarbij de sector met zelfregulering een aantal duidelijke afspraken heeft ingevoerd. Het beperken van reclame gericht op kinderen is een belangrijk onderdeel van deze Code. 24 klachten In 13 gevallen geen opmerkingen 2 adviezen tot stopzetting FEVIA en UBA (de Unie der Belgische Adverteerders) gingen reeds in 2004 van start met de uitwerking van een reclamecode voor voedingsmiddelen (bijlage 3). Deze code werd opgesteld rekening houdend met het ICC Framework for responsible food and beverage communications (Internationale Kamer van Koophandel) en bevat specifieke bepalingen ter bescherming van kinderen en/of jongeren. Op 23 maart 2005 hebben de vertegenwoordigers van de Federatie van de Voedingsindustrie (FEVIA), de Unie der Belgische Adverteerders (UBA), de Association of Communication Companies (ACC) en van de Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame (JEP), deze nieuwe reclamecode voor Voedingsmiddelen toegelicht aan de producenten en hun communicatiebureaus, dit teneinde de sector alvast te sensibiliseren omtrent deze nieuwe zelfdisciplinaire regels. Deze reclamecode werd vervolgens van kracht op 1 mei 2005 en de controle op de naleving van deze reclamecode werd toevertrouwd aan de JEP. De code is van toepassing op alle specifiek voor België bedoelde reclame voor voedingsmiddelen die in de detailhandel kunnen gekocht worden en direct voor de consument bestemd zijn. De code is ook van toepassing voor alle horecazaken die hun voedingsmiddelen op nationaal niveau vermarkten. Voor elk volledig kalenderjaar maakt de JEP een evaluatieverslag op. De evaluatieverslagen van de voorgaande jaren ( ) kunnen geraadpleegd worden op de website (rubriek extra info ). De resultaten van de zelfregulerende code Voorafgaand onderzoek In 2010 hebben minder voedingsbedrijven gebruik gemaakt van de mogelijkheid om voor het lanceren van een campagne advies in te winnen bij de JEP. Er werden slechts 11 reclameboodschappen onderzocht: 3 reclameboodschappen inzake voeding, 1 inzake nietalcoholhoudende dranken en 7 voor alcoholhoudende dranken. In 2 gevallen waren er geen opmerkingen, in 8 gevallen heeft de JEP op basis van de wetgeving en de Code advies gegeven voor de wijziging van de reclameboodschap. Voor 1 TV spot heeft de JEP geadviseerd om de campagne niet te verspreiden. Klachten De JEP heeft ingevolge klachten 24 reclameboodschappen onderzocht (21 dossiers): er waren 12 reclameboodschappen inzake voeding (9 dossiers), 2 reclameboodschappen inzake nietalcoholhoudende dranken (2 dossiers) en 10 reclameboodschappen inzake alcoholhoudende dranken (10 dossiers). In 13 van de 24 dossiers (54,5%) werden er geen overtredingen vastgesteld van de Code of de wetgeving en waren er bijgevolg geen opmerkingen. In 8 gevallen (33,5%) heeft de JEP geadviseerd 24

25 om de campagne te wijzigen. In 2 gevallen (waarvan 1 eigenlijk de sector van de Horeca betrof en de JEP is overgegaan tot een schorsingsaanbeveling) werd overgegaan tot de stopzetting van de campagne (8%). Het aantal adviesaanvragen in 2010 (11) is globaal gezien gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar (25 in 2009). Het aantal adviesaanvragen inzake voeding (3) is op peil gebleven maar het aantal adviesaanvragen inzake dranken (8) is gedaald in vergelijking met het voorgaande jaar (22). Het aantal reclameboodschappen dat onderzocht werd ingevolge klachten in 2010 (24) is eveneens gedaald in vergelijking met 2009 (28). Slechts in 1 geval diende de Jury een schorsingsaanbeveling aan de federaties te richten. Voor het overige werden alle Jurybeslissingen door de adverteerders op vrijwillige basis nageleefd. Alle resultaten van de monitoring door de JEP kunnen teruggevonden worden op de website De EU Pledge De EU Pledge is een vrijwillig initiatief van een aantal internationale bedrijven met als doel de reclamepraktijken voor voeding en dranken gericht op kinderen jonger dan 12 jaar in de media (TV, print, internet) te veranderen. De EU Pledge werd in 2007 gelanceerd in het kader van het EU Platform over Voeding, Lichaamsactiviteit en Gezondheid. In 2010 heeft ESA, de European Snack Association, zich bij de initiatiefnemers aangesloten, wat het totaal aantal deelnemende bedrijven brengt op 17. Deze bedrijven vertegenwoordigen samen ongeveer 2/3 van de marketing uitgaven voor voedingsmiddelen in de EU. Kort samengevat zijn de engagementen van de aangesloten bedrijven de volgende: geen reclame voor voedingsmiddelen gericht op kinderen jonger dan 12 jaar, tenzij de producten voldoen aan specifieke nutritionele criteria (gepubliceerd op de website); geen communicatie over producten in lagere scholen tenzij met toestemming van de school en met educatieve doeleinden. Elk jaar is er een onafhankelijke monitoring voorzien om na te gaan of de bedrijven zich houden aan de engagementen. Uit deze monitoring blijkt dat: 98,87% van de TV advertenties in overeenstemming zijn met de EU Pledge (op basis van onderzochte TV advertenties in Griekenland, Hongarije, Nederland, Polen, Portugal en Spanje); 100% van de print aan de EU Pledge voldoet (op basis van 100 publicaties gericht op kinderen jonger dan 12 jaar in Frankrijk, Spanje, Portugal en de UK); 100% van de online media aan de EU Pledge voldoet (op basis van onderzoek van 50 websites gericht op kinderen jonger dan 12 jaar); in 92% van de gevallen, de aanwezigheid van communicatie rond voedingsmiddelen in scholen conform de EU Pledge is (op basis van 400 onderzochte scholen in België, Italië, Slowakije en de UK). Sinds 2005 is de blootstelling van kinderen < 12 jaar aan reclame voor voedingsmiddelen die niet aan de nutritionele criteria voldoen, gedaald met 83%. De deelnemende bedrijven zijn o.a. Coca-Cola, Danone, Ferrero, Kellogg, Kraft Foods, Mars Inc., Nestlé, PepsiCo en Unilever. Het volledige monitoringverslag kan worden geraadpleegd op de website 25

26 Acties van sectorgroeperingen Belgische Brouwers De Belgische Brouwers hebben in 1992 de Arnoldusgroep opgericht om een verantwoord bierverbruik te sti muleren door middel van informatie, preventie en promotie. Het initiatief heeft geleid tot een ethische code voor bierreclame, waaraan alle brouwers zich hielden en nog steeds houden. In 2005 werd de Arnolduscode omgezet in een "Convenant inzake gedrag en reclame met betrekking tot alcoholhoudende dranken" dat geldt voor alle producenten van alcoholische dranken en werd ondertekend samen met Minister van Volksgezondheid en de consumentenorganisaties OIVO en Test Aankoop. Dit initiatief geeft aan dat de Federatie Belgische Brouwers haar sociale verantwoordelijkheid opneemt en hiermee zelfs een pioniersrol heeft vervuld. Samen met de overheid komt men tot een efficiënte zelfregulering, die afdwingbaar en sanctioneerbaar is en waarbij alle consumenten, vooral de jongeren, op een doeltreffende manier beschermd worden. De vorm en het toepassingsgebied van dit convenant zijn uniek en bieden een grotere effectiviteit dan een klassiek wettelijk kader. In die periode is ook de beroemde slagzin ontstaan die op elke bierreclame prijkt: "Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand". VIWF (Koninklijke vereniging van de Industrie van Waters en Frisdranken) Als lid van UNESDA (Union of European Beverages Associations) past VIWF de UNESDA commitments toe. Deze commitments zijn voor het eerst in 2006 voorgesteld. Ze werden nadien een aantal keren uitgebreid en aangepast aan de evoluerende maatschappij en communicatie (in 2007: GDA, in 2008: cinema commitment en in 2009: digisfeer). De laatste uitbreiding werd in 2010 aangekondigd. In 2010 heeft UNESDA ook een Code voor Energiedranken aangenomen. In die code engageert de sector zich om vrijwillig bepaalde statements op het etiket te vermelden en ook naar het marketen van energiedranken leggen zij zich bepaalde beperkingen op. Acties van bedrijven Verschillende bedrijven hebben eigen richtlijnen met betrekking tot marketing en communicatie: De groep Bel heeft een eigen interne code met betrekking tot verantwoorde communicatie. Campbell heeft een eigen Code m.b.t. visualisatie van producten en reclame naar kinderen. Coca-Cola past sinds 2002 een vrijwillige Gedragscode toe ze laat toe om de dranken op een verantwoorde manier aan te bieden binnen de schoolmuren. Verder voert Coca-Cola geen promoties of marketingactiviteiten die zich rechtstreeks richten tot kinderen jonger dan 12 jaar. Coca-Cola onderschrijft ook de Code voor Energiedranken van Unesda (de Europese federatie van Drankenproducenten) die zich o.m. engageert om op het etiket van energiedranken duidelijk aan te geven dat deze niet geschikt zijn voor bepaalde doelgroepen Danone heeft een communicatiecode per merk. Kellogg s heeft Worldwide Marketi ng & Communciation Guidelines om ervoor te zorgen dat de communicatie richting kinderen jonger dan 12 jaar op een verantwoorde manier gebeurt. In dit documenten zijn op een duidelijke en praktische manier regels uitgewerkt over wat en hoe er gecommuniceerd kan worden richting deze doelgroep en wordt er onder andere gebruik gemaakt van voedingskundige criteria s waar producten aan moeten voldoen. 26