Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken"

Transcriptie

1 j1 Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken Grondslag voor de verandertrajecten op jeugdstrafzaken 29 juli 2009 Evenzeer als een volwassene, behoort een kind voor zijne daden verantwoordelijk te zijn, zij het in meer beperkte mate en in andere zin. Het kind heeft nog niet voldoende vermogens om na te denken en onderscheidt de werkelijkheid nogal eens onvolkomen." Minister Cort van der Linden tijdens de parlementaire behandeling van het jeugdstrafrecht (1901). 1. Doel en strekking van deze nota fundamenten, visie en aanpak van jeugdstrafzaken In het kader van het departementale Programma Aanpak Jeugdcriminaliteit vindt een aantal belangrijke projecten en verbetertrajecten plaats. Het doel van dit Programma is een daadwerkelijke terugdringing van de jeugdcriminaliteit. De Raad voor de Kinderbescherming speelt een specifieke rol in het jeugdstrafrecht. Bij de meeste projecten uit bovengenoemd Programma is de Raad dan ook actief betrokken. Vanaf 2010 zal met name de invoering van een nieuw ketenbreed instrumentarium jeugdstrafzaken tot grote veranderingen leiden in de uitvoering van strafzaken bij de Raad. Het instrumentarium is gebaseerd op het reeds vastgestelde Landelijk Kader waarin fundamentele uitgangspunten voor jeugdstrafzaken - en voor de rol van de Raad daarin - zijn weergegeven. In deze nota wordt ingegaan op de fundamenten, de visie en de aanpak van jeugdstrafzaken. In deze nota wordt welbewust steeds geredeneerd vanuit het kind. De toegevoegde waarde van de Raad in de jeugdstrafrechtketen is dat de Raad altijd de pedagogische dimensie van het jeugdstrafrecht vertolkt en bewaakt (zie paragraaf 3.1). In deze nota wordt achtereenvolgens stilgestaan bij de achtergronden en kaders voor het werk van de Raad (hoofdstuk 2), de visie van de Raad op jeugdstrafzaken (hoofdstuk 3) en de keuzes van de Raad op basis van deze visie (hoofdstuk 4). Deze nota gaat niét in op uitvoeringsvraagstukken. De gevolgen van deze strategische visie voor de uitvoering en de bedrijfsvoering van de Raad zullen nog in een aanvullende notitie worden uitgewerkt. Deze visienota is door het landelijk management van de Raad (d.d. 28 juli 2009) aangenomen als grondslag of onderlegger voor de noodzakelijke veranderingen die de Raad op het terrein van zijn straftaken in de komende tijd wil door voeren. Deze visienota zal worden gebruikt om draagvlak te creëren binnen de Raad voor de Kinderbescherming voor de implementatie van het nieuwe beleid. Tevens wil de Raad hierover in gesprek gaan met departement en ketenpartners.

2 2. Achtergronden en kaders voor het werk van de Raad Krachtenvelden, wetten en verdragen 2.1 Achtergronden Er lijkt in de samenleving sprake van een verminderde tolerantie ten opzichte van normoverschrijdend gedrag van jeugdigen. De publieke opinie roept om een hardere aanpak van (jeugd)criminaliteit. Het kabinet wil overlast en verloedering aanpakken en komt in dat kader met speciale maatregelen ter bestrijding van overlast van jeugdigen. De Raad staat midden in de samenleving. Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen beïnvloeden het denken en doen van de Raad. Concreet maakt de Raad deel uit van de Justitieorganisatie. Van de Raad wordt een bijdrage verwacht in de aanpak van jeugdcriminaliteit. De Raad heeft daarbij een specifieke rol. Wanneer de Raad in actie komt is dat altijd vanuit het belang van het kind, voor hier-en-nu en voor straks-enlater. Bijdragen aan de veiligheid (of het gevoel daarvan) in de samenleving is voor de Raad geen doel op zich. De Raad levert hier wel een bijdrage aan, door een effectieve aanpak vanuit een pedagogische invalshoek van jongeren die strafrechtelijk in de fout gaan. De Raad is zich bewust van de toegenomen maatschappelijke en politieke behoefte aan repressie. Onder invloed daarvan zijn leedtoevoeging, vergelding en generale preventie meer in beeld gekomen als doelen van de jeugdstrafrechttoepassing. Op dit moment is het effectiviteitsdenken sterk in opkomst. Daarin vormt het centrale thema het voorkomen of reduceren van recidive bij personen die met politie en justitie in aanraking zijn gekomen. De Raad kan hierbij aansluiten door speciale preventie weer als primaire doelstelling van het jeugdstrafrecht voor het voetlicht te brengen. Speciale preventie is immers gericht op het voorkomen of verminderen van recidive bij de individuele wetsovertreder: de kerngedachte is dat de jeugdige van zijn fouten moet kunnen leren. Als Raad willen we niet terug naar een benadering van de jeugddelinquent als object van bescherming en heropvoeding 1. Wel willen we op een eigentijdse manier kijken naar strafbaar gedrag van jeugdigen en - samen met onze ketenpartners - werken aan een aanpak die effectief blijkt. 2.2 Kaders Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) en het Nederlandse jeugdstrafrecht vormen de kaders waarbinnen de Raad voor de Kinderbescherming zijn 1 Bronnen: Kees Schuyt en Max Kommer, Niet bij straf alleen (1998); Honderd jaar kinderbescherming (2006). In de eerste helft van de twintigste eeuw werden jeugdige delinquenten vooral gezien als kinderen die tegen kwalijke invloeden moesten worden beschermd en heropgevoed. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

3 taak en rol in de jeugdstrafrechtsketen uitvoert. IVRK De Raad voor de Kinderbescherming baseert zich bij de uitoefening van zijn strafrechtelijke kerntaak op artikel 40 lid 1 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Op grond van het IVRK erkent de overheid ten aanzien van ieder kind dat wordt verdacht van een strafbaar feit en dat hiervoor vervolgd wordt of veroordeeld, het recht op een wijze van behandeling die geen afbreuk doet aan het gevoel van waardigheid en eigenwaarde van het kind. De manier waarop het kind wordt behandeld moet bovendien bijdragen aan de eerbied van dat kind voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van anderen. Daarbij moet de overheid rekening houden met de leeftijd van het kind en de herintegratie van het kind bevorderen. Ook moet de overheid bevorderen dat het kind een opbouwende rol in de samenleving aanvaardt. In het verdrag wordt een duidelijk verband gelegd tussen (de wijze van) straffen en het doel van de opvoeding, namelijk dat kinderen uitgroeien tot invoegende, autonome en participerende volwassenen. De invalshoek van het verdrag is duidelijk pedagogisch. Nederlandse jeugdstrafrecht Het tweede kader voor het taak van de Raad in strafzaken vormt het Nederlandse jeugdstrafrecht. In het Nederlandse rechtstelsel zijn minderjarigen vanaf 12 jaar strafrechtelijk vervolgbaar. Het feit dat jeugdigen nog in ontwikkeling zijn, rechtvaardigt een aangepast jeugdstrafprocesrecht en een speciaal sanctiepakket voor jeugdigen met lagere algemene strafmaxima dan bij volwassenen. Bovendien is de behandeling van jeugdstrafzaken een specialisme binnen de strafrechtspleging en zijn er gespecialiseerde instanties met name de Raad voor de Kinderbescherming, de jeugdreclassering en justitiële jeugdinrichtingen voor de uitvoering van speciale taken ten behoeve van jeugdige wetsovertreders. De straf wordt zo veel mogelijk pedagogisch ingevuld. Het pedagogische karakter, snelheid, maatwerk en nazorg zijn de uitgangspunten waaraan de strafrechtelijke aanpak van jeugdigen dient te voldoen. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

4 3. Visie op jeugdstrafzaken Onderbouwing en uitwerking van de pedagogische invalshoek 3.1 Het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht Het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht is verankerd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) en in het Nederlandse jeugdstrafrecht. Voor de Raad staat de pedagogische invalshoek dan ook steeds voorop bij de uitvoering van zijn strafrechtelijke taken. Het aanleren van sociale regels Maar wat houdt dat pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht concreet in? Zoals het citaat aan het begin van deze nota laat zien, stelde Cort van der Linden al dat een jeugdige wel verantwoordelijk gehouden kan worden voor zijn daden, maar in beperkte mate en in andere zin. Recent wetenschappelijk onderzoek bevestigt dit. 2 Dat je ergens verantwoordelijk voor kunt worden gehouden, betekent dat je beseft wat de consequenties van je handelen kunnen zijn voor jezelf en voor anderen, nu en in de toekomst. Drie begrippen in de voorgaande zin springen er uit: Besef: dat wil zeggen dat je aanspreekbaar bent, kunt invoelen en beschikt over morele noties. Consequenties. Dat wil zeggen dat je overziet welke schade je mogelijk aanricht, dat je zult moeten bijdragen aan het herstel van die schade, dat je een sanctie kunt verwachten. Toekomst. Dat wil zeggen dat je zelf (mede) bijdraagt aan perspectieven. Alle drie de begrippen vormen de kern van het aanleren van sociale regels. De eerste stap bij dat aanleren is dat je je voegt naar de regels, uit angst voor een negatieve reactie. De tweede stap is dat je je met die regels identificeert. Je houdt je er aan omdat je anders de afkeuring over je afroept van betekenisvolle anderen, zoals je ouders, familie of vrienden. De laatste stap is internalisatie. Je keurt het overtreden van sociale regels zelf af en je voelt 2 Door MRI- en laboratoriumonderzoek krijgen onderzoekers steeds meer inzicht in de ontwikkeling van de hersens. De ontwikkeling van de hersens blijkt onevenwichtig te zijn; het ene deel van de hersenen groeit sneller dan het andere, wat maakt dat ratio en emotie bij jongeren nog niet in evenwicht zijn. Het hersendeel dat ons aanstuurt bij het maken van weloverwogen keuzes is nog niet uitontwikkeld. Daarom maken jongeren soms risicovolle en impulsieve keuzes en kunnen ze geen langetermijnplanningen maken. Aldus dr. Eveline Crone op de website van de Universiteit Leiden. Haar groep doet in het Brain & Development Lab onderzoek naar de ontwikkeling van de hersenen van kinderen en jongeren. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

5 je schuldig als je dat toch doet. Of dit internaliseren van sociale regels lukt, is af te meten aan de mate waarin kinderen en jongeren in staat zijn zich aan die sociale regels te houden, ook ten opzichte van mensen die niet behoren tot de kring van betekenisvolle anderen, dus ten opzichte van de vreemdeling. Struikelend leren en het vermogen te veranderen Kinderen en jongeren zijn nog in ontwikkeling en daardoor niet in alle opzichten in staat om zelf verantwoordelijkheid te dragen. Omdat juist deze levensfase zich kenmerkt door ontwikkeling op velerlei terrein (lichamelijk, cognitief, emotioneel en sociaal) is er nog een vermogen tot veranderen. Kinderen en jongeren ontdekken spelenderwijs wat kan en niet kan, ze groeien al experimenterend naar volwassenheid. Ontwikkeling betekent struikelend leren. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat dit bij uitstek de periode is waarin de grenzen van het toelaatbare worden verkend. Vanuit de volwassenen vereist dit enerzijds het accepteren van dit struikelen en anderzijds het aanspreken van de jeugdige op diens gedrag om hem te stimuleren tot verandering. Kiezen voor speciale preventie Gelet op de pedagogische dimensie van het jeugdstrafrecht dient de Raad nadrukkelijk uit te gaan van het principe van de speciale preventie bij de toepassing van het jeugdstrafrecht. De kerngedachte daarbij is dat de jeugdige van zijn fouten moet kunnen leren. De pedagogische dimensie betekent niets meer of minder dan het accepteren van het feit dat jeugdigen nog in ontwikkeling zijn en dat deze ontwikkeling in de gewenste richting kan worden bijgestuurd: ontwikkeling en richting zijn per definitie perspectivisch. Het vermogen van jeugdigen om te leren en zich te ontwikkelen (zowel ten aanzien van adaptatie, als van autonomie en participatie) ziet de Raad als hét aangrijpingspunt in het optreden tegenover jeugdige wetsovertreders. Voor de Raad staat derhalve de pedagogische invalshoek steeds voorop bij de uitvoering van zijn strafrechtelijke taken. Hierin onderscheidt de Raad zich van (sommige) andere strafrechtelijke ketenpartners, omdat die ofwel de verschillende belangen 3 die met de straf zijn gediend tegen elkaar hebben af te wegen (justitiële autoriteiten) ofwel mede tot taak hebben de samenleving te beveiligen tegen criminaliteit (politie, justitiële jeugdinrichtingen). 3.2 De driehoek jeugdige, context en perspectief De Raad wil zich richten op de jongere, diens context en perspectief. Dit kan worden geïllustreerd aan de hand van een driehoek, die de drie dimensies weergeeft. 3 Leedtoevoeging, vergelding, generale preventie, speciale preventie (d.w.z. recidivevermindering bij individuele wetsovertreders) Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

6 Jeugdige Context Perspectief In deze driehoek zijn de volgende onderdelen opgenomen: De jongere met zijn capaciteiten en lerend vermogen (het kunnen); De context: ouders en bredere context, zoals school, vrije tijd opleiding, vrienden, buurt enzovoorts (de mogelijkheden/ gelegenheden); Het perspectief: de motivatie om te veranderen en de richting waar naar toe. Disbalans in beeld Om zicht te krijgen op de oorzaken en de effectieve aanpak van strafbaar gedrag van een jeugdige dient de jeugdige te worden geplaatst in de driehoek. De (dis)balans binnen en tussen de drie elementen zal in beeld gebracht moeten worden. Dit betekent dat de context (gezin, vrije tijd, peers, school, enzovoorts) mede bepalend is voor oorzaak en verandering. Dit betekent dat de context niet alleen een rol speelt in verklarende factoren, maar ook mede verantwoordelijk is voor de verandering. Met name de ouders - en naarmate de leeftijd vordert, de bredere context - dienen een belangrijke rol te spelen. Als ouders het op vrijwillige basis laten afweten, zal de overheid via een civiele ingreep die verandering toch mogelijk moeten maken. Het betekent ook dat verandering is gelegen in het werken naar ombuiging van gedrag en het bieden van perspectieven en het verschaffen van de middelen daartoe. Perspectieven zijn pas waardevol als ze een versterking zijn van het goede en een ombuiging van het kwade en als weliswaar de daad wordt veroordeeld, maar de dader niet: We pikken niet wat je gedaan hebt maar je hoort er wel bij. Inclusie staat centraal in deze benadering. Bovenstaande twee aspecten vereisen maatwerk (persoonsgerichte aanpak. Per individuele jongere moeten de risico s in kaart worden gebracht. Interventies moet zoveel mogelijk gericht zijn op het verminderen van risicofactoren. Beschermende factoren moeten, waar mogelijk, worden versterkt. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

7 Uitgangspunten Uit de voorgaande uiteenzetting volgt dat een reactie op strafbaar gedrag dient te voldoen aan de volgende uitgangspunten. De aanpak is persoonsgericht en niet delictgericht. Dat wil zeggen risicogestuurd en afgestemd op de jeugdige met zijn lerend vermogen, het kunnen. Natuurlijk moet altijd rekening worden gehouden met de zwaarte van het delict, de ernst van de berokkende schade. De reactie van de samenleving op het delict is daarom altijd een variabele waarmee je ook rekening zult moeten houden. 4 De aanpak is contextgericht, met medeneming van het primaire opvoedingsmilieu (ouders/gezin) als van andere milieus waarin de jeugdige verkeert, zoals school, werk, vrije tijd en vrienden. De aanpak biedt perspectief, levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de jeugdige tot een invoegende, autonome en participatieve volwassene. Verandering is gelegen in het werken naar ombuiging van gedrag en het bieden van perspectieven én het verschaffen van de middelen daartoe. Perspectieven zijn pas waardevol als ze beschermende factoren versterken en risicofactoren verminderen. Tevens is van belang dat de daad wordt veroordeeld, maar niet de dader als persoon. Het strafbare gedrag van de jeugdige wordt niet geaccepteerd, maar de jeugdige blijft er bij horen. Deze visie op het jeugdstrafrecht sluit naadloos aan op de overkoepelende visie van de Raad: Wij beschermen kinderen. 4 Bij zeer ernstige delicten (bijvoorbeeld moord) speelt ook bij de Raad het dilemma van de keuze tussen het belang van de jeugdige dader of recht doen aan de velveiligheidsbehoefte van de samenleving en de maatschappelijk wens om een norm te stellen. Wetenschappelijk onderzoek toont echter aan dat generale preventie niet werkt. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

8 4. Keuzes vanuit de visie op jeugdstrafzaken De specifieke rol van de Raad Vanuit de visie op het jeugdstrafrecht maakt de Raad zeven fundamentele keuzes voor de eigen, specifieke rol in de aanpak van jeugdstrafzaken. a. Eigenstandige rol in strafadvisering vanuit de pedagogische invalshoek De toegevoegde waarde van de Raad in de jeugdstrafrechtketen is dat hij steeds de pedagogische dimensie van het jeugdstrafrecht vertolkt en bewaakt. De Raad is zich bewust van de oproep vanuit de maatschappij en de politiek tot meer repressie. Toch heeft de Raad de ruimte om vanuit zijn eigenstandige rol in de keten een effectief strafadvies te geven in het belang van de minderjarige en wil de Raad deze ruimte (vaker dan nu) benutten. Effectief ingrijpen vraagt om creativiteit. De reactie op strafbaar gedrag moet bijdragen aan het gewenste resultaat. Als een jeugdige spijbelt, willen wij dat hij weer naar school gaat. Een taakstraf als reactie op spijbelen draagt vaak minder bij aan het gewenste doel (terug naar school) dan begeleiding, toezicht of hulp, zonodig in een gedwongen kader. De pedagogische dimensie van het jeugdstrafrecht geeft duidelijk richting aan het strafadvies. b. Inzetten op echte risicojongeren Niet ieder strafbaar feit gepleegd door een minderjarige duidt op een beginnende criminele carrière. Bij de meeste jeugdigen dooft het strafbare gedrag gewoon weer uit of blijft het bij een eenmalig incident. Maar er is óók zij het een relatief kleine - groep die regelmatig of ernstig recidiveert. Meestal betreft het jeugdigen bij wie het ontwikkelingsproces door verschillende oorzaken is verstoord of vertraagd. Een pedagogische benadering vereist maatwerk per individuele jeugdige. Immers, wat bij de ene jeugdige werkt hoeft niet tot hetzelfde effect te leiden bij de andere jeugdige. Een persoonsgerichte aanpak staat of valt met een gerichte informatieverzameling. Aan het optimaliseren daarvan wordt op dit moment door de gezamenlijke ketenpartners gewerkt binnen het landelijk project Ontwikkeling samenhangend (diagnostisch) instrumentarium voor de jeugdstrafrechtsketen. De eisen in het Landelijk Kader ten aanzien van de te verzamelen informatie en de daarvoor te gebruiken instrumenten zijn gebaseerd op evidence-based bronnen (What Works benadering) en de levensloop- of ontwikkelingsbenadering van criminaliteit. Niet bij alle jeugdigen is er evenveel sprake van (recidive)risico. Door middel van een goede screening van jeugdigen kan de Raad er voor zorgen dat de spaarzame middelen gericht worden ingezet voor risicojongeren. Een optimale (pre)selectie- en interventiediagnostiek is van groot belang om te voorkomen dat óf te licht óf te zwaar wordt ingezet. Aan beide zijn namelijk risico s verbonden voor de ontwikkeling van de jeugdige. Het selectieproces is erop gericht juist die jeugdigen op het spoor te komen voor wie overheidsingrijpen noodzakelijk is. De keuze voor een justitiële Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

9 reactie kan daardoor bewust en onderbouwd worden gemaakt. De Raad kan dan zijn spaarzame middelen gericht inzetten voor de echte risicojongeren. c. Jeugdigen onder de 12 jaar met strafbaar gedrag worden niet strafrechtelijk vervolgd maar verdienen wél aandacht In het Nederlandse rechtstelsel zijn minderjarigen vanaf 12 jaar strafrechtelijk vervolgbaar. Daarbij vallen zij in principe onder het jeugdstrafrecht. Kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar zijn niet strafrechtelijk vervolgbaar, omdat jonge kinderen cognitief en sociaalemotioneel nog zodanig in ontwikkeling zijn, dat van hen niet kan worden verwacht dat zij de consequenties van hun gedrag kunnen overzien. Twaalf-minners met strafbaar gedrag verdienen echter ook aandacht. In eerste instantie zijn de ouders aan zet om hun kinderen te corrigeren en bij te sturen. De ouders zijn de primaire opvoeders. Als zij dat niet doen of als hun ingrijpen onvoldoende effect heeft, komen (overheids-)instanties in beeld. In de keten zijn hierover afspraken gemaakt. De politie meldt deze kinderen bij Halt 5 of Bureau Jeugdzorg (BJZ). Pas als BJZ van mening is dat deze kinderen in hun ontwikkeling worden bedreigd en/of de ouders niet willen meewerken, worden deze kinderen bij de Raad gemeld. De Raad kan dan overwegen om een (civiele) kinderbeschermingsmaatregel te verzoeken aan de kinderrechter. d. Jeugdigen die bedreigd opgroeien hebben recht op bescherming Ongeacht via welke route de Raad te maken krijgt met kinderen die in (mogelijk) bedreigende omstandigheden opgroeien via een melding van BJZ, een verzoek om advies van de rechter of ambtshalve naar aanleiding van bemoeienis in bijvoorbeeld een strafzaak áltijd zal de Raad zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om waar nodig het onbedreigd opgroeien van kinderen te waarborgen. Omdat het gepleegde delict signaalgedrag kan zijn, heeft de Raad in jeugdstrafzaken óók altijd aandacht voor de aanpak van eventuele achterliggende problematiek van de jeugdige. Waar nodig vervult de Raad een schakelfunctie tussen straf en zorg. Dit betekent dat de Raad de jeugdige en diens ouders zo nodig op het spoor zet van de hulpverlening. Als hulpverlening op vrijwillige basis niét mogelijk of toereikend is, kan de Raad gebruik maken van zijn civielrechtelijke bevoegdheid om aan de kinderrechter te vragen een kinderbeschermingsmaatregel op te leggen. Een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit vereist ook aandacht voor preventie. Uit onderzoek blijkt dat preventieve interventies vooral goed werken bij kinderen onder de acht jaar. Dit betekent dat gezins- en opvoedingsproblemen vooral vroegtijdig moeten worden gesignaleerd en aangepakt om strafbaar gedrag van de kinderen uit deze gezinnen in een latere fase te voorkomen.. 5 De STOP-reactie van Halt voor 12- minners gaat verdwijnen. Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

10 e. Ouders betrekken bij de aanpak van strafbaar gedrag van jeugdigen Gelet op het bovengenoemde belang van de context van de jeugdige verdachte en met name de ouders en het gezin, betrekt de Raad de ouders nadrukkelijk bij de strafzaak van hun kind. Ouders hebben het recht om hun kinderen naar eigen inzicht op te voeden, uiteraard binnen de in de samenleving geldende waarden en normen. Normaliter zijn de ouders voor het kind de belangrijkste opvoeders, zeker in de eerste levensjaren. Tijdens de opvoeding leert een kind wat wel en niet mag. Dat leert hij door het gedrag te volgen dat hij van anderen ziet: in eerste instantie van de ouders en andere gezinsleden, later ook van leerkrachten, vriendjes etc. Voorts leert hij dat ook via de reacties van de ouders in allerlei alledaagse opvoedingssituaties, waarin goed gedrag wordt beloond en ongewenst of verkeerd gedrag bestraft. Van belang is hierbij op te merken dat dit belonen en straffen door de opvoeders als het goed is, plaatsvindt binnen een context die zich kenmerkt door continuïteit en affectieve binding. Het kind beseft dat het bestrafte gedrag wordt afgekeurd en dat dit geen afwijzing betekent van hemzelf. Ouders hebben in opvoedkundig opzicht dan ook de beste kaarten in handen. 6 Uit onderzoek blijkt dat een steunende en structurerende relatie met de ouders één van de meest invloedrijke en beschermende factoren is voor de ontwikkeling van het kind. In het jeugdstrafrecht wordt de jeugdige zélf aangesproken op zijn of haar strafbare gedrag en niet de ouders. 7 Los van de vraag of ouders ook in strafrechtelijke zin aansprakelijk kunnen worden gesteld, vast staat dat zij in pedagogisch opzicht van grote betekenis zijn voor de jeugdige. Ouders zijn ook medeverantwoordelijk voor het gedrag van hun kinderen. Om deze redenen zouden ouders waar mogelijk een meer actieve rol moeten krijgen bij de aanpak van delicten. De Raad kan de ouders vragen hoe zij zelf hebben gereageerd op het delict en wat hun kind nodig heeft om op het rechte pad te blijven. Bij de verdere advisering over deze jeugdige kan de Raad hiermee rekening houden. Wanneer ouders hun verantwoordelijkheid niet kunnen of willen nemen kan het nodig zijn om een (civiele) kinderbeschermingsmaatregel te overwegen. Het is belangrijk dat de Raad zijn visie op de betekenis van ouders voor de aanpak van jeugdige wetsovertreders deelt met zijn ketenpartners en samen met de ketenpartners tot een meer concrete invulling komt van de wijze waarop de ouders bij de afhandeling van de strafzaak worden betrokken. 6 Bron: Margot Pot en Arianne Geuze, De opvoedingspraktijk in het jeugdstrafrecht voldoet niet meer, in: Het kind, bijzonder belangrijk (2007) 7 De afgelopen jaren wordt ook de verantwoordelijkheid van ouders voor strafbaar gedrag van hun kinderen naar voren gehaald: zij zouden hun plicht tegenover de maatschappij verzaken door hun kinderen niet goed op te voeden. Zie hierover verder: Leonie le Sage, Jonge daders: straf versus opvoeding en individu versus sociale context, in: Het kind, bijzonder belangrijk (2007). Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

11 f. Criminaliseren tegengaan Niet alle jeugdigen die strafbaar gedrag vertonen lopen evenveel risico. Via eerdergenoemd selectieproces moeten jeugdigen die veel aandacht behoeven, onderscheiden kunnen worden van de (grotere) groep jeugd bij wie niet of nauwelijks sprake is van een recidiverisico en bij wie ook geen zorg is geconstateerd. De discussie over het criminaliseren van kattenkwaad wil de aandacht vestigen op juist deze groep, door de vraag op te werpen of we het strafrechtelijk kader wel altijd nodig hebben om deze jeugdigen te corrigeren. 8 Gedragsverandering is bij deze jeugdigen in principe niet nodig. 9 Het betreft immers redelijk normaal opgroeigedrag en ouders worden in staat geacht om pedagogisch adequaat te reageren op dat gedrag. Toch krijgen de jeugdigen met lichte delicten zonder verdere zorgsignalen meestal een taakstraf(je) geadviseerd en opgelegd. Er is dan ook sprake van een sterke groei van het aantal taakstraffen terwijl de jeugdcriminaliteit niet is toegenomen 10. De Raad wil kritisch kijken naar de praktijk van het veelvuldig toepassen van het automatisme taakstraf, tenzij... Wellicht is het mogelijk om gedifferentieerder te reageren op kleine delicten zonder verdere zorgsignalen. Voorbeelden van andere reacties - dan een taakstraf - zijn: schade vergoeden, inbeslagname (bijv. van vuurwerk), berisping door politie, geldboete. Welke toegevoegde waarde kan toepassing van het jeugdstrafrecht nog hebben als bovendien blijkt, dat de relatie met het slachtoffer/de gedupeerde is hersteld en eventuele schade is vergoed? Deze vraag dient steeds expliciet te worden beantwoord om te voorkomen dat er schade ontstaat door (te zwaar) overheidsingrijpen. Gezien de bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek is dat een reëel risico. Het benadrukken van het correctief optreden van ouders en eventuele anderen (zoals leerkrachten) hoeft geen vrijblijvendheid te betekenen. Naast het afzien van justitiële reacties is ook een verschuiving mogelijk van actieve strafrechtelijke interventies naar passieve bewaking en voortgangscontrole op afspraken die met de jeugdige, diens ouders en het slachtoffer worden gemaakt om tot herstel te komen. Een terughoudend justitieel optreden betekent in dit geval, dat (gegeven de pedagogische uitgangspunten) het effect geborgd is: Dit was eens, maar nooit meer. g. Een goede ketensamenwerking is een noodzakelijke voorwaarde voor een effectieve aanpak van jeugdstrafzaken Een effectieve aanpak kan alleen van de grond komen als politie, OM, ZM, Halt, Bureau Jeugdzorg, justitiële jeugdinrichtingen, NIFP en Raad goed met elkaar samenwerken. Onverminderd de eigen taken en bevoegdheden van de onderscheiden partners in de jeugdstrafrechtketen, zouden de verschillende activiteiten in elkaar moeten grijpen en 8 Zie ook Ido Weijers en C. Eliaerts, Jeugdcriminaliteit: wetenschappers over een brandend vraagstuk in: Jeugdcriminologie, achtergronden van jeugdcriminaliteit, Den Haag Zie ook Peter van der Laan, Het kind en de taakstraf, in: Het kind, bijzonder belangrijk (2007). 10 WODC-monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit, Meting Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

12 elkaar moeten versterken. Daartoe is het noodzakelijk dat partijen zoveel mogelijk één taal spreken en gemeenschappelijke doelen stellen. Een gebrekkige afstemming bergt het risico in zich van een gefragmenteerde benadering van de jeugdige wetsovertreder en dat kan een afbreukrisico vormen voor het bereiken van het beoogde resultaat: de jeugdige op het rechte pad brengen en houden. De Raad heeft als casusregisseur een bijzondere verantwoordelijkheid om per individuele jeugdige te zorgen voor de nodige samenhang in de aanpak. Een goede ketensamenwerking betekent niet dat rollen tegen elkaar inwisselbaar zijn. Partijen moeten elkaar ook durven aanspreken en tegenspreken. Zo zou de Raad de justitiële afhandeling van licht crimineel gedrag ter discussie moeten stellen als de Raad op grond van zijn expertise van oordeel is, dat die wijze van afhandelen kan leiden tot een averechts effect op de jeugdige (méér in plaats van minder kans op recidive). Gelet op het belang van goede ketensamenwerking wil de Raad deze nota ook gaan bespreken met de verschillende ketenpartners en het departement. Jacqueline Dijkman Anja Frowijn Wim Theunissen Tekstadvies en bewerking: Kees Dijkman Visie Raad voor de Kinderbescherming op jeugdstrafzaken, 29 juli /12

Straffen en Opvoeden. De Raad voor de Kinderbescherming als schakel tussen hulp en recht

Straffen en Opvoeden. De Raad voor de Kinderbescherming als schakel tussen hulp en recht Straffen en Opvoeden De Raad voor de Kinderbescherming als schakel tussen hulp en recht 16 februari 2010 Taken Raad voor de Kinderbescherming Onderzoek naar noodzaak kinderbeschermingsmaatregel Onderzoek

Nadere informatie

De uitvoering van het jeugdstrafrecht

De uitvoering van het jeugdstrafrecht Stelselwijziging Jeugd Factsheet De uitvoering van het jeugdstrafrecht Na inwerkingtreding van de Jeugdwet De uitvoering van het jeugdstrafrecht 1 De uitvoering van het jeugdstrafrecht 2 Inleiding Deze

Nadere informatie

Als uw kind in aanraking komt met de politie

Als uw kind in aanraking komt met de politie Als uw kind in aanraking komt met de politie Inhoud 3 > Als uw kind in aanraking komt met de politie 4 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Het traject in jeugdstrafzaken 7 > Officier van justitie en

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen vwo 2015-II

maatschappijwetenschappen vwo 2015-II Opgave 2 Rondhangen Bij deze opgave horen de teksten 2 en 3 en tabel 1. Inleiding De Kamer ontvangt elk jaar een rapportage van de minister van Justitie over de voortgang van de aanpak van problematische

Nadere informatie

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. De uitvoering van het jeugdstrafrecht. Na inwerkingtreding van de Jeugdwet

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. De uitvoering van het jeugdstrafrecht. Na inwerkingtreding van de Jeugdwet Stelselwijziging Jeugd Factsheet De uitvoering van het jeugdstrafrecht Na inwerkingtreding van de Jeugdwet Inleiding Deze factsheet heeft betrekking op de uitvoering van het jeugdstrafrecht na de invoering

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I Opgave 1 Veranderende opvattingen in het jeugdstrafrecht tegen de achtergrond van veranderingen in criminaliteitscijfers onder jongeren Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met uit het bronnenboekje.

Nadere informatie

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. De uitvoering van het jeugdstrafrecht. Na inwerkingtreding van de Jeugdwet

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. De uitvoering van het jeugdstrafrecht. Na inwerkingtreding van de Jeugdwet Stelselwijziging Jeugd Factsheet De uitvoering van het jeugdstrafrecht Na inwerkingtreding van de Jeugdwet Inleiding Dit memo heeft betrekking op de uitvoering van het jeugdstrafrecht na de invoering

Nadere informatie

Kinderen beschermen we samen. Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd

Kinderen beschermen we samen. Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd Kinderen beschermen we samen Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd 1 juni 2013 Beelden van de Raad 2 Tijd om kennis te maken! Kennismaking met de Raad voor de Kinderbescherming

Nadere informatie

Als uw kind in aanraking komt met de politie

Als uw kind in aanraking komt met de politie Als uw kind in aanraking komt met de politie Inhoud 3 > Als uw kind in aanraking komt met de politie 4 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Het traject in jeugdstrafzaken 7 > Officier van justitie en

Nadere informatie

Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel voor de jeugd

Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel voor de jeugd Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel voor de jeugd 28 januari 2014 Raad voor de Kinderbescherming Wat doet de Raad? Samenwerking Gemeente en Raad Model Samenwerkingsprotocol en handreiking

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 28 741 Jeugdcriminaliteit Nr. 16 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 16 maart

Nadere informatie

Leidraad in de keten. Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ) Contactgegevens

Leidraad in de keten. Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ) Contactgegevens Contactgegevens Heeft u na het lezen van deze Leidraad vragen of opmerkingen over het LIJ? U kunt dan contact opnemen met het projectteam LIJ via het telefoonnummer: 070 370 72 75. Mailen kan ook naar:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 143 Wijziging van het Wetboek van Strafvordering, het Wetboek van Strafrecht en de Wet schadefonds geweldsmisdrijven ter versterking van de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 28 741 Jeugdcriminaliteit Nr. 35 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Datum 15 september 2009 Onderwerp Beantwoording kamervragen jeugdige criminelen met ernstige gedragsproblemen

Datum 15 september 2009 Onderwerp Beantwoording kamervragen jeugdige criminelen met ernstige gedragsproblemen > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag

Nadere informatie

De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim!

De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim! De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim! Methodische Aanpak Schoolverzuim Schoolverzuim is vaak een signaal van achterliggende problematiek. En veelvuldig verzuim kan

Nadere informatie

De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim!

De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim! De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) zo handelen we bij schoolverzuim! Methodische Aanpak Schoolverzuim Schoolverzuim (ook ziekteverzuim) is vaak een signaal van achterliggende problematiek. En veelvuldig

Nadere informatie

Datum 6 januari 2016 Onderwerp Gespreksnotitie Nationaal Rapporteur rondetafelgesprek kindermisbruik. Geachte voorzitter,

Datum 6 januari 2016 Onderwerp Gespreksnotitie Nationaal Rapporteur rondetafelgesprek kindermisbruik. Geachte voorzitter, 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Tweede Kamer der Staten-Generaal t.a.v. de voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie mevrouw L. Ypma Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Uitnodiging. Van straatschoffie tot crimineel: hoe pakken wij dit aan, nu en morgen? 15 februari 2011 De Fabrique, Maarssen

Uitnodiging. Van straatschoffie tot crimineel: hoe pakken wij dit aan, nu en morgen? 15 februari 2011 De Fabrique, Maarssen Nederland, Tilburg. Project Jong. 17 jarige kleine crimineel, verhandelt gsm s, telefoons en andere kleine electronische spullen op straat. Foto Marcus Peters / Hollandse Hoogte Uitnodiging Van straatschoffie

Nadere informatie

Hoe beïnvloedt de scheiding de advisering rond strafrechtelijke of civielrechtelijke plaatsing?

Hoe beïnvloedt de scheiding de advisering rond strafrechtelijke of civielrechtelijke plaatsing? Hoe beïnvloedt de scheiding de advisering rond strafrechtelijke of civielrechtelijke plaatsing? Drs. R. Simmering Gedragsdeskundige, Raad voor de Kinderbescherming Utrecht 21 mei 2010 Hoe beïnvloedt de

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

Samenvatting Kinderrechtenmonitor 2012 voor kinderen en jongeren

Samenvatting Kinderrechtenmonitor 2012 voor kinderen en jongeren Samenvatting Kinderrechtenmonitor 2012 voor kinderen en jongeren Het gaat goed met kinderen in Nederland. Uit onderzoeken blijkt dat Nederlandse kinderen in vergelijking met kinderen uit andere rijke landen

Nadere informatie

Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord

Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord De Leerplichtwet Ieder kind heeft recht op onderwijs. Het biedt hen de kans om hun eigen mogelijkheden te ontdekken, te ontwikkelen en te gebruiken. Een goede

Nadere informatie

Toespraak DGPJS tgv installatie Erkenningscommissie Gedragsinterventies op , Sociëteit De Witte, te Den Haag

Toespraak DGPJS tgv installatie Erkenningscommissie Gedragsinterventies op , Sociëteit De Witte, te Den Haag Toespraak DGPJS tgv installatie Erkenningscommissie Gedragsinterventies op 30-8-2005, Sociëteit De Witte, te Den Haag Dames en heren, De Minister zei het al: de recidivecijfers zijn zorgwekkend. Van de

Nadere informatie

Informatie voor ouders over de jeugdreclasseringsmaatregel

Informatie voor ouders over de jeugdreclasseringsmaatregel Informatie voor ouders over de jeugdreclasseringsmaatregel Jeugdbescherming west Jeugdbescherming west komt in actie als de veiligheid en de ontwikkeling van een kind of jongere bedreigd worden. Wij zijn

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den

Nadere informatie

Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming

Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming Wat is Jeugdbescherming? Jeugdbescherming heette vroeger Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam. Wij dragen bij aan de bescherming van kinderen en daardoor

Nadere informatie

Inhoud. 1 Inleiding 15 Ido Weijers

Inhoud. 1 Inleiding 15 Ido Weijers Inhoud 1 Inleiding 15 2 Geschiedenis van het jeugdstrafrecht 19 2.1 Inleiding 19 2.2 Heropvoeding 21 2.3 Niet het delict maar de toekomst van het kind 24 2.4 Psychologisering van het criminele kind 29

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG

STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG ONZE MISSIE EN VISIE ONZE INZET Onze missie Wij beschermen in hun ontwikkeling bedreigde kinderen en zorgen ervoor dat zij de juiste zorg krijgen. Onze visie Wij komen in

Nadere informatie

Wegingslijst adolescentenstrafrecht

Wegingslijst adolescentenstrafrecht Wegingslijst adolescentenstrafrecht Naam jongere Naam gebruiker Datum invullen Geboortedatum jongere Parketnummer Invulinstructies 1. Onder het kopje Info kunt u per uitspraak nagaan of er voldoende informatie

Nadere informatie

28741 Jeugdcriminaliteit Reclasseringsbeleid. Den Haag, 8 april 2015

28741 Jeugdcriminaliteit Reclasseringsbeleid. Den Haag, 8 april 2015 28741 Jeugdcriminaliteit 29270 Reclasseringsbeleid Nr. 25 Brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 8 april 2015 De jeugdcriminaliteit

Nadere informatie

Waarom Koers & kansen?

Waarom Koers & kansen? Waarom Koers & kansen? Dalende criminaliteit, minder mensen die straf krijgen Minder lange gevangenisstraffen opgelegd door rechter Criminelen hebben vaak ook andere problemen, bijvoorbeeld psychologische

Nadere informatie

Er zijn als het moet. Visie van de William Schrikker Groep op gespecialiseerde jeugdzorg aan kinderen (van ouders) met een beperking

Er zijn als het moet. Visie van de William Schrikker Groep op gespecialiseerde jeugdzorg aan kinderen (van ouders) met een beperking Er zijn als het moet Visie van de William Schrikker Groep op gespecialiseerde jeugdzorg aan kinderen (van ouders) met een beperking Onze cliënten Jeugdzorg is er in soorten en maten. De William Schrikker

Nadere informatie

VEILIGHEIDSHUIS KERKRADE

VEILIGHEIDSHUIS KERKRADE VEILIGHEIDSHUIS KERKRADE toelichting op werkwijze en resultaten in 2010 ten behoeve van gemeente Gulpen-Wittem ronde tafel 17 maart 2011 inhoud van deze presentatie wat doet het Veiligheidshuis Kerkrade?

Nadere informatie

Jeugdcriminaliteit en jeugdveiligheid in Groningen

Jeugdcriminaliteit en jeugdveiligheid in Groningen FACTSHEET Jeugdcriminaliteit en jeugdveiligheid in Groningen In deze factsheet worden trends en ontwikkelingen ten aanzien van de jeugdcriminaliteit en jeugdveiligheid in de provincie Groningen behandeld.

Nadere informatie

Jeugdreclassering Informatie voor jongeren

Jeugdreclassering Informatie voor jongeren Jeugdreclassering Informatie voor jongeren Inhoudsopgave Jeugdreclassering Informatie over Bureau Jeugdzorg Limburg Wanneer krijg je met jeugdreclassering te maken? Wat kan jeugdreclassering voor je doen?

Nadere informatie

Factsheet landelijke inkoopafspraken in het kader van het jeugdstrafrecht

Factsheet landelijke inkoopafspraken in het kader van het jeugdstrafrecht Factsheet landelijke inkoopafspraken in het kader van het jeugdstrafrecht Met de Jeugdwet komt de verantwoordelijkheid voor de jeugdreclassering en de jeugdhulp 1 bij de gemeenten te liggen. Jeugdreclassering

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen vwo I

Eindexamen maatschappijwetenschappen vwo I Opgave 5 Sociale veiligheid ontsleuteld 24 maximumscore 2 Ministerie van Binnenlandse Zaken (en Koninkrijksrelaties) heeft als taak (één van de volgende): 1 het bevorderen van de openbare orde en veiligheid

Nadere informatie

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Infosheet Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Tijdig ingrijpen betekent voorkomen dat een de fout ingaat. Wie wil dat niet? Dat is dan ook precies wat deze infosheet beoogt: inzicht

Nadere informatie

DE KINDEROMBUDSMAN PRESENTEERT EERSTE NEDERLANDSE KINDERRECHTENMONITOR: GROTE ZORGEN OVER HALF MILJOEN KINDEREN

DE KINDEROMBUDSMAN PRESENTEERT EERSTE NEDERLANDSE KINDERRECHTENMONITOR: GROTE ZORGEN OVER HALF MILJOEN KINDEREN DE KINDEROMBUDSMAN PRESENTEERT EERSTE NEDERLANDSE KINDERRECHTENMONITOR: GROTE ZORGEN OVER HALF MILJOEN KINDEREN De eerste Nederlandse Kinderrechtenmonitor laat zien hoe het gaat met kinderen die in Nederland

Nadere informatie

Centrale vraag workshop

Centrale vraag workshop Herziening strafrechtelijke aanpak schoolverzuim Naar een bredere aanpak Jos Lubberman en Ardi Mommers, ITS Nijmegen Anja Frowijn, Raad voor de Kinderbescherming Werkconferentie Ingrado, 24 november 2015

Nadere informatie

Feiten & Achtergronden. Aanpak veelplegers. December 2006/F&A 6806

Feiten & Achtergronden. Aanpak veelplegers. December 2006/F&A 6806 Aanpak veelplegers December 2006/F&A 6806 Ministerie van Justitie Directie Voorlichting Schedeldoekshaven 100 Postbus 20301 2500 EH Den Haag T 070 370 68 50 F 070 370 75 94 E voorlichting@minjus.nl http://www.justitie.nl

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen vwo I

Eindexamen maatschappijwetenschappen vwo I Opgave 5 Sociale veiligheid ontsleuteld Hieronder staan drie tekstfragmenten en één figuur uit het rapport Sociale veiligheid ontsleuteld, veronderstelde en werkelijke effecten van veiligheidsbeleid; Lonneke

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo I

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo I Opgave 2 Jeugdcriminaliteit Bij deze opgave horen de teksten 4 tot en met 7 uit het bronnenboekje. Inleiding Ruim 130.000 kinderen van onder de twaalf jaar maken zich in Nederland schuldig aan crimineel

Nadere informatie

Locatie Leeuwarden. E-mail: noord.leeuwarden@rvdk.minjus.nl. 1 van 5. Ministerie van Justitie. Locatie Leeuwarden

Locatie Leeuwarden. E-mail: noord.leeuwarden@rvdk.minjus.nl. 1 van 5. Ministerie van Justitie. Locatie Leeuwarden Ministerie van Justitie Raad voor de Kinderbescherming Locatie Leeuwarden E-mail: noord.leeuwarden@rvdk.minjus.nl Locatie Leeuwarden Lange Marktstraat 5 Postbus 2203 8901 JE Leeuwarden Telefoon: 058-2343333

Nadere informatie

Datum 12 mei 2011 Onderwerp Beantwoording Kamervragen leden Recourt en Marcouch inzake taakstraf in de buurt

Datum 12 mei 2011 Onderwerp Beantwoording Kamervragen leden Recourt en Marcouch inzake taakstraf in de buurt 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EH DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 28 741 Jeugdcriminaliteit 29 270 Reclasseringsbeleid Nr. 25 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Welkom. Pedagogische verwaarlozing anno 2013. Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl

Welkom. Pedagogische verwaarlozing anno 2013. Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl Welkom Pedagogische verwaarlozing anno 2013 Bron: Haren de Krant d.d. 22 april 2010 1 2 Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl Vraagstelling n.a.v. twitterbericht d.d. 12-06-2013 van Chris Klomp

Nadere informatie

Datum 12 maart 2012 Onderwerp antwoorden op de vragen van lid Kooiman (SP) over de financiering van Multi Systeem Therapie

Datum 12 maart 2012 Onderwerp antwoorden op de vragen van lid Kooiman (SP) over de financiering van Multi Systeem Therapie 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den

Nadere informatie

Feiten en Achtergronden. De jeugdige in het jeugdstraf(proces)recht. 1 februari 2008

Feiten en Achtergronden. De jeugdige in het jeugdstraf(proces)recht. 1 februari 2008 De jeugdige in het jeugdstraf(proces)recht 1 februari 2008 Ministerie van Justitie Directie Justitieel Jeugdbeleid Schedeldoekshaven 100 Postbus 20301 2500 EH Den Haag T 070 370 68 50 F 070 370 75 94 E

Nadere informatie

Over de Raad voor de Kinderbescherming. Ieder kind heeft recht op bescherming

Over de Raad voor de Kinderbescherming. Ieder kind heeft recht op bescherming Over de Raad voor de Kinderbescherming Ieder kind heeft recht op bescherming Inhoud 3 > Over de Raad voor de Kinderbescherming 4 > Ieder kind heeft recht op bescherming 5 > Maakt u zich zorgen over een

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

DE JEUGD- & GEZINSBESCHERMER

DE JEUGD- & GEZINSBESCHERMER DE JEUGD- & GEZINSBESCHERMER BUREAU JEUGDZORG NOORD-HOLLAND Elk kind heeft recht op goede ontwikkelkansen en om op te groeien in een veilige omgeving. Als dit niet vanzelf gaat, wordt door het lokale veld

Nadere informatie

Als je in aanraking komt met de politie

Als je in aanraking komt met de politie Als je in aanraking komt met de politie Je bent in aanraking gekomen met de politie en dan? Je bent met de politie in aanraking geweest. Als de politie jouw strafzaak ernstig genoeg vindt, kan die dat

Nadere informatie

ZSM Leerateliers Werken vanuit de bedoeling

ZSM Leerateliers Werken vanuit de bedoeling ZSM Leerateliers Werken vanuit de bedoeling 1 Inhoud Wat = ZSM Waarom leerateliers Introductie Werken vanuit de bedoeling Leerateliers opbrengsten & geleerde lessen Praktijkvoorbeelden Hoe verder waar

Nadere informatie

Toelichting BenW-adviesnota

Toelichting BenW-adviesnota Onderwerp: Toelichting BenW-adviesnota Afdeling/team : Welzijn Samenwerkingsprotocol Raad voor de Kinderbescherming - gemeenten Afdelingshoofd Auteur : Bremmers, P.H.M. : Broek, N.M.C.A. Datum vergadering

Nadere informatie

Informatie voor gezinnen

Informatie voor gezinnen Informatie voor gezinnen Wat is Jeugdbescherming? Jeugdbescherming Regio Amsterdam draagt bij aan de bescherming van kinderen en daardoor aan een blijvend veilige ontwikkeling van kinderen. Kinderen hebben

Nadere informatie

J a a r v e r s l a g 2 0 0 7. Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie

J a a r v e r s l a g 2 0 0 7. Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie J a a r v e r s l a g 2 0 0 7 Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie De Praktijk#1 C r e a t i e v e r w e r k e n o m m e n s e n w e e r o p d e r a i l s t e k r i j g e n Gedragsinterventies

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 24 587 Justitiële Inrichtingen Nr. 319 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN JUSTITIE, EN VOOR JEUGD EN GEZIN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Beschermen & Versterken

Beschermen & Versterken Beschermen & Versterken een aanpak die werkt Een veilige omgeving voor het kind We beschermen het kind en versterken het gezin De verantwoordelijkheid voor de zorg voor kinderen die in hun ontwikkeling

Nadere informatie

Crimineel gedrag en schoolverzuim onder jongeren met jeugdreclasseringsmaatregel bij de WSG

Crimineel gedrag en schoolverzuim onder jongeren met jeugdreclasseringsmaatregel bij de WSG Lectoraat LVB en jeugdcriminaliteit Factsheet 7 - december 2015 Expertisecentrum Jeugd Hogeschool Leiden Crimineel gedrag en school onder jongeren met jeugdreclasseringsmaatregel bij de WSG Door: Paula

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo I

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo I Opgave 2 Jeugdcriminaliteit 13 maximumscore 2 Twee van de volgende: heropvoeding/resocialisatie: Het wil de ouders lichte opvoedingsondersteuning bieden / Het kind... biedt excuses aan het slachtoffer

Nadere informatie

Wonen Doe Je Thuis: inhoudelijk kader van Combinatie Jeugdzorg

Wonen Doe Je Thuis: inhoudelijk kader van Combinatie Jeugdzorg Combinatie Jeugdzorg helpt kinderen en ouders vakkundig bij complexe vragen over opvoeden en opgroeien, zodat kinderen zich optimaal ontwikkelen en meedoen in de samenleving. Daarbij worden participatie

Nadere informatie

Aanpak jeugdcriminaliteit: van beleid naar uitvoering

Aanpak jeugdcriminaliteit: van beleid naar uitvoering Nieuwsbrief Programma Aanpak jeugdcriminaliteit Jaargang 1, editie 1 Inhoud Aanpak jeugdcriminaliteit: van beleid naar uitvoering 1 Waarom een nieuw programma? 2 Hoe gaan we het doen? 3 Organisatiestructuur

Nadere informatie

De overheid voert een tweesporenbeleid: preventie en repressie van criminaliteit.

De overheid voert een tweesporenbeleid: preventie en repressie van criminaliteit. Vak Maatschappijwetenschappen Klas Havo 5 Thema Criminaliteit en samenleving Onderwerp Hoofdstuk 5 Overheidsbeleid 5. Overheidsbeleid 5.1 Integraal veiligheidsbeleid De huidige samenleving wordt wel een

Nadere informatie

multiprobleem gezinnen

multiprobleem gezinnen Een literatuurstudie naar de verbinding tussen veiligheid en zorg op gebied van multiprobleem gezinnen 1. achtergrond en AANPAK Multiprobleem gezinnen (MPG) zijn al decennia lang onderwerp van studie.

Nadere informatie

Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord

Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord Strafrechtelijke reactie Vraag en antwoord Is schoolverzuim strafbaar? Ieder kind heeft recht op onderwijs. Het biedt hen de kans om hun eigen mogelijkheden te ontdekken, te ontplooien en te gebruiken.

Nadere informatie

Sanctionering van mislukte opvoeding

Sanctionering van mislukte opvoeding VAN REDACTIEWEGE Sanctionering van mislukte opvoeding P.M Schuyt Mevr. mr. P.M. Schuyt Een kind opvoeden is niet eenvoudig, zeker niet als de is universitair docent overheid zich ermee gaat bemoeien. Minister

Nadere informatie

Veiligheid in de lokale veiligheidsketen

Veiligheid in de lokale veiligheidsketen Veiligheid in de lokale veiligheidsketen Swing project 18-04-2016 Miriam Doeser, Reclassering Nederland Sijta de vries, Samen Veilig Midden-Nederland Swing perspectief Focus project:? Vanuit verschillende

Nadere informatie

Feiten en Achtergronden. Sanctietoepassing voor volwassenen. Terugdringen recidive door persoonsgerichte aanpak en nadruk op nazorg

Feiten en Achtergronden. Sanctietoepassing voor volwassenen. Terugdringen recidive door persoonsgerichte aanpak en nadruk op nazorg Sanctietoepassing voor volwassenen Terugdringen recidive door persoonsgerichte aanpak en nadruk op nazorg Oktober 2008 / F&A 8880 Ministerie van Justitie Directie Voorlichting Schedeldoekshaven 100 Postbus

Nadere informatie

Is een klas een veilige omgeving?

Is een klas een veilige omgeving? Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag

Nadere informatie

Het adolescentenstrafrecht

Het adolescentenstrafrecht Het adolescentenstrafrecht Wetswijziging 1 april 2014, Prof mr E.M.Mijnarends, bijzonder hoogleraar jeugdstrafrecht Leiden, coordinerend jongeren officier MN Drie pijlers onder wet ASR 1. overgrote deel

Nadere informatie

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. Prioriteitenlijst gedwongen kader

Stelselwijziging Jeugd. Factsheet. Prioriteitenlijst gedwongen kader Stelselwijziging Jeugd Factsheet Prioriteitenlijst gedwongen kader Prioriteitenlijst gedwongen kader Per 1 januari 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van het gedwongen kader: jeugdbescherming

Nadere informatie

Praktische opdracht Maatschappijwetenschappen Jeugdcriminaliteit

Praktische opdracht Maatschappijwetenschappen Jeugdcriminaliteit Praktische opdracht Maatschappijwetenschappen Jeugdcriminaliteit Praktische-opdracht door een scholier 3537 woorden 20 september 2009 5,9 36 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen 1. Wat is het

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling. Welke ontwikkelingen zijn er in de omvang, aard en afdoening van jeugdcriminaliteit in de periode ?

Samenvatting. Vraagstelling. Welke ontwikkelingen zijn er in de omvang, aard en afdoening van jeugdcriminaliteit in de periode ? Samenvatting Het terugdringen van de jeugdcriminaliteit is een belangrijk thema van het beleid van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Met het beleidsprogramma Aanpak Jeugdcriminaliteit is de aanpak

Nadere informatie

Wegingslijst adolescentenstrafrecht

Wegingslijst adolescentenstrafrecht Wegingslijst adolescentenstrafrecht Naam jongere Naam gebruiker Datum invullen Geboortedatum jongere Invulinstructies 1. Onder het kopje Info wordt per uitspraak nagegaan of er voldoende informatie aanwezig

Nadere informatie

De Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel

De Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel De Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel Inhoud 1 > 2 > 3 > 4 > 5 > Waarom kinderbescherming. Ingrijpen in gezinnen vanuit de diep gevoelde maatschappelijke behoefte dat het goed gaat met

Nadere informatie

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort De bestrijding van huiselijk geweld is een van de taken van gemeenten op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO, nu nog prestatieveld

Nadere informatie

nota Ministerie van Veiligheid en Justitie Raad voor de Kinderbescherming Minister van Veiligheid en Justitie, Mr I.W.

nota Ministerie van Veiligheid en Justitie Raad voor de Kinderbescherming Minister van Veiligheid en Justitie, Mr I.W. Contactpersoon Postbus 20301 2500 EH DEN HAAG Nummei www.klnderbescherming.nl 3501 D Utrecht 1, S Landelijke Directie Ministerie van Justitie - (J Ministerie van Veiligheid en Justitie Raad voor de Kinderbescherming

Nadere informatie

Bureau Jeugdzorg Flevoland gaat uit van het recht van ieder kind om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene.

Bureau Jeugdzorg Flevoland gaat uit van het recht van ieder kind om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene. Jeugdreclassering Informatie voor ouders en verzorgers Bureau Jeugdzorg Flevoland gaat uit van het recht van ieder kind om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene. Is uw kind tussen de

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo II

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo II Opgave 4 Slachtoffers van criminaliteit Bij deze opgave horen de teksten 9 tot en met 12, figuur 2 en 3 en tabel 1 uit het bronnenboekje. Inleiding Ruim drie miljoen Nederlanders worden jaarlijks het slachtoffer

Nadere informatie

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Hans Lomans Bestuurder BJzG 8 april 2011 2 U vindt ons Overal in Gelderland In alle regio s Zorg-en Adviesteams Centra voor Jeugd en Gezin Veiligheidshuizen

Nadere informatie

Kinderbescherming en nieuwe rol gemeenten. Verantwoord verder

Kinderbescherming en nieuwe rol gemeenten. Verantwoord verder Kinderbescherming en nieuwe rol gemeenten Verantwoord verder Van harte Zorg en bescherming gaan vaak hand in hand. Voor jeugdigen kiest de regering hierbij een nieuwe koers. Gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid.

Nadere informatie

Raad voor de rechtshandhaving. JAARPLAN en BEGROTING 2015

Raad voor de rechtshandhaving. JAARPLAN en BEGROTING 2015 Raad voor de rechtshandhaving JAARPLAN en BEGROTING 2015 De hieronder genoemde inspecties worden in de landen Curaçao, Sint Maarten en de BESeilanden uitgevoerd. Aanpak van de bestrijding van ATRAKO s

Nadere informatie

Het adolescentenstrafrecht

Het adolescentenstrafrecht Het adolescentenstrafrecht Aanpak met perspectief Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Veiligheid en Justitie Postbus 20301 2500 EH Den Haag Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Februari 2014 J-22221

Nadere informatie

Mr Henk van Asselt. Werkzaam op het advocatenkantoor te Roosendaal. Strafrechtadvocaat. Lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten

Mr Henk van Asselt. Werkzaam op het advocatenkantoor te Roosendaal. Strafrechtadvocaat. Lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten Mr Henk van Asselt Werkzaam op het advocatenkantoor te Roosendaal Strafrechtadvocaat Lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten Jeugdstrafrecht Leeftijdscategorieën Jeugdstrafrecht: - 12

Nadere informatie

meerdere keren op het JCO besproken wordt, zal het aantal besproken personen waarschijnlijk lager dan zijn.

meerdere keren op het JCO besproken wordt, zal het aantal besproken personen waarschijnlijk lager dan zijn. Samenvatting Context onderzoek Een kernthema van het veiligheidsprogramma 'Naar een veiliger samenleving' is de aanpak van de jeugdcriminaliteit. Dit thema is nader geconcretiseerd in het Actieprogramma

Nadere informatie

Van gedragsregulering naar opvoeding

Van gedragsregulering naar opvoeding Van gedragsregulering naar opvoeding Over het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag Gebruikelijke benadering van gedragsproblemen: een kindgerichte blik (factoren in het kind) Leidt tot classificatie

Nadere informatie

Heel het Kind Samenvatting van de concept kadernota

Heel het Kind Samenvatting van de concept kadernota Heel het Kind Samenvatting van de concept kadernota 2 Samenvatting van de concept kadernota - Heel het Kind Heel het Kind Op 18 februari 2014 heeft de Eerste Kamer de nieuwe Jeugdwet aangenomen. Daarmee

Nadere informatie

Datum 2 maart 2009 Onderwerp Kamervragen over het veiligheidsbed in justitiële jeugdinrichtingen

Datum 2 maart 2009 Onderwerp Kamervragen over het veiligheidsbed in justitiële jeugdinrichtingen > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 5 > Maakt u zich zorgen over een kind? 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen van Kinderbescherming

Nadere informatie

Aangepast strafrecht de rol van leeftijd en ontwikkeling

Aangepast strafrecht de rol van leeftijd en ontwikkeling Aangepast strafrecht de rol van leeftijd en ontwikkeling Prof. mr. T. (Ton) Liefaard SWR-conferentie, 27 september 2014 Opbouw 1. Leeftijdsgrenzen in het strafrecht Welke leeftijdsgrenzen kennen we en

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2014-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2014-I Opgave 1 Recht van spreken Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 4 uit het bronnenboekje. Inleiding In het tijdschrift Crimelink van mei 2012 staat een bespreking van het boek Slachtoffer-dadergesprekken

Nadere informatie

De Raad In/En* de Keten

De Raad In/En* de Keten De Raad In/En* de Keten *) Omcirkel wat volgens u van toepassing is Neuhuyskade 40 2596 XL 's-gravenhage 070-3742300 April 2016 Conny Meijer en Annet van der Sman Indeling workshop Kennismaking De Raad

Nadere informatie

Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam

Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest

Nadere informatie

JEUGDRECLASSERING INFORMATIE VOOR OUDERS/OPVOEDERS

JEUGDRECLASSERING INFORMATIE VOOR OUDERS/OPVOEDERS JEUGDRECLASSERING INFORMATIE VOOR OUDERS/OPVOEDERS 1 INHOUD Jeugdreclassering; informatie voor ouders/opvoeders Algemene informatie Bureau Jeugdzorg Limburg Wanneer krijgt uw kind met jeugdreclassering

Nadere informatie

BESLUITEN. B&W-nr.: d.d Pilot Jeugdpreventieteam

BESLUITEN. B&W-nr.: d.d Pilot Jeugdpreventieteam B&W-nr.: 06.0425 d.d. 04-04-2006 Onderwerp Pilot Jeugdpreventieteam BESLUITEN Behoudens advies van de commissie Burg 1. Alsnog in te stemmen met de deelname aan de pilot Jeugdpreventieteam (JPT) voor de

Nadere informatie