Brede School In de Breedte September 2012

Transcriptie

1 Brede School In de Breedte September 2012 De rest pest en ik stik ik houd me stoer mij krijgen ze niet klein ik verberg de pijn waarom pakken ze mij altijd? thuis zeggen ze dat het slijt ik voel me steeds alleen en... ik ben bang van top tot teen 1

2 Brede School In de Breedte September 2012 Doel Het anti-pestbeleid is bedoeld voor ouders en professionals die gericht preventief en curatief willen handelen als het gaat om pesten. Het uitgangspunt van het beleid is dat het een veilige plek voor het kind creëert waarin deze zichzelf kan zijn en zich goed kan ontwikkelen, binnen Brede School In de Breedte. Het anti-pestbeleid zorgt ervoor dat er ruimte wordt gemaakt om respect, warmte en rust te realiseren, welke ook hoog in het vaandel staan zijn bij In de Breedte. Definitie Maar wat is pesten dan eigenlijk? En wat is het verschil tussen pesten en plagen? Plagen Bij plagen is er vaak sprake van incidenten, het gebeurt vaak spontaan en duurt niet lang. Bij plagen is er geen sprake van machtsverhoudingen, de kinderen in deze situatie staan aan elkaar gelijk. Daarnaast is plagen vaak grappig en leuk en wordt er geen psychische en fysieke schade gedaan aan de geplaagde. Pesten Bij pesten echter is er sprake van sterke machtsverhoudingen, het ene kind is sterker en het andere kind heeft een zwakke positie. Pesten gebeurt ook niet één keer. Het gepeste kind is herhaaldelijk het haasje en de pesterijen duren lang. De pester wil opzettelijk de ander pijn doen of kwetsen. Vaak wordt er naar dit kind opgekeken. Het gepeste kind voelt zich vaak verdrietig, onzeker en bang. Digitaal oftewel Online pesten Veel kinderen zitten tegenwoordig achter de computer op Internet. Met de opkomst van het gebruik door kinderen van de computer is ook het digitaal pesten opgekomen.. Het pesten zelf is meestal niet anders dan bij traditioneel pesten: het gaat vaak om uitschelden, belachelijk maken en buiten sluiten. Hacken van accounts, bedreigingen of het plaatsen van vervelende foto s zijn voorbeelden van digitaal pesten. Maar ook schelden via MSN is een vorm van digitaal pesten. Briefjes worden niet meer van hand tot hand gegeven, maar via SMS-berichtjes verstuurd. Kenmerkend voor deze nieuwe vorm van pesten is dat het vrijwel onzichtbaar blijft voor volwassenen. Digitaal pesten onttrekt zich nog meer dan het traditionele pesten aan de waarneming van school en ouders. Digitaal pesten kan anoniem gebeuren en is venijnig vanwege de 2

3 anonimiteit, het ontbreken van getuigen en de soms verregaande consequenties. Het slachtoffer voelt zich machteloos en angstig De effecten van digitaal pesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Opnames die via de webcam worden gemaakt, worden vastgelegd door een ander. Deze opnames verdwijnen nooit meer. Over de hele wereld kan een foto op een site staan. Foto s die eenmaal op internet staan zijn soms niet meer te verwijderen. Slachtoffers van cyberpesten vinden het moeilijk om er met hun ouders of leerkracht over te praten, omdat zij vrezen voor de gevolgen. Bij ouders zijn kinderen er vooral bang voor hun internettoegang te verliezen. Bij leerkrachten is het vooral de angst dat de kwestie klassikaal wordt besproken. Ook bestaat de angst voor veroordeling door leeftijdsgenoten. Deze zoeken de schuld namelijk vaak bij de slachtoffers zelf, bijvoorbeeld omdat ze een 'rare' foto op hun Hyve hebben gezet. 20% van de leerlingen heeft te maken met digitaal pesten. Digitaal pesten is strafbaar en kan worden gemeld bij de politie. Definiëring van het begrip pesten Een goede definiëring van het begrip pesten zou dan zijn: Pesten is het langdurig uitoefenen van geestelijk en/of lichamelijk geweld door één persoon of een groep personen tegen een eenling die niet in staat is zich te verdedigen. ( Stichting Kinderopvang Haarlemmermeer, april 2006 ) Pesten signaleren Professionals moeten kennis nemen van de signalen. Deze kunnen zijn; Van uit de pester(s): Een kind heeft altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen. Een kind krijgt voortdurend de schuld ergens van. Er worden negatieve opmerkingen gemaakt over iemands kleding, muziekkeuze e.d. Bezittingen afpakken. Beledigen Negeren. Buitensluiten. Slaan, schoppen, schelden e.d. Als slaaf behandelen. Opwachten na schooltijd. Opbellen, sms-sen, nare s e.d. Niemand wil naast het kind zitten. Vanuit de gepeste: Een kind zegt dat het gepest wordt Een kind is veel alleen, b.v. op het schoolplein Met kiezen van groepjes wordt kind altijd overgeslagen Er wordt niet geluisterd naar een kind als het iets zegt. Kind is teruggetrokken, angstig. Kind durft niet alleen naar huis te gaan. Kind probeert zich overdreven aan te passen aan anderen. 3

4 Preventief en Curatief Preventief Voorkomen is beter dan genezen is onze visie. Het voorkomen van pesten kan kinderen heel veel ellende besparen. De partners van Brede School In de Breedte hebben gekozen te werken met het programma Vreedzame School. Dit programma werkt aan een schoolcultuur, waarin het verantwoordelijkheidsgevoel van kinderen toeneemt en kinderen met plezier naar school gaan. Een schoolcultuur, waarin ook sprake is van een grote betrokkenheid op elkaar en waarin leerlingen hun conflicten zélf (of met behulp van medeleerlingen) oplossen. De Vreedzame School is geen methode met louter lessen. Er is wel een lessenserie Vreedzame School maar die wordt beschouwd als een kapstok waaraan de brede school houvast heeft en die een zekere mate van continuïteit garandeert. In het verlengde van de lessen realiseert het brede schoolteam een sociaal klimaat, dat de school tot gemeenschap maakt, waarin iedereen zich medeverantwoordelijk, thuis en betrokken voelt;een open en respectvolle sfeer waarin kinderen zich prettig voelen en positief opstellen. Dit gebeurt door training van het schoolteam, coaching van leerkrachten, het opleiden en invoeren van leerlingmediatoren en workshops voor ouders. Daarnaast wordt er door professionals binnen het netwerk consequent opgetreden. En zijn er op school duidelijke regels en de professional ziet er op toe dat deze worden nageleefd. Om preventief te werken op het gebied van pesten dient de professional goed op de hoogte te zijn van hoe kinderen pesten en welke signalen gepeste kinderen kunnen afgeven. Het voorkomen van digitaal pesten In het ICT beleid van de scholen is het gebruik van internet als protocol opgenomen. Alle leerlingen van de groep ondertekenen elk jaar het protocol. Daarnaast zijn er afspraken over het gebruik telefoons in de school. De school neemt geen verantwoordelijkheid voor gebruik van elektronica van de leerlingen, als daar op school ondanks verbod toch mee wordt gewerkt. Er mag niet op de computer gewerkt zonder aanwezigheid van leerkrachten. De school heeft samen met de scholen van de vereniging er voor gekozen geen filter toe te passen. Deze laatste keuze wordt regelmatig ter discussie gesteld.. Curatief In sommige gevallen worden kinderen al gepest en is een preventieve aanpak allang niet meer van toepassing. Dan zal de school of het kindercentrum klaarstaan met een curatieve, directe aanpak. Het kind zal in eerste instantie gestimuleerd worden om de situatie zelf op te lossen. Het kind wordt op deze wijze ook weerbaarder gemaakt. Een kind heeft altijd het recht om zich in een situatie waarin pesten het onderwerp is, te beroepen op de professional. Deze dient kinderen dan met elkaar in gesprek te brengen en met elkaar na te gaan hoe er met elkaar omgegaan dient te worden. Als de pesterijen dan nog niet gestopt zijn is het van belang het slachtoffer veiligheid te bieden. Aan de pester zal dan duidelijk worden gemaakt dat zijn/haar gedrag niet getolereerd wordt en dat er sancties aan hangen. 4

5 De vijfsporen aanpak Soms stopt het pesten niet. Het stopt ook niet vanzelf. Om het pesten te stoppen moeten er maatregelen genomen worden naar verschillende personen en groepen. Deze aanpak wordt vaak gebruikt met betrekking tot pesten en pestgedrag en is ontwikkeld door Stichting Jeugdinformatie. Steun bieden aan het kind dat gepest wordt: Naar het kind luisteren en haar/zijn probleem serieus nemen. Met het kind overleggen over mogelijke oplossingen. Samen met het kind werken aan oplossingen. Zonodig zorgen dat het kind deskundige hulp krijgt, bijvoorbeeld een sociale vaardigheidstraining. Steun bieden aan het kind dat zelf pest: Met het kind bespreken wat pesten voor een ander betekent. Het kind helpen om op een positieve manier relaties te onderhouden met andere kinderen. Het kind helpen om zich aan regels en afspraken te houden. Zonodig zorgen dat het kind deskundige hulp krijgt, bijv. een sociale vaardigheidstraining. De middengroep betrekken bij de oplossingen van het pestprobleem: Met de kinderen praten over pesten en over hun eigen rol daarbij. Met de kinderen overleggen over mogelijke oplossingen en over wat ze zelf kunnen bijdragen aan die oplossingen. Samen met de kinderen werken aan oplossingen, waarbij ze zelf een actieve rol spelen. De basisschool (of de club, het buurthuis, de sportschool) steunen bij het aanpakken van het pesten: De professionals en de rest van de schoolorganisatie informatie geven over pesten als algemeen verschijnsel en over het aanpakken van pesten in de eigen groep en de eigen school. Werken aan het tot stand brengen van een algemeen beleid van de school rond veiligheid en pesten waar de hele school bij betrokken is. De ouders steunen: Ouders die zich zorgen maken over pesten, serieus nemen. In samenwerking tussen school en ouders het pestprobleem aanpakken. Zonodig ouders doorverwijzen naar deskundige ondersteuning 5

6 Digitaal pesten aanpakken Wanneer digitaal pesten wordt geconstateerd of gemeld door leerlingen, leerkrachten en/of ouders volgt er een groepsgesprek om de gevaren van internet pesten bespreekbaar te maken. Luisteren naar het verhaal van het slachtoffer Toon begrip en veroordeel niet Meld het gesprek bij de vertrouwenscontactpersoon van school Het gebruik van telefoon inclusief camera is op school verboden. Er wordt direct gecommuniceerd met ouders van slachtoffer Adviseer ouders aangifte te doen Probeer dader te achterhalen Er wordt direct gecommuniceerd met ouders van de dader Er wordt een waarschuwing uitgedeeld. Bij en herhaling van problemen is er een koppeling naar de zorgroute voor gedrag. Leerlingen kunnen een diploma halen via bijvoorbeeld de website Ik Surf Veilig. De Nationale Academie voor Media en Maatschappij heeft 15 tips voor veilig twitteren. Met deze tips kun je twitter leuk en veilig houden Voorbeeld 1 Een blootfoto van een leerling is op het internet geplaatst: Luister naar de leerling. Toon begrip en veroordeel niet. Neem contact met de ouders op. Meld dit bij de contactpersoon of vertrouwenspersoon. Meld dit bij de provider met verzoek tot verwijdering van de foto. Zet jouw provider in dit adres: abuse@provider.nl Adviseer de ouders aangifte bij de politie te doen. Probeer de dader te achterhalen. Voer maatregelen richting dader uit. Voorbeeld 2 Een leerling wordt steeds lastig gevallen (stalking): Leer de leerling assertief te zijn: nee zeggen, contact afsluiten. De leerling niet laten ingaan op de stalker. Breng de ouders op de hoogte. Adviseer de ouders en de leerling om bewijslast te verzamelen. Adviseer de ouders aangifte bij de politie te doen. Voorbeeld 3 Over een leerling wordt geroddeld via MSN: Geef steun en luister naar de leerling. Adviseer de leerling berichten te bewaren en op te slaan. Probeer de dader te achterhalen via systeembeheerder en slachtoffer. Bespreek het met de mentor/vertrouwenspersoon. Spreek de pesters aan. Voer eventueel een klassengesprek. Neem contact met de ouders op. Probeer de dader op te sporen Soms is de identiteit van de dader te achterhalen door uit te zoeken van welke computer op school het bericht is verzonden. Je gebruikt daarvoor de zogenaamde logfiles van de school-server (centrale computer). Vanzelfsprekend heb je daar wel (technische) ondersteuning van een ICT-coördinator, systeembeheerder, en/of externe beheerder voor nodig. 6

7 Ga na wanneer het bericht verstuurd is en welke klas op dat moment gebruik maakte van de computers. De stijl van het bericht en eventuele taalfouten kunnen de dader verraden. De dader kan wellicht ook worden gevonden door in de klas te praten over wat er is gebeurd. Soms is het niet mogelijk een dader te achterhalen en zit er niets anders op dan het effect te minimaliseren. Dat kan het beste door het slachtoffer op het hart te drukken niet te reageren op haatmail of andere ongewenste berichten. Blokkeren van afzenders Sommige programma s hebben de mogelijkheid om specifieke afzenders te blokkeren. Verwijs ouders naar onderstaande websites voor meer informatie. Op den duur loont het wellicht de moeite de leerling een nieuw mailadres te geven. Vertel je leerlingen dat ze altijd heel voorzichtig moeten zijn met het doorgeven van hun mailadres aan anderen. Digitaal pesten is strafbaar Er zijn verschillende vormen van digitaal pesten die strafbaar zijn. Daar kun je hier meer over lezen: Digitaal pesten wat is strafbaar? Leerlingen realiseren zich dat vaak niet. Ook wanneer het slachtoffer lichamelijk letsel of materiële schade is toegebracht, kan de politie worden ingeschakeld. 7

8 De rol van de professional Een professional speelt een zeer belangrijke rol in het aanpakken van pesten. Vaak is echter niet helemaal duidelijk hoe het pesten aangepakt moet worden. Wanneer is er sprake van pesten en plagen? Moet elk pestgedrag aangekaart worden? Welke stappen moet een professional ondernemen om het pesten te doen stoppen? Met wie kan een professional of een kind praten als dat nodig is? Als een professional pestgedrag in de klas of daarbuiten signaleert kan hij/zij een aantal stappen volgen als hij het gedrag wil aan gaan pakken: 1. Ongeacht wat de zwaarte is van het pesten, zal de professional in eerste instantie een gesprek aangaan met de pester om na te gaan waarom deze pest. Het is hierbij belangrijk dat het pestgedrag wordt afgekeurd, maar niet de pester zelf. Geef aan dat je hem/haar gewoon wil helpen. 2. Daarop volgt een gesprek met de ouder(s) van het kind om aan te geven dat het pesten moet stoppen 3. Indien het pesten doorgaat is het noodzakelijk dat het pestgedrag doorgegeven wordt aan de directie. 4. Mocht het pestgedrag nog steeds aanwezig zijn is het belangrijk om te verwijzen naar professionele hulp. Boven beschreven staat het stappenplan dat in gebruik kan worden gesteld als er al sprake is van pesten. Maar zoals we allemaal weten is voorkomen altijd beter dan genezen. Het is dan ook van belang dat de professional een goed pedagogisch klimaat moet creëren in de klas, zodat pesten niet eens de kans krijgt om voor te komen. De groepscultuur moet open zijn waarbinnen groepsleden het leuk vinden als mensen die niet tot de groep behoren zo nu en dan binnenkomen. Iedereen hoort er bij. Kinderen in de groep moeten zich veilig voelen en een kans krijgen hun zegje te doen. Wat belangrijk is bij deze ( preventieve ) aanpak is dat de groep zich bewust wordt van pesten en de gevolgen hiervan. Vaak zien kinderen de ernst van pesten niet in. Kinderen moeten erkennen dat pesten en de gevolgen ervan erg zijn. Zij kunnen de ernst van de zaak inzien als zij verhalen horen van ex-gepeste kinderen uit de klas of andere kinderen. De groep moet het met de professional eens zijn dat het pesten een probleem is. De rol van werkwijze van de Vreedzame School De partners van in de Breedte hebben gekozen voor een werkwijze die aansluit bij het benoemen van positieve regels en afspraken. De Vreedzame School wil kinderen opvoeden tot verantwoordelijke en actieve leden van de gemeenschap. Daartoe beschouwen we de klas en de school als oefenplaats. Kinderen leren dat zij deel uitmaken van de gemeenschap die de klas en school vormt en leren daar een bijdrage aan te leveren. Ze leren oog en oor te hebben voor anderen, zich verantwoordelijk te voelen voor het algemeen belang: initiatiefrijk, zorgzaam en betrokken. In onze visie is het van belang om kinderen al op jonge leeftijd te leren hoe je om kunt gaan met verschillen. Hoe overbruggen we meningsverschillen? Hoe lossen we de belangentegenstellingen in een conflict zó op dat beide partijen tevreden zijn? Staan we open voor mensen die anders zijn dan wij? 8

9 Kinderen hebben, om op een goede manier op te groeien, perspectief en hoop nodig. Ze hebben het idee nodig dat ze iets kunnen bereiken in deze samenleving. In De Vreedzame School mobiliseren we de eigen kracht van kinderen. Kinderen krijgen een stem, en leren die op een verantwoordelijke manier gebruiken. Kinderen voelen zich gehoord en gezien, en ze ervaren dat het uitmaakt dat ze er zijn, dat ze er toe doen Met het lesprogramma van De Vreedzame School leren kinderen kennis en vaardigheden. Maar kennis en vaardigheid is vaak nog niet voldoende om het gewenste gedrag voort te brengen. Een kind dat over een bepaalde vaardigheid beschikt, hoeft namelijk nog niet geneigd te zijn om deze vaardigheid altijd in te zetten. Dat is onder andere afhankelijk van de houding, de attitude, van de wil om het geleerde ook in praktijk te brengen. Attitudes worden sterk beïnvloed door de context, door de dominante sociale norm van de omgeving waar iemand deel van uitmaakt. Om die reden zijn de inspanningen van De Vreedzame School erop gericht een cultuur te realiseren waarin de sociale norm bepaald wordt door de hiervoor omschreven doelen: constructief omgaan met meningsverschillen en conflicten, actieve participatie, zorgzaam en prosociaal gedrag. Om zo middels die norm voortdurend invloed uit te kunnen oefenen op de attitudeontwikkeling, die zo bepalend is voor vreedzaam gedrag. De rol van de mediator De mediator wordt er op getraind om medeleerlingen te helpen volgens een vast stappen plan conflicten op te lossen. Dit stappen plan is al vanaf de kleutergroepen opgebouwd. Er wordt een verdieping aangebracht op het terrein van conflicthantering, aangepast aan de veel voorkomende oorzaken van conflicten in die leeftijdsfase. De lessen gaan over groepsdruk en het kunnen blijven bij een eigen mening. Over hoe je op een acceptabele manier kritiek geeft, en hoe je kritiek kunt ontvangen. Over het nadenken over morele dilemma s: wat mag echt niet? En we gaan in op herstel: hoe herstel je de schade na een conflict dat uit de hand is gelopen? Het stappenplan gaat uit van STOP! HOU OP! WE LOSSEN HET OP! De mediator werken volgens het volgende traject; 1. Ze zeggen wie ze zijn 2. Ze vertellen de regels van het gesprek a. We doen ons best om het conflict op te lossen b. We gaan niet schelden c. We praten niet door elkaar heen 3. Ze laten de kinderen om de beurt vertellen 4. Ze stellen de volgende vragen: a. Wat gebeurde er volgens jou? b. Hoe voel jij je nu? c. Wat had je anders kunnen doen d. Hoe los je het op? e. Welke oplossing vind je het beste? 5. Ze vatten samen na elk gesprek 6. Ze kiezen samen de oplossingen 7. Ze maken een keuze uit de beste oplossing 8. Ze koppelen terug naar de leerkracht. 9

10 Even terug naar als er al sprake is van pesten. Het kan ook wel eens voorkomen dat je als professional een anonieme melding van pesten binnenkrijgt. Hoe wordt dit aangepakt? Wat te doen als er net buiten de school deuren gepest wordt? Anonieme melding Het kan zijn dat er u in de wandelgangen een briefje wordt toegestopt. Of dat er in het postvakje van de professional een briefje wordt gevonden die anoniem meldt dat er bij u in de klas gepest wordt. Allereerst moet er gedacht worden aan het waarheidsgehalte van de melding. Een melding kan specifieke personen aanwijzen, maar ook gewoon een situatie met pesten aangeven. Als het specifieke personen betreft is het belangrijk te kijken of de situatie zich inderdaad voordoet in de klas. De persoon van wie de melding afkomstig is kan persoonlijk betrokken zijn geweest bij het pesten en zal de situatie anders gevoeld hebben als dat er werkelijk aan de hand is. Het is natuurlijk een erg subjectieve kijk op het pestgedrag. Als de melding inderdaad klopt dan kan de professional in het algemeen iets aan de klas vertellen over pesten en de gevolgen hiervan. Zonder de betreffende leerlingen in de schijnwerpers te zetten kunt u de klas duidelijk maken dat er op school of in de klas wordt gepest. Misschien hebben de betreffende personen hier een boodschap aan en zal het pesten zichzelf oplossen. Mocht er nog steeds sprake zijn van pesten dan kan het bovenstaande stappenplan gevolgd worden. Pesten en digitaal pesten buiten de school en de kindercentra Pesten hoeft niet altijd binnen de deuren van de instelling voor te komen. Soms gebeurt pesten buiten de brede school. Kinderen kunnen s ochtends voordat ze naar binnengaan al een paar scheldwoorden te horen hebben gekregen en ook na schooltijd wordt het pesten vaak nog doorgezet bijvoorbeeld via Hyves. Het ruziën en pesten gaat op de brede school door. De brede school heeft er veel last van. Schoolresultaten lijden eronder en er ontstaat een onveilig klimaat. Kinderen kunnen minder goed leren. Pesten heeft effect op het brede schoolklimaat. De brede school voelt zich verantwoordelijk voor het creëren van een open en respectvolle sfeer waarin kinderen zich prettig voelen en positief opstellen. Het is voor een professional lastig om zijn handen te leggen op het pesten zodra de zorg voor de kinderen uit zijn/haar handen worden gegeven, aan het einde van de dag bijvoorbeeld. Zorg er als professional voor dat de leerlingen in de groep zich bewust worden van pesten en de gevolgen. Als professional kan je het pesten op het schoolplein na school hebben gesignaleerd. Je kunt er dan met de kinderen om wie het gaat over spreken. Van hieruit geldt het stappenplan als het pesten doorgaat. Zo geldt voor welke melding of signalering dan ook dat de professional de situatie bekijkt en deze inschat op pestgedrag. Men kan dan met de groep spreken over pesten en de pester en de gepeste apart nemen. 10

11 Vertrouwenscontactpersoon Op de school, het kindercentrum en in het wijkcentrum is een contactpersoon aanwezig die pesten kan signaleren en aanpakken. De contactpersoon is bekend met de theorie en de praktijk over pesten en groepsprocessen. Daarnaast is de vertrouwenscontactpersoon oplossingsgericht, maar ook dient deze tegelijkertijd verantwoordelijkheid te geven en te laten bij betrokkenen. De vertrouwenscontactpersoon is een aanspreekpunt voor professionals, leerlingen en ouders. Zij kunnen bij deze persoon terecht met vragen en/of klachten. Hij/zij zal de vragen en/of klachten aanhoren en de route aangeven die gevolgd kan worden om tot en oplossing te komen. Een gepest kind kan steun vinden bij de contactpersoon en er kan ook pestgedrag gemeld worden. De vertrouwenscontactpersoon voor Klavertje vier, de Brandaris, het kindercentrum oor en voor het Wijkcentrum zijn bekend bij de organisaties. Sanctieafhandeling directie Niet elk pestprobleem hoeft verwezen te worden. Sommige pesterijen worden door de professional gesignaleerd en aangepakt. Wanneer de pesterijen niet ophouden, kunnen de pester en de gepeste hun verhaal doen bij de directie. Bij dit gesprek gaat er nog 1 waarschuwing naar de pester uit, mocht hij hier geen boodschap aan hebben dan zal er bij de volgende keer direct contact op worden genomen bij de ouders. Het betrekken van de directie bij aanhoudende pesterijen is noodzakelijk en dient aangenomen te worden als regel. Niet elke professional geeft het pestgedrag aan. Op deze manier blijft het pesten maar doorgaan tot er blijvende gevolgen zijn voor zowel pester als gepeste. 11

12 Adviezen voor ouders Als ouder mag u van school verwachten dat zij uw kind veiligheid en bescherming biedt. Luister goed naar wat uw kind over school vertelt. Wees alert op signalen die kunnen duiden op pesten. Als uw kind gepest wordt: Neem uw kind serieus. Word niet boos op de pester maar leg zo neutraal mogelijk uit dat u hulp gaat zoeken op school. Zoek contact met de ouders van de pester. Op school weten ze of dit een goede optie is. Als het kind geen hulp wil (bang voor represailles) probeer het kind ervan te overtuigen dat ook de pester geholpen moet worden om het pesten te stoppen. Anders kan hij / zij nog meer slachtoffers maken. Leg uit dat u en school vertrouwelijk met de informatie om zullen gaan. Hulp vragen is geen klikken! Maak een afspraak op school en leg het probleem voor aan de professional. Vraag wat hij of zij er al aan gedaan hebben en wat de volgende stappen zijn die genomen moeten worden. Bespreek de afspraken met het kind. Houd in de gaten of de school er alles aan doet om het probleem op te lossen. Bent u niet tevreden, ga dan terug en bespreek het opnieuw met de leerkracht.lost dit niets op ga dan eventueel naar de directie. Voor sommige kinderen kan een sociale vaardigheidstraining een goede steun in de rug zijn. Als uw kind een pester is: Raak niet in paniek en wordt niet boos maar probeer met uw kind te praten. Laat uw kind merken dat u hem / haar nog steeds waardeert maar dat het gedrag wordt afgekeurd. Praat met de ouders van de gepeste, op school weten ze of dit een goede optie is. Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen: waarom pest uw kind een ander kind? Ga praten met de school. De school moet ook hulp bieden aan de pester. Voer de afspraken die met school gemaakt zijn zo consequent mogelijk uit. Laat het kind merken dat zijn / haar gedrag een probleem is en dat u, school en het kind zeker tot een goede oplossing zullen komen. Denk in sommige gevallen aan een sociale vaardigheidstraining voor uw kind. Voor sommige kinderen is het goed dat zij hun agressieve impulsen gaan kanaliseren. Een sport zoals b.v. judo of worstelen zou soms kunnen helpen Als uw kind bij de zwijgende middenmoot hoort: Als uw kind weet dat een kind gepest wordt, spoor uw kind dan aan om dat aan de leerkracht door te geven. Ga eventueel zelf mee. Doe dat op een moment dat de pester en de gepeste niet aanwezig zijn. Vraag de professional vertrouwelijk om met de informatie om te gaan en in samenspraak met de leerkracht een stappenplan te maken. Spoor uw kind aan om andere kinderen te mobiliseren om tegen de pester te zeggen dat hij er mee moet stoppen. Dit is voor kinderen erg moeilijk; verwacht hier niet te veel van. Spoor uw kind aan om meteen naar de leerkracht te gaan als het pesten plaatsvindt, dat is helpen en geen klikken. 12

13 Pestprotocol Samenvatting voor leerlingen Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken Signalen van pesterijen kunnen o.a. zijn: altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven briefjes doorgeven beledigen opmerkingen maken over kleding isoleren buiten school opwachten, slaan of schoppen op weg naar huis achterna rijden naar het huis van het slachtoffer gaan bezittingen afpakken schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer REGEL 1: Een belangrijke stelregel is dat het inschakelen van je juf of meester niet wordt opgevat als klikken. Je mag niet klikken, maar als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt en je komt je er zelf niet uit dan moet je hulp aan de je juf of meester vragen. Dat is geen klikken! REGEL 2: Een tweede stelregel is dat een medeleerling ook de verantwoordelijkheid om aan je juf of meester te vertellen dat iemand wordt gepest. Alle leerlingen zijn verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep. REGEL 3: Als er ruzie is of er wordt gepest dan vertel je dat aan je juf of meester. Je kan er ook thuis met ouders over praten. Zij kunnen dan op school praten over wat er gebeurd is. 13

14 REGELS DIE GELDEN IN ALLE GROEPEN: Doe niets bij een ander kind, wat jezelf ook niet prettig zou vinden Kom niet aan een ander als de ander dat niet wil. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden Als je kwaad bent ga je niet slaan, schoppen, krabben (je komt niet aan de ander). Probeer eerst samen te praten. Ga anders naar de meester of de juf. Niet: zomaar klikken. Wel: aan de juf of meester vertellen als er iets gebeurt wat je niet prettig of gevaarlijk vindt. Vertel de meester of de juf wanneer jezelf of iemand anders wordt gepest. Blijft de pester doorgaan dan aan de meester of juf vertellen. Kinderen die pesten zitten zelf in de nesten! Word je gepest praat er thuis ook over, je moet het niet geheim houden. Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden we niet goed. Niet aan spullen van een ander zitten Luisteren naar elkaar Iemand niet op het uiterlijk beoordelen of beoordeeld worden Nieuwe kinderen willen we goed ontvangen en opvangen. Zij zijn ook welkom op onze school. Opzettelijk iemand pijn doen, opwachten buiten school, achterna zitten om te pesten is beslist niet toegestaan. Probeer ook zelf een ruzie met praten op te lossen. Na het uitpraten kunnen we ook weer vergeven en vergeten. Deze regels gelden op school en daarbuiten AANPAK VAN DE RUZIES EN PESTGEDRAG IN VIER STAPPEN: Wanneer leerlingen ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en wij: STAP 1: Er eerst zelf ( en samen) uit te komen. Je kan zelf zeggen: Hou op! Ik vind het niet leuk. STAP 2: Stopt de ander niet met pesten dan moet je naar je juf of meester gaan om te vertellen dat iemand je pest. STAP 3: Je juf of meester moet met beide kinderen gaan praten en samen tot een oplossing proberen te komen. Gebeurt het pesten nog een keer, dan krijgt de pester straf. STAP 4: Stopt het pesten niet, dan spreekt je juf of meester nogmaals met diegene die pest. Er kunnen dan zwaardere straffen volgen, want pesten kan en mag écht niet! 14

15 Pestprotocol Samenvatting voor leerkrachten Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen De school kiest elke periode van ongeveer 6 weken een thema dat schoolbreed zichtbaar wordt gemaakt. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken Deze samenvatting is ingedeeld in: 1. REGELS die als basis worden gebruikt om pesten tegen te gaan op school. 2. SCHOOLREGELS die gelden in alle groepen 3. VIER STAPPEN voor de aanpak van ruzies en pestgedrag 4. FASES van consequenties mocht het pesten dan nog voortduren. REGELS die als basis worden gebruikt om pesten tegen te gaan op school. REGEL 1: Een belangrijke stelregel is dat het inschakelen van de leerkracht niet wordt opgevat als klikken. Vanaf de kleutergroep brengen we kinderen dit al bij: je mag niet klikken, maar als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt en je komt je er zelf niet uit dan mag je hulp aan de leerkracht vragen. Dit wordt niet gezien als klikken. REGEL 2: Een tweede stelregel is dat een medeleerling ook de verantwoordelijkheid heeft om het pestprobleem bij de leerkracht aan te kaarten. Alle leerlingen zijn immers verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep. REGEL 3: Samenwerken zonder bemoeienissen: School en gezin halen voordeel uit een goede samenwerking en communicatie. Dit neemt niet weg dat iedere partij moet waken over haar eigen grenzen. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat ouders naar school komen om eigenhandig een probleem voor hun kind op te komen lossen. Bij problemen van pesten zullen de directie en de leerkrachten hun verantwoordelijkheid (moeten) nemen en indien nodig overleg voeren met de ouders.de inbreng van de ouders blijft bij voorkeur beperkt tot het aanreiken van informatie, tot het geven van suggesties en tot het ondersteunen van de aanpak van de school. 15

16 SCHOOLREGELS DIE GELDEN IN ALLE GROEPEN: Doe niets bij een ander kind, wat jezelf ook niet prettig zou vinden Kom niet aan een ander als de ander dat niet wil. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden Als je kwaad bent ga je niet slaan, schoppen, krabben (je komt niet aan de ander). Probeer eerst samen te praten. Ga anders naar de meester of de juf. Niet: zomaar klikken. Wel: aan de juf of meester vertellen als er iets gebeurt wat je niet prettig of gevaarlijk vindt. Vertel de meester of de juf wanneer jezelf of iemand anders wordt gepest. Blijft de pester doorgaan dan aan de meester of juf vertellen. Kinderen die pesten zitten zelf in de nesten! Word je gepest praat er thuis ook over, je moet het niet geheim houden. Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden we niet goed. Niet aan spullen van een ander zitten Luisteren naar elkaar Iemand niet op het uiterlijk beoordelen of beoordeeld worden Nieuwe kinderen willen we goed ontvangen en opvangen. Zij zijn ook welkom op onze school. Opzettelijk iemand pijn doen, opwachten buiten school, achterna zitten om te pesten is beslist niet toegestaan. Probeer ook zelf een ruzie met praten op te lossen. Na het uitpraten kunnen we ook weer vergeven en vergeten. Deze regels gelden op school en daarbuiten Toevoeging: Kinderen mogen in hun eigen groep een aanvulling geven op deze vastgestelde schoolregels, in overleg met de leerkracht. Die aanvulling wordt opgesteld, door en met de groep, dit zijn de zgn groepsregels Zowel schoolregels als groepsregels zijn zichtbaar in de klas opgehangen. 16

17 VIER STAPPEN voor de aanpak van ruzies en pestgedrag Wanneer leerlingen ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en wij: STAP 1: Er eerst zelf ( en samen) uit te komen. STAP 2: Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt ( in feite het onderspit delft en verliezer of zondebok wordt) heeft deze het recht en de plicht het probleem aan de meester of juf voor te leggen. STAP 3: De leerkracht brengt de partijen bij elkaar voor een verhelderingsgesprek en probeert samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen / ruzies tussen dezelfde leerlingen volgen sancties (zie bij consequenties). STAP 4: Bij herhaaldelijke ruzie/ pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een bestraffend gesprek met de leerling die pest /ruzie maakt. De fases van bestraffen treden in werking (zie bij consequenties). Ook wordt de naam van de ruziemaken/ pester in de klassenmap genoteerd. Bij iedere melding in de map omschrijft de leerkracht de toedracht. Bij de derde melding in de map worden de ouders op de hoogte gebracht van het ruzie-pestgedrag. Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing. FASES van consequenties mocht het pesten dan nog voortduren. De leerkracht ziet dat een leerling wordt gepest (of de gepeste of medeleerlingen komen het bij hem melden) En vervolgens leveren stap 1 t/m 4 geen positief resultaat op voor de gepeste. De leerkracht neemt duidelijk een stelling in. De straf is opgebouwd in 5 fases; afhankelijk hoelang de pester door blijft gaan met zijn/ haar pestgedrag en geen verbetering vertoond in zijn / haar gedrag: FASE 1: Een of meerdere pauzes binnen blijven Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn Een schriftelijke opdracht zoals een verslag in de nadenkhoek over de toedracht en zijn of haar rol in het pestprobleem Door gesprek: bewustwording voor wat hij met het gepeste kind uithaalt Afspraken maken door en met de pester over gedragsveranderingen. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een periode) in een kort gesprek aan de orde. FASE 2: Een gesprek met de ouders, als voorgaande acties op niets uitlopen. (niet te lang mee wachten) De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. 17

18 FASE 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals de Schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of schoolmaatschappelijk werk. FASE 4: Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor gekozen worden om een leerling tijdelijk in een andere groep te plaatsen, binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school behoort tot de mogelijkheden. FASE 5: In extreme gevallen kan een leerling geschorst of verwijderd worden. 18

19 Bronvermelding Literatuur Klungers, Theo ( 2005 ) Van pesten naar een wij-gevoel, posicom Delver, Bamber ( 2006 ) Vet veilig internet, Alkmaar, Vives Media B.V Vreedzame School (2009) Websites