Lerarenopleiding Aardrijkskunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lerarenopleiding Aardrijkskunde"

Transcriptie

1 Lerarenopleiding Aardrijkskunde (CROHO-nr ) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2012 (afstandsleren) 2. Indeling van het curriculum in: a. Een beroepsvoorbereidende leerlijn b. Een werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn c. Een opleidingsspecifieke leerlijn 3. Gebaseerd op de kennisbasis (generiek en opleidingsspecifiek) 4. Plaats van de minors in het programma (een opleidingsgebonden minor in het tweede leerjaar) 5. Introductie van leerwerktaken. 6. Definitie van Netwerkmodules en Individuele modules 7. Onderwijseenheden te herkennen aan de plaats van het streepje op positie 3 in de code: EN- Afstandsonderwijs 1

2 sopgave Propedeuse... 3 Beroepsvoorbereidende leerlijn... 3 Onderwijskunde Onderwijskunde Drama Werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn... 6 Studieloopbaanbegeleiding 1A... 6 Studieloopbaanbegeleiding 1B... 7 Leerwerkstage Opleidingsspecifieke leerlijn... 9 Vakdidactiek Aardrijkskunde Cartografie Nederlandse landschappen Stadsgeografie Ontwikkelingsvraagstukken Fysische geografie: Endogene kracten Europa Zonale geografie Ruimtelijk beleid Noord-Amerika Bevolkingsgeografie Excursie Berlijn Afstandsonderwijs 2

3 Propedeuse Beroepsvoorbereidende leerlijn Onderwijskunde 1 EN-VO-ONWK1.A.12 Onderwijskunde 1 - Dit is de eerste beroepsondersteunende onderwijseenheid die studenten krijgen binnen de opleiding tot docent. Juist bij aanvang van een opleiding tot leraar is het van groot belang dat de student zich bewust wordt van wat de rol van docent (precies) inhoudt. Docent zijn betekent niet alleen het geven van een vak, maar gaat verder, namelijk een teamlid zijn, een pedagoog, een onderwijsinnoveerder, et cetera. Niet alleen wordt de student gestimuleerd om zijn/haar eigen toekomstige rol te verkennen, maar ook de plek daarvan in de school en in het huidige onderwijssysteem. Waarom hebben we tegenwoordig al die verschillende opleidingen als vmbo, havo, vwo, bve? Hoe is dat ontstaan? Waar komen verschillende typen als bijzonder en openbaar onderwijs vandaan? Ook maken de studenten kennis met een drietal leertheoretische concepten binnen een onderwijsorganisatie. Diagnostische toetsen Digitale colleges Elektronische leeromgeving Fora en discussies code: EN-VO-ONWK1 Titel: Onderwijskunde/pedagogiek 1 Tijdens deze onderwijseenheid wordt aan de volgende hoofddoelstellingen gewerkt: 1. De studenten doen ervaring op in het leren binnen de community of learners van de School of Education, LVO/BVE. 2. De studenten hebben zicht gekregen op de ontwikkeling van de eigen basisstudievaardigheden. 3. De studenten verwerven kennis over het ontstaan en de ontwikkeling van het Nederlands onderwijssysteem. 4. De studenten hebben zichzelf georiënteerd in de verschillende taken of rollen die een docent in het onderwijs heeft. Ec: 3 Tentamen 1 5,5 Werkstuk 1 5,5 (). Reader OWK1 Geerts, G & Kralingen, van, R (2011). Handboek voor leraren, 1. Bussum: Coutinho Afstandsonderwijs 3

4 Onderwijskunde 2 EN-VO-ONWK2.A.12 Onderwijskunde 2 - In deze onderwijseenheid staan centraal de vijf rollen die succesvolle docenten laten zien en het gedrag van leerlingen en de leraar in de klas. Allereerst kijken we naar concrete gedragskenmerken van de vijf rollen, die te oefenen en toe te passen zijn. Belangrijk daarbij is of de voorgestelde doelen zijn bereikt, weergegeven door het gedrag van de leerlingen. Daarna gaan we in op de vraag hoe het gedrag van de individuele leerling, het gedrag in en van de groep en het gedrag van de leraar een rol spelen en hoe ze beïnvloed kunnen worden. Centraal staat welke interventies de docent kan plegen om tot voorbeeld(ig) gedrag te komen. We kijken hierbij zoveel mogelijk naar gedrag in relatie met de omgeving, omdat er altijd sprake is van een wisselwerking. We besteden aandacht aan effectieve vormen van klassenmanagement en uitdagend en activerend onderwijs waarin leerlingen door samenwerkend leren in een opbouw tot zelfverantwoordelijk leren komen. Je wordt je in deze onderwijseenheid steeds meer bewust van jouw eigen rol bij het ontstaan van bepaald gedrag bij leerlingen. Verder worden instrumenten aangereikt om jouw lessen op orde te krijgen en te houden. We gaan in op hoe persoonskenmerken tot uiting komen in het pedagogisch handelen en de wijze van communiceren van jou als docent. Door hier bewust mee te oefenen, krijg je meer variatiemogelijkheden tot jouw beschikking om leerling-gedrag te beïnvloeden. Workshops Digitale lessen Elektronische leeromgeving Fora en discussies code: EN-VO-ONWK2 Titel: Onderwijskunde 2 Hoofddoelen OWK2. 1. Aan het einde van de onderwijseenheid weten de studenten welke vijf rollen succesvolle docenten laten zien en kunnen ze deze rollen toepassen in hun eigen onderwijspraktijk. 2. Aan het einde van de onderwijseenheid hebben de studenten inzicht en vaardigheden in klassenmanagement. 3. Aan het einde van de onderwijseenheid hebben de studenten kennis van en inzicht in groepsdynamica en interactieprocessen. Generieke kennisbasis: 2.5; 3.1; 3.2; 3.3; 8.1; 8.2 De doelen en de generieke kennisbasis zijn nader uitgewerkt in de toetsmatrijs OWK2. Ec: 3 Werkstuk 67 5,5 Leerwerktaak 33 5,5 (). Reader OWK2 M. Slooter (2009). De vijf rollen van de leraar, 3. Amersfoort: CPS onderwijsontwikkeling en advies P. Teitler (2009). Lessen in orde, 1. Bussum: Coutinho W. Geerts, R. van Kralingen (2011). Handboek voor leraren, 1. Bussum: Coutinho Afstandsonderwijs 4

5 Drama 1 EN-VO-DRA1.A.12 Drama - Studenten leren te streven naar congruentie tussen hun non-verbale communicatie en hun verbale taal. Interactie gericht op het nemen en houden van leiding staat hier centraal. Vragen als: Hoe zorg ik dat ik aandacht krijg en houd? Kom ik zo over als ik wil overkomen? Hoe kan ik dit beïnvloeden? komen aan de orde. De nadruk ligt op: stemgebruik, houding, non-verbale communicatie, contact maken, zelfvertrouwen, expressie, een samenhangend verhaal boeiend kunnen brengen. Studenten verdiepen zich dus in aspecten van performance in en voor de klas, en werken aan hun handelingsbekwaamheid. Door middel van gerichte individuele en samenwerkingsopdrachten via Blackboard voor in de stagelessen en ook daarbuiten vergroten zij de effectiviteit van hun communicatie voor en in de klas. Studenten werken ervaringsgericht in deze onderwijseenheid. Door middel van gerichte wekelijkse opdrachten via Blackboard en in samenwerking met hun studiemaatje en vakcoach werken zij aan het vergroten van hun vaardigheden en ontvangen zij feedback op die vaardigheden. Wekelijks te lezen literatuur ondersteunt hen in dit proces. Pc/laptop + snel internet + webcamera De docent op het instituut begeleidt de student wekelijks online via Blackboard, via opdrachten. De vakdocent in de school geeft feedback op uitgevoerde opdrachten van de student in de school code: EN-VO-DRA1 Titel: Drama 1 1. studenten zijn zich bewust van de signalen, die zij met hun non-verbale communicatie uitzenden. 2. studenten kunnen non-verbale signalen van anderen herkennen en interpreteren en kunnen hun eigen non-verbale communicatie doelbewust inzetten. 3. studenten leren te streven naar congruentie tussen hun non-verbale communicatie en hun verbale taal. 4. studenten kunnen via spel variëren in gedragingen. 5. studenten weten welke factoren van gedrag horen bij leiding nemen. 6. studenten weten dat een krachtige (dramatische) vorm de inhoud van de boodschap versterkt en kunnen dat ook toepassen. Ec: 3 Presentatie 1 5,5 Dossier 0 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Victor van Geel (2009). Lichaamstaal, praktijkboek voor de leraar, laatste druk 2009, zesde. Baarn: HB-uitgevers Reader: Hier ben ik! Afstandsonderwijs 5

6 Werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn Studieloopbaanbegeleiding 1A EN-VO-SLB1A.A.12 Studieloopbaanbegeleiding 1A - Je werkt bij SLB1A aan het in kaart brengen van je eigen ontwikkeling. Dit doe je door te werken aan de vijf beroepstaken in het kader van zelfsturing op studie en loopbaan. Dit zijn: kwaliteitenreflectie (wat kan ik? wie ben ik?), motievenreflectie (wat wil ik?), werkexploratie (waar wil ik werken), loopbaansturing (hoe bereik ik dat?) en netwerken (wie heb ik daarbij nodig?). Ook leer je meer over jezelf door te reflecteren en daarbij dingen bewust te maken die je onbewust aan het doen bent. Je leert concrete, meetbare doelen te stellen en daarbij een stappenplan te maken om die doelen ook te halen: je eerste persoonlijk ontwikkelingsplan. Tijdens een startbijeenkomst SLB krijg je een beeld van de inhoud en eindtermen van studieloopbaanbegeleiding. Je maakt een startportfolio waarin jij jouw ervaringen rondom studieloopbaanbegeleiding met bewijsmateriaal aantoont. Studieloopbaantoolkit, blackboard, nulmeting In deze fase van SLB heb je nog geen persoonlijke SLB er. Voor algemene vragen en opmerkingen kun je bij het bedrijfsbureau afstandsleren terecht, voor vakinhoudelijke en organisatorische vragen bij een contactpersoon van de vakgroep. Tijdens de startbijeenkomst zal de SLB er je inhoudelijk begeleiden op het gebied van studieloopbaanbegeleiding, ook zal je in een groep met medestudenten feedback uitwisselen. Niet voldaan t/m Voldaan code: EN-VO-SLB1A Titel: Studieloopbaanbegeleiding 1A LVO 1. De student ontwikkelt de competentie zelfsturing op studie en loopbaan en zet hierbij de beroepstaken van SLB op een juiste wijze in. 2. De student oriënteert zich op de referentiepunten van het eerste jaar op het gebied van persoonlijk professionele ontwikkeling in relatie tot het opleidings- en beroepsprofiel. 3. De student kan reflectie-instrumenten inzetten om tot een zelfsturing te komen. Ec: 2 Startportfolio 1 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Mirjam Groen (2008). Effectief handelen door reflectie, 1. Groningen: Noordhoff Afstandsonderwijs 6

7 Studieloopbaanbegeleiding 1B EN-AK-SLB1B.A.12 Studieloopbaanbegeleiding 1B - Je werkt bij SLB1B aan het in kaart brengen van je eigen ontwikkeling. Dit doe je door te werken aan de vijf beroepstaken in het kader van zelfsturing op studie en loopbaan. Ook leer je meer over jezelf door te reflecteren en daarbij dingen bewuste te maken die je onbewust aan het doen bent. Je leert een portfolio aan te leggen waarin je met bewijsmateriaal je ontwikkeling aantoont. Na het inleveren van je startportfolio krijg je een persoonlijke SLB er aangewezen. Deze zal het portfolio met je bespreken in een telefonisch gesprek. Dit portfolio geeft ook een indicatie van jouw niveau en bepaalt jouw verdere traject voor wat betreft studieloopbaanbegeleiding Studieloopbaantoolkit, nulmeting, blackboard Je hebt via de mail en telefoon regelmatig contact met je persoonlijke SLB er. Hij/zij begelei je bij het in kaart brengen van je ontwikkeling door je bijvoorbeeld te helpen goede vragen t stellen. Je SLB er is jouw persoonlijke aanspreekpunt in de opleiding. Niet voldaan t/m Voldaan code: EN-VO-SLB1B Titel: Studieloopbaanbegeleiding 1B LVO 1. De student ontwikkelt de competentie zelfsturing op studie en loopbaan en zet hierbij de beroepstaken van SLB op een juiste wijze in. 2. De student oriënteert zich op de referentiepunten van het eerste jaar op het gebied van persoonlijk professionele ontwikkeling in relatie tot het opleidings- en beroepsprofiel. 3. De student kan reflectie-instrumenten inzetten om tot een zelfsturing te komen. Ec: 2 Portfolio 1 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Taaltoets 0 5,5 Propedeusetoets 0 5,5 Mirjam Groen (2008). Effectief handelen door reflectie, 1. Groningen: Noordhoff Afstandsonderwijs 7

8 Leerwerkstage 1 EN-VO-LWS1.A.12 Leerwerkstage jaar 1 - Je gaat in de beroepspraktijk aan de slag met het vormgeven van een goede activerende leeromgeving voor leerlingen. Je bereidt onderwijsactiviteiten voor en kiest daarbij voor een didactische aanpak die activerend is voor leerlingen en die past binnen de context van de school. Je gaat de geplande onderwijsactiviteiten uitvoeren met leerlingen. Je kunt daarbij denken aan vaklessen, maar (afhankelijk van de stageschool) ook aan andere vormen van onderwijs, zoals het maken en begeleiden van onderwijsactiviteiten binnen leergebieden of binnen het competentiegericht leren op het MBO. Ook ga je de uitgevoerde onderwijsactiviteiten bespreken en evalueren. Je gaat in de beroepspraktijk aan de slag met het omgaan met leerlingen. Je geeft leiding aan gesprekken en activiteiten met groepen leerlingen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan het leiding geven tijdens een docentgestuurde lessituatie of aan een project waar leerlingen samen aan werken. De context waarin je leiding geeft is afhankelijk van de mogelijkheden binnen je stageschool. Leerwerkstage Handboek LWS1 en ondersteunende materialen op de bijbehorende blackboard module door vakcoach, opleider in de school en leerwerkbegeleider in de vorm van lesbezoek, intervisie, gesprekken en themabijeenkomsten Zeer slecht t/m Uitmuntend code: EN-VO-LWS1 Titel: Leerwerkstage jaar 1 1. Je werkt in de beroepspraktijk aan de SBL competenties. Het vereiste niveau is in de bijhorende gedragsindicatoren uitgewerkt. 2. Je kunt na afronding van onderwijseenheid motiveren of je docent wil worden en of het beroep bij je past. Ec: 6 Beoordelingsgesprek (basis dossier) 1 5,5 Zeer slecht t/m Uitmuntend (). Zoals genoemd in de blackboard site Afstandsonderwijs 8

9 Opleidingsspecifieke leerlijn Vakdidactiek Aardrijkskunde 1 EN-AK-DID1.A.12 Didactiek 1 Aardrijkskunde - Het gaat in deze onderwijseenheid om het leren maken van een les aardrijkskunde. Daarbij is er aandacht voor de aard van het vak: wat is dat eigenlijk voor vak, aardrijkskunde? En er is aandacht voor het opzetten van een les: hoe ontwikkel je een les. In deze onderwijseenheid wordt een verband gelegd tussen de vakinhoud en het onderwijs. Door het model directe instructie maken studenten kennis met didactische modellen. De studenten leren in de voorbereiding van een leeractiviteit een relatie te leggen tussen (cognitieve en sociaalaffectieve) leerdoelen, onderwijsinhoud, beginsituatie (van de les en de leerling) en werkvormen. De studenten maken kennis met de dimensies van Marzano en kunnen die dimensies gebruiken om een les te analyseren. Er worden verschillende leeractiviteiten uitgevoerd, de nadruk in de onderwijseenheid ligt vooral op ontwikkeling, studenten moeten de gemaakte keuzes kunnen uitleggen aan de hand van de dimensies. Bestuderen en bespreken literatuur. Zelf ontwikkelen van lesmateriaal en dat presenteren en verantwoorden. Geen specifieke hulpmiddelen De docent licht via Blackboard de theorie uit de literatuur toe, en ondersteunt bij het maken van keuzes bij het ontwikkelen van materiaal door de studenten. Hij organiseert en geeft feedback. Dit is een individuele onderwijseenheid code: EN-AK-DID1 Titel: Didactiek 1 aardrijkskunde 1. De student kan een leerstofanalyse maken van aardrijkskundeleerstof voor leerlingen (kennisbasis aardrijkskunde vakdidactiek 4, aardrijkskunde leren) 2. De student kan lesplan opstellen aan de hand van het Model van Directe Instructie 3. De student kan de functie van de SBL competenties uitleggen en gedragsindicatoren hiervan toepassen in het evalueren van een eigen les en die van een medestudent. 4. De student kan de richtvragen van de vijf dimensies van Marzano uitleggen en toepassen in het evalueren een eigen les en die van een medestudent. 5. De student kan een videopresentatie samenstellen van relevante onderdelen van een zelfgegeven aardrijkskundeles. (kennisbasis ict1, instrumentele vaardigheden) 6. De student kan geografische vragen en geografische werkwijzen in leerstof voor leerlingen identificeren. (kennisbasis aardrijkskunde vakdidactiek 2, aardrijkskunde leren) 7. De student kan geografische vragen en geografische werkwijzen in leerdoelen operationaliseren in vragen en opdrachten in een aardrijkskundeles(stof). (kennisbasis aardrijkskunde vakdidactiek 2, aardrijkskunde leren) Ec: 3 Werkstuk 1 5,5 Berg, G van den, et al (2009). Handboek Vakdidactiek aardrijkskunde, 1. Amsterdam: Centrum voor Educatieve Geografie Ebbens, S. en S Ettekoven (2010). Effectief Leren, 2. Groningen: Noordhoff Marzano, R en W. Miedema (2005 of later). Leren in 5 dimensies, 1 of reecenter. Assen: Van Gorcum Afstandsonderwijs 9

10 Cartografie EN-AK-CART.A.12 Cartografie - De onderwijseenheid begint met een introductie over kaarten, atlassen en projectieleer. De verschillende soorten kaarten, de diverse projectiemethoden en elementen van kaartproductie, zoals generalisatie en vormgeving komen aan bod. Gelijktijdig wordt geoefend met elementaire kaartvaardigheden. Het tweede onderdeel is Remote Sensing. Remote Sensing betekent letterlijk waarnemen op afstand. Dit waarnemen kan gebeuren vanuit een vliegtuig, maar ook vanuit satellieten. Dit laatste is een bekend verschijnsel geworden. Een satelliet stuurt digitale informatie naar de aarde. Deze informatie is gebaseerd op waargenomen straling. De informatie wordt omgezet in beelden. Door middel van de opdrachten wordt geleerd hoe dit werkt en hoe dit toegepast kan worden. Kaarten kunnen ook opgebouwd worden op basis van digitale databases. In een Geografisch Informatie Systeem kun je data verzamelen, ordenen, selecteren, bewerken en vervolgens grafisch weergeven. Je kunt eenvoudige en meer complexe geografische analyses maken met behulp van deze databases. In deze onderwijseenheid leer je een aantal eenvoudige GIS-toepassingen gebruiken, waarmee je (ook bij andere onderwijseenheden) een eenvoudige geografische analyse kunt uitvoeren. In de onderwijseenheid wordt expliciet aandacht geschonken aan de verschillende kaartvaardigheden: kaartselectie, kaartlezen, kaartanalyse, kaartinterpretatie en kaartproductie. Relatie met het onderwijs: kaart- en atlasgebruik is misschien wel het meest basale en tegelijkertijd kenmerkende onderdeel van aardrijkskunde. Bij elk onderdeel van de schoolaardrijkskunde moeten leerlingen kaarten kunnen lezen, analyseren en interpreteren en moeten ze zelfstandig informatie opzoeken in de atlas. Dit laatste gebeurt in toenemende mate met satellietbeelden en met digitale kaarten en informatiesystemen. op afstand Dit is een individuele onderwijseenheid De Grote Bosatlas, 53e druk Computer Op afstand Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 10

11 code: EN-AK-CART Titel: Cartografie Na afloop van deze onderwijseenheid heb je: 1. kennis van en inzicht in kaartprojectieleer, 2. kennis van elementaire kartografische technieken, 3. kennis van de verschillende kaartvaardigheden (kaartselectie, kaartlezen, kaartanalyse, kaartinterpretatie en kaartproductie) en kun je deze toepassen, 4. kennis van digitale atlassen, 5. kennis van de basisprincipes van Remote Sensing, 6. kennis van mogelijkheden voor toepassing van Remote Sensing in het onderwijs, 7. kennis van eenvoudige GIS-toepassingen; en kun je 1. omgaan met de belangrijkste aspecten van kaarten waaronder schaal, legenda, projectie, reliëf, generalisatie, 2. enkele toepassingen van Remote Sensing voor het onderwijs zelf uitvoeren, 3. op basis van satellietbeelden een eenvoudige kaart van de eigen omgeving maken, 4. eenvoudige geografische analyses uitvoeren met behulp van GIS- toepassingen. Ec: 3 Opdracht 1 5,5 Tentamen 1 5,5 (2007). De Grote Bosatlas, 53 of recenter indien beschikbaar. Groningen: Wolters- Noordhoff Afstandsonderwijs 11

12 Nederlandse landschappen EN-AK-NEDL.A.12 Nederlandse Landschappen - Het landschap is het meest zichtbare aspect van de geografie. Hierin zijn de gevolgen van processen in de dimensies economie, cultuur, sociale en politieke verbanden en de relatie tussen de mens en het milieu zichtbaar. Aan de hand van het boek, topografische kaarten, excursies en het werken met (lucht)foto s worden de kenmerken van de Nederlandse (cultuur)landschappen aan de orde gesteld. De hierboven genoemde natuurlijke factoren die hebben bijgedragen aan het ontstaan van de landschappen worden daarbij kort behandeld. Verder wordt vooral ingegaan op de relaties tussen de natuurlijke elementen en de inrichtingselementen waaruit die landschappen bestaan. Er is uitgebreid aandacht voor de Topografische kaart en Google Earth als bron. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied. 2. Lezen, analyseren en interpreteren van kaarten. 3. Samenhang tussen gebieden en verschijnselen aangeven 4. Verschijnselen of gebieden bekijken vanuit verschillende dimensies. Relatie met andere onderwijseenheden Deze onderwijseenheid sluit aan bij de kennis en vaardigheden die worden aangeboden in de module cartografie. Relatie met het onderwijs Via opdrachten krijg je handvatten aangereikt om in het onderwijs met kaarten te werken. In de opdracht verken je de eigen omgeving en maak je daar praktische opdrachten bij, voor toepassing in je eigen onderwijs. Deze onderwijseenheid heeft de volgende relatie met de kennisbasis 3.1 en 3.2 Landschappen, Nederlandse cultuurlandschappen en de strijd van Nederland tegen het water individuele opdracht training/practicum excursie Dit is een individuele onderwijseenheid Historische atlassen en kaarten Topografische kaarten Via Blackboard Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 12

13 code: EN-AK-NEDL Titel: Nederlandse landschappen Na afloop van deze onderwijseenheid kan je: 1. het landschap en op de topografische kaart de verschillendenederlandse cultuurlandschappen herkennen en beschrijven. 2. het ontstaan van de verschillende Nederlandse landschappen verklaren aan de hand van natuurlijke en historische factoren. 3. relaties leggen tussen de verschillende (historische) functies van de elementen van de Nederlandse cultuurlandschappen. 4. Verder ken je de basiseenheden van de legenda van de Topografische kaart en kan je deze gebruiken om deze kaarten te analyseren en te interpreteren. Ec: 4 Tentamen 8 5,5 Werkstuk over landschap in eigen omgeving 2 5,5 ().Grote Bosatlas, Meest recent. Groningen: Noordhoff Ancker, J.A.M. van den, P.D. Jungerius (2009). Het ontstaan van het Nederlandse Landschap,. Amsterdam: Buijten en Schipperheijn Barends, S. et al (). Het Nederlandse Landschap, een historisch Geografische benadering,. Utrecht: Werkgroep Canon (2008). Het ontstaan van het Nederlandse Landschap, een canon in 12 thema's, in 50 vensters,. Ede: Geoheritage NL en Buro voor Explanation Design Afstandsonderwijs 13

14 Stadsgeografie EN-AK-STAG.A.12 Stadsgeografie - Tijdens deze onderwijseenheid wordt de geschiedenis van Nederlandse steden behandeld en ga je in op het ontstaan en de opbouw van een steden en specifieke stad. De theorie zal worden toegelicht middels een geografische excursie in een stad. Ten tweede onderzoek je een aantal geografische processen en patronen van steden en verstedelijking, onder meer door het analyseren van een aantal beelden over steden. Ten tweede breng je verschillende modellen van steden in kaart. Je gaat deze toepassen en vergelijkingen maken tussen steden in diverse werelddelen. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Maken van vergelijkingen; 2. Wisselen van analyseniveau; 3. Leggen van relaties; 4. Confronteren van dimensies Relatie met het onderwijs In deze onderwijseenheid wordt er een link gelegd tussen de theorie van de stadsgeografie en de aardrijkskunde onderwijspraktijk. Deze onderwijseenheid is inleidend voor de onderwijseenheden; ruimtelijk beleid; Noord Amerika; Europa en ruimtelijke vraagstukken in Nederland. Individuele opdracht Training/practicum Zelfstudie Dit is een netwerk onderwijseenheid n.v.t. Via digitale media Mondeling Dit is een netwerk onderwijseenheid code: EN-AK-STAG Titel: Stadsgeografie Na afloop van deze onderwijseenheid heb je: 1. kennis van en inzicht in de belangrijkste historische ontwikkelingen en geleding van verschillende stedelijke typen in Nederland; 2. kennis van en inzicht in de belangrijkste stadsgeografische modellen; 3. kennis van en inzicht in urbanisatie als proces; 4. kennis van en inzicht in de belangrijkste geografische processen en patronen in urbane gebieden in verschillende delen van de wereld. Na afloop van deze onderwijseenheid kan je; 1. de belangrijkste historische ontwikkelingen en geleding van verschillende stedelijke typen in Nederland toepassen op een stad in de eigen omgeving; 2. de belangrijkste stadsgeografische modellen toepassen op diverse (wereld)steden. Ec: 4 Afstandsonderwijs 14

15 Tentamen 1 5,5 (). Het Nederlandse landschap. Een historisch-geografische benadering,. Utrecht: Uitgeverij Matrijs (2007). De Grote Bosatlas, 53 of meest recente. Groningen: Noordhoff Uitgevers B.V. Knox, P.L. en Marston, S.A. (2012). Human Geography. Places and Regions in Global Context., 6. New Jersey, USA: Barends, S. e.a. Afstandsonderwijs 15

16 Ontwikkelingsvraagstukken EN-AK-ONVR.A.12 Ontwikkelingsvraagstukken met toepassing op Latijns Amerika - In de aardrijkskunde is traditioneel veel belangstelling voor verschillen in de wereld. Dit is te merken aan de twee basisvragen die geografen altijd stellen: waar? En: waarom daar? Met evenveel recht kunnen we tevens de vraag stellen: waarom elders níet? En de vraag: wat zijn de gevolgen daarvan? In de module ontwikkelingsvraagstukken belichten we sociale, geografische en economische tegenstellingen. Die manifesteren zich op diverse schaalniveaus. Op wereldschaal is daar enerzijds het (rijke) westen, de westerse wereld, de eerste wereld, waar men vaak Noord-Amerika, (West-) Europa, Australië en Nieuw-Zeeland onder verstaat. Sommigen rekenen ook Japan tot de westerse wereld. Ofschoon dat op basis van een vergelijkbaar peil ten aanzien van bepaalde criteria (ontwikkelingsniveau, demografie, gezondheidstoestand) verdedigbaar is, geeft het tegelijk aan hoe willekeurig de terminologie is. Anderzijds zijn er de armere ontwikkelingslanden, onderontwikkelde landen, de Derde Wereld, het zuiden. Ook binnen ontwikkelingslanden zijn grote verschillen, zowel tussen als binnen deze landen. Deze tegenstellingen komen eveneens aan bod. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden en tussen gebieden 2. Veranderen van schaalniveau 3. Gebieden en verschijnselen indelen in respectievelijk deelgebieden en deelverschijnselen 4. Samenhang tussen gebieden en verschijnselen aangeven 5. Verschijnselen of gebieden bekijken vanuit verschillende dimensies Relatie met andere onderwijseenheden De module maakt gebruik van kennis verworven bij de onderwijseenheid Stadsgeografie Relatie met het onderwijs Door middel van opdrachten krijgt de student de gelegenheid om de opgedane kennis toe te passen in het voortgezet onderwijs Individuele opdracht E-learning Zelfstudie Dit is een netwerk onderwijseenheid Geen specifieke hulpmiddelen Via e-learning Dit is een netwerk onderwijseenheid Afstandsonderwijs 16

17 code: EN-AK-ONVR Titel: Ontwikkelingsvraagstukken met toepassing op Latijns Amerika Na afloop van deze cursus heb je: 1. kennis van en inzicht in de belangrijkste opvattingen over onderontwikkeling 2. kennis van en inzicht in de belangrijkste ontwikkelingsvraagstukken van dit moment: armoede, ontwikkeling, verstedelijking 3. kennis van en inzicht in de rol van de landbouw, het platteland en het voedselvraagstuk 4. kennis van en inzicht in de bevolkingsgroei en het dilemma van ontwikkeling en milieubehoud 5. en kan de student - kritisch omgaan met bronnen (o.a. op internet) Na afloop van deze cursus kun je: 1. een korte presentatie geven over een relevant thema Ec: 4 Opdracht 2 5,5 Tentamen 8 5,5 Blij, H. J. de en Muller, Peter O. (2010). Global geography, 14. Hoboken: Wiley Knox, P.L. en Marston, S.A (2012). Human Geography. Places and Regions in Global Context, 6, meest recente. New Jersey, USA: Pearson Education Afstandsonderwijs 17

18 Fysische geografie: Endogene kracten EN-AK-ENDK.A.12 Endogene Krachten - De aarde kan beschouwd worden als een dynamisch systeem, met vier sferen: lucht, water, leven en ondergrond. Deze hoofdelementen vormen de basis voor de vorming van verschillende fysische landschappen, zoals vulkanen, spitse en afgeronde gebergten en rivierdelta's. In deze onderwijseenheid staat de ondergrond, ook wel lithosfeer genoemd, centraal. Je gaat bekijken op welke wijze de endogene krachten de aarde hebben vorm gegeven. Je kunt niet, zoals Jules Verne, afreizen naar de diepten van de aardkorst, mantel en kern. Maar er zijn vele andere technieken waarmee je de opbouw van de aarde en de krachten van binnenuit kunt bestuderen. Een aantal daarvan wordt in deze module bekeken. Nadat de opbouw van de aarde en de verschillende soorten gesteenten en de gesteentecyclus zijn behandeld bekijken we hoe je relatieve en absolute tijdsdateringen van gesteentelagen kunt uitvoeren. Vervolgens gaan we in op de platentektoniek bij verschillende typen breukzones. Daarbij wordt uitgebreid aandacht besteed aan gerelateerde verschijnselen als vulkanisme, aardbevingen, tsunami s, gebergtevorming en delfstofvorming. Practica zorgen voor een concrete uitwerking van de theorie. Je maakt en presenteert ook zelf een aandachtstrekker, een lesopening, een trigger, over een van de behandelde onderwerpen. Voor één specifiek gebied, IJsland, onderzoek je hoe al deze processen met elkaar in verband staan. Geografische werkwijzen en vaardigheden: 1.Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden. 2.Lezen en interpreteren van diagrammen, doorsneden en kaarten. 3.Het wisselen van schaalniveau. 4.Maken van aandachtstrekker voor een klassensituatie. Relatie met andere onderwijseenheden: We gaan de verschillende sferen van systeem aarde in 3 onderwijseenheden bekijken. Bij Endogene krachten wordt de lithosfeer behandeld. In de onderwijseenheid Zonale Geografie komen de andere drie sferen van systeem aarde aan bod (biosfeer, atmosfeer en hydrosfeer). Deze 2 onderwijseenheden vormen de basis voor de onderwijseenheid Exogene Krachten. Bij deze eenheid staat de invloed van alle elementen van de 4 sferen op het landschap centraal. Relatie met het onderwijs: Via practica krijg je handvatten aangereikt om in het onderwijs de thema s platentektoniek en vulkanisme te behandelen. Je beoordeelt sites op geschiktheid voor het onderwijs. En je maakt en presenteert een trigger/aandachtstrekker op VMBO-niveau. studie, maken van opdrachten en practica Dit is een individuele onderwijseenheid Geen specifieke hulpmiddelen Via de digitale leeromgeving Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 18

19 code: EN-AK-ENDK Titel: Endogene krachten Je verkrijgt inzicht in de opbouw van de aarde en de endogene krachten die de aarde vorm geven. Na afloop van deze onderwijseenheid heb je: 1. Kennis van de geschiedenis van de ontwikkeling van de theorieën over de ouderdom van de aarde. 2. Kennis van en inzicht in de opbouw van de aarde, de verschillende soorten gesteenten en de gesteentecyclus. 3. Kennis van en inzicht in verschillende technieken voor relatieve en absolute tijdsdateringen van gesteentelagen. 4. Kennis van en inzicht in de werking van de platentektoniek. 5. Kennis van en inzicht in de verschijnselen als vulkanisme, aardbevingen, tsunami s en gebergtevorming. 6. Inzicht in de relaties tussen platentektoniek en vulkanisme, aardbevingen, gebergtevorming en tsunami s. 7. Kennis van de mogelijkheden van practica over deze onderwerpen voor het onderwijs in de klas. Na afloop kun je: 1. Gesteenten herkennen en benoemen. 2. Aan de hand van doorsneden van gebieden relatieve tijdsdateringen bepalen. 3. Aardbevingen plotten en lokaliseren aan de hand van seismogrammen en relateren aan breukzones en diepte. 4. Vulkanisme, aardbevingen en gebergtevorming relateren aan de platentektoniek. 5. Sites over vulkanisme beoordelen op geschiktheid voor het onderwijs. 6. Kaarten en doorsneden en diagrammen over de platentektoniek en gerelateerde verschijnselen interpreteren. 7. Op basis van foto's, internetsites en de theorie uit het boek een onderzoek uitvoeren naar de relatie platentektoniek, gebergtevorming, vulkanisme en aardbevingen. 8. Een aandachtstrekker maken voor het onderwijs over dit thema. Ec: 4 Tentamen 1 5,5 Strahler, A (2011). Introducing Physical Geography, 5 of meest recente. NJ, Verenigde Staten: John Wiley & Sons Afstandsonderwijs 19

20 Europa EN-AK-EURO.A.12 Europa - In deze onderwijs eenheid wordt Europa regionaal geografisch bestudeerd. Er wordt een antwoord gezocht op onderstaande vragen 1. Europa wat is dat eigenlijk? 2. Waar houdt Europa op, in het zuiden van de Russische staatsgemeenschap? 3. Wat is de Europese identiteit en bestaat die eigenlijk wel? 4. Heeft het Europees stedensysteem een uniek patroon? 5. Welke regionale verschillen zijn er in Europa en hoe kun je die verklaren? 6. Welke zaken beïnvloeden de Europese bevolking? 7. Welke rol speelt de EU op het gebied van, natuur, landbouw en ruimtelijke planning? Europa is niet alleen een geografisch begrip, maar ook een cultureel, historisch, economisch, cultureel en politiek begrip. In deze onderwijseenheid wordt Europa vanuit verschillende dimensies belicht. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden en tussen gebieden 2. Veranderen van schaalniveau 3. Gebieden en verschijnselen indelen in respectievelijk deelgebieden en deelverschijnselen 4. Samenhang tussen gebieden en verschijnselen aangeven 5. Verschijnselen of gebieden bekijken vanuit verschillende dimensies Relatie met andere onderwijseenheden 1. Gebruik van kennis verworven bij ondermeer de onderwijseenheid Stadsgeografie. Relatie met het onderwijs 1. Door middel van opdrachten krijgt de student de gelegenheid om het geleerde toe te passen in het voortgezet onderwijs Zelfstudie Opdrachten Dit is een individuele onderwijseenheid Geen Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 20

21 code: EN-AK-EURO Titel: Geografie van de Europese Unie Na afloop van de onderwijseenheid heeft de student kennis van en inzicht in: 1. regionaliseringmethoden, hij/zij kan deze herkennen en kan doelen daarvan aangeven; 2. de wijzen waarop regionale geografie beoefend kan worden; 3. de basistopografie van de Europa; 4. de fysisch-geografische geleding van Europa; 5. de ontstaansgeschiedenis van Europa en van de Europese Unie en de centrale waarden van waaruit de Unie ontstond; 6. het natuurbeleid in de EU 7. de landbouw en het landbouwbeleid in de EU 8. de bevolkingsgeografie van Europa; 9. de belangrijkste stadsgeografische patronen en processen in Europa, vergeleken met de Verenigde Staten; 10. het economisch systeem en recente economisch-geografische ontwikkelingen in Europa; 11. de culturele geografie van Europa; 12. de politieke machtsbases in Europa en de politieke positie van Europa in de wereld; 13. het draagvlak van de Europese Unie in Europa 14. het grensgebied van de Unie met Noord-Afrika en niet-eu Europa vanuit verschillende dimensies 15. de voor deze regio s relevante begrippen, concepten en modellen en kunnen deze toepassen op de bedoelde grensgebieden ; 16. de geografische werkwijzen: wisselen van schaal- en analyse niveau, het leggen van geografische relaties, het maken van geografische vergelijkingen en het confronteren van dimensies; 17. bovengenoemde geografische werkwijzen en kan deze toepassen op een regio in Europa; Ec: 3 Tentamen 1 5,5 Blij, de, H.J., Muller, P.O. (2010). Global Geography,. Hoboken, NJ, USA: John, Wiley & So Inc. Pater, de, B. (red) (2009). West-Europa, hoofdlijnen van geografie en ruimtelijke planning, Assen: van Gorcum Afstandsonderwijs 21

22 Zonale geografie EN-AK-ZONA.A.12 Zonale Geografie - Beschrijving: De aarde vormt een dynamisch systeem. De landschappen waarin wij leven vormen een dynamisch geheel waarbij de hoofdcomponenten, de vier sferen lucht, water, leven en ondergrond, met elkaar in verband staan. In de onderwijseenheid Endogene krachten is de lithosfeer, de ondergrond aan bod gekomen. In deze module gaan we met name in op de atmosfeer, hydrosfeer en biosfeer. Daarbij wordt gekeken naar de spreiding van de klimaten, bodems, vegetatie en landbouwzones op aarde en de relaties tussen deze zones. We kijken vooral vanuit de dimensie natuur naar de verschijnselen. Voor een goed begrip van de spreiding van de klimaten op aarde wordt de werking van de energiebalans, de temperatuur en de neerslag bestudeerd. Vervolgens komen de luchtcirculatie, oceaanstromingen, weersystemen en kringlopen aan bod. Met deze gegevens kunnen we de spreiding van de verschillende klimaten op aarde verklaren. Verschillende klimaatindelingen zullen de revue passeren. Bodems en vegetatie en landbouwzones staan in nauwe relatie met het klimaat. Na een introductie op de wereldclassificatie van de bodems en de vegetatiezones worden de relaties tussen al deze factoren onderzocht. Daarnaast wordt bekeken op welke wijze de mens deze natuurlijke mogelijkheden gebruikt voor de landbouw. Via opdrachten en practica wordt geoefend hoe je deze stof in de klas zou kunnen toepassen. Tot slot onderzoekt de student zelf via een toepassing in een afgebakende regio de relatie tussen klimaat, bodem, vegetatie en landbouw. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden. 2. Maken en lezen en interpreteren van klimaatdiagrammen, weerkaarten en kaarten. 3. Uitvoeren van een voorgestructureerd onderzoek. Relatie met andere modulen In de module Endogene krachten wordt van systeem aarde de lithosfeer behandeld. Bij Zonale Geografie komen met name de atmosfeer, hydrosfeer en biosfeer aan bod. Deze 2 onderwijseenheden vormen samen de basis voor de onderwijseenheid Exogene krachten. Relatie met het onderwijs Via opdrachten wordt duidelijk op welke wijze praktische opdrachtjes ingezet kunnen worden in het onderwijs om de thema s klimaten en het weer in de klas te behandelen. studie, maken van opdrachten en practica Dit is een netwerk onderwijseenheid Geen specifieke hulpmiddelen Via digitale leeromgeving Dit is een netwerk onderwijseenheid Afstandsonderwijs 22

23 code: EN-AK-ZONA Titel: Zonale geografie Je verkrijgt inzicht in de opbouw van de landschapszones op aarde voor wat betreft klimaat, bodem, vegetatie en landbouw. Na afloop van deze onderwijseenheid heb je: 1. Kennis van en inzicht in de neerslag- en temperatuursverschillen op aarde. 2. Kennis van en inzicht in de werking van de luchtcirculatie, energiebalans en oceaanstromingen. 3. Kennis van en inzicht in de spreiding van de klimaatzones op aarde. 4. Kennis van en inzicht in de vorming en spreiding van de bodems en vegetatiezones en de rol van de kringlopen. 5. Inzicht in de relaties tussen klimaat, bodem en vegetatie. 6. Inzicht in de relaties van deze natuurlijke factoren met de landbouw. 7. Kennis van de mogelijkheden van opdrachten over klimaat, bodem, landbouw en weer voor het onderwijs. De student kan: 1. Indelingen in klimaatgebieden kritisch evalueren. 2. Klimaatdiagrammen en klimaatgrafieken tekenen en interpreteren. 3. Weerkaarten analyseren. 4. Verschillende toekomstvisies over klimaatveranderingen tegen over elkaar zetten. 5. Kaarten met GIS-data gebruiken om relaties tussen verschijnselen te leggen. 6. Op basis van literatuur, eigen verzamelde gegevens en kaarten een onderzoekje uitvoeren naar de relatie tussen bodem, klimaat, vegetatie en landbouw in een regio. 7. klimaatgrafieken en transecten en weerkaartjes toepassen in het onderwijs. Ec: 4 Tentamen 8 5,5 Opdracht 2 5,5 Strahler, A (2011). Introducing Physical Geography, 5 of meest recente. NJ, Verenigde Staten: John Wiley & Sons Afstandsonderwijs 23

24 Ruimtelijk beleid EN-AK-RUBE.A.12 Ruimtelijk Beleid De onderwijseenheid gaat in op een van de grootste uitdagingen van Nederland: de inrichting van de ruimte in de nabije toekomst. Waar laten we de huizen, bedrijven, infrastructuur, recreatieterreinen? Hoe gaat het landschap eruit zien? Daarvoor is kennis nodig van de ruimtelijke ordening als instrument en het ruimtelijke beleid in heden en verleden. Ook de demografische en economische ontwikkelingen zijn essentieel voor het kunnen begrijpen van de ruimtelijke uitdaging. Tot de stof behoren demografische ontwikkelingen, sociale ontwikkelingen, ruimtelijke ontwikkelingen en ruimtelijk beleid. Er is in de contacturen ruimte voor meningvorming en discussie over ruimtelijke vraagstukken Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden. 2. Veranderen van schaalniveau 3. Lezen en interpreteren van kaarten en modellen. 4. Gebieden en verschijnselen indelen in respectievelijke deelgebieden en deelverschijnselen 5. Samenhang tussen gebieden en verschijnselen aangeven 6. Verschijnselen of gebieden bekijken vanuit verschillende dimensies Relatie met andere onderwijseenheden Deze onderwijseenheid bouwt voort op kennis en vaardigheden opgedaan in de eenheden Cartografie en Stadsgeografie. Deze onderwijseenheid vormt ondermeer een basis voor de onderwijseenheid ruimtelijke vraagstukken in Nederland. Relatie met het onderwijs Via opdrachten krijg je handvatten aangereikt om in het onderwijs het thema ruimtelijk beleid te behandelen. In de opdracht verken je het eigen omgevingsonderwijs. studie, maken van opdrachten Dit is een individuele onderwijseenheid Geen specifieke hulpmiddelen Via blackboard Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 24

25 code: EN-AK-RUBE Titel: Ruimtelijk beleid Na afloop van deze onderwijseenheid heb je 1. kennis van en inzicht in de hoofdlijnen van de geschiedenis van de ruimtelijke ordening in Nederland; 2. kennis van en inzicht in de hoofdlijnen van de ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening in Nederland; 3. kennis van en inzicht in het actuele ruimtelijke beleid, en kan je verklaren welke achtergronden de in dit beleid gemaakte keuzen hebben; Na afloop van deze onderwijseenheid kan je: 1. De belangrijkste wettelijke regelingen m.b.t. ruimtelijke ordening noemen; 2. Zich een mening vormen over oplossingen die voor ruimtelijke keuzes zijn en worden genomen. 3. GIS gebruiken om relaties tussen verschijnselen te leggen. 4. Op basis van literatuur, GIS en zelf verzamelde gegevens en kaarten een onderzoek doen naar de ruimtelijke ordening in een bepaalde Nederlandse stad. Ec: 4 Film 5 5,5 Tentamen 5 5,5 Hidding, M (2006). Planning voor stad en Land,. Bussum: Goutinho Afstandsonderwijs 25

26 Noord-Amerika EN-AK-VESA.A.12 Noord Amerika - De Verenigde Staten zijn de enig overgebleven wereldmacht. Zij zijn onbetwist in haar economische, militaire en culturele macht en oefenen die macht wereldwijd uit. Meer dan 50% van de wetenschappelijke productie wordt in de VS gerealiseerd. Dat betekent dat we ook voor technologische vooruitgang sterk op de VS zijn aangewezen. Aan de hand van het boek en ander bronnenmateriaal maakt de student kennis met de VS. Vanuit de centrale waarden die vanaf de kolonisatie richtinggevend zijn geweest voor haar ontwikkeling passeren politieke, economische, demografische en culturele aspecten die de geografie van dit land beïnvloeden de revue. Ook de geopolitieke positie van de VS wordt belicht. Geografische werkwijzen en vaardigheden 1. Relateren van verschijnselen in een gebied en tussen gebieden en tussen gebieden 2. Veranderen van schaalniveau 3. Gebieden en verschijnselen indelen in respectievelijk deelgebieden en deelverschijnselen 4. Samenhang tussen gebieden en verschijnselen aangeven 5. Verschijnselen of gebieden bekijken vanuit verschillende dimensies Relatie met andere modules 6. De module maakt gebruik van kennis verworven bij de module Stadsgeografie en de module Zonale Geografie Relatie met het onderwijs 1. Door middel van opdrachten krijgt de student de gelegenheid om de opgedane kennis toe te passen in het voortgezet onderwijs Individuele opdracht E-learning Zelfstudie Geen specifieke hulpmiddelen Via e-learning Dit is een individuele onderwijseenheid Afstandsonderwijs 26

27 code: EN-AK-VESA Titel: Noord Amerika Na afloop van deze onderwijseenheid heb je kennis van en inzicht in de: 1. fysisch-geografische geleding en processen in de VS 2. werking van de economisch-geografische geleding en processen in de VS 3. economische processen in de VS, met name in het grensgebied met Mexico 4. verstedelijkingsprocessen in de VS 5. kennis van en inzicht in de verschillende aspecten van de multiculturele samenleving van de VS 6. huidige hegemoniale macht van de VS en de implicaties daarvan voor andere landen en (opkomende) machtsblokken 7. beeldvormende processen die een rol spelen m.b.t. de VS Na afloop van deze onderwijseenheid heb je inzicht in: 1. de samenhang tussen de verschillende deelaspecten in een regio in de VS. En kan je: 1. kritisch omgaan met bronnen (o.a. op internet) 2. Kaart- en ander bronmateriaal analyseren en interpreteren 3. een onderzoek uitvoeren en presenteren Ec: 3 Opdracht 2 5,5 Tentamen 8 5,5 Blij, H. J. de en Muller, Peter O (2010). Global geography, 14. Hoboken: Wiley Pater, B. de (2007). Noord-Amerika, Een geografie van de Verenigde Staten en Canada,. Assen: Van Gorcum Afstandsonderwijs 27

28 Bevolkingsgeografie EN-AK-BEGE.A.12 Bevolkingsgeografie - In de afgelopen eeuwen heeft op verschillende momenten in verschillende delen van de wereld een demografische overgang plaats gevonden van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers. Een aantal landen bevindt zich nog in deze overgangsfase. Deze overgang, ook wel de demografische transitie genoemd, is gepaard gegaan met een zeer sterke bevolkingsgroei. In de onderwijseenheid bevolkingsgeografie wordt deze overgang met bijbehorende karakteristieken en achterliggende oorzaken bestudeerd. Centraal hierbij staat de vraag hoe de bevolking zich naar omvang, samenstelling en spreiding de afgelopen eeuwen heeft ontwikkeld en hoe de bevolking zich naar alle waarschijnlijkheid de komende decennia zal ontwikkelen. De bevolkingsgeografische processen en patronen worden op verschillende schaalniveaus bestudeerd: mondiaal, continentaal (vooral Europees) en nationaal niveau. In deze onderwijseenheid wordt ook aandacht geschonken aan de belangrijkste migratieprocessen, vooral op nationaal niveau. De Nederlandse samenleving is de laatste decennia door zowel buitenlandse als binnenlandse migratie sterk veranderd naar samenstelling en spreiding. In deze onderwijseenheid staat ook de vraag centraal wat dit voor gevolgen heeft voor de Nederlandse samenleving. In het bijzonder wordt hierbij ingegaan op het ontstaan van een multiculturele maatschappij. Individueel. Dit is een netwerk onderwijseenheid Computer Op afstand. Dit is een netwerk onderwijseenheid code: EN-AK-BEGE Titel: Bevolkingsgeografie Na afloop van deze onderwijseenheid 1. Heb je kennis van en inzicht in bevolkingsgeografische patronen rond sterfte, geboorte en migratie op mondiaal, Europees en nationaal schaalniveau 2. Heb je kennis van en inzicht in bevolkingsgeografische processen rond sterfte, geboorte en migratie op mondiaal, Europees en nationaal schaalniveau 3. Heb je kennis van en inzicht in de belangrijkste bevolkingsgeografische theorieën rond natuurlijke bevolkingsgroei en migratie en kun je deze toepassen op verschillende gebieden in verschillende perioden in de laatste paar eeuwen. 4. Heb je kennis van en inzicht in de samenstelling en ruimtelijke spreiding van de Nederlandse bevolking en de veranderingen hierin die de afgelopen decennia hebben plaats gevonden. Ec: 3 Tentamen 1 5,5 (). Demos,. : NIDI James Rubinstein (2011). The Cultural Landscape, 10e. Upper Saddle River: Pearson Afstandsonderwijs 28

29 Excursie Berlijn EN-AK-BRLN.A.12 Excursie Berlijn - In het kader van deze onderwijseenheid ga je op excursie naar Berlijn. Binnen de leerwerktaak moet je de inhoud van de excursie Berlijn en de onderwijseenheden Stadsgeografie (EN-AK-STAG) en bevolkingsgeografie (EN-AK-BEGE) gebruiken en toepassen. Excursie Zelf nader in te vullen werkvormen Dit is een individuele onderwijseenheid Geen specifieke hulpmiddelen mondeling in het veld Dit is een individuele onderwijseenheid code: EN-AK-BRLN Titel: Excursie Berlijn 1. Na afronding van deze onderwijeenheid heb je inzicht in de recente geschiedenis (na de Duitse eenwording) van Berlijn. 2. Je kunt de geleding van de stad beschrijven, verklaren en vergelijken met de algemene stadsmodellen. 3. Je kunt de verschillen tussen de geleding van Berlijn en die van andere steden aan de hand van de geschiedenis van de stad verklaren. 4. Ook kun je de ontwikkeling van de stad beschrijven, verklaren en vergelijken met andere steden. 5. Tot slot kun je je persoonlijke ervaringen van de excursie in een onderwijsactiviteit over de stad gebruiken om te concretiseren in een onderwijsactiviteit (personaliseren, actualiseren, visualiseren). Ec: 2 Excursie 0 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Opdracht 1 5,5 n.v.t. Afstandsonderwijs 29

Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4

Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4 Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4 (CROHO-nr. 35201) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma

Nadere informatie

Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2

Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 Lerarenopleiding Aardrijkskunde Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 (CROHO-nr. 35201) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1.

Nadere informatie

Lerarenopleiding Aardrijkskunde

Lerarenopleiding Aardrijkskunde Lerarenopleiding Aardrijkskunde (CROHO-nr. 35201) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

Lerarenopleiding Engels

Lerarenopleiding Engels Lerarenopleiding Engels (CROHO-nr. 35195) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2012 (afstandsleren)

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO Het examenprogramma Het examenprogramma voor het commissie-examen Aardrijkskunde bestaat uit de volgende (sub)domeinen:

LANDSEXAMEN VWO Het examenprogramma Het examenprogramma voor het commissie-examen Aardrijkskunde bestaat uit de volgende (sub)domeinen: Examenprogramma AARDRIJKSKUNDE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het vak Aardrijkskunde kent slechts het commissie-examen. Er is voor Aardrijkskunde dus geen centraal examen. Vanaf het

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO LANDSEXAMEN HAVO 2018-2019 Examenprogramma AARDRIJKSKUNDE H.A.V.O 1 Het eindexamen Het eindexamen van het vak Aardrijkskunde bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen

Nadere informatie

Lerarenopleiding Economie

Lerarenopleiding Economie Lerarenopleiding Economie (CROHO-nr. 35202 Algemene economie) (CROHO-nr. 35203 Bedrijfseconomie) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken:

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO LANDSEXAMEN HAVO 2018-2019 Examenprogramma AARDRIJKSKUNDE H.A.V.O 1 Het eindexamen Het eindexamen van het vak Aardrijkskunde bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen

Nadere informatie

Eekhoutcentrum Vliebergh. Wegwijzers voor Aardrijkskunde

Eekhoutcentrum Vliebergh. Wegwijzers voor Aardrijkskunde Eekhoutcentrum Vliebergh NASCHOLING AARDRIJKSKUNDE Wegwijzers voor Aardrijkskunde Geologie: - Opbouw en structuur van de aarde - Platentektoniek - Geologische geschiedenis Kulak 21/11/15 13h30-16h30 KUL

Nadere informatie

Lerarenopleiding Duits

Lerarenopleiding Duits Lerarenopleiding Duits (CROHO-nr. 35193) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2012 (afstandsleren)

Nadere informatie

Werken met afbeeldingen in het examenprogramma aardrijkskunde havo/vwo

Werken met afbeeldingen in het examenprogramma aardrijkskunde havo/vwo Werken met afbeeldingen in het examenprogramma aardrijkskunde havo/vwo OPDRACHTEN EXAMENPROGRAMMA FUNCTIE AFBEELDING 1. De afbeelding als motivator Havo: Wereld, Aarde, Ontwikkelingsland, Leefomgeving

Nadere informatie

Lerarenopleiding Duits

Lerarenopleiding Duits Lerarenopleiding Duits (CROHO-nr. 35193) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo)

Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden Kernen 1. Burgerschap 36: hoofdzak de Nederlandse

Nadere informatie

Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2

Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 (CROHO-nr. 35195) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma

Nadere informatie

aardrijkskunde vwo vakinformatie staatsexamen 2017 AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V pagina 1 van 12

aardrijkskunde vwo vakinformatie staatsexamen 2017 AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V pagina 1 van 12 AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2017 V16.8.1 pagina 1 van 12 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Examenprogramma aardrijkskunde havo

Examenprogramma aardrijkskunde havo Examenprogramma aardrijkskunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V AARDRIJKSKUNDE VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

Lerarenopleiding Duits Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2

Lerarenopleiding Duits Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 Lerarenopleiding Duits Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2 (CROHO-nr. 35193) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma

Nadere informatie

Leerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid)

Leerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid) Leerwerkstage 1 voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten Project: informatievaardigheden (mediawijsheid) Activiteiten tijdens de stage Eerst geven we een globaal overzicht van de verschillende

Nadere informatie

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor , Onderwijs en Opvoeding HANDLEIDING Educatieve minor Fase Semester 1 Leerroute Educatieve Minor 2018-2019 Schrijvers Susan Kruis, Danielle van der Maten en Inge Oudkerk-Pool e-mail Docenten: m.s.kruis@hva.nl

Nadere informatie

Lerarenopleiding Frans

Lerarenopleiding Frans Lerarenopleiding Frans (CROHO-nr. 35196) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Lerarenopleiding Natuur- en Scheikunde

Lerarenopleiding Natuur- en Scheikunde Lerarenopleiding Natuur- en Scheikunde (CROHO-nr. 35261 Natuurkunde) (CROHO-nr. 35199 Scheikunde) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010)

Nadere informatie

STUDIEWIJZER. Opleiding tot leraar in de 2 de graad. Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN

STUDIEWIJZER. Opleiding tot leraar in de 2 de graad. Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN STUDIEWIJZER Opleiding tot leraar in de 2 de graad Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN ONDERWIJSKUNDE 1A PERIODE 2 2015-2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. De OWE-beschrijving... 3 2. Inleiding...

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Aardrijkskunde gaat over gebieden. Een gebied of regio is een stuk van het aardoppervlak.

Aardrijkskunde gaat over gebieden. Een gebied of regio is een stuk van het aardoppervlak. Boekverslag door Mark 1257 woorden 13 februari 2015 3.8 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo H1: Wat is aardrijkskunde B1 Op de wereld zijn grote verschillen, bijvoorbeeld in een woestijn

Nadere informatie

Eigen omgeving en actualiteit Van bacterie soep naar plastic soep. Cultuur Water Globalisering & Arm en rijk

Eigen omgeving en actualiteit Van bacterie soep naar plastic soep. Cultuur Water Globalisering & Arm en rijk INHOUD Q-SERIES AARDRIJKSKUNDE ONDERBOUW (HV) JAAR 1 BLOK 1 BLOK 2 BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 BLOK 6 Systeem aarde duurzaamheid Cultuur Water Globalisering & Arm rijk Natuurramp doge Eig actualiteit Van bacterie

Nadere informatie

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk

Nadere informatie

Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4

Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4 Lerarenopleiding Engels Curriculumoverzicht leerjaar 1 t/m 4 (CROHO-nr. 35195) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma

Nadere informatie

Lerarenopleiding Engels

Lerarenopleiding Engels Lerarenopleiding Engels (CROHO-nr. 35195) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

GAMMA VAKKEN Aardrijkskunde, Economie, Filosofie, Geschiedenis en Maatschappijeer.

GAMMA VAKKEN Aardrijkskunde, Economie, Filosofie, Geschiedenis en Maatschappijeer. GAMMA VAKKEN Aardrijkskunde, Economie, Filosofie, Geschiedenis en Maatschappijeer. Aardrijkskunde Bij NT en NG kiest de leerling in klas 4 tussen Aardrijkskunde of Geschiedenis. SE in klas 5 en 6; CE in

Nadere informatie

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1 AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2017 V16.8.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van

Nadere informatie

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling Scholingsplan 2012-2013 Samen in ontwikkeling Inhoudsopgave Inleiding 3 Pijlers 4 Kader 5 Deskundigheidsbevordering 2012-2013 6 Beschrijvingen van de scholingen 7 Aanmelden voor externe scholingen 9 Inleiding

Nadere informatie

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen 1 Repons en achtergrondkenmerken van studenten 2 2 Gebruik van ict door studenten 4 3 Competentie op ict-gebied 5 4 Opvattingen over leerlingen

Nadere informatie

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee. Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?

Nadere informatie

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk

Nadere informatie

Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden

Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden Onderwijs en Opvoeding MODULEHANDLEIDING Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden Fase Hoofdfase, jaar 2 Leerroute Voltijd en deeltijd Schrijver(s)/docenten Ilona de Milliano, Catherine van Beuningen,

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche opleidingsonderdeel: VAKDIDACTISCHE STUDIE Code: 10377 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 a 90 uur Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

KNAG dag Andreas Boonstra

KNAG dag Andreas Boonstra KNAG dag 2018 Andreas Boonstra 1 Beeldvorming Foto van Pixabay 2 Is er sprake van een kloof? Foto van Pixabay 3 Kennis en vaardigheden?? Is het en/of OF en/en? 4 Eerste jaar Aardrijkskunde op de Katholieke

Nadere informatie

Leerwerktaak Spreken is goud!

Leerwerktaak Spreken is goud! Leerwerktaak Spreken is goud! Titel Spreken is goud! Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak VO MBO 1 propedeusefase 2 hoofdfase 3 eindfase (lio) 1 interpersoonlijk 2 pedagogisch 3 vakinhoudelijk/vakdidactisch

Nadere informatie

Leerwerktaak Bouwen aan grammatica

Leerwerktaak Bouwen aan grammatica Leerwerktaak Bouwen aan grammatica Titel Bouwen aan grammatica! Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak VO MBO 1 propedeusefase 2 hoofdfase 3 eindfase (lio) 1 interpersoonlijk 2 pedagogisch 3

Nadere informatie

Aansluiting met de eindtermen Aardrijkskunde PjER kan gebruikt worden als Praktische opdracht en Profielwerkstuk

Aansluiting met de eindtermen Aardrijkskunde PjER kan gebruikt worden als Praktische opdracht en Profielwerkstuk Aansluiting met de eindtermen Aardrijkskunde PjER kan gebruikt worden als Praktische opdracht en Profielwerkstuk Praktische opdracht Het uitvoeren van beperkte onderzoeksopdrachten betreffende ruimtelijke

Nadere informatie

Leerwerktaak Hoor je wat ik zeg?!

Leerwerktaak Hoor je wat ik zeg?! Leerwerktaak Hoor je wat ik zeg?! Titel Hoor je wat ik zeg?! Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak VO MBO Alle 1 propedeusefase 2 hoofdfase 3 eindfase (lio) 1 interpersoonlijk 2 pedagogisch

Nadere informatie

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen.

Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Bonaventuracollege Leiden Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Advies voor docenten Sanne Macleane 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De opbouwende leerlijn van het zelfstandig

Nadere informatie

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

Aansluiting op het actuele curriculum (2014) Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door

Nadere informatie

GROEPSDYNAMICA STUDIEHANDLEIDING

GROEPSDYNAMICA STUDIEHANDLEIDING GROEPSDYNAMICA STUDIEHANDLEIDING Opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening Instituut ISO/Hogeschool Rotterdam Code ISOGDY Module-beheerder: Claudine van Boxtel Studiejaar: 2014-2015 Kwartaal: 1 Opleiding:

Nadere informatie

Lerarenopleiding Frans

Lerarenopleiding Frans Lerarenopleiding Frans (CROHO-nr. 35196) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2012 (afstandsleren)

Nadere informatie

Lerarenopleiding Geschiedenis

Lerarenopleiding Geschiedenis Lerarenopleiding Geschiedenis (CROHO-nr. 35197) Variant afstandsonderwijs Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2012

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Lerarenopleiding Gezondheidszorg & Welzijn

Lerarenopleiding Gezondheidszorg & Welzijn Lerarenopleiding Gezondheidszorg & Welzijn (CROHO-nr. 35388) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort 2010

Nadere informatie

Vakoverschrijdende eindtermen die van toepassing zijn tijdens de klimaatexcursie

Vakoverschrijdende eindtermen die van toepassing zijn tijdens de klimaatexcursie Vakoverschrijdende eindtermen die van toepassing zijn tijdens de klimaatexcursie Context 4: Omgeving en duurzame ontwikkeling. De leerlingen: 1. participeren aan milieubeleid en -zorg op school; 2. herkennen

Nadere informatie

aardrijkskunde havo VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V

aardrijkskunde havo VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V aardrijkskunde havo VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2019 V18.03.3 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Cohortoverzicht maatschappijleer cohort 2015 Deze studenten zijn in eerstejaars

Cohortoverzicht maatschappijleer cohort 2015 Deze studenten zijn in eerstejaars Cohortoverzicht maatschappijleer cohort 2015 Deze studenten zijn in 2015-2016 eerstejaars VT/DT OidS VT/DT OidS VT/DT OidS VT/DT OidS VT/DT OidS 2015/2016 2015/2016 2016/2017 2016/2017 2017/2018 2017/2018

Nadere informatie

Lerarenopleiding Nederlands

Lerarenopleiding Nederlands Lerarenopleiding Nederlands (CROHO-nr. 35198) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT

COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT DE SBL competenties COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar primair onderwijs moet ervoor zorgen dat er in zijn groep een prettig leef- en werkklimaat heerst. Dat is de verantwoordelijkheid

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Taken Leren en Instructie (L&I) 1 t/m 3

Taken Leren en Instructie (L&I) 1 t/m 3 Taken Leren en Instructie (L&I) 1 t/m 3 Het hele eerste semester staat in het teken van het leren ontwerpen van lessen. Als kapstok gebruiken we het Model Didactische Analyse (MDA). De bouwstenen van dit

Nadere informatie

De kunst van het lesgeven

De kunst van het lesgeven De kunst van het lesgeven Cursus voor schoolleiders en (intern) begeleiders te essentiële kwaliteitsaspecten te leren van een goed instructiegedrag, goed klassenmanagement en een goede pedagogische relatie.

Nadere informatie

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER LESBESCHRIJVINGSFORMULIER Beroepstaak 1 Omgaan met kinderen in een leersituatie Stageschool Plaats Stagementor Stagegroep Aantal kinderen Gegevens Stageschool Datum Naam student Groep Vakgebied Gegevens

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan

Nadere informatie

Bijlage 3 BEOORDELINGSFORMULIER EINDPRODUCT PDG

Bijlage 3 BEOORDELINGSFORMULIER EINDPRODUCT PDG Bijlage 3 SFORMULIER EINDPRODUCT PDG Naam deelnemer: Gabriëlle Copini Beoordelaar: Ella ten Barge ROC/AOC: Friesland College Paraaf beoordelaar: Eindproduct (aankruisen) in beeld/lesgeven op pad/ecursie

Nadere informatie

Experimenteren met flexibiliseren

Experimenteren met flexibiliseren Experimenteren met flexibiliseren HORDELOPEN 8 november 2018 Marlies van Winkelhof Meike Moonen Het vaste onderwijsprogramma loslaten en leerroutes bieden die écht op maat van de student zijn? FLEXIBILISEREN

Nadere informatie

Bijlage 4. Resultaten docentenvragenlijst zomer Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo

Bijlage 4. Resultaten docentenvragenlijst zomer Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo Bijlage 4 Resultaten docentenvragenlijst zomer 2015 Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo Algemeen De digitale enquête heeft plaatsgevonden in juni-augustus 2015. In totaal hebben 105

Nadere informatie

Minor Landschapsgeschiedenis

Minor Landschapsgeschiedenis Minor Landschapsgeschiedenis Het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen biedt een minor Landschapsgeschiedenis aan die zich richt op verleden, heden en toekomst van het Nederlandse

Nadere informatie

Leeromgeving en organisatie

Leeromgeving en organisatie Leeromgeving en organisatie Lesdoel Ik kan een les voorbereiden a.d.h.v. het lesplanformulier van Geerligs. Hoe word ik een goede leraar? Kunst of kunde? Kun je het leren: Ja/Nee Wat doe je hier dan nog?

Nadere informatie

Bijlage 1 BEOORDELINGSFORMULIER EINDPRODCUCT PDG

Bijlage 1 BEOORDELINGSFORMULIER EINDPRODCUCT PDG Bijlage 1 BEOORDELINGSFORMULIER EINDPRODCUCT PDG Naam deelnemer: Gabriëlle Copini Beoordelaar: Ella ten Barge ROC/AOC: Friesland College Eindproduct (aankruisen) X in beeld/lesgeven op pad/ecursie aan

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

Lerarenopleiding Wiskunde

Lerarenopleiding Wiskunde Lerarenopleiding Wiskunde (CROHO-nr. 35221) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

aardrijkskunde het leren hanteren van de geografische benadering.

aardrijkskunde het leren hanteren van de geografische benadering. aardrijkskunde Belang van het vak Aan alle informatie over de opbouw van de kennisbasis en de eisen die aan de studenten worden gesteld gaat de vraag vooraf: wat dient onder aardrijkskunde verstaan te

Nadere informatie

Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent

Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent Amersfoortse Docenten Academie Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent in samenwerking met: Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent De Academie nodigt jou uit om deel te nemen aan ons

Nadere informatie

TeleTrainer: training in de e van het leren

TeleTrainer: training in de e van het leren TeleTrainer: training in de e van het leren TeleTrainer voor elke docent die betrokken is bij ICT in het onderwijs geschikt voor beginner, gevorderde en specialist geschikt voor verschillende rollen rondom

Nadere informatie

Leerwerktaak Samenwerkend lezen

Leerwerktaak Samenwerkend lezen Leerwerktaak Samenwerkend lezen Titel Niveau Samenwerkend lezen Hoofdfase WPL 2B Competenties 3 vakinhoudelijk/vakdidactisch 4 organisatorisch 7 reflectie en ontwikkeling Beroepstaak 1 lesgeven 2 begeleiden

Nadere informatie

richtlijnen de resultaten presenteren 3.5 De kandidaat kan aan de hand van gegeven richtlijnen sterke en zwakke punten van het

richtlijnen de resultaten presenteren 3.5 De kandidaat kan aan de hand van gegeven richtlijnen sterke en zwakke punten van het Aardrijkskunde, vmbo, Geografische F. Oorschot vaardigheden vmbo bovenbouw kern subkern Inhoud / Eindterm bb Eindterm kb Eindterm gt Eindterm Geografisch vaardigheden Geografisch onderzoek Stappenplan

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 AARDRIJKSKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname

Nadere informatie

Lerarenopleiding Geschiedenis

Lerarenopleiding Geschiedenis Lerarenopleiding Geschiedenis (CROHO-nr. 35197) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding)

Nadere informatie

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Bachelorjaar: 3 Cursusjaar: 01-013 Semester 1, blok 1 nr? Docenten: Mila Ernst en Roosien Verlaan In studiejaar 01-013

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader

1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader 1. Kennis en Inzicht 1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader 1. verduidelijken de begrippen generatie, decennium, eeuw, millenium aan de hand van historische evoluties, vertrekkend

Nadere informatie

Module Wereldgodsdiensten, Sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 2 drs. J.J. Grandia

Module Wereldgodsdiensten, Sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 2 drs. J.J. Grandia Module Wereldgodsdiensten, Sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 2 drs. J.J. Grandia ORIËNTATIE 1. Onderdeel van de module Islam 2. Introductie In deze module gaat het om een kennismaking

Nadere informatie

Rapport Docent i360. Test Kandidaat

Rapport Docent i360. Test Kandidaat Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht

Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht Naam: School: Daltoncursus voor leerkrachten Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht Inleiding: De verantwoordelijkheden van de leerkracht zijn samen te vatten door vier beroepsrollen te

Nadere informatie

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO. CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en

Nadere informatie

Leerwerktaak Samenspraak

Leerwerktaak Samenspraak Leerwerktaak Samenspraak Titel Niveau Samenspraak 2 hoofdfase WPL 2B Competenties(s) 3 vakinhoudelijk/vakdidactisch 4 organisatorisch 7 reflectie en ontwikkeling Beroepstaak 1 lesgeven 2 begeleiden van

Nadere informatie

2 jarig Verzorgende IG BOL

2 jarig Verzorgende IG BOL 2 jarig Verzorgende IG BOL Loopbaanoriëntatie Begeleiding (LOB) Leerjaar 1 Fase A Docentenhandleiding LOB Fase A leerjaar 1 Ontwikkelaar: Rianne Schuur Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Beginsituatie...

Nadere informatie

Plan Werkplekleren 3

Plan Werkplekleren 3 Plan Werkplekleren 3 student: Toon Wijnen studentnummer: 232157 NHL e-mailadres: wijn1103@student.nhl.nl opleiding(en): Leraar aardrijkskunde traject: Voltijd code toetseenheid: begeleider: H.A. van der

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor

Nadere informatie

Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld

Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld 1) Reflecteer over deze workshop en het bezoek. Wat vond je interessant? Wat minder? Wat heb je geleerd? Wat ontbrak er volgens jou? Wat ik interessant vind aan

Nadere informatie

Studiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Studiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Studiehandleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Toegepaste psychologie Code onderwijseenheid: HBOMIGV20151TP Studiejaar: 1 Onderwijsperiode:

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met:

Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met: Executive MBA Service management Onderwijs Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met: De wereld waarin

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker

Nadere informatie