Praktijkvoorbeelden opleiden in algemene competenties

Transcriptie

1 Praktijkvoorbeelden opleiden in algemene competenties Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen

2 Praktijkvoorbeelden opleiden in algemene competenties MMV-CanBetter (zie verzamelt praktijkvoorbeelden van het opleiden in de algemene competenties. Deze praktijkvoorbeelden zijn bedoeld om te inspireren. Ze zijn wellicht niet allemaal toepasbaar in uw situatie, maar brengen u mogelijk wel op ideeën voor opleidingsactiviteiten die wél geschikt zijn in uw situatie. Laaghangend fruit Opleiden in de algemene competenties hoeft geen extra tijd te kosten. U kunt bestaande taken zo inzetten dat een gewone werksituatie een waardevol opleidingsmoment wordt. Voorbeelden hiervan zijn: Aios levert actieve bijdrage aan multidisciplinair overleg Aios neemt deel aan project over patiëntveiligheid Ouderejaars aios pakt rol als voorzitter bij patiëntoverdrachten Taak geschikt als opleidingsmoment? Dat kunt u beoordelen met deze structuur: Wat is de precieze taak? Wat moet er opgeleverd worden? Welke basiskennis moet aanwezig zijn? (inschatting niveau) Welke competenties kan een aios hiermee ontwikkelen? Past de taak bij de leerdoelen van de aios? Welk staflid kan deze taak begeleiden? Aan te raden is om aios en supervisor een actieplan te laten opstellen (wie, wat, in welke periode, wijze van superviseren en randvoorwaarden). Praktijkvoorbeelden gezocht! Heeft u zelf een praktijkvoorbeeld van een opleidingsactiviteit voor aios om de algemene competenties te ontwikkelen? Mail MMV-CanBetter op modernisering@fed.knmg.nl. Bij voorbaat dank voor uw bijdrage. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

3 Aios neemt deel aan vakgroepvergadering Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Aios leren dat er vele organisatorische, logistieke en financiële zaken spelen die het werk van specialisten kunnen beïnvloeden. Ze leren daarover mee te denken en te adviseren en zijn daardoor beter voorbereid op alle facetten van het medische specialisme. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

4 Aios neemt deel aan vakgroepvergadering Werkwijze Aios wonen de vakgroepvergaderingen bij, waar het medisch beleid wordt besproken en organisatorische of logistieke ontwikkelingen die behandeltrajecten of de inhoud van het werk kunnen beïnvloeden. Aios worden geacht om actief deel te nemen. De voorzitter van de vergadering zorgt ervoor dat alle deelnemers aan het woord komen, ook de aios. Als er vervolgens beleidsthema s uitgewerkt moeten worden, krijgen aios daar een rol in. Bijvoorbeeld door samen met een vakgroeplid een protocol op te stellen. Of door deel te nemen aan een werkgroep en bij te dragen aan adviezen richting de directie. Voorbereiding De aios krijgen van tevoren alle stukken toegestuurd, net als de vakgroepleden. Toepasbaarheid Geschikt voor ouderejaars aios. Tips Bespreek van tevoren met aios wat er van hen wordt verwacht, zowel voor wat betreft hun inhoudelijke bijdrage als de vertrouwelijkheid van de vergaderingen. Laat aios het liefst een volledige beleidscyclus meemaken, zodat ze niet alleen meepraten en luisteren over een kwestie, maar ook het vervolg en de afloop zien. Aan te raden is dan ook om niet elke vakgroepvergadering een andere aios te laten deelnemen. Heeft een vakgroep grote aantallen aios, dan zouden ze ervoor kunnen kiezen om alleen de ouderejaars te laten deelnemen. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met revalidatiearts Annette van Kuijk op p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

5 Aios beschrijft visie op verschil van inzicht Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel De aios leert omgaan met problemen of conflicten, leert een probleem te bezien vanuit meerdere perspectieven en leert een beargumenteerd en logisch opgebouwd verhaal te schrijven. Daarnaast leert hij samen te werken met andere specialismen, waardoor de kwaliteit van zorg verbetert. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

6 Aios beschrijft visie op verschil van inzicht Werkwijze Als er op de OK een verschil van inzicht tussen specialismen is ontstaan over de zorg voor een patiënt, wordt aan één van de aios gevraagd om een brief te schrijven aan de collegae van de andere vakgroep. In deze brief beschrijft de aios zijn visie op het verschil van inzicht. Aan de brief voegt hij eventuele literatuurbronnen of andere bronnen van informatie toe. De brief wordt eerst binnen de eigen vakgroep besproken en eventueel voorzien van aanvullende argumenten. De vakgroep bepaalt of de brief daadwerkelijk wordt verstuurd naar de collegae van de andere vakgroep. Is dat het geval, dan is dat een beslissing van het opleidingsteam. Rol opleider: Aios coachen bij het verwoorden van visie Eventueel: multi-perspectief aandragen Met opleidingsteam bepalen hoe er op het geschil wordt gereageerd. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

7 Veiligheidsbewustzijn van aios vergroten Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Door actief deel te nemen aan de MIP-commissie (MIP staat voor Meldingen Incidenten Patiëntenzorg) krijgt de aios een groter veiligheidsbewustzijn. Hij leert incidenten systematisch te analyseren, ziet de essentie in van onderlinge samenwerking en leert omgaan met contrasterende belangen. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

8 Veiligheidsbewustzijn van aios vergroten Werkwijze De aios meldt zich aan als lid van de MIPcommissie. Aios en opleider bespreken deelname aan de commissie goed door (zie Voorbereiding). Tijdens de MIPbijeenkomst levert de aios een actieve bijdrage: hij neemt een aantal taken op zich en draagt bij tot besluitvorming. Na de MIP-bijeenkomst bespreken opleider (of een ander lid van het team dat aanwezig was) de rol van de aios aan de hand van vooraf vastgestelde aandachtspunten. Voorbereiding Belangrijk is dat deelname aan de MIP-commissie goed wordt voorbereid. Aios en opleider bespreken wat er van de aios wordt verwacht. De aios geeft aan wat hij van deze activiteit wil leren; aios en opleider leggen deze aandachtspunten van tevoren vast. Zo nodig gaat de aios op zoek naar informatie over het onderwerp dat binnen de commissie wordt besproken ((literatuur, rapporten). Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tip Nog een praktijkvoorbeeld om het veiligheidsbewustzijn van aios te vergroten: bekijk de video VIM-bijeenkomst op p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

9 Samen leren van incidenten: multidisciplinaire VIM-bijeenkomst Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen Doel Voor de aios wordt zichtbaar dat elke schakel in het zorgtraject een cruciale rol speelt, niet alleen in de zorg voor patiënten maar ook bij leren van en het voorkomen van incidenten. PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

10 Samen leren van incidenten: multidisciplinaire VIM-bijeenkomst Werkwijze Elke twee weken wordt een VIM-bijeenkomst georganiseerd (VIM staat voor Veilig Incidenten Melden). Bij deze bijeenkomst zijn alle disciplines aanwezig, dus niet alleen de specialisten en aios, maar ook de verpleegkundigen, polimedewerksters en alle andere schakels in het zorgtraject. Ook coassistenten, anios en verpleegkundigen in opleiding zijn welkom, vanuit de gedachte: hoe eerder je veiligheidsdenken integreert in je werk, hoe vanzelfsprekender het wordt. Van alle aanwezigen wordt een actieve bijdrage verwacht in het voorkomen van incidenten. De bespreking vindt plaats tijdens de lunch, zodat in principe iedereen aanwezig kan zijn. De bespreking wordt aangekleed met broodjes, melk en fruit, om het nuttige met het aangename te verenigen. Belangrijk is dat er een veilige sfeer wordt gecreëerd, waarin incidenten blame-free kunnen worden besproken. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om iemand de zwarte piet toe te spelen, maar om samen te leren van incidenten en ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet nog een keer gebeurt. Een actieve rol van opleiders en supervisoren is essentieel: het is van belang dat zij zelf laten zien dat niemand onfeilbaar is, door ook incidenten te melden waar zij zelf bij betrokken waren. Voorbereiding Vooraf wordt een selectie gemaakt van VIM-meldingen die interessant zijn om tijdens de bijeenkomst te bespreken. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tip Bekijk de video VIM-bijeenkomst op p Opleiden in algemene competenties, waarin gynaecoloog Marion Heres uit het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis inspirerend vertelt over dit praktijkvoorbeeld. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

11 In retrospectie Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Binnen de opleidingsgroep een sfeer creëren waarin open praten over fouten normaal is. Bij In retrospectie gaat het niet om de schuldvraag. Het gaat erom hoe de hele vakgroep iets van de casus kan leren om herhaling te voorkomen. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

12 In retrospectie Werkwijze In retrospectie wordt eens per maand gehouden en duurt ongeveer veertig minuten. Bij de bespreking zijn de aios, de internisten en de coassistenten aanwezig. Aios en internisten brengen bij toerbeurt een casus in. De voorzitter opent de bespreking. Zijn of haar taak is vooral: een veilige sfeer scheppen. De voorzitter geeft het woord aan de aios of het staflid, die een patiënt van zichzelf inbrengt waarbij iets niet goed is gegaan. Dat kan zijn een fout, een onnauwkeurigheid of een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De inbrenger van de casus legt, aan de hand van een presentatie, uit wat er is misgegaan. Aan het einde van de presentatie geeft de inbrenger aan waar volgens hem de oorzaak van het voorval ligt en hoe herhaling kan worden voorkómen. Daarna wordt de casus binnen de groep besproken. Komen daar punten uit naar voren die structurele verbeteringen in de organisatie behoeven, dan gaat een kleine groep van afgevaardigden in gesprek met de kwaliteitsfunctionaris. Voorbereiding Aios en internisten brengen bij toerbeurt een casus in. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tips Het succes valt of staat met deelname door de vakgroep zelf; zij moeten laten zien dat fouten maken menselijk is, ook als je al jaren in het vak zit. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met Joost Hoekstra, hoogleraar interne geneeskunde en opleider in het AMC: p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

13 Aios kijkt mee met counselinggesprek van supervisor Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen Doel Leren van gericht meekijken en gestructureerd feedback geven. PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

14 Aios kijkt mee met counselinggesprek van supervisor Werkwijze Aios kijken en luisteren mee met de counselinggesprekken van hun supervisoren. Aansluitend geeft de aios een mondelinge KPB aan de supervisor. Een gestructureerde werkwijze is essentieel. Vooraf bepalen opleider/supervisor en aios aan welke (aspecten van) competenties de aios nog moet werken. Dat zijn ook de punten waarop hij of zij specifiek gaat letten tijdens het counselinggesprek van zijn supervisor. Tijdens het counselinggesprek zit de aios naast de supervisor en observeert hij supervisor en patiënt op basis van de afgesproken aandachtspunten. Na het counselinggesprek komen supervisor en aios in een feedbackgesprek terug op de afgesproken aandachtspunten. Voorbereiding Opleider/supervisor en aios bepalen samen welke (aspecten van) de competenties en de aios nog verder moet ontwikkelen. Op deze aspecten gaat de aios specifiek letten tijdens het counselinggesprek van zijn supervisor. Toepasbaarheid Beginnende aios. Tips Laat aios niet alleen meekijken met medische handelingen, maar ook met gesprekken. Het vergt lef van beide kanten, maar het levert veel op. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met Hanne Meijers-Heijboer, opleider klinische genetica in VU medisch centrum: p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

15 Maatschappelijk handelen in het ochtendrapport Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel De positie van medisch specialisten staat in de huidige maatschappij geregeld onder druk. Voor aios is het leerzaam om met oudere, meer ervaren vakgenoten van gedachten te wisselen over maatschappelijke thema s. Het maakt hen bewust van hun eigen handelen en de invloed daarvan op de maatschappij. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

16 Maatschappelijk handelen in het ochtendrapport Werkwijze Na het bespreken van de dienst staat het ochtendrapport verder in het teken van de competentie maatschappelijk handelen. Daarbij wordt ingegaan op de actualiteit van alledag: wat staat er in de krant over medisch specialisten, wat vinden de aanwezigen daarvan en zou dat moeten leiden tot aanpassing van het handelen? Een ander thema kan zijn: wat kosten veelgebruikte medicamenten en zijn er wellicht goedkopere alternatieven? Voorbereiding Aios houden de actualiteit bij en brengen onderwerpen in. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tips Pak de krant of Medisch Contact en selecteer een pittig actueel onderwerp. Dat is de meest simpele manier om ermee te beginnen. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met Marcel Daniëls, opleider cardiologie in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch: p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

17 De gekleurde muis Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Aios stimuleren om de actualiteit rondom hun specialisme te volgen, hen te leren om een visie te formuleren en deze visie uit te dragen via media en andere belangrijke ingangen. Met als doel een maatschappelijk probleem op de kaart te zetten, de publieke opinie te beïnvloeden of de politiek en andere organisaties in beweging te krijgen om een maatschappelijk probleem aan te pakken. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

18 De gekleurde muis Werkwijze Samen met aios zijn onderwijsprogramma s over maatschappelijk handelen ontwikkeld. Elk programma bestaat uit een kennistoets in quiz-vorm en een debat aan de hand van stellingen. Daarnaast is er een korte voordracht, eveneens met maatschappelijk handelen als uitgangspunt. De voordracht kan bijvoorbeeld gaan over het beïnvloeden van de publieke opinie: hoe doe je dat en wat is de maatschappelijke verantwoordelijkheid van specialisten daarin? Aan het eind van het programma wordt een gekleurde muis uitgereikt. Onder het motto geen grijze muizen maar geef jezelf kleur is dit een portfoliotrofee voor de aios die zich op alle onderdelen het beste heeft gepresenteerd. Voorbereiding Elke aios levert één vraag aan voor de kennistoets en één stelling voor het debat. Vragen en stellingen moeten een maatschappelijke component hebben, ze mogen dus niet alleen over medisch-inhoudelijke zaken gaan. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tips Een trofee werkt stimulerend. Elk specialisme kan een eigen trofee bedenken. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met Jan Lavrijsen, voormalig hoofd van de vervolgopleiding tot specialist ouderengeneeskunde in Nijmegen: p Opleiden in algemene competenties. Met dank aan dr. Jan Lavrijsen voor de foto van de gekleurde muis Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

19 Feedback op poli s van aios én opleider Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Aios gaan (beter) communiceren met patiënten en leren heldere, oprechte feedback te geven en te ontvangen. Ook de opleider heeft profijt van dit praktijkvoorbeeld: van gerichte feedback kun je blijven leren, ook als je al jaren in het vak zit. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

20 Feedback op poli s van aios én opleider Werkwijze Zowel de poligesprekken van de aios als die van de opleider worden opgenomen op video. Opleider en aios selecteren allebei een poligesprek waarin iets goed ging en iets niet zo goed ging. Daarna geeft de opleider feedback aan de aios én de aios geeft feedback aan de opleider. Voor veel opleiders is het ongebruikelijk om op deze wijze een kijkje in eigen keuken te geven. Of zoals opleider Paetrick Netten het verwoordt: Ja, het is best griezelig, je stelt jezelf kwetsbaar op. De voordelen wegen daar echter tegenop: het is een geweldige manier om de competentie communiceren verder te ontwikkelen. Zowel voor de aios als voor mij. Voorbereiding Zorg dat de videoapparatuur tijdig goed staat opgesteld, zodat de patiënt er geen hinder van ondervindt. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tip Bekijk de video met Paetrick Netten, opleider interne geneeskunde in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, over dit praktijkvoorbeeld op p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

21 Medisch-ethische conferentie Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Aan de hand van praktijkcasuïstiek reflecteren op het zorgproces. Opleidingsdoel is om aios bewust te maken van het feit dat eigen normen, waarden, ervaringen en vooroordelen onbewust een rol kunnen spelen bij de beoordeling en behandeling van patiënten. Doordat de aios zélf casuïstiek inbrengen gaan de thema s voor hen leven en wordt de medischethische conferentie praktisch toepasbaar en relevant voor het alledaagse werk. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

22 Medisch-ethische conferentie Werkwijze Eens per maand brengt een aios een ethische casus in die binnen één van de vier medisch-ethische pijlers * valt. Deze aios en enkele stafleden discussiëren over de casus. De andere aios zitten er als publiek omheen en krijgen na minuten gelegenheid om deel te nemen aan het gesprek. Ter afsluiting volgt een korte toelichting op de ethische achtergrond van het onderwerp met verwijzing naar literatuur. *De vier medisch-ethische pijlers : Keuzes in de zorg & omgaan met schaarse middelen Zinloos en zinvol medisch handelen Omgaan met de autonomie van de patiënt Ethiek en Wetenschappelijk onderzoek Rol opleider en aios De opleider organiseert de bijeenkomst en draagt met de supervisoren bij aan een klimaat waarin op een respectvolle wijze met elkaar gesproken kan worden over de ingebrachte casuïstiek en ieders waarden en normen. De aios brengt casuïstiek in uit eigen praktijk. Voorbereiding Vooraf dienen de participanten getraind te worden in het houden van een medisch-ethische conferentie. Samen met een supervisor wordt de casuïstiek voorbereid. Toepasbaarheid Ouderejaars aios Tip Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met prof. dr. R.O.B. Gans op p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op

23 Intervisie voor aios Opleiden in de algemene competenties, hoe doe je dat? Op dit kaartje vindt u een praktijkvoorbeeld. Doel Intervisie leert aios naar zichzelf te kijken en het effect van hun gedrag op anderen te herkennen. Ook maakt intervisie lastige casuïstiek bespreekbaar. Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen PRAKTIJKVOORBEELD OPLEIDEN IN ALGEMENE COMPETENTIES

24 Intervisie voor aios Werkwijze Eens in de zes tot acht weken komen alle aios en anios van de betreffende vakgroep bij elkaar. Zij kunnen problemen inbrengen waar zij tijdens hun werk tegenaan lopen. Samen met een onafhankelijke procesbegeleider zoeken de aios naar oplossingen. Leden van de opleidingsgroep zijn er niet bij, zodat aios en anios zich veilig voelen. Intervisiebijeenkomsten kunnen worden opgehangen aan een thema. Bijvoorbeeld: moeilijke patiënten hoe maak je knelpunten bespreekbaar met je opleider hoe houd je voldoende afstand tot patiënten die je erg raken Vragen die tijdens de intervisie aan bod komen zijn bijvoorbeeld: wat is voor jou een moeilijke patiënt? Wat doet dat met je, herken je je eigen valkuil? En hoe kun je daar heel praktisch mee omgaan? Er worden verschillende communicatiestrategieën toegelicht waarmee aios gaan oefenen in de vorm van een rollenspel. Daarbij kan het voor de aios zeer leerzaam zijn om de rol van zijn of haar eigen moeilijke patiënt te spelen. Voorbereiding De aios verzamelt eigen praktijkproblemen die hij kan inbrengen tijdens de intervisie. Toepasbaarheid Geschikt voor alle aios. Tips Betrek de vakgroep medische psychologie erbij, die aios praktische adviezen kunnen geven over het omgaan met lastige situaties of mensen en zo nodig individuele coaching aan aios kunnen bieden. Lees meer over dit praktijkvoorbeeld in het interview met Marike Lub, klinisch psycholoog/ psychotherapeut in Medisch Centrum Haaglanden. Zie p Opleiden in algemene competenties. Dit kaartje is onderdeel van een serie, die voortdurend wordt uitgebreid. Alle kaartjes vindt u op Op deze website leest u ook meer over CanBetter, het project dat deze praktijkvoorbeelden voor u verzamelt. Meer praktijkvoorbeelden op