Ontwikkeling professionaliseringstraject praktijkonderzoek (september 2013 tot november 2014)
|
|
- Fien van de Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Realisaties: Ontwikkeling professionaliseringstraject praktijkonderzoek (september 2013 tot november 2014) Deze doelstelling is reeds deels bereikt. Een prototype van het professionaliseringstraject werd ontwikkeld door Arteveldehogeschool in samenwerking met PCVO Het Perspectief en de Vakgroep Onderwijskunde van Universiteit Gent. Vanaf februari 2014 zal dit worden uitgetest door zestien lerarenopleiders, ingedeeld in twee heterogeen samengestelde groepen (02/ /2014) om het daarna te evalueren en te herontwerpen (08/2014 tot 11/2014). Er werd gewerkt volgens rapid prototyping design (Richey & Klein, 2007). Hierbij wordt een prototype ontwikkeld en uitgetest. Op basis van de info die zal volgen in de evaluatie van dit prototype zal het professionaliseringstraject worden herontworpen en opnieuw getest. Aanvullend hierbij wordt ook gebruik gemaakt van het model van Wademan (2005). Hierbij wordt eveneens vertrokken van de ontwikkeling van een prototype en herontwerp na het testen ervan. Daarnaast wordt echter eveneens de nadruk gelegd op de analyse van good practices, contexten en de betrokkenheid van stakeholders tijdens alle fasen van het ontwerpproces. Overleg met ENW-projectpartners Er wordt regelmatig overlegd tussen de partners: Arteveldehogeschool, PCVO Het Perspectief en de Universiteit Gent. Tevens is er onderling overleg binnen de teams van de partnerinstellingen. Literatuuranalyse Joke Hurtekant, Joris Pauwels (Arteveldehogeschool) en Hanne Tack (UGent) verzamelen en analyseren literatuur met betrekking tot praktijkonderzoek. Visie praktijkonderzoek Op basis van de literatuuranalyse wordt een gezamenlijke visie geëxpliciteerd over praktijkonderzoek. Er wordt gezocht naar een inhoudelijk referentiekader omtrent: aanzet en actueel kader; doelstellingen; kenmerken; voordelen. Dit vormt een solide basis om te communiceren met geïnteresseerden en een uitgangspunt om het professionaliseringstraject vorm te geven. Good practices Handleidingen en methodieken over het opzetten en uitvoeren van praktijkonderzoek worden bijeengebracht en geanalyseerd. Opleidingen waarin een traject rond praktijkonderzoek loopt, werden gecontacteerd en bevraagd. Contextanalyse De randvoorwaarden om de duurzaamheid en effectiviteit van het professionaliseringstraject te verhogen, worden bijeengebracht en geanalyseerd op basis van informatie uit literatuur, good practices en contactpersonen uit opleidingen met een traject rond praktijkonderzoek. Theoretisch model professionaliseringstraject
2 Op basis van de visie op praktijkonderzoek, de literatuuranalyse, good practices in binnen- en buitenland en de contextanalyse ontwikkelen de projectmedewerkers van de Arteveldehogeschool een model van een professionaliseringstraject voor medewerkers waarin praktijkonderzoek centraal staat. De feedback tijdens het overleg met de projectpartners en andere stakeholders leiden tot verfijning en aanpassing van dit theoretisch model. Betrekken stakeholders Bovenstaand theoretisch model van het professionaliseringstraject werd aan verschillende groepen stakeholders voorgesteld en op basis van deze input steeds verder verfijnd. 22/10/2013 Voorstelling professionaliseringstraject aan OpleidingsAdviesRaad Lerarenopleiding Secundair onderwijs. Dit is een combinatie van vertegenwoordigers uit onderwijsinstellingen en externen. 28/11/2013 Voorstelling professionaliseringstraject aan Werkgroep Onderwijs en Dienstverlening binnen lerarenopleiding Secundair Onderwijs. Hierin zijn lerarenopleiders, directie en medewerkers onderzoek van de opleiding secundair onderwijs vertegenwoordigd. 29/11/2013 Voorstelling professionaliseringstraject op European Association on Practitioner Research on Improving Learning in education and professional practice (EAPRILconferentie in Zwitserland). Hier werd een internationaal publiek van voornamelijk lerarenopleiders aangesproken. 19/12/2013 Voorstelling planning en inhoud van het project, en het prototype van het professionaliseringstraject aan de resonantiegroep. Deze bestaat uit Jan Labbe (BanaBa schoolontwikkeling AHS), Jan De Lange (AHS), Mark Verbeke (Cvo Kisp), Evelyne Coucke (Cvo Kisp), Nathalie Pareja-Roblin (UGent), Hilde Van Houte (AHS), Mieke Lunenberg (VU Amsterdam). Uitwerking digitaal platform Om de deelnemers aan het professionaliseringstraject te ondersteunen bij het voeren van praktijkonderzoek, wordt een digitaal platform ontwikkeld. Dit wordt voornamelijk opgenomen door Amal Ouahab. Uitnodiging geïnteresseerde lerarenopleiders Zes lerarenopleiders van PCVO Het Perspectief en elf lerarenopleiders van de Arteveldehogeschool hebben zich opgegeven om deel te nemen aan het prototype van het professionaliseringstraject dat start in februari Planning intakes Tussen 6 en 30 januari 2014 zijn de intakes gepland voor deelname aan het prototype van het professionaliseringstraject.
3 Organiseren professionaliseringtraject praktijkonderzoek voor partners ENW AUGent (december 2014 tot juni 2015). Het bereiken van de tweede doelstelling wordt verwacht in juni Na herontwerp worden drie professionele leergemeenschappen opgestart van acht lerarenopleiders, waarvan twee begeleid zullen worden door de Arteveldehogeschool en één door PCVO Het Perspectief. Onderzoek naar effecten en randvoorwaarden (september 2013 tot augustus 2015) De derde doelstelling werd reeds deels bereikt. Complementair aan de tweede (ontwikkelen professionaliseringstraject) en de derde doelstelling (organiseren professionaliseringstraject) van dit project zal onderzoek uitgevoerd worden naar de effecten en randvoorwaarden met betrekking tot het gebruik van praktijkonderzoek als middel tot het professionaliseren van lerarenopleiders in het algemeen en het ontwikkelen van een onderzoekende houding in het bijzonder. Een grondige literatuurstudie (concept, randvoorwaarden, methodieken) werd reeds uitgevoerd naar de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders (september december 2013). De opzet van het eigenlijke onderzoek is voorzien volgens de planning, respectievelijk van februari 2014 tot juli 2014 (doelstelling 1) en van december 2014 tot juni Voor het onderzoek gekoppeld aan de prototypefase wordt gekozen voor een onderzoeksmethode in lijn met rapid-prototyping benadering (Richey & Klein, 2007). Meer specifiek zal een kwalitatief case-study onderzoek opgezet worden waarbij zowel pre-, post- als procesdata verzameld zullen worden om (1) de organisatie van het eigenlijke professionaliseringstraject te optimaliseren en (2) inzicht te verwerven in de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders. Pre- en postdata zullen verzameld worden bij de deelnemers (n=16), de begeleiders (n=4) en de opleidingsvoorzitters (n=2) van de twee casussen (Arteveldehogeschool en PCVO Het Perspectief). Voor het verzamelen van de data voorafgaand aan het traject, werden reeds interviewleidraden ontwikkeld. Literatuurstudie (september 2013 december 2013) In overeenstemming met de derde doelstelling van dit project is een literatuuronderzoek opgezet met betrekking tot de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in het algemeen en hun onderzoekende houding in het bijzonder (zie o.a. Bates, Swennen & Jones, 2011; Ben-Peretz e.a., 2013; Lunenberg e.a., 2013). Dit theoretisch kader dient als basis voor het onderzoek naar de effecten en randvoorwaarden van het professionaliseringstraject voor lerarenopleiders. Voorbereiding onderzoek gekoppeld aan prototype professionaliseringstraject (september 2013 januari 2014) Een kwalitatief case-study onderzoek wordt gekoppeld aan het prototype van het professionaliseringstraject. Ter voorbereiding van dit onderzoek (lopend van januari 2014 tot juni 2014) werd het onderzoeksdesign uitgewerkt. Semi-gestructureerde interviews zullen voor en na het prototypetraject afgenomen worden bij (1) de deelnemers (n=12), (2) de begeleiders (n=4) en (3) de opleidingsvoorzitters (n=2). Procesdata zal bijeengebracht worden door het verzamelen van (1) mails tussen de begeleiders, (2) mondelinge logboeken of babbelboxen van de deelnemers, (3) video-opnames van de groepssessies en door het opvolgen van (4) het digitaal platform van de deelnemers. Interviewleidraden voor het verzamelen van pre-test data werden reeds ontwikkeld. De gesprekken met de deelnemers zijn voorzien voor
4 januari 2014, de gesprekken met de begeleiders en opleidingsvoorzitters voor begin februari Gerealiseerde samenwerking De drie betrokken partnerinstellingen (Arteveldehogeschool UGent en PCVO Het Perspectief) zijn uiterst nauw betrokken bij dit project. Gemiddeld wordt er driewekelijks overleg voorzien tussen de drie instellingen, tussendoor wordt er contact gehouden via een digitaal forum. Documenten worden gedeeld via een clouddienst. Tijdens de verschillende overlegmomenten wordt steeds gewerkt vanuit de input van het team van de Arteveldehogeschool. Na overleg worden de modellen, methodieken en teksten verfijnd op basis van de feedback vanwege PCVO Het Perspectief en UGent. Bijdragen voor conferenties worden steeds nagelezen door het gehele team. De expertise vanwege UGent in verband met onderzoek en methodologie wordt opgenomen in de uitwerking van het professionaliseringstraject. Zo zullen de intakes gezamenlijk gevoerd worden door een medewerker van AHS en UGent en zullen medewerkers van UGent advies verlenen in verband met methodologie tijdens het professionaliseringstraject. De expertise en ervaring van PCVO Het Perspectief inzake de begeleiding van LIO s bij de uitvoering van praktijkonderzoek blijkt eveneens zeer waardevol. Ook zij zullen het professionaliseringstraject actief mee begeleiden tijdens de sessies. Disseminatie van de resultaten Communicatie omtrent het professionaliseringstraject: Gerealiseerd: Op 22 oktober 2013 werd het project voorgesteld op de OpleidingsAdviesRaad van de lerarenopleiding secundair onderwijs (Arteveldehogeschool). Feedback hierop wordt verder meegenomen. Op 29 november 2013 werd het prototype van het professionaliseringstraject voorgesteld op de jaarlijkse EAPRIL- conferentie. Doel was het verkrijgen van feedback in verband met het eerste prototype van het professionaliseringstraject. De feedback wordt opgenomen in de verfijning van het traject. Nog te realiseren: Een website gekoppeld aan de ENW-website met het ontwikkelde stappenplan en materialen ter ondersteuning van de uitvoering van praktijkonderzoek, een beschrijving van de werking met professionele leergemeenschappen, good practices van uitgevoerd praktijkonderzoek binnen het project en de belangrijkste resultaten van het onderzoek.
5 Een studiedag (in september 2015) met o.a. een voorstelling van het project en de website (materialen en good practices pratijkonderzoek) en een presentatie van de onderzoeksresultaten. Communicatie over het bijhorende onderzoeksproject: Nog te realiseren Na elke studie (case-study onderzoek, nulmeting en interventieonderzoek) wordt ruimte voorzien voor rapportering. De resultaten van het case-study onderzoek gekoppeld aan de prototypefase (februari 2014 juni 2014) zullen gerapporteerd worden in juni december Voor het rapporteren van de onderzoeksresultaten (nulmeting en interventiestudie) gekoppeld aan het eigenlijke professionaliseringstraject (december juni 2015) wordt ruimte voorzien van juni 2015 tot oktober Tussentijdse resultaten zullen voorgesteld en bediscussieerd worden op zowel nationale als internationale congressen. In het kader van dit project wordt gedacht aan congressen zoals de tweejaarlijkse ISATT conferentie, het VELON congres voor lerarenopleiders en de Onderwijs Research Dagen. De onderzoeksresultaten (nulmeting, interventiestudie en case-study) zullen bovendien ter publicatie aangeboden worden aan redacties van wetenschappelijke tijdschriften, zoals Pedagogische Studiën, Teaching and Teacher Education en Teachers and Teaching: Theory and Practice. Implementatie van de resultaten Gerealiseerd: Met de opzet van het professionaliseringstraject rond praktijkonderzoek beoogt men in de eerste plaats een verbetering van de praktijk bij de deelnemende lerarenopleiders, waaruit een verhoogde professionalisering volgt. Men kiest voor heterogeen samengestelde professionele leergemeenschappen, om zo de kwaliteit van uitwisseling en reflectie te verhogen. De verdere verfijning en uitvoering van het prototype van het professionaliseringstraject is momenteel de voornaamste doelstelling, evenals het onderliggend onderzoek. Door regelmatig contact te onderhouden met de verschillende stakeholders, via verschillende kanalen houdt men een vinger aan de pols bij de verschillende instellingen. Te realiseren: Vervolgtrajecten aanbieden aan lerarenopleiders in het Nederlands taalgebied. De partners wensen zich te engageren het professionaliseringstraject ook na afronding van het project aan te bieden. Door het project ook onderzoeksmatig op te volgen - via de nulmeting, het interventie-onderzoek en het case-study onderzoek - zal er ook breed beleidsmatig
6 gecommuniceerd worden omtrent het professionaliseren van lerarenopleiders in het algemeen en het stimuleren van een onderzoekende houding in het bijzonder. De te verwachten onderzoekresultaten (bvb. effecten van de professionalisering, kansen en belemmeringen voor praktijkgericht onderzoek) wenst men te vertalen in beleidssuggesties die relevant zijn voor zowel het macro- als het meso-niveau. Ten slotte vervolgstudies opzetten.
Overzicht. Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders. Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders
Professionalisering van lerarenopleiders door praktijkonderzoek: De Gentse Masterclass Presentaties door Joris Pauwels, Lien Bolle, Joke Janssens & Hanne Tack Voorzitter: Ruben Vanderlinde Discussant:
Nadere informatieVolledige projectaanvraag Expertisenetwerk Lerarenopleidingen AUGent
Volledige projectaanvraag Expertisenetwerk Lerarenopleidingen AUGent Titel project Open ramen vakdidactiek voor praktijkonderwijs hout Penvoerende instelling Kisp Volwassenenonderwijs Projectverantwoordelijke
Nadere informatieICT-competenties van lerarenopleiders: van een ontwikkelingsprofiel via ICT design teams naar meer ICT-competente lerarenopleiders
26-2-2015 VELOV Symposium Teacher Design Teams ICT-competenties van lerarenopleiders: van een ontwikkelingsprofiel via ICT design teams naar meer ICT-competente lerarenopleiders Presentatoren: Bram Pynoo,
Nadere informatieVACATURE: projectmedeweker specifieke vakdidactiek voor praktijkvakken
VACATURE: projectmedeweker specifieke vakdidactiek voor praktijkvakken Volwassenenonderwijs Kisp, cvo IVO Brugge, cvo De Vlaamse Ardennen, cvo Panta Rhei en PCVO Het Perspectief werken samen binnen het
Nadere informatieTwee Vlaamse professionaliseringsinitiatieven voor lerarenopleiders: het belang van onderzoek centraal!
Symposium Twee Vlaamse professionaliseringsinitiatieven voor lerarenopleiders: het belang van onderzoek centraal! Congres voor lerarenopleiders, 4 februari 2016 Inleiding Belang van professionalisering
Nadere informatieTeacher Design Teams: een nieuwe kijk op het professionaliseren van lerarenopleiders
Teacher Design Teams: een nieuwe kijk op het professionaliseren van lerarenopleiders Universiteit Gent, UC Leuven en ENW School of Education Vrije Universiteit Brussel en Brussels ENW onderwijs ENW Lerarenopleidingen
Nadere informatieOnderwijsonderzoek en onderwijspraktijk: samen apart
Onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk: samen apart Studiedag Expertisenetwerk School of Education Brugge 21 oktober2010 Johan van Braak Johan.vanBraak@UGent.be Conclusies 1. Er is een kloof tussen onderwijsonderzoek
Nadere informatieVerdere professionalisering van lerarenopleiders op het vlak van ICT-competenties.
Realisaties in 2014: Er is een draagvlak gecreëerd voor het reeds in 2012 ontwikkelde ICTcompetentieprofiel bij de partnerinstellingen van het ENW AUGent en bij de andere ENW s/rp s. Opleidingsverantwoordelijken,
Nadere informatieOnderzoekende School Bachelorproef in co-creatie door studenten kleuteronderwijs en basisscholen
Onderzoekende School Bachelorproef in co-creatie door studenten kleuteronderwijs en basisscholen Sofie Michels & Bénédicte Vanblaere Situering Lerarenopleiding kleuteronderwijs AHS: grootschalige curriculumhervorming
Nadere informatieWat leren lerarenopleiders* van conferentie-deelname?
Wat leren lerarenopleiders* van conferentie-deelname? Dr. ir. Quinta Kools, Dr. Rita Schildwacht Fontys Lerarenopleiding Tilburg, lectoraat professionalisering van leraren en lerarenopleiders context Conferentie
Nadere informatieHOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING?
HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING? INSPIRATIE OP BASIS VAN DE LEERGEMEENSCHAP STEM VOOR DE BASIS EN STEM+ VLOR-Studiedag Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs: de lerarenopleidingen
Nadere informatieRegistratie en herregistratie kwaliteitsregister: eisen en bewijslast Globaal overzicht (conceptversie oktober 2011)
Concept voor eerste registerontwerp Registratie en her kwaliteitsregister: eisen en bewijslast Globaal overzicht (conceptversie oktober 2011) Remedial Teacher Autisme specialist Gedragsspecialist Intern
Nadere informatieSymposium 2015 ENW AUGent
Symposium 2015 ENW AUGent Tools van, voor en door lerarenopleidingen Maandagnamiddag 11 mei 2015 Zebragebouw - Zebrastraat 32-9000 Gent Schrijf u hier in! Datum en locatie: Op maandagnamiddag 11 mei 2015
Nadere informatieMAATREGEL 4: TAAL- LESSEN & PROGRAMMA S
MAATREGEL 4: TAAL- LESSEN & PROGRAMMA S 1 MAXIPAC MaxiPac: Maximizing Previously Acquired Competences Doel: Elders verworven competenties (diploma s en ervaring) van derdelanders met een niet-europees
Nadere informatieDe curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden:
Marco Snoek over de masteropleiding en de rollen van de LD Docenten De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Het intended curriculum : welke doelen worden
Nadere informatieEindverslag projectgroep assessmentvormen in een competentiegerichte lerarenopleiding. 1. Doel van het project en samenstelling van het projectteam
Expertisenetwerk School of Education Associatie K.U.Leuven Dekenstraat 6, bus 4067 B-3000 Leuven Eindverslag projectgroep assessmentvormen in een competentiegerichte lerarenopleiding 1. Doel van het project
Nadere informatieHET WERK EN DE LEERBEHOEFTEN VAN LERARENOPLEIDERS
HET WERK EN DE LEERBEHOEFTEN VAN LERARENOPLEIDERS VELONCONGRES 2017 J.J.DENGERINK@VU.NL 1 LERARENOPLEIDERS UIT Noorwegen NTNU Trondheim Engeland UEL London Schotland U Aberdeen Ierland U Limerick Vlaanderen
Nadere informatieHoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe
Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe Verhaal 1 Leerlingen ondervinden veel moeilijkheden in het eerste leerjaar Mijn collega s willen niet samenwerken Eerste oriëntatie: Er blijkt een
Nadere informatieRekenkamercommissie Wijdemeren
Rekenkamercommissie Wijdemeren Protocol voor het uitvoeren van onderzoek 1. Opstellen onderzoeksopdracht De in het werkprogramma beschreven onderzoeksonderwerpen worden verder uitgewerkt in de vorm van
Nadere informatieGeaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen
Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol
Nadere informatieDisseminatie: artikels schrijven, presenteren en publiceren. Katrien Struyven
Disseminatie: artikels schrijven, presenteren en publiceren Katrien Struyven Ervaringen Wie heeft pogingen ondernomen of reeds een artikel geschreven? Hoe heb je dit ervaren? Wie heeft er reeds deelgenomen
Nadere informatiePraktijkvoorbeelden kunst- en cultuureducatie, geïnspireerd op actuele tendensen.
Algemene realisaties: Door het complementair inzetten van de expertise van de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Universiteit Gent werd samenwerking en uitwisseling bevorderd. De uiteindelijke output
Nadere informatieOndersteunen van het toetsbeleid binnen opleidingen: hoe realiseren we dit in de praktijk?
Ondersteunen van het toetsbeleid binnen opleidingen: hoe realiseren we dit in de praktijk? Lore Demedts & Sarah Slock Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering Verloop sessie Toelichting aanpak
Nadere informatieVELOV - TOEKOMSTPLAN 2015-2018
VELOV - TOEKOMSTPLAN 2015-2018 VELOV, de beroepsvereniging voor lerarenopleiders in Vlaanderen, beoogt de ondersteuning van lerarenopleiders aan universiteiten, hogescholen, en centra voor volwassenenonderwijs
Nadere informatieProject Wanda. 3 februari 2012
Project Wanda 3 februari 2012 Wanda-project Arteveldehogeschool = promotor VBJK = partner-ontwikkelaar Waarderen analyseren daden Importeren Franse reflectiemethodiek Analyse de pratiques vertaling naar
Nadere informatieSamenwerking over lerarenopleidingen heen:
Samenwerking over lerarenopleidingen heen: Hoe aspirant-leraren voorbereiden op inclusief lesgeven? Debbie De Neve, Ellen Vandervieren Overzicht Context Doel van het inclusietraject Verloop van het inclusietraject
Nadere informatieEen conceptueel kader voor de implementatie van praktijkgericht onderzoek in de opleiding van studenten farmaceutische wetenschappen aan de K.U.
NVFO 2009 Een conceptueel kader voor de implementatie van praktijkgericht onderzoek in de opleiding van studenten farmaceutische wetenschappen aan de K.U.Leuven V. Foulon, S. Simoens, G. Laekeman en P.
Nadere informatieExpertisenetwerk School of Education. Zomerschool Praktijkgericht Onderzoek voor lerarenopleiders. 5-7 september 2012 Leuven
Expertisenetwerk School of Education Zomerschool Praktijkgericht Onderzoek voor lerarenopleiders 5-7 september 2012 Leuven Drie stenen in de kikkerpoel Situering, omschrijving en belang van praktijkgericht
Nadere informatieLESSON STUDY SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN
LESSON STUDY DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN 7 DECEMBER 2017 SESSIE ONDERWIJS EN PEDAGOGIEK SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM nr. 1
Nadere informatieOnderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding
Onderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding Helmond, 4april 2017 Yvette Thielen Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Begeleiding Monique van der Heijden Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum
Nadere informatieSensemaking en technologische waarde bij GUItestautomatiseringstools
Sensemaking en technologische waarde bij GUItestautomatiseringstools Onderzoek naar de technologische waarde en sensemaking ten aanzien van een GUI testautomatiseringstool Datum: 23 november 2017 Opleiding:
Nadere informatieLeer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning
Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen
Nadere informatieSYMPOSIUM 2015 ENW AUGENT
SYMPOSIUM 2015 ENW AUGENT TOOLS VAN, VOOR EN DOOR LERARENOPLEIDINGEN www.augent.be/enw Maandagnamiddag 11 mei 2015 van 13u00 tot 18u00 Zebragebouw - Zebrastraat 32-9000 Gent Dit symposium richt zich tot
Nadere informatieOnderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst. Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs
Onderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs Aanzetten tot debat VIWTA-onderzoek over onderwijsonderzoek in Vlaanderen VLOR-advies OESO en Europese
Nadere informatiePresentatie Directie 2-daagse Meesterschap Kijkduin 5 en 6 september 2013 DEEL 2
* Presentatie Directie 2-daagse Meesterschap Kijkduin 5 en 6 september 2013 DEEL 2 * -Wat is het MEESTERSCHAP Van LEIDERSCHAP? Wat dragen wij als schoolleider bij aan de kwaliteiten / opbrengsten van de
Nadere informatieBeleid. Beschrijving trekkersrollen LC en LD. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Coevorden, Hardenberg e.o. / De Nieuwe Veste
1. Inleiding De koers voor de komende jaren, zoals beschreven in het strategisch beleidsplan 2011-2014 heeft consequenties voor gewenste managementstijl van de school. In de managementvisie 2011-2014 heeft
Nadere informatieOnderwijskundig jaarplan
Onderwijskundig jaarplan 2017-2018 Cluster Oudenbosch, Zegge, Bosschenhoofd Cluster Oudenbosch, Zegge, Bosschenhoofd maakt deel uit van: Onderwijskundig jaarplan Jaar 2017-2018 Cluster Oudenbosch, Zegge,
Nadere informatieMogelijkheden tot differentiatie binnen de SLO voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met laaggeschoolde volwassenen
Mogelijkheden tot differentiatie binnen de SLO voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met laaggeschoolde volwassenen Voorstelling resultaten ENW SoE 2008/7 Aanleiding/ Algemeen doel Aanleiding/
Nadere informatieOnderzoekend werken van lerarenopleiders. Hilda Paalman Opleiding Leraar Basisonderwijs 16 maart 2017
Onderzoekend werken van lerarenopleiders Hilda Paalman Opleiding Leraar Basisonderwijs 16 maart 2017 Lectoraat Leiderschap in het onderwijs Kenniskring docentonderzoekers uit hogescholen en onderzoekende
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieStudiedag VELON. 11 november 2016
Studiedag VELON 11 november 2016 Lerarenopleiders: wordt academisch? Of niet? Anja Swennen, Vrije Universiteit Amsterdam Doel Versterken van de positie van onderzoek van lerarenopleiders Bijvoorbeeld door
Nadere informatiePraktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study
Praktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study Martijn Weesing, ipabo Amsterdam Erna van Hest, Vrije Universiteit Amsterdam St. Jan School, Amsterdam EWT Conferentie, NEMO, 22 mei 2013
Nadere informatieCo-teaching voor Inclusie in de lagere school. Elke Van Nieuwenhuyze en Liesbet Decroos BALO Odisee-Waas
Co-teaching voor Inclusie in de lagere school Elke Van Nieuwenhuyze en Liesbet Decroos BALO Odisee-Waas Co-teaching voor Inclusie in de lagere school een praktijkvoorbeeld binnen de zichtlijn: leraren,
Nadere informatieEuropese puzzel: op zoek naar goede praktijken als antwoord op noden van studenten
Europese puzzel: op zoek naar goede praktijken als antwoord op noden van studenten Overzicht Introductie en doelstellingen Werkwijze Resultaten Website: Map of needs: Needbox en Toolbox Inspiratie Vragen
Nadere informatieFUNCTIEBESCHRIJVING BELEIDSMEDEWERKER ONDERZOEKSINFRASTRUCTUUR
FUNCTIEBESCHRIJVING BELEIDSMEDEWERKER ONDERZOEKSINFRASTRUCTUUR A. DOEL VAN DE FUNCTIE: Het beleidsthema vanuit theoretische en praktische deskundigheid implementeren en uitbouwen teneinde toepassingen
Nadere informatieDe waarde van de AOS in beeld. Anje Ros Lector, Fontys HKE Janneke van der Steen Onderzoeker, HAN Miranda Timmermans Lector, Pabo Avans
De waarde van de AOS in beeld Anje Ros Lector, Fontys HKE Janneke van der Steen Onderzoeker, HAN Miranda Timmermans Lector, Pabo Avans Welkom Programma PO 13:30 Presentatie 14:00 Parallelsessies: posterpresentaties
Nadere informatieRubrics onderzoeksopzet
Eindbeoordeling LA51 Praktijkgericht onderzoek 2012-2013 Naam: J. Rietjens Cijfer: 7.3 De beoordeling van de verschillende onderdelen zijn geel gemarkeerd. Door Eline Ossevoort en Hanneke Koopmans Feedback
Nadere informatiePublicatie- en presentatiebeleid Kempelonderzoekscentrum
Publicatie- en presentatiebeleid Kempelonderzoekscentrum 27 augustus2013 Inleiding Het Kempelonderzoekscentrum participeert actief in (inter)nationale kennisintensieve netwerken voor wetenschappelijk input
Nadere informatieDoelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel
Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld
Nadere informatieOverzicht curriculum VU
Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat
Nadere informatieDe Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken
1 De Onthaalouderacademie Wat is de Onthaalouderacademie? De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken De sector van de kinderopvang is in beweging. Er worden heel wat initiatieven genomen om de
Nadere informatie2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs :
2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs : Onderzoek in de onderwijspraktijk van Fontys Wat doen we? Hoe gaat het? Wat levert het op? KEY NOTE: ANOUKE BAKX & JOS MONTULET Onderzoek binnen de
Nadere informatiePlan van aanpak Coaching 1
Plan van aanpak Coaching 1 Opdrachtgever: ROC Leiden Ter Haarkade 6a Docent-Mentor ROC Leiden M. Wesseling (m.wesseling@rocleiden.nl) 06-83014442 Opdracht: Het begeleiden/coachen van een eerstejaars student
Nadere informatieHoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe. Verhaal 1. Verhaal 2. Praktijkonderzoek in BNBSON 1
Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe Verhaal 1 Leerlingen ondervinden veel moeilijkheden in het eerste leerjaar Mijn collega s willen niet samenwerken Eerste oriëntatie: Er blijkt een
Nadere informatieProject 2 Diversiteit
Project 2 Diversiteit Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid Secundair Onderwijs Ouderbetrokkenheid in secundair onderwijs Project 2 DIVERSITEIT Secundair Onderwijs Projectteam: Els Keunen (CVO Limlo
Nadere informatieStudiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging
Studiehadleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Methoden en vaardigheden voor praktijkonderzoek Code onderwijseenheid: HBOMIGV015MV Jaar: Onderwijsperiode:
Nadere informatiePlan van aanpak versnellingsvraag: Versie: 28 09 2015. De versnellingsvraag. Versnellingsvraag Stichting Klasse:
Plan van aanpak versnellingsvraag: Versie: 28 09 2015 De versnellingsvraag Versnellingsvraag Stichting Klasse: Hoe kunnen we met de learning analytics vanuit dashboards, zoals dat van Snappet, in combinatie
Nadere informatieEen lerarenopleiding en studenten in kansarmoede: de krachten gebundeld!
Een lerarenopleiding en studenten in kansarmoede: de krachten gebundeld! Ann Van Hooste, Liesbeth Spanjers, Bernadette Meeus, Kelly Jacobs UCLL Campus Comenius Een student in kansarmoede vertelt Het was
Nadere informatieGaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen?
Gaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen? Sanneke Bolhuis emeritus lector Fontys Lerarenopleiding senior onderzoeker Radboudumc zetel praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek Stuurgroep
Nadere informatiePublicaties en presentaties lectoraat Rich Media & Teacher Learning, periode
Publicaties en presentaties lectoraat Rich Media & Teacher Learning, periode 2012-2015 2015 Vervoort, M. & Berg, E. van den (in voorbereiding). Video cases and the role of the mentor teacher in PDS. Kemmeren,
Nadere informatieCulture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -
Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen
Nadere informatieKijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen
Kijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen Agenda 1. Kwaliteitsontwikkeling in Brede Scholen in Brussel en Kent - Verwachtingen? 2. Extended Schools & kwaliteitsontwikkeling
Nadere informatiePATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN
23 JANUARI 2020 PATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN Presentatie: belang van het thema in het kader van: Het P4Pprogramma Het derde meerjarige programma
Nadere informatiePWO Elke leerling telt : de
PWO Elke leerling telt : de leraar maakt het verschil Sofie Deprez, Katrien Melotte, Sara Vreys en Tanja Ceux Wie zijn wij? Lerarenopleiders binnen opleiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs,
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatieHet gebruik van de Bij Voorbeeld- databank in onderwijskundige vorming. informatie en inspiratie voor onderwijsinnovatie
Het gebruik van de Bij Voorbeeld- databank in onderwijskundige vorming informatie en inspiratie voor onderwijsinnovatie Menu I. Uitgangspunten voor vorming II. (Eerste) realisaties III. Ervaringen I. Uitgangspunten
Nadere informatieOntwikkelingen rondom onderzoek in de school
1 Ontwikkelingen rondom onderzoek in de school 6 De Nieuwe Meso juni 2014 nummer 2 PRAKTIJK Methodiek Janneke van der Steen is onderzoeker bij het Kenniscentrum Kwaliteit van Leren van de Hogeschool van
Nadere informatieLerend Netwerk Arbeidsmarktkrapte
OP ESF Vlaanderen 2014 2020 Prioriteit uit OP: 1 - loopbaanbeleid curatief investeringsprioriteit 8i - werkloosheid naar werk Informatieve Bijlage: Lerend Netwerk Arbeidsmarktkrapte Lerend Netwerk Arbeidsmarktkrapte
Nadere informatieSamen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas
Samen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas VFO studiedag - 18 september 2014 Marlies Baeten & Mathea Simons Expertisenetwerk Lerarenopleidingen Antwerpen Universiteit Antwerpen Partners 2 Probleemstelling
Nadere informatieProgramma FACILITEREN VAN (ONDERZOEK NAAR) ONDERWIJSINNOVATIE. Twijfelnietteveelendoe gewoon, studenten staan er positief tegenover
Twijfelnietteveelendoe gewoon, studenten staan er positief tegenover FACILITEREN VAN (ONDERZOEK NAAR) ONDERWIJSINNOVATIE JAN VELGHE UNIVERSITEIT GENT 31 mei2016 LNO2 2016 -Hasselt Programma Vóór 2008 2008
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Docenten in het hoger onderwijs zijn experts in wát zij doceren, maar niet noodzakelijk in hóe zij dit zouden moeten doen. Dit komt omdat zij vaak weinig tot geen training hebben gehad in het lesgeven.
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK. Bijzondere orthopedagogiek van personen met een mentale, psychische, fysieke of sensoriële handicap II
UNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK Bijzondere orthopedagogiek van personen met een mentale, psychische, fysieke of sensoriële handicap II 2DE LICENTIE ORTHOPEDAGOGIEK ACADEMIEJAAR 2001-2002 1.
Nadere informatieWetenschappelijke lijn het eindwerk
Wetenschappelijke lijn het eindwerk Prof. Dr. Joost Weyler Titularis Wetenschappelijke lijn Epidemiologie en Medische Statistiek Epidemiologie en Sociale Geneeskunde, UA Schema Eindwerk wetenschappelijke
Nadere informatieElke Cole Katrien Sel Franky D Oosterlinck Stijn Vandevelde
Elke Cole Katrien Sel Franky D Oosterlinck Stijn Vandevelde 1. Situering 2. Theoretisch kader 3. Onderzoeksmethodologie 4. Resultaten 5. Besluit 6. Uit te werken in de toekomst 1. Situering Het samengaan
Nadere informatieOnderzoeksvoorstel Voorbeelden van Taakherschikking in de Zorg
Onderzoeksvoorstel Voorbeelden van Taakherschikking in de Zorg De Verpleegkundig Specialist: De invloed op zorgpraktijken, kwaliteit en kosten van zorg in Nederland Iris Wallenburg, Antoinette de Bont,
Nadere informatieTRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN
TRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN Dr. Mascha Enthoven, Prof. dr. Ron Oostdam, dr. Bert van Veldhuizen, Kenniscentrum
Nadere informatieNIEUWSBRIEF SECTORPLAN november 2018
NIEUWSBRIEF SECTORPLAN november 2018 Sectorplan, waar staan we en wat volgt? 1. Uitwerking directiestructuur/functiehuis: drie nieuwe directeuren benoemd Zoals u in de nieuwsbrief van juli-augustus 2018
Nadere informatieSchool of Education kernproject. Maximaliseren van stagebegeleiding in contexten met minimale fysieke aanwezigheid op de stagescholen
School of Education kernproject Maximaliseren van stagebegeleiding in contexten met minimale fysieke aanwezigheid op de stagescholen SoE studiedag, dd. 04-10-2013 Betrokken bij stagebegeleiding in lerarenopleiding?
Nadere informatie3.3. Mieke Groten en Paul Hennissen: Eisen aan lerarenopleiders van de Nieuwste Pabo.
3.3. Mieke Groten en Paul Hennissen: Eisen aan lerarenopleiders van de Nieuwste Pabo. Mieke Groten is coördinator werkplekleren en mede verantwoordelijk voor de professionalisering van mentoren en schoolopleiders
Nadere informatieCulture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -
Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014
Nadere informatieFormatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven
Formatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven 27 november 2015 Kom verder. Saxion. Inhoud Over DIM* Effectstudie DIM* DIM* bij Saxion *DIM = Digitaal Informatievaardigheden
Nadere informatieVIGeZ, 2014. De evaluatiematrix: Een planningsmodel voor de evaluatie van projecten binnen de gezondheidsbevordering, geïntegreerd met RE-AIM.
VIGeZ, 2014 De evaluatiematrix: Een planningsmodel voor de evaluatie van projecten binnen de gezondheidsbevordering, geïntegreerd met RE-AIM. PROJECT- DOELSTELLINGEN? Welke projectdoelstellingen staan
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK BIJZONDERE ORTHOPEDAGOGIEK VAN PERSONEN MET EEN MENTALE, PSYCHISCHE, FYSIEKE OF SENSORIELE HANDICAP II
UNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK BIJZONDERE ORTHOPEDAGOGIEK VAN PERSONEN MET EEN MENTALE, PSYCHISCHE, FYSIEKE OF SENSORIELE HANDICAP II Bundel voor orthopedagogen Academiejaar 2001-2002 1. Inleiding
Nadere informatieCVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT
identificatie opleiding Fiscale wetenschappen modulenaam Projectwerk code module E1 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid link: inhoud
Nadere informatieLeren onderzoek doen in korte tijd: het kan!
Leren onderzoek doen in korte tijd: het kan! Bob Koster, Fontys Lerarenopleiding Tilburg Quinta Kools, Fontys Lerarenopleiding Tilburg Mieke Lunenberg, Vrije Universiteit Amsterdam Samenvatting Onderzoek
Nadere informatieWat doet deugd in de lerarenopleiding? VELON congres, 27 maart februari 2014 Anja Tertoolen en Jos Castelijns
Wat doet deugd in de lerarenopleiding? VELON congres, 27 maart 2015 12 februari 2014 Anja Tertoolen en Jos Castelijns Even voorstellen.. Center of Expertise PM: samenwerking zeven hogescholen De Kempel,
Nadere informatieOpmaak van een prototype van een Synergiefaciliterend Sediment Kennissysteem (SfSKs)
Opmaak van een prototype van een Synergiefaciliterend Sediment Kennissysteem (SfSKs) Rapport 1 Inhoudstafel 1. Doel en context van de opdracht 3 2. Plan van aanpak 4 2.1. Methodologie 4 2.2. Stappenplan
Nadere informatieOnderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge
153 Samenvatting Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge Informatica is een vak dat de laatste 20 jaar meer en meer onderwezen wordt
Nadere informatieOntwerpgericht onderzoek Brahim Boukhari
Ontwerpgericht onderzoek Brahim Boukhari 1 Inhoud Context Doel Centrale vraag Methodologie Theoretisch model Resultaten Prototypefase Conclusie Vragen Brainstormsessie 2 Context Nieuw curriculum sinds
Nadere informatieKwaliteit van praktijkgericht onderzoek; de spanning tussen praktische relevantie en methodische grondigheid
Kwaliteit van praktijkgericht onderzoek; de spanning tussen praktische relevantie en methodische grondigheid Pre-conferentie HRM lectorencongres 2016 Zwolle 17 november 2016 Dr. Daan Andriessen Lector
Nadere informatieKennisbenutting in onderzoekende scholen. Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE
Kennisbenutting in onderzoekende scholen Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE Onderzoeksproject 3-jarig NRO-traject: sept 2015 sept 2018 16 PO-scholen, 4 VO-scholen Doel: kennis over Bevorderen
Nadere informatieOnderzoeksopzet. 1. De Transbaso-scholen
Onderzoeksopzet De bevindingen zijn het resultaat van drie jaar intensief onderzoek in basisscholen in Antwerpen en Gent. Het onderzoek in het kader van dit Transbaso-project had een dubbel doel. Het eerste
Nadere informatieCo-teaching voor inclusie. Onderzoeksproject
Onderzoeksproject Koppeling aan onderzoek Terugblik 2014-2015 Concept Ondersteuning Prototype Diepte-interviews Terugblik 2014-2015 6 derdejaarsstudenten en 6 ankerscholen Verwerven inclusiecompetenties
Nadere informatiePROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE
PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE VELON Congres, Papendal, Arnhem, 26 & 27 maart 2015 Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Lode Vermeersch, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul LERARENOPLEIDINGEN Leerkracht
Nadere informatieSamenwerken aan een toekomstbestendige retailsector
Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Wie wij zijn Het Retail Innovation Platform helpt de innovatie- en concurrentiekracht van de retailsector te versterken. Samen met retailers en andere
Nadere informatiePP5 Kwaliteitszorgsysteem in SLO in CVO s van expertisenetwerk School of Education
PP5 Kwaliteitszorgsysteem in SLO in CVO s van expertisenetwerk School of Education UITGANSPUNT Specifieke Lerarenopleidingen (SLO) visitatie in 2012. De SLO s binnen de Centra voor Volwassenenonderwijs
Nadere informatieVanuit VVOB werking
Internationalisering@home Vanuit VVOB werking VVOB in de wereld Zuidwerking VVOB Arteveldehogeschool: 6 landen Lerarenopleidingen AHS voor VVOB actief in (sinds 2014) Zambia PBA OKO BNB Son Mentoring en
Nadere informatieKenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie
Kenniskring leiderschap in onderwijs Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Onderzoek doen Wie aanwezig? Wat wilt u weten? Beeld / gedachte / ervaring Praktijkonderzoek in de school = Onderzoek dat wordt
Nadere informatie