jaargang 2007 nr Q u a Pat e t O r b i s IN DIT NUMMER O.A.

Transcriptie

1 jaargang 2007 nr1 Qua Patet Orbis IN DIT NUMMER O.A. SMP, CIM Situational Awareness voor de individuele marinier EUFOR, Democratische Republiek Congo NLMARFOR, Commander Landing Force Staff Jungle Warfare Course Suriname Genie Verkenningspeloton, van UXO naar IED en van Genpel naar Genverkpel Reservisten, van kaartenbak naar inzet!

2 Qua Patet Orbis jaargang 2007 nummer 1 Een uitgave van het Korps Mariniers Door de Commandant van het Korps Mariniers wordt een magazine uitgegeven genaamd Qua Patet Orbis, waarvan de inhoud bijdraagt tot het op peil houden van de professionele kennis van officieren en schepelingen van het Korps Mariniers en het vergroten van de saamhorigheid binnen het Korps Mariniers door het verstrekken van informatie in algemene zin. De samenstelling en uitgave van Qua Patet Orbis wordt verzorgd door de redactiecommissie. Als correspondent treedt op een actief dienend officier of schepeling van het Korps Mariniers. Qua Patet Orbis verschijnt in principe drie keer per jaar, te weten in de maanden april, juli en december. Aan de inzenders van in Qua Patet Orbis geplaatste artikelen wordt geen honorarium toegekend. Advertenties worden niet geplaatst. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Redactiecommissie: MAJMARNS M. Verheul KAPTMARNS A.L.J. de Wit C. Baardman Redactieadres: Van Ghentkazerne Redactie QPO t.a.v. Cees Baardman Toepad NJ Rotterdam c.baardman2@mindef.nl Vormgeving: Rick Stadt, m.m.v. Aad Voermans, Marieke Lootsma Studio Mercurius Fotografie: AVDD Cees Baardman Particulier Inhoud 3 Drukkerij: Boom Planeta Graphics, Haarlem Voorwoord Commandant Korps Mariniers In memoriam: SMJRMARNALG R. Boerstra SMJRMARNALG T. van Golde Column Korpsadjudant Close Air Support SMP, CIM situational awareness voor de individuele marinier De Marinestudie: tussenbalans versterking mariniersbataljons Eufor: Democratische Republiek Congo NLMARFOR: Het European Amphibious Initiative NLMARFOR Amphibious Handbook Even voorstellen: Commander Landing Force Staff Eerste Mariniersbataljon: Themadagen Personeel 1-Marnsbat 11-Infcie: Para inzetsprong 12-Infcie: OVG-training Marnewaard 13-Infcie: Jungle Warfare Course Suriname Afscheid commandant 1-Marnsbat Tweede Mariniersbataljon: Voorwoord Commandant Winterdeployment 2007 Wet- en regelgeving en de invloed hiervan op de logistieke ondersteuning Gevechtssteunbataljon: Eerste Mortiercompagnie in Noorwegen Genie Verkenningspeloton: Van UXO naar IED en van Geniepel naar Genieverkpel Mobiliteit bij SFMARNS, luxe of pure noodzaak? Logistiek Bataljon: Inleiding commandant Wintertraining Combat Service Support Group 2 De Koninklijke Marine in Douala, Kameroen Amfibisch Ondersteuningsbataljon/ Facilitair Steunpunt Texel: Inleiding commandant Wintertraining Amfostbat Opleidingspeloton Operational Mentor and Liaison Team 3 Van Ghentkazerne: Commando-overdracht Onthulling glasgravure Aanpassing infrastructuur Koninklijke Marine laat droomwens in vervulling gaan Mariniers Opleidings Centrum: Specialistische opleidingen, klein kaliber wapen sectie Commandement der Zeemacht in het Caribisch Gebied: 31-Infcie: Deux Tricolores 2007 Uit het oog: SGTMARNALG F. Stam, uitwisselingsonderofficier bij het USMC Reservisten: van kaartenbak naar inzet! KMR in Noorwegen Kort Nieuws: Reunie verbindingsdienst Reunie W-Coy Nieuwe commercial Korps Mariniers Opleiding Unit Interventie Mariniers Ruud Zahradnik bedankt collega s Willem Joseph Baron Van Ghent, Vereniging van officieren der mariniers Mariniersmuseum: Vurige nacht Jan Hoynck van Papendrecht Mariniers in actie! Agenda Sluitingsdatum inleveren kopij QPO 2007 nummer 2: 14 mei 2007

3 Voorwoord Commandant Korps Mariniers Bij het schrijven van dit voorwoord spelen zoals altijd weer veel zaken. Van een aantal daarvan wil ik u graag deelgenoot maken. Bij mijn bezoeken aan kazernes en eenheden merk ik telkens weer dat er in deze tijd van veranderingen, die de nodige onduidelijkheid en onzekerheid met zich meebrengen, grote behoefte is aan informatie. Voor zover mogelijk wil ik daar graag aan tegemoet komen. Maar allereerst wil ik stilstaan bij het overlijden van twee onderofficieren van ons Korps, de sergeantenmajoor der mariniers Rob Boerstra en Theo van Golde. Mijn gedachten gaan uit naar de familie en vrienden die door dit zware verlies zijn getroffen. Ik hoop dat de familie zich gesterkt voelt door de wijze waarop velen van u de laatste eer aan onze korpsgenoten hebt bewezen. Ik weet dat velen van u diep geschokt zijn door het overlijden van deze collega s. Ik wil het personeel van de UIM bedanken en complimenteren voor het waardig uitgevoerde militair ceremonieel. Eerdere versterking 2-Marnsbat De ervaringen bij eerdere uitzendingen naar Ethiopië en Eritrea, Irak en als Election Support Force in Afghanistan, hebben ons geleerd dat versterking van de huidige mariniersbataljons noodzakelijk is. In de Marinestudie 2005 is dat ook onderkend. Ervaring heeft ook geleerd dat toevoeging van personeel vanuit andere organisatiedelen van het Commando Zeestrijdkrachten niet de voorkeur verdient. Unit cohesion en unit integrity krijg je alleen als mariniers en kaderleden langer in organiek verband bij elkaar zijn. Omdat de versterking van de mariniersbataljons in de Marinestudie gelijke tred houdt met de afstoting van M-fregatten, stond de start van reorganisatie oorspronkelijk voor medio 2008 gepland. Onlangs heeft de Commandant Der Strijdkrachten (CDS) toestemming gegeven om de versterking van het Tweede Mariniersbataljon al vanaf medio 2007 in gang te zetten. Ik acht de vervroeging van belang om het bataljon in de nieuwe organisatie, opgewerkt en getraind met het nieuwe Nimcis datacommunicatiesysteem en de gepantserde BV s, medio 2008 inzetgereed aan de CDS te kunnen aanbieden. Mogelijk dat het bataljon een rol moet spelen in Afghanistan, mocht de Nederlandse regering besluiten om de ISAF- 3

4 missie in Uruzgan na medio 2008 te verlengen. Als dat niet het geval is, zal het bataljon een belangrijke rol kunnen spelen bij de voorbereiding van de Nederlandse inbreng in de Nato Response Force 12 in 2009 en de UK/NL EU Battlegroup in Weliswaar lijkt dat nog ver weg, maar een gedegen voorbereiding op dit soort taken vraagt nu eenmaal veel tijd. De versterking van het bataljon met 125 extra functies zal noodgedwongen voornamelijk ten koste gaan van de organieke sterkte van het Eerste Mariniersbataljon, maar zal mogelijk ook in andere delen van de organisatie merkbaar zijn. Dat is van tijdelijke aard, en komt vooral doordat onze personele korpssterkte momenteel nog tekort schiet. Vooral het tekort aan kaderleden speelt ons daarbij parten. De uitdaging voor de komende jaren ligt dan ook vooral in het werven en behouden van personeel en het opleiden van voldoende kaderleden. Daarvoor is extra instructeurcapaciteit nodig bij het Mariniers Opleidingscentrum, en ook die instructeurs zullen uit het huidige kaderbestand moeten komen. Dat zal dus op verschillende plaatsen in de organisatie pijn gaan doen, maar de kosten gaan ook in dit geval weer eens voor de baat uit. Ik doe een beroep op iedereen die hiermee wordt geconfronteerd om hier begrip voor te hebben, en waar mogelijk zijn steentje hieraan bij te dragen. De betreffende reorganisatievoorstellen zijn momenteel onderwerp van bespreking met de medezeggenschap. Actieprogramma Op Koers Momenteel wordt in de Bestuursstaf ook gesproken over de uitvoering van de diverse maatregelen in het kader van de Commissie Staal. Er zal het nodige geld ter beschikking moeten worden gesteld om de diverse veranderingen en verbeteringen te kunnen realiseren. Zoals velen ondertussen weten, betreft het werk van de commissie Staal veel meer dan alleen de gedragscode van Defensie, waarvan u onlangs de definitieve versie heeft kunnen vernemen. Het betreft onder andere ook meer aandacht voor de sociale aspecten van leiderschap, zowel bij opleidingen als in de dagelijkse werksituaties. De visie op leiderschap zal binnenkort bekend worden gesteld, en heeft tot doel leidinggevenden nog eens uitdrukkelijk bewust te maken van hun taken en verantwoordelijkheden ten opzichte van degenen aan wie ze leiding geven. Ook vraagt de commissie Staal nadrukkelijk extra aandacht voor de werk- en leefomstandigheden van het defensiepersoneel, waarin het nodige moet worden verbeterd. Bij het CZSK heeft dit alles vorm gekregen in het programma Op Koers waarin een groot aantal actiepunten zijn opgenomen. Dat betreft allerhande zaken. Binnenkort kan het personeel op het KM-intranet kennisnemen van wat dat programma allemaal behelst, wie verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, en wat de vorderingen van de diverse actiepunten zijn. Het programma moet er toe leiden dat onze werk- en leefomgeving door iedereen als prettig wordt ervaren. Daar hebben we dus meer dan genoeg uitdagingen. Uitdagingen waar we gezamenlijk aan moeten werken! Wintertraining Overigens wil ik in dat kader noemen dat ik tijdens mijn werkbezoek in februari aan het Tweede Mariniersbataljon, Amfibisch Ondersteuningsbataljon en delen van het Logistiek Bataljon in Noord Noorwegen, onder de indruk was van de manier waarop de eenheden, van hoog tot laag, invulling hebben gegeven aan de wintertraining. De eenheden zijn niet alleen operationeel goed aan het werk geweest in Noorwegen, maar ook de personele aspecten hebben de aandacht gekregen. Er waren goede onderlinge afspraken gemaakt over de werk- en leefsituatie en de praktische invulling van de gedragscode. Ook zijn allerlei gezamenlijke OS&O activiteiten tijdens de R&R-periodes ontplooid. Dit alles werd door het personeel gewaardeerd en kwam de stemming zeer ten goede. Daarnaast zijn goede afspraken gemaakt met de lokale politie, middenstand en burgemeester. De wijze waarop de eenheden zich hebben gepresenteerd, heeft ook veel waardering geoogst bij de plaatselijke bevolking en Noorse autoriteiten. Dit goede voorbeeld verdient wat mij betreft navolging! 4

5 Het Tweede Mariniersbataljon heeft in Noorwegen de eerste ervaringen opgedaan met onze nieuwe gepantserde BV s, de Viking. Ik heb de prestaties van de Viking gadegeslagen en was onder de indruk van de snelheid en de wendbaarheid van het voertuig. Vanuit de kringen van onze Britse collega s die in Afghanistan met het voertuig werken, heb ik begrepen dat het voertuig daar uitstekende prestaties levert ( it saves lives ). Hoewel ook dat natuurlijk weer nieuwe uitdagingen zal opleveren, kijk ik uit naar de verdere introductie van dit voertuig binnen onze operationele eenheden. Tijdens de winterdeployment heeft de bataljonsstaf duidelijke prioriteiten gesteld in de oefendoelstellingen, te weten: unit cohesion, junior leadership, mental hardship, en mobility. Het al dan niet behalen van het kwaliteitsnummer 1070 volgens de eisen die momenteel in de voorschriften zijn vastgelegd, werd daarbij niet als absolute prioriteit gezien. Dat brengt de discussie op gang over ons fameuze koudweerschild en de noodzaak daarvan voor het volgen van specialistische vervolgopleidingen. Ik ben van mening dat onze vaardigheden in de bergen en onder arctische omstandigheden nog steeds van grote waarde zijn. Dat neemt niet weg dat ik open sta voor vernieuwingen en veranderingen, ook als het gaat om het toekennen van kwaliteitsnummers en de daarbij behorende onderscheidingstekens. In dat kader zijn andere trainingen en opleidingen, zoals de jungletraining in Suriname, zeker ook uitdagend te noemen. Ook die trainingen dragen bij aan de brede inzetbaarheid van ons Korps. De Directeur Operaties, brigadegeneraal Van der Til is momenteel in samenspraak met de staf van het Mariniers Training Commando (MTC) doende om de training- en oefencyclus zodanig aan te passen dat onze operationele eenheden zo goed mogelijk kunnen worden voorbereid op de hedendaagse inzetscenario s. Ik verwacht dat daar binnenkort meer informatie over kan worden gegeven. Inzet Zoals gezegd is de training- en oefencyclus er op gericht om personeel en eenheden voor te bereiden op daadwerkelijk inzet. En daar is nog steeds regelmatig sprake van. Zo zijn momenteel mariniers actief in de Operational Mentor and Liaison Teams (OMLT s) ter assistentie van de bataljons van het Afghaanse Nationale Leger die worden ingezet in diverse operaties in Uruzgan. Dat dit werk niet zonder risico s is, spreekt vanzelf. Helaas ben ik door onvoorziene omstandigheden niet in de gelegenheid geweest deze mannen in het inzetgebied te bezoeken. Maar de terugkoppeling uit het gebied over het optreden van onze mariniers is uitermate positief en bewijst nog eens hun grote professionaliteit. Dat geldt ook de individueel uitgezonden mariniers die werkzaam zijn bij de verschillende staven, en in het bijzonder de teams van de Special Forces Mariniers, die samen met onze collega s van het Korps Commandotroepen worden ingezet in de Special Forces Task Force Viper, ter ondersteuning van de andere eenheden in Uruzgan. Deze maand zal de rotatie plaatsvinden en zullen nieuwe teams naar het gebied vertrekken. Ik wil graag namens ons allen de terugkerende mariniers complimenteren met het prima werk dat ze hebben geleverd, en de vertrekkende teams veel succes en een behouden terugkeer toewensen. Keuzes CZSK Naar aanleiding van discussies over de reorganisaties van de afgelopen jaren, wil ik daar nog eens op ingaan. Daarbij doel ik in het bijzonder op de strategische keuzes die zijn gemaakt ten tijde van de grote reorganisatie bij Defensie. De reorganisatie die heeft geleid tot het verdwijnen van de Bevelhebbers en hun staven en ook ons hoofdkwartier in Rotterdam. Twee belangrijke keuzes bij de totstandkoming van het CZSK betroffen de verdergaande samenwerking tussen vloot en mariniers, ondermeer de integratie van de staven, en de grotere focus op het ondersteunen van landoperaties. Vervolgens zijn in de Marinestudie 2005 ook weer keuzes gemaakt, waaronder de uitbreiding van de mariniersbataljons, die in dezelfde lijn liggen. Ik ben van mening dat die keuzes juist zijn geweest en vind het van groot belang dat we daar nadrukkelijk invulling aan geven. Hoewel ons daadwerkelijk optreden natuurlijk voornamelijk op het land plaatsvindt, hoort het Korps Mariniers thuis in het maritieme domein. Het Korps werd in 1665 door Michiel de Ruyter en Johan de Witt opgericht juist vanwege die mogelijkheid om vanuit zee op het land te kunnen optreden. Ook in de huidige tijd kan ons Korps, samen met de vlooteenheden waaronder de LPD s als Hr. Ms. Rotterdam en Johan de Witt, een belangrijke rol vervullen in verschillende crisisscenario s. Dat zal dan waarschijnlijk meestal plaatsvinden in een zogenaamde joint en combined setting samen met onze collega s van land en luchtstrijdkrachten en buitenlandse partners zoals de Royal Marines. De komst van de Johan de Witt geeft daar weer een belangrijke impuls aan. De mogelijkheid om te verplaatsen over zee en te opereren vanuit zee, het maritieme domein, geeft ons Korps meerwaarde. Dat vraagt om gedegen kennis van de daarmee verband houdende doctrines en procedures. Natuurlijk willen we onze korpsidentiteit behouden, en willen we onze professionele vaardigheden als marinier, die vaak ook te maken hebben met landoptreden, vasthouden. Maar dat hoeft samenwerking en een goede samenhang met de vloot niet in de weg te staan. Sterker nog, dat vormt in wezen ons bestaansrecht als Korps Mariniers. 5

6 Ik vind het daarom van belang dat mariniers zich ook richten en oriënteren op dat maritieme domein, veel oefenen op en met de LPD s, met onze landingsvaartuigen en met helikopters. Ook vind ik het van groot belang dat de stafcapaciteit bij de Netherlands Maritime Force (Nlmarfor), die in veel inzetscenario s een cruciale aansturende rol speelt, voldoende invulling krijgt. Nlmarfor is immers een van de operationele speerpunten van het CZSK. Dit alles betekent dat mariniers, meer dan in het verleden, hun blik ook op Den Helder zullen moeten richten. Reorganisatie en verhuizing De studie QPO 2005 behelsde niet alleen de uitbreiding van de mariniersbataljons, maar ook de herschikking van de overige operationele en ondersteunende capaciteiten van de andere bataljons. De uitbreiding van ons Korps met 280 functies (250 voor de mariniersbataljons, 25 voor de Dienst Speciale Interventies en 5 voor diverse functies bij CZSK en CLAS) zal tot gevolg hebben dat een deel van onze operationele eenheden buiten de Van Braam Houckgeestkazerne wordt ondergebracht. Door de beperkingen van de beschikbare infrastructuur in Doorn is dat onvermijdelijk. In het licht van het voorgaande is het logisch om voor een alternatieve locatie te zoeken in en om Den Helder. Hiervoor, en voor de met de uitbreiding gepaard gaande reorganisatie worden momenteel plannen ontwikkeld. Het is van belang te onderkennen dat die reorganisatie stapsgewijs zal plaatsvinden in de komende jaren. Dat zal in de praktijk betekenen dat tussentijdse functietoewijzingen en verplaatsingen zoveel mogelijk langs de weg der geleidelijkheid zullen gaan. Openheid Op het moment dat ik dit schrijf is er weer veel commotie in de media rond wat bekend staat als de zaak Eric O. Graag wil ik hier nog eens herhalen wat ik ook al in een algemene bekendmaking genmajmarns P.C. Cammaert kenbaar heb gemaakt. Er is in de media gesproken over mogelijke beïnvloeding van getuigen en een doofpotcultuur bij ons Korps. Ik kan inhoudelijk niet op deze aantijgingen ingaan omdat justitie zich daar momenteel over buigt. Ik ben van mening dat daarover niet moet worden gespeculeerd en dat de resultaten van dat onderzoek moeten worden afgewacht. Dat neemt niet weg dat ik een voorstander ben van openheid en transparantie. Wij kunnen trots zijn op ons Korps en ons werk en hebben daarover niets te verbergen. Voor zover de persoonlijke levenssfeer of operationele overwegingen niet nopen tot terughoudendheid of geheimhouding, hoeven wij daarom nergens geheimzinnig over te doen. Ik wil daar zelf ook inhoud aan geven. Daarom kom ik regelmatig tegemoet aan verzoeken van mariniers die om hun moverende redenen de Korpscommandant willen spreken over zaken waarin ze vast lopen langs de normale lijnen. Waar gehakt wordt vallen spaanders, en waar gewerkt wordt worden fouten gemaakt. Onze Korpsgeest, die staat voor saamhorigheid, teamgeest en kameraadschap, dient om elkaar te behoeden voor het maken van fouten, en om de gevolgen van eventuele fouten waar nodig en zo mogelijk weg te nemen of te beperken. In gevallen dat mogelijk sprake is van strafbare feiten of laakbare gedragingen dient daar onderzoek naar te worden gedaan, en zullen degenen die het betreft de consequenties daarvan onder ogen moeten zien. Ook daarin wil ik helder en duidelijk zijn. Dat betekent overigens niet dat mariniers zonder vooroverleg met onze voorlichtingsfunctionarissen in contact kunnen treden met vertegenwoordigers van de media. Daar dient iedereen, ikzelf inbegrepen, zich te houden aan de betreffende richtlijnen en voorschriften. Ik ben er van overtuigd dat u deze zienswijze begrijpt en onderschrijft, en dat u zich daar naar gedraagt. Ik zie de toekomst daarom met vertrouwen tegemoet. Operationeel boegbeeld Tot slot nog enkele woorden over het vertrek van een wel zeer markante korpsgenoot. Ik neem regelmatig afscheid van officieren en onderofficieren die ons Korps vanwege leeftijdsontslag verlaten. Mariniers die voor het grootste deel van hun leven ons Korps hebben gediend. Zonder anderen daarbij tekort te willen doen, wil ik toch een paar woorden wijden aan een zeer bijzondere collega die recent afscheid heeft genomen, generaal-majoor der mariniers Patrick Cammaert. Als jaargenoot ken ik hem nu bijna 39 jaar en ik ben altijd onder de indruk geweest van zijn enorme drive en grote professionele kennis. Hij was in al die jaren een operationele krijger bij uitstek die bij vele ernstmissies QPO betrokken is geweest. Daarmee heeft hij in persoon ons Korps goed in beeld gebracht: expeditionair, flexibel, opererend onder extreme omstandigheden. Namens u allen wil ik hem al het goede voor de toekomst toewensen. De commandant van het Korps Mariniers R.L. Zuiderwijk generaal-majoor der mariniers 6

7 In Memoriam sergeant-majoor der mariniers Rob Boerstra Op donderdag 18 januari viel het leven in Nederland nagenoeg stil, als gevolg van één van de ergste stormen in de afgelopen jaren. Zo trof de storm met zijn verwoestende kracht ook geheel onverwacht de Van Braam Houckgeestkazerne in het algemeen en de Unit Interventie Mariniers in het bijzonder. Door het plotselinge overlijden van sergeant-majoor der mariniers Rob Boerstra, werd de dagelijkse gang van zaken binnen de UIM volledig ontwricht. Een collega, ook dienende bij de UIM, was door toeval als een van de eersten op de plaats van het ongeluk aanwezig. Helaas bleek zijn hulp tevergeefs. Het nieuws van het ongeluk verplaatste zich als een sneltrein door het Korps Mariniers. Een enorm verlies voor zijn gezin, familie, vrienden en collega s. Rob is binnen het Korps Mariniers bepaald geen grijze muis geweest. Zo stond hij onder andere bekend om zijn standvastigheid, besluitvaardigheid, beroepstrots, instructievaardigheden en bovenal zijn gezonde dosis humor. Rob zijn keus voor het Korps leek al van te voren vast te staan, genetisch bepaald wellicht? Al het goede van het Korps werd hem immers met de paplepel ingegoten. Goed voorbeeld doet volgen en zo is ook Rob, net als zijn vader Otto, eerst toegetreden tot het Korps Mariniers en al vroeg in zijn carrière ook tot de Bijzondere Bijstandseenheid. Rob heeft zeker zijn eigen weg bewandeld binnen het Korps, maar toch was hij stiekem bijzonder trots op de bijnaam waaronder hij bij de oudere collega s bekend stond, u raadt het al: Otto. Dat Rob standvastig is, werd mij duidelijk toen ik in het marineblad Alle Hens las, dat hij eigenlijk een politiecarrière ambieerde. Door te dienen bij de UIM, de eenheid heeft immers als lijfspreuk Semper Paratus Pro Justitia, altijd paraat voor gerechtigheid, heeft hij ook deze ambitie op zijn eigen manier toch een beetje weten te realiseren. Was dit de reden voor Rob waarom hij de vuurwapendocentenopleiding bij de politie heeft doorlopen? Toch een beetje politieman. Rob was enorm begaan met de toekomst van zijn beide zoons. Zonder zijn zoon Berry iets te kort te willen doen, herinner ik mij in het bijzonder de ambitie van Daniël om toe te treden tot de Koninklijke Marine en hoe dit Rob bezighield. Zou hij wel worden goedgekeurd? OK, een vlootje, maar toch, de derde generatie Boerstra bij de Koninklijke Marine. Was dat niet heel bijzonder? Hoe trots Rob hierop was, werd mij eens te meer duidelijk toen er ineens een artikel in Alle Hens verscheen onder de kop: Drie generaties Koninklijke Marine. Zo vader, zo zoon, zo kleinzoon. De instructeur in Rob is na de vuurwapendocentenopleiding bij de politie echt naar boven gekomen. Zo stond Rob aan de basis van mijn eigen schietopleiding binnen de UIM. Ik kan u verzekeren, ik schiet dankzij Rob als een scheermes. Wat was hij bovendien begaan en trots op elk nieuw lid van de UIM, die hij samen met zijn opleidingskader wist af te leveren. Tussen de dagelijkse dingen door filosofeerde Rob en ik ook wel eens over de toekomst. Mocht ik het voor elkaar krijgen een functie van opleidingsofficier binnen de UIM te creëren, dan wilde hij daar wel als eerste vorm en inhoud aan geven. Humor kenmerkte Rob als geen ander. Iedereen binnen de Unit Interventie Mariniers kan Rob uittekenen als hij met trillende uitgestoken rechterhand de woorden: Keep, korrel, Keep korrel uitroept. Ook de manier waarop hij demonstreerde hoe hij als KNVB-scheidsrechter overtreders van fair play onverbiddelijk op een gele of rode kaart trakteerde, is onvergetelijk. Met de jaren kwamen bij Rob ook de kilootjes. Met een uitzending naar zonniger oorden in het verschiet, was hij sinds kort een fervent aanhanger van het Sonja Bakker Dieet. Zo bracht hij hier, op zijn eigen unieke manier, een bijzondere draai aan. Hij voegde er een SAS-dag aan toe. Bij ons beter bekend als, en excuseert u mij de uitdrukking, de Schijt Aan Sonja -dag. Op dit soort dagen werd er lekker een stukje chocolade, gebak of wat mayonaise verorberd. Toch vlogen de kilo s er bij hem zichtbaar af. Nee, Rob was zeker geen grijze muis en wist u trouwens dat hij witte muizen dronk? Heja, Berry en Daniël, familie, vrienden en collega s. Stormen waaien over en het leven gaat verder, zeggen ze wel eens. Maar ik voel nu alleen maar: Stilte na de storm, een oorverdovende stilte. Commandant Unit Interventie Mariniers, Peter Jan de Vin, majoor der mariniers 7

8 In Memoriam sergeant-majoor der mariniers Theo van Golde - Op zaterdag 3 maart was de Unit Interventie Mariniers in verband met een alarmoefening te Doorn verzameld toen ons daar het verschrikkelijke nieuws bereikte van het plotselinge overlijden van sergeant-majoor der mariniers Theo van Golde. In zeer korte tijd wordt het Korps Mariniers in het algemeen, maar de Unit Interventie Mariniers in het bijzonder, voor de tweede keer recht in het hart getroffen. Zo voelt dus een dubbel tap. Net nu we dachten dat Theo zijn batterij weer ging opladen, was er heel even een moment van kortsluiting, met fatale gevolgen. Een onbeschrijfbaar verlies voor José, Joey, familie, vrienden en collega s. Theo heeft binnen het Korps Mariniers vele verschillende functies bekleed. Rode draad in zijn carrière was onder andere de Bijzondere Bijstandseenheid, sinds kort de Unit Interventie Mariniers. Hier heb ik Theo jaren geleden leren kennen als een echte veelzijdige teamplayer met tomeloze energie, niet op zijn Amsterdamse mondje gevallen maar toch altijd beleefd en correct. Kortom een op en top militair met een voorbeeldige staat van dienst. Dit laatste blijkt uit de vele gratificaties die hij gedurende zijn loopbaan heeft ontvangen. Uiteenlopende specialisaties zijn kenmerkend voor de veelzijdigheid en de energie van Theo. Anderen helpen en er zijn als het echt nodig is, kameraadschap en vertrouwen in elkaar, waren voor hem redenen om voor de UIM te kiezen. Zijn liefde voor het water en bootjes kwamen tot uiting gedurende zijn plaatsingen bij de bootcompagnie op Texel en de bootgroep te Aruba. Zijn sportiviteit en energie wist hij ook op anderen over te brengen. Door zijn specialisatie als sportinstructeur kreeg hij immers de formele bevoegdheid om functioneel volgen te roepen. Theo zijn sportlessen kenden vooral een dynamisch karakter waarbij hij zelf altijd het goede voorbeeld gaf. Op zijn eigen onnavolgbare wijze wist Theo al zijn eerder verworven kennis, expertise en specialisaties in zijn laatste functie binnen de UIM te combineren. Een superfitte teambaas, sportinstructeur bij het tweede peloton en deeltijdbestuurder van de HOOS-boot van het Korps Landelijke Politiediensten. Geen wonder dat het diensthoofd van de Dienst Speciale Interventies mij verzocht of Theo, ondanks zijn oudere leeftijd, nog het selectieproces voor een functie binnen de DSI mocht doorlopen. Helaas heeft Theo dit traject door een blessure niet kunnen afronden. Voor het eerst in mijn loopbaan gefaald, zoals hij het zelf zei. Theo was een echte teamspeler die er altijd voor je was. Zo hechtte Theo in zijn aanvalsploeg veel waarde aan saamhorigheid, binnen maar ook buiten scheepstijd, er gevraagd of ongevraagd voor elkaar zijn, samen lachen kortom samen met zijn mariniers dingen doen. Hij omschreef dit wel eens als het Seinpost gevoel. Op de Seinpost te Den Helder begon Theo eind jaren 80 zijn BBE-tijd. Veel BBE ers waren hier boordplaatser en die deelden 24 uur per dag lief en leed, dat schepte een band. Begin jaren 90 werd de Seinpost als zelfstandige BBE-locatie gesloten, daarmee verdween volgens Theo ook het Seinpost gevoel. Bij zijn aanvalsploeg 2-3 vond hij naar eigen zeggen sinds lange tijd weer iets van het Seinpost gevoel terug. Hé man of Hé baasies, klonk het steevast op zijn plat Amsterdams als Theo ergens binnenkwam. Als je hem de kans gaf dan ouwehoerde hij net zo fanatiek als dat hij kon sporten. Een stortvloed aan woorden, ervaringen ideeën of suggesties. Onvergetelijk is die oefening waarbij hij zich verkleed als dokter een onderzeeboot in wist te lullen. Na het plaatsen van zijn meegesmokkelde explosief was het aftrap boot. Of die keren dat hij zomaar weer eens in een bijzonder outfit of met pruik op verscheen. Als je niet beter wist dan zou je denken dat je met een acteur van doen had. José, Joey wat was hij trots op jullie beide. Typisch Theo zoals hij zijn eigen kunstenares wist aan te prijzen. Dankzij Theo heeft de oud-csm van de BBE, Leo Smulders, nu een echte José aan de wand hangen. Het bijzondere karakter van de eenheid heeft zij op een prachtige manier in dit schilderij weten te vangen. Al de mariniers die bij de eenheid vertrekken krijgen tegenwoordig een afdruk van dit schilderij. Zo blijven jullie altijd met ons en de eenheid verbonden. Uit het oog is dus niet uit het hart. Joey, het zevende lid van aanvalsploeg 2-3 werd je wel eens genoemd. Ik weet nog goed dat je vader me vertelde hoe hij met jou heel veel open dagen van de krijgsmacht bezocht. Hij vertelde me dat je er zelfs een klein museum op nahield. Wist je dat hij zijn aanvalsploeg altijd de opdracht gaf uit te kijken naar souvenirs of bijzondere dingen voor zijn buddy die thuis op hem wachtte. José, Joey, familie, collega s. We nemen hier vandaag afscheid van een heel bijzonder mens en collega. Theo, nu je definitief afscheid van onze eenheid hebt genomen rest mij als commandant van de Unit Interventie Mariniers nog één ding en dat is je de José-litho meegeven op je laatste reis. Commandant Unit Interventie Mariniers, Peter Jan de Vin, majoor der mariniers 8

9 Column Op deze momenten ervaar je de korpsgeest waarbij alle toewijding tot uiting komt om het afscheid van een collega op waardige wijze te laten verlopen. Ik was getuige van de professionele wijze van voorbereiden en uitvoeren, waarbij met eerbied de wensen van de familie gestalte kregen binnen het protocol van een uitvaart met militair ceremonieel. Het deed mij ook deugd om te zien hoe die vele collega s, actief en postactief, door alle rangen zijn of haar betrokkenheid en medeleven toonde tijdens de plechtigheden. Indrukwekkend hartverwarmend. Je kon als het ware de saamhorigheid voelen. Majoor der mariniers P.J. de Vin stond in zijn toespraken op respectvolle wijze stil bij de bijdrage van Rob en Theo voor ons Korps. Ook de uitgebreide steun die onder andere vanuit de Unit Interventie Mariniers aan de directe familie is geboden zegt alles over de betrokkenheid. Ik wil allen die op enige wijze hun bijdrage hebben geleverd daarvoor bedanken. We zullen Rob en Theo niet vergeten. Functiebenaming Korpsadjudant Korps Mariniers De relatief nieuwe functie van Korpsadjudant behoeft nog enige verduidelijking als het gaat om de benaming. De naam van de functie heeft eind vorig jaar vaste vorm gekregen. De initiële term onderofficier toegevoegd CKM en andere Korpsadjudant Ik wil in de eerste plaats stilstaan bij het overlijden van onze collegaonderofficieren Rob Boerstra en Theo van Golde. Mijn gedachten gaan uit naar de familieleden die dit zware verlies moeten dragen, daarbij hopende dat de familie kracht kan putten uit de wijze waarop een aanzienlijk deel van u de laatste eer aan Rob en Theo hebt bewezen. improvisaties zullen nog wel even moeten wegslijten, vooral uit de papieren. Na deze omzwervingen zijn we uitgekomen bij de functiebenaming Korpsadjudant Korps Mariniers. Een term die duidelijkheid biedt en goed past in de nieuwe CZSK-organisatie waarvan we als Korps Mariniers deel uitmaken. De naamgeving duidt op de oudste (in rang) functie binnen een korps. De inhoud van de functie blijft ongewijzigd en bestaat onder andere uit het adviseren van de Korpscommandant en het bewaken van de specifieke tradities van het Korps Mariniers. Dit naast de, bijna vanzelfsprekende, taak van het vertegenwoordigen van de onderofficieren en manschappen bij CKM. In de CZSK-organisatie kennen we de overkoepelende Chef der Equipage KM, aootdw J.J. de Bree. Hij treedt op als vertegenwoordiger van de gehele equipage van vloot en mariniers bij de Commandant Zeestrijdkrachten. Binnen de krijgsmachtorganisatie is zijn functie aangeduid als Krijgsmachtdeeladjudant. Ik hoop dat de aangepaste naamgeving bijdraagt tot duidelijkheid in het verschil tussen de beide functies. Beleidsvisie onderofficieren Momenteel wordt veel aandacht besteed aan de rol en positie van de onderofficier. Of het nu gaat om (sociaal) leiderschap, opleiden of om maar iets te noemen rangharmo- nisatie. Er is behoefte aan beleid op deze gebieden, beleid in overeenstemming met de andere krijgsmachtdelen om onder andere het principe van één krijgsmacht ook daar te laten doorklinken. Het uitkomen van de beleidsvisie voor onderofficieren van de Koninklijke Marine staat al enige tijd te gebeuren, het feit dat stagnatie is opgelopen behoeft uitleg. De vertraging is het gevolg van diverse ontwikkelingen waaronder het onderzoek van de commissie Staal en het project De juiste koers. In eerste instantie stond de beleidsvisie op zichzelf, en zo werd deze ook uitgedragen (bijvoorbeeld tijdens de adjudantendag Mariniers Training Commando in januari 2006). Doch de aanbevelingen van de onderzoeken wijzen uit dat deze beleidsvisie het best tot zijn recht zal komen als onderdeel van het actieprogramma Op Koers zoals gepresenteerd door PC-ZSK op 1 februari jongstleden. De huidige werkversie is aangeboden voor een laatste commentaarronde, onder andere aan een doorsnede van de onderofficiersgemeenschap. Vervolgens zal vaststelling moeten plaatsvinden door C-ZSK. Ik houd een slag om de arm maar verwacht dat de definitieve versie voor het zomerverlof verspreid is. Het doel van de beleidsvisie is om onder andere, de positie, taken, verantwoordelijkheden en rechten van onderofficieren in het speelveld van de Koninklijke Marine inzichtelijk te maken. Impliciet wordt hiermee duidelijk gemaakt waar de rol van officieren eindigt en overgaat in het taakgebied van onderofficieren. Hierdoor kunnen beide categorieën zich op hun eigen ontwikkelingsniveau en met eigen verworven competenties bezighouden met datgene waarvoor de KM ze binnen de poort gehaald heeft. Die bundeling van krachten van officieren en onderofficieren is nodig om de Koninklijke Marine weer het karakter te geven die zij volgens een ieder moet hebben, een professioneel krijgsmachtdeel waar vertrouwen is in elkaar, waar kansen liggen om je te ontplooien en waar het prettig werken is. Een krijgsmachtdeel met een solide imago waar iedere marineman weer trots op kan zijn en dat iedere burger vertrouwen inboezemt. In deze beleidsvisie kunt u zich als onderofficier spiegelen als het gaat om de invulling van uw functie, het is een document dat richting moet geven aan de wijze van uitvoering van de aan u toevertrouwde taak. 9

10 Er zullen onderwerpen zijn die u bekend voorkomen maar zeker ook een aantal zaken die, door welke oorzaak dan ook, naar de achtergrond verdreven zijn. Er staat bijvoorbeeld beschreven aan wie de taak van detectie en selectie voor onderofficiersopleidingen toegewezen is en wie de begeleiding van jonge officieren en onderofficieren op zich dient te nemen. Door het op de juiste wijze toepassen van dit beleid zal het momenteel ontbeerde sociale element van het leiderschap toenemen. Ook de wijze waarop we tegen opleiden (in algemene zin) aankijken zal door deze beleidsvisie bijgesteld worden. Maar dat is lang niet alles. Ik daag dan ook een ieder uit dit document te zijner tijd te lezen en in de geest ervan uw functie uit te oefenen. Stafadjudanten Met regelmaat worden mij vragen gesteld over de stand van zaken rondom de stafadjudanten. Tijd voor een update. De stafadjudant heeft inmiddels, vrijwel geluidloos, zijn intrede gedaan binnen de Koninklijke Marine. Aan een aantal overkoepelende adjudantenfuncties is in navolging van andere krijgsmachtdelen de naam stafadjudant gegeven. Stafadjudanten hebben een leidende rol in de toepassing van de beleidsvisie onderofficieren. Van deze functionarissen wordt verwacht dat zij, naast hun normale werkzaamheden, extra inspanningen leveren om de onderofficieren een zo optimaal mogelijke bijdrage te laten leveren binnen ons bedrijf. In de eerste aanleg zijn binnen het CZSK een vijftal functionarissen als stafadjudant aangesteld middels een ministeriele beschikking. De KM Chef der Equipage, CdE Opleidingen Koninklijke Marine, CdE Netherlands Maritime Force, Regimental Sergeant Major (RSM) Mariniers Training Commando en de Korpsadjudant. Waarbij de eerstgenoemde één niveau hoger is gewaardeerd dan de overige vier. Er zijn dus twee niveaus stafadjudanten. De KM Chef der Equipage zal medio 2007 een voorstel doen tot uitbreiding van het aantal functies die als stafadjudant zouden kunnen worden gewaardeerd. Voor dit voorstel is de beleidsvisie onderofficieren een van de brondocumenten. Stafadjudanten zijn herkenbaar aan een embleem op blauw laken. Het embleem toont een gouden lauwertak met daarin ofwel een gouden anker voor het hoogste, eerste niveau of een zilveren anker voor het tweede niveau. Het embleem wordt op het blauwe uniform gedragen op de mouw boven de krul van de galon. Ook de groene en blauwe schouderbedekkingen zijn voorzien van het embleem. Onderofficiersconferentie 2007 Op 6 en 7 maart jongstleden heeft de 4e nationale onderofficiersconferentie plaatsgevonden waar een tiental onderofficieren van ons Korps aan heeft deelgenomen. Ik geef hier een korte samenvatting. Het onderwerp voor deze tweedaagse conferentie was leiderschap, met de kernvraag: sluit de opleiding van de onderofficieren op het gebied van leiderschap aan bij de praktijksituatie? Via diverse werkvormen, presentaties, interviews en syndicaatopdrachten zijn een aantal aanbevelingen opgesteld. De aanbevelingen zijn op de tweede dag gepresenteerd aan de beleidsmakers waaronder de operationele commandanten. Deze aanbevelingen zijn zowel gericht op aanpassingen aan het beleid, als aanbevelingen richting de werknemers hoe verantwoord met het gevoerde beleid om te gaan. U zult hier binnenkort separaat over worden geïnformeerd. Uiteraard kunt u de collega s die deelgenomen hebben even aanschieten om hun ervaringen te horen. Door mij met regelmaat bij de marinierseenheden en opleidingen te bevinden hoop ik in nauw contact uw ervaringen te delen en uw reacties te vernemen om in gezamenlijkheid tot een versterking van de onderofficiersgemeenschap te kunnen komen. Een onderofficiersgemeenschap die door goede randvoorwaarden een zo optimaal mogelijke bijdrage kan leveren aan de kerntaken van het Commando Zeestrijdkrachten, Qua Patet Orbis. De Korpsadjudant, AOOMARNALG E.R. Ebbinge 10

11 Close Air Support Door: KAPTMARNS A.J.T. van Velzen (FAC Supervisor) Met medewerking van: MAJMARNS X.E. van den Berg (Battery Commander 120mm Mortiercompagnie), KAPTMARNS V.F.C.J. Maas (FAC Supervisor, Instructeur SGLS) Kapitein KL J. van der Nol (Chief FAC instructiegroep SGLS) Bij het lezen van de term Close Air Support (CAS) zullen veel mariniers een voorstelling hebben. Deze kan gebaseerd zijn op eigen ervaring, maar zal grotendeels gevormd worden door beelden van offensieve oorlogsoperaties gedurende onder andere de Vietnamoorlog, Operation Iraqi Freedom (OIF) en Operation Enduring Freedom (OEF). Het Korps Mariniers heeft de afgelopen jaren goede ervaring opgedaan met de inzet van CAS. Enerzijds binnen reguliere missies zoals de Strategic Reserve Force (SRF) en het Provincial Reconstruction Team (PRT) in Afghanistan, anderzijds binnen Special Forces (SF)-operaties gedurende OEF en op dit moment de Sfmarns-KCT inzet binnen de International Security and Assistance Force (ISAF) in Uruzgan. Grote winst in vergelijking met vroegere jaren is dat er binnen het Korps Mariniers eindelijk de wil lijkt te zijn (Marinestudie) om deze kennis te behouden en verder uit te bouwen. De reden dat dit artikel is geschreven, is tweeledig. Ten eerste wil ik de eenheidscommandanten (van bataljonscommandant tot geweergroepscommandant) informeren over de mogelijkheden en beperkingen van een middel dat tot hun beschikking kan staan. Ten tweede is het voor onze overige collega s goed om te weten wat CAS is en wat ermee gedaan kan worden. Dit zal hun referentiekader vergroten in voorbereiding op toekomstige missies. De opbouw van dit artikel is als volgt: ten eerste zal in het kort het begrip CAS aan bod komen. Daarna zal ik stil staan bij de opleiding tot Forward Air Controller (FAC). Vervolgens zal de CAS-inzet binnen OEF en ISAF worden behandeld. Afsluitend kijken we naar de toekomst van CAS binnen het Korps Mariniers. 11

12 CAS Definitie Close Air Support CAS is de luchtsteun die zich richt tegen vijandelijke doelen die zich in de nabijheid bevinden van eigen troepen en die nauwkeurige coördinatie tussen de luchtacties, de manoeuvre, de luchtverdediging en de grondgebonden vuursteun vereisen. CAS dient niet verward te worden met Air Interdiction (AI). Bij AI worden doelen aangevallen, voordat dit potentieel effectief ingezet wordt. Daarnaast zijn deze acties op dusdanig afstand van eigen eenheden dat een gedetailleerde coördinatie tijdens de uitvoering niet nodig is. De belangrijkste verschillen tussen deze twee vormen van luchtsteun zijn het nabij hebben van eigen troepen en de coördinatie met grondeenheden, luchtverdediging en grondgebonden vuursteun. Dit impliceert dat voor het uitvoeren van CAS specialisten nodig zijn die zowel in het veld als op een Main Command Post (MCP) zich bezig houden met onder andere deconflictie van middelen en veiligheid van eigen troepen, waarbij de effectiviteit van het middel zo hoog mogelijk dient te blijven. CAS heeft net als mortier- en artilleriesteun en naval gunfire support als doelstelling om grondeenheden te ondersteunen. Bij het bestuderen van het begrip CAS doemt daarom ook meteen de vraag op welke mogelijkheden en beperkingen dit middel met zich mee brengt. Mogelijkheden CAS a. Het kan vanaf verschillende inzethoogtes ingezet worden, zodat hetzelfde platform verschillende wapensystemen kan gebruiken. b. Het platform kan in korte tijd een grote afstand overbruggen met meerdere doelen in verschillende doelconcentraties. c. Concentratie binnen een platform van verschillende inzetmiddelen. d. Bij gebruik van bepaalde wapensystemen is een grote precisie mogelijk, zodat collateral damage vermeden wordt. e. Hoge letaliteit is in korte tijd mogelijk. f. Flexibele inzet is mogelijk; zelfs op weg naar het doel is het nog mogelijk een ander en hoger prioriteitsdoel aan te vallen. Beperkingen CAS a. Door de langdurige planningscyclus is luchtsteun soms niet op korte termijn beschikbaar. b. Duisternis en weersomstandigheden kunnen een beperkende factor of zelfs een showstopper zijn. c. Prioriteitsstelling en toewijzing van middelen vindt plaats op het hogere echelon. d. Inzet gedurende beperkte periodes. e. Zowel het grondpersoneel als de vliegtuigbemanning dient gekwalificeerd te zijn voor het uitvoeren van CAS. Hoewel de bespreking van CAS in de praktijk pas verderop in dit artikel aan bod komt, wil ik nu al, met de mogelijkheden en beperkingen van CAS in het achterhoofd, naar de praktijk in Afghanistan kijken. Wanneer we naar ISAF stage 3 kijken 1, zien we dat er geen plaats is voor naval gunfire support, vanwege geografische redenen. De maximale effectieve dracht van de aanwezige artillerie bedraagt tussen 10 en 40 kilometer, afhankelijk van het wapen en de munitie. Voor de in onder andere Uruzgan aanwezige 155mm Panzerhouwitser 2000 is met gebruik van de juiste munitie een afstand van kilometer te overbruggen. Op dit moment is deze munitie niet aanwezig in Afghanistan, waardoor de maximale effectieve dracht wordt beperkt tot 19 kilometer. 12

13 De mortieren die in de regel gebruikt worden zijn de 60mm, 81mm en 120mm mortieren. Per eenheid verschilt het op welk niveau deze wapens worden ingezet. De maximale effectieve dracht van het grootste kaliber mortieren is thans 8100 meter. Met het op een locatie laten staan van deze vuursteunmiddelen, zullen de grondeenheden al snel uit het bereik van de indirecte vuursteun lopen. Commandanten zullen dus moet overwegen of het voor bepaalde operaties wellicht verstandiger is om de vuursteuncapaciteit mee te laten bewegen met de verplaatsing van grondeenheden. Op deze manier zullen de eenheden langer voorzien kunnen worden van indirecte vuursteun. Logischerwijs heeft dit weer consequenties voor de vuursteuncapaciteit die achterblijft op de compound. Bij deze concept of operations (Conops) vormt CAS een nuttige en zelfs noodzakelijke aanvulling. Met de toevoeging van CAS aan de middelen van een eenheid wordt zorggedragen voor meer vuurkracht en meer mogelijkheden om deze vuurkracht in te zetten. In tegenstelling tot artillerie en mortieren heeft de weergesteldheid bij CAS een veel grotere invloed op de effectiviteit van het wapen. Wanneer het voor de piloot niet mogelijk is om het doel te zien, bijvoorbeeld door dichte bewolking, kan er geen CAS ingezet worden. Het boven het wolkendek blind afwerpen van bijvoorbeeld GPS-geleide munitie is thans in Afghanistan niet toegestaan. Naast vooraf toegewezen middelen (Apache gevechtshelikopter) zijn er ook middelen die op een hoger niveau toegewezen worden (gevechtsvliegtuigen). Belangrijk om hierbij op te merken is, is dat Nederlandse F16s in eerste instantie ter beschikking worden gesteld aan Nederlandse eenheden. Hiervoor is er een zogenaamde red card holder die in naam van Nederland op het hoogste niveau kan bedingen om Nederlandse F16 s te gebruiken voor Nederlandse eenheden in nood, ook al zijn deze F16 s voor buitenlandse eenheden getasked. Geweldspiraal CAS kan op verschillende manieren worden ingezet. Hierin zien we een duidelijke opbouw binnen de geweldsspiraal. We onderscheiden air presence, air show of force, warning shots en direct action. Dit betekent niet dat deze opbouw per definitie gehanteerd dient te worden. Dit is afhankelijk van de dreiging en het proportionaliteitsprincipe. Air presence Air presence wordt al verkregen als er gevechtsvliegtuigen hoorbaar en/of zichtbaar aanwezig zijn boven een bepaald gebied. Air presence is dus wel degelijk een effect dat zijn weergave heeft op vijandelijke troepen. Daarnaast kan het ook bijdragen tot het positieve gevoel van de burgerbevolking en eigen troepen. Air presence heeft daardoor een signaalwerking richting vijand, burgerbevolking en eigen troepen. Air show of force Bij deze manier zal het gevechtsvliegtuig laag over het doel heenkomen. Afhankelijk van de dreiging kan er gevarieerd worden in hoogte en kan er voor worden gekozen om supersonisch te gaan vliegen. Hierbij zal het vliegtuig duidelijk hoorbaar door de geluidsbarrière vliegen met het gebruik van de naverbrander. Warning shots De volgende stap binnen de geweldsspiraal zijn waarschuwingsschoten. Dit is een laatste waarschuwing voordat er gericht munitie ingezet zal worden. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het lawaai van een 20mm gun van een F16 veel meer afschrikt dan de inslagen van dezelfde 20mm gun in de grond. Direct action Het gevechtsvliegtuig zal nu gericht munitie inzetten om het doel uit te schakelen. Afhankelijk van het type gevechtsvliegtuig of gevechtshelikopter zijn er diverse soorten munitie aanwezig. Dit varieert van mitrailleurmunitie (20mm of 30mm) tot lasergeleide 500 of 2000 pond bommen. De variatie op munitiegebied voert te ver om in dit artikel aan bod te laten komen. Mogen deze middelen bij het verschijnen van de vijand zomaar ingezet worden? Het antwoord luidt nee! Te allen tijde blijven de 13

14 Rules of Engagement (ROEs) van kracht. Voor de inzet van het luchtwapen staat de regelgeving vermeld in de Special Instructions (Spins). Bij de ISAF-missie ligt de verantwoordelijkheid van het inzetten van CAS bij Commandant ISAF die deze verantwoordelijkheid heeft gedelegeerd aan de ground commander. De ground commander is in deze de commandant van een Battle Group of de commandant van een PRT-eenheid. Op deze manier wordt de aanvraag voor luchtsteun altijd gecontroleerd door de MCP. Het is voor u als kaderlid dus een must om hierover voorafgaande aan uw patrouille/operatie over te praten met uw directe commandant. Het kan niet zo zijn dat de pelotonscommandant op eigen initiatief beslist om CAS aan te vragen zonder hierbij zijn MCP te betrekken. Natuurlijk geeft het recht op zelfverdediging ruimte op het moment dat er bijvoorbeeld geen communicatie met de MCP is. De FAC zorgt uiteindelijk voor de uitvoering van CAS. Forward Air Controller (FAC) Het nabij hebben van eigen troepen en/of burgers maakt dat er een specialist nodig is om dit wapen effectief en veilig in te zetten. Deze specialist wordt een Forward Air Controller (FAC) genoemd. De op dit moment internationaal meest gangbare term voor een FAC is Joint Terminal Attack Controller (JTAC). De FAC kan als deel van een Tactical Air Control Party (TACP) worden toegevoegd aan een eenheid. Het voordeel van een TACP die uit meerdere personen bestaat en in staat is om zichzelf te beveiligen, is dat het zelfstandig kan opereren (bijvoorbeeld in de Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance - Istar - rol) en niet constant onder de vleugels van een eenheid hoeft te blijven. De FAC en/of TACP opereren wel altijd in opdracht van een Maneuvre Arms Commander (MAC). De MAC kan een compagniescommandant zijn, maar net zo goed een pelotonscommandant die zelfstandig een opdracht uitvoert. Laser Operator (LO) De FAC wordt bijgestaan door de Laser Operator (LO). De LO heeft in de meeste gevallen apparatuur tot zijn beschikking om zeer nauwkeurige GPS-coördinaten te genereren. Daarnaast kan hij met zijn laserapparatuur lasergeleide bommen op doel leiden. Dit verhoogt de nauwkeurigheid en voorkomt collateral damage. Control Technieken De NAVO onderscheidt twee soorten control technieken. Dit zijn High Level en Low Level. Bij High Level is de dreiging van ground-to-air systemen relatief laag. Deze systemen zijn niet aanwezig of zijn boven de voet niet effectief. High Level wordt altijd boven de 5000 voet uitgevoerd. Bij Low Level is de dreiging van ground-to-air systemen relatief hoog. Het gevechtsvliegtuig zal hierom kiezen om op te gaan in de terreinkenmerken (bijvoorbeeld heuvels), zodat het minder gevoelig is voor infrarode of radarstraling. Low Level wordt uitgevoerd onder de 500 voet. Tijdens High Level operaties wordt een andere control techniek gebruikt dan bij Low Level. Het kenmerk van High Level is, naast de hoogte (> 5000 voet), dat de piloot op doel wordt gepraat, terwijl hij zicht heeft op het doelengebied. Low Level (< 500 voet) kenmerkt zich doordat de piloot het doel niet in zicht heeft en op aanwijzing van de FAC bij het invliegen naar het doel, het doel moet herkennen en hij zijn munitie moet afwerpen. In Afghanistan wordt 99,9% van de controls uitgevoerd door middel van de High Level control techniek. Nationaal en internationaal loopt op dit moment de discussie in hoeverre FAC s nog Low Level moet worden opgeleid. Een feit is dat het beheersen van de Low Level control techniek een zeer goede aanvulling is op de kwaliteit van de FAC. De FAC is hierbij in staat om een met duizend kilometer per uur inkomend vliegtuig op het juiste doel te praten en hem op de juiste plaats zijn munitie af te laten werpen. De uitdaging is echter dat de Nederlandse luchtmacht in principe geen Low Level operaties vliegt. Om Low Level gekwalificeerd te blijven zullen er dus vlieguren ingekocht moeten worden in het buitenland. Naast de aanzienlijke kosten die dit met zich meebrengt, besluiten steeds meer landen, door de ervaringen in huidige operaties, vrijwel geen aandacht te besteden aan het vliegen van Low Level operaties. Typen CAS Binnen CAS onderscheiden we een aantal typen met betrekking tot de toewijzing van CAS. In dit artikel onderscheiden we preplanned en immediate CAS. Daarnaast wordt er gesproken over Emergency CAS (ECAS) en Close Combat Attack (CCA).

15 doel. Wanneer de piloot het doel visueel heeft en ook ziet waar de eigen troepen en/of burgers zijn, neemt hij de actie over en zal zelf beslissen of en welk middel en/of munitie hij inzet. Dit is een belangrijk verschil met een missie waar een FAC bij is. De piloot zal dan in opdracht van de FAC een middel inzetten en een door de FAC bepaalde munitie afwerpen. Bij CAS heeft de FAC de verantwoordelijkheid, bij ECAS de piloot. ECAS is dus een noodoplossing! Er mag dus niet gemakshalve vanuit worden gegaan dat luchtsteun verzekerd is indien een eenheid zonder FAC de poort uit gaat. Het aantal gekwalificeerde FAC s is schaars dus zal er een keuze gemaakt dienen te worden welke missie een FAC toegevoegd krijgt en welke niet. Daarnaast is op te merken dat een FAC niet zelf fysiek bij een eenheid aanwezig hoeft te zijn om CAS in te zetten. De FAC kan gebruik maken van de ogen van bijvoorbeeld waarnemers of Unmanned Aerial Vehicles (UAV s) beelden. Deze manier van optreden verhoogt wel het risico voor slachtoffers aan eigen zijde. Of deze manier toegestaan is in een operatie staat vermeld in de Spins en is zeker iets voor commandanten om over na te denken. Close Combat Attack (CCA) is een soort ECAS, maar dan bedoelt voor gebruik bij gevechtshelikopters. Evenals ECAS is dit een vorm van gelegenheidswaarneming indien geen gekwalificeerde FAC aanwezig is en er geen andere middelen beschikbaar zijn om het probleem op te lossen. Net als voor ECAS geldt dat grondpersoneel enige vorm van instructie nodig heeft op het gebied van CCA. Preplanned CAS is vooraf toegewezen. Van belang hierbij is, is dat een eenheid minimaal 72 uur van tevoren CAS aanvraagt bij het hogere echelon. Uiteindelijk zal afhankelijk van de beschikbare middelen 24 uur van te voren CAS wel of niet toegewezen worden aan een betreffende eenheid. De aanvraag voor CAS gebeurt door middel van een Air Request Message (ARM). Deze ARM wordt door het Combined Air Operation Centre (CAOC) in behandeling genomen. Het CAOC brengt uiteindelijk een Air Tasking Order (ATO) uit, waarin te lezen valt welke eenheid door welke assets en voor welke tijdsduur wordt ondersteund. Het is voor commandanten van belang om in overleg met hun S2 en S3 tijdig genoeg vooruit te plannen en af te wegen voor welke operatie ze CAS willen aanvragen. Immediate CAS kan te allen tijde worden aangevraagd door de FAC, indien een eenheid in nood is. De FAC beschikt over verbindingen (PRC 117F, PRC 148 M-BITR) om in het veld communicatie te maken met het Air Operation Coordination Centre (AOCC) en zijn aanvraag te doen. Afhankelijk van de beschikbare assets en de prioriteit van de aanvraag wijst het CAOC daarna assets aan om de eenheid te ondersteunen. Emergency CAS is ooit ontstaan om FAC s die uit hun Combat Ready (CR) status liepen toch nog in te kunnen zetten als waarnemer voor het inzetten van CAS. Vandaag de dag wordt deze term vaak verkeerd begrepen en gebruikt met alle gevolgen van dien. Wanneer een eenheid in nood is en er geen andere middelen zijn om deze eenheid te ondersteunen kan in een zeldzaam geval beroep gedaan worden op ECAS. Hierbij is geen gekwalificeerde FAC aanwezig. Als deze situatie zich voordoet, kan een ECAS geïnstrueerde militair de piloot helpen met het visueel krijgen van het Opleiding tot Forward Air Controller De opleiding tot FAC wordt verzorgd bij de School voor Grond en Lucht Samenwerking (SGLS) te Schaarsbergen. Hier zetelt een kapitein der mariniers die naast zijn instructeurfunctie verantwoordelijk is voor de liaison richting het Korps Mariniers. Deze kapitein dient Combat Ready (CR) High Level Day en Night, en Combat Ready Low Level Day te zijn. Daarnaast dient hij bij voorkeur uitzendervaring te hebben, opgeleid te zijn tot FAC Supervisor en Combat Ready Laser Operator te zijn. Dit totale traject neemt al snel twee jaar in beslag. Met het vullen van deze functie verwerft het Korps Mariniers het recht om drie FAC s per jaar op te leiden. Voor de opleiding tot FAC komen in eerste instantie ervaren luitenanten uit de mariniersbataljons en onderofficieren van het Mountain-Leader Verkenningspeloton of Amfibisch Verkenningspeloton aan bod. Na voltooiing van de zesweekse Basic Course FAC is het streven de cursist Limited Combat Ready (LCR) High Level Day getraind te krijgen. Om deze status te bereiken, heeft hij minimaal zes succesvolle controls gedaan. Dit betekent dat hij nog steeds onder leiding van een FAC Supervisor missies moet uitvoeren met gevechtsvliegtuigen. Terug bij zijn onderdeel dient de LCR FAC ervaring op te doen om enkele maanden later deel te nemen aan de tweeweekse Advanced Course. Hierin wordt de LCR FAC kennis en procedures bijgebracht van onder andere Night CAS en Rotary Wing CAS (gevechtshelikopters). Na voltooiing van de Basic en Advanced Course dient de FAC zowel bij dag als nacht het vereiste aantal succesvolle runs te behalen om CR HL Day/Night te worden. Na het bereiken van deze status is de FAC gereed om uitgezonden te worden. Vertragende factoren om CR te worden zijn de beperkte trainingsmomenten in Nederland, de weersgesteldheid en de spaarzame geïntegreerde oefeningen met grondeenheden. Om de CR-status te bereiken dienen er naast technische runs ook runs uitgevoerd te worden als onderdeel van een compagnies- of bataljonsscenario. Vermeldenswaardig is dat de opleiding de FAC op technisch gebied schoolt. Door de verscheidenheid aan afkomst van de cursisten (Korps Mariniers, Korps Commandotroepen, Luchtmobiele Brigade 15

16 en Gemechaniseerde Brigade) is het onmogelijk om de FAC ook op tactisch gebied op te leiden. Dit is een verantwoordelijkheid van de FAC Supervisor bij het eigen onderdeel. Current blijven De grootste uitdaging voor FAC s is om na het bereiken van de CRstatus deze te behouden en op een hoog niveau te trainen. Hierbij steken de eerder genoemde vertragende factoren om CR te worden weer de kop op. Omdat de FAC s binnen het Korps Mariniers tot nu toe altijd een dubbelfunctie hebben gehad, strookte het current blijven en op hoog niveau trainen niet met de dagelijkse verplichte werkzaamheden bij bijvoorbeeld het bataljon. Hierdoor heeft het Korps Mariniers veel FAC s verloren, omdat zij uit hun currency liepen en uiteindelijk na twee jaar de lost qualification status bereikten. In de nabije toekomst bestaat thans het idee de FAC-functies primair te gaan beleggen binnen het Korps Mariniers. Hierdoor kan iedere FAC zijn aantal vereiste runs per half jaar uitvoeren en deelnemen aan internationale oefeningen. Daarnaast dienen de FAC s geïntegreerd met het bataljon te trainen, omdat zij bij een daadwerkelijke inzet ook onder bevel van het bataljon worden gesteld. Een professionele FAC dient op de hoogte te zijn van alle technische, tactische en operationele mogelijkheden maar zeker ook beperkingen van alle NAVO gevechtsvliegtuigen en aanvalshelikopters. Dit toont aan dat FAC eigenlijk geen functie is om er bij te doen, maar een functie is waar dag in dag uit op techniek, tactiek en procedures getraind dient te worden. CAS in de praktijk CAS binnen OEF Vanaf het moment dat de eerste Amerikaanse eenheden voet zetten op Afghaanse bodem (september 2001) is er binnen OEF CAS gebruikt. De extra wapenmiddelen die grondtroepen hiermee ter beschikking kregen vormden een welkome aanvulling op klein kaliber wapens, mortieren en artillerie. Als we kijken hoe er binnen OEF geopereerd werd op het gebied van CAS, zien we een sterk op CAS georiënteerde tactiek. Operaties werden preplanned voorzien van CAS of door middel van de FAC kon immediate CAS snel worden aangevraagd. Bij elke troops in contact (TIC) situatie kon op deze manier snel luchtsteun worden geleverd. Het niet beschikbaar hebben van CAS (bijvoorbeeld door weersomstandigheden) was zelfs een reden om de missie niet door te laten gaan. Binnen OEF, wat voor een groot gedeelte SF-eenheden betrof, was er vaak de beschikking over een CAS-platform in de lucht. Legendarisch hierbij waren de AC130 Spectre Gunships die s nachts patrouilleerden boven Afghanistan, wachtend tot zij door eenheden op de grond aangevraagd zouden worden. Het snel beschikbaar hebben van enorme vuurkracht heeft veel indruk gemaakt op Opposing Militant Forces (OMF) die vaak bij het verschijnen van gevechtsvliegtuigen het contact verbraken. CAS binnen ISAF stage 1 en 2 2 Stage-1 en -2 van ISAF kenmerkt zich door kleine PRT-eenheden die voor geografisch grote gebieden verantwoordelijk zijn. Quick Reaction Forces (QRF) op de grond zijn vaak niet doelmatig in te zetten, doordat deze zich op vele uren afstand bevinden van missieteams of patrouilles. Het enige snelle antwoord bij ongeregeldheden is CAS. Mede hierom heeft ISAF in haar Standard Operation Procedures (SOP s) opgenomen dat ieder Provincial Reconstruction Team (PRT) over een FAC of TACP moet beschikken. De reden hiervoor is dat PRT s met weinig mensen verantwoordelijk zijn voor grote gebieden, waarbij reistijden naar missiegebieden kunnen oplopen tot tien uur. Dit is voor de traditionele grond georiënteerde QRF niet te berijden. CAS vormt hierbij een goede oplossing. Wanneer we naar de onder Nederlandse PRT-leiding staande provincie Baghlan kijken, zien we dat de F16 Quick Reaction Alert (QRA), gestationeerd te Kabul, buiten de reactietijd tien minuten nodig had om boven Pole-Khomri te hangen. Over de weg is dit een reis van 250 kilometer. In korte tijd kan er dus snel CAS aanwezig zijn bij eenheden in nood. Met de uitbreiding van ISAF naar stage drie zien we dat de eerder beschreven OEF-tactieken ook voor ISAF zijn gaan gelden. ISAF is niet langer de wederopbouwmissie waar CAS wordt gebruikt als afschrikking en noodoplossing. Met name in de zuidelijke Afghaanse provincies Helmand, Uruzgan en Kandahar zijn dagelijks tientallen TIC s. Hierbij speelt CAS, naast mortieren en artillerie een vaak allesbeslissende en levensreddende rol. Ten tijde van PRT 6 (mei 2006 tot en met september 2006) heb ikzelf als FAC geopereerd in Afghanistan. Hieronder leest u hoe wij luchtsteun, naast het uitvoeren van konvooibegeleiding, air presence en show of force, hebben ingezet ter ondersteuning aan onze operaties. De reden waarom ik dit wil benadrukken, is dat het beschikbaar hebben van gevechtsvliegtuigen uitgebreider is dan alleen bommen gooien. Bij de eerder besproken geweldspiraal is dit ook reeds aangetoond. Verkenning Een nog niet eerder genoemde mogelijkheid binnen luchtsteun is verkenning. Vooral de Nederlandse F16 heeft optioneel de beschikking over een speciaal reccesysteem. Dit systeem staat bekend onder de naam Medium Altitude Reconnaisance System (MARS). Met behulp van MARS is er gedurende het PRT 6 een groot aantal verkenningsmissies uitgevoerd. Daarnaast leverde de Lantirn Targeting Pod van de F16 goede en duidelijke foto s op. Deze twee systemen leverden dusdanig scherp en duidelijk fotomateriaal dat het een toegevoegde waarde was voor de voorbereiding van knock-talk operaties. Informatie die afkomstig was uit grondverkenning werd op deze manier aangevuld met close ups vanuit de lucht. Tevens is ter ondersteuning van de grondoperaties veelvuldig gebruik gemaakt van UAV s, zoals het Duitse Aladin- en LUNA systeem. ECAS Gedurende de diverse PRT s is er veel aandacht besteed aan Emergency CAS (ECAS). Er was bij het PRT slechts één FAC aanwezig die onmogelijk alle uitgaande patrouilles kon ondersteunen. Hoewel er wel mogelijkheden voor de FAC waren om op afstand CAS in te zetten, is er voor gekozen om alle missieteamcommandanten en kaderleden van de Force Protection (FP) en het Field Liaison Team (FLT) te instrueren in 16

17 ECAS. Het geïnstrueerde personeel was op deze manier in staat de piloot van de juiste gegevens te voorzien en kon de piloot helpen bij het vinden van het doel. Velen hebben gemerkt dat dit, ondanks dat zij op de grond op enkele honderden meters van het doel stonden, lastig uit te leggen is aan een piloot die op twintigduizend voet boven het gebied rondvliegt. Met het instrueren van eerder genoemde functionarissen kon iedere patrouille worden voorzien van minimaal één persoon die in uiterste nood de piloot kon helpen met het vinden van eigen posities en het doel. ECAS is zeker iets waar al voor een daadwerkelijke inzet in Doorn aandacht aan besteed moet worden. CAS in de toekomst Ook in toekomstige operaties zal luchtsteun een belangrijke rol blijven spelen. Ook in minder offensieve operaties heeft de Air Component laten zien een goede bijdrage te kunnen geven aan het operationele product. Hierbij zijn onder andere de afschrikkende werking en verkenningen als voorbeeld te noemen. Naar aanleiding van de opgedane ervaringen in Afghanistan hebben onze Amerikaanse en Britse collega s het voornemen om hun bestand aan FAC s fors uit te breiden. Het aantal FAC s dat een eenheid tot haar beschikking heeft is vaak ook een beperkende factor. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden welke operaties worden ondersteund door een FAC. Hoe moet het Korps Mariniers op deze ontwikkelingen reageren? Op dit moment is er redelijk wat ervaring binnen ons Korps aanwezig omtrent het begrip CAS. Deze zal met de Sfmarns-KCT inzet alleen maar toenemen. Een mogelijk probleem is echter dat deze kennis bij relatief weinig mensen zit. Ten tijde van dit schrijven zijn er vier officieren en twee onderofficieren die de (L)CR status hebben en FAC als secundaire taak hebben. Dit is niet veel, zeker wanneer we een vergelijking maken met de Luchtmobiele Brigade, waar bij elke compagnie een FAC aanwezig is. Het is zaak voor het Korps Mariniers om hier een inhaalslag te maken en de kennis die er zit te behouden. In de praktijk is dit lastig, omdat geen enkele FAC op een specifieke FAC-arbeidsplaats is geplaatst. Met de discussie rond de Marinestudie is deze tekortkoming onderkend en zijn er plannen gemaakt om de FAC-specialisatie aan een arbeidsplaats te koppelen. Binnen de Marinestudie is het plan om de FOO-parties van de 120mm Mortiercompagnie uit te breiden van vier naar zes man, waarbij de twee extra man gaan functioneren als FAC en als LO. Deze teams zullen gaan functioneren als Marine Joint Effect Observer Groups (Mjeog). Tevens is het plan om het aantal teams uit te breiden van drie naar vier. Binnen de staf van de Battery zal er een FAC Supervisor worden aangesteld met als primaire taak het trainen van de uit de opleiding komende FAC s. Daarnaast zal deze onder operationele omstandigheden een plaats innemen in de MCP/ of CO s TAC HQ als onderdeel van de party van de Battery Commander (BC). Tot slot bestaat de intentie om bij Sfmarns drie specifieke arbeidsplaatsen aan te wijzen die als secundaire taak de FAC-taak krijgen toegewezen. Met onze instructeur op het SGLS verzekert het Korps Mariniers zich van een opleidingsplaats per opleiding. In totaal zijn er drie opleidingen per jaar. Als we een snelle rekensom maken betekent dit dat er in het meest positieve geval eind 2007 negen (L)CR FAC s zijn binnen het Korps Mariniers, waarbij er nu al drie FAC s tot de SF behoren en één FAC vast zit bij het SGLS. Afsluiting Ik hoop u met dit artikel enige duidelijkheid te hebben kunnen geven in de wereld van Close Air Support. Ik realiseer mij dat de hoeveelheid informatie ondanks dat het niet allesomvattend is, toch al zeer uitgebreid is. Mocht u vragen hebben over dit onderwerp, kunt u de auteur van dit artikel of onze instructeur op het SGLS contacten. In een snel veranderende wereld is het van belang om vandaag klaar te zijn met onze opleidingen, trainingen en oefeningen als er morgen op de knop wordt gedrukt. Het FAC-beleid binnen het Korps Mariniers is relatief nieuw, maar dient nu zorgvuldig verder uitgebreid te worden. Alleen op deze manier kunnen wij tijdens toekomstige operaties effectieve Close Air Support leveren aan onze grondeenheden. Gebruikte Boekwerken: - Leidraad Vuursteun Koninklijke Landmacht, AJP Air Interdiction and Close Air Support - ATP (A); TTPs for Close Air Support Operations - STANAG 3797; Minimum Qualifications for FAC s & LO s 17

18 Eén van de nieuwste ontwikkelingen binnen het Soldier Modernisation Programme (SMP), is de Communicatie en Informatie Module (CIM). Deze module is een belangrijk onderdeel van het nieuw te ontwikkelen soldaat/ mariniers systeem. De CIM vergroot het omgevingsbewustzijn en navigatievermogen van de te voet optredende en uitgestegen infanterie. Een peloton van het 45e Pantserinfanterie Bataljon uit Ermelo heeft de CIM, eind oktober 2006, als eerste uitgebreid getest. Recent hebben mariniers van de 21e Infanteriecompagnie de CIM in Noorwegen koudweer beproefd. Futuristisch, dat is de term die het meest voor de hand ligt bij het zien van de Soldier Man Machine Interface (S-MMI) een onderdeeltje van de Communication and Information Module (afb. 1-2). Het gaat hier om een handig op te bergen kijkertje waarmee de individuele militair onder meer zijn positie binnen het grotere plaatje (lees: het geweergroepsniveau) snel kan zien. Naast het zien van de eigen positie en dat van de geweergroepsleden kan met de SMMI de groepsopdracht van de (geweergroeps)commandant door middel van een eenvoudige schets in beeld worden gebracht. Tevens is het mogelijk om met het kijkertje kompaskoersen te schieten. De SMMI onderscheidt, samengevat, de functies: mission, task en compass (afb. 3-4). Door: MAJMARNS J.J. Admiraal De SMMI is onderdeel van de zogenaamde Soldier Digital Assistant (SDA) dat verder bestaat uit een geavanceerde groepsdataradio (de verbeterde Personal Role Radio, PRR) (afb. 5-6), een (militair) GPS navigatiesysteem, een processorunit en een batterijenset. Voor de commandanten en specialisten (verkenner, waarnemer, genist, et cetera) op verschillende niveaus is de SDA uit te breiden met een Commander Man Machine Interface (CMMI) tot de Commander Digital Assistent (CDA). Samen vormen SDA en CDA de meeste uitgebreide versie van de CIM (afb. 7-8). De CMMI is overigens een mini-computer, op basis van Windows-XP, met een touchscreen waar eenvoudig en snelkaart en/of luchtfoto s met tactische gegevens kunnen worden getoond. In de toekomst kunnen zelfs digitale foto s ontvangen en verstuurd wor- 18

19 den. De CMMI is een planningsinstrument dat door de commandant voor zowel de communicatie richting de groepsleden als het hogere net (via het Battlefield Management System) ingezet kan worden. Op het eerste gezicht lijkt de grootste kracht van het CMMI te liggen in de combinatie van de handzaamheid (A6-display, < 1 kilogram gewicht) en de uitgebreide mogelijkheden (tekenen/schetsen, vijand locatie invoeren, routes/waypoints invoeren, plannen maken/versturen). De Communicatie en Informatie Module (CIM) met de SDA en de CDA als pijlers, vormt een nieuwe dimensie in digitale ondersteuning voor de te voet optredende en uitgestegen infanterie. Extra ballast versus toegevoegde waarde Groot voordeel van de CIM is het feit dat het systeem makkelijk modulair uit te breiden is. De module is bijvoorbeeld eenvoudig te koppelen aan het Battlefield Management System en/of Afsis (Advanced Fire Support Information System). Daarmee is bij de ontwikkeling optimaal rekening gehouden. Omgekeerd kan elke individuele militair bekijken van welke onderdelen hij tijdens acties gebruik maakt. De afweging extra ballast versus toegevoegde waarde speelt bij de implementatie een centrale rol. Vandaar dat de verschillende onderdelen eerst heel goed krijgsmachtbreed getest gaan worden, voordat de CIM uiteindelijk wordt geïntegreerd in het Soldaat Systeem. Ook worden, in samenwerking met TNO, de mogelijkheden onderzocht om de CIM aan Nimcis (Nieuwe Mariniers Informatie en Communicatie Systeem) te koppelen. Ontwikkeling CIM Bij de ontwikkeling van de CIM zijn drie partijen betrokken: het Ministerie van Defensie - Command & Control Support Centre (C2SC) en SMP zélf -, Thales Communications en TNO. Doelgroepen voor de CIM zijn de te voet en uitgestegen optredende militairen. In eerste instantie valt te denken aan de luchtmobiele infanterie (KL), het Korps Mariniers (KM) en de airforce protection teams (KLu). Beproeving De CIM is als eerste door het 45e Pantserinfanterie Bataljon getest. Tijdens een week lange beproeving op Schietkamp de Harskamp is de CIM onder verschillende weertypen, terrein, dag/nacht en in verschillende gevechtsvormen getest. Een uitgebreide beproevingsevaluatie is door TNO opgesteld, de eerste reacties van de gebruikers zijn positief na aanvankelijk een zeer sceptische ontvangst. Voor 2007 is het plan om de CIM krijgsmachtbreed te gaan testen onder andere bij de OGRV (Object Grondverdediging) van de KLu, Luchtmobiele Brigade en natuurlijk bij het Korps Mariniers. Tijdens de Novice Ski & Survival Course (afb. 9) tijdens de wintertraining van het Tweede Mariniersbataljon in Noorwegen heeft een succesvolle koudweerbeproeving plaatsgevonden bij de 21e Infcie. Hiermee is een start gemaakt voor het motto voor de CIM voor dit jaar, namelijk: de CIM komt naar u toe in 2007! 19

20 De Marinestudie heeft ook voor het groene deel van het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) gevolgen. Door de versterking van de mariniersbataljons komen er de komende twee tot drie jaar in totaal ruim tweehonderdvijftig mariniers bij. Een behoorlijke uitdaging. Want hoe trek je voldoende mariniers aan, hoe houd je ze binnen en hoe zet je ze in? Tekst: Vanessa Strijbosch/Foto s: Archief AVDD De Marinestudie Tussenbalans versterking mariniersbataljons: Groen verstevigt Vragen die ook bij projectleider Implementatie Marinestudie, kolonel der mariniers Richard Oppelaar en chefstaf van het Mariniers Training Commando (MTC), luitenant-kolonel der mariniers Frans van Gool spelen. Het is zeker een uitdaging om enerzijds de tekorten bij te plussen, de reguliere uitstroom op jaarbasis te compenseren en tegelijkertijd extra groen te realiseren, geeft overste Van Gool aan. In het concept Voorlopig Reorganisatieplan (cvrp) Versterken Mariniersbataljons waar Van Gool als voorzitter van de werkgroep versterken mariniersbataljons aan heeft bijgedragen staat zorgvuldig beschreven hoe de reorganisatie van de mariniersbataljons aangepakt wordt. En ook de waarom-vraag wordt erin uitgelegd: De huidige omvang en samenstelling van de mariniersbataljons is niet berekend op de eisen die tijdens vredesmissies en amfibische operaties aan modern militair optreden worden gesteld, luidt een passage in het document. Het idee om te gaan versterken gaat terug naar de tijd van het GOEM (Groep Operationele Eenheden Mariniers, de voorloper van het huidige MTC, red.), licht overste Van Gool toe. Toen bleek elke keer tijdens ernstmissies dat de bataljons versterkt moesten worden op een aantal deelgebieden. De deelcapaciteit was te klein. Uit de studie QPO 2005 bleek dat de deelgebieden (oftewel functies van militair optreden ) vuurkracht, logistieke ondersteuning, inlichtingenvoorziening, commandovoering, mobiliteit en bescherming, aanzienlijk meer mariniers zouden moeten hebben om er voor te zorgen dat de bataljons robuust genoeg zijn om internationaal op te treden. Uiteindelijk heeft de politiek op basis van de Tweede Kamerbrief Marinestudie 2005 ingestemd met het versterken van de mariniersbataljons met elk 125 militairen. 20