Verslag over de doorlichting van Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de doorlichting van Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN Hoofdstructuur voltijds secundair onderwijs Pedagogisch geheel Instellingsnummer Instelling Colomaplus bovenbouw 2 Directeur Jan DE BOECK Adres Tervuursesteenweg MECHELEN Telefoon Fax info@colomaplus.be Website Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres VZW Katholiek Onderwijs De Pelgrim Tervuursesteenweg MECHELEN SGKSO Regio Mechelen Melaan MECHELEN Vrij CLB Het Kompas Vijfhoek 1_A MECHELEN Dagen van het doorlichtingsbezoek , , , , Einddatum van het doorlichtingsbezoek Datum bespreking verslag met de instelling Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever William Vroonen Teamleden Dirk Diepers Monique Van der Straeten Hubert Van Tendeloo Deskundige(n) behorend tot de nihil administratie Externe deskundige(n) nihil Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 1

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING SAMENVATTING DOORLICHTINGSFOCUS Structuuronderdelen in de doorlichtingsfocus Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus RESPECTEERT DE SCHOOL DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? Respecteert de school de erkenningsvoorwaarden? Voldoet de school aan de onderwijsdoelstellingen? Architecturale vorming, beeldende vorming en waarnemingstekenen in kso tweede graad in de studierichting Beeldende en architecturale kunsten (leerplan 2000/067) Bakkerij in bso derde graad, derde leerjaar in de studierichting Banketbakkerij en chocoladebewerking (leerplan 2007/027) Beeldende vorming, publiciteitstekenen en waarnemingstekenen in bso tweede graad in de studierichting Publiciteit en etalage (leerplan 2000/014) Bio-esthetiek in tso derde graad in de studierichting Schoonheidsverzorging (leerplan 2002/022) Dameskappen, herenkappen in bso derde graad, derde leerjaar in de studierichting Haarstilist (leerplan 2005/003) Hotel in bso tweede en de derde graad in de studierichtingen Restaurant en keuken (leerplannen 2012/016 en 2012/032) Voldoet de school aan de overige erkenningsvoorwaarden? Respecteert de school de overige reglementering? BEWAAKT DE SCHOOL DE EIGEN KWALITEIT? Welzijn Begeleiding Leerbegeleiding Evaluatie Evaluatiepraktijk ALGEMEEN BELEID VAN DE SCHOOL STERKTES EN ZWAKTES VAN DE SCHOOL Wat doet de school goed? Wat kan de school verbeteren? Wat moet de school verbeteren? ADVIES EN REGELING VOOR HET VERVOLG Onderwijsdoelstellingen: advies en regeling voor het vervolg Overige erkenningsvoorwaarden: advies en regeling voor het vervolg Overige reglementering: regeling voor het vervolg Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

3 INLEIDING De decretale basis van het onderzoek Tijdens een doorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de school 1. de onderwijsreglementering respecteert, 2. op systematische wijze haar eigen kwaliteit onderzoekt en bewaakt, 3. haar tekorten al dan niet zelfstandig kan wegwerken (zie artikel 38 van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, 8 mei 2009). Een doorlichting is dus een onderzoek van 1. de onderwijsreglementering, 2. de kwaliteitsbewaking door de school, 3. het algemeen beleid van de school. Een onderzoek in drie fasen Een doorlichting bestaat uit drie fasen: het vooronderzoek, het doorlichtingsbezoek en het doorlichtingsverslag. - Tijdens het vooronderzoek bekijkt het inspectieteam de gehele school aan de hand van het CIPOreferentiekader. Het vooronderzoek wordt afgesloten met een doorlichtingsfocus: een selectie van te onderzoeken aspecten tijdens het doorlichtingsbezoek. - Tijdens het doorlichtingsbezoek voert de onderwijsinspectie het onderzoek uit aan de hand van observaties, gesprekken en analyse van documenten. - Het doorlichtingsverslag beschrijft het resultaat van de doorlichting, bevat een advies over de verdere erkenning en wordt gepubliceerd op Een gedifferentieerd onderzoek 1. Omdat de onderwijsinspectie gedifferentieerd doorlicht, onderzoekt het inspectieteam in de instelling een selectie van de onderwijsreglementering: - een selectie van structuuronderdelen om het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen na te gaan. Hierbij onderzoekt de onderwijsinspectie altijd de volgende procesvariabelen uit het CIPOreferentiekader: o het onderwijsaanbod o de uitrusting o de evaluatiepraktijk o de leerbegeleiding - een selectie van andere erkenningsvoorwaarden - een selectie van overige regelgeving. 2. Om de kwaliteitsbewaking door de school na te gaan, selecteert het inspectieteam een aantal procesvariabelen. Het inspectieteam gaat met de kwaliteitswijzer na of de school voor deze procesvariabelen aandacht heeft voor - doelgerichtheid: welke doelen stelt de school voorop? - ondersteuning: welke ondersteunende initiatieven neemt de school om efficiënt en doelgericht te werken? - doeltreffendheid: bereikt de school de doelen en gaat de instelling dit na? - ontwikkeling: heeft de school aandacht voor nieuwe ontwikkelingen? 3. Het inspectieteam onderzoekt ten slotte het algemeen beleid van de school aan de hand van vier procesvariabelen: leiderschap, visieontwikkeling, besluitvorming, kwaliteitszorg Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 3

4 Het onderzoek naar de hygiëne, veiligheid en bewoonbaarheid De controle van de erkenningsvoorwaarden betreffende de bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne van de instelling vindt gelijktijdig met de doorlichting plaats. Deze controle resulteert in een afzonderlijk verslag dat bij het doorlichtingsverslag wordt gevoegd en eveneens verschijnt op Het advies De adviezen die de onderwijsinspectie uitbrengt, hebben betrekking op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan drie adviezen uitbrengen: - een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. - een beperkt gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de erkenning van de school of van structuuronderdelen als de school binnen een bepaalde periode voldoet aan de voorwaarden vermeld in het advies. - een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Tot slot Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve doorlichtingsverslag informeert de directeur van de school de ouders, leerlingen of cursisten over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

5 1 SAMENVATTING Colomaplus is een samenvoeging van drie administratieve instellingen op één campus. De school biedt vijf onderwijshuizen aan. Ze vertrekt hierbij vanuit een huis met een brede eerste graad. De leerlingen kunnen daarna verder studeren in vier huizen (creativiteit, esthetische verzorging, gastronomie en gastvrijheid, handel en informatica). In deze organisatie verdwijnen de onderwijsvormen (bso-kso-tso) naar de achtergrond en staan de talenten van de leerlingen en de ontwikkeling ervan centraal. De school wil met dit project ook uitstel van studiekeuze bevorderen, wat veel aandacht voor de opvang van de leerlingenstromen tot in de derde graad toe met zich mee brengt. Uit het erkenningsonderzoek blijkt dat de kwaliteit van de leerplanrealisatie erg uiteenlopend is. Ze voldoet nipt voor Nederlands in de eerste graad. In het specifieke gedeelte van de derde graad tso in de studierichting in Schoonheidsverzorging realiseert de school de leerplandoelstellingen met voldoende diepgang. De leerplanrealisatie voldoet niet voor de andere vakken en studierichtingen: het beroepenveld Haarzorg, het derde leerjaar van de derde graad Haarstilist, de tweede en derde graad Restaurant en keuken, het derde leerjaar van de derde graad Banketbakkerij-chocoladebewerking, de tweede graad Beeldende en architecturale kunsten en de tweede graad Publiciteit en etalage. Een aantal factoren speelt hier mee, waaronder het gebrek aan voldoende opvolging van de leerplanrealisatie en van de vakgroepwerking door het schoolbeleid. De onvoldoendes zijn verder te wijten aan een gebrek aan leerplanstudie bij de vakgroepen, aan een onvoldoende valide of betrouwbare evaluatie en het vasthouden aan de vakkencultuur ondanks geïntegreerde leerplannen. De vakgroepen maken nog onvoldoende werk van een volwaardige realisering van de competentiegerichte leerplannen. Het kwaliteitsonderzoek heeft aangetoond dat het beleid vooral oog heeft gehad voor het draagvlak van het schoolproject en voor de draaglast van het personeel. Veel minder aandacht ging uit naar de bewaking van kwaliteit van de onderwijsprocessen. De leerbegeleiding vertrekt vanuit het gelijkeonderwijskansenbeleid en de vakoverschrijdende eindtermen. De school besteedt er dus ruime aandacht aan en ondersteunt de visie met heel wat maatregelen. Toch koppelt het beleid weinig sturing en opvolging aan deze initiatieven, waardoor het geheel vrijblijvend is. In de praktijk krijgen leerlingen op klasniveau zeer uiteenlopende ondersteuning in hun leer- en ontwikkelingsprocessen. De school brengt het effect van de begeleidingsacties zelden in kaart. Ook de evaluatiepraktijk is aan gerichte aansturing en opvolging van de beleidskeuzes toe. Het directieteam vertrekt niet van een duidelijke visie, maar spoort de leraren aan om hun evaluatie op de leerplandoelstellingen te richten. De concrete invulling van de evaluaties, de rol van procesevaluatie en de evaluatie als onderdeel van het eigen onderwijsproces laat de school grotendeels over aan de eigen inzichten en invullingen van de leraren en/of vakgroepen. Ondanks goede praktijkvoorbeelden, zoals het gezamenlijk opstellen van examens, is de gelijkgerichtheid van de evaluatie nog niet groot. In de praktijk blijkt dat de evaluatie vaak onvoldoende is afgestemd op de leerplandoelstellingen. De evaluatie is te vaak gebaseerd op de beoordeling van het eindresultaat (product). De motiveringen van de B- en C-attesten bevatten meestal relevante elementen om de oriëntering van de leerlingen te staven. De verwijzingen naar het leerlingvolgsysteem zijn vaak niet sluitend, omdat niet alle leraren de informatie daar noteren. De school overtreedt de regelgeving wanneer de delibererende klassenraad beslissingen uitstelt, terwijl hij over voldoende gegevens beschikt om op 30 juni een uitspraak te doen. De inspectie volgt de toepassing van deze regelgeving op. De school onderneemt een aantal initiatieven in het kader van kwaliteitszorg. Ze doet dit nog niet voldoende systematisch en ook niet op basis van meetbare doelstellingen. Momenteel kan het beleid al resultaten aantonen op het vlak van een geïntegreerd personeelsbeleid en de logistieke en administratieve ondersteuning. Ook het welbevinden van de leerlingen scoort relatief goed. De kwaliteitszorg is niet direct gericht op de lespraktijk of de leerplanrealisatie. De school heeft vooral zicht op en controle over de organisatieprocessen en over enkele aspecten van de leerlingenbegeleiding. Na een fase van praktische en organisatorische bekommernissen naar aanleiding van de uitbouw van de campus en de onderwijshuizen heeft het schoolbeleid in elk geval gunstige randvoorwaarden gecreëerd om de onderwijskwaliteit te Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 5

6 verbeteren. De inspectie besluit de doorlichting met een gunstig advies beperkt in de tijd voor de drie administratieve instellingen. Zij vertrouwt op het engagement en de beroepsernst van het schoolteam om de vastgestelde verbeterpunten bij te sturen. De tekorten in de leerplanrealisatie zijn groot en de onderwijsvisie wijkt vaak te ver af van de leerplannen. Daarom leiden ze tot een in de tijd beperkt gunstig advies Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

7 2 DOORLICHTINGSFOCUS Op basis van het vooronderzoek en in het kader van een gedifferentieerde doorlichting selecteerde de onderwijsinspectie onderstaande structuuronderdelen en procesindicatoren/procesvariabelen voor verder onderzoek. 2.1 Structuuronderdelen in de doorlichtingsfocus Structuuronderdeel Basisvorming Specifiek gedeelte Graad 2 BSO Publiciteit en etalage beeldende vorming, publiciteitstekenen, waarnemingstekenen Graad 2 BSO Restaurant en keuken hotel Graad 2 KSO Beeldende en architecturale kunsten architecturale vorming, beeldende vorming, waarnemingstekenen Graad 3 BSO Banketbakkerijchocoladebewerking bakkerij Graad 3 BSO Haarstilist dameskappen, herenkappen Graad 3 BSO Restaurant en keuken hotel Graad 3 TSO Schoonheidsverzorging bio-esthetiek 2.2 Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus Logistiek Welzijn Onderwijs Veiligheid Gezondheid en hygiëne Milieu Begeleiding Onderwijs Evaluatie Leerbegeleiding Evaluatiepraktijk Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 7

8 3 RESPECTEERT DE SCHOOL DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? 3.1 Respecteert de school de erkenningsvoorwaarden? Voldoet de school aan de onderwijsdoelstellingen? Het onderzoek naar het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen levert voor de geselecteerde structuuronderdelen het volgende op Architecturale vorming, beeldende vorming en waarnemingstekenen in kso tweede graad in de studierichting Beeldende en architecturale kunsten (leerplan 2000/067) Voldoet niet De school kan niet aantonen dat de leraren alle leerplandoelstellingen en -inhouden van de onderzochte vakken van het specifieke gedeelte volledig en met de vereiste diepgang behandelen. De evaluatiepraktijk voldoet. Onderwijsaanbod In de meeste ateliers wordt het creatieve vermogen van de leerlingen aan de hand van met zorg samengestelde artistieke opdrachten uitgedaagd. De leraren zijn vakinhoudelijke deskundig, maar een gebrek aan leerplanstudie en coördinatie leidt tot een onvolkomen leerplanrealisatie. Het lerarenteam implementeert het leerplan in drie ateliers: waarneming en vormgeving, kleur en vormgeving. De vakgroep verdeelt de twaalf beschikbare lestijden evenredig over die ateliers, wat de leerplanrealisatie in sterke mate hypothekeert. In kleur is wekelijks lestijd over, terwijl in vormgeving omwille van tijdsgebrek niet alle leerplandoelstellingen en - inhouden met de nodige diepgang kunnen worden aangeboden. Bij gebrek aan een gemeenschappelijk uitgewerkte verticale leerlijn wordt de leerstof in het atelier waarneming deels in omgekeerde volgorde aangereikt. In het tweede leerjaar van de tweede graad worden vooral basisoefeningen uitgevoerd. Het leren zien en de evolutie van punt naar lijn, vlak, volume en driedimensionale thema s staan er centraal. Ook de overgang van de louter geometrische voorstelling naar het tekenen van organische vormen gebeurt er gefaseerd. In het eerste leerjaar wordt erg vroeg gestart met het tekenen van complexe organische onderwerpen, zonder vooraf bij de basisleerstof stil te staan. Het gevolg is dat leerlingen oefeningen uitvoeren die hun kunnen ver overstijgen (rubriek Waarneming en voorstelling: 4.1). In het atelier kleur wordt de kleurenleer uitvoerig toegelicht. Naast het principe van de kleurperceptie worden er ook afwijkende kleurmodellen, zoals de kleurenmenging volgens Itten, behandeld. Die dubbele insteek veroorzaakt verwarring bij de leerlingen. Daarnaast worden in de lessen heel wat twee- en driedimensionale opdrachten uitgevoerd die niet aansluiten bij de leerplandoelstellingen kleur en ook geen aantoonbare waarde hebben voor de leerplanrealisatie in andere ateliers (rubriek Kleur: 4.2). Uit de voorgelegde documenten blijkt dat de leerplanrealisatie in het atelier vormgeving faalt. Vooral een te oppervlakkige beeldstudie ondersteunt er de vorming van het plastisch vocabularium van de leerlingen in onvoldoende mate. De vakgroep biedt de beeldende Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

9 middelen, technieken en materies niet expliciet en met onvoldoende diepgang aan (rubriek Vormgeving: 4.3). De leraren vullen hun jaarplannen in aan de hand van een schoolformat die de leerlingenopdrachten aan de vakoverstijgende eindtermen en de leerplandoelstellingen linkt. Heel wat teamleden voegen daar de leerinhouden over de beeldaspecten niet systematisch aan toe, waardoor tekorten in de leerplanrealisatie ontstaan. Uitrusting De studierichting Beeldende en architecturale kunsten is gehuisvest in een nieuw gebouw dat ontworpen is met oog voor de specifieke noden van een kunstopleiding. Voor de meeste vakken van het specifiek gedeelte zijn de minimaal vereiste leermiddelen aanwezig. Een geschikte ruimte voor driedimensionale vormgeving is er echter niet. Evaluatiepraktijk De vakgroep ontwikkelde een evaluatie-instrument waarin de leraren het uitvoeringsproces, het product en een aantal attitudes uitvoerig beoordelen. De leraren die het instrument gebruiken, brengen het beheersingsniveau van de leerlingen nauwkeurig in kaart en zijn in staat, waar nodig, relevante feedback en/of gerichte remediëringsvoorstellen te formuleren. Dat op de evaluatiefiches ook ruimte is voor zelfevaluatie voor de leerlingen, is een sterk punt. De leerlingenbeoordeling sluit nauw aan bij de opdrachtmodaliteiten. De validiteit van de evaluatie is niet optimaal omdat niet alle evaluatiecriteria herkenbaar aan de leerplandoelstellingen gekoppeld zijn. Leerbegeleiding In deze richting heerst een stimulerend leef- en leerklimaat. De contacten tussen de leraren en de leerlingen verlopen in een vertrouwelijke sfeer. De zorgbreedte van de leraren manifesteert zich door een overwegend individuele begeleiding. De organisatie van de leerlingendocumenten varieert leraar- en vakafhankelijk echter sterk. Enkele lesgevers besteden veel zorg aan het samenstellen van cursussen en het uitschrijven van opdrachtbladen. Zij verwachten van de leerlingen dat zij hun mappen gestructureerd en ordelijk invullen. Andere leraren onderbouwen de theoretische leerstof helemaal niet en hebben nauwelijks oog voor de organisatie van de leerlingendocumenten. In het atelier vormgeving worden de vakterminologie en de beeldstudie onvoldoende expliciet toegelicht. Het valt op dat er geen gezamenlijke cursus kleurenleer is; omdat elke leraar eigen lesmaterieel gebruikt, worden deels tegenstijdige kleursystemen aangereikt. Professionalisering Deskundigheidsbevordering Het lerarenteam overlegt zowel informeel als formeel. Op de meeste vergaderingen komen vooral praktisch-organisatorische onderwerpen aan bod. Bij gebrek aan intensief vak-, graad- en/of studierichtingoverschrijdende fora rond onderwijskundige thema s krijgen goede praktijkvoorbeelden te weinig kansen om bij te dragen tot een algemene kwaliteitsverhoging. De algemeen pedagogisch-didactische deskundigheid is bescheiden Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 9

10 Bakkerij in bso derde graad, derde leerjaar in de studierichting Banketbakkerij en chocoladebewerking (leerplan 2007/027) Voldoet niet De school kan niet aantonen dat ze de acht competenties waarrond het leerplan is opgebouwd, in voldoende mate realiseert of ontwikkelt. De evaluatiepraktijk is weinig transparant, niet evenwichtig en dekt niet alle leerplandoelstellingen en competenties. Onderwijsorganisatie Het competentieontwikkelend leerplan is sinds 2007 in gebruik. De realisatie verloopt niet zoals vermeld in onder meer het studierichtingsprofiel en in de algemene didactische wenken. Het gebrek aan een schoolvisie op competentieontwikkeling ligt hiervan aan de basis. Dit leidt tot een ondoeltreffende opdrachtenverdeling, niet-functionele planningsdocumenten, een te beperkt ICT-gebruik en een onevenwichtige operationalisering van de competenties. Bovendien staan de rigide organisatie van de lesuren voor TV en PV praktijk bakkerij en het gebrek aan samenhang niet enkel de competentieontwikkeling bij de leerlingen in de weg, ze zijn ook de oorzaak van een tweesporige en onsamenhangende opleiding die tegen het leerplanconcept in opgedeeld is in theorie en praktijk. Onderwijsaanbod Een doelgericht instrumentarium ontbreekt om het competentieleren van de jongeren te ontwikkelen en te ondersteunen. Het gaat om werkinstrumenten die gericht zijn op planning, organisatie, uitvoering, leiding en controle van de werkzaamheden in de bakkerij. De vakgroep realiseert, door het gebrek aan een opdrachtengestuurde aanpak, heel wat doelstellingen niet en vult sommige opleidingsaspecten weinig betekenisvol in. Het betreft competentie drie, namelijk Zijn/haar werk en het werk van medewerkers efficiënt plannen en organiseren. De leraren gaan niet in op de organisatiestructuur en de daarmee gepaard gaande werkorganisatie van een bakkerijonderneming en evenmin op het personeelsbeheer. Daarnaast realiseert de vakgroep verscheidene doelstellingen van de competenties een, vier, zes, zeven en acht niet, onder meer omdat de link met de reële praktijksituaties ontbreekt. Meer recentelijk gaf de publicatie Hoe maak je van jouw bakkerszaak een zaak met naam en faam een aanzet om elementen van C6 te exploreren. Met de uitgave Opleiding verkoopprijs richtte de vakgroep zich in beperkte mate op de economische aspecten van een bakkerijonderneming (C1). Ondanks deze inspanningen vertoont de leerplanrealisatie blijvende tekorten. De praktijk speelt in op nieuwe tendensen en getuigt over het schooljaar heen van een groeiende complexiteit. De recepturen zijn hedendaags en geven blijk van een goed niveau. Dit leidt voor de componenten banketgebak, consumptie-ijs, en chocoladebewerking tot een breed assortiment van eigentijdse en kwaliteitsvolle producten. Hiermee verbreedt en versterkt de vakgroep vooral de verworven beroepsbekwaamheid van de derde graad Brood- en banketbakkerij en confiserie en tegelijk dragen de leraren langs deze weg het ambachtelijk vakmanschap over aan de jongeren. Daar tegenover staat dat men de competenties over veilig en hygiënisch handelen (C4 en C8) en het uitvoeren van kwaliteitscontrole (C7) niet systematisch ontwikkelt. Sinds kort maakt de vakgroep gebruik van de Autocontrolegids voor de brood- en banketbakkerij, maar hiermee ligt de klemtoon vooral op een theoretische verkenning van het systeem. In de praktijklessen bewaken de leraren de Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

11 elementaire eisen van veilig en hygiënisch werken, maar het voedselveiligheidssysteem passen ze mondjesmaat en fragmentair toe. De attitudevorming krijgt partieel aandacht. De stages nemen een belangrijke plaats in het curriculum in, vandaar dat de leerlingen zowel twee weken blokstages als wekelijks een dag stage lopen. Uit de stageverslagen blijkt vooral een inhoudelijke aansluiting bij de bereiding en verwerking van banket- en chocoladeproducten. Daarmee versterken ze enkel het eigentijdse praktijkgerichte karakter van de opleiding, zoals die in de school plaatsvindt. Sommige leerlingen krijgen taken in de broodbakkerij, maar die opdrachten stemmen onvoldoende overeen met het inhouds- en gedragsniveau van het specialisatiejaar. Aan de basis van dat hiaat ligt het ontbreken van een gezamenlijk door de stagebegeleider en de stagementor opgestelde lijst van geplande activiteiten die aansluit bij de leerplandoelstellingen. Uitrusting De infrastructuur en uitrusting bieden voldoende kansen voor de competentieontwikkeling. De ICT-middelen zijn voor de leerlingen in klasgroep niet voldoende vlot beschikbaar om informatie op te zoeken en te verwerken en om opdrachten uit te werken. Evaluatiepraktijk De leerlingenevaluatie ligt in het verlengde van het onderwijsaanbod: ze brengt de mate van competentieontwikkeling niet in beeld. De evaluatie van de theoretisch gerichte doelstellingen gebeurt, zowel voor het dagelijks werk als voor de examens, aan de hand van vragen die vooral naar reproductie van kennis peilen. De beoordeling van de praktijk gebeurt overwegend productgericht en zonder transparante criteria ervoor te gebruiken. De evaluatie van de stages is gericht op de beoordeling van kennisaspecten, vakattitudes en opdrachtbeschrijvingen in de stageschriften, zonder daarbij aandacht te hebben voor de beroepsvaardigheden. Aan de beoordelingscriteria zijn geen waardeschalen gekoppeld. De geïntegreerde proef (GIP) wordt thematisch opgevat en focust vooral op het uitvoerend profiel van de banketbakker, chocoladebewerker en ijsbereider. De proef neemt onnodig veel onderwijstijd in beslag (nagenoeg 60 lestijden voor TV en PV bakkerij), temeer omdat het rendement van sommige opdrachten laag is (bijv. de creatie van pralinevullingen). Binnen het bestek van de GIP en onder de noemer van procesevaluatie ontwikkelen de leraren enerzijds nieuwe leerplandoelstellingen. Anderzijds bereiden de leerlingen sommige (deel)proeven voor en oefenen ze die in, voorafgaand aan de eigenlijke eindproef. De leraren beoordelen de procesen de productevaluatie op basis van hun beroepsbekwaamheid, want de vakgroep ontwikkelde vooraf geen criteria. Leerbegeleiding Het verzorgde en gestructureerde studiemateriaal (cursus toegepaste wetenschappen) is onvolledig en onvoldoende afgestemd op de competenties en het competentieleren. De leraren hebben aandacht voor het welbevinden van de leerlingen, maar dagen hen onvoldoende uit met vakgerichte opdrachten. Ze prikkelen het zelfstandig leervermogen en de schriftelijke taalvaardigheid van de leerlingen te weinig. Binnen de kleine lesgroepen van de praktijkvakken is er aandacht voor de remediërende leerbegeleiding via o.a. feedback, aanmoediging en herhaling. De opvolging en bijsturing van het leerproces binnen de stages gebeuren Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 11

12 mondjesmaat. Uit de stageverslagen blijkt dat het reflecterend vermogen van de leerlingen onvoldoende ontwikkeld is. Van gerichte en ondersteunende feedback zijn nauwelijks sporen zichtbaar. Deskundigheidsbevordering De leraren volgen enkel vakgebonden nascholing om hun vakbekwaamheid en de voeling met het bedrijfsleven te versterken. Ze spelen hiermee onvoldoende in op de onderwijskundige noden. Daarnaast focust de vakgroep overwegend op organisatorische aspecten van de opleiding. Het proces van interne kwaliteitszorg wordt niet systematisch doorlopen, waardoor verbeteracties in verband met de leerplanrealisatie uitblijven Beeldende vorming, publiciteitstekenen en waarnemingstekenen in bso tweede graad in de studierichting Publiciteit en etalage (leerplan 2000/014) Voldoet niet De school kan niet aantonen dat de leraren alle leerplandoelstellingen en -inhouden van de onderzochte vakken van het specifieke gedeelte volledig en evenwichtig behandelen. De evaluatiepraktijk voldoet. Onderwijsaanbod De vakinhoudelijke professionaliteit van de meeste leraren is groot. De teamleden spannen zich in om de leerstof via boeiende opdrachten aan te reiken. Een gebrek aan leerplanstudie leidt tot hiaten in de leerplanrealisatie. In het atelier tweedimensionale vormgeving gaat veel lestijd naar de uitvoering van specifiek publicitair werk, waardoor de behandeling van een aantal essentiële leerplandoelstellingen en leerinhouden in het gedrang komt. De vakgroep reikt de basiskennis en -vaardigheden van compositie, vorm en kleur ongestructureerd en onvoldoende expliciet aan. De studie van de beeldaspecten en de vorming van het individueel plastisch vocabularium verloopt te intuïtief en wordt zwak onderbouwd. Alleen het aspect kleur krijgt voldoende aandacht (rubriek Tweedimensionale vormgeving: 4.1). In het atelier driedimensionale vormgeving wordt het onderzoek naar de soorten driedimensionale vormen en -stijlen met onvoldoende diepgang ingevuld. Het is onduidelijk of assemblages, blikvangers en ruimtelijke objecten er zowel functioneel als artistiek worden uitgewerkt. De leraren kunnen ook niet aantonen dat zij de technologie van de driedimensionale vorm uitvoerig behandelen. Uit de voorgelegde documenten en leerlingenwerken blijkt dat de leerlingen nauwelijks etalagegerichte opdrachten uitvoeren. Het leerplan vermeldt evenwel uitdrukkelijk dat in de tweede graad zowel inhouden publiciteit als etalage moeten worden aangereikt. De leerlingen moeten immers voeling krijgen met beide opleidingscomponenten en in staat zijn een bewuste keuze te maken naar een vervolgopleiding in de derde graad (rubriek Driedimensionale vormgeving: 4.2). In het atelier publiciteitsvormgeving gebeurt de leerstofbehandeling evenwichtig en met de nodige diepgang. Vooral de componenten functionele compositie, typografie en technologie zijn gestructureerd en inhoudelijk goed onderbouwd uitgewerkt. De initiaties in grafische computertoepassingen zijn voor de tweede graad zinvolle uitbreidingen op Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

13 het leerplan (rubriek Publiciteitsvormgeving: 4.3). In het atelier waarnemingstekenen zorgt een gebrek aan leerplangerichtheid voor een laag studierendement. Er gaat teveel aandacht uit naar het aanleren van vaardigheden en kennis die volgens het leerplan gedeeltelijk (figuurtekenen) tot helemaal niet (typografie) in het waarnemingstekenen binnen een bso. De leerstof wordt zowel inhoudelijk als tekenkundig niet aan de hand van verticale leerlijnen opgebouwd. De evolutie vanuit punt naar lijn, vlak, volume en driedimensionale voorstelling is daardoor te vaag. Ook de overgang van eenvoudige geometrische naar complexe organische onderwerpen verloopt niet gefaseerd. Dit leidt ertoe dat leerlingen soms opdrachten uitvoeren die hun niveau overstijgen. Vooral in dit atelier wegen vaak wijzigende ambtsbevoegdheden op de leerplanrealisatie en moet vakinhoudelijk intensief worden gecoördineerd. Er is slechts zelden specifiek overleg over de leerjaren, graden en studierichtingen heen (rubriek Waarnemingstekenen: 4.4). De leraren vullen hun jaarplannen in aan de hand van een schoolformat die de opdrachten koppelt aan de vakoverstijgende eindtermen. De vakgroep past de format niet aan om er de leerplandoelstellingen of informatie over de beeldaspecten in op te nemen. Hierdoor worden hiaten in de leerplanrealisatie niet tijdig opgespoord. Uitrusting De studierichting Publiciteit en etalage is gehuisvest in een nieuw gebouw dat is ontworpen met oog voor de specifieke noden van de opleiding. Voor de meeste vakken van het specifiek gedeelte zijn de minimaal vereiste leermiddelen aanwezig. Dat enkel het atelier driedimensionale vormgeving niet beantwoordt aan de leerplanvoorschriften, onderstreept het gebrek aan aandacht voor het etaleren. Er zijn geen adequate werktafels, etalagebakken, bergruimten en werktuigen aanwezig om etalages en/of decoratiestukken te realiseren. Evaluatiepraktijk De vakgroep gebruikt een evaluatie-instrument waarin het uitvoeringsproces, het product en een aantal attitudes uitvoerig worden beoordeeld. De leraren die het instrument hanteren, brengen het beheersingsniveau van de leerlingen uitgebreid in kaart en zijn in staat relevante individuele feedback en gerichte remediëringsvoorstellen te formuleren. Dat enkelingen daarnaast ook met zelfevaluatiefiches voor de leerlingen experimenteren, is een voorbeeld van goede praktijk. De leerlingenbeoordeling sluit aan bij de opdrachtmodaliteiten, maar de gebruikte evaluatiecriteria verwijzen niet altijd herkenbaar naar leerplandoelstellingen en/of -inhouden. Het is de bedoeling dat de praktijkvakken in deze school permanent worden geëvalueerd. In deze studierichting worden de leerlingen echter veeleer frequent beoordeeld. Examens staan bovendien haaks op elk systeem van permanent evalueren. Leerbegeleiding De contacten tussen de leraren en de leerlingen verlopen vlot en in een open sfeer. De zorgbreedte van de leraren manifesteert zich door een overwegend individuele begeleiding. De organisatie van de leerlingendocumenten verschilt leraar- en vakafhankelijk sterk. Sommige lesgevers besteden veel zorg aan het Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 13

14 samenstellen van informatie- en cursusmateriaal. Zij verwachten dat de leerlingen gestructureerde werkmappen en/of schetsschriften aanleggen, waarin zij zowel de ontvangen documenten als het eigen opzoekwerk bewaren. Ook de praktische voorbereidings- en uitvoeringsprocessen moeten er overzichtelijk in worden bijgehouden. Andere leraren onderbouwen de theoretische leerstof niet en/of hebben geen oog voor de organisatie van de leerlingenmappen. In het tweedimensionaal atelier onderbouwen de leraren de vakterminologie en de beeldstudie onvoldoende expliciet. In het driedimensionaal atelier zijn nauwelijks sporen van etalagegerichte opdrachten of de behandeling van de etalagegerelateerde technologie zichtbaar. Een gebrek aan leerstofondersteunend materiaal hypothekeert er het leerrendement. Het valt op dat er geen gezamenlijke cursus kleurenleer is. Omdat elke leraar eigen materieel ontwikkelt en gebruikt, worden afwijkende en zelfs tegenstijdige kleursystemen aangeleerd. Professionalisering Deskundigheidsbevordering Het lerarenteam overlegt vaak informeel en er worden jaarlijks een aantal formele vakvergaderingen georganiseerd. Op die vergaderingen worden overwegend praktisch-organisatorische onderwerpen geagendeerd. Bij gebrek aan intensief vak-, graad- en/of studierichtingoverschrijdende fora rond onderwijskundige thema s krijgen goede praktijkvoorbeelden te weinig kansen om bij te dragen tot gemeenschappelijke kwaliteitswinst. De algemeen didactische professionalisering beperkt zich tot de deelname aan op schoolniveau georganiseerde pedagogische leermomenten Bio-esthetiek in tso derde graad in de studierichting Schoonheidsverzorging (leerplan 2002/022) Voldoet De school kan aantonen dat ze de leerplandoelstellingen met voldoende diepgang realiseert. De evaluatie is leerplangericht. Onderwijsaanbod Het leerplan biedt de mogelijkheden om de theorie te integreren in de praktijk. De school heeft voor verscheidene vakonderdelen (make-up, hand-, gelaats-, lichaams- en voetverzorging) cursusmateriaal ontwikkeld. Hierdoor ondersteunt de vaktheorie de praktijk, wat de leerplanrealisatie bevordert. Door de frequente toepassingen op modellen zijn er voldoende garanties voor een kwaliteitsvolle leerplanrealisatie.vanaf november voeren de leerlingen van het eerste leerjaar al toepassingen uit op modellen en ook in het tweede leerjaar gebeurt dit frequent. Hierbij is er ook aandacht voor het werktempo. Omdat de leerlingen bijna altijd een werkfiche opmaken, evalueren de leraren de beheersing van de noodzakelijke theoretische kennis permanent. De vakgroep vangt tekorten aan modellen en/of werkposten op door onder meer leerlingen leerplangerelateerde taken te laten uitvoeren. Handverzorging wordt geïntegreerd in de praktijklessen gelaatsverzorging. Tevens is er in deze lessen ook aandacht voor aspecten van nagelstyliste, wat de leerplanrealisatie bevordert. Nog niet alle leerlingen beheersen voldoende het correct lakken van nagels. De theorie gelaatsverzorging ondersteunt de praktijk. De vakgroep biedt ze opbouwend en geïntegreerd aan. Door de vele toepassingen op modellen beheersen de leerlingen de noodzakelijke vaardigeden Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

15 In de lessen lichaamsverzorging zijn er vanaf het eerste leerjaar geregeld toepassingen op modellen. Ook ontharingstechnieken krijgen voldoende aandacht. De vakgroep biedt ook in dit vakonderdeel de theorie opbouwend en geïntegreerd aan. Het ontbreken van aangepaste verlichting en spiegels hypothekeert het leerrendement binnen het vakonderdeel make-up. De aspecten morfologie en visagie worden aangeboden, maar missen door het ontbreken van neutrale verlichting en spiegels het noodzakelijke rendement. In de lessen voetverzorging is het manueel en met apparaten werken op modellen geïntegreerd in het curriculum. De vaktheorie ondersteunt dit leerproces. De school opteert voor een blokstage van twee weken. Dit stageconcept brengt de leerlingen in contact met het toekomstige werkveld. Op sommige stagedocumenten ontbreken het ondernemingsnummer en/of het nummer van het paritair comité. De oorzaak hiervan ligt blijkbaar bij de gebruikte software. De stageovereenkomst bevat geen concrete stageactiviteitenlijst. Wel blijkt uit het stageschrift dat de meeste leerlingen heel wat leerplangerelateerde activiteiten uitvoeren. Verder voeren de stagiairs een aantal specifieke taken uit, zodat ze een goed beeld krijgen van het reële werkveld. Er is geen inventaris van de stageactiviteiten waardoor de leraren niet onmiddellijk zicht hebben op de progressie van de individuele leerling. Uitrusting De school beschikt over een praktijklokaal voor gelaats-, lichaams- en voetverzorging. Er zijn niet altijd voldoende werkposten voor de volledige lesgroep om iedere leerlingen volwaardig te laten participeren aan de les. Dit wordt onder meer opgevangen door leerlingen opdrachten zoals een handverzorging te laten uitvoeren. Voor make-up wordt uitgeweken naar diverse vaklokalen, maar de school beschikt voor dit vakonderdeel niet over een voldoende uitgerust praktijklokaal. Voor voet- en gelaatsverzorging maakt de school gebruik van behandelingstafels. Hoewel deze in hoogte verstelbaar zijn, voeren de leerlingen de opdrachten niet altijd in een ergonomisch verantwoorde houding uit. De aanwending van ICT is door het ontbreken van beamers en computers in de praktijk- en de theorielokalen beperkt. Als de infrastructuur aanwezig is maken de leraren er niet altijd oordeelkundig gebruik van. Hierdoor noteren de leerlingen in sommige theorielessen nog teveel. Globaal zijn er voldoende producten en apparatuur aanwezig. Evaluatiepraktijk De meeste leraren volgen de evaluatiecriteria op m.b.t. het beheersingsniveau van vakspecifieke vaardigheden en het tijdsrendement. De evaluatiegegevens tonen een duidelijk beeld van het kennen en het kunnen van de leerling. Voor de theorie verschilt de evaluatie per leraar. Dit gebeurt deels tijdens de praktijk via de werkfiche en deels via toetsen in de loop van het schooljaar. De examens kunnen voldoende aantonen dat de leerlingen de leerplandoelstellingen beheersen. De examens van voetverzorging zijn van een hoog niveau. Het concept van de GIP omvat diverse praktijkgerichte aspecten van de opleiding met aandacht voor proces en product. De vakgroep bepaalt het programma van de GIP en bewaakt de invulling ervan. Het Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 15

16 organisatiemodel is geclusterd rond de verscheidene vakonderdelen (zoals make-up, hand-, gelaats-, lichaams- en voetverzorging) met inbegrip van de theoretische component van het vakonderdeel. In dit concept worden de leerlingen nog te veel begeleid voor de eerste en tweede GIP-proef. De eindproef daagt de leerlingen wel voldoende uit. Bij het organiseren van een beauty arrangement plannen ze hun eigen werkzaamheden. Begeleiding Leerbegeleiding De school ondersteunt de leerbegeleiding door onderwijs in kleine lesgroepen mogelijk te maken. Toch remmen de beperkingen van de infrastructuur het rendement af. Door de geborgenheid van het praktijkonderricht en het feit dat leraren gemakkelijk toegankelijk zijn, kunnen leerlingen met problemen steeds bij hen terecht. Soms ligt de nadruk nog te veel op begeleiden in plaats van de leerlingen uit te dagen. Alle leerlingen die instromen in de derde graad krijgen een begeleidingstraject aangeboden, dit wordt aangevuld met ondersteunend cursusmateriaal. De evaluatiegegevens van praktijk en deze van de theorie bieden informatie voor remediëring. Een passende begeleiding wordt meestal individueel en tijdens de lessen aangeboden. Het rendement van deze begeleidingsinitiatieven alsook de effecten van het begeleidingstraject voor neveninstromers worden nog niet geïnventariseerd en ook niet opgenomen in het leerlingvolgsysteem. De vakgroep gebruikt de gegevens van de begeleidingsinitiatieven nog onvoldoende om de strategie van de leerbegeleiding bij te sturen Dameskappen, herenkappen in bso derde graad, derde leerjaar in de studierichting Haarstilist (leerplan 2005/003) Voldoet niet De school kan niet aantonen dat ze de leerplandoelstellingen met voldoende diepgang realiseert. De meeste leerlingen voeren weinig toepassingen voor dameskappen uit op modellen. Voor herenkappen zijn toepassingen op modellen veeleer een uitzondering. De stages bieden geen duidelijke meerwaarde aan de opleiding. De leerplanrealisatie voor theorie wordt met onvoldoende diepgang gerealiseerd. De evaluatie is diffuus en geeft geen duidelijk beeld van het kennen en het kunnen van de leerling. Onderwijsaanbod De school vertaalt de leerplanrealisatie naar een organisatiemodel rond salonwerk, training (inoefenen van specifieke vaardigheden) in combinatie met alternerende stages. Het theoretisch gedeelte is opgebouwd rond management en teamwerking. De focus ligt vooral op dameskappen, toepassingen van herenkappen op modellen komen haast niet aan bod. Het modellenbestand voor de lessen salonwerk (overwegend dameskappen) is veeleer beperkt. Vaak is er maar één model voor vier lesuren praktijk. De aanpak van salonwerk in Haarstilist sluit zo weinig aan bij de realiteit van een kapsalon. De vakgroep benut de mogelijkheden van de school (modellen van de praktijk schoonheidsverzorging) onvoldoende om de praktijklessen van salonwerk te laten renderen. Hierdoor hebben de leerlingen het laatste lesuur weinig omhanden wat niet bevorderlijk is voor het rendement van de opleiding. In de lessen training komen verschillende aspecten van het kappersberoep aan bod. De toepassingen gebeuren meestal op oefenhoofden of leerlingen Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

17 werken op elkaar. De vakgroep maakt van deze lessen onvoldoende gebruik om leerlingen te remediëren of uit te dagen. Hierdoor blijven leerlingen fouten maken waarop niet altijd wordt geanticipeerd. De praktijkoefeningen voor herenkappen gebeuren bijna uitsluitend op oefenhoofden. De vakgroep inventariseert de diverse toepassingen op modellen meestal niet. Door de hoger geschetste context beheersen een aantal leerlingen de specifieke snittechnieken onvoldoende. Bovendien hebben niet alle leerlingen voldoende inzicht in snittechnieken. Verder hebben nog enkele leerlingen problemen met het hanteren van kam en schaar en het opknippen. Ook beheerst een aantal leerlingen onvoldoende de techniek voor het verwijderen van kleuringen. Deze vaststelling is ook deels toe te schrijven aan de gehanteerde evaluatiepraktijk en de evaluatie in de derde graad bso Haarzorg. Hierdoor worden leerlingen, die onvoldoende praktische doelstellingen van het leerplan beheersen, toch toegelaten in een hoger leerjaar waar ze opnieuw zwak presteren. De aanpak van het theoretisch gedeelte van het leerplan berust op traditie. De realisatie ervan gebeurt vaak via opdrachten waarbij men de leerlingen te sterk begeleidt. Door de beperkingen van toepassingen op modellen in de lessen salonwerk en de weinige uitdagingen in de lessen management wordt niet altijd de diepte van de doelstelling gerealiseerd. De effecten van salondienst hebben ook een weerslag op de efficiëntie van de lessen teamwerking. De doelstellingen m.b.t. roosteren van taken, planning van diensten aanpassing van de planning, komen hier niet op het niveau van de leerplandoelstellingen aan bod. Om deze lestijd te vullen wordt het haar van een medeleerling verzorgd. Doordat de evaluatie in de teamvergaderingen over de werking van de salondienst pas de daaropvolgende week plaatshebben, is het rendement van deze lessen beperkt. De link met het vak toegepaste economie (bedrijfsbeheer) is in Haarstilist nog te beperkt. Nochtans is dit vak een essentieel element van de opleiding. Hierdoor komt de realisatie van de leerplandoelstellingen rond prijsberekening en tarieven vanuit de eigenheid van het zelfstandig uitoefenen van het kappersberoep met onvoldoende diepgang aan bod. De school opteert voor acht uren alternerende stages met een wisseling van stageplaats in de loop van het schooljaar. De stagedocumenten zijn administratief in orde. Dit schooljaar ontbreekt op de stageovereenkomst het ondernemingsnummer en het nummer van het paritair comité. De oorzaak hiervan ligt blijkbaar aan de gebruikte software. De stageactiviteitenlijst is erg vaag en de leraren passen die in overleg met de stageplaats aan het niveau van de leerling aan. Hierdoor ontstaan er grote individuele verschillen waardoor de stages voor een aantal leerlingen veeleer gericht zijn op routinetaken en onderhoud. Voor enkele leerlingen houdt de stages dan wel weer een meerwaarde in. De wisseling van de stageplaats vangt de hiaten in de stageactiviteitenlijst niet op. Soms zijn de stageactiviteiten bij wisseling van de stage zelfs nog beperkter. Er is geen inventaris van de stageactiviteiten met als doel de progressie van de stages op niveau van de individuele leerling te bewaken. Zo blijkt uit de stageschriften dat er weinig tot geen progressie is de stageactiviteiten en Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 17

18 heel wat stagiairs routinetaken en opdrachten m.b.t. interieurverzorging uitvoeren. Een aantal leerlingen voert de stageactiviteiten die gelinkt zijn aan het leerplan slechts sporadisch uit. Leerlingen worden verplicht om tijdens de stages snitten uit te voeren. Dit is positief, maar de snit wordt niet door de leraar-stagebegeleider beoordeeld. De quotering ervan wordt wel opgenomen in de evaluatie van de stages. De huidige curriculumopbouw biedt weinig uitdagingen voor de leerlingen en is onvoldoende gericht op optimale tewerkstellingskansen in de sector. Uitrusting De accommodatie van één vaklokaal is goed. Het is goed uitgerust voor dameskappen. Voor herenkappen ontbreekt nog een aantal stoelen met hoofdsteun. De andere vaklokalen ogen afgeleefd. De school wacht voor verdere investeringen op de realisatie van de nieuwbouw, waarvan de ingebruikname gepland is voor De aanwending van ICT is, door het ontbreken van vaste beamers en computers in de praktijklessen en de theorielokalen, soms te beperkt. Evaluatiepraktijk De vakgroep heeft instrumenten ontwikkeld voor de evaluatie van de praktijk. Ze geven echter geen duidelijk beeld van het beheersingsniveau van de uitgevoerde taken. De evaluatiedocumenten bieden geen informatie over de uitgevoerde snittechnieken en het beheersen ervan. Dit ook zo voor brushing-, kleur- en lokkentechnieken. Ze zijn dan ook weinig bruikbaar voor begeleiding. Hierdoor ontstaan er verschillen in kennis en vooral in specifieke vakvaardigheden, maar ook in tempo bij de leerlingen. De toegekende quotering verschilt erg per leraar en is soms erg gul. Ondanks grove onvolkomenheden krijgen leerlingen een relatief hoog cijfer. De evaluatie van de theorie is geïntegreerd in de verscheidene vakonderdelen. Dit is positief, maar het niveau van de toetsen is te weinig uitdagend en niet afgestemd op het niveau van de leerplandoelstellingen. Het concept van de GIP steunt op traditie, zoals blijkt uit de documenten van de afgelopen drie schooljaren. Leraren besteden heel wat lestijd aan de realisatie van de GIP en begeleiden leerlingen te sterk. De GIP biedt nog geen uitdagingen zoals het plannen van eigen werkzaamheden binnen een bepaalde tijd. Ook hier is het niet altijd duidelijk welke praktijkgerichte aspecten werden beoordeeld. Ondanks heel wat opmerkingen en fouten krijgen de leerlingen een erg positieve score. Leerbegeleiding De zorg voor de leerlingen vertaalt zich in relatief kleine klasgroepen voor praktijk. Voor management worden de twee lesgroepen samengevoegd. Het gebrek aan progressie van de leerlingen voor de praktijk en de stages worden niet gebruikt voor remediëring. Hierdoor blijven de leerlingen foutief en/of nonchalant handelen, wat weegt op hun kansen op aansluitende tewerkstelling. Over het algemeen worden leerlingen zowel voor praktijk als voor de theorie te sterk begeleid en te weinig uitgedaagd Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )

19 Hotel in bso tweede en de derde graad in de studierichtingen Restaurant en keuken (leerplannen 2012/016 en 2012/032) Voldoet niet De school kan niet aantonen dat ze binnen het specifieke gedeelte van de tweede graad Restaurant en keuken de leerplandoelstellingen voor hotel bereikt conform de vereisten van het competentieontwikkelend leerplan. De school biedt de functionele kennis, vaardigheden en attitudes niet samenhangend aan. Ze realiseert de doelstellingen voor competentie een en twee binnen de context bistro, maar niet binnen de contexten grootkeuken en gastronomisch restaurant. Ze realiseert de doelstellingen voor competentie drie, vier en vijf in onvoldoende mate. De evaluatiepraktijk dekt mede daardoor niet alle leerplandoelstellingen en mist transparantie. De school kan niet aantonen dat ze binnen het specifieke gedeelte van de derde graad Restaurant en keuken de leerplandoelstellingen voor hotel bereikt conform de vereisten van het competentieontwikkelend leerplan. De school biedt functionele kennis, vaardigheden en attitudes niet in samenhang aan. Ze realiseert de doelstellingen onvolledig en soms niet op het vereiste beheersingsniveau, op de praktijkdoelstellingen van kerncompetentie een en twee na. De evaluatiepraktijk dekt mede daardoor niet alle leerplandoelstellingen en is ook niet transparant. Onderwijsorganisatie De school neemt op organisatorisch en onderwijskundig vlak en vanuit het oogpunt van de zorg voor de eigen kwaliteit te weinig maatregelen om het competentieontwikkelend leerplandoeltreffend te realiseren. Het personeelsbeleid ondersteunt in onvoldoende mate het competentieleren, onder meer omdat de lesopdrachten niet op de integratie van technische en praktische vakken (kennis en vaardigheden) gericht zijn en keukenpraktijk in de tweede graad over een groot aantal leraren gespreid is. De schoolleiding stuurt de curriculumrealisatie evenmin aan. De vakgroep maakte geen duidelijke afspraken over de relatie tussen de drie basiscompetenties (bc) en de vijf kerncompetenties (kc) en hun uitwerking. Er zijn ook geen graadgebonden leerlijnen om de doelenreeksen en de drie competentieaspecten (functionele kennis, vaardigheden en attitudes) in samenhang en met progressie te realiseren. Dat gebrek leidt soms tot een niet-consecutieve opbouw van het onderwijs- en leerproces en gaat zowel met overlap als met hiaten gepaard. Bovendien nemen de goedbedoelde projecten en de open lesweek heel wat onderwijstijd in beslag terwijl het effect op de leerplanrealisatie veeleer bescheiden blijft. Onderwijsaanbod In de tweede graad focust de opleiding op de werkzaamheden van keukenmedewerker en hulpkelner. Conform het leerplan koos de vakgroep drie contexten, namelijk de bistro als hoofdcontext en aanvullend de grootkeuken en het gastronomisch restaurant, zij het dat de realisatie van de doelstellingen binnen de eigenheid van de twee laatstgenoemde contexten niet expliciet gebeurt. Nochtans richten leerplandoelstellingen II.25 en II.35 en kc5 zich op het functioneren van leerlingen als keukenmedewerker en hulpkelner in minstens drie verschillende contexten. Bovendien detecteren de leraren hiermee de talenten en interesses van leerlingen en kunnen ze op het einde van de tweede graad een onderbouwd oriënteringsadvies geven. Voor kc1 onder begeleiding de basisbereidingen uitvoeren; eenvoudige gerechten zelfstandig kunnen voorbereiden en bereiden; meehelpen aan het klaarmaken van een meer complexe maaltijd onder leiding van een kok bereikt de vakgroep nagenoeg de leerplandoelen (II.18 t.e.m. II.24) op het vereiste beheersingsniveau. Leraren focussen op de uitvoering van de Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar ) 19

20 voorbereidende werkzaamheden, de basisversnijdingen, de basisbereidingen en de bereiding van gerechten, de opmerking over de eigenheid van de contexten niet te na gesproken. Voor de bistro leveren de organisatie, de taakverdeling en de bereiding van gerechten doeltreffende resultaten op. De kennisdoelstelling van courant gebruikte voedingsproducten en keukenmaterieel (II.18) bevat hiaten wegens het ontbreken van een leerlijn en het niet focussen op de specifieke producten en keukenmaterieel voor de grootkeuken. De principes van gezonde voeding komen aan bod, maar relevante toepassingen ontbreken (II.19). Voor kc2 onder begeleiding klanten in een restaurant gastvrij ontvangen en bedienen realiseert de vakgroep de vaardigheidsgerichte doelstellingen II.26 t.e.m. II.34 in de bistro, maar de realisatie in het gastronomisch restaurant en in de grootkeuken werd niet aangetoond. De vakgroep slaagde er niet in het uitgekiende alternerende werksysteem, dat in het eerste leerjaar van de tweede graad wordt gebruikt, tot een graadgebonden instrument op te tillen. Het systeem biedt leerlingen nochtans een goed houvast bij hun taakuitvoering en het ondersteunt het planmatig werken(ii.33). De systematiek ontbreekt om de kennisdoelstellingen om te zetten in functionele kennis. Daardoor varieert het aanbod van achterhaalde en/of detaillistische tot goed gedoseerde toepassingsgerichte informatie. De uiteenlopende, onvolledige en soms overlappende informatie over alcoholische en niet-alcoholische dranken (II.31) is daarvan een voorbeeld. Voor kc3 onder begeleiding de wetgeving van veilig, hygiënisch en milieubewust handelen toepassen worden de doelstellingen i.v.m. goede manieren van produceren (GMP) in onvoldoende mate bereikt. Niet alle leerlingen zorgen voor een propere beroepskledij en een goede persoonlijke hygiëne. Het gebruik van hygiëneplannen, technische fiches en stappenplannen voor de vaat is niet ingeburgerd. Het handboek over voedselveiligheid dat het convenant onderwijs-horeca daartoe aanreikt, wordt niet benut, op een uitzondering na. Voor kc4 in de keuken en in het restaurant in teams werken realiseert de school de doelstellingen II.44 t.e.m. II.44 in uiteenlopende mate. De relatie tussen taakinhoud en functiebeschrijvingen komt niet aan bod (II.44). De vakgroep ontplooit vrijwel geen initiatieven om leerlingen te oriënteren op de brede taakdifferentiatie in de sector en op een bewuste en verantwoorde studiekeuze in de derde graad. Voorts ontwikkelen de leraren kc5 onder begeleiding prijsbewust handelen binnen de context van een bistro, restaurant of grootkeuken in onvoldoende mate (II.47 t.e.m. II.49). Gerichte initiatieven om prijzen van basis- en seizoenproducten, materieel, toestellen en onderhoud te verwerven, zijn beperkt. Bovendien komt het leren berekenen van de foodcost niet structureel aan bod, waardoor de leerlingen onvoldoende worden aangesproken op het prijsbewust leren handelen. De derde graad focust resultaatgericht op de gastronomische keuken en op een stijlvolle bediening van de klanten. De vakgroep ontwikkelt de organisatorische en de economische aspecten van de opleiding kok en kelner echter in onvoldoende mate. De keuzes leiden tot een hedendaagse gastronomie die gepaard gaat met een stijlvolle en klantgerichte dienst. Voor kc1 zelfstandig een maaltijd voorbereiden en klaarmaken met een culinaire meerwaarde bereiken de leerlingen de leerplandoelen III.15 t.e.m. III.22 nagenoeg. Ze leren een variatie van verfijnde gerechten en Colomaplus bovenbouw 2 te MECHELEN (Schooljaar )